TEDIndia 2009
Anupam Mishra: The ancient ingenuity of water harvesting
અનુપમ મિશ્રા: જળસંગ્રહનુ પ્રાચીન કૌશલ
Filmed:
Readability: 3.1
1,178,652 views
અનુપમ મિશ્રા પાંડિત્ય અને બુદ્ધિ સાથે જળસંગ્રહની ઈજનેરીના અદભૂત કમાલ વિષે વાત કરે છે જે સદીઓ પહેલા ભારતના "સ્વર્ણીય રણ"ના લોકોએ ઘડ્યો હતો.. આ બાંધકામનો ઉપયોગ આજે પણ થઈ રહ્યો છે-- અને તે મોટેભાગે અદ્યતન જળ પ્રોજેક્ટો કરતા પણ ચડિયાતા છે.
Anupam Mishra - Environmental activist
To promote smart water management, Anupam Mishra works to preserve rural India’s traditional rainwater harvesting techniques. Full bio
To promote smart water management, Anupam Mishra works to preserve rural India’s traditional rainwater harvesting techniques. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
For emotions, we should not move quickly to the desert.
0
0
6000
ભાવનાઓ ખાતર, આપણે ઝડપથી રણના વિષય ઉપર ના જવું જોઈએ.
00:21
So, first, a small housekeeping announcement:
1
6000
6000
એટલે, સૌથી પહેલા, એક ગૃહ વ્યવસ્થીય ઘોષણા:
00:27
please switch off your
2
12000
2000
મહેરબાની કરીને તમારા
00:29
proper English check programs
3
14000
3000
અંગ્રેજી ચેક કરનારા પ્રોગ્રામને બંધ કરી દો.
00:32
installed in your brain.
4
17000
3000
જે તમારા મગજમાં સ્થાપિત કરેલો છે.
00:35
(Applause)
5
20000
4000
(તાળીઓ)
00:39
So, welcome to the Golden Desert, Indian desert.
6
24000
5000
તો, સ્વાગત છે, સ્વર્ણીય રણમાં, ભારતીય રણમાં.
00:44
It receives the least rainfall in the country,
7
29000
3000
તે દેશમાં સૌથી અલ્પ વરસાદ પ્રાપ્ત કરે છે.
00:47
lowest rainfall.
8
32000
2000
સૌથી ઓછો વરસાદ.
00:49
If you are well-versed with inches, nine inches,
9
34000
4000
જો તમે ઇંચથી સારી રીતે વાકેફ હોવ તો, નવ ઇંચ,
00:53
centimeters, 16 [centimeters].
10
38000
2000
સેન્ટીમીટરમાં, સોળ સેન્ટીમીટર.
00:55
The groundwater is 300 feet deep, 100 meters.
11
40000
5000
ભૂગર્ભીય જળ ૩૦૦ ફૂટ, ૧૦૦ મીટર ઊંડે છે .
01:00
And in most parts it is saline, not fit for drinking.
12
45000
5000
અને મોટાભાગમાં તે ખારું પાણી છે, જે પીવા માટે અયોગ્ય છે.
01:05
So, you can't install hand pumps or dig wells,
13
50000
3000
એટલેકે, તમે ન તો હેન્ડપંપ લગાવી શકો કે બોરવેલ ખોધી શકો,
01:08
though there is no electricity in most of the villages.
14
53000
3000
ઉપરથી મોટા ભાગના ગામડામાં વીજળી નથી.
01:11
But suppose you use the green technology, solar pumps --
15
56000
5000
પરંતુ ધારો કે તમે પ્રાકૃતિક વીજળીનો ઉપયોગ કરો, દા.ત. સૂર્ય પંપ-
01:16
they are of no use in this area.
16
61000
3000
તેઓ પણ આ વિસ્તારમાં કોઈ પણ કામના નથી.
01:19
So, welcome to the Golden Desert.
17
64000
3000
તો, સ્વાગત છે સ્વર્ણીય રણમાં.
01:22
Clouds seldom visit this area.
18
67000
3000
વાદળાઓ આ વિસ્તારમાં ક્યારેક જ લટાર મારે છે.
01:25
But we find 40 different names of clouds in this dialect used here.
19
70000
9000
પરંતુ, આ વિસ્તારમાં વપરાતી બોલીમાં વાદળો માટે ૪૦ વિવિધ નામો મળી આવે છે.
01:34
There are a number of techniques to harvest rain.
20
79000
3000
જળ સંગ્રહની ઘણી તરકીબો છે.
01:37
This is a new work, it's a new program.
21
82000
3000
આ એક નવું કામ છે, એક નવો કાર્યક્રમ છે.
01:40
But for the desert society
22
85000
2000
પરંતુ રણ સમાજ માટે
01:42
this is no program; this is their life.
23
87000
4000
આ કોઈ કાર્યક્રમ નથી, આ તો તેમનું જીવન છે.
01:46
And they harvest rain in many ways.
24
91000
4000
અને તેઓ ઘણી રીતોથી જળ સંગ્રહ કરે છે.
01:50
So, this is the first device they use
25
95000
3000
તો, આ છે પ્રથમ સાધન, જે તેઓ વાપરે છે.
01:53
in harvesting rain.
26
98000
2000
વરસાદના પાણીનો સંગ્રહ કરવા માટે.
01:55
It's called kunds; somewhere it is called [unclear].
27
100000
3000
તે કુંડ કહેવાય છે, ક્યાંક એ કહેવાય છે ટાંકા.
01:58
And you can notice they have created
28
103000
4000
અને તમે નોંધશો કે તેઓ એ
02:02
a kind of false catchment.
29
107000
3000
એક પ્રકારનો જળગૃહ રચ્યો છે.
