TEDGlobal 2009
Parag Khanna: Mapping the future of countries
Улс орнуудын ирээдүйн талаарх Параг Ханнагийн газрын зураг
Filmed:
Readability: 4.4
1,539,088 views
Ихэнх хүмүүс газрын зураг дээрх хилийн шугам зураас тийм ч чухал зүйл биш гэж боддог, харин Параг Ханна үүнийг чухалд үзэж байна. Өнгөрсөн болон одоогийн газрын зургаар жишээ татаж тэрээр дэлхий дахины хил хязгаарын зөрчил мөргөлдөөнүүдийн уг үндсийг тайлах хэдий энгийн боловч оновчтой шийдлүүдийг санал болгож байна.
Parag Khanna - Global strategist
Geopolitical futurist Parag Khanna foresees a world in which megacities, supply chains and connective technologies redraw the map away from states and borders. Full bio
Geopolitical futurist Parag Khanna foresees a world in which megacities, supply chains and connective technologies redraw the map away from states and borders. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Do we live in a borderless world?
0
0
3000
Бид хил хязгааргүй дэлхийд амьдарч байна уу?
00:15
Before you answer that, have a look at this map.
1
3000
3000
Асуултанд хариулахын өмнө газрын зураг хамтдаа харцгаая.
00:18
Contemporary political map shows
2
6000
2000
Улс төрийн газрын зураг бидэнд өнөөдөр дэлхий дээр
00:20
that we have over 200 countries in the world today.
3
8000
3000
200 гаран орон байгааг харуулж байна.
00:23
That's probably more than at any time in centuries.
4
11000
3000
Энэ бол сүүлийн хэдэн зууны туршид байгаагүй олон орон юм.
00:26
Now, many of you will object.
5
14000
2000
Одоо та бүхний ихэнх нь үүнтэй санал нийлэхгүй байх.
00:28
For you this would be a more appropriate map.
6
16000
3000
Та нарын хувьд энэ газрын зураг илүү тохирох байх.
00:31
You could call it TEDistan.
7
19000
2000
Энэ газрын зургийг та TEDistan гэж дуудаж болно.
00:33
In TEDistan, there are no borders,
8
21000
2000
TEDistan газрын зурагт хил хязгаар гэж байхгүй.
00:35
just connected spaces and unconnected spaces.
9
23000
3000
Хоорондоо холбоотой болон холбогдоогүй орон зайнуудаас бүрдэнэ.
00:38
Most of you probably reside in one of the 40 dots
10
26000
4000
Та бүгдийн ихэнх нь энэ дэлгэцэн дээр байгаа 40 цэгийн
00:42
on this screen, of the many more
11
30000
2000
аль нэг дээр амьдарч байгаа. Мөн дийлэнх нь дэлхийн
00:44
that represent 90 percent of the world economy.
12
32000
3000
засгийн 90 хувийг тодорхойлж байдаг орнуудад амьдардаг.
00:47
But let's talk about the 90 percent of the world population
13
35000
4000
Тэгвэл одоо төрж өссөн газраа хэзээ ч орхин үл одох
00:51
that will never leave the place in which they were born.
14
39000
3000
дэлхийн улс орнуудын хүн амын 90%-ийн талаар ярилцая.
00:54
For them, nations, countries, boundaries, borders still matter a great deal,
15
42000
5000
Тэдний хувьд улс үндэстэн, хил хязгаар чухал асуудал хэвээрээ
00:59
and often violently.
16
47000
3000
тиймдээ ч байнга зөрчилтэй байдаг.
01:02
Now here at TED, we're solving some of the great
17
50000
2000
Тэгвэл энд, TED-д бүгдээрээ шинжлэх ухаан, орчлон ертөнцийн
01:04
riddles of science and mysteries of the universe.
18
52000
2000
зарим нэг оньсого таавар, нууцыг хамтдаа шийдвэрлэцгээе.
01:06
Well here is a fundamental problem we have not solved:
19
54000
3000
Бидний дараах суурь ойлголтыг одоо хүртэл шийдвэрлэж чадаагүй л байна:
01:09
our basic political geography.
20
57000
2000
энэ бол улс төрийн үндсэн газрын зураг юм.
01:11
How do we distribute ourselves around the world?
21
59000
3000
Бид өөрсдийгөө дэлхий дээр хэрхэн тараан хуваарилах нь зүйтэй вэ?
01:14
Now this is important, because border conflicts
22
62000
3000
Энэ бол их чухал, учир нь улс орны хил хязгаар хоорондоо зөрчил дөрөөлөн
01:17
justify so much of the world's military-industrial complex.
23
65000
3000
дэлхийн цэрэг дайны үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхийг зөвтгөдөг.
01:20
Border conflicts can derail
24
68000
2000
Хил хязгаарын зөрчил нь бидний бий болгохыг хүсч байгаа
01:22
so much of the progress that we hope to achieve here.
25
70000
3000
олон хөгжил дэвшлийн замд саад тээг болдог.
01:25
So I think we need a deeper understanding
26
73000
2000
Тиймээс миний бодлоор бидэнд хүмүүс, мөнгө, эрх мэдэл,
01:27
of how people, money, power,
27
75000
2000
шашин, соёл, болон технологи нь
01:29
religion, culture, technology
28
77000
3000
газрын зургийн өөрчлөлтөд хэрхэн нөлөөлдөг болох талаар
01:32
interact to change the map of the world.
29
80000
2000
илүү гүнзгий судалж мэдэх шаардлага гарч ирж байна.
01:34
And we can try to anticipate those changes,
30
82000
2000
Тэгээд үүнийг зөв тааварлаж чадсанаар өөрчлөлтийг илүү
01:36
and shape them in a more constructive direction.
31
84000
3000
хөгжил дэвшилтэй тал руу чиглүүлж, хэлбэржүүлж чадах юм.
01:39
So we're going to look at some maps of the past,
32
87000
2000
Тэгэхээр ямар явц явагдаж байгаа талаар
01:41
the present and some maps you haven't seen
33
89000
3000
баримжаа авахын тулд дэлхийн өнгөрсөн болоод одоогийн
01:44
in order to get a sense of where things are going.
34
92000
3000
мөн та бүхний өмнө харж байгаагүй зарим газрын зургийг харъя.
01:47
Let's start with the world of 1945.
35
95000
3000
1945 оноос эхэлье
01:50
1945 there were just 100 countries in the world.
36
98000
3000
1945 онд дэлхий дээр 100 орон л байлаа
01:53
After World War II, Europe was devastated,
37
101000
3000
Дэлхийн хоёрдугаар дайн Европ тивийг доройтуулсан хэдий ч
01:56
but still held large overseas colonies:
38
104000
3000
далайн чанад дахь томоохон колониудаа хадгалсаар л байлаа.
01:59
French West Africa, British East Africa, South Asia, and so forth.
39
107000
4000
Жишээлбэл: Франц баруун Африкийг, Англи зүүн Африк, өмнөд Ази гэх мэт.
02:03
Then over the late '40s,
40
111000
2000
Гэвч 40-өөд оны сүүлээс эхлэн,
02:05
'50s, '60s, '70s and '80s,
41
113000
2000
50 он, 60 он, 70 он ба 80 оны үе гэхэд дэлхийд
02:07
waves of decolonization took place.
42
115000
2000
колоничлолаас ангижрах их давалгаа дэгдсэн юм.
02:09
Over 50 new countries were born.
43
117000
2000
Цоо шинээр 50 орон бий болов.
02:11
You can see that Africa has been fragmented.
44
119000
2000
Африк олон хэсэгт хуваагдсаныг та бүхэн харж байна.
02:13
India, Pakistan, Bangladesh, South East Asian nations created.
45
121000
4000
Энэтхэг, Пакистан, Бангладеш, зүүн өмнөд Азийн улс орнууд бий боллоо.
02:17
Then came the end of the Cold War.
46
125000
4000
Түүний дараагаар дэлхийн хүйтэн дайн төгсгөл боллоо.
