TED2008
Patricia Burchat: Shedding light on dark matter
Η Πατρίσια Μπέρκατ ρίχνει φως στην σκοτεινή ύλη
Filmed:
Readability: 4.2
1,605,112 views
Η φυσικός Πατρίσια Μπέρκατ ρίχνει φως σε δύο βασικά συστατικά του σύμπαντός μας: τη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια. Αποτελώντας το 96% του σύμπαντος μεταξύ τους, δεν μπορούν να μετρηθούν απ' ευθείας, αλλά η επιρροή τους είναι τεράστια.
Patricia Burchat - Particle physicist
Patricia Burchat studies the structure and distribution of dark matter and dark energy. These mysterious ingredients can't be measured in conventional ways, yet form a quarter of the mass of our universe. Full bio
Patricia Burchat studies the structure and distribution of dark matter and dark energy. These mysterious ingredients can't be measured in conventional ways, yet form a quarter of the mass of our universe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
As a particle physicist, I study the elementary particles
0
0
4000
Ως μοριακός φυσικός, μελετώ τα στοιχειώδη σωματίδια
00:22
and how they interact on the most fundamental level.
1
4000
3000
και πως αλληλεπιδρούν στο πιο θεμελιώδες επίπεδο.
00:25
For most of my research career, I've been using accelerators,
2
7000
3000
Για το μεγαλύτερο μέρος της ερευνητικής μου καριέρας έχω χρησιμοποιήσει επιταχυντές,
00:28
such as the electron accelerator at Stanford University, just up the road,
3
10000
3000
όπως ο επιταχυντής ηλεκτρονίων στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, εδώ κοντά,
00:31
to study things on the smallest scale.
4
13000
3000
για να μελετήσω πράγματα στη μικρότερη κλίμακα.
00:34
But more recently, I've been turning my attention
5
16000
2000
Αλλά τώρα τελευταία, γύρισα την προσοχή μου
00:36
to the universe on the largest scale.
6
18000
3000
στο σύμπαν και τη μεγαλύτερη κλίμακα.
00:39
Because, as I'll explain to you,
7
21000
2000
Γιατί, όπως θα σας εξηγήσω,
00:41
the questions on the smallest and the largest scale are actually very connected.
8
23000
4000
τα ερωτήματα στις μικρότερες και τις μεγαλύτερες κλίμακες πραγματικά είναι πολύ συνδεδεμένα.
00:45
So I'm going to tell you about our twenty-first-century view of the universe,
9
27000
5000
Έτσι, θα σας πω για την 21ου αιώνα άποψη μας για το σύμπαν,
00:50
what it's made of and what the big questions in the physical sciences are --
10
32000
3000
από τι είναι φτιαγμένο και ποια είναι τα μεγαλύτερα ερωτήματα στις φυσικές επιστήμες,
00:53
at least some of the big questions.
11
35000
2000
τουλάχιστον μερικά από τα μεγάλα ερωτήματα.
00:55
So, recently, we have realized
12
37000
3000
Έτσι πρόσφατα, συνειδητοποιήσαμε
00:58
that the ordinary matter in the universe --
13
40000
2000
ότι η συνηθισμένη ύλη στο σύμπαν --
01:00
and by ordinary matter, I mean you, me,
14
42000
3000
και λέγοντας συνηθισμένη εννοώ εσάς, εμένα,
01:03
the planets, the stars, the galaxies --
15
45000
2000
τους πλανήτες, τα αστέρια, τους γαλαξίες --
01:05
the ordinary matter makes up only a few percent
16
47000
3000
η συνηθισμένη ύλη αποτελεί μόνο ένα μικρό ποσοστό
01:08
of the content of the universe.
17
50000
2000
των περιεχομένων του σύμπαντος.
01:10
Almost a quarter, or approximately a quarter
18
52000
3000
Σχεδόν ένα τέταρτο, ή περίπου ένα τέταρτο
01:13
of the matter in the universe, is stuff that's invisible.
19
55000
3000
της ύλης στο σύμπαν, είναι πράγματα που είναι αόρατα.
01:16
By invisible, I mean it doesn't absorb in the electromagnetic spectrum.
20
58000
4000
Λέγοντας αόρατo εννοώ ότι δεν απορροφά το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα.
01:20
It doesn't emit in the electromagnetic spectrum. It doesn't reflect.
21
62000
3000
Δεν εκπέμπει στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Δεν αντανακλάται.
01:23
It doesn't interact with the electromagnetic spectrum,
22
65000
2000
Δεν αλληλεπιδρά με το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα,
01:25
which is what we use to detect things.
23
67000
2000
το οποίο είναι αυτό που χρησιμοποιούμε για να ανιχνεύουμε πράγματα.
01:27
It doesn't interact at all. So how do we know it's there?
24
69000
3000
Δεν αλληλεπιδρά καθόλου. Πως λοιπόν ξέρουμε ότι βρίσκεται εκεί;
01:30
We know it's there by its gravitational effects.
25
72000
2000
Ξέρουμε ότι βρίσκεται εκεί από τη βαρυτική του επίδραση.
01:32
In fact, this dark matter dominates
26
74000
3000
Στην πραγματικότητα, η σκοτεινή ύλη κυριαρχεί
01:35
the gravitational effects in the universe on a large scale,
27
77000
3000
στη βαρυτική επίδραση του σύμπαντος σε μεγάλη κλίμακα,
01:38
and I'll be telling you about the evidence for that.
28
80000
2000
και θα σας πω για τα αποδεικτικά στοιχεία αυτού.
01:40
What about the rest of the pie?
29
82000
2000
Τι γίνεται με το υπόλοιπο της πίτας;
01:42
The rest of the pie is a very mysterious substance called dark energy.
30
84000
4000
Το υπόλοιπο της πίτας είναι μια πολύ περίεργη υπόσταση καλούμενη σκοτεινή ενέργεια.
01:46
More about that later, OK.
31
88000
2000
Περισσότερα γι' αυτή αργότερα.
01:48
So for now, let's turn to the evidence for dark matter.
32
90000
3000
Έτσι για τώρα, ας γυρίσουμε στα στοιχεία της σκοτεινής ύλης.
01:51
In these galaxies, especially in a spiral galaxy like this,
33
93000
3000
Σε αυτούς τους γαλαξίες, ειδικά σε ένα σπειροειδή γαλαξία σαν αυτόν,
01:54
most of the mass of the stars is concentrated in the middle of the galaxy.
34
96000
5000
η περισσότερη μάζα των αστεριών είναι συγκεντρωμένη στο κέντρο του γαλαξία.
01:59
This huge mass of all these stars keeps stars in circular orbits in the galaxy.