02:05
The desert is there, sand dunes, some small field.
30
110000
3000
ત્યાં રણ છે, ધૂળના ડૂંગર, કેટલાક નાના મેદાન.
02:08
And this is all big raised platform.
31
113000
4000
અને આ છે એક મોટો ઉંચો કરેલો ઓટલો.
02:12
You can notice the small holes
32
117000
3000
તમે ત્યાં નાના કાણાંઓ જોઈ શકો છો.
02:15
the water will fall on this catchment,
33
120000
2000
પાણી આ જળગૃહ પર પડે છે,
02:17
and there is a slope.
34
122000
2000
અને પછી ત્યાં એક ઢાળ છે,
02:19
Sometimes our engineers and architects
35
124000
4000
કેટલીક વખત આપણા ઈજનેરો અને આર્કીટેકટો
02:23
do not care about slopes in bathrooms,
36
128000
3000
બાથરૂમોમાં ઢાળ રાખવાની કાળજી રાખતા નથી
02:26
but here they will care properly.
37
131000
2000
પણ અહી તેઓ સારી રીતે કાળજી રાખશે.
02:28
And the water will go where it should go.
38
133000
3000
અને પાણી ત્યાં જ જશે જ્યાં તેણે જવું જોઈએ.
02:31
And then it is 40 feet deep.
39
136000
4000
અને પછી તે ૪૦ ફૂટ ઊંડું છે.
02:35
The waterproofing is done perfectly,
40
140000
4000
પાણી રોધ્કીય કોટ બખૂબી કરેલો છે,
02:39
better than our city contractors,
41
144000
3000
આપણા શહેરના ઠેકેદારો કરતા પણ સારી રીતે,
02:42
because not a single drop should go waste in this.
42
147000
5000
કારણકે એક પણ બુંદ પાણી આમાં વ્યય ન થવુ જોઈએ.
02:47
They collect 100 thousand liters in one season.
43
152000
5000
તેઓ એક મોસમમાં ૧ લાખ લીટર પાણી સંગ્રહ કરે છે.
02:52
And this is pure drinking water.
44
157000
4000
અને આ છે સ્વચ્છ પીવાનું પાણી.
02:56
Below the surface there is hard saline water.
45
161000
4000
સપાટી નીચે ખારું પાણી છે.
03:00
But now you can have this for year round.
46
165000
4000
પરંતુ હવે આ (પાણી) પૂરા વર્ષ માટે તમે વાપરી શકો છો.
03:04
It's two houses.
47
169000
2000
અહી બે ઘરો છે.
03:06
We often use a term called bylaws.
48
171000
3000
આપણે હંમેશા એક પદ વાપરીએ છે, "કાયદાથી"
03:09
Because we are used to get written things.
49
174000
4000
કારણકે આપણે લખેલી વસ્તુઓ પ્રાપ્ત કરવાને ટેવાયેલા છીએ.
03:13
But here it is unwritten by law.
50
178000
3000
પરંતુ અહી કાયદાથી અલેખિત છે.
03:16
And people made their house,
51
181000
3000
અને લોકો પોતાના મકાનો બનાવે છે,
03:19
and the water storage tanks.
52
184000
4000
અને પાણી-સંગ્રહ ટાંકીઓ.
03:23
These raised up platforms just like this stage.
53
188000
6000
આ ઊંચા કરેલા ઓટલા છે, આ મંચ ની જેમ જ.
03:29
In fact they go 15 feet deep,
54
194000
2000
વાસ્તવમાં તે ૧૫ ફૂટ ઊંડે જાય છે.
03:31
and collect rain water from roof,
55
196000
3000
અને છત માંથી વરસાદનું પાણી એકઠું કરે છે.
03:34
there is a small pipe, and from their courtyard.
56
199000
3000
ત્યાં એક નાની પાઈપ છે, અને તેમના વાડામાંથી
03:37
It can also harvest something like 25,000 in a good monsoon.
57
202000
6000
તે એક સારી વર્ષા-ઋતુમાં ૨૫ હજાર લીટર જેવું જળસંગ્રહ કરી લે છે.
03:43
Another big one,
58
208000
2000
બીજું એક મોટું (જળ ગૃહ),
03:45
this is of course out of the hardcore desert area.
59
210000
6000
આ મૂળ રણથી ખરેખર બહાર છે.
03:51
This is near Jaipur. This is called the Jaigarh Fort.
60
216000
4000
તે જયપૂરની નજીક છે.તે જયગઢ કિલ્લો કહેવાય છે.
03:55
And it can collect six million gallons of rainwater in one season.
61
220000
6000
અને તે એક ઋતુમાં ૬૦ લાખ ગેલન વરસાદનું પાણી સંગ્રહ કરે છે.
04:01
The age is 400 years.
62
226000
3000
(તેની) ઉંમર ૪૦૦ વર્ષ છે.
04:04
So, since 400 years it has been giving you
63
229000
4000
એટલેકે, ૪૦૦ વર્ષથી એ તમને
04:08
almost six million gallons of water per season.
64
233000
5000
પ્રત્યેક ઋતુમાં ૬૦ લાખ ગેલન જેવું પાણી આપી રહ્યુ છે,
04:13
You can calculate the price of that water.
65
238000
3000
તમે એ પાણીની કિંમત ગણી શકો છો.
04:16
It draws water from 15 kilometers of canals.
66
241000
5000
તે ૧૫ કિલોમીટર લાંબી નહેરો માંથી પાણી લે છે.
04:21
You can see a modern road, hardly 50 years old.
67
246000
5000
તમે જોઈ શકો છો મૂશ્કેલથી ૫૦ વર્ષ જૂનો.એક આધુનિક રસ્તો.