02:21
The end of the Cold War and the disintegration of the Soviet Union.
47
129000
3000
Хүйтэн дайны дараагаар ЗХУ задран бутарч эхэлсэн.
02:24
You had the creation of new states in Eastern Europe,
48
132000
3000
Зүүн Европд шинэ улсууд бий болов.
02:27
the former Yugoslav republics and the Balkans,
49
135000
2000
Хуучин Югослав болон Балкан,
02:29
and the 'stans of central Asia.
50
137000
3000
төв Азийн “-стан”-ын орнууд төрөн гарлаа.
02:32
Today we have 200 countries in the world.
51
140000
3000
Өнөөдөр дэлхий дээр 200 гаруй улс оршин тогтнож байна.
02:35
The entire planet is covered
52
143000
2000
Эх дэлхий маань бие даасан,
02:37
by sovereign, independent nation-states.
53
145000
3000
тусгаар тогтнолтой улс орнуудаас бүрдэн тогтнох болжээ.
02:40
Does that mean that someone's gain has to be someone else's loss?
54
148000
5000
Энэ бол аль нэгэн улс үндэстний олсон зүйл бусдын алдсан зүйл гэдгийг илэрхийлж байна уу?
02:45
Let's zoom in on one of the most strategic areas of the world,
55
153000
3000
Дэлхийн хамгийн стратегийн чухал бүс нутгийг томруулан харъя.
02:48
Eastern Eurasia.
56
156000
2000
Зүүн Евроази.
02:50
As you can see on this map,
57
158000
2000
Та бүхний газрын зураг дээр харж байгаагаар,
02:52
Russia is still the largest country in the world.
58
160000
2000
Орос орон дэлхийн хамгийн том улс гүрэн хэвээр байна.
02:54
And as you know, China is the most populous.
59
162000
2000
Харин та бүхний мэдэж байгаагаар Хятад хамгийн их хүн амтай.
02:56
And they share a lengthy land border.
60
164000
2000
Энэ хоёр орон маш урт хил хязгаарыг дундаа эзэмшдэг.
02:58
What you don't see on this map
61
166000
2000
Харин та бүхний энэ газрын зураг харж чадахгүй байгаа зүйл бол
03:00
is that most of Russia's 150 million people
62
168000
3000
Оросын 150 сая хүн амын ихэнх нь
03:03
are concentrated in its western provinces
63
171000
2000
нийт нутаг дэвсгэрийнхээ баруун бүсэд төвлөрсөн байна.
03:05
and areas that are close to Europe.
64
173000
2000
Нэг үгээр хэлбэл Европыг бараадсан гэсэн үг.
03:07
And only 30 million people are in its eastern areas.
65
175000
4000
Харин зөвхөн 30 сая хүн л зүүн бүсээр нутаглаж байна.
03:11
In fact, the World Bank predicts
66
179000
2000
Үнэндээ дэлхийн банкны судалгаагаар
03:13
that Russia's population is declining
67
181000
2000
Орос орны хүн ам цаашдаа 120 сая болно
03:15
towards about 120 million people
68
183000
3000
гэсэн урьдчилсан тооцоог гаргасан.
03:18
And there is another thing that you don't see on this map.
69
186000
2000
Мөн та бүхний зураг дээрээс харж чадахгүй бас нэг зүйл байна.
03:20
Stalin, Khrushchev and other Soviet leaders
70
188000
3000
Сталин, Хрущев болон бусад Зөвлөлтийн удирдагчид
03:23
forced Russians out to the far east
71
191000
2000
орос иргэдийг хүчээр зүүн хязгаарын албадан цөллөг,
03:25
to be in gulags, labor camps,
72
193000
2000
ажлын лагерь, цөмийн туршилтын бүс гэх зэрэг
03:27
nuclear cities, whatever the case was.
73
195000
3000
шалтаг бүрээр шилжүүлэн суурьшуулж байсан.
03:30
But as oil prices rose,
74
198000
2000
Гэтэл газрын тосны үнэ өссөнийг дагаж,
03:32
Russian governments have invested in infrastructure
75
200000
2000
Оросын засгийн газар дэд бүтэцдээ хөрөнгө оруулалт
03:34
to unite the country, east and west.
76
202000
2000
хийх болсноор өрнө дорноо нэгтгэх бодлого явуулж эхэлсэн.
03:36
But nothing has more perversely impacted
77
204000
3000
Гэвч орос оронд хүн ам зүйн хуваарилалтаас илүү
03:39
Russia's demographic distribution,
78
207000
2000
юу ч ийм хүчтэй нөлөө үзүүлж чадаагүй юм.
03:41
because the people in the east, who never wanted to be there anyway,
79
209000
3000
Учир нь зүүн хязгаарт амьдарч байсан, хэзээ ч тэнд амьдрахыг
03:44
have gotten on those trains and roads
80
212000
2000
хүсч байгаагүй хүмүүс замаар, галт тэргээр
03:46
and gone back to the west.
81
214000
2000
буцаад л баруун руугаа явсан.
03:48
As a result, in the Russian far east today,
82
216000
3000
Үүний дүнд, Энэтхэгээс хоёр дахин том газар нутагтай
03:51
which is twice the size of India,
83
219000
2000
өнөөдрийн Орос орны зүүн хязгаарт
03:53
you have exactly six million Russians.
84
221000
3000
зөвхөн 6 сая Орос хүн амьдарч байна.
03:56
So let's get a sense of what is happening in this part of the world.
85
224000
3000
Тэгвэл дэлхийн энэ хэсэгт ямар явц өрнөж байгааг ажиглая.
03:59
We can start with Mongolia, or as some call it, Mine-golia.
86
227000
3000
Монголоос эхэлж харъя. Зарим хүмүүс “Mine-golia” ч гэж нэрлэдэг.
04:02
Why do they call it that?
87
230000
2000
Тэд яагаад ингэж нэрлэх болов?
04:04
Because in Mine-golia, Chinese firms operate
88
232000
3000
Учир нь “Mine-golia”-д хятадын компаниуд зэс, цайр, алтны
04:07
and own most of the mines -- copper, zinc, gold --
89
235000
3000
томоохон уул уурхайн ихэнх хувийг эзэмшиж,ажиллуулдаг.
04:10
and they truck the resources south and east into mainland China.
90
238000
4000
Тэгээд тэр баялгаа өмнөд болон зүүн хязгаараас Хятад орон нийлүүлдэг.
04:14
China isn't conquering Mongolia.
91
242000
2000
Хятад Монголыг булаан эзлээгүй ээ.
04:16
It's buying it.
92
244000
3000
Зөвхөн худалдан авч байна гэсэн үг юм.
04:19
Colonies were once conquered. Today countries are bought.
93
247000
3000
Колониудыг нэгэн цагт булаан эзэлж байсан. Өнөөдөр харин худалдан авдаг болж.
04:22
So let's apply this principle to Siberia.
94
250000
4000
Энэ зарчмаар Сибирийн асуудлыг харъя.
04:26
Siberia most of you probably think of
95
254000
2000
Та бүхний ихэнх нь Сибирийг бодохдоо хүйтэн, зэлүүд,
04:28
as a cold, desolate, unlivable place.
96
256000
3000
амьдрах аргагүй газар гэж бодож байгаа байх
04:31
But in fact, with global warming and rising temperatures,
97
259000
3000
Гэхдээ үнэн хэрэг дээрээ, дэлхийн дулаарлын нөлөөгөөр
04:34
all of a sudden you have vast wheat fields
98
262000
2000
нэг л мэдэхэд Сибирьт үр тариа найгаж,
04:36
and agribusiness, and grain being produced in Siberia.
99
264000
4000
хөдөө аж ахуйн бизнес цэцэглэж байх болно.
04:40
But who is it going to feed?
100
268000
2000
Тэгвэл энэ үр тариа нь хэнийг тэжээх вэ гэдэг асуулт гарч ирж байна.
04:42
Well, just on the other side of the Amo River,
101
270000
3000
Амар мөрний цаад талд Хятадын
04:45
in the Heilongjiang and Harbin provinces of China,
102
273000
3000
Хэйлонжиан болон Харбин мужууд байгаа.
04:48
you have over 100 million people.
103
276000
2000
Тэнд 100 сая хүн амьдарч байна.
04:50
That's larger than the entire population of Russia.
104
278000
3000
Энэ дангаар бараг Оросын бүх хүн амаас илүү.
04:53
Every single year, for at least a decade or more,
105
281000
3000
Жил бүр, хамгийн багадаа арван жилийн турш
04:56
[60,000] of them have been voting with their feet,
106
284000
3000
тэдний 60 мянга орчим нь хөлөөрөө
04:59
crossing, moving north and inhabiting this desolate terrain.
107
287000
5000
хойд зүгт зэлүүд нутагт амьдран суурьшихаар нүүж байна.
05:04
They set up their own bazaars and medical clinics.
108
292000
2000
Тэд өөрсдийн цэргийн хуаран, эмнэлгээ барих болно.
05:06
They've taken over the timber industry
109
294000
2000
Одоогийн байдлаар тэд модны үйлдвэрлэлийг эрхшээлдээ оруулсан.
05:08
and been shipping the lumber east, back into China.
110
296000
3000
Тэгээд тэр модоо буцаад зүүн зүг рүү буюу Хятад руу нийлүүлж байна.
05:11
Again, like Mongolia,
111
299000
2000
Дахин Монголын жишээгээр
05:13
China isn't conquering Russia. It's just leasing it.
112
301000
4000
Хятад Оросын булаан эзлээгүй, зөвхөн урт хугацааны зээлээр худалдан авч байна.
05:17
That's what I call globalization Chinese style.
113
305000
4000
Үүнийг би Хятад хэлбэрийн даяарчлал гэж хэлж байгаа юм.
05:21
Now maybe this is what the map of the region
114
309000
2000
Магадгүй одоогоос 10 эсвэл 20 жилийн дараа
05:23
might look like in 10 to 20 years.
115
311000
2000
дэлхийн газрын зураг нэг иймэрхүү харагдах байх.
05:25
But hold on. This map is 700 years old.
116
313000
4000
Гэхдээ хүлээгээрэй, энэ газрын зураг 700 жилийн өмнө байсан.
05:29
This is the map of the Yuan Dynasty,
117
317000
2000
Энэ чинь Чингис хааны ач, Хубилай хааны удирдаж асан
05:31
led by Kublai Khan, the grandson of Genghis Khan.
118
319000
4000
Юань гүрний газрын зураг байна шүү дээ.
05:35
So history doesn't necessarily repeat itself,
119
323000
2000
Түүх заавал давтагдах албагүй ч,
05:37
but it does rhyme.
120
325000
2000
гэхдээ л учир холбогдлын хэлхээсээр холбогдсон байдаг.
05:39
This is just to give you a taste of what's happening in this part of the world.
121
327000
4000
Та бүхэнд дэлхийн энэ хэсэгт юу болж буй талаар зөвхөн амтыг л мэдрүүлэхийг хичээлээ.
05:43
Again, globalization Chinese style.
122
331000
2000
Дахиад, Хятад хэлбэрийн даяарчлал.
05:45
Because globalization opens up all kinds of ways for us to
123
333000
3000
Даяарчлал нь бидний улс төрийн дэлхийн газрын зургийн талаарх ойлголтыг
05:48
undermine and change the way we think about political geography.
124
336000
5000
байхгүй болгон, шинээр өөрчлөх бүх төрлийн арга замыг нээж өгч байна.
05:53
So, the history of East Asia in fact,
125
341000
3000
Тэгэхээр үнэндээ зүүн Азийн түүхэнд хүмүүс,
05:56
people don't think about nations and borders.
126
344000
2000
улс үндэстэн, хил хязгаарын ойлголтыг үл ойшоодог байж.
05:58
They think more in terms of empires and hierarchies,
127
346000
3000
Тэд илүү эзэнт гүрэн ба шатлан захирах ёсыг илүүд үзэж.
06:01
usually Chinese or Japanese.
128
349000
2000
Хятад эсвэл Япон ихэвчлэн иймэрхүү байдаг.
06:03
Well it's China's turn again.
129
351000
2000
Ийнхүү дахин Хятадын ээлж дахин иржээ.
06:05
So let's look at how China is re-establishing
130
353000
2000
Хятад орон хэрхэн алс зүүн хязгаарт
06:07
that hierarchy in the far East.
131
355000
2000
шатлан захирах ёсоо дахин сэргээж байгааг харъя.
06:09
It starts with the global hubs.
132
357000
2000
Энэ глобал сүлжээнээс эхэлнэ.
06:11
Remember the 40 dots on the nighttime map
133
359000
3000
Анх гарсан шөнийн 40 цэг бүхий газрын зургийг саная.
06:14
that show the hubs of the global economy?
134
362000
2000
Эдгээр сүлжээ нь даяарчлагдсан эдийн засгийг харуулна.
06:16
East Asia today has more of those global hubs
135
364000
2000
Өнөөдөр зүүн Азид дэлхийн бусад бүс нутгаас илүү
06:18
than any other region in the world.
136
366000
2000
даяарчлагдсан сүлжээ байна.
06:20
Tokyo, Seoul, Beijing, Shanghai,
137
368000
3000
Токио, Сөүл, Бээжин, Шанхай,
06:23
Hong Kong, Singapore and Sidney.
138
371000
3000
Гонконг, Сингапур болон Сидней.
06:26
These are the filters and funnels of global capital.
139
374000
2000
Эдгээр нь дэлхийн хөрөнгийн шүүлтүүр болон юүлүүр болсон газрууд.
06:28
Trillions of dollars a year are being brought into the region,
140
376000
3000
Жилдээ триллион триллион доллар энэ бүсэд хуримтлагддаж байна.
06:31
so much of it being invested into China.
141
379000
3000
Үүний дийлэнхи хэсэг Хятадад хөрөнгө оруулалт болон орж байна.
06:34
Then there is trade.
142
382000
2000
Тэгээд л худалдаа явагдана.
06:36
These vectors and arrows represent ever stronger
143
384000
2000
Эдгээр векторууд болон сумнууд нь
06:38
trade relationships that China has
144
386000
2000
Хятад орон бүс нутагт орших бүх оронтой
06:40
with every country in the region.
145
388000
2000
илүү хучтэй харилцаа холбоотой болсоор буйг харуулж байна.
06:42
Specifically, it targets Japan
146
390000
2000
Тэр ялангуяа Хятад орон АНУ-ын
06:44
and Korea and Australia,
147
392000
2000
хүчирхэг холбоотнууд болох Япон болон Солонгос,
06:46
countries that are strong allies of the United States.
148
394000
2000
Австралийг байгаа болгосон байна.
06:48
Australia, for example, is heavily dependent
149
396000
2000
Жишээлбэл Австрали, Хятадад нийлүүлдэг төмрийн хүдэр,
06:50
on exporting iron ore and natural gas to China.
150
398000
4000
байгалийн хийнээс эдийн засаг нь шууд хамааралтай байдаг.
06:54
For poorer countries, China reduces tariffs
151
402000
3000
Ядуу орнуудад Хятад тарифаа хямдруулдаг учраас
06:57
so that Laos and Cambodia can sell their goods more cheaply
152
405000
3000
Лаос, Камбож бараагаа илүү хямд борлуулах боломжтой болдог.
07:00
and become dependent on exporting to China as well.
153
408000
3000
Тэгснээрээ Хятадаас экспортын хувьд хамааралтай болж байна.
07:03
And now many of you have been reading in the news
154
411000
2000
Та бүхний ихэнх нь мэдээгээр уншиж дуулж байгаа байх.
07:05
how people are looking to China
155
413000
2000
Хятад орныг зөвхөн Азидаа төдийгүй Дэлхийн эдийн засагт
07:07
to lead the rebound, the economic rebound, not just in Asia, but potentially for the world.
156
415000
5000
тэргүүлэх хэмжээнд үсрэнгүй хөгжиж байна.
07:12
The Asian free trade zone, almost free trade zone, that's emerging
157
420000
4000
Азийн чөлөөт зах зээлийн бүс нь номхон далайг гатлах
07:16
now has a greater trade volume than trade across the Pacific.
158
424000
4000
хэмжээнд өргөжин хүрээгээ тэлж байна.
07:20
So China is becoming the anchor of the economy in the region.
159
428000
3000
Хятад бүс нутгийнхаа эдийн засгийн гол тулгуур орон болж байна.
07:23
Another pillar of this strategy is diplomacy.
160
431000
3000
Бас нэгэн тулгуур багана нь дипломат харилцааны стратеги юм.
07:26
China has signed military agreements with many countries in the region.
161
434000
4000
Хятад бүс нутгийнхаа олон оронтой батлан хамгаалах салбарт хамтын ажиллагааны гэрээтэй.
07:30
It has become the hub of diplomatic institutions
162
438000
3000
Энэ нь Зүүн Азийн Холбоо гэх зэрэг дипломат
07:33
such as the East Asian Community.
163
441000
2000
хамтын ажиллагааны сүлжээг бий болгож байна.
07:35
Some of these organizations don't even have
164
443000
2000
Эдгээр хамтын ажиллагааны байгууллагуудын заримд нь
07:37
the United States as a member.
165
445000
2000
АНУ-ын гишүүн бус байна.
07:39
There is a treaty of nonaggression between countries,
166
447000
2000
Улс орнуудын тогтоосон эвийн гэрээ гэж бий.
07:41
such that if there were a conflict between China and the United States,
167
449000
4000
Хэрвээ Хятад, АНУ хоёр хоорондоо зөрчилдөж эхэлбэл
07:45
most countries vow to just sit it out,
168
453000
3000
ихэнх орнууд жишээлбэл АНУ-ын дотно хамтрагч
07:48
including American allies like Korea and Australia.
169
456000
3000
Солонгос, Австрали зэрэг орнууд үүнд оролцохгүй.
07:51
Another pillar of the strategy,
170
459000
2000
Мөн стратегийн өөр нэг тулгуур багана нь,
07:53
like Russia, is demographic.
171
461000
2000
Оросын жишээн дээр авч үзвэл хүн ам зүйн бодлого юм.
07:55
China exports business people, nannies, students,
172
463000
3000
Хятад орон бизнесмэн, хүүхэд асрагч, оюутан
07:58
teachers to teach Chinese around the region,
173
466000
3000
бүс нутагтаа хятад хэл заах багш нар,
08:01
to intermarry and to occupy ever greater
174
469000
3000
гадны иргэдтэй гэрлэж буй иргэдийг дэлхийд “экспортлож”
08:04
commanding heights of the economies.
175
472000
2000
эдийн засгийн өндөрлөгт удирдах хүчээ нэмэгдүүлж байна.
08:06
Already ethnic Chinese people
176
474000
2000
Малайз, Тайланд болон Индонезид амьдарч байгаа
08:08
in Malaysia, Thailand and Indonesia
177
476000
3000
хятад гаралтай хүмүүс
08:11
are the real key factors and drivers
178
479000
3000
хэдийнээ тэндхийхээ эдийн засгийн гол тулгуур,
08:14
in the economies there.
179
482000
2000
түлхэх хүч нь болчихсон байна.
08:16
Chinese pride is resurgent in the region
180
484000
2000
Үүний үр дүнд "Хятад бахархал" бүс нутагтаа
08:18
as a result.
181
486000
2000
дахин сэргэж байна.
08:20
Singapore, for example, used to ban Chinese language education.
182
488000
3000
Жишээлбэл, Сингапурт л гэхэд Хятад хэлээр боловсрол явуулахыг хориглодог байсан.
08:23
Now it encourages it.
183
491000
2000
Одоо бол харин дэмжиж байгаа.
08:25
If you add it all up what do you get?
184
493000
2000
Энэ бүгдийг нэгтгээд үзвэл ямар хариулт гарах вэ?
08:27
Well, if you remember before World War II,
185
495000
2000
Хэрэв та дэлхийн хоёрдугаар дайныг санах аваас
08:29
Japan had a vision
186
497000
2000
Япон улс дэлхийн бөмбөрцгийг хөгжин дэвшингүй
08:31
for a greater Japanese co-prosperity sphere.
187
499000
3000
Японы соёлоор бүрхэхийг зорьж байсан.
08:34
What's emerging today is what you might call
188
502000
2000
Тэгвэл өнөөдрийг харах аваас Хятад соёлтой
08:36
a greater Chinese co-prosperity sphere.
189
504000
3000
дэлхийн бөмбөрцгийг бүтээж буйг харж болно.
08:39
So no matter what the lines on the map tell you
190
507000
2000
Тиймээс газрын зураг дээрх улс орон,
08:41
in terms of nations and borders,
191
509000
2000
хил хязгаарын зураас шугам юу хэлэх нь хамаагүй,
08:43
what you really have emerging in the far east
192
511000
2000
зүүн хязгаарт нэг үндэстний соёл ноёлж байна.
08:45
are national cultures,
193
513000
2000
Үүнээс ч илүүтэйгээр нэгэн бүхэл,
08:47
but in a much more fluid, imperial zone.
194
515000
3000
эзэн хаант улс бий болж байна гэх нь зүйтэй байх.
08:50
All of this is happening without firing a shot.
195
518000
3000
Хамгийн гол нь энэ бүх үйл явц нэг ч буун дуу гаралгүй явагдсан.
08:53
That's most certainly not the case in the Middle East
196
521000
3000
Тэгвэл ойрхи дорнодод тэгсэнгүй.
08:56
where countries are still very uncomfortable
197
524000
3000
Европын колониас үлдсэн улс орнуудын
08:59
in the borders left behind by European colonialists.
198
527000
3000
хил хязгаар дээр одоог хүртэл тав тухгүй л байна.
09:02
So what can we do to think about borders differently in this part of the world?
199
530000
4000
Тэгвэл дэлхийн энэ хэсгийн хил хязгаар бусдаасаа ямар ялгаатай вэ?
09:06
What lines on the map should we focus on?
200
534000
2000
Бид газрын зургийн аль зураас дээр анхаарлаа төвлөрүүлэх ёстой вэ?
09:08
What I want to present to you is what I call
201
536000
2000
Миний та бүхэнд танилцуулахыг хүсч байгаа зүйлийг
09:10
state building, day by day.
202
538000
3000
"улс орныг өдөр өдрөөр бүтээн байгуулах" гэж нэрлэе.
09:13
Let's start with Iraq.
203
541000
2000
Иракаас эхлэн харцгаая.
09:15
Six years after the U.S. invasion of Iraq,
204
543000
2000
АНУ Иракийн эзэлснээс 6 жилийн дараа улс орон нь
09:17
the country still exists more on a map than it does in reality.
205
545000
3000
бодит байдлаасаа илүүтэйгээр газрын зураг дээрээ байсаар байлаа.
09:20
Oil used to be one of the forces holding Iraq together;
206
548000
3000
Газрын тос нь Ирак орныг нэгтгэх шалтгаан нь болж байсан бол
09:23
now it is the most significant cause of the country's disintegration.
207
551000
4000
одоо харин улс орны хуваагдал, нэгдэлгүй байдлын хамгийн том шалтгаан болоод байна.
09:27
The reason is Kurdistan.
208
555000
2000
Түүний шалтгаан нь Курдчууд юм.
09:29
The Kurds for 3,000 years
209
557000
2000
Курдчууд нь 3000 жилийн турш
09:31
have been waging a struggle for independence,
210
559000
2000
тусгаар тогтнолын төлөө тасралтгүй тэмцэж байна.
09:33
and now is their chance to finally have it.
211
561000
2000
Эцсийн төгсгөлд түүндээ хүрэх боломж тэдэнд олдож байна.
09:35
These are pipeline routes, which emerge from Kurdistan,
212
563000
3000
Энэ бол хамгийн газрын тосоор баялаг
09:38
which is an oil-rich region.
213
566000
2000
Курдистанаас гарч буй хоолойн шугамууд юм.
09:40
And today, if you go to Kurdistan,
214
568000
2000
Хэрэв өнөөдөр та Курдистанд очих аваас
09:42
you'll see that Kurdish Peshmerga guerillas
215
570000
2000
Иракийн армитай тэмцсээр байгаа Курдын Пешмерга
09:44
are squaring off against the Sunni Iraqi army.
216
572000
3000
хэмээх партизануудыг харах болно.
09:47
But what are they guarding?
217
575000
2000
Гэвч тэд юуг ингэтлээ хамгаалан тулалдана вэ?
09:49
Is it really a border on the map?
218
577000
2000
Газрын зураг дээр байгаа хил хязгаарыг уу?
09:51
No. It's the pipelines.
219
579000
2000
Үгүй ээ, энэ бол хоолойн шугамуудыг юм.
09:53
If the Kurds can control their pipelines, they can set the terms
220
581000
2000
Хэрвээ Курдчууд хоолойн шугамуудыг эзэмшиж чадах аваас,
09:55
of their own statehood.
221
583000
2000
өөрийн улсаа байгуулах шийдвэр гаргах эрхтэй болно.
09:57
Now should we be upset about this, about the potential disintegration of Iraq?
222
585000
3000
Тэгвэл Ирак улс задрах гэж байна, бид үүнд дургүйцэх ёстой юу?
10:00
I don't believe we should.
223
588000
2000
Би тэгэх ёстой гэж бодохгүй байна.
10:02
Iraq will still be the second largest oil producer in the world,
224
590000
3000
Учир нь Ирак улс Саудын Арабын дараагаар дэлхийд газрын тос нийлүүлэгч
10:05
behind Saudi Arabia.
225
593000
2000
2 дахь хамгийн том орон хэвээрээ л байх болно.
10:07
And we'll have a chance to solve a 3,000 year old dispute.
226
595000
3000
Харин ч бид 3000 жил үргэлжилсэн маргаант асуудлыг шийдэж чадна.
10:10
Now remember Kurdistan is landlocked.
227
598000
2000
Тэгвэл одоо Курдистаныг далайд гарцгүй санах ёстой.
10:12
It has no choice but to behave.
228
600000
2000
Курдчуудэд сонголт байхгүй, эелдэг байх хэрэгтэй.
10:14
In order to profit from its oil
229
602000
2000
Тийм учраас газрын тосноосоо ашгаас хүртэхийн тулд
10:16
it has to export it through Turkey or Syria,
230
604000
3000
Гарцаагүй Турк болон Сири болон бусад газар орны газар нутгаар,
10:19
and other countries, and Iraq itself.
231
607000
2000
Иракаар ч мөн адил дамжуулж экспортлох шаардлагатай болно.
10:21
And therefore it has to have amicable relations with them.
232
609000
3000
Нөхцөл байдлыг тэднийг бусадтай нөхөрсөг эедүү байх шаардаж байна.
10:24
Now lets look at a perennial conflict in the region.
233
612000
3000
Одоо энэ бүс нутгийн хэзээ ч дуусашгүй бас нэг зөрчлийг авч үзье.
10:27
That is, of course, in Palestine.
234
615000
2000
Энэ бол мэдээж Палестины асуудал.
10:29
Palestine is something of a cartographic anomaly
235
617000
4000
Палестин бол газрын зураг дээр сонин харагддаг.
10:33
because it's two parts Palestinian, one part Israel.
236
621000
3000
Учир нь Палестин хоёр хуваагдаж, Израйлтай холилдсон байдаг.
10:36
30 years of rose garden diplomacy
237
624000
2000
30 жилийн "сарнайн цэцэрлэг" дэх дипломат харилцаа
10:38
have not delivered us peace in this conflict.
238
626000
3000
энэ зөрчлийг шийдэж, энх тайванг авчирч чадсангүй.
10:41
What might? I believe that what might
239
629000
3000
Тэгвэл юу чадах бол?
10:44
solve the problem is infrastructure.
240
632000
2000
Магадгүй тэр нь дэд бүтцийн хөгжил байж болох юм.
10:46
Today donors are spending billions of dollars on this.
241
634000
3000
Өнөөдөр үүний төлөө донор орнууд хэдэн биллиардын хөрөнгийг цацаж байна.
10:49
These two arrows are an arc,
242
637000
2000
Энэ хоёр сум бол алс хол
10:51
an arc of commuter railroads and other infrastructure
243
639000
3000
баруун эргийг Газатай холбох
10:54
that link the West Bank and Gaza.
244
642000
3000
төмөр зам, дэд бүтцийн холбох гүүр юм
10:57
If Gaza can have a functioning port
245
645000
2000
Хэрэв Газад бүрэн ажиллагаатай усан боомттой болвол
10:59
and be linked to the West Bank, you can have a viable Palestinian state,
246
647000
3000
тэр нь баруун эрэгтэй холбож чадвал, энэ нь илүү амьдрах чадвартай
11:02
Palestinian economy.
247
650000
2000
Палестин улсыг, Палестины эдийн засгийг цогцлоож чадна.
11:04
That, I believe, is going to bring peace to this particular conflict.
248
652000
4000
Энэ өөрчлөлт нь миний итгэж байгаагаар зөрчлийг төгсгөж энх тайвныг авчирч чадна.
11:08
The lesson from Kurdistan and from Palestine
249
656000
4000
Курдистан болон Палестинээс авсан сургамж нь,
11:12
is that independence alone, without infrastructure,
250
660000
3000
дэд бүтцийг хөгжүүлэлгүйгээр тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэх нь
11:15
is futile.
251
663000
2000
үр дүнгүй гэдгийг харуулж байна.
11:17
Now what might this entire region look like
252
665000
2000
Тэгвэл энэ бүс нутаг томоороо хэрхэн харагдах нь вэ?
11:19
if in fact we focus on other lines on the map besides borders,
253
667000
4000
Хэрвээ бид хил хязгаарыг биш газрын зураг дээрх зураасыг л анхаараад байвал
11:23
when the insecurities might abate?
254
671000
3000
хэзээ аюулт нөхцөл байдлыг хэр хойшлуулж чадах вэ?
11:26
The last time that was the case was actually
255
674000
2000
Өнгөрсөн удаа, 100 жилийн өмнө
11:28
a century ago, during the Ottoman Empire.
256
676000
2000
Оттоманы хаант улсын үед ийм зүйл болсон юм.
11:30
This is the Hejaz Railway.
257
678000
2000
Энэ бол “Хижаз”-ын төмөр зам.
11:32
The Hejaz Railway ran from Istanbul to Medina via Damascus.
258
680000
4000
“Хижаз”-ын төмөр зам Истанбулаас Дамаскаар дайрч Медин хүрдэг байлаа.
11:36
It even had an offshoot running to Haifa
259
684000
2000
Мөн Хайфа, өнөөдрийн газар дундын тэнгисийн
11:38
in what is today Israel, on the Mediterranean Sea.
260
686000
2000
Израйл улс ордог салаа замтай ч байв.
11:40
But today the Hejaz Railway lies in tatters, ruins.
261
688000
4000
Мэдээж өнөөдөр “Хижаз” зам байхгүй түүнээс балгас л үлдсэн.
11:44
If we were to focus on reconstructing these curvy lines on the map,
262
692000
3000
Хэрэв бид газрын зураг дээрх энэ муруй шугамыг сэргээн босгоход анхаарвал
11:47
infrastructure, that cross the straight lines, the borders,
263
695000
3000
хил хязгаарын шугамыг даван, дэд бүтэц хөгжиж
11:50
I believe the Middle East would be a far more peaceful region.
264
698000
4000
миний итгэж байгаагаар ойрхи дорнод илүү энх тайван болох болно.
11:54
Now let's look at another part of the world,
265
702000
2000
Одоо дэлхийн өөр нэг хэсгийг харцгаая.
11:56
the former Soviet Republics of Central Asia, the 'stans.
266
704000
3000
ЗХУ-ын нэг хэсэг байсан, төв Азийн “-стан”-ын орнууд.
11:59
These countries' borders originate from Stalin's decrees.
267
707000
3000
Эдгээр улсуудын хилийг Сталины тушаалаар тогтоосон.
12:02
He purposely did not want these countries to make sense.
268
710000
4000
Тэр зорилготойгоор эдгээр орнуудыг дахин сэргээхийг хүссэнгүй.
12:06
He wanted ethnicities to mingle
269
714000
2000
Тэрээр үндэстэн хоорондоо холилдож,
12:08
in ways that would allow him to divide and rule.
270
716000
2000
түүний зоргоор удирдагдаж, хуваагдах орнуудыг л хүссэн.
12:10
Fortunately for them, most of their oil and gas resources
271
718000
3000
Гэтэл азаар тэдгээр орнуудын газрын тосны баялгийн ихэнх нь
12:13
were discovered after the Soviet Union collapsed.
272
721000
3000
ЗХУ задран хуваагдсаны дараагаар мэдэгдсэн юм.
12:16
Now I know some of you may be thinking, "Oil, oil, oil.
273
724000
3000
Та нарын зарим нь одоо газрын тос, газрын тос гэж бодож байгааг мэдэж байна.
12:19
Why is it all he's talking about is oil?"
274
727000
2000
Яагаад намайг газрын тос л яриад байна аа гэж бодож байгаа байх.
12:21
Well, there is a big difference in the way we used to talk about oil
275
729000
3000
Тийм ээ, бидний өмнө нь ярьдаг байсан газрын тос гэсэн ойлголтоос
12:24
and the way we're talking about it now.
276
732000
2000
одоо ярьж байгаа ойлголт их өөр болсон.
12:26
Before it was, how do we control their oil?
277
734000
3000
Өмнө хэрхэн бусдын тосыг хэрэглэх вэ гэж ярьдаг байсан бол
12:29
Now it's their oil for their own purposes.
278
737000
2000
одоо өөрийн тосыг хэрхэн өөрийнхөө төлөө хэрэглэх тухай ярьж байна.
12:31
And I assure you it's every bit as important to them
279
739000
2000
Колоничилогчид болон эзлэн түрэмгийлэгчдийн мэдэлд байж болох ч байсан
12:33
as it might have been to colonizers and imperialists.
280
741000
4000
газрын тосны дусал бүр тэдэнд амин чухал гэдгийг батлан хэлэх байна.
12:37
Here are just some of the pipeline projections
281
745000
2000
Энд зарим хоолойн шугамын төслийг л харууллаа.
12:39
and possibilities and scenarios
282
747000
2000
Мөн зарим дараагийн арван жилүүдийн дотор баригдахаар
12:41
and routes that are being mapped out for the next several decades.
283
749000
3000
төлөвлөж буй зарим төслийн зургийг ч бас харуулъя.
12:44
A great deal of them.
284
752000
2000
Энэ бол асар их үнэ цэнэтэй.
12:46
For a number of countries in this part of the world,
285
754000
2000
Дэлхийн энэ хэсгийн маш олон оронд
12:48
having pipelines is the ticket to becoming part of the global economy
286
756000
3000
энэ хоолойтой байна гэдэг даяарчлагдсан эдийн засгийн
12:51
and for having some meaning
287
759000
2000
нэг хэсэг болж утга учиртай оршин тогтнох тасалбартай адил,
12:53
besides the borders that they are not loyal to themselves.
288
761000
2000
тэгээд ч мөн хил зааг нь хэзээ ч өөрчлөгдөх эрсдэлтэй учраас тэр юм.
12:55
Just take Azerbaijan.
289
763000
3000
Зөвхөн Азербайжаныг харъя л даа.
12:58
Azerbaijan was a forgotten corner of the Caucuses,
290
766000
2000
Азербайжан нь Кавказ газрын мухарт бараг мартагдсан улс байсан.
13:00
but now with the Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline into Turkey,
291
768000
4000
Гэтэл одоо Турк улсад очих буй Баку-Тбилис-Сэйхан гэдэг нэртэй
13:04
it has rebranded itself as the frontier of the west.
292
772000
4000
хоолойнхоо хүчээр Барууны орнуудад нэрээ дахин сэргээгээд байна.
13:08
Then there is Turkmenistan, which most people think of
293
776000
3000
Түүний дараа Туркменистан,
13:11
as a frozen basket case.
294
779000
2000
олон хүний “мөсөн сагс” гэж боддог байсан газар.
13:13
But now it's contributing gas across the Caspian Sea
295
781000
3000
Гэтэл энэ орон Каспийн тэнгисээс цаашаа газрын хий нийлүүлж
13:16
to provide for Europe,
296
784000
2000
Европ тивийг тэтгэж, мөн цаашлаад
13:18
and even a potentially Turkmen-
297
786000
2000
Туркмен – Афган – Пакистан – Энэтхэг гэсэн
13:20
Afghan-Pakistan-India pipeline as well.
298
788000
4000
хоолойнуудыг байгуулсан байна.
13:24
Then there is Kazakhstan, which didn't even have a name before.
299
792000
2000
Тэгвэл Казахстан, өмнө нь нэр ч үгүй байсан орон.
13:26
It was more considered South Siberia during the Soviet Union.
300
794000
4000
Үүнийг өмнө нь ЗХУ-ын үед өмнөд Сибирь гэж үздэг байсан.
13:30
Today most people recognize Kazakhstan
301
798000
2000
Өнөөдөр хүн бүр Казахстаныг геополитикийн
13:32
as an emerging geopolitical player. Why?
302
800000
2000
шинэ тоглогч орон болж байгааг мэддэг болсон. Яаж тэр вэ?
13:34
Because it has shrewdly designed pipelines to flow across the Caspian,
303
802000
4000
Казахстан маш гярхай, зоригтойгоор Каспийн тэнгисийг гаталж
13:38
north through Russia, and even east to China.
304
806000
4000
хойд Оросыг, бүр цаашаагаа зүүн Хятадыг чиглэсэн хоолой тавьсан.
13:42
More pipelines means more silk roads, instead of the Great Game.
305
810000
4000
Олон хоолойн шугамтай байна гэдэг, олон торгоны замтай байна гэсэн үг
13:46
The Great Game connotes dominance of one over the other.
306
814000
4000
“Том Тоглоом” гэж нэг нь нөгөөгөөс илүү хүчтэй байж ноёрхохыг хэлдэг.
13:50
Silk road connotes independence and mutual trust.
307
818000
3000
Харин торгоны зам нь тусгаар байдлыг дэмжиж, харилцан итгэлцлийг төрүүлдэг.
13:53
The more pipelines we have, the more silk roads we'll have,
308
821000
3000
Олон хоолойн шугамтай байна гэдэг, олон торгоны замтай байна гэсэн үг.
13:56
and the less of a dominant Great Game competition
309
824000
3000
Тэгснээрээ 21-р зуунд “Том Тоглоом”-ы өрсөлдөөнийг
13:59
we'll have in the 21st century.
310
827000
3000
бууруулж чадна.
14:02
Now let's look at the only part of the world that really has brought down its borders,
311
830000
3000
Одоо дэлхийд хил хязгаараа арилгаснаараа хүчирхэг болж чадсан
14:05
and how that has enhanced its strength.
312
833000
2000
цорын ганц газрыг харъя.
14:07
And that is, of course, Europe.
313
835000
3000
Мэдээж энэ бол Европ.
14:10
The European Union began as just the coal and steel community of six countries,
314
838000
3000
Европын холбоо нь анх нүүрс болон ган дээр хамтран ажиллаж байсан 6 орноос эхлэлтэй.
14:13
and their main purpose was really to keep the rehabilitation of Germany
315
841000
4000
Тэдний гол зорилго нь Герман улсыг энхийн замаар
14:17
to happen in a peaceful way.
316
845000
2000
дахин сэргээн босгохын төлөө байсан.
14:19
But then eventually it grew into 12 countries,
317
847000
4000
Гэтэл тун удалгүй энэ холбоо нэмэгдсээр 12 оронтой болсон.
14:23
and those are the 12 stars on the European flag.
318
851000
2000
Энэ 12 орныг Европын холбооны далбаан дээр байдаг 12 од төлөөлдөг.
14:25
The E.U. also became a currency block,
319
853000
2000
Европын холбоо нь нэгдсэн валюттай болж,
14:27
and is now the most powerful trade block in the entire world.
320
855000
4000
улмаар нийт дэлхийн хэмжээнд хамгийн хүчтэй худалдааны блок болоод байна.
14:31
On average, the E.U. has grown by one country per year
321
859000
3000
Европын холбоо нь хүйтэн дайны төгсгөлөөс хойш
14:34
since the end of the Cold War.
322
862000
2000
эгнээндээ жил бүр нэг орон нэмсээр ирлээ.
14:36
In fact most of that happened on just one day.
323
864000
3000
Гэхдээ үнэндээ эдгээрийн ихэнх хэсэг нь нэг өдөрт л нэмэгдсэн юм.
14:39
In 2004, 15 new countries joined the E.U.
324
867000
2000
2004 онд 15 шинэ орон Европын холбоонд нэгдэн орсон.
14:41
and now you have what most people consider
325
869000
3000
Одоо харин хүмүүс энэ 27 орны
14:44
a zone of peace spanning 27 countries
326
872000
2000
450 сая хүний дунд энх тайван харьцааг
14:46
and 450 million people.
327
874000
3000
хэрхэн хадгалах вэ гэдэгт анхаарал тавьж байна.
14:49
So what is next? What is the future of the European Union?
328
877000
4000
Тэгвэл дараа нь яах бол? Европын холбооны ирээдүй хэрхэх бол?
14:53
Well in light blue, you see the zones
329
881000
2000
Бүс нутгийн бүдэг цэнхэрээр тэмдэглэсэн
14:55
or the regions that are at least two-thirds
330
883000
2000
багадаа л 2/3 хувийг эзлэх орнууд нь
14:57
or more dependent on the European Union
331
885000
2000
Европын холбооноос худалдаа болон хөрөнгө оруулалтын
14:59
for trade and investment.
332
887000
2000
хувьд илүү хамааралтай болчихсон улсууд юм.
15:01
What does that tell us? Trade and investment tell us
333
889000
2000
Энэ нь бидэнд юуг хэлж байна вэ? Худалдаа арилжаа болон хөрөнгө оруулалт нь
15:03
that Europe is putting its money where its mouth is.
334
891000
4000
Европ өөрийнхөө мөнгийг өөрийнхөө аманд хийж буйг харуулж байна.
15:07
Even if these regions aren't part of the E.U.,
335
895000
2000
Хэдийгээр эдгээр бүс нь Европын холбооны хэсэг биш боловч,
15:09
they are becoming part of its sphere of influence.
336
897000
2000
түүний нөлөөлөлд улам бүр орж байна.
15:11
Just take the Balkans. Croatia, Serbia
337
899000
3000
Балканыг аваад үзье л дээ. Хорват, Серб
15:14
Bosnia, they're not members of the E.U. yet.
338
902000
2000
Босни. Энэ улсууд нь Европын холбоонд нэгдээгүй байгаа.
15:16
But you can get on a German ICE train
339
904000
3000
Гэхдээ та Германд хот хоорондын галт тэрэгт суугаад
15:19
and make it almost to Albania.
340
907000
2000
бараг л Албани хүртэл явж чадна.
15:21
In Bosnia you use the Euro currency already,
341
909000
3000
Та Боснид Евро хэрэглэж чадна.
15:24
and that's the only currency they're probably ever going to have.
342
912000
3000
Магад цаашид зөвхөн энэ валютыг хэрэглэх болов уу.
15:27
So, looking at other parts of Europe's periphery, such as North Africa.
343
915000
4000
Хойд Африк г.м Европын бүс нутгаас бусад газрыг харъя.
15:31
On average, every year or two,
344
919000
2000
Газар дундын тэнгис доороос дунджаар нэг жил,
15:33
a new oil or gas pipeline opens up under the Mediterranean,
345
921000
3000
эсвэл хоёр жил тутамд хойд Африкийг Европтой холбосон
15:36
connecting North Africa to Europe.
346
924000
3000
шинэ газрын тос, байгалийн хийн хоолой ашиглалтанд орж байна.
15:39
That not only helps Europe diminish its reliance
347
927000
2000
Энэ нь Европыг Оросоос эрчим хүчний хувьд хамааралтай байдлыг
15:41
on Russia for energy,
348
929000
2000
бууруулахад тус болоод зогссонгүй.
15:43
but if you travel to North Africa today, you'll hear more and more people saying
349
931000
3000
Хэрвээ та хойд Африкт аялбал тэндхийн хүмүүс өөрсдийн бүс нутгаа
15:46
that they don't really think of their region as the Middle East.
350
934000
3000
Ойрхи Дорнод гэж бодохгүй байгаа гэдгийн улам бүр олон хүнээс сонсох болно.
15:49
So in other words, I believe that President Sarkozy of France
351
937000
3000
Өөр үгээр хэлбэл, Францын ерөнхийлөгч Саркози газар дундын
15:52
is right when he talks about a Mediterranean union.
352
940000
4000
Тэнгисийн Холбооны талаар хэлснийг би зөв гэдэгт итгэлтэй байна.
15:56
Now let's look at Turkey and the Caucasus.
353
944000
3000
Тэгвэл одоо Турк улс болон Кавказыг харъя.
15:59
I mentioned Azerbaijan before.
354
947000
2000
Би өмнө Азербайжаныг дурдсан.
16:01
That corridor of Turkey and the Caucasus
355
949000
2000
Турк болон Кавказын хонгил нь
16:03
has become the conduit for 20 percent
356
951000
2000
Европын эрчим хүчний 20 хувийг дамжуулах
16:05
of Europe's energy supply.
357
953000
2000
хоолой болон хувираад байна.
16:07
So does Turkey really have to be a member of the European Union?
358
955000
3000
Тэгвэл Турк улс үнэхээр Европын холбооны гишүүн орон болох хэрэгтэй юу?
16:10
I don't think it does. I think it's already part of
359
958000
2000
Би тийм гэж бодохгүй байна. Миний бодлоор Турк аль хэдийн
16:12
a Euro-Turkish superpower.
360
960000
3000
Евро-Туркийн супер хүчний нэг хэсэг болсон.
16:15
So what's next? Where are we going to see borders change
361
963000
3000
Тэгвэл дараа нь яах вэ? Бид хил хязгаарын өөрчлөлтийг харах гэж байна.
16:18
and new countries born?
362
966000
2000
Шинэ орон төрөх болов уу?
16:20
Well, South Central Asia, South West Asia
363
968000
2000
Тэгэхээр өмнөд болон төв Ази, баруун өмнөд Ази тивээс
16:22
is a very good place to start.
364
970000
2000
эхлэхэд их зөв газар гэж бодож байна.
16:24
Eight years after the U.S. invaded Afghanistan
365
972000
2000
АНУ Афганистаныг эзэлснээс 8 жилийн дараа
16:26
there is still a tremendous amount of instability.
366
974000
2000
тэнд маш их хэмжээний тогтворгүй байдал үүссэн.
16:28
Pakistan and Afghanistan are still so fragile
367
976000
3000
Пакистан ба Афганистан хоёр маш хэврэг байгаа.
16:31
that neither of them have dealt constructively
368
979000
2000
Аль аль нь Паштуны үндсэрхэг үзэлтнүүдээс
16:33
with the problem of Pashtun nationalism.
369
981000
3000
хамаарсан их хэмжээний асуудалтай тулгараад байгаа.
16:36
This is the flag that flies in the minds
370
984000
2000
Энэ бол 20 сая Афган болон Пакистаны
16:38
of 20 million Pashtuns
371
986000
2000
хил дээр амьдарч Паштун хүний
16:40
who live on both sides of the Afghan and Pakistan border.
372
988000
3000
зүрх сэтгэлд намирч буй туг.
16:43
Let's not neglect the insurgency just to the south,
373
991000
3000
Тэгвэл яг түүний өмнө оршиж буй асуудлыг хайхрахгүй орхиж болохгүй.
16:46
Balochistan. Two weeks ago,
374
994000
2000
Балучистан. 2 долоо хоногийн өмнө
16:48
Balochi rebels attacked a Pakistani military garrison,
375
996000
3000
Балучигийн босогчид Пакистаны цэргийн хуаранг довтолсон.
16:51
and this was the flag that they raised over it.
376
999000
3000
Энэ бол тэдний намируулж байсан туг.
16:54
The post-colonial entropy
377
1002000
2000
Экс-колони орнуудын бүс нутагт
16:56
that is happening around the world is accelerating,
378
1004000
2000
дэлхий хурдацтай хөдөлж байна.
16:58
and I expect more such changes to occur in the map
379
1006000
3000
Газрын зургийн муж нутаг хуваагдах өөрчлөлт
17:01
as the states fragment.
380
1009000
2000
цаашдаа ч их гарах болов уу.
17:03
Of course, we can't forget Africa.
381
1011000
2000
Мэдээж бид Африкийг мартаж болохгүй.
17:05
53 countries, and by far the most number
382
1013000
2000
53 орон, одоогоор байгаа хамгийн их улстай тив.
17:07
of suspiciously straight lines on the map.
383
1015000
3000
Хил нь газрын зураг шугамдчихсан мэт, их л сэжигтэй.
17:10
If we were to look at all of Africa
384
1018000
2000
Хэрэв бид бүх Африкийг харах юм бол
17:12
we could most certainly acknowledge far more,
385
1020000
3000
бид илүү ихийг анзаарч болно.
17:15
tribal divisions and so forth.
386
1023000
2000
Овог аймгийн хуваагдал энэ тэр гээд.
17:17
But let's just look at Sudan, the second-largest country in Africa.
387
1025000
4000
Гэхдээ зөвхөн Африкийн 2 дахь том улс, Суданыг л харъя.
17:21
It has three ongoing civil wars,
388
1029000
2000
Энд одоогоор гурван иргэний дайны гал асч байна.
17:23
the genocide in Darfur, which you all know about,
389
1031000
3000
Та бүхний сайн мэдэх Дарфур дахь хоморголон устгалт,
17:26
the civil war in the east of the country,
390
1034000
2000
улсын зүүн хэсэг болон өмнөд хэсэг дэх
17:28
and south Sudan.
391
1036000
2000
иргэний дайн.
17:30
South Sudan is going to be having a referendum in 2011
392
1038000
3000
Өмнөд Суданд 2011 онд бүх нийтийн санал асуулга явуулах гэж байна.
17:33
in which it is very likely to vote itself independence.
393
1041000
3000
Үүний үр дүнд бараг л тусгаар улс болох санал дээр нэгдэх болов уу.
17:36
Now let's go up to the Arctic Circle.
394
1044000
4000
Одоо Арктикийн тойрог дээр очъё.
17:40
There is a great race on for energy resources
395
1048000
2000
Тэнд Арктикийн далайн дор орших эрчим хүчний
17:42
under the Arctic seabed.
396
1050000
2000
эх үүсвэрийн төлөөх их тэмцэлдээн болж байна.
17:44
Who will win? Canada? Russia? The United States?
397
1052000
2000
Энэ тэмцэлд хаанах ялах бол? Канад уу? Орос уу? Эсвэл АНУ?
17:46
Actually Greenland.
398
1054000
2000
Үнэндээ Гринланд ялна.
17:48
Several weeks ago Greenland's [60,000] people
399
1056000
3000
Хэдхэн долоо хоногийн өмнө Гринландын 60 мянган хүн
17:51
voted themselves self-governance rights
400
1059000
2000
Даниас тусгаарлаж өөртөө засаглах эрхийн төлөө
17:53
from Denmark.
401
1061000
2000
санал өгсөн.
17:55
So Denmark is about to get a whole lot smaller.
402
1063000
3000
Тиймээс Дани улс өмнөхөөсөө маш жижиг болох нь.
17:58
What is the lesson from all of this?
403
1066000
2000
Энэ бүгдээс бид юунд суралцах ёстой вэ?
18:00
Geopolitics is a very unsentimental discipline.
404
1068000
4000
Геополитик гэдэг бол маш энэрэлгүй зарчимтай.
18:04
It's constantly morphing and changing the world,
405
1072000
2000
Дэлхийг тасралтгүй уусган өөрчилж байна.
18:06
like climate change.
406
1074000
2000
Яг л цаг агаарын өөрчлөлт шиг.
18:08
And like our relationship with the ecosystem
407
1076000
2000
Бидний эко-системтэй харьцаж буй харилцаа шиг
18:10
we're always searching for equilibrium
408
1078000
2000
үргэлж тэнцвэр тогтоохоор тэмцэж ирсний нэгэн адил
18:12
in how we divide ourselves across the planet.
409
1080000
3000
энэ гараг дээрээ өөрсдийгөө хэрхэн хуваарилах вэ гэдэгт оршино.
18:15
Now we fear changes on the map.
410
1083000
2000
Тэгвэл бид газрын зурагны өөрчлөлтөөс айж байна.
18:17
We fear civil wars, death tolls,
411
1085000
2000
Бид иргэний дайн, амиа алдсан хүний тоо,
18:19
having to learn the names of new countries.
412
1087000
3000
шинэ бий болсон улс орнуудын нэрийг тогтоох гэх зэргээс айж байна.
18:22
But I believe that the inertia of the existing borders that we have today
413
1090000
3000
Гэвч би өнөөдрийн байгаа хил хязгаар нь
18:25
is far worse and far more violent.
414
1093000
2000
илүү их зөрчил, хүчирхийлэл гарах боломжийг агуулж байна.
18:27
The question is how do we change those borders,
415
1095000
2000
Тэгвэл бид энэ хил хязгаарын шугам зураасыг
18:29
and what lines do we focus on?
416
1097000
2000
өөрчилж шинэчлэхийн тулд юунд анхаарах ёстой вэ?
18:31
I believe we focus on the lines that cross borders,
417
1099000
2000
Бид хил хязгаар шугам, дэд бүтцийн хөгжил хоёрт
18:33
the infrastructure lines.
418
1101000
2000
анхаарлаа хандуулж чадах аваас
18:35
Then we'll wind up with the world we want, a borderless one.
419
1103000
3000
хүсэн хүлээж буй "хил хязгааргүй дэлхий"-г хамтдаа бүтээж чадна.
18:38
Thank you.
420
1106000
2000
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.
18:40
(Applause)
421
1108000
5000
(Алга ташив)
ABOUT THE SPEAKER
Parag Khanna - Global strategistGeopolitical futurist Parag Khanna foresees a world in which megacities, supply chains and connective technologies redraw the map away from states and borders.
Why you should listen
Global theorist Parag Khanna travels the world with his eyes open -- seeing patterns emerging from the chaos of today’s complex world. In his new book, Connectography: Mapping the Future of Global Civilization, he redraws the way humanity is organized according to lines of infrastructure and connectivity rather than our antiquated political borders.
At TED2016, he presented glowing maps of our hyper-connected global network civilization. Previously, at TEDGlobal 2009, Khanna spoke about "Mapping the future of countries," and at TEDGlobal 2012, he curated and guest-hosted the session "The Upside of Transparency."
Parag Khanna | Speaker | TED.com