35
101000
7000
Η τεράστια μάζα όλων αυτών των αστεριών κρατά τα αστέρια σε κυκλικές τροχιές στο γαλαξία.
02:06
So we have these stars going around in circles like this.
36
108000
3000
Έτσι έχουμε αυτά τα αστέρια να κινούνται σε κύκλους.
02:09
As you can imagine, even if you know physics, this should be intuitive, OK --
37
111000
4000
Όπως μπορείτε να φανταστείτε, ακόμα και αν γνωρίζετε φυσική -- αυτό πρέπει να είναι διαισθητικό,
02:13
that stars that are closer to the mass in the middle will be rotating at a higher speed
38
115000
6000
ότι τα αστέρια που βρίσκονται πιο κοντά στη μάζα στο κέντρο, θα περιστρέφονται με μεγαλύτερη ταχύτητα
02:19
than those that are further out here, OK.
39
121000
3000
από εκείνα που είναι πιο μακριά εδώ.
02:22
So what you would expect is that if you measured the orbital speed of the stars,
40
124000
5000
Λοιπόν, αυτό που θα περιμένατε είναι ότι εάν μετρηθεί η τροχιακή ταχύτητα των αστεριών,
02:27
that they should be slower on the edges than on the inside.
41
129000
4000
ότι θα πρέπει να είναι βραδύτερα στις άκρες παρά στο εσωτερικό.
02:31
In other words, if we measured speed as a function of distance --
42
133000
2000
Με άλλα λόγια, εάν μετρήσουμε την ταχύτητα ως συνάρτηση της απόστασης -
02:33
this is the only time I'm going to show a graph, OK --
43
135000
2000
αυτή είναι η μοναδική φορά που θα σας δείξω ένα γράφημα,
02:35
we would expect that it goes down as the distance increases
44
137000
4000
θα περιμέναμε ότι μειώνεται όταν η απόσταση αυξάνεται
02:39
from the center of the galaxy.
45
141000
2000
από το κέντρο του γαλαξία.
02:41
When those measurements are made,
46
143000
1000
Όταν αυτές οι μετρήσεις γίνουν,
02:42
instead what we find is that the speed is basically constant,
47
144000
3000
αντί για αυτό, βρίσκουμε ότι η ταχύτητα είναι βασικά σταθερή,
02:45
as a function of distance.
48
147000
2000
ως συνάρτηση της απόστασης.
02:47
If it's constant, that means that the stars out here
49
149000
3000
Εάν είναι σταθερή, αυτό σημαίνει ότι τα αστέρια εδώ έξω
02:50
are feeling the gravitational effects of matter that we do not see.
50
152000
4000
αισθάνονται τις βαρυτικές επιδράσεις της ύλης που δεν βλέπουμε.
02:54
In fact, this galaxy and every other galaxy
51
156000
3000
Στην πραγματικότητα, αυτός ο γαλαξίας και κάθε άλλος γαλαξίας
02:57
appears to be embedded in a cloud of this invisible dark matter.
52
159000
5000
φαίνεται να εντάσσεται σε ένα σύννεφο της αόρατης σκοτεινής ύλης.
03:02
And this cloud of matter is much more spherical than the galaxy themselves,
53
164000
4000
Και αυτό το σύννεφο της ύλης είναι πολύ πιο σφαιρικό από τον ίδιο τον γαλαξία,
03:06
and it extends over a much wider range than the galaxy.
54
168000
4000
και εκτείνεται σε μία πολύ ευρύτερη ακτίνα από το γαλαξία.
03:10
So we see the galaxy and fixate on that, but it's actually a cloud of dark matter
55
172000
4000
Έτσι βλέπουμε τον γαλαξία και προσηλωνόμαστε σε αυτό, αλλά πραγματικά είναι ένα σύννεφο σκοτεινής ύλης
03:14
that's dominating the structure and the dynamics of this galaxy.
56
176000
5000
που κυριαρχεί στη δομή και στη δυναμική αυτού του γαλαξία.
03:19
Galaxies themselves are not strewn randomly in space;
57
181000
3000
Οι ίδιοι οι γαλαξίες δεν είναι σκορπισμένα τυχαία στο χώρο.
03:22
they tend to cluster.
58
184000
2000
Τείνουν να ομαδοποιούνται.
03:24
And this is an example of a very, actually, famous cluster, the Coma cluster.
59
186000
3000
Και αυτό είναι ένα παράδειγμα ενός πολύ διάσημου συμπλέγματος: το σύμπλεγμα Coma.
03:27
And there are thousands of galaxies in this cluster.
60
189000
3000
Και υπάρχουν χιλιάδες γαλαξίες σε αυτό το σύμπλεγμα.
03:30
They're the white, fuzzy, elliptical things here.
61
192000
3000
Είναι τα λευκά, ασαφή, ελλειπτικά πράγματα εδώ.
03:33
So these galaxy clusters -- we take a snapshot now,
62
195000
3000
Έτσι, αυτά τα σμήνη των γαλαξιών - είτε πάρουμε μία φωτογραφία τώρα,
03:36
we take a snapshot in a decade, it'll look identical.
63
198000
3000
είτε σε μια δεκαετία - θα φαίνονται παρόμοια.
03:39
But these galaxies are actually moving at extremely high speeds.
64
201000
4000
Αλλά αυτοί οι γαλαξίες στην πραγματικότητα κινούνται σε εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες.
03:43
They're moving around in this gravitational potential well of this cluster, OK.
65
205000
5000
Κινούνται μέσα σε αυτό το βαρυτικό δυναμικό αυτού του συμπλέγματος.
03:48
So all of these galaxies are moving.
66
210000
2000
Έτσι όλοι αυτοί οι γαλαξίες βρίσκονται σε κίνηση.
03:50
We can measure the speeds of these galaxies, their orbital velocities,
67
212000
4000
Μπορούμε να μετρήσουμε τις ταχύτητες αυτών των γαλαξιών, τις τροχιακές ταχύτητές τους,
03:54
and figure out how much mass is in this cluster.
68
216000
2000
και να υπολογίσουμε πόση μάζα υπάρχει σε αυτό το σύμπλεγμα.
03:56
And again, what we find is that there is much more mass there
69
218000
4000
Και πάλι, αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι υπάρχει πολύ περισσότερη μάζα εκεί
04:00
than can be accounted for by the galaxies that we see.
70
222000
4000
απ' ό,τι μπορεί να εξηγηθεί με τους ορατούς γαλαξίες.
04:04
Or if we look in other parts of the electromagnetic spectrum,
71
226000
2000
Ή αν δούμε και σε άλλες περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος,
04:06
we see that there's a lot of gas in this cluster, as well.
72
228000
3000
βλέπουμε ότι υπάρχει πολύ αέριο στην ομάδα αυτή, επίσης.
04:09
But that cannot account for the mass either.
73
231000
2000
Αλλά αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει τη μάζα.
04:11
In fact, there appears to be about ten times as much mass here
74
233000
3000
Στην πραγματικότητα, φαίνεται να υπάρχει περίπου δεκαπλάσια μάζα εδώ
04:14
in the form of this invisible or dark matter
75
236000
3000
με τη μορφή αυτής της αόρατης ή σκοτεινής ύλης
04:17
as there is in the ordinary matter, OK.
76
239000
4000
απ'ό,τι υπάρχει με τη μορφή συνηθισμένης ύλης.
04:21
It would be nice if we could see this dark matter a little bit more directly.
77
243000
4000
Θα ήταν ωραίο αν μπορούσαμε να δούμε αυτή τη σκοτεινή ύλη λίγο πιο άμεσα.
04:25
I'm just putting this big, blue blob on there, OK,
78
247000
2000
Βάζω αυτή τη μεγάλη, μπλε σταγόνα εκεί,
04:27
to try to remind you that it's there.
79
249000
2000
για να προσπαθήσω να σας υπενθυμίσω ότι είναι εκεί.
04:29
Can we see it more visually? Yes, we can.
80
251000
3000
Μπορούμε να το δούμε πιο οπτικά; Ναι, μπορούμε.
04:32
And so let me lead you through how we can do this.
81
254000
2000
Και έτσι επιτρέψτε μου να σας οδηγήσω μέσα από το πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό.
04:34
So here's an observer:
82
256000
2000
Eπομένως εδώ είναι ένας παρατηρητής:
04:36
it could be an eye; it could be a telescope.
83
258000
2000
θα μπορούσε να είναι ένα μάτι, θα μπορούσε να είναι ένα τηλεσκόπιο.
04:38
And suppose there's a galaxy out here in the universe.
84
260000
2000
Και ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένας γαλαξίας έξω στο σύμπαν.
04:40
How do we see that galaxy?
85
262000
2000
Πώς μπορούμε να δούμε αυτόν το γαλαξία;
04:42
A ray of light leaves the galaxy and travels through the universe
86
264000
3000
Μια αχτίδα φωτός αφήνει το γαλαξία και ταξιδεύει μέσα στο σύμπαν
04:45
for perhaps billions of years
87
267000
2000
ίσως για δισεκατομμύρια χρόνια
04:47
before it enters the telescope or your eye.
88
269000
3000
πριν μπει στο τηλεσκόπιο ή το μάτι σας.
04:50
Now, how do we deduce where the galaxy is?
89
272000
3000
Τώρα, πώς μπορούμε να συμπεράνουμε που βρίσκεται αυτός ο γαλαξίας;
04:53
Well, we deduce it by the direction that the ray is traveling
90
275000
3000
Λοιπόν, το συμπεραίνουμε από την κατεύθυνση που η ακτίνα ταξιδεύει
04:56
as it enters our eye, right?
91
278000
2000
καθώς εισέρχεται στο μάτι μας, έτσι;
04:58
We say, the ray of light came this way;
92
280000
2000
Εμείς λέμε, η αχτίδα φωτός ήρθε από αυτή την κατεύθυνση
05:00
the galaxy must be there, OK.
93
282000
2000
άρα ο γαλαξίας πρέπει να είναι εκεί.
05:02
Now, suppose I put in the middle a cluster of galaxies --
94
284000
4000
Τώρα, ας υποθέσουμε ότι έβαλα στη μέση ένα σμήνος γαλαξιών -
05:06
and don't forget the dark matter, OK.
95
288000
2000
και μην ξεχνάτε τη σκοτεινή ύλη, εντάξει.
05:08
Now, if we consider a different ray of light, one going off like this,
96
290000
4000
Τώρα, αν θεωρήσουμε μια διαφορετική ακτίνα φωτός, να κατευθύνεται έτσι,
05:12
we now need to take into account
97
294000
2000
πρέπει τώρα να λάβουμε υπόψη
05:14
what Einstein predicted when he developed general relativity.
98
296000
3000
τι ο Αϊνστάιν προέβλεψε όταν ανέπτυξε τη γενική σχετικότητα.
05:17
And that was that the gravitational field, due to mass,
99
299000
4000
Και αυτό ήταν ότι το βαρυτικό πεδίο, λόγω της μάζας,
05:21
will deflect not only the trajectory of particles,
100
303000
3000
θα εκτρέψει όχι μόνο την πορεία των σωματιδίων,
05:24
but will deflect light itself.
101
306000
3000
αλλά θα εκτρέψει το ίδιο το φως.
05:27
So this light ray will not continue in a straight line,
102
309000
3000
Έτσι αυτή η ακτίνα φωτός δεν θα συνεχιστεί σε μια ευθεία γραμμή,
05:30
but would rather bend and could end up going into our eye.
103
312000
4000
αλλά θα λύγιζε και θα μπορούσε να καταλήξει στο μάτι μας.
05:34
Where will this observer see the galaxy?
104
316000
3000
Πού θα δει ο παρατηρητής το γαλαξία;
05:37
You can respond. Up, right?
105
319000
4000
Μπορείτε να απαντήσετε. Πάνω, σωστά;
05:41
We extrapolate backwards and say the galaxy is up here.
106
323000
3000
Προεκτείνουμε προς τα πίσω και λέμε ότι ο γαλαξίας είναι εδώ πάνω.
05:44
Is there any other ray of light
107
326000
1000
Υπάρχει οποιαδήποτε άλλη αχτίδα φωτός εκεί
05:45
that could make into the observer's eye from that galaxy?
108
327000
3000
που θα μπορούσε να καταλήξει στο μάτι του παρατηρητή από το γαλαξία;
05:48
Yes, great. I see people going down like this.
109
330000
3000
Ναι, ωραία. Βλέπω ανθρώπους να πηγαίνουν κάτω όπως αυτή.
05:51
So a ray of light could go down, be bent
110
333000
2000
Έτσι, μια ακτίνα φωτός μπορεί να πάει κάτω, να λυγίσει
05:53
up into the observer's eye,
111
335000
2000
και να καταλήξει επάνω και στο μάτι του παρατηρητή,
05:55
and the observer sees a ray of light here.
112
337000
2000
και ο παρατηρητής να βλέπει μια αχτίδα φωτός εδώ.
05:57
Now, take into account the fact that we live in
113
339000
2000
Τώρα, λάβετε υπόψη το γεγονός ότι ζούμε
05:59
a three-dimensional universe, OK,
114
341000
2000
σε ένα τρισδιάστατο σύμπαν,
06:01
a three-dimensional space.
115
343000
2000
ένα τρισδιάστατο χώρο.
06:03
Are there any other rays of light that could make it into the eye?
116
345000
3000
Υπάρχουν άλλες ακτίνες φωτός που θα μπορούσε να φτάσουν στο μάτι;
06:06
Yes! The rays would lie on a -- I'd like to see -- yeah, on a cone.
117
348000
6000
Ναι! Οι ακτίνες θα βρίσκονται σε ένα - θα ήθελα να δω... - ναι, σε έναν κώνο.
06:12
So there's a whole ray of light -- rays of light on a cone --
118
354000
2000
Έτσι, υπάρχει μια ολόκληρη ακτίνα φωτός - ακτίνες του φωτός σε ένα κώνο -
06:14
that will all be bent by that cluster
119
356000
2000
που θα καμφθούν από τον εν λόγω σύμπλεγμα
06:16
and make it into the observer's eye.
120
358000
3000
και θα φτάσουν στο μάτι του παρατηρητή.
06:19
If there is a cone of light coming into my eye, what do I see?
121
361000
5000
Αν υπάρχει ένας φωτεινός κώνος που έρχεται στο μάτι μου, τι βλέπω;
06:24
A circle, a ring. It's called an Einstein ring. Einstein predicted that, OK.
122
366000
4000
Έναν κύκλο, ένα δαχτυλίδι. Αυτός λέγεται ο δακτύλιος του Αϊνστάιν - Ο Αϊνστάιν το προέβλεψε αυτό.
06:28
Now, it will only be a perfect ring if the source, the deflector
123
370000
5000
Τώρα, θα υπάρχει ένα τέλειο δαχτυλίδι μόνο αν η πηγή, ο εκτροπέας,
06:33
and the eyeball, in this case, are all in a perfectly straight line.
124
375000
5000
και ο βολβός του ματιού στην περίπτωση αυτή, είναι όλα σε μια τέλεια ευθεία γραμμή.
06:38
If they're slightly skewed, we'll see a different image.
125
380000
3000
Αν είναι ελαφρώς στρεβλωμένα, θα δούμε μια διαφορετική εικόνα.
06:41
Now, you can do an experiment tonight over the reception, OK,
126
383000
3000
Τώρα, μπορείτε να κάνετε ένα πείραμα απόψε κατά τη διάρκεια της δεξίωσης,
06:44
to figure out what that image will look like.
127
386000
3000
για να καταλάβετε με τι θα μοιάζει αυτή η εικόνα.
06:47
Because it turns out that there is a kind of lens that we can devise,
128
389000
4000
Επειδή αποδεικνύεται ότι υπάρχει ένα είδος φακού που μπορούμε να επινοήσουμε,
06:51
that has the right shape to produce this kind of effect.
129
393000
3000
που έχει το σωστό σχήμα για να παράγει αυτό το αποτέλεσμα.
06:54
We call this gravitational lensing.
130
396000
2000
Το ονομάζουμε βαρυτικό φακό.
06:56
And so, this is your instrument, OK.
131
398000
3000
Και έτσι, αυτό είναι το εργαλείο σας.
06:59
(Laughter).
132
401000
1000
(Γέλια)
07:00
But ignore the top part.
133
402000
3000
Όμως, αγνοήστε το άνω μέρος.
07:03
It's the base that I want you to concentrate, OK.
134
405000
3000
Θέλω να επικεντρωθείτε στη βάση.
07:06
So, actually, at home, whenever we break a wineglass,
135
408000
2000
Έτσι, στην πραγματικότητα, στο σπίτι, κάθε φορά που σπάμε ένα κρασοπότηρο,
07:08
I save the bottom, take it over to the machine shop.
136
410000
2000
κρατάω το κάτω μέρος, και το παίρνω στο μηχανουργείο.
07:10
We shave it off, and I have a little gravitational lens, OK.
137
412000
4000
Θα το ξυρίσω και θα έχω ένα μικρό βαρυτικό φακό.
07:14
So it's got the right shape to produce the lensing.
138
416000
2000
Έτσι έχει το σωστό σχήμα για την παραγωγή του αποτελέσματος.
07:16
And so the next thing you need to do in your experiment
139
418000
2000
Και έτσι το επόμενο πράγμα που πρέπει να κάνετε στο πείραμά σας,
07:18
is grab a napkin. I grabbed a piece of graph paper -- I'm a physicist. (Laughter)
140
420000
4000
είναι να πιάσετε μια χαρτοπετσέτα. Άρπαξα ένα κομμάτι από χαρτί γραφήματος. Είμαι φυσικός. (Γέλια)
07:22
So, a napkin. Draw a little model galaxy in the middle.
141
424000
4000
Μια χαρτοπετσέτα λοιπόν. Σχεδιάστε ένα μικρό γαλαξία στη μέση.
07:26
And now put the lens over the galaxy,
142
428000
3000
Και τώρα βάλτε το φακό πάνω από το γαλαξία,
07:29
and what you'll find is that you'll see a ring, an Einstein ring.
143
431000
3000
και αυτό που θα βρείτε είναι ότι θα δείτε ένα δαχτυλίδι, το δακτύλιο του Αϊνστάιν.
07:32
Now, move the base off to the side,
144
434000
3000
Τώρα, μετακινήστε τη βάση προς μία πλευρά της,
07:35
and the ring will split up into arcs, OK.
145
437000
3000
και ο δακτύλιος θα χωριστεί σε τόξα.
07:38
And you can put it on top of any image.
146
440000
2000
Και μπορείτε να το βάλετε πάνω σε κάθε εικόνα.
07:40
On the graph paper, you can see
147
442000
1000
Στο χαρτί γραφήματος μπορείτε να δείτε
07:41
how all the lines on the graph paper have been distorted.
148
443000
2000
πως όλες οι γραμμές έχουν αλλοιωθεί.
07:43
And again, this is a kind of an accurate model
149
445000
3000
Και πάλι, αυτό είναι ένα, ένα είδος ακριβούς μοντέλου
07:46
of what happens with the gravitational lensing.
150
448000
2000
για το τι συμβαίνει με το βαρυτικό φακό.
07:48
OK, so the question is: do we see this in the sky?
151
450000
4000
Οκ, έτσι το ερώτημα είναι: το βλέπουμε αυτό στον ουρανό;
07:52
Do we see arcs in the sky when we look at, say, a cluster of galaxies?
152
454000
4000
Βλέπουμε τόξα στον ουρανό όταν εξετάζουμε, ας πούμε, ένα σμήνος γαλαξιών;
07:56
And the answer is yes.
153
458000
2000
Και η απάντηση είναι: ναι.
07:58
And so, here's an image from the Hubble Space Telescope.
154
460000
2000
Και έτσι, εδώ είναι μια εικόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ.
08:00
Many of the images you are seeing
155
462000
2000
Πολλές από τις εικόνες που είδατε
08:02
are earlier from the Hubble Space Telescope.
156
464000
2000
νωρίτερα είναι από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ.
08:04
Well, first of all, for the golden shape galaxies --
157
466000
2000
Λοιπόν, πρώτα απ' όλα, για τους χρυσού σχήματος γαλαξίες -
08:06
those are the galaxies in the cluster.
158
468000
3000
αυτοί είναι οι γαλαξίες στο συγκρότημα.
08:09
They're the ones that are embedded in that sea of dark matter
159
471000
4000
Είναι αυτοί που ενσωματώνονται στη θάλασσα της σκοτεινής ύλης
08:13
that are causing the bending of the light
160
475000
2000
που προκαλούν την κάμψη του φωτός
08:15
to cause these optical illusions, or mirages, practically,
161
477000
3000
και προκαλούν αυτές τις οπτικές ψευδαισθήσεις, ή αντικατοπτρισμούς, πρακτικά,
08:18
of the background galaxies.
162
480000
2000
των γαλαξιών στο φόντο.
08:20
So the streaks that you see, all these streaks,
163
482000
3000
Έτσι, οι ραβδώσεις που βλέπετε, όλες αυτές οι ραβδώσεις,
08:23
are actually distorted images of galaxies that are much further away.
164
485000
4000
είναι στην πραγματικότητα παραμορφωμένες εικόνες των γαλαξιών που βρίσκονται πολύ πιο μακριά.
08:27
So what we can do, then, is based on how much distortion
165
489000
3000
Έτσι αυτό που μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, είναι με βάση πόση στρέβλωση
08:30
we see in those images, we can calculate how much mass
166
492000
4000
βλέπουμε σε αυτές τις εικόνες, μπορούμε να υπολογίσουμε πόση μάζα
08:34
there must be in this cluster.
167
496000
2000
πρέπει να υπάρχει σε αυτό το σύμπλεγμα.
08:36
And it's an enormous amount of mass.
168
498000
2000
Και είναι ένα τεράστιο ποσό μάζας.
08:38
And also, you can tell by eye, by looking at this,
169
500000
2000
Και επίσης, μπορείτε να δείτε με το μάτι, βλέποντας το,
08:40
that these arcs are not centered on individual galaxies.
170
502000
4000
ότι αυτά τα τόξα δεν είναι επικεντρωμένα σε μεμονωμένους γαλαξίες.
08:44
They are centered on some more spread out structure,
171
506000
4000
Επικεντρώνονται σε μια πιο διαχυμένη δομή.
08:48
and that is the dark matter
172
510000
4000
Και αυτή είναι η σκοτεινή ύλη
08:52
in which the cluster is embedded, OK.
173
514000
3000
στην οποία είναι ενσωματωμένο το σύμπλεγμα.
08:55
So this is the closest you can get to kind of seeing
174
517000
2000
Έτσι, αυτό είναι όσο πιο κοντά μπορείτε να φτάσετε στο να δείτε
08:57
at least the effects of the dark matter with your naked eye.
175
519000
3000
τουλάχιστον τα αποτελέσματα της σκοτεινής ύλης με γυμνό μάτι.
09:00
OK, so, a quick review then, to see that you're following.
176
522000
3000
Έτσι, μια γρήγορη επισκόπηση, για να δω ότι παρακολουθείτε.
09:03
So the evidence that we have
177
525000
2000
Τα αποδεικτικά στοιχεία που έχουμε
09:05
that a quarter of the universe is dark matter --
178
527000
2000
ότι το ένα τέταρτο του σύμπαντος είναι σκοτεινή ύλη -
09:07
this gravitationally attracting stuff --
179
529000
2000
αυτή τη βαρυτικά ελκτική ουσία -
09:09
is that galaxies, the speed with which stars orbiting galaxies
180
531000
4000
είναι ότι οι γαλαξίες, οι ταχύτητες με τις οποίες τα αστέρια είναι σε τροχιά γύρω από τους γαλαξίες
09:13
is much too large; it must be embedded in dark matter.
181
535000
3000
είναι πολύ μεγάλες. Πρέπει να είναι ενταγμένα σε σκοτεινή ύλη.
09:16
The speed with which galaxies within clusters are orbiting is much too large;
182
538000
4000
Η ταχύτητα με την οποία οι γαλαξίες εντός των ομάδων είναι σε τροχιά είναι πολύ μεγάλη.
09:20
it must be embedded in dark matter.
183
542000
2000
Πρέπει να είναι ενταγμένη σε σκοτεινή ύλη.
09:22
And we see these gravitational lensing effects, these distortions
184
544000
4000
Και βλέπουμε αυτές τις βαρυτικές επιδράσεις εστιασμού, αυτές τις στρεβλώσεις
09:26
that say that, again, clusters are embedded in dark matter.
185
548000
3000
που λένε ότι, και πάλι, οι συστάδες είναι ενσωματωμένες στη σκοτεινή ύλη.
09:29
OK. So now, let's turn to dark energy.
186
551000
4000
Ας γυρίσουμε τώρα στη σκοτεινή ενέργεια.
09:33
So to understand the evidence for dark energy, we need to discuss something
187
555000
3000
Για να καταλάβουμε τα αποδεικτικά στοιχεία για τη σκοτεινή ενέργεια, πρέπει να συζητήσουμε κάτι
09:36
that Stephen Hawking referred to in the previous session.
188
558000
4000
που ο Στήβεν Χώκινγκ ανέφερε στην προηγούμενη συνεδρίαση.
09:40
And that is the fact that space itself is expanding.
189
562000
4000
Και αυτό είναι το γεγονός ότι ο ίδιος ο χώρος διαστέλλεται.
09:44
So if we imagine a section of our infinite universe --
190
566000
5000
Έτσι, αν φανταστούμε ένα τμήμα του άπειρου σύμπαντός μας, εντάξει,
09:49
and so I've put down four spiral galaxies, OK --
191
571000
3000
και γι' αυτό έχω βάλει κάτω τέσσερις σπειροειδείς γαλαξίες, εντάξει.
09:52
and imagine that you put down a set of tape measures,
192
574000
4000
Και φανταστούμε ότι έχετε μια σειρά μέτρων ταινίας,
09:56
so every line on here corresponds to a tape measure,
193
578000
2000
έτσι ώστε κάθε γραμμή εδώ αντιστοιχεί σε ένα μέτρο ταινιών -
09:58
horizontal or vertical, for measuring where things are.
194
580000
4000
οριζόντια ή κάθετη - για να μετρήσουμε που είναι τα πράγματα.
10:02
If you could do this, what you would find
195
584000
2000
Αν μπορούσατε να το κάνετε αυτό, αυτό που θα βρίσκατε
10:04
that with each passing day, each passing year,
196
586000
3000
είναι ότι με κάθε μέρα που περνά, κάθε χρόνο που περνάει,
10:07
each passing billions of years, OK,
197
589000
3000
κάθε δισεκατομμύρια χρόνια που περνάνε,
10:10
the distance between galaxies is getting greater.
198
592000
3000
η απόσταση μεταξύ των γαλαξιών γίνεται όλο και μεγαλύτερη.
10:13
And it's not because galaxies are moving
199
595000
1000
Και δεν είναι επειδή οι γαλαξίες κινούνται
10:14
away from each other through space.
200
596000
3000
μακριά ο ένας από τον άλλο μέσα στο χώρο.
10:17
They're not necessarily moving through space.
201
599000
2000
Δεν κινούνται αναγκαστικά μέσα στο χώρο.
10:19
They're moving away from each other
202
601000
2000
Απομακρύνονται ο ένας από τον άλλο
10:21
because space itself is getting bigger, OK.
203
603000
3000
γιατί το ίδιο το διάστημα μεγαλώνει.
10:24
That's what the expansion of the universe or space means.
204
606000
4000
Αυτό ακριβώς σημαίνει η διαστολή του σύμπαντος ή του διαστήματος.
10:28
So they're moving further apart.
205
610000
2000
Έτσι, απομακρύνονται περισσότερο.
10:30
Now, what Stephen Hawking mentioned, as well,
206
612000
4000
Τώρα, ο Στήβεν Χώκινγκ αναφέρθηκε επίσης
10:34
is that after the Big Bang, space expanded at a very rapid rate.
207
616000
6000
στο ότι μετά τη Μεγάλη Έκρηξη το διάστημα επεκτάθηκε με πολύ γρήγορο ρυθμό.
10:40
But because gravitationally attracting matter
208
622000
4000
Αλλά επειδή η βαρυτικά προσελκυόμενη ύλη
10:44
is embedded in this space,
209
626000
2000
είναι ενσωματωμένη στο διάστημα,
10:46
it tends to slow down the expansion of the space, OK.
210
628000
3000
τείνει να επιβραδύνει την επέκταση του χώρου.
10:49
So the expansion slows down with time.
211
631000
3000
Έτσι, η επέκταση επιβραδύνεται με το χρόνο.
10:52
So, in the last century, OK, people debated
212
634000
4000
Τον τελευταίο αιώνα, οι άνθρωποι αντιπαρατίθενται
10:56
about whether this expansion of space would continue forever;
213
638000
5000
για το κατά πόσον αυτή η επέκταση του χώρου θα συνεχιστεί για πάντα,
11:01
whether it would slow down, you know,
214
643000
2000
κατά πόσο θα επιβραδύνει, ξέρετε,
11:03
will be slowing down, but continue forever;
215
645000
2000
θα επιβραδύνεται, αλλά θα συνεχίσει για πάντα.
11:05
slow down and stop, asymptotically stop;
216
647000
5000
Θα επιβραδύνει και θα σταματήσει, ασυμπτωτικά θα σταματήσει,
11:10
or slow down, stop, and then reverse, so it starts to contract again.
217
652000
5000
ή θα επιβραδύνει, θα σταματήσει, και εν συνεχεία θα αντιστραφεί, ούτως ώστε να αρχίσει να συμπτύσσεται και πάλι.
11:15
So a little over a decade ago,
218
657000
2000
Έτσι πριν από περίπου δέκα χρόνια,
11:17
two groups of physicists and astronomers
219
659000
5000
δύο ομάδες φυσικών και αστρονόμων
11:22
set out to measure the rate at which
220
664000
2000
έθεσαν ως στόχο να μετρήσουν την ταχύτητα με την οποία
11:24
the expansion of space was slowing down, OK.
221
666000
4000
η επέκταση του χώρου επιβραδυνόταν.
11:28
By how much less is it expanding today,
222
670000
2000
Με το πόσο λιγότερο επεκτείνεται σήμερα,
11:30
compared to, say, a couple of billion years ago?
223
672000
3000
σε σύγκριση, ας πούμε, ένα-δυο δισεκατομμύρια χρόνια πριν;
11:33
The startling answer to this question, OK, from these experiments,
224
675000
5000
Η εντυπωσιακή απάντηση στο ερώτημα αυτό από τα πειράματα,
11:38
was that space is expanding at a faster rate today
225
680000
4000
ήταν ότι ο χώρος διαστέλλεται με γρηγορότερο ρυθμό σήμερα,
11:42
than it was a few billion years ago, OK.
226
684000
3000
απ' ό,τι πριν μερικά δισεκατομμύρια χρόνια.
11:45
So the expansion of space is actually speeding up.
227
687000
3000
Έτσι η επέκταση του χώρου στην πραγματικότητα επιταχύνεται.
11:48
This was a completely surprising result.
228
690000
3000
Αυτό ήταν ένα εντελώς εκπληκτικό αποτέλεσμα.
11:51
There is no persuasive theoretical argument for why this should happen, OK.
229
693000
6000
Δεν υπάρχει κανένα πειστικό θεωρητικό επιχείρημα γιατί αυτό πρέπει να συμβεί.
11:57
No one was predicting ahead of time this is what's going to be found.
230
699000
3000
Κανείς δεν είχε προβλέψει ότι αυτό πρόκειται να βρεθεί.
12:00
It was the opposite of what was expected.
231
702000
2000
Ήταν το αντίθετο από αυτό που αναμενόταν.
12:02
So we need something to be able to explain that.
232
704000
3000
Επομένως, χρειαζόμαστε κάτι για να το εξηγήσουμε.
12:05
Now it turns out, in the mathematics,
233
707000
2000
Τώρα αποδεικνύεται, με τα μαθηματικά,
12:07
you can put it in as a term that's an energy,
234
709000
4000
μπορείτε να το βάλετε ως όρο ότι είναι μια ενέργεια.
12:11
but it's a completely different type of energy
235
713000
1000
Αλλά είναι εντελώς διαφορετικός τύπος ενέργειας
12:12
from anything we've ever seen before.
236
714000
2000
από οτιδήποτε έχουμε δει ποτέ πριν.
12:14
We call it dark energy,
237
716000
2000
Το ονομάζουμε σκοτεινή ενέργεια,
12:16
and it has this effect of causing space to expand.
238
718000
3000
και έχει ως αποτέλεσμα το διάστημα να επεκτείνεται.
12:19
But we don't have a good motivation
239
721000
2000
Αλλά δεν έχουμε ένα καλό κίνητρο
12:21
for putting it in there at this point, OK.
240
723000
2000
για να το θέσουμε εκεί σε αυτό το σημείο.
12:23
So it's really unexplained as to why we need to put it in.
241
725000
3000
Έτσι, είναι πραγματικά ανεξήγητο γιατί χρειαζόμαστε για να το εντάξουμε εκεί.
12:26
Now, so at this point, then, what I want to really emphasize to you,
242
728000
4000
Τώρα, σε αυτό το σημείο, αυτό που θέλω πραγματικά να σας τονίσω,
12:30
is that, first of all, dark matter and dark energy
243
732000
2000
είναι ότι πρώτα απ' όλα, η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια
12:32
are completely different things, OK.
244
734000
2000
είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα.
12:34
There are really two mysteries out there as to what makes up most of the universe,
245
736000
4000
Υπάρχουν πραγματικά δύο μυστήρια εκεί έξω ως προς αυτό που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του σύμπαντος,
12:38
and they have very different effects.
246
740000
3000
και έχουν πολύ διαφορετικά αποτελέσματα.
12:41
Dark matter, because it gravitationally attracts,
247
743000
3000
Η σκοτεινή ύλη, επειδή προσελκύει βαρυτικά,
12:44
it tends to encourage the growth of structure, OK.
248
746000
4000
τείνει να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της δομής.
12:48
So clusters of galaxies will tend to form,
249
750000
3000
Έτσι, τα σμήνη των γαλαξιών, θα τείνουν να σχηματίζονται,
12:51
because of all this gravitational attraction.
250
753000
2000
εξαιτίας όλης αυτής της βαρυτικής έλξης.
12:53
Dark energy, on the other hand,
251
755000
2000
Η σκοτεινή ενέργεια, από την άλλη πλευρά,
12:55
is putting more and more space between the galaxies,
252
757000
4000
βάζει όλο και περισσότερη απόσταση μεταξύ των γαλαξιών.
12:59
makes it, the gravitational attraction between them decrease,
253
761000
3000
Κάνοντας τη - τη βαρυτική έλξη μεταξύ τους - να μειώνεται,
13:02
and so it impedes the growth of structure.
254
764000
3000
και έτσι παρεμποδίζει την ανάπτυξη της δομής.
13:05
So by looking at things like clusters of galaxies,
255
767000
3000
Έτσι, εξετάζοντας πράγματα όπως τα σμήνη των γαλαξιών,
13:08
and how they -- their number density,
256
770000
4000
και πώς - η πυκνότητα του αριθμού τους,
13:12
how many there are as a function of time --
257
774000
2000
πόσα υπάρχουν ως συνάρτηση του χρόνου -
13:14
we can learn about how dark matter and dark energy
258
776000
4000
μπορούμε να μάθουμε για το πώς η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια
13:18
compete against each other in structure forming.
259
780000
3000
ανταγωνίζονται μεταξύ τους στο σχηματισμό δομής.
13:21
In terms of dark matter, I said that we don't have any,
260
783000
3000
Από την άποψη της σκοτεινής ύλης, είπα ότι δεν έχουμε κανένα,
13:24
you know, really persuasive argument for dark energy.
261
786000
4000
ξέρετε, πραγματικά πειστικό επιχείρημα για τη σκοτεινή ενέργεια.
13:28
Do we have anything for dark matter? And the answer is yes.
262
790000
3000
Έχουμε κάτι για τη σκοτεινή ύλη; Και η απάντηση είναι: ναι.
13:31
We have well-motivated candidates for the dark matter.
263
793000
3000
Έχουμε καλά υποψήφια κίνητρα για τη σκοτεινή ύλη.
13:34
Now, what do I mean by well motivated?
264
796000
3000
Τώρα, τι εννοώ με καλά κίνητρα;
13:37
I mean that we have mathematically consistent theories
265
799000
5000
Θέλω να πω ότι έχουμε μαθηματικά συνεπείς θεωρίες
13:42
that were actually introduced
266
804000
2000
που εισήχθησαν
13:44
to explain a completely different phenomenon, OK,
267
806000
3000
για να εξηγήσουν ένα εντελώς διαφορετικό φαινόμενο,
13:47
things that I haven't even talked about,
268
809000
2000
για πράγματα που δεν έχω καν μιλήσει,
13:49
that each predict the existence
269
811000
3000
που καθεμία προβλέπει την ύπαρξη
13:52
of a very weakly interacting, new particle.
270
814000
3000
ενός πολύ ασθενώς αλληλεπιδρούντος νέου σωματιδίου.
13:55
So, this is exactly what you want in physics:
271
817000
2000
Έτσι, αυτό είναι ακριβώς αυτό που θέλετε στη φυσική:
13:57
where a prediction comes out of a mathematically consistent theory
272
819000
4000
όταν μια πρόβλεψη βγαίνει από μια συνεπή μαθηματική θεωρία
14:01
that was actually developed for something else.
273
823000
2000
που στη πραγματικότητα αναπτύχθηκε για κάτι άλλο.
14:03
But we don't know if either of those
274
825000
3000
Αλλά δεν γνωρίζουμε εάν κανένα από αυτά
14:06
are actually the dark matter candidate, OK.
275
828000
3000
είναι στην πραγματικότητα οι υποψήφιοι της σκοτεινής ύλης.
14:09
One or both, who knows? Or it could be something completely different.
276
831000
3000
Μία ή και οι δύο, ποιος ξέρει; Ή θα μπορούσε να είναι κάτι τελείως διαφορετικό.
14:12
Now, we look for these dark matter particles
277
834000
2000
Τώρα, ψάχνουμε για αυτά τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης
14:14
because, after all, they are here in the room, OK,
278
836000
3000
διότι στο κάτω κάτω της γραφής, είναι εδώ στην αίθουσα,
14:17
and they didn't come in the door.
279
839000
1000
και δεν μπήκαν από την πόρτα.
14:18
They just pass through anything.
280
840000
2000
Απλώς περνούν μέσα από τα πάντα.
14:20
They can come through the building, through the Earth --
281
842000
2000
Μπορούν να περάσουν μέσα από το κτίριο, μέσα από τη γη.
14:22
they're so non-interacting.
282
844000
2000
Είναι τόσο μη-αλληλεπιδρώντα.