04:26
It can break sometimes.
68
251000
3000
કેટલીક વખત એ તૂંટી શકે છે.
04:29
But this 400 year old canal, which draws water,
69
254000
3000
પરંતુ આ ૪૦૦ વર્ષો જૂની નહેર જે પાણી લઇ આવે છે,
04:32
it is maintained for so many generations.
70
257000
3000
ઘણી બધી પેઢીઓથી સચવાયેલી છે.
04:35
Of course if you want to go inside, the two doors are locked.
71
260000
4000
જરૂર જો તમે અંદર જવા માંગતા હોવ, તો તેના બે દરવાજા બંદ છે.
04:39
But they can be opened for TED people.
72
264000
3000
પણ તે TEDના લોકો માટે ખોલી શકાય છે.
04:42
(Laughter)
73
267000
1000
(હાસ્ય)
04:43
And we request them.
74
268000
2000
અને અમે તેઓને અનુરોધ કર્યો.
04:45
You can see person coming up with
75
270000
3000
તમે એક વ્યક્તિને ઉપર આવતા જોઈ શકો છો,
04:48
two canisters of water.
76
273000
2000
બે નાના ટીનના ડબ્બાઓ સાથે.
04:50
And the water level -- these are not empty canisters --
77
275000
3000
અને પાણીનું સ્તર- આ ટીનના ડબ્બાઓ ખાલી નથી.
04:53
water level is right up to this.
78
278000
3000
પાણીનું સ્તર ખરેખર ત્યાં સુધી છે.
04:56
It can envy many municipalities,
79
281000
3000
એ ઘણી મુનીસીપાલીટીઓને જલાવી શકે છે.
04:59
the color, the taste, the purity of this water.
80
284000
5000
રંગ, સ્વાદ, આ પાણીની સ્વચ્છતા.
05:04
And this is what they call Zero B type of water,
81
289000
4000
અને આ છે જે ને તેઓ કહે છે ઝીરો બી પ્રકારનું પાણી.
05:08
because it comes from the clouds,
82
293000
2000
કારણકે તે વાદળોમાંથી આવે છે,
05:10
pure distilled water.
83
295000
3000
સ્વચ્છ આસુત પાણી
05:13
We stop for a quick commercial break,
84
298000
3000
આપણે એક ઝડપી વાણીજ્યિક ખેદ માટે રોકાયીએ,
05:16
and then we come back to the traditional systems.
85
301000
3000
અને પછી આપણે પાછા આવીએ આપણી પારંપરિક વ્યવસ્થા તરફ.
05:19
The government thought that this is a very
86
304000
3000
સરકારે વિચાર્યું કે આ એક ઘણો
05:22
backward area and we should bring
87
307000
2000
પછાત વિસ્તાર છે અને આપણે અહી
05:24
a multi-million dollar project
88
309000
3000
એક કરોડોનો પ્રોજેક્ટ લાવવો જોઈએ
05:27
to bring water from the Himalayas.
89
312000
3000
હિમાલયથી અહી પાણી લાવવા માટે.
05:30
That's why I said that this is a commercial break.
90
315000
3000
એટલા માટે મેં કહ્યું કે આ છે એક "વાણિજ્યિક ખેદ".
05:33
(Laughter)
91
318000
1000
(હાસ્ય)
05:34
But we will come back, once again,
92
319000
2000
પણ આપણે પાછા વળીશું, ફરી એક વખત,
05:36
to the traditional thing.
93
321000
2000
પારંપરિક વસ્તુ તરફ
05:38
So, water from 300, 400 kilometers away,
94
323000
4000
તો, ૩૦૦, ૪૦૦ કિલોમીટર દૂરથી પાણી,
05:42
soon it become like this.
95
327000
2000
તરત જ આવું બની જશે.
05:44
In many portions, water hyacinth
96
329000
2000
ઘણો ભાગોમાં, જળ કુમ્ભીએ
05:46
covered these big canals like anything.
97
331000
5000
આ મોટી નહેરોને ઢાંકી દીધી છે.
05:51
Of course there are some areas where water is reaching,
98
336000
2000
જરૂર એવા ઘણા વિસ્તારો છે, જેમાં પાણી પહોચી રહ્યું છે.
05:53
I'm not saying that it is not reaching at all.
99
338000
3000
હું નથી કહેતો કે એ જરાય પહોંચી નથી રહ્યું.
05:56
But the tail end, the Jaisalmer area,
100
341000
4000
પણ પૂંછડીનો છેડો, જેસલમેર વિસ્તાર,
06:00
you will notice in Bikaner things like this:
101
345000
3000
તમે નોંધી શકશો આવી વસ્તુઓ બિકાનેરમાં:
06:03
where the water hyacinth couldn't grow,
102
348000
2000
જ્યાં જલ્કુમ્ભી ઉગી નથી શકતી
06:05
the sand is flowing in these canals.
103
350000
5000
આ નહેરમાં ધૂળ વહી રહી છે.
06:10
The bonus is that you can find wildlife around it.
104
355000
4000
બોનસ એ છે કે તમે ત્યાં તેની આજુ બાજુ માં વન્ય જીવન પણ જોઈ શકો છો.
06:14
(Laughter)
105
359000
3000
(હાસ્ય)
06:17
We had full-page advertisements,
106
362000
3000
એક આખા પન્નાનું વિજ્ઞાપન આપવામાં આવ્યું હતું,
06:20
some 30 years, 25 years ago when this canal came.
107
365000
4000
કોઈ ૩૦ - ૨૫ વર્ષો પહેલા જયારે આ નહેર આવી,
06:24
They said that throw away your traditional systems,
108
369000
4000
તેઓએ કીધું કે તમારી પારંપરિક વ્યવસ્થાને ફેંકી દો,
06:28
these new cement tanks will supply you piped water.
