TEDxMaui
Lisa Kristine: Photos that bear witness to modern slavery
Lisa Kristine: Zdjęcia udowadniające istnienie współczesnego niewolnictwa
Filmed:
Readability: 3.9
2,875,833 views
W ciągu ostatnich dwóch lat fotografka Lisa Kristine podróżowała po świecie, dokumentując straszliwe realia współczesnego niewolnictwa. Dzieli się z nami zniewalająco pięknymi fotografiami, górników w Kongo czy wypalaczy cegieł z Nepalu, prezentując ciężki los 27 milionów zniewolonych dusz na całym świecie. (Film nakręcony podczas TEDxMaui)
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm 150 feet down an illegal mine shaft in Ghana.
0
723
6400
Jestem 150 metrów w dół nielegalnego
szybu kopalnianego w Ghanie.
szybu kopalnianego w Ghanie.
00:23
The air is thick with heat and dust,
1
7123
4121
Powietrze jest gęste od ciepła i pyłu,
00:27
and it's hard to breathe.
2
11244
3409
aż ciężko oddychać.
00:30
I can feel the brush of sweaty bodies passing me
3
14653
3262
W ciemności, czuję muśnięcia spoconych ciał,
00:33
in the darkness, but I can't see much else.
4
17915
4246
niewiele widzę.
00:38
I hear voices talking, but mostly the shaft
5
22161
3970
Słyszę głosy rozmów, ale szyb to głównie
00:42
is this cacophony of men coughing,
6
26131
3988
kakofonia dźwięków kaszlu
00:46
and stone being broken with primitive tools.
7
30119
3911
i odgłosów rozłupywanego kamienia.
00:49
Like the others, I wear a flickering, cheap flashlight
8
34030
4055
Podobnie jak inni, na głowie mam
00:53
tied to my head with this elastic, tattered band,
9
38085
4796
tanią latarkę.
00:58
and I can barely make out the slick tree limbs
10
42881
3340
Z trudem ześlizguję się po zrobionych z gałęzi
01:02
holding up the walls of the three-foot square hole
11
46221
3029
ścianach zejścia,
01:05
dropping hundreds of feet into the earth.
12
49250
4626
setki metrów w głąb ziemi.
01:09
When my hand slips, I suddenly remember a miner
13
53876
3080
Kiedy ześlizgują mi się ręce,
01:12
I had met days before who had lost his grip
14
56956
4281
przypominam sobie o mężczyźnie,
który kilka dni wcześniej
który kilka dni wcześniej
01:17
and fell countless feet down that shaft.
15
61237
4621
spadł w dół.
01:21
As I stand talking to you today,
16
65858
2531
Kiedy to do was mówię
01:24
these men are still deep in that hole,
17
68389
3504
ci mężczyźni ciągle tam są, narażając życie,
01:27
risking their lives without payment or compensation,
18
71893
3515
bez zapłaty czy zadośćuczynienia,
01:31
and often dying.
19
75408
3140
często umierając.
01:34
I got to climb out of that hole, and I got to go home,
20
78548
5188
Wydostałam się z tej dziury i wróciłam do domu.
01:39
but they likely never will, because they're trapped in slavery.
21
83736
6182
Tych ludzi to zapewne nie spotka,
ponieważ więzi ich niewolnictwo.
ponieważ więzi ich niewolnictwo.
01:45
For the last 28 years, I've been documenting
22
89918
2907
Od 28 lat dokumentuję
01:48
indigenous cultures in more than 70 countries
23
92825
2561
tubylcze kultury ponad 70 krajów
01:51
on six continents, and in 2009 I had the great honor
24
95386
3795
na 6 kontynentach, a w 2009 roku miałam zaszczyt
01:55
of being the sole exhibitor at the Vancouver Peace Summit.
25
99181
4412
prezentowania swoich prac
podczas Vancouver Peace Summit.
podczas Vancouver Peace Summit.
01:59
Amongst all the astonishing people I met there,
26
103593
3572
Poznałam tam wiele niesamowitych osób.
02:03
I met a supporter of Free the Slaves, an NGO
27
107165
3170
Między innymi aktywistę "Free the Slaves",
02:06
dedicated to eradicating modern day slavery.
28
110335
5327
organizacji zaangażowanej w zwalczanie
współczesnego niewolnictwa.
współczesnego niewolnictwa.
02:11
We started talking about slavery, and really,
29
115662
2889
Zaczęliśmy rozmawiać, i mimo że wiedziałam
02:14
I started learning about slavery,
30
118551
2864
o istnieniu niewolnictwa,
02:17
for I had certainly known it existed in the world,
31
121415
3209
nawet nie przypuszczałam,
02:20
but not to such a degree.
32
124624
3011
że to problem aż takich rozmiarów.
02:23
After we finished talking, I felt so horrible
33
127635
3743
Kiedy skończyliśmy, poczułam się
02:27
and honestly ashamed at my own lack of knowledge
34
131378
3376
szczerze zawstydzona ogromem mojej niewiedzy
02:30
of this atrocity in my own lifetime, and I thought,
35
134754
3510
o okropieństwach naszych czasów.
02:34
if I don't know, how many other people don't know?
36
138264
4868
Zaczęłam się zastanawiać
jak wiele osób również nie ma o tym pojęcia.
jak wiele osób również nie ma o tym pojęcia.
02:39
It started burning a hole in my stomach, so within weeks,
37
143132
3815
Dręczyło mnie to do tego stopnia,
że kilka tygodni później
że kilka tygodni później
02:42
I flew down to Los Angeles to meet with the director
38
146947
2976
poleciałam do Los Angeles spotkać się z dyrektorem
02:45
of Free the Slaves and offer them my help.
39
149923
3271
organizacji i zaoferować swoją pomoc.
02:49
Thus began my journey into modern day slavery.
40
153194
4570
Tak zaczęła się moja podróż
w głąb współczesnego niewolnictwa.
w głąb współczesnego niewolnictwa.
02:53
Oddly, I had been to many of these places before.
41
157764
3142
Zadziwiające, że wiele z tych miejsc
odwiedziłam już wcześniej.
odwiedziłam już wcześniej.
02:56
Some I even considered like my second home.
42
160906
3481
Niektóre nawet uważałam za swój drugi dom.
03:00
But this time, I would see the skeletons hidden in the closet.
43
164387
7435
Jednak tym razem odkryłam przysłowiowe "trupy w szafie".
03:07
A conservative estimate tells us there are more than
44
171822
2305
Szacuje się,
03:10
27 million people enslaved in the world today.
45
174127
4155
że 27 milionów ludzi na świecie jest zniewolonych.
03:14
That's double the amount of people taken from Africa
46
178282
3480
To dwa razy więcej niż liczba Afrykańczyków
03:17
during the entire trans-Atlantic slave trade.
47
181762
4125
z całego handlu niewolnictwa transatlantyckiego.
03:21
A hundred and fifty years ago, an agricultural slave
48
185887
3144
150 lat temu cena niewolnika
03:24
cost about three times the annual salary
49
189031
3494
wynosiła trzykrotny roczny dochód
03:28
of an American worker.
50
192525
2746
amerykańskiego pracownika.
03:31
That equates to about $50,000 in today's money.
51
195271
3993
Odpowiada to około 50 tys. dolarów dzisiaj.
03:35
Yet today, entire families can be enslaved for generations
52
199264
4392
Również dzisiaj, całe rodziny i pokolenia
mogą zostać zniewolone
mogą zostać zniewolone
03:39
over a debt as small as $18.
53
203656
4868
za dług wielkości zaledwie 18 dolarów.
03:44
Astonishingly, slavery generates profits
54
208524
3032
Zdumiewająco, niewolnictwo generuje zyski w wysokości
03:47
of more than $13 billion worldwide each year.
55
211556
5746
ponad 13 mln dolarów na całym świecie rocznie.
03:53
Many have been tricked by false promises
56
217302
2852
Wielu zwabiła fałszywa obietnica
03:56
of a good education, a better job, only to find
57
220154
4546
lepszej edukacji lub pracy,
04:00
that they're forced to work without pay
58
224700
3508
szybko skonfrontowana z jej przymusem
04:04
under the threat of violence, and they cannot walk away.
59
228208
5668
pod groźbą przemocy, jeśli spróbują odejść.
04:09
Today's slavery is about commerce,
60
233876
3282
Współczesne niewolnictwo to głównie handel.
04:13
so the goods that enslaved people produce have value,
61
237158
4030
Produkty wytwarzane przez ludzi mają wartość,
04:17
but the people producing them are disposable.
62
241188
4998
a ludzie traktowani są
jak przedmioty jednorazowego użytku.
jak przedmioty jednorazowego użytku.
04:22
Slavery exists everywhere, nearly, in the world,
63
246186
4390
Mimo zakazu niewolnictwa na całym świecie,
04:26
and yet it is illegal everywhere in the world.
64
250576
6967
istnieje ono wszędzie.
04:33
In India and Nepal, I was introduced to the brick kilns.
65
257543
4790
W Indiach i Nepalu poznałam
pracujących przy wypalaniu cegły.
pracujących przy wypalaniu cegły.
04:38
This strange and awesome sight was like
66
262333
2791
Był to zadziwiający widok,
04:41
walking into ancient Egypt or Dante's Inferno.
67
265124
3890
jak z czasów starożytnego Egiptu czy piekła Dantego.
04:44
Enveloped in temperatures of 130 degrees,
68
269014
4151
Spowici temperaturą ponad 50 stopni,
04:49
men, women, children, entire families in fact,
69
273165
4095
mężczyźni, kobiety, dzieci, całe rodziny
04:53
were cloaked in a heavy blanket of dust,
70
277260
3151
okryte były ciężką peleryną kurzu,
04:56
while mechanically stacking bricks on their head,
71
280411
2620
powstałego podczas układania cegieł na głowie...
04:58
up to 18 at a time, and carrying them
72
283031
3121
Często, aż 18 naraz i noszenia ich
05:02
from the scorching kilns to trucks hundreds of yards away.
73
286152
4950
z rozpalonych pieców do ciężarówek setki metrów dalej.
05:07
Deadened by monotony and exhaustion,
74
291102
3527
Otępiali monotonią i wyczerpaniem,
05:10
they work silently, doing this task over and over
75
294629
5585
w ciszy wykonujący swoje zadanie w koło
05:16
for 16 or 17 hours a day.
76
300214
3353
przez 16 czy 17 godzin dziennie.
05:19
There were no breaks for food, no water breaks,
77
303567
3719
Bez przerw na jedzenie czy wodę.
05:23
and the severe dehydration made urinating
78
307286
2552
Znaczne odwodnienie sprawia,
05:25
pretty much inconsequential.
79
309838
2872
że oddawanie moczu przestaje być istotne.
05:28
So pervasive was the heat and the dust
80
312710
2432
Wszechobecny kurz i upał sprawiły,
05:31
that my camera became too hot to even touch
81
315142
3751
że nie mogłam nawet dotknąć aparatu,
05:34
and ceased working.
82
318893
2452
aż w końcu przestał działać.
05:37
Every 20 minutes, I'd have to run back to our cruiser
83
321345
2772
Co 20 minut, musiałam biec z powrotem do auta,
05:40
to clean out my gear and run it under an air conditioner
84
324117
3349
by oczyścić i schłodzić swój sprzęt.
05:43
to revive it, and as I sat there,
85
327466
3055
I kiedy tak siedziałam,
05:46
I thought, my camera is getting far better treatment
86
330521
4610
myślałam sobie, że mój aparat jest lepiej traktowany
05:51
than these people.
87
335131
2326
niż ci ludzie.
05:53
Back in the kilns, I wanted to cry,
88
337457
2872
Kiedy wróciłam do pieców łzy napłynęły mi do oczu,
05:56
but the abolitionist next to me quickly grabbed me
89
340329
3178
jednak jeden z aktywistów złapał mnie
05:59
and he said, "Lisa, don't do that. Just don't do that here."
90
343507
4304
powiedział: "Nie rób tego, Lisa. Nie tutaj".
06:03
And he very clearly explained to me that emotional displays
91
347811
3893
Wyjaśnił mi, że okazywanie emocji
06:07
are very dangerous in a place like this,
92
351704
2534
w takich miejscach jest bardzo niebezpieczne,
06:10
not just for me, but for them.
93
354238
3854
nie tylko dla mnie, ale również dla nich.
06:13
I couldn't offer them any direct help.
94
358092
3650
Nie mogłam zaoferować im
bezpośredniej pomocy.
bezpośredniej pomocy.
06:17
I couldn't give them money, nothing.
95
361742
2793
Dać im pieniędzy, niczego.
06:20
I wasn't a citizen of that country.
96
364535
1797
Nie byłam obywatelką tego kraju.
06:22
I could get them in a worse situation
97
366332
3088
Mogłam pogorszyć
06:25
than they were already in.
98
369420
2780
ich dostatecznie ciężką sytuację.
06:28
I'd have to rely on Free the Slaves to work
99
372200
2256
Musiałam zaufać "Free the Slaves",
06:30
within the system for their liberation,
100
374456
2842
pracującej w oparciu o system zasad,
06:33
and I trusted that they would.
101
377298
3469
który ma ich wyzwolić.
06:36
As for me, I'd have to wait until I got home
102
380767
3437
Musiałam odczekać do powrotu do domu,
06:40
to really feel my heartbreak.
103
384204
3962
by naprawdę poczuć moje zranione serce.
06:44
In the Himalayas, I found children carrying stone
104
388166
2873
W Himalajach, znalazłam dzieci noszące kamienie,
06:46
for miles down mountainous terrain
105
391039
2750
poprzez kilometry górzystych terenów,
06:49
to trucks waiting at roads below.
106
393789
2898
do ciężarówek czekających na drogach poniżej.
06:52
The big sheets of slate were heavier
107
396687
2518
Wielkie łupkowe płyty były cięższe od dzieci je noszących,
06:55
than the children carrying them,
108
399205
2666
Wielkie łupkowe płyty były cięższe od dzieci je noszących,
06:57
and the kids hoisted them from their heads
109
401871
2029
a one podnosiły je za pomocą
06:59
using these handmade harnesses of sticks and rope
110
403900
4444
ręcznie zrobionej uprzęży z patyków,
07:04
and torn cloth.
111
408344
1847
liny i kawałka szmaty.
07:06
It's difficult to witness something so overwhelming.
112
410191
3675
Trudno być świadkiem czegoś tak przytłaczającego.
07:09
How can we affect something so insidious,
113
413866
2647
Jak możemy zmienić coś tak podstępnego
07:12
yet so pervasive?
114
416513
3212
i wszechobecnego?
07:15
Some don't even know they're enslaved,
115
419725
2712
Wielu nawet nie wie, że ich zniewolono.
07:18
people working 16, 17 hours a day without any pay,
116
422437
5006
Pracują po 16-17 godzin dziennie, bez zapłaty,
07:23
because this has been the case all their lives.
117
427443
3213
bo tak było od zawsze.
07:26
They have nothing to compare it to.
118
430656
4282
Nie mają skali porównawczej.
07:30
When these villagers claimed their freedom,
119
434938
3374
Kiedy mieszkańcy wioski domagali się wolności,
07:34
the slaveholders burned down all of their houses.
120
438312
5415
właściciele niewolników spalili ich domy.
07:39
I mean, these people had nothing,
121
443727
1962
Zostali z niczym.
07:41
and they were so petrified, they wanted to give up,
122
445689
3649
Przerażeni chcieli się poddać,
07:45
but the woman in the center rallied for them to persevere,
123
449338
4047
ale kobiecie na pierwszym planie
udało się ich zjednoczyć i wytrwali,
udało się ich zjednoczyć i wytrwali,
07:49
and abolitionists on the ground
124
453385
1496
a pracownicy organizacji
07:50
helped them get a quarry lease of their own,
125
454881
2659
pomogli uzyskać dzierżawę kamieniołomów.
07:53
so that now they do the same back-breaking work,
126
457540
3113
W prawdzie nadal pracują równie ciężko,
07:56
but they do it for themselves, and they get paid for it,
127
460653
4507
ale teraz na własny rachunek,
08:01
and they do it in freedom.
128
465160
3423
wolni.
08:04
Sex trafficking is what we often think of
129
468583
2068
Kiedy myślimy o niewolnictwie, naturalnie
08:06
when we hear the word slavery,
130
470651
1901
nasuwa nam się handel w celach seksualnych.
08:08
and because of this worldwide awareness,
131
472552
1959
W związku z tą ogólnoświatową świadomością,
08:10
I was warned that it would be difficult for me to work safely
132
474511
3136
ostrzeżono mnie, że w tej branży
08:13
within this particular industry.
133
477647
2822
będzie mi bardzo ciężko pracować bezpiecznie.
08:16
In Kathmandu, I was escorted by women who had
134
480469
2842
W Katmandu, towarzyszyły mi kobiety,
08:19
previously been sex slaves themselves.
135
483311
3536
które wcześniej same pracowały jako seks-niewolnice.
08:22
They ushered me down a narrow set of stairs
136
486847
2358
Wprowadziły mnie wąskimi schodami
08:25
that led to this dirty, dimly fluorescent lit basement.
137
489205
5613
do brudnej, słabo oświetlonej, fluorescencyjnej piwnicy.
08:30
This wasn't a brothel, per se.
138
494818
1832
Nie był to właściwie burdel.
08:32
It was more like a restaurant.
139
496650
2311
Bardziej przypominało to restaurację.
08:34
Cabin restaurants, as they're known in the trade,
140
498961
2260
Tego typu restauracje są dobrze znane
08:37
are venues for forced prostitution.
141
501221
2622
jako miejsca przymusowej prostytucji.
08:39
Each has small, private rooms, where the slaves,
142
503843
3032
Każda z nich posiada małe odosobnione pokoje,
08:42
women, along with young girls and boys,
143
506875
2631
gdzie zniewolone kobiety oraz dziewczyny i chłopcy,
08:45
some as young as seven years old,
144
509506
2779
niektórzy nawet 7-letni,
08:48
are forced to entertain the clients,
145
512285
1990
zmuszani są do zabawiania klientów,
08:50
encouraging them to buy more food and alcohol.
146
514275
3780
zachęcania do kupowania jedzenia i alkoholu.
08:53
Each cubicle is dark and dingy,
147
518055
3039
Każdy boks jest ciemny i obskurny,
08:56
identified with a painted number on the wall,
148
521094
3939
oznaczony numerem na ścianie
09:00
and partitioned by plywood and a curtain.
149
525033
4105
i oddzielony od kolejnego dyktą i zasłoną.
09:05
The workers here often endure tragic sexual abuse
150
529138
3551
Seks-pracownicy często są maltretowani
09:08
at the hands of their customers.
151
532689
2582
przez swoich klientów.
09:11
Standing in the near darkness, I remember feeling
152
535271
3066
Stojąc w ciemnościach, pamiętam ten
09:14
this quick, hot fear, and in that instant,
153
538337
4086
dreszcz strachu,
09:18
I could only imagine what it must be like
154
542423
2345
kiedy wyobraziłam sobie jak musi się czuć osoba
09:20
to be trapped in that hell.
155
544768
2663
uwięziona w tym piekle.
09:23
I had only one way out: the stairs from where I'd come in.
156
547431
4602
Jedyną drogą wyjściowa były schody, którymi weszłam.
09:27
There were no back doors.
157
552033
1856
Żadnych tylnych wyjść czy okien
09:29
There were no windows large enough to climb through.
158
553889
2543
wystarczająco dużych, by przez nie przejść.
09:32
These people have no escape at all,
159
556432
4260
Ci ludzie nie mieli żadnej możliwości ucieczki.
09:36
and as we take in such a difficult subject,
160
560692
3060
Podejmując tak trudny temat
09:39
it's important to note that slavery, including sex trafficking,
161
563752
4611
warto zauważyć, że niewolnictwo i seks-niewolnictwo
09:44
occurs in our own backyard as well.
162
568363
2929
istnieje wszędzie, również na naszym podwórku.
09:47
Tens of hundreds of people are enslaved in agriculture,
163
571292
4624
Setki tysięcy ludzi jest zniewolonych w rolnictwie,
09:51
in restaurants, in domestic servitude,
164
575916
2672
tego typu restauracjach, jako prywatni służący
09:54
and the list can go on.
165
578588
2632
i tak dalej...
09:57
Recently, the New York Times reported that
166
581220
2639
New York Times ostatnio alarmował,
09:59
between 100,000 and 300,000 American children
167
583859
5806
że między 100 tys. a 300 tys. amerykańskich dzieci rocznie,
10:05
are sold into sex slavery every year.
168
589665
3961
sprzedawanych jest jako seks-niewolnicy.
10:09
It's all around us. We just don't see it.
169
593626
6543
To dzieje się wokół nas, a my tego nie widzimy.
10:16
The textile industry is another one we often think of
170
600169
3382
Przemysł tekstylny to kolejny,
10:19
when we hear about slave labor.
171
603551
2886
który przychodzi na myśl.
10:22
I visited villages in India where entire families were enslaved
172
606437
4323
Miałam okazję odwiedzić indyjskie wioski,
gdzie całe rodziny zniewolono do pracy
gdzie całe rodziny zniewolono do pracy
10:26
in the silk trade.
173
610760
2645
przy farbowaniu jedwabiu.
10:29
This is a family portrait.
174
613405
2292
Oto portret rodzinny.
10:31
The dyed black hands are the father, while the blue
175
615697
3888
Ufarbowane na czarno ręce należą do ojca,
10:35
and red hands are his sons.
176
619585
2789
a niebieskie i czerwone do synów.
10:38
They mix dye in these big barrels,
177
622374
2724
Mieszają barwniki w wielkich beczkach
10:40
and they submerge the silk into the liquid up to their elbows,
178
625098
3965
i zanurzają jedwab ręcznie, aż do poziomu łokci,
10:44
but the dye is toxic.
179
629063
4962
w toksycznej cieczy.
10:49
My interpreter told me their stories.
180
634025
3305
Mój tłumacz opowiedział mi ich historie.
10:53
"We have no freedom," they said.
181
637330
3602
"Nie jesteśmy wolni,
10:56
"We hope still, though, that we could leave this house
182
640932
3104
jednak ciągle mamy nadzieję,
że kiedyś opuścimy to miejsce,
że kiedyś opuścimy to miejsce,
10:59
someday and go someplace else
183
644036
1654
by udać się gdzieś,
gdzie będą nam płacić za pracę.
gdzie będą nam płacić za pracę.
11:01
where we actually get paid for our dyeing."
184
645690
6664
by udać się gdzieś,
gdzie będą nam płacić za pracę.
gdzie będą nam płacić za pracę.
11:08
It's estimated that more than 4,000 children
185
652354
4939
Szacuje się, że ponad 4 tys. dzieci
11:13
are enslaved on Lake Volta,
186
657293
2157
jest zniewolonych na wybrzeżu jeziora Wolta,
11:15
the largest man-made lake in the world.
187
659450
4086
największym sztucznym zbiorniku na świecie.
11:19
When we first arrived, I went to have a quick look.
188
663536
2974
Podczas pierwszej wizyty, poszłam szybko rzucić okiem.
11:22
I saw what seemed to be a family fishing on a boat,
189
666510
3368
Wydało mi się, że zobaczyłam rodzinę łowiącą na łodzi,
11:25
two older brothers, some younger kids, makes sense right?
190
669878
4165
2 starszych braci i jakieś dzieciaki...
11:29
Wrong. They were all enslaved.
191
674043
4048
Niestety. To byli niewolnicy.
11:33
Children are taken from their families
192
678091
2829
Dzieci są zabierane rodzinom,
11:36
and trafficked and vanished,
193
680920
2507
i sprzedawane - tak znikają.
11:39
and they're forced to work endless hours on these boats
194
683427
2912
Zmusza się je do niekończącej się pracy na łodziach
11:42
on the lake, even though they do not know how to swim.
195
686339
4547
tego jeziora, nawet jeśli nie umieją pływać.
11:46
This young child is eight years old.
196
690886
2335
Ten chłopiec ma 8 lat.
11:49
He was trembling when our boat approached,
197
693221
2656
Trząsł się ze strachu, kiedy podpłynęliśmy,
11:51
frightened it would run over his tiny canoe.
198
695877
2655
myśląc, że staranujemy jego malutki kajak
11:54
He was petrified he would be knocked in the water.
199
698532
3339
i wpadnie do wody.
11:57
The skeletal tree limbs submerged in Lake Volta
200
701871
3285
Rybackie sieci często zahaczają się o szkieletowate gałęzie
12:01
often catch the fishing nets, and weary,
201
705156
3965
drzew zanurzonych w jeziorze Volta,
12:05
frightened children are thrown into the water
202
709121
3733
przerażone dzieci wrzucane są wtedy do wody,
12:08
to untether the lines.
203
712854
2151
by je rozsupłać.
12:10
Many of them drown.
204
715005
2847
Wiele przy tym tonie.
12:13
For as long as he can recall, he's been forced to work
205
717852
3340
Jak daleko sięga pamięcią, ten mężczyzna
12:17
on the lake.
206
721192
2173
zmuszany jest do pracy na jeziorze.
12:19
Terrified of his master, he will not run away,
207
723365
3464
Ucieczkę uniemożliwia mu strach.
12:22
and since he's been treated with cruelty all his life,
208
726829
3488
A ponieważ traktowano go okrutnie całe życie,
12:26
he passes that down to the younger slaves
209
730317
2432
w taki sam sposób traktuje
swoich młodszych podwładnych.
swoich młodszych podwładnych.
12:28
that he manages.
210
732749
3005
w taki sam sposób traktuje
swoich młodszych podwładnych.
swoich młodszych podwładnych.
12:31
I met these boys at five in the morning,
211
735754
2104
Tych chłopców spotkałam o 5 nad ranem,
12:33
when they were hauling in the last of their nets,
212
737858
2461
kiedy wyciągali ostatnie sieci.
12:36
but they had been working since 1 a.m.
213
740319
2861
Jednak oni pracowali od godziny pierwszej,
12:39
in the cold, windy night.
214
743180
3575
w zimną i wietrzną noc.
12:42
And it's important to note that these nets weigh
215
746755
3266
Warto wspomnieć, że pełne sieci
12:45
more than a thousand pounds when they're full of fish.
216
750021
4416
ważą więcej niż tysiąc kilogramów.
12:50
I want to introduce you to Kofi.
217
754437
4503
Poznajcie Kofiego.
12:54
Kofi was rescued from a fishing village.
218
758940
3246
Kofi został uratowany z wioski rybackiej.
12:58
I met him at a shelter where Free the Slaves
219
762186
2592
Spotkałam go w schronisku "Free the Slaves",
13:00
rehabilitates victims of slavery.
220
764778
3929
gdzie rehabilituje się ofiary niewolnictwa.
13:04
Here he's seen taking a bath at the well,
221
768707
2081
Zdjęcie przedstawia jak się kąpie przy studni,
13:06
pouring big buckets of water over his head,
222
770788
2903
wylewając wielkie wiadra wody na głowę.
13:09
and the wonderful news is,
223
773691
1921
Mam dla was cudowną wiadomość,
13:11
as you and I are sitting here talking today,
224
775612
1998
kiedy tu właśnie siedzimy,
13:13
Kofi has been reunited with his family,
225
777610
3235
Kofi jest już z powrotem ze swoją rodziną,
13:16
and what's even better, his family has been given tools
226
780845
3152
której podarowano narzędzia,
13:19
to make a living and to keep their children safe.
227
783997
5727
by mogli zapewnić byt i bezpieczeństwo swoim dzieciom.
13:25
Kofi is the embodiment of possibility.
228
789724
4453
Kofi jest ucieleśnieniem możliwości.
13:30
Who will he become because someone took a stand
229
794177
4571
Kim się stanie w przyszłości dzięki temu,
13:34
and made a difference in his life?
230
798748
3592
że ktoś się odważył zmienić jego życie?
13:38
Driving down a road in Ghana
231
802340
2228
Jadąc jedną z dróg w Ghanie
13:40
with partners of Free the Slaves,
232
804568
2088
z moimi partnerami z "Free the Slaves",
13:42
a fellow abolitionist on a moped suddenly sped up
233
806656
3042
jadący na motorze aktywista raptownie podjechał
13:45
to our cruiser and tapped on the window.
234
809698
2947
do naszego auta i zapukał w szybę.
13:48
He told us to follow him down a dirt road into the jungle.
235
812645
4780
Powiedział byśmy pojechali za nim w głąb dżungli.
13:53
At the end of the road, he urged us out of the car,
236
817425
2789
Na końcu polnej drogi powiedział abyśmy wysiedli,
13:56
and told the driver to quickly leave.
237
820214
2679
a kierowcy nakazał szybko odjechać.
13:58
Then he pointed toward this barely visible footpath,
238
822893
3345
Następnie wskazał na prawie niewidoczną ścieżkę,
14:02
and said, "This is the path, this is the path. Go."
239
826238
3897
mówiąc:"To jest ta droga. Idźcie".
14:06
As we started down the path, we pushed aside the vines
240
830135
3669
Idąc w dół ścieżki, odsuwaliśmy pnącza
14:09
blocking the way, and after about an hour of walking in,
241
833804
3800
blokujące nam drogę, po mniej więcej godzinie marszu
14:13
found that the trail had become flooded by recent rains,
242
837604
5526
weszliśmy na część szlaku zalaną przez ostatnie deszcze.
14:19
so I hoisted the photo gear above my head
243
843130
1816
Podniosłam swój sprzęt ponad głowę,
14:20
as we descended into these waters up to my chest.
244
844946
4586
ponieważ poziom wody sięgał klatki piersiowej.
14:25
After another two hours of hiking, the winding trail
245
849532
3785
Po 2 godzinach wędrówki,
14:29
abruptly ended at a clearing, and before us
246
853317
4296
szlak nagle zakończyła polana,
14:33
was a mass of holes
247
857613
2016
a przed nami roztoczył się widok ogromnych dziur,
14:35
that could fit into the size of a football field,
248
859629
3820
wielkich jak boiska piłkarskie.
14:39
and all of them were full of enslaved people laboring.
249
863449
5594
Wszystkie były zapełnione niewolnikami.
14:44
Many women had children strapped to their backs
250
869043
3145
Wiele kobiet nosiło dzieci przywiązane do pleców,
14:48
while they were panning for gold,
251
872188
2040
podczas wypłukania złota,
14:50
wading in water poisoned by mercury.
252
874228
4303
brodząc w wodzie zatrutej rtęcią.
14:54
Mercury is used in the extraction process.
253
878531
4878
Rtęć jest stosowana w procesie wydobywania złota.
14:59
These miners are enslaved in a mine shaft
254
883409
3156
Ci górnicy są niewolnikami szybu
15:02
in another part of Ghana.
255
886565
3074
w innej części Ghany.
15:05
When they came out of the shaft, they were soaking wet
256
889639
2821
Kiedy wyszli z szybu,
15:08
from their own sweat.
257
892460
2278
byli zlani potem.
15:10
I remember looking into their tired, bloodshot eyes,
258
894738
4003
Pamiętam ich przekrwione oczy.
15:14
for many of them had been underground for 72 hours.
259
898741
5741
Wielu z nich było pod ziemią ponad 72 godziny.
15:20
The shafts are up to 300 feet deep, and they carry out
260
904482
3975
Szyby sięgają 90 metrów w głąb,
15:24
heavy bags of stone that later will be transported
261
908457
3569
a oni noszą torby kamieni, przetransportowane później
15:27
to another area, where the stone will be pounded
262
912026
2601
w inny rejon, gdzie kamień zostanie pokruszony,
15:30
so that they can extract the gold.
263
914627
3945
by wydobyć złoto.
15:34
At first glance, the pounding site seems full
264
918572
4105
Na pierwszy rzut oka, miejsce kruszenia
15:38
of powerful men, but when we look closer,
265
922677
4893
wydaje się być pełnym silnych mężczyzn,
jednak gdy przyjrzeć się bliżej,
jednak gdy przyjrzeć się bliżej,
15:43
we see some less fortunate working on the fringes,
266
927570
4867
na marginesie dostrzegam tych, co mieli mniej szczęścia.
15:48
and children too.
267
932437
2143
Jak również dzieci.
15:50
All of them are victim to injury, illness and violence.
268
934580
7142
Wszystkie cierpią z powodu ran, chorób i przemocy.
15:57
In fact, it's very likely that this muscular person
269
941722
3980
W istocie, ten muskularny mężczyzna najprawdopodobniej
16:01
will end up like this one here, racked with tuberculosis
270
945702
4535
skończy jak ten tutaj dręczony przez gruźlicę
16:06
and mercury poisoning in just a few years.
271
950237
4971
i zatrucie rtęcią.
16:11
This is Manuru. When his father died,
272
955208
4277
To Manuru. Kiedy zmarł jego ojciec,
16:15
his uncle trafficked him to work with him in the mines.
273
959485
3082
wujek wziął go ze sobą do pracy w kopalni.
16:18
When his uncle died, Manuru inherited his uncle's debt,
274
962567
4596
Gdy zmarł jego wuj, Manuru odziedziczył jego dług,
16:23
which further forced him into being enslaved in the mines.
275
967163
4942
który zmusił go do dalszej pracy w kopalni.
16:28
When I met him, he had been working in the mines
276
972105
2833
Kiedy go spotkałam, pracował już 14 lat,
16:30
for 14 years, and the leg injury that you see here
277
974938
4793
a poraniona noga, którą widzicie
16:35
is actually from a mining accident,
278
979731
2013
to wynik wypadku w kopalni.
16:37
one so severe doctors say his leg should be amputated.
279
981744
5117
Lekarze uważają, że powinna zostać amputowana.
16:42
On top of that, Manuru has tuberculosis,
280
986877
3950
Na domiar złego, Manuru cierpi również na gruźlicę.
16:46
yet he's still forced to work day in and day out
281
990827
3044
Pomimo tego, nadal zmuszany jest do codziennej pracy
16:49
in that mine shaft.
282
993871
2244
w szybie.
16:52
Even still, he has a dream that he will become free
283
996115
5163
Ciągle jednak marzy o wolności
16:57
and become educated with the help of local activists
284
1001278
3113
i dostępie do edukacji dzięki pomocy
17:00
like Free the Slaves,
285
1004391
2428
organizacji jak "Free the Slaves".
17:02
and it's this sort of determination,
286
1006819
2352
Tego typu determinacja,
17:05
in the face of unimaginable odds,
287
1009171
3878
w obliczu niewyobrażalnych przeciwności,
17:08
that fills me with complete awe.
288
1013049
7360
napawa mnie podziwem.
17:16
I want to shine a light on slavery.
289
1020409
3300
Chcę rzucić światło na współczesne niewolnictwo.
17:19
When I was working in the field,
290
1023709
2255
Kiedy pojechałam pracować,
17:21
I brought lots of candles with me,
291
1025964
2681
zabrałam ze sobą świece
17:24
and with the help of my interpreter,
292
1028645
2722
i przy pomocy mojego tłumacza
17:27
I imparted to the people I was photographing
293
1031367
2316
poprosiłam, by przekazał je fotografowanym osobom.
17:29
that I wanted to illuminate their stories
294
1033683
3111
Chciałam rzucić światło na ich historie,
17:32
and their plight,
295
1036794
2067
na ich ciężki los.
17:34
so when it was safe for them, and safe for me,
296
1038861
3505
Zatem, kiedy było bezpiecznie, dla nich i dla mnie,
17:38
I made these images.
297
1042366
3341
zrobiłam te zdjęcia.
17:41
They knew their image would be seen
298
1045707
2233
Wiedzieli, że ich portrety zostaną pokazane
17:43
by you out in the world.
299
1047940
1829
na całym świecie.
17:45
I wanted them to know that we will be bearing witness
300
1049769
3744
Chciałem, żeby wiedzieli, że będziemy ich świadectwem
17:49
to them, and that we will do whatever we can
301
1053513
3929
i że zrobimy wszystko co w naszej mocy,
17:53
to help make a difference in their lives.
302
1057442
4690
by w ich życiu nastąpiła zmiana.
17:58
I truly believe, if we can see one another
303
1062132
3480
Wierzę, że jeśli postaramy się dostrzec
18:01
as fellow human beings, then it becomes very difficult
304
1065612
4484
w drugiej osobie człowieka,
18:05
to tolerate atrocities like slavery.
305
1070096
5204
przestaniemy tolerować okropności niewolnictwa.
18:11
These images are not of issues. They are of people,
306
1075300
3684
Te zdjęcia to nie tylko kwestie. To ludzie,
18:14
real people, like you and me, all deserving
307
1078984
3265
prawdziwi, jak wy i ja, w pełni zasługujący
18:18
of the same rights, dignity and respect
308
1082249
3480
na poszanowanie ich praw, godność
18:21
in their lives.
309
1085729
2229
i szacunek dla ich żyć.
18:23
There is not a day that goes by that I don't think
310
1087958
3235
Nie ma dnia abym nie myślała
18:27
of these many beautiful, mistreated people
311
1091193
5279
o tych pięknych i uciemiężonych ludziach,
18:32
I've had the tremendous honor of meeting.
312
1096472
4569
których miałam zaszczyt poznać.
18:36
I hope that these images awaken a force
313
1101041
3530
Mam nadzieję, że te obrazy
18:40
in those who view them, people like you,
314
1104571
3046
obudzą w nas siłę,
18:43
and I hope that force will ignite a fire,
315
1107617
4276
że rozpalą ogień,
18:47
and that fire will shine a light on slavery,
316
1111893
4923
który rzuci światło na niewolnictwo,
18:52
for without that light, the beast of bondage
317
1116816
4009
ponieważ bez tego światła "bestia niewoli"
18:56
can continue to live in the shadows.
318
1120825
3184
będzie nadal żyła w cieniu naszych żyć.
18:59
Thank you very much.
319
1124009
2977
Dziękuję bardzo.
19:02
(Applause)
320
1126986
13253
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Lisa Kristine - PhotographerLisa Kristine uses photography to expose deeply human stories.
Why you should listen
Lisa Kristine took an early interest in anthropology and 19th-century photographic printing techniques -- passions that have since predominated her work. In 1999, and again in 2000, she presented her photography at the State of the World Forum. In 2003, she published her first book, A Human Thread, capturing and "intimate and honest portrait of humanity." In 2007, her second book, This Moment, won the bronze metal at the Independent Publisher Book Awards. She also produced two documentary films to accompany each book -- exposing her techniques and the stories behind her photographs. In 2010, Kristine travelled the world in collaboration with Free the Slaves to document the harrowing lives of the enslaved. Slavery was published in 2010.
Lisa Kristine | