ABOUT THE SPEAKER

Raj Panjabi - Physician
A billion people around the world lack access to health care because they live too far from a clinic. 2017 TED Prize winner Raj Panjabi aims to extend health services to the last mile.

Why you should listen

Raj Panjabi was nine when civil war broke out in his native country, Liberia. His family resettled in High Point, North Carolina, but he returned to Liberia as a medical student in 2005. He was shocked to find a health care system in total devastation. Only 50 doctors remained to treat a population of four million.

With a team of Liberian civil war survivors, American health workers and $6,000 he'd received as a wedding gift, Panjabi co-founded Last Mile Health. The organization saves lives in the world's most remote communities by partnering with governments to deploy, sustain and manage national networks of community health professionals. They currently support the Government of Liberia's deployment of more than 4,000 health workers to provide life-saving healthcare to 1.2 million people and protect against the next epidemic. Last Mile Health's network of community health workers can be leveraged in a crisis -- in the fight against Ebola, the organization aided government response by training health workers in southeastern Liberia.

Panjabi is a physician in the Division of Global Health Equity at Harvard Medical School, Brigham and Women's Hospital. He is a recipient of the Skoll Award for Social Entrepreneurship and was named to TIME's list of the "100 Most Influential People in the World" in 2016. As the winner of the 2017 TED Prize, Panjabi is creating the Community Health Academy, a global platform to train, connect and empower community health workers. The Academy aims to reinvent the education of community health workers -- and the leaders who support them -- for the digital age.

More profile about the speaker
Raj Panjabi | Speaker | TED.com

TED2017

Raj Panjabi: No one should die because they live too far from a doctor

Ռաջ Փանջաբի: Ոչ ոք չպետք է մահանա բժշկից շատ հեռու ապրելու պատճառով

Filmed: 2017-04-24

Readability: 3.9

1,337,947 views

Հիվանդությունը համընդհանուր է, բուժման հնարավորությունը` ոչ: Բժիշկ Ռաջ Փանջաբին համարձակ տեսլական ունի` առողջապահությունը հասանելի դարձնել բոլորին, ամենուրեք: 2017 թվականի TED-ի մրցանակով, Փանջաբին կառուցում է Համայնքային Առողջապահական Ակադեմիա` մի գլոբալ հարթակ, որի նպատակն է աշխատատեղեր ստեղծելով արդիականացնել համայնքի բուժաշխատողների անհրաժեշտ հմտություններ սովորելը:

Raj Panjabi - Physician
A billion people around the world lack access to health care because they live too far from a clinic. 2017 TED Prize winner Raj Panjabi aims to extend health services to the last mile. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

I want to share with you
something my father taught me:

0

940

3478

Ես ուզում եմ կիսվել ձեզ հետ նրանով,
ինչ հայրս է ինձ սովորեցրել.

00:17

no condition is permanent.

1

5321

2397

ոչ մի իրավիճակ մշտական չէ:

00:21

It's a lesson he shared with me
again and again,

2

9283

2884

Դա դաս է, որով նա կիսվում էր
ինձ հետ կրկին ու կրկին,

00:24

and I learned it to be true the hard way.

3

12191

3547

և ես դժվարությամբ հասկացա,
որ այն ճիշտ է:

00:28

Here I am in my fourth-grade class.

4

16590

2917

Այստեղ ես չորրորդ դասարանում եմ:

00:31

This is my yearbook picture
taken in my class in school

5

19531

3734

Սա իմ տարեգրքի լուսանկարն է`
արված դասարանումս, դպրոցումս,

00:35

in Monrovia, Liberia.

6

23289

1712

որը գտնվում է Մոնրովիայում, Լիբերիա:

00:37

My parents migrated from India
to West Africa in the 1970s,

7

25514

4401

Ծնողներս գաղթել են Հնդկաստանից
դեպի Արևմտյան Աֆրիկա 1970-ականներին,

00:41

and I had the privilege
of growing up there.

8

29939

2448

և ես արտոնություն ունեի այնտեղ մեծանալու:

00:45

I was nine years old,

9

33772

1150

Ես ինը տարեկան էի,

00:46

I loved kicking around a soccer ball,

10

34946

1762

սիրում էի ֆուտբոլի գնդակով խաղալ

00:48

and I was a total math and science geek.

11

36732

2247

և տարված էի մաթեմատիկայով
ու գիտություններով:

00:51

I was living the kind of life
that, really, any child would dream of.

12

39003

4228

Ես այնպիսի կյանք էի ապրում,
որ իրոք ցանկացած երեխա կերազեր ապրել:

00:57

But no condition is permanent.

13

45280

2626

Բայց ոչ մի իրավիճակ մշտական չէ:

01:00

On Christmas Eve in 1989,

14

48346

2923

1989 թվականի Սուրբ Ծննդյան նախօրեին

01:03

civil war erupted in Liberia.

15

51293

2531

Լիբերիայում քաղաքացիական պատերազմ բռնկվեց:

01:07

The war started in the rural countryside,

16

55082

1954

Պատերազմը սկսվեց գյուղական ծայրամասում,

01:09

and within months, rebel armies
had marched towards our hometown.

17

57060

3707

և ամիսների ընթացքում ապստամբ զորքերը
երթով շարժվեցին դեպի մեր հայրենի քաղաքը:

01:12

My school shut down,

18

60791

1670

Դպրոցս փակվեց,

01:14

and when the rebel armies captured
the only international airport,

19

62485

3472

և երբ ապստամբ զորքերը գրավեցին
միակ միջազգային օդանավակայանը,

01:17

people started panicking and fleeing.

20

65981

2485

մարդիկ սկսեցին խուճապի մատնվել և փախչել:

01:21

My mom came knocking one morning
and said, "Raj, pack your things --

21

69750

3358

Մի առավոտ մայրս եկավ, դուռը թակեց և ասաց.
«Ռաջ, հավաքի՛ր իրերդ,

01:25

we have to go."

22

73132

1289

մենք պետք է գնանք»:

01:26

We were rushed to the center of town,

23

74995

2229

Մենք շտապեցինք դեպի քաղաքի կենտրոնը,

01:29

and there on a tarmac,
we were split into two lines.

24

77248

4173

և այնտեղ ասֆալտի վրա
բաժանվեցինք երկու շարքերի:

01:34

I stood with my family in one line,

25

82633

2493

Ես ընտանիքիս հետ կանգնեցի մի շարքում,

01:37

and we were stuffed into the cargo hatch

26

85150

2400

և մենք խցկվեցինք փրկարարական ինքնաթիռի

01:39

of a rescue plane.

27

87574

1181

բեռնախցիկի մեջ:

01:41

And there on a bench,
I was sitting with my heart racing.

28

89374

2887

Այնտեղ նստարանի վրա
նստած էի սրտիս արագ բաբախյունով:

01:44

As I looked out the open hatch,

29

92285

2419

Երբ ես դուրս նայեցի բաց անցքից,

01:46

I saw hundreds of Liberians
in another line,

30

94728

2839

Լիբերիայից հարյուրավոր մարդկանց
տեսա մեկ այլ շարքում`

01:49

children strapped to their backs.

31

97591

1936

երեխաները իրենց մեջքին ամրացված:

01:52

When they tried to jump in with us,

32

100514

2846

Երբ նրանք փորձեցին ներս ցատկել մեզ հետ,

01:55

I watched soldiers restrain them.

33

103384

2359

ես տեսա, որ զինվորները
թույլ չտվեցին նրանց:

01:58

They were not allowed to flee.

34

106691

1713

Նրանց թույլատրված չէր փախչել:

02:01

We were the lucky ones.