109
373000
4000
આ નવી સિમેન્ટની ટેન્કો તમને પાઈપનું પાણી પૂરી આપશે,
06:32
It's a dream. And it became a dream also.
110
377000
4000
આ એક સપનું છે. અને તે એક સપનું જ બની ગયું.
06:36
Because soon the water was not able to reach these areas.
111
381000
7000
કારણકે તરત જ પાણી આ વિસ્તારમાં પહોચતુ બંધ થયુ.
06:43
And people started renovating their own structures.
112
388000
5000
અને લોકોએ તેઓના પોતાના ગૃહો સુધારવાનું શરુ કરી દીધું.
06:48
These are all traditional water structures,
113
393000
3000
આ બધા પારંપરિક જળગૃહો છે,
06:51
which we won't be able to explain in such a short time.
114
396000
4000
જેઓને અમે આટલા ટૂંકા સમયમાં સમઝાવી નહિ શકીએ.
06:55
But you can see that no woman is standing on those.
115
400000
4000
પરંતુ તમે જોઈ શકો છો કે કોઈ પણ સ્ત્રી પેલા (સિમેન્ટના ટાંકાઓ) પર નથી.
06:59
(Laughter)
116
404000
1000
(હાસ્ય)
07:00
And they are plaiting hair.
117
405000
2000
અને તેઓ વાળની ચોટલી કરી રહી છે.
07:02
(Applause)
118
407000
4000
(તાળીઓ)
07:06
Jaisalmer. This is heart of desert.
119
411000
3000
જેસલમેર. આ છે રણનું દિલ.
07:09
This town was established 800 years ago.
120
414000
4000
આ શહેરની સ્થાપના ૮૦૦ વર્ષો પહેલા થયી હતી.
07:13
I'm not sure by that time
121
418000
3000
હું સુનિશ્ચિત નથી કે એ સમયે,
07:16
Bombay was there, or Delhi was there,
122
421000
2000
બોમ્બે અને દિલ્હી હતું કે નહિ,
07:18
or Chennai was there, or Bangalore was there.
123
423000
3000
કે ચીન્નાયી હતું, કે બંગલોર હતું.
07:21
So, this was the terminal point for silk route.
124
426000
3000
તો, આ હતું અંતિમ પડાવ "સિલ્ક રૂટ" નો.
07:24
Well connected, 800 years ago, through Europe.
125
429000
5000
૮૦૦ વર્ષો પહેલા યુરોપથી સારી રીતે જોડાયેલું,.
07:29
None of us were able to go to Europe,
126
434000
4000
અમારામાંથી કોઈ પણ યુરોપ જવા માટે સક્ષમ નહોતું.
07:33
but Jaisalmer was well connected to it.
127
438000
3000
પરંતુ જેસલમેર તેની સાથે સારી રીતે જોડાયેલું હતું.
07:36
And this is the 16 centimeter area.
128
441000
4000
અને આ છે ૧૬ સેન્ટીમીટર વિસ્તાર.
07:40
Such a limited rainfall,
129
445000
3000
આટલો સીમિત વરસાદ,
07:43
and highest colorful life flourished in these areas.
130
448000
6000
અને સૌથી વધારે રંગબેરંગી જીવન આ વિસ્તારોમાં પનપ્યુ હતું.
07:49
You won't find water in this slide.
131
454000
3000
તમને આ સ્લાઈડમાં પાણી નહિ મળે.
07:52
But it is invisible.
132
457000
2000
પરંતુ તે અદ્રશ્ય છે.
07:54
Somewhere a stream or a rivulet
133
459000
4000
ક્યાંક એક ધારા કે એક પ્રવાહ
07:58
is running through here.
134
463000
3000
અહી વહી રહ્યું છે.
08:01
Or, if you want to paint, you can paint it blue throughout
135
466000
4000
અથવાતો, જો તમે તેને રંગવા ઈચ્છતા હોવ, તમે એને પૂરી રીતે વાદળી રંગી શકો છો.
08:05
because every roof which you see in this picture
136
470000
4000
કારણકે પ્રત્યેક છત જે તમે આ ચિત્રમાં જોઈ રહ્યા છો
08:09
collects rainwater drops
137
474000
2000
વરસાદની બૂન્દોને એકત્ર કરે છે.
08:11
and deposit in the rooms.
138
476000
5000
અને ખંડોમાં જમા કરે છે.
08:16
But apart from this system,
139
481000
3000
પરંતુ આ વ્યવસ્થાથી અલગ,
08:19
they designed 52 beautiful water bodies around this town.
140
484000
6000
તેઓએ ૫૨ સુંદર જળ ખંડો આ શહેરની આજુબાજુમાં ઘડ્યા છે.
08:25
And what we call private public partnership
141
490000
4000
અને જે ને આપણે કહીએ છીએ વ્યક્તિગત-સાર્વજનિક ભાગીદારી
08:29
you can add estate also.
142
494000
3000
તમે સંપતિને પણ ઉમેરી શકો છો.
08:32
So, estate, public and private entrepreneurs
143
497000
4000
એટલે કે, સંપતિ, સાર્વજનિક અને વ્યક્તિગત ઉદ્યમ
08:36
work together to build this beautiful water body.
144
501000
4000
એક સુંદર જળ ગૃહ ઘડવા માટે સાથે કામ કરે છે.
08:40
And it's a kind of water body for all seasons.
145
505000
5000
અને આ એક પ્રકારનું સર્વ ઋતુ માટેનું જળ ગૃહ છે.
08:45
You will admire it. Just behold the beauty throughout the year.
146
510000
4000
તમે તેની પ્રશંસા કરશો. (તેઓ) આખા વરસ માટે (પોતાની) સુંદરતા જાળવી રાખે છે.
08:49
Whether water level goes up or down,
147
514000
2000
પાણીનું સ્તર નીચે જાય કે ઉપર.
08:51
the beauty is there throughout.
148
516000
2000
સુંદરતા હંમેશા ત્યાં છે.
08:53
Another water body, dried up, of course,
149
518000
3000
બીજું જળ ગૃહ જે (હમણાં) જરૂર સુકાઈ ગયું છે,
08:56
during the summer period,
150
521000
2000
ઉનાળાના સમયગાળામાં,
08:58
but you can see how the traditional society
151
523000
5000
પરંતુ તમે જોઈ શકો છે કે કઈ રીતે પારંપરિક સમાજ
09:03
combines engineering with aesthetics, with the heart.
152
528000
5000
દિલથી ઈજનેરીને સૌન્દર્યશાસ્ત્ર સાથે જોડે છે.
09:08
These statues, marvelous statues,
153
533000
3000
આ પ્રતિમાઓ, અનોખી પ્રતિમાઓ,
09:11
gives you an idea of water table.
154
536000
3000
પાણીના સ્તરની જાણકારી આપે છે.
09:14
When this rain comes and the water starts filling this tank,
155
539000
5000
જયારે વરસાદનું પાણી આવે છે અને પાણી ટાંકીને ભરવાનું ચાલુ કરે છે,
09:19
it will submerge these beautiful statues
156
544000
3000
તે આ પ્રતિમાઓને ડુબાવી દે છે,
09:22
in what we call in English today "mass communication."
157
547000
3000
જે ને આપણે અંગ્રેજીમાં કહીએ છીએ "સાર્વજનિક સંચાર"
09:25
This was for mass communication.
158
550000
3000
આ (પ્રતિમાઓ) સાર્વજનિક સંચાર માટે હતી.
09:28
Everybody in the town will know that this elephant has drowned,
159
553000
4000
શહેરમાં પ્રત્યેક વ્યક્તિ જાણી જશે કે આ હાથી ડૂબી ગયું છું,
09:32
so water will be there for seven months or nine months,
160
557000
3000
એટલે કે ત્યાં પાણી સાત કે નવ મહિનાઓ સુધી રહેશે.
09:35
or 12 months.
161
560000
2000
કે પછી ૧૨ મહિનાઓ.
09:37
And then they will come and worship this pond,
162
562000
3000
અને પછી તેઓ આવશે અને આ સરોવરની અર્ચના કરશે.
09:40
pay respect, their gratitude.
163
565000
3000
સમ્માન અને આભાર વ્યક્ત કરવા માટે.
09:43
Another small water body, called the [unclear].
164
568000
3000
બીજું એક જલગૃહ, જે "જશેરી" કહેવાય છે.
09:46
It is difficult to translate in English,
165
571000
2000
(જશેરીને) અંગ્રેજીમાં અનુવાદ કરવું મૂશ્કેલ છે,
09:48
especially in my English.
166
573000
2000
ખાસ કરીને મારી અંગ્રેજીમાં.
09:50
But the nearest would be "glory," a reputation.
167
575000
3000
પરંતુ સૌથી નજીક હશે "યશ", એક પ્રતિષ્ઠા.
09:53
The reputation in desert of this small water body is
168
578000
4000
આ રણમાં આ નાના જળ ગૃહ ની પ્રતિષ્ઠા છે,
09:57
that it never dries up.
169
582000
3000
જે ક્યારેય સુકાતી નથી.
10:00
In severe drought periods
170
585000
3000
કઠોર દુકાળના ગાળામાં પણ
10:03
nobody has seen this water body
171
588000
2000
કોઈએ પણ આ જળ ગૃહએ
10:05
getting dried up.
172
590000
2000
સુકાઈ જતા જોયું નથી.
10:07
And perhaps they knew the future also.
173
592000
7000
અને કદાચ તેઓ ભવિષ્ય વિષે જાણતા હતા.
10:14
It was designed some 150 years ago.
174
599000
3000
આની રચના ૧૫૦ વર્ષો પહેલા થઈ હતી.
10:17
But perhaps they knew that on sixth, November, 2009,
175
602000
4000
પરંતુ કદાચ તેઓ જાણતા હતા કે ૬ ઠી, નવેમ્બર, ૨૦૦૯ એ,
10:21
there will be a TED green and blue session,
176
606000
4000
TED માં એક ગ્રીન અને બ્લુ, અધિવેશન હશે
10:25
so they painted it like this.
177
610000
2000
એટલે તેઓએ તેને આ રીતે રંગી દીધી.
10:27
(Laughter)
178
612000
1000
(હાસ્ય)
10:28
(Applause)
179
613000
5000
(તાળીઓ)
10:33
Dry water body. Children are standing on
180
618000
3000
સુખાયેલું જળ ગૃહ. બાળકો જેના ઉપર ઉભા છે,
10:36
a very difficult device to explain.
181
621000
3000
તે સાધનને સમજાવવુ ઘણું મૂશ્કેલ છે.
10:39
This is called kund. We have, in English, surface water and ground water.
182
624000
5000
આને કુંડ કહેવાય છે. આપણે જાણીએ છીએ,અંગ્રેજી માં, સ્તર પરનું પાણી અને ભૂગર્ભીય પાણી,
10:44
But this is not ground water.
183
629000
2000
પણ આ ભૂગર્ભીય પાણી નથી.
10:46
You can draw ground water from any well.
184
631000
2000
તમે ભૂગર્ભીય પાણીને કોઈ પણ કૂવા માંથી કાઢી શકો છો.