14:24
So one way to look for them is to build detectors
283
846000
3000
Έτσι, ένας τρόπος να ψάξουμε για αυτά είναι να φτιάξουμε ανιχνευτές
14:27
that are extremely sensitive to a dark matter particle coming through and bumping it.
284
849000
4000
που είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι σε ένα σωματίδιο σκοτεινής ύλης που έρχεται και προσκρούει.
14:31
So a crystal that will ring if that happens.
285
853000
3000
Ένα κρύσταλλο που θα χτυπήσει αν συμβεί κάτι τέτοιο.
14:34
So one of my colleagues up the road and his collaborators
286
856000
2000
Έτσι, ένας από τους συναδέλφους μου και οι συνεργάτες του
14:36
have built such a detector.
287
858000
2000
έχουν δημιουργήσει ένα τέτοιο ανιχνευτή.
14:38
And they've put it deep down in an iron mine in Minnesota,
288
860000
3000
Και τον έχουν βάλει βαθιά κάτω σε ένα ορυχείο σιδήρου στην Μινεσότα,
14:41
OK, deep under the ground, and in fact, in the last couple of days
289
863000
3000
Εντάξει; - Βαθιά κάτω από το έδαφος - και στην πραγματικότητα, τις τελευταίες δύο μέρες
14:44
announced the most sensitive results so far.
290
866000
3000
ανακοίνωσαν τα πιο ευαίσθητα, μέχρι τώρα, αποτελέσματα.
14:47
They haven't seen anything, OK, but it puts limits on what the mass
291
869000
3000
Δεν έχουν δει τίποτα, αλλά θέτει όρια σε αυτό που είναι η μάζα
14:50
and the interaction strength of these dark matter particles are.
292
872000
3000
και η δύναμη αλληλεπίδρασης αυτών των σωματιδίων σκοτεινής ύλης.
14:53
There's going to be a satellite telescope launched later this year
293
875000
4000
Εντός του έτους θα εκτοξευτεί ένα τηλεσκόπιο δορυφόρος.
14:57
and it will look towards the middle of the galaxy,
294
879000
3000
Και θα στραφεί προς το κέντρο του γαλαξία,
15:00
to see if we can see dark matter particles annihilating
295
882000
2000
για να δούμε αν μπορούμε να δούμε τα σωματίδια σκοτεινής ύλης να εκμηδενίζονται
15:02
and producing gamma rays that could be detected with this.
296
884000
4000
και να παράγουν ακτίνες γάμα που θα μπορούσαν να ανιχνευθούν με αυτό.
15:06
The Large Hadron Collider, a particle physics accelerator,
297
888000
3000
Ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων, ένας επιταχυντής φυσικών σωματιδίων,
15:09
that we'll be turning on later this year.
298
891000
3000
θα ενεργοποιηθεί αργότερα εντός του τρέχοντος έτους.
15:12
It is possible that dark matter particles might be produced
299
894000
3000
Είναι πιθανό ότι τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης θα μπορούσαν να παραχθούν
15:15
at the Large Hadron Collider.
300
897000
2000
στο Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων.
15:17
Now, because they are so non-interactive,
301
899000
1000
Τώρα, επειδή είναι τόσο μη αλληλεπιδρώντα,
15:18
they will actually escape the detector,
302
900000
3000
θα ξεφύγουν από τον ανιχνευτή,
15:21
so their signature will be missing energy, OK.
303
903000
3000
έτσι η υπογραφή τους θα είναι ελλιπής ενέργεια, οκ.
15:24
Now, unfortunately, there is a lot of new physics
304
906000
3000
Τώρα δυστυχώς, υπάρχουν πολλά νέα αντικείμενα της φυσικής
15:27
whose signature could be missing energy,
305
909000
2000
που η υπογραφή τους θα μπορούσε να είναι ελλιπής ενέργεια,
15:29
so it will be hard to tell the difference.
306
911000
2000
οπότε θα είναι δύσκολο να πούμε τη διαφορά.
15:31
And finally, for future endeavors, there are telescopes being designed
307
913000
5000
Και τέλος, για τις μελλοντικές προσπάθειες, υπάρχουν και τηλεσκόπια που σχεδιάζονται
15:36
specifically to address the questions of dark matter and dark energy --
308
918000
4000
ειδικά για να αντιμετωπίσουν τις ερωτήσεις της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας:
15:40
ground-based telescopes, and there are three space-based telescopes
309
922000
3000
επίγεια τηλεσκόπια. Και υπάρχουν τρία διαστημικά τηλεσκόπια
15:43
that are in competition right now
310
925000
2000
που βρίσκονται σε ανταγωνισμό αυτή τη στιγμή
15:45
to be launched to investigate dark matter and dark energy.
311
927000
3000
που θα εκτοξευτούν για τη διερεύνηση της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας.
15:48
So in terms of the big questions:
312
930000
2000
Έτσι, όσον αφορά τα μεγάλα ερωτήματα:
15:50
what is dark matter? What is dark energy?
313
932000
2000
Τι είναι η σκοτεινή ύλη; Τι είναι η σκοτεινή ενέργεια;
15:52
The big questions facing physics.
314
934000
2000
Τα μεγάλα ερωτήματα που αντιμετωπίζει η φυσική.
15:54
And I'm sure you have lots of questions,
315
936000
3000
Και είμαι βέβαιη ότι έχετε πολλές ερωτήσεις.
15:57
which I very much look forward to addressing
316
939000
2000
Τις οποίες πολύ ευχαρίστως προσμένω
15:59
over the next 72 hours, while I'm here. Thank you.
317
941000
2000
τις επόμενες 72 ώρες που θα είμαι εδώ. Σας ευχαριστώ.
16:01
(Applause)
318
943000
3000
(Χειροκροτήματα)
ABOUT THE SPEAKER
Patricia Burchat - Particle physicistPatricia Burchat studies the structure and distribution of dark matter and dark energy. These mysterious ingredients can't be measured in conventional ways, yet form a quarter of the mass of our universe.
Why you should listen
Patricia Burchat studies the universe's most basic ingredients -- the mysterious dark energy and dark matter that are massively more abundant than the visible stars and galaxies. She is one of the founders of the BaBar Collaboration at the Stanford Linear Accelerator Center, a project that's hoping to answer the question, "If there are as many anti-particles as there are particles, why can't we see all these anti-particles?"
She's a member of the Large Synoptic Survey Telescope project, which will allow scientists to monitor exploding supernovae and determine how fast the universe is expanding -- and map how mass is distributed throughout the universe. She's also part of Fermilab Experiment E791, studying the production and decay of charmed particles. Burchat received a Guggenheim Fellowship in 2005.
Patricia Burchat | Speaker | TED.com