35

109177

1442

Մենք բախտավորներից էինք:

02:03

We lost what we had,

36

111345

1756

Մենք կորցրեցինք ինչ ունեինք,

02:05

but we resettled in America,

37

113125

2412

բայց վերաբնակվեցինք Ամերիկայում

02:07

and as immigrants, we benefitted
from the community of supporters

38

115561

3131

և որպես ներգաղթյալներ`օգնություն
ստացանք աջակիցների համայնքից,

02:10

that rallied around us.

39

118716

1338

որը մեր շուրջն էր համախմբվել:

02:13

They took my family into their home,

40

121932

1803

Նրանք ընտանիքիս իրենց տուն տարան,

02:15

they mentored me.

41

123759

1327

եղան իմ մենթորը:

02:18

And they helped my dad
start a clothing shop.

42

126096

2143

Օգնեցին հորս բացել հագուստի խանութ:

02:20

I'd visit my father
on weekends as a teenager

43

128263

2369

Որպես դեռահաս`
այցելում էի հորս շաբաթվա վերջին,

02:22

to help him sell sneakers and jeans.

44

130656

2454

որպեսզի օգնեի
նրան վաճառել բոթասներ և ջինսեր:

02:25

And every time business would get bad,

45

133134

2333

Եվ ամեն անգամ, երբ բիզնեսը վատ էր գնում,

02:27

he'd remind me of that mantra:

46

135491

2483

նա ինձ հիշեցնում էր այդ խոսքերը.

02:29

no condition is permanent.

47

137998

1925

ոչ մի իրավիճակ մշտական չէ:

02:32

That mantra and my parents' persistence
and that community of supporters

48

140793

4429

Այդ խոսքերը, ծնողներիս հաստատակամությունը
և աջակիցների համայնքը

02:37

made it possible for me
to go through college

49

145246

2325

ինձ համար հնարավորություն
ստեղծեցին համալսարան

02:39

and eventually to medical school.

50

147595

1717

և ի վերջո բժշկական դպրոց գնալը:

02:42

I'd once had my hopes crushed in a war,

51

150365

2739

Պատերազմի ժամանակ մի պահ
հույսերս փշրվեցին,

02:46

but because of them,

52

154037

1268

բայց նրանց շնորհիվ

02:47

I had a chance to pursue my dream
to become a doctor.

53

155329

2865

հնարավորություն ունեցա
հետապնդել բժիշկ դառնալու երազանքս:

02:51

My condition had changed.

54

159046

2089

Իմ իրավիճակը փոխվել էր:

02:54

It had been 15 years
since I escaped that airfield,

55

162789

2637

15 տարի էր անցել այդ
օդանավակայանից փախչելուցս,

02:57

but the memory of those two lines
had not escaped my mind.

56

165450

2769

բայց երկու գծերի մասին
հիշողությունը մտքիցս դուրս չէր եկել:

03:00

I was a medical student in my mid-20s,

57

168243

2520

Ես բժշկականի ուսանող էի մոտ 20 տարեկանում

03:02

and I wanted to go back

58

170787

1234

և ուզում էի վերադառնալ,

03:04

to see if I could serve
the people we'd left behind.

59

172045

2870

որպեսզի տեսնեի կարող էի օգտակար
լինել այն մարդկանց, ում ետևում էինք թողել:

03:07

But when I got back,

60

175785

1150

Բայց երբ ես վերադարձա,

03:08

what I found was utter destruction.

61

176959

1827

բացարձակ ավերածություն էր:

Պատերազմը մեզ թողել էր ընդամենը 51 բժիշկ`

03:10

The war had left us with just 51 doctors

62

178810

2121

03:12

to serve a country of four million people.

63

180955

2438

4 միլիոն բնակչություն
ունեցող երկրին ծառայելու:

03:15

It would be like the city of San Francisco
having just 10 doctors.

64

183417

3483

Կարծես Սան Ֆրանցիսկո քաղաքը լինի`
ընդամենը 10 բժիշկներով:

03:19

So if you got sick in the city
where those few doctors remain,

65

187409

3075

Եթե դուք հիվանդանայիք քաղաքում
որտեղ միայն մի քանի բժիշկ է մնացել

միգուցե հնարավորություն
կունենայիք ողջ մնալու:

03:22

you might stand a chance.

66

190508

1449

03:23

But if you got sick in the remote,
rural rainforest communities,

67

191981

3866

Բայց եթե հիվանդանայիք հեռավոր, գյուղական
անձրևային անտառներով համայնքներում,

03:27

where you could be days
from the nearest clinic --

68

195871

2365

մոտակա կլինիկա հասնելու
համար օրեր է պահանջվում-

03:30

I was seeing my patients die
from conditions no one should die from,

69

198260

3741

տեսնում էի, ինչպես են հիվանդները մահանում

պայմաններից, որոնցից չպետք է մահանան,

03:34

all because they were
getting to me too late.

70

202025

2143

այդ ամենը նրա պատճառով, որ
ինձ մոտ չափազանց ուշ էին հասնում:

03:36

Imagine you have a two-year-old
who wakes up one morning with a fever,

71

204192

3422

Պատկերացրեք ունեք 2 տարեկան երեխա,
ով մի առավոտ տենդով է արթնանում է դուք

03:39

and you realize she could have malaria,

72

207638

2404

հասկանում եք,նա կարող է
մալարիայով հիվանդ լինել

03:42

and you know the only way to get her
the medicine she needs

73

210066

3001

և դուք գիտեք, որ միակ ճանապարհը նրան
անհրաժեշտ դեղ տալու

03:45

would be to take her to the riverbed,

74

213091

1853

գետի հունի մոտ տանելն է,

03:46

get in a canoe, paddle to the other side

75

214968

2075

նավակ նստելը, դեպի մյուս կողմ թիավարելը

03:49

and then walk for up to two days
through the forest

76

217067

2615

և այնուհետև անտառով քայլելը
մինչև երկու օր`

03:51

just to reach the nearest clinic.

77

219706

1807

մոտակա կլինիկան հասնելու համար:

03:54

One billion people live
in the world's most remote communities,

78

222157

3119

Մեկ միլիարդ մարդիկ ապրում են
աշխարհի ամենահեռավոր համայնքներում,

03:57

and despite the advances we've made
in modern medicine and technology,

79

225300

3645

չնայածառաջխաղացումներին, որոնք մենք
ունենք բժշկությունում և տեխնոլոգիաներում,

04:00

our innovations are not
reaching the last mile.

80

228969

2699

մեր նորարարությունները վերջին
մղոնին չեն հասնում:

04:03

These communities have been left behind,

81

231692

1961

Այս համայնքները ետևում են մնացել,

04:05

because they've been thought
too hard to reach

82

233677

2199

որովհետև կարծել են`
չափազանց դժվար է հասնելը և

04:07

and too difficult to serve.

83

235900

1550

չափազանց դժվար է օգտակար լինելը:

04:10

Illness is universal;

84

238282

1687

Հիվանդությունը համընդհանուր է;

04:11

access to care is not.

85

239993

2205

բուժման հնարավորությունը` ոչ:

04:14

And realizing this lit a fire in my soul.

86

242222

2562

Եվ սա գիտակցելը կրակ վառեց իմ հոգում:

04:16

No one should die because they live
too far from a doctor or clinic.

87

244808

4258

Ոչ ոք չպետք է մահանա բժշկից կամ
կլինիկայից շատ հեռու ապրելու պատճառով:

04:21

No condition should be permanent.

88

249090

2445

Ոչ մի իրավիճակ չպետք է մշտական լինի:

04:25

And help in this case
didn't come from the outside,

89

253361

2643

Եվ օգնությունն այս դեպքում դրսից չեկավ,

04:28

it actually came from within.

90

256028

1653

այն իրականում ներսից եկավ:

04:29

It came from the communities themselves.

91

257705

2001

Այն հենց համայնքներից եկավ:

04:32

Meet Musu.

92

260178

1359

Նա Մուսուն է:

04:33

Way out in rural Liberia,

93

261561

1385

Արտասովոր էր Լիբերիայում,

04:34

where most girls have not had
a chance to finish primary school,

94

262970

4169

որտեղ շատ աղջիկներ հնարավորություն
չունեցան ավարտելու հիմնական դպրոցը,

04:39

Musu had been persistent.

95

267163

1523

Մուսուն հաստատակամ եղավ:

04:42

At the age of 18,
she completed high school,

96

270093

2321

18 տարեկանում նա ավարտեց ավագ դպրոցը

04:44

and she came back to her community.

97

272438

1826

և վերադարձավ իր համայնք:

04:46

She saw that none of the children
were getting treatment

98

274738

2672

Տեսավ, որ բուժում չէին ստանում
հիվանդությունների համար,

04:49

for the diseases
they needed treatment for --

99

277434

2127

որոնց համար անհրաժեշտ է բուժում ստանալ -

04:51

deadly diseases, like malaria
and pneumonia.

100

279585

2320

մահացու հիվանդություններ,
ինչպիսիք են մալարիան և թոքաբորբը:

04:53

So she signed up to be a volunteer.

101

281929

2117

Այնպես որ նա գրանցվեց որպես կամավոր:

04:57

There are millions of volunteers like Musu
in rural parts around our world,

102

285839

3641

Մուսուի պես միլիոնավոր կամավորներ կան
մեր երկրագնդի տարբեր գյուղական մասերում

05:01

and we got to thinking --

103

289504

1773

և մենք մտածում էինք - Մուսուի

05:03

community members like Musu
could actually help us solve a puzzle.

104

291301

3484

նման համայնքի անդամները կարող էին
իսկապես օգնել լուծելու անլուծելի հարց:

05:08

Our health care system
is structured in such a way

105

296103

2677

Մեր առողջապահական համակարգը
կառուցված է այնպես,

05:10

that the work of diagnosing disease
and prescribing medicines

106

298804

3708

որ հիվանդության ախտորոշման
և դեղորայքի նշանակման աշխատանքները

05:14

is limited to a team of nurses
and doctors like me.

107

302536

3108

սահմանափակված են ինձ նման
բուժքույրերի եւ բժիշկների թիմով:

05:18

But nurses and doctors
are concentrated in cities,

108

306418

2645

Բուժքույրերն ու բժիշկները
կենտրոնացված են քաղաքներում,

05:21

so rural communities like Musu's
have been left behind.

109

309087

3336

այսինքն` գյուղական համայնքները,
Մուսուինի նման, ետևում են թողնվել:

05:24

So we started asking some questions:

110

312902

1755

Մենք սկսեցինք որոշ հարցեր տալ.

05:26

What if we could reorganize
the medical care system?

111

314681

2533

Ի՞նչ կլինի, եթե բարեփոխենք
բուժօգնության համակարգը:

05:29

What if we could have community
members like Musu

112

317238

2918

Ի՞նչ կլինի, եթե այնպես անելնք,
որ Մուսուի նման համայնքի

05:32

be a part or even be the center
of our medical team?

113

320180

3277

անդամները մեր բժշկական թիմի մի մասնիկը
կամ նույնիսկ գլխավորը լինեն:

05:35

What if Musu could help us bring
health care from clinics in cities

114

323481

3925

Ի՞նչ կլինի, եթե Մուսուն կարողանա
օգնել մեզ քաղաքային կլինիկաներից

05:39

to the doorsteps of her neighbors?

115

327430

2124

բժ. օգնություն հասցնի հարևանի դռների մոտ:

05:43

Musu was 48 when I met her.

116

331141

2095

Մուսուն 48 տարեկան էր, երբ հանդիպեցի նրան:

05:46

And despite her amazing talent and grit,

117

334016

3053

Եվ չնայած նրա ապշեցուցիչ տաղանդին
և հաստատակամությանը`

05:49

she hadn't had a paying job in 30 years.

118

337093

3201

նա 30 տարի վարձատրվող աշխատանք չի ունեցել:

05:53

So what if technology could support her?

119

341463

2386

ՈՒրեմն` ի՞նչ կլինի,
եթե տեխնոլոգիան աջակցեր նրան:

05:56

What if we could invest in her
with real training,

120

344384

4294

Ի՞նչ կլիներ, եթե կարողանայինք
վերապատրաստել նրան,

06:00

equip her with real medicines,

121

348702

2280

իրական դեղորայքով տրամադրել

06:03

and have her have a real job?

122

351828

3226

և իրական աշխատանք տալ:

06:08

Well, in 2007, I was trying
to answer these questions,

123

356404

4464

2007 թվականին ես փորձում էի
այս հարցերին պատասխանել,

06:12

and my wife and I were
getting married that year.

124

360892

2573

և ես ու կինս ամուսնանալու էինք այդ տարի:

06:16

We asked our relatives to forgo
the wedding registry gifts

125

364100

4493

Մենք մեր հարազատներին խնդրեցինք,
որ հարսանեկան նվերներ չտան

06:20

and instead donate some money

126

368617

1550

այլ որոշակի գումար նվիրաբերեն,

06:22

so we could have some start-up money
to launch a nonprofit.

127

370191

3241

որպեսզի կարողանայինք ունենալ
որոշակի սկզբնական գումար` բացելու ՀԿ:

06:26

I promise you, I'm a lot
more romantic than that.

128

374118

2437

Ես հավատացնում եմ ձեզ,
ես շատ ավելի ռոմանտիկ եմ:

06:28

(Laughter)

129

376579

1150

(Ծիծաղ)

06:30

We ended up raising $6,000,

130

378163

2393

Արդյունքում ունեցանք 6000 դոլար,

06:32

teamed up with some
Liberians and Americans

131

380580

2128

միավորվեցինք ամերիկացիների հետ ու որոշ

06:34

and launched a nonprofit
called Last Mile Health.

132

382732

2738

մարդկանց, Լիբերիայից,
մեկնարկեցինք Last Mile Health ՀԿ-ն:

06:37

Our goal is to bring a health worker
within reach of everyone, everywhere.

133

385494

4903

Մեր նպատակը բուժաշխատող բերելն է,
ով հասանելի կլինի բոլորին, ամենուրեք:

06:42

We designed a three-step process --

134

390421

1934

Մենք մշակեցինք երեք քայլանոց գործընթաց`

վերապատրաստել,դեղորայք
ու սարքավորումներ տրամադրել

06:44

train, equip and pay --

135

392379

1464

06:45

to invest more deeply
in volunteers like Musu

136

393867

3357

և վճարել, որպեսզի Մուսուի նման կամավորների
մեջ խորապես ներդրվի

06:49

to become paraprofessionals,

137

397248

1599

պարապրոֆեսիոնալիզմը

06:50

to become community health workers.

138

398871

2174

համայնքի բուժաշխատող
դառնալու ցանկությունը:

06:53

First we trained Musu to prevent,
diagnose and treat

139

401069

4557

Նախ վերապատրաստեցինք Մուսուին`կանխելու,
ախտորոշելու և բուժելու ամենատարածված

06:57

the top 10 diseases afflicting
families in her village.

140

405650

3709

10 հիվանդությունները, որոնցով
ընտանիքները տառապում են իր գյուղում:

07:01

A nurse supervisor visited her
every month to coach her.

141

409903

3254

Բուժքույրի ղեկավարն ամենամիս
այցելում էր նրան վերապատրաստելու համար:

07:05

We equipped her with modern
medical technology,

142

413883

2541

Մենք նրան տրամադրեցինք
արդի բժշկական տեխնոլոգիաներով,

07:08

like this $1 malaria rapid test,

143

416448

3370

ինչպես այս 1 դոլարանոց
մալարիայի արագ անալիզն է

07:11

and put it in a backpack
full of medicines like this

144

419842

3729

և այն դրեցինք մեջքի պայուսակի մեջ,
որը լի էր դեղորայքով ինչպիսին սա է`

07:15

to treat infections like pneumonia,

145

423595

2357

բուժելու թոքաբորբի նման վարակները

07:18

and crucially,

146

426590

1567

և կարևորը`

07:20

a smartphone, to help her track
and report on epidemics.

147

428181

4288

սմարթֆոն, որն իրեն կօգներ հետևել
և զեկուցել համաճարակի վերաբերյալ:

07:25

Last, we recognized
the dignity in Musu's work.

148

433340

3097

Վերջապես մենք գնահատեցինք
արժանապատվությունը Մուսուի աշխատանքւմ:

07:28

With the Liberian government,
we created a contract,

149

436461

2433

Լիբերիայի կառավարության հետ
ստեղծեցինք պայմանագիր,

07:30

paid her

150

438918

1286

վճարեցինք նրան

և հնարավորություն տվեցինք
ունենալու իրական աշխատանք:

07:32

and gave her the chance
to have a real job.

151

440228

2093

07:34

And she's amazing.

152

442345

1169

Եվ նա ապշեցուցիչ է:

07:35

Musu has learned over 30 medical skills,

153

443538

3486

Մուսուն սովորել է
ավելի քան 30 բժշկական հմտություններ`

07:39

from screening children for malnutrition,

154

447048

2759

թերսնուցման համար
երեխաներին ստուգելուց սկսած

07:41

to assessing the cause
of a child's cough with a smartphone,

155

449831

3473

մինչև սմարթֆոնի միջոցով երեխայի
հազի պատճառը գնահատելը,

07:45

to supporting people with HIV

156

453328

3121

ՄԻԱՎ-ով հիվանդ մարդկանց աջակցելը

07:48

and providing follow-up care
to patients who've lost their limbs.

157

456473

3797

և հիվանդներին, ովքեր կորցրել են իրենց
վերջույթները, հետագա խնամքով ապահովելը:

07:53

Working as part of our team,

158

461965

2085

Որպես մեր թիմի մասնիկ աշխատելը,

07:56

working as paraprofessionals,

159

464074

1525

որպես պարապրոֆեսիոնալներ,

համայնքի բուժաշխատողներ
աշխատելը կարող է օգնել երաշխավորել,

07:57

community health workers can help ensure

160

465623

2229

07:59

that a lot of what
your family doctor would do

161

467876

2297

որ ձեր ընտանեկան բժշկի արածների մեծ մասը

08:02

reaches the places that most
family doctors could never go.

162

470197

3820

հասնում են այն վայրեր, ուր շատ ընտանեկան
շբժիշկներ երբեք չէին կարող հասնել:

08:06

One of my favorite things to do
is to care for patients

163

474041

2941

Իմ սիրած գործերից մեկը համայնքի
բուժաշխատողների միջոցով

08:09

with community health workers.

164

477006

1449

հիվանդներին խնամելն է:

08:10

So last year I was visiting A.B.,

165

478479

2313

Այսպիսով անցած տարի այցելում էի A.B.-ին,

08:12

and like Musu, A.B. had had
a chance to go to school.

166

480816

3639

և ինչպես Մուսուն, A.B.-ն նույնպես
դպրոց հաճախելու հնարավորություն է ունեցել:

08:16

He was in middle school,
in the eighth grade,

167

484479

3077

Նա միջնակարգ դպրոցում էր, 8-րդ դասարանում,

08:19

when his parents died.

168

487580

1266

երբ նրա ծնողները մահացան:

08:20

He became an orphan and had to drop out.

169

488870

2566

Նա որբ դարձավ
և ստիպված էր դուրս գալ դպրոցից:

08:24

Last year, we hired and trained
A.B. as a community health worker.

170

492919

4408

Անցած տարի մենք վարձեցինք և վերապատրաս-
տեցինք A.B.-ին որպես համայնքի բուժաշխատող:

08:30

And while he was making
door to door house calls,

171

498215

2866

Եվ երբ նա տնից տուն զանգեր էր կատարում,

08:33

he met this young boy named Prince,

172

501105

2223

նա հանդիպեց Փրինց անունով այս փոքր տղային,

08:35

whose mother had had trouble
breastfeeding him,

173

503352

3273

ում մայրը խնդիր ուներ
նրան կրծքով կերակրելու,

08:38

and by the age of six months,
Prince had started to waste away.

174

506649

3212

և վեց ամսականում Փրինցը սկսել էր թուլանալ:

08:41

A.B. had just been taught how to use
this color-coded measuring tape

175

509885

3609

A.B.ն նոր էր սովորել օգտագործել
այս գունավոր կոդավորված չափիչ ժապավենը,

08:45

that wraps around the upper arm
of a child to diagnose malnutrition.

176

513518

3546

որը փաթաթվում է երեխայի վերին
թևի շուրջ` ախտորոշելու թերսնուցումը:

08:49

A.B. noticed that Prince
was in the red zone,

177

517088

2391

A.B.-ն նկատեց, որ Փրինցը կարմիր գոտում էր,

08:51

which meant he had to be hospitalized.

178

519503

1891

ինչը նշանակում էր,
պետք է հոսպիտալացվեր:

08:53

So A.B. took Prince
and his mother to the river,

179

521418

2642

Այսպիսով A.B.-ն Փրինցին
և իր մայրիկին գետի մոտ տարավ,

08:56

got in a canoe

180

524084

1167

նավակ նստեցին

08:57

and paddled for four hours
to get to the hospital.

181

525275

2660

և 4 ժամ թիավարեցին
հիվանդանոց հասնելու համար:

08:59

Later, after Prince was discharged,

182

527959

2205

Ավելի ուշ, երբ Փրինցը դուրս գրվեց,

09:02

A.B. taught mom how to feed baby
a food supplement.

183

530982

4096

A.B.-ն սովորեցրեց նրա մայրիկին`ինչպես
սննդային հավելումով կերակրել երեխային:

09:07

A few months ago,

184

535863

2039

Մի քանի ամիս առաջ

09:09

A.B. took me to visit Prince,
and he's a chubby little guy.

185

537926

3216

A.B.-ն տարավ ինձ Փրինցին այցելելու,
և նա թմբլիկ փոքրիկ տղա է:

09:13

(Laughter)

186

541166

1131

(Ծիծաղ)

09:14

He's meeting his milestones,
he's pulled himself up to a stand,

187

542321

3172

Նա իր կարևորագույն փուլին է հասնում,
կանգնեցրել է ինքն իրեն

09:17

and is even starting to say a few words.

188

545517

1957

և նույնիսկ սկսում է մի քանի բառ ասել:

09:19

I'm so inspired by these
community health workers.

189

547498

2499

Ես այնքան ոգեշնչված եմ
համայնքի բուժաշխատողներով:

09:22

I often ask them why they do what they do,

190

550021

2288

Հաճախ եմ հարցնում նրանց,
ինչու են անում ամենը

09:24

and when I asked A.B.,

191

552333

1734

և երբ ես հարցրեցի A.B.-ին,

09:26

he said, "Doc, since I dropped out
of school, this is the first time

192

554954

3975

նա ասաց. «Բժիշկ, դպրոցից դուրս
գալուց հետո սա առաջին անգամն է, որ

09:30

I'm having a chance
to hold a pen to write.

193

558953

2379

հնարավորություն եմ ունենում գրիչ բռնել,

09:34

My brain is getting fresh."

194

562036

2270

որպեսզի գրեմ: ՈՒղեղս թարմանում է:

09:38

The stories of A.B. and Musu
have taught me something fundamental

195

566104

3678

A.B.-ի և Մուսուի պատմությունները
հիմնարար բան են սովորեցրել ինձ

09:41

about being human.

196

569806

1308

մարդկային լինելու մասին:

09:44

Our will to serve others

197

572276

2056

Մյուսներին օգնելու մեր կամքը

09:47

can actually help us
transform our own conditions.

198

575429

3376

կարող է իսկապես օգնել մեզ
վերափոխել մեր իսկ վիճակները:

09:51

I was so moved by how powerful
the will to serve our neighbors can be

199

579712

4094

Ես այնքան հուզված էի մեր հարևաններին
օգնելու կամքի հզոր լինելով

09:55

a few years ago,

200

583830

1298

մի քանի տարի առաջ, երբ

09:58

when we faced a global catastrophe.

201

586004

2003

մենք համաշխարհային աղետի հետ բախվեցինք:

10:00

In December 2013,

202

588660

1702

2013 թվականի դեկտեմբերին,

10:02

something happened in the rainforests
across the border from us in Guinea.

203

590386

3575

մեր սահմանից այն կողմ, Գվինեայում,
անձրևային անտառներում մի բան պատահեց:

10:05

A toddler named Emile fell sick
with vomiting, fever and diarrhea.

204

593985

4600

Էմիլ անունով մի երեխա հիվանդացավ փսխումով,
ջերմությամբ և փորլուծությամբ:

10:10

He lived in an area
where the roads were sparse

205

598609

2309

Նա ապրում էր տարածքում՝
ճանապարհները խղճուկ էին

10:12

and there had been massive
shortages of health workers.

206

600942

2906

և բուժաշխատողների խիստ պակաս էր զգացվում:

10:16

Emile died,

207

604832

1156

Էմիլը մահացավ,

10:18

and a few weeks later his sister died,

208

606012

1857

մի քանի շաբաթ անց իր քույրը մահացավ,

10:19

and a few weeks later his mother died.

209

607893

1920

իսկ մի քանի շաբաթ անց նրա մայրը մահացավ:

10:21

And this disease would spread
from one community to another.

210

609837

3175

Եվ այս հիվանդությունը
տարածվում էր մի համայնքից մյուսը:

10:25

And it wasn't until three months later

211

613036

2025

Եվ դա այնքան ժամանակ, մինչև երեք ամիս անց

10:27

that the world recognized this as Ebola.

212

615085

2782

աշխարհը ճանաչեց, որ դա Էբոլա է:

10:30

When every minute counted,
we had already lost months,

213

618304

2698

Երբ ամեն րոպե հաշված էր
մենք արդեն կորցրել էինք ամիսներ,

10:33

and by then the virus had spread
like wildfire all across West Africa,

214

621026

3453

և այդ ժամանակ վիրուսը վայրի կերպով
տարածվում էր Արևմտյան Աֆրիկայում,

10:36

and eventually to other
parts of the world.

215

624503

2026

և բնականաբար աշխարհի մյուս մասերում:

10:38

Businesses shut down,
airlines started canceling routes.

216

626553

3298

Ավիաընկերությունները սկսում էին
չեղյալ հայտարարել չվերթները:

10:41

At the height of the crisis,

217

629875

1416

Ճգնաժամի գագաթնակետին,

10:43

when we were told that 1.4 million
people could be infected,

218

631315

4445

երբ մենք իմացանք, որ 1.4 միլիոն
մարդ հնարավոր է վարակված լինի,

10:47

when we were told
that most of them would die,

219

635784

3503

երբ իմացանք որ նրանցից
շատերը կարող են մահանալ,

10:51

when we had nearly lost all hope,

220

639311

2414

երբ մենք համարյա
ամբողջությամբ կորցրել էինք հույսը,

10:55

I remember standing with a group
of health workers

221

643678

2872

ես հիշում եմ մեզ կանգնած անձրևային
անտառում մի խումբ

10:58

in the rainforest where
an outbreak had just happened.

222

646574

2758

բուժաշխատողների հետ
որտեղ այս ամենը կատարվել էր:

11:01

We were helping train and equip
them to put on the masks,

223

649356

2989

Մենք օգնում էինք նրանց
և նրանց հագցնում դիմակներ,

11:04

the gloves and the gowns that they needed

224

652369

2040

ձեռնոցներ և հագուստներ, նրանց անհրաժեշտ

11:06

to keep themselves safe from the virus

225

654433

1995

էր վիրուսից զերծ մնալու համար

11:08

while they were serving their patients.

226

656452

2308

մինչ նրանք օգնում էին իրենց հիվանդներին:

11:10

I remember the fear in their eyes.

227

658784

2301

Ես հիշում եմ վախը իրենց աչքերում:

11:14

And I remember staying up at night,
terrified if I'd made the right call

228

662492

4586

Եվ հիշում եմ ողջ գիշերը արթուն մնալիս, վա-
խենալով,արդյոք ճիշտ որոշում եմ կայացրել

11:20

to keep them in the field.

229

668519

1389

նրանց այս դաշտում պահելով:

11:22

When Ebola threatened to bring
humanity to its knees,

230

670757

3885

Երբ Էբոլան սպառնում էր
ծնկի բերել մարդկությանը,

11:27

Liberia's community health workers
didn't surrender to fear.

231

675496

3073

Լիբերիայի համայնքի բուժաշխատողները
վախի չէին մատնվել:

11:31

They did what they had always done:

232

679779

2328

Նրանք անում էին այն, ինչ միշտ են արել.

11:34

they answered the call
to serve their neighbors.

233

682131

2954

նրանք օգնում էին իրենց հարևաններին:

11:37

Community members across Liberia
learned the symptoms of Ebola,

234

685586

3768

Լիբերիայի համայնքի անդամները
ճանաչեցին Էբոլայի ախտանիշները,

11:41

teamed up with nurses and doctors
to go door-to-door to find the sick

235

689378

3553

միավորվեցին բուժքույրերի և բժիշկների հետ,
նրանք փնտրում էին հիվանդներ

11:44

and get them into care.

236

692955

1556

և նրանց խնամում:

11:46

They tracked thousands of people
who had been exposed to the virus

237

694535

3410

Նրանք գտան հազարավոր մարդկանց,
ովքեր վարակվել էին վիրուսով

11:49

and helped break
the chain of transmission.

238

697969

2423

և օգնեցին փոխանցման շղթան կոտրել:

11:52

Some ten thousand community
health workers risked their own lives

239

700416

3310

Մի քանի տասնյակ հազարավոր բուժաշխատողներ
վտանգի ենթարկելով

11:55

to help hunt down this virus
and stop it in its tracks.

240

703750

3208

իրենց իսկ կյանքը օգնում էին վիրուսը
ոչնրացնել և դադարեցնել այն:

11:59

(Applause)

241

707527

5885

(Ծափահարություն)

12:06

Today, Ebola has come
under control in West Africa,

242

714696

3510

Այսօր, Էբոլան հսկողության տակ է
Արևմտյան Աֆրիկայում,

12:10

and we've learned a few things.

243

718230

1621

և մենք սովորել ենք մի քանի բան:

12:12

We've learned that blind spots
in rural health care

244

720349

2598

Հասկացանք, որ գյուղական առողջապահության
կույր կետերը

12:14

can lead to hot spots of disease,

245

722971

1798

կարող են հանգեցնել թեժ կետերի,

12:16

and that places all of us at greater risk.

246

724793

2416

և որ դա մեզ բոլորիս մեծ ռիսկի է ենթարկում:

12:19

We've learned that the most efficient
emergency system

247

727702

2692

Սովորեցինք, որ ամենաարդյունավետ
արտակարգ իրավիճակների

12:22

is actually an everyday system,

248

730418

2028

համակարգը դա ամենօրյա համակարգն է,

12:24

and that system has to reach
all communities,

249

732470

2726

և որ այդ համակարգը պետք է
հասնի բոլոր համայնքներում,

12:27

including rural communities like Emile's.

250

735220

2275

ներառյալ Էմիլի համայնքի
նման գյուղական համայնքը:

12:30

And most of all,

251

738540

1151

Եվ ամենակարևորը,

12:31

we've learned from the courage
of Liberia's community health workers

252

739715

3461

մենք սովորեցինք Լիբերիայի համայնքի
բուժաշխատողների խիզախությունից

12:35

that we as people are not defined
by the conditions we face,

253

743200

3721

այն է, որ մենք` մարդիկ, չենք
սահմանվում այն պայմաններով, որ ապրում ենք,

12:38

no matter how hopeless they seem.

254

746945

2064

անկախ նրանից,որքան անհույս են դրանք թվում:

12:42

We're defined by how we respond to them.

255

750140

2132

Սահմանվում ենք նրանով
ինչպես ենք պատասխանում:

12:46

For the past 15 years,

256

754300

2051

Վերջին 15 տարում,

12:49

I've seen the power of this idea

257

757249

2003

ես տեսել եմ ուժը

12:51

to transform everyday citizens
into community health workers --

258

759276

4097

ամենօրյա քաղաքացիների բուժաշխատողների`

12:55

into everyday heroes.

259

763397

1863

ամենօրյա հերոսների փոխելու մտքի:

12:58

And I've seen it play out everywhere,

260

766124

1802

Եվ ես տեսել եմ դա կիրառելուց ամենուր,

12:59

from the forest communities
of West Africa,

261

767950

2058

սկսած Աֆրիկայի
անտառային համայնքներից,

13:02

to the rural fishing villages of Alaska.

262

770032

2245

մինչև Ալասկայի գյուղական համայքները:

13:04

It's true,

263

772979

1150

Ճիշտ է,

13:06

these community health workers
aren't doing neurosurgery,

264

774153

3049

այս բուժաշխատողները չեն կատարում
նյարդային վիրահատություններ,

13:09

but they're making it possible

265

777226

1492

բայց նրանք հնարավոր են դարձնում

13:10

to bring health care within reach
of everyone everywhere.

266

778742

3072

հասանելի խնամքը բոլորին և ամենուր:

13:15

So now what?

267

783645

1217

Եվ ինչ հիմա?

13:17

Well, we know that there are still
millions of people dying

268

785812

3764

Մենք գիտենք, որ դեռ միլիոնավոր
մարդիկ են մահանում

13:21

from preventable causes

269

789600

1749

կանխելի հիանդություններից

13:23

in rural communities around the world.

270

791373

1875

աշխարհի գյուղական համայնքներում:

13:25

And we know that the great majority
of these deaths are happening

271

793272

3841

Եվ գիտենք, որ այս մահացություներից
շատերը տեղի են ունենում

13:29

in these 75 blue-shaded countries.

272

797137

2323

այս 75 կապույտով նշված երկրներում:

13:31

What we also know

273

799849

1151

Մենք նաև գիտենք,

13:33

is that if we trained an army
of community health workers

274

801024

3443

որ եթե մենք սովորեցնենք բուժաշխատողների

13:36

to learn even just 30 lifesaving skills,

275

804491

3333

մի բանակի թեկուզ 30
կյանք փրկող հմտություններ,

13:40

we could save the lives of nearly
30 million people by 2030.

276

808508

4116

մենք կկարողանանք փրկել համարյա
30 միլիոն մարդու կյանքը մինչ 2030 թվականը:

13:45

Thirty services could save
30 million lives by 2030.

277

813652

4645

30 ծառայություն կարող է փրկել30 միլիոն
մարդու կյանքը մինչ 2030 թվականը:

13:50

That's not just a blueprint --

278

818321

1743

Դա միայն նշմարում չէ,

13:52

we're proving this can be done.

279

820088

1795

մենք ապացուցում ենք,որ դա հնարավոր է:

13:53

In Liberia,

280

821907

1160

Լիբերիայում,

13:55

the Liberian government is training
thousands of workers like A.B. and Musu

281

823091

4265

Լիբերական կառավարությունը պատրաստում է
հազարավոր աշխատողների Ա.Բ.-ի և Մուսուի պես

13:59

after Ebola,

282

827380

1158

Էբոլայից հետո,

14:00

to bring health care to every
child and family in the country.

283

828562

3477

երկրում յուրաքանչյուր երեխայի
և ընտանիքի առողջությունը ապահովելու համար:

14:04

And we've been honored to work with them,

284

832063

2031

Եվ մենք պատիվ ունենք աշխատել նրանց հետ,

14:06

and are now teaming up
with a number of organizations

285

834118

2508

համագործակցում ենք մի քանի
կազմակերպությունների հետ,

14:08

that are working across other countries

286

836650

2222

որոնք աշխատում են այլ երկրներում,

14:10

to try to help them do the same thing.

287

838896

2023

որպեսզի նրանց օգնենք անել նույնը:

14:14

If we could help these countries scale,

288

842005

2690

Եթե մենք կարողանանք օգնել այդ երկրներին,

14:17

we could save millions of lives,

289

845550

1632

մենք կփրկենք միլիոնավոր կյանքեր,

14:19

and at the same time,

290

847206

1356

և միաժամանակ,

14:20

we could create millions of jobs.

291

848586

1781

կստեղծենք միլիոնավոր աշխատատեղեր:

14:23

We simply can't do that, though,
without technology.

292

851875

2922

Մենք պարզապես չէինք կարող
անել այս ամենը առանց տեխնոլոգիայի:

14:27

People are worried that technology
is going to steal our jobs,

293

855286

3088

Մարդիկ անհանգստանում են, տեխնոլոգիան
կգողանա իրենց աշխատանքները,

14:30

but when it comes
to community health workers,

294

858398

2199

բայց երբ խոսքը համայնքային
բուժաշխատողների մասին է

14:32

technology has actually
been vital for creating jobs.

295

860621

3256

տեխնոլոգիան կենսունակ դեր ունի
իրենց աշխատանքի ստեղծման գործում:

14:35

Without technology --
without this smartphone,

296

863901

2416

Առանց տեխնոլոգիայի, առանց այս հեռախոսների,

14:38

without this rapid test --

297

866341

2722

առանց այս արագ թեստի,

14:41

it would have been impossible for us
to be able to employ A.B. and Musu.

298

869960

4533

անհնար կլիներ մեզ համար
աշխատանքի վերցնել Ա.Բ.-ին և Մուսուին:

14:47

And I think it's time
for technology to help us train,

299

875464

2682

Եվ կարծում եմ ժամանակն է,
որ տեխ-ն օգնի վերապատրաստել,

14:50

to help us train people faster
and better than ever before.

300

878170

3540

օգնի վերապատրաստել մարդկանց ավելի արագ
և ավելի լավ քան երբևէ:

14:54

As a doctor,

301

882578

1150

Որպես բժիշկ,

14:55

I use technology to stay up-to-date
and keep certified.

302

883752

3491

ես օգտագործում եմ տեխնոլոգիան
տեղեկացված և ժամանակակից մնալու համար:

14:59

I use smartphones, I use apps,
I use online courses.

303

887267

2695

Oգտագործում եմ հեռախոս,
հավելվածներ,առցանց դասընթացներ:

15:01

But when A.B. wants to learn,

304

889986

2212

Բայց երբ Ա.Բ.-ն է ցանկանում սովորել,

15:04

he's got to jump back in that canoe

305

892222

2095

նա պետք է հետ ցատկի այդ նավակի մեջ

15:07

and get to the training center.

306

895152

1640

և հասնի վերապատրաստման կենտրոն:

15:08

And when Musu shows up for training,

307

896816

2192

Եվ երբ Մուսուն է գնում վերապատրաստման,

15:11

her instructors are stuck using
flip charts and markers.

308

899710

3605

իր մարզիչները դեռևս օգտագործում են
թղթե գրատախտակներ և մարկերներ:

15:16

Why shouldn't they have the same
access to learn as I do?

309

904147

4533

Ինչու նրանք չպետք է ունենան նույն
հնարավարությունը սովորելու, ինչ ես ունեմ?

15:22

If we truly want community health workers
to master those lifesaving skills

310

910384

3628

Եթե ուզում ենք համայնքային նրանք տիրապետեն
այդ կյանքը փրկող հմտություններին

15:26

and even more,

311

914036

1252

և ավելին,

15:28

we've got to change this old-school
model of education.

312

916098

3254

մենք պետք է փոխենք կրթական
այս հին դպրոցների մոդելը:

Տեխնոլոգիան կարող է փոփոխող
հանգամանք լինել:

15:32

Tech can truly be a game changer here.

313

920282

1898

15:34

I've been in awe of the digital
education revolution

314

922204

3545

Ես եղել եմ թվային կրթության
հեղափոխության հովանու ներքո,

15:37

that the likes of Khan Academy
and edX have been leading.

315

925773

3160

որոնցից Khan Academy-ն
և TEDx-ը առաջատարներն են:

15:42

And I've been thinking that it's time;

316

930041

2493

Եվ ես մտածեցի որ ժամանակն է.

15:44

it's time for a collision

317

932558

1391

ժամանակն է բախման

15:45

between the digital education revolution

318

933973

2311

թվային կրթության հեղափոխության և

15:48

and the community health revolution.

319

936308

2150

համայնքային առողջապահության հեղափոխության:

15:51

And so, this brings me
to my TED Prize wish.

320

939483

3220

Եվ դա ինձ բերեց TED-ի մրցանակի ցանկության:

15:55

I wish --

321

943759

1801

Ես ցանկանում եմ -

15:57

I wish that you would help us recruit

322

945584

2206

որ դուք օգնեք համալրել աշխարհին

15:59

the largest army of community health
workers the world has ever known

323

947814

3928

հայտնի ամենամեծ համայնքային
բուժաշխատողների բանակը

16:04

by creating the Community Health Academy,

324

952068

2825

ստեղծելով Համայնքային Առողջության Ակադեմիա

16:06

a global platform to train,
connect and empower.

325

954917

3205

ամաշխարհային հարթակ
վերապատրաստելու, միավորելու և լիազորելու:

16:10

(Applause)

326

958797

1166

(Ծափահարություն)

16:11

Thank you.

327

959988

1162

Շնորհակալություն

16:13

(Applause)

328

961175

3602

(Ծափահարություն)

16:16

Thank you.

329

964801

1158

Շնորհակալություն

16:19

Here's the idea:

330

967816

1544

Միտքը սա է.

16:21

we'll create and curate

331

969384

2070

մենք կստեղծենք և կընտրենք

16:24

the best in digital education resources.

332

972066

3875

լավագույնը թվային
կրթության ռեսուրսների միջից:

16:28

We will bring those to community
health workers around the world,

333

976802

4635

Մենք դա հասանելի կդարձնենք
համայնքային բուժաշխատողների համար,

16:33

including A.B. and Musu.

334

981461

1253

ներառյալ Ա.Բ.-ն և Մուսուն:

16:34

They'll get video lessons
on giving kids vaccines

335

982738

2802

Կստանան վիդեո դասեր երեխաներին
պատվաստումներ տալու մասին

16:37

and have online courses
on spotting the next outbreak,

336

985564

3213

և կունենան առցանց դասընթացներ
իրավիճակների հայտնաբերման վերաբերյալ,

16:40

so they're not stuck using flip charts.

337

988801

1883

որ կախված չմնան թղթե գրատախտակներից:

16:42

We'll help these countries
accredit these workers,

338

990708

3836

Մենք կօգնենք այդ երկրներին
հավատարմագրելու այդ աշխատողներին,

16:46

so that they're not stuck remaining
an under-recognized, undervalued group,

339

994568

4707

որպեսզի նրանք չմնան չճանաչված,
չհարգված խումբ,

16:51

but become a renowned,
empowered profession,

340

999299

2737

այլ դառնան հայտնի,
լիազորված մասնագիտություն,

16:54

just like nurses and doctors.

341

1002060

1761

ինչպես բուժքույրերն ու բժիշկները:

16:57

And we'll create a network
of companies and entrepreneurs

342

1005406

3323

Եվ մենք կստեղծենք ընկերությունների
և ձեռնարկատերերի ցանց,որ ստեղծել են

17:00

who've created innovations
that can save lives

343

1008753

2276

նորարարություններ, որոնք
կարող են փրկել կյանքեր

17:03

and help them connect
to workers like Musu,

344

1011053

2380

և օգնել աշխատողների ինչպես Մուսուն,

17:05

so she can help better
serve her community.

345

1013457

2575

այնպես որ կարողանա օգնել
լավ ծառայել իր համայնքին:

17:08

And we'll work tirelessly
to persuade governments

346

1016959

3206

Մենք եռանդուն կաշխատենք
համոզելու կառավարությանը

17:12

to make community health workers
a cornerstone of their health care plans.

347

1020189

3982

համայնքային բուժաշխատողներին դարձնել իրենց
առողջապահական ծրագրերի հիմնական օղակ:

17:17

We plan to test and prototype
the academy in Liberia

348

1025734

3789

Մենք նախատեսում ենք թեստավորել
և նախագծել ակադեմիա Լիբերիայում

17:21

and a few other partner countries,

349

1029547

1872

և մի քանի այլ համագործակցող երկրներում,

17:23

and then we plan to take it global,

350

1031443

1787

և հետո դարձնել համաշխարհային,

17:25

including to rural North America.

351

1033254

2223

ներառելով Հս. Ամերիկայի
գյուղական համայնքները:

17:28

With the power of this platform,

352

1036103

1590

Այս հարթակի ուժով,

17:29

we believe countries can be more persuaded

353

1037717

2562

մենք հավատում ենք,որ երկրները
ավելի համողված կլինեն,

17:32

that a health care revolution
really is possible.

354

1040303

3325

որ առողջապահական հեղափոխությունը
իրոք հնարավոր է:

17:36

My dream is that this academy
will contribute to the training

355

1044470

4088

Իմ երազանքն է, որ այս
ակադեմիան նպաստի վերապատրասի,

17:40

of hundreds of thousands
of community members

356

1048582

2212

հարյուրավոր, հազարավոր
համայնքային, անդամների,

17:42

to help bring health care
to their neighbors --

357

1050818

2899

որը կոգնի առողջապահությունը
տարածել հարևան տարածքներով -

17:45

the hundreds of millions of them

358

1053741

1610

նրանցից հարյուր միլիոնավորները,

17:47

that live in the world's most
remote communities,

359

1055375

2621

ովքեր ապրում են աշխարհի
հեռավոր անկյուններում,

17:50

from the forest communities
of West Africa,

360

1058785

2081

սկսած Աֆրիկայի անտառային համայնքներից

17:52

to the fishing villages of rural Alaska;

361

1060890

2140

մինչև Ալյասկայի գյուղական համայնքները,

17:55

from the hilltops of Appalachia,
to the mountains of Afghanistan.

362

1063054

4062

սկսած Ապալաչի բլուրներից
մինչև Աֆղանստանի լեռները:

17:59

If this vision is aligned with yours,

363

1067140

2690

Եթե դուք համամիտ եք այս տեսլականի հետ,

18:01

head to communityhealthacademy.org,

364

1069854

3221

ապա այցելեք communityhealthacademy.org

18:05

and join this revolution.

365

1073740

1680

և միացեք այս հեղափոխությանը:

18:08

Let us know if you or your organization
or someone you know could help us

366

1076536

4653

Մեզ տեղյակ պահեք, եթե դուք, կամ
Ձեր կազմակերպությունը, կարող է օգնել մեզ,

18:13

as we try to build this academy
over the next year.

367

1081213

3231

քանի որ մենք փորձում ենք ակադեմիան
կառուցել մյուս տարի:

18:17

Now, as I look out into this room,

368

1085574

1956

Հիմա, երբ ես նայում եմ այս սենյակին,

18:20

I realize that our journeys
are not self-made;

369

1088310

2706

ես գիտակցում եմ, որ մեր
ճանապարհը ինքնակերտված չէր,

18:23

they're shaped by others.

370

1091040

1509

կառուցված էր ուրիշների կողմից:

18:24

And there have been so many here
that have been part of this cause.

371

1092573

3843

Եվ այստեղից այնքան շատերն են պատճառ դրա:

18:28

We're so honored to be part
of this community,

372

1096440

3210

Մեզ համար մեծ պատիվ է լինել
այս համայնքի մասնիկը,

18:31

and a community that's willing
to take on a cause

373

1099674

2683

համայնք, որ պատրաստ է հանձն առնել
որպես հուսադրող,

18:34

as audacious as this one,

374

1102381

1368

ինչպիսին այս մեկն է,

18:35

so I wanted to offer, as I end,

375

1103773

2075

և ես ցանկանում եմ առաջարկել մի բան,

18:37

a reflection.

376

1105872

1222

որպես վերջաբան:

18:39

I think a lot more about
what my father taught me.

377

1107986

2987

Ես շատ ավելի շատ եմ մտածում,
թե ինչ է իմ հայրը ինձ սովորեցրել:

18:43

These days, I too have become a dad.

378

1111726

2201

Այս օրերին, ես նույնպես հայր եմ դարձել:

18:45

I have two sons,

379

1113951

2016

Ես ունեմ երկու որդի,

18:47

and my wife and I just learned
that she's pregnant with our third child.

380

1115991

3988

և իմ կինը և ես նոր ենք իմացել,
որ նա հղի է մեր երրորդ երեխայով:

18:52

(Applause)

381

1120003

1008

(Ծափահարություն)

18:53

Thank you.

382

1121035

1067

Շնորհակալություն

18:54

(Applause)

383

1122126

1551

(Ծափահարություն)

18:56

I was recently caring
for a woman in Liberia

384

1124056

2828

Ես վերջերս խնամում էի մի կնոջ Լիբերիայում,

18:58

who, like my wife,
was in her third pregnancy.

385

1126908

2725

ով իմ կնոջ պես, երրորդ անգամ էր հղիանում:

19:02

But unlike my wife,

386

1130371

1709

Բայց, ի տարբերություն իմ կնոջ,

19:04

had had no prenatal care
with her first two babies.

387

1132958

2999

նախածննդյան խնամք չէր ստացել
իր երկու երեխաների հետ:

19:09

She lived in an isolated community
in the forest that had gone for 100 years

388

1137549

4392

Նա ապրում էր անտառի մի մեկուսացած
համայնքում, որը 100 տարի է

19:13

without any health care

389

1141965

1389

առանց առողջապահության մնացելէ

19:16

until ...

390

1144513

1628

մինչև…

19:18

until last year when a nurse
trained her neighbors

391

1146165

3383

մինչև անցած տարի, երբ մի բուժքույր
վերապատրաստեց իր հարևաններին

19:21

to become community health workers.

392

1149572

1711

դառնալու համայնքային բուժաշխատող:

19:23

So here I was,

393

1151307

1292

Այսպիսով ես,

19:24

seeing this patient
who was in her second trimester,

394

1152623

4240

տեսնելով հաճախորդին, ով
իր երկրորդ եռամսյակում էր,

19:28

and I pulled out the ultrasound
to check on the baby,

395

1156887

3272

հանեցի ուլտրաձայնային
սարքը ստուգելու նրա երեխային,

19:32

and she started telling us stories
about her first two kids,

396

1160183

3539

և նա սկսեց պատմել պատմություններ
իր առաջին երկու երեխաների մասին,

19:35

and I had the ultrasound
probe on her belly,

397

1163746

3198

և երբ կատարում էի ուլտրաձայնային
հետազոտությունը որովայնի վրա,

19:38

and she just stopped mid-sentence.

398

1166968

2268

նա կանգնացրեց ինձ գործի կեսին:

19:43

She turned to me and she said,

399

1171221

1541

Նա թեքվեց դեպի ինձ և ասաց.

19:44

"Doc, what's that sound?"

400

1172786

2294

«Բժիշկ, ինչ ձայն է դա»:

19:49

It was the first time she'd ever heard
her baby's heartbeat.

401

1177371

3178

Առաջին անգամն էր, որ նա լսում էր
իր երեխայի սրտի բաբախյունը:

19:54

And her eyes lit up in the same way
my wife's eyes and my own eyes lit up

402

1182111

5060

Եվ նրա աչքերը պայծառացան նույն կերպ,
ինչ իմ կնոջ և իմ աչքերը վառվեցին,

19:59

when we heard our baby's heartbeat.

403

1187195

2135

երբ մենք լսեցինք երեխայի սրտի բաբախյունը:

20:03

For all of human history,

404

1191544

2153

Մարդկության ողջ պատմության ընթացքում,

20:05

illness has been universal
and access to care has not.

405

1193721

4532

հիվանդությունները եղել են համընդհանուր
իսկ խնամքին հասանելիությունը`ոչ:

20:10

But as a wise man once told me:

406

1198277

1886

Ինչպես մի խելացի մարդ մի անգամ ասել է.

20:13

no condition is permanent.

407

1201690

2488

ոչ մի պայման վերջնական չէ:

20:17

It's time.

408

1205491

1228

Ժամանակն է:

20:18

It's time for us to go as far as it takes

409

1206743

2323

Ժամանակն է գնալ այնքան,

20:21

to change this condition together.

410

1209090

2092

մինչև այս պայմանը փոխենք միասին:

20:23

Thank you.

411

1211694

1154

Շնորհակալություն

20:24

(Applause)

412

1212872

4467

(Ծափահարություն)

Translated by Grigor Janikyan

ABOUT THE SPEAKER

Raj Panjabi - Physician
A billion people around the world lack access to health care because they live too far from a clinic. 2017 TED Prize winner Raj Panjabi aims to extend health services to the last mile.

Why you should listen

Raj Panjabi was nine when civil war broke out in his native country, Liberia. His family resettled in High Point, North Carolina, but he returned to Liberia as a medical student in 2005. He was shocked to find a health care system in total devastation. Only 50 doctors remained to treat a population of four million.

With a team of Liberian civil war survivors, American health workers and $6,000 he'd received as a wedding gift, Panjabi co-founded Last Mile Health. The organization saves lives in the world's most remote communities by partnering with governments to deploy, sustain and manage national networks of community health professionals. They currently support the Government of Liberia's deployment of more than 4,000 health workers to provide life-saving healthcare to 1.2 million people and protect against the next epidemic. Last Mile Health's network of community health workers can be leveraged in a crisis -- in the fight against Ebola, the organization aided government response by training health workers in southeastern Liberia.

Panjabi is a physician in the Division of Global Health Equity at Harvard Medical School, Brigham and Women's Hospital. He is a recipient of the Skoll Award for Social Entrepreneurship and was named to TIME's list of the "100 Most Influential People in the World" in 2016. As the winner of the 2017 TED Prize, Panjabi is creating the Community Health Academy, a global platform to train, connect and empower community health workers. The Academy aims to reinvent the education of community health workers -- and the leaders who support them -- for the digital age.

More profile about the speaker
Raj Panjabi | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Ռաջ Փանջաբի: Ոչ ոք չպետք է մահանա բժշկից շատ հեռու ապրելու պատճառով | TED Talk | TED.com