10:48
But this is no ordinary well.
185
633000
3000
પણ આ કોઈ સામાન્ય કૂવો નથી.
10:51
It squeeze the moisture
186
636000
4000
તે ભેજને શોષે છે
10:55
hidden in the sand.
187
640000
2000
જે માટીમાં છૂપાયેલું હોય છે.
10:57
And they have dubbed this water as the third one called [unclear].
188
642000
4000
અને તેઓએ આ પાણીને ઉપનામિત કર્યું છે, એક ત્રીજા પ્રકારના પાણી તરીકે, નામે "દ્રેજાની".
11:01
And there is a gypsum belt running below it.
189
646000
5000
અને ત્યાં તેની નીચે જીપ્સમનું સ્તર છે.
11:06
And it was deposited by the great mother Earth,
190
651000
4000
અને એને ધરતી માતાએ જમા કરેલું છે, .
11:10
some three million years ago.
191
655000
3000
કઈક ૩૦ લાખ વર્ષો પહેલા.
11:13
And where we have this gypsum strip
192
658000
3000
અને જ્યાં આ જીપ્સમની પટ્ટી છે,
11:16
they can harvest this water.
193
661000
2000
ત્યાં તેઓ આ પાણીનો સંગ્રહ કરી શકે છે.
11:18
This is the same dry water body.
194
663000
2000
આ એ જ સુકાયેલુ પાણીનું સંગ્રહસ્થાન છે,
11:20
Now, you don't find any kund;
195
665000
3000
હવે, તમને કોઈ કુંડ નહિ મળે,
11:23
they are all submerged.
196
668000
2000
તેઓ બધા (પાણીમાં) ડૂબાયેલા છે.
11:25
But when the water goes down they will be able
197
670000
3000
પણ જયારે પાણી નીચે ઉતરશે, ત્યારે તેઓ
11:28
to draw water from those structures throughout the year.
198
673000
3000
આ પેલી સંરચનાઓમાંથી આખા વર્ષ દરમ્યાન પાણી કાઢી શકશે.
11:31
This year they have received only six centimeters.
199
676000
4000
આ વર્ષે તેઓએ માત્ર ૬ સેન્ટીમીટર (વરસાદ) મળ્યો છે.
11:35
Six centimeter of rainfall,
200
680000
3000
૬ સેન્ટીમીટર વરસાદ.
11:38
and they can telephone you
201
683000
2000
અને તેઓ તમને ટેલીફોન કરી શકે છે
11:40
that if you find any water problem in your city,
202
685000
3000
કે જો તમને તમારા શેહેરમાં પાણીની કોઈ તકલીફ હોય તો,
11:43
Delhi, Bombay, Bangalore, Mysore,
203
688000
2000
દિલ્હી, મુંબઈ, બેંગ્લોર, મૈસોર,
11:45
please come to our area of six centimeters, we can give you water.
204
690000
4000
મહેરબાની કરીને અમારા ૬ સેન્ટીમીટર વાળા વિસ્તારમાં આવો, અમે તમને પાણી આપી શકીશું.
11:49
(Laughter)
205
694000
1000
(હાસ્ય)
11:50
How they maintain them?
206
695000
2000
તેઓ કઈ રીતે તેઓને સાચવે છે?
11:52
There are three things: concept, planning,
207
697000
3000
ત્રણ વસ્તુઓ છે: સંકલ્પના, યોજના
11:55
making the actual thing, and also maintaining them.
208
700000
3000
વસ્તુને બનાવવું, અને જાળવણી કરવી.
11:58
It is a structure for maintain,
209
703000
2000
તે એક સંરચના છે સાચવણી માટે,
12:00
for centuries, by generations, without any department,
210
705000
5000
સદીઓ માટે, પેઢીઓથી, કોઈ પણ વિભાગ વગર,
12:05
without any funding,
211
710000
2000
કોઈ પણ ધન વગર.
12:07
So the secret is "[unclear]," respect.
212
712000
5000
તો (તેનું) રહસ્ય છે શ્રદ્ધા, માન.
12:12
Your own thing, not personal property,
213
717000
4000
તમારી પોતાની વસ્તુ, કોઈ વ્યક્તિગત સંપત્તિ નહિ,
12:16
my property, every time.
214
721000
3000
મારી સંપત્તિ, દરેક વખતે
12:19
So, these stone pillars
215
724000
2000
તો, આ પત્થરના સ્તંભો,
12:21
will remind you that you are entering into a water body area.
216
726000
4000
તમને યાદ દેવડાવશે કે તમે એક જળ ગૃહોના વિસ્તારમાં પ્રવેશ કરી રહ્યા છો.
12:25
Don't spit, don't do anything wrong,
217
730000
2000
થૂંકવું નહિ, કઈ પણ ખોટું ન કરવું,
12:27
so that the clean water can be collected.
218
732000
3000
જે થી કરીને સ્વચ્છ પાણી સંગ્રહ કરી શકાય.
12:30
Another pillar, stone pillar on your right side.
219
735000
3000
બીજો સ્તંભ, પત્થરનો સ્તંભ તમારી જમણી બાજુ પર,
12:33
If you climb these three, six steps
220
738000
3000
જો તમે આ ત્રણ, છ પગથીયા ચઢશો,
12:36
you will find something very nice.
221
741000
3000
તો તમને કઈક બહુ જ સરસ મળશે.
12:39
This was done in 11th century.
222
744000
3000
આ ૧૧ મી સદીમાં બનાવેલું છું.
12:42
And you have to go further down.
223
747000
3000
અને તમારે હજુ નીચે જવું પડશે.
12:45
They say that a picture is worth a thousand words,
224
750000
3000
તેઓ કહે છે કે એક ચિત્ર એ હજાર શબ્દોને બરોબર છે.
12:48
so we can say a thousand words right now,
225
753000
3000
એટલે કે આપણે હવે એક હજાર શબ્દો કહી શકીએ છીએ,
12:51
an another thousand words.
226
756000
2000
બીજા એક હજાર શબ્દો.
12:53
If the water table goes down,
227
758000
2000
જો પાણીનું સ્તર નીચે જાય,
12:55
you will find new stairs.
228
760000
2000
તો તમને બીજા પગથીયા મળશે.
12:57
If it comes up, some of them will be submerged.
229
762000
4000
જો એ ઉપર આવશે, તો તમારામાંથી કેટલાક ડૂબી જશે.
13:01
So, throughout the year
230
766000
2000
એટલેકે, આખા વરસ સુધી.
13:03
this beautiful system will give you some pleasure.
231
768000
5000
આ સુંદર વ્યવસ્થા તમને કામ આપશે.
13:08
Three sides, such steps, on the fourth side
232
773000
2000
૩ બાજુએ, આ પ્રકારના પગથીયા, ચોથી બાજુએ,
13:10
there is a four-story building
233
775000
2000
એક ચાર માળાનું મકાન છે,
13:12
where you can organize such TED conferences anytime.
234
777000
5000
જ્યાં તમે આ પ્રકારનું TED અધિવેશન કોઈ પણ સમયે યોજી શકો છો.
13:17
(Applause)
235
782000
6000
(તાળીઓ)
13:23
Excuse me, who built these structures?
236
788000
4000
મને માફ કરજો, આ સંરચનાઓ કોણે બંધાવ્યા?
13:27
They are in front of you.
237
792000
2000
તેઓ તમારી સામે છે.
13:29
The best civil engineers we had, the best planners,
238
794000
4000
સારામાં સારા સિવિલ ઈજનેરો, સારામાં સારા યોજ્કો,
13:33
the best architects.
239
798000
2000
સારામાં સારા આર્કીટેકટો.
13:35
We can say that because of them,
240
800000
2000
આપણે કહી શકીએ છીએ કે તેઓના લીધે,
13:37
because of their forefathers,
241
802000
2000
તેઓના પૂર્વજોના લીધે.
13:39
India could get the first engineering college
242
804000
3000
ભારતમાં પ્રથમ ઈજનેરી કોલેજ આવી શકી
13:42
in 1847.
243
807000
3000
૧૮૪૭ માં.
13:45
There were no English medium schools at that time,
244
810000
3000
તે સમયે કોઈ અંગ્રેજી માધ્યમની શાળાઓ નહોતી.
13:48
even no Hindi schools, [unclear] schools.
245
813000
3000
ના તો હિન્દી શાળાઓ, કોઈ શાળાઓ નહિ.
13:51
But such people, compelled to the East India Company,
246
816000
3000
પરંતુ આવા લોકોએ ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીને વિવશ કર્યા કે,
13:54
which came here for business, a very dirty kind of business ...
247
819000
4000
જે અહી વ્યાપાર કરવા માટે આવ્યા હતા, એક ગંદા પ્રકારનો વ્યાપાર...
13:58
(Laughter)
248
823000
2000
(હાસ્ય)
14:00
but not to create the engineering colleges.
249
825000
3000
પરંતુ કોઈ ઈજનેરી કોલેજની રચના કરવા માટે નહિ,
14:03
But because of them, first engineering college was created
250
828000
4000
પરંતુ તેઓના લીધે, પહેલી ઈજનેરી કોલેજની રચના કરવામાં આવી.
14:07
in a small village, not in the town.
251
832000
3000
એક નાના ગામડામાં, શહેરમાં નહિ.
14:10
The last point, we all know in our primary schools that
252
835000
5000
છેલ્લો મુદ્દો, આપણે જાણીએ છીએ આપણી પ્રાથમીક શાળામાં કે
14:15
that camel is a ship of desert.
253
840000
3000
ઊંટ એ રણનું વહાણ છે.
14:18
So, you can find through your Jeep,
254
843000
3000
એટલે કે, તમે પોતાની જીપમાંથી જોઈ શકો છો,
14:21
a camel, and a cart.
255
846000
3000
એક ઊંટ, અને એક ગાડું.
14:24
This tire comes from the airplane.
256
849000
4000
આ પૈડું વિમાન માંથી લીધેલુ છે.
14:28
So, look at the beauty from the desert society
257
853000
3000
તો, રણ સમાજની એ સુંદરતા જુઓ
14:31
who can harvest rainwater,
258
856000
2000
જે પાણી નો સંગ્રહ કરી શકે છે,
14:33
and also create something
259
858000
3000
અને કઈ રચી પણ શકે છે.
14:36
through a tire from a jet plane,
260
861000
4000
એક જેટ વિમાનના પૈડાનો,.
14:40
and used in a camel cart.
261
865000
2000
ઊંટગાડીમાં ઉપયોગ કર્યો છે.
14:42
Last picture, it's a tattoo,
262
867000
3000
છેલ્લું ચિત્ર, આ છે એક ટેટુ,
14:45
2,000-years-old tattoo.
263
870000
2000
૨૦૦૦ વર્ષો જૂનો ટેટુ.
14:47
They were using it on their body.
264
872000
3000
તેઓ તેને તેમના શરીર પર ઉપયોગ કરી રહ્યા હતા.
14:50
Tattoo was, at one time,
265
875000
2000
એક સમયે ટેટુ,
14:52
a kind of a blacklisted
266
877000
2000
અયોગ્ય વસ્તુની યાદીમાં
14:54
or con thing, but now it is in thing.
267
879000
3000
કે પછી એક છેતરપિંડીની વસ્તુ હતી, પરંતુ હવે એ (ફેશન) વસ્તુમાં છે.
14:57
(Laughter)
268
882000
2000
(હાસ્ય)
14:59
(Applause)
269
884000
2000
(તાળીઓ)
15:01
You can copy this tattoo. I have some posters of this.
270
886000
3000
તમે આ ટેટુની નકલ કરી શો છો. મારી પાસે તેના કેટલાક પોસ્ટરો છે.
15:04
(Laughter)
271
889000
3000
(હાસ્ય)
15:07
The center of life is water.
272
892000
5000
જીવનનું કેન્દ્ર છે પાણી.
15:12
These are the beautiful waves.
273
897000
2000
આ સુંદર પ્રવાહો છે.
15:14
These are the beautiful stairs
274
899000
3000
આ સુંદર પગથીયાઓ છે.
15:17
which we just saw in one of the slides.
275
902000
3000
જે આપણે આ સ્લાઇડોમાંની એકમાં જોયા હતા.
15:20
These are the trees.
276
905000
3000
આ વૃક્ષો છે.
15:23
And these are the flowers which
277
908000
2000
અને આ ફૂલો છે જે
15:25
add fragrance to our lives.
278
910000
4000
આપણા જીવનમાં સુગંધ ઉમેરે છે.
15:29
So, this is the message of desert.
279
914000
3000
તો, આ છે રણમાંથી સંદેશ.
15:32
Thank you very much.
280
917000
2000
ખુબ ખુબ આભાર.
15:34
(Applause)
281
919000
26000
(તાળીઓ)
16:00
Chris Anderson: So, first of all, I wish I had your eloquence, truly, in any language.
282
945000
4000
ક્રીસ એન્ડરસન: તો, સૌથી પહેલા, હું ઈચ્છું છું કે હું તમારી વાક્પટુતા પામી શકું, સાચે જ, કોઈ પણ ભાષામાં.
16:04
(Applause)
283
949000
7000
(તાળીઓ)
16:11
These artifacts and designs are inspiring.
284
956000
6000
આ કલાકૃતિઓ અને રચનાઓ પ્રેરણાદાયક છે.
16:17
Do you believe that they can be used elsewhere,
285
962000
3000
શું તમે માનો છો કે તેઓનો ઉપયોગ ક્યાંક બીજે પણ કરી શકાય છે.
16:20
that the world can learn from this?
286
965000
2000
જે થી કરી ને દુનિયા પણ તેમાંથી શીખી શકે.
16:22
Or is this just right for this place?
287
967000
2000
કે પછી આ માત્ર આ જ સ્થળ માટે છે?
16:24
Anupam Mishra: No, the basic idea is to
288
969000
3000
અનુપમ મિશ્રા: નહિ, મૌલિક વિચાર એ છે
16:27
utilize water that falls on our area.
289
972000
3000
કે આપણા વિસ્તાર પર પડતા પાણીનો ઉપયોગ કરી લેવો.
16:30
So, the ponds, the open bodies, are everywhere,
290
975000
4000
તો, સરોવરો, ખુલ્લા ગૃહો, બધેજ છે,
16:34
right from Sri Lanka to Kashmir, and in other parts also.
291
979000
5000
શ્રી લંકાથી લઇ ને કાશ્મીર સુધી, અને બીજા ભાગોમાં પણ.
16:39
And these [unclear], which stored water,
292
984000
3000
અને આ ટાંકા જે પાણીનો સંગ્રહ કરે છે,
16:42
there are two type of things.
293
987000
2000
એ બે પ્રકારની વસ્તુઓ છે.
16:44
One recharge, and one stores.
294
989000
2000
એક ફરી ભરાય, અને એક સંગ્રહ કરે.
16:46
So, it depends on the terrain.
295
991000
3000
એટલેકે, એ સ્થળ પર આધારિત છે.
16:49
But kund, which uses the gypsum belt,
296
994000
3000
પરંતુ કુંડ, જે જીપ્સમનો પટ્ટો વાપરે છે,
16:52
for that you have to go back to your calendar,
297
997000
4000
તેના માટે તમારે તમારા કેલેન્ડરમાં પાછા જવું પડશે.
16:56
three million years ago.
298
1001000
2000
૩૦ લાખ વર્ષો પહેલા.
16:58
If it is there it can be done right now.
299
1003000
2000
પણ જો એ ત્યાં છે, તો હમણાજ કરી શકાય છે.
17:00
Otherwise, it can't be done.
300
1005000
2000
નહીતો, તે કરી ન શકાય.
17:02
(Laughter)
301
1007000
1000
(હાસ્ય)
17:03
(Applause)
302
1008000
2000
(તાળીઓ)
17:05
CA: Thank you so much.
303
1010000
2000
ક્રીસ એન્ડરસન : ખુબ ખુબ આભાર.
17:07
(Applause)
304
1012000
2000
(તાળીઓ)
ABOUT THE SPEAKER
Anupam Mishra - Environmental activistTo promote smart water management, Anupam Mishra works to preserve rural India’s traditional rainwater harvesting techniques.
Why you should listen
Anupam Mishra travels across water-challenged India studying rainwater harvesting methods and learning from the people behind them. He presents his findings to NGOs, development agencies and environmental groups, pulling from centuries of indigenous wisdom that has found water for drinking and irrigation even in extremely arid landscapes through wells, filter ponds and other catchment systems.
A founding member of the Gandhi Peace Foundation, Mishra is working to bridge the gap between modern water management technology and india's heritage of water harvesting, so that every community is self-sustainable and efficiently safekeeping an increasingly scarce and precious resource.
Anupam Mishra | Speaker | TED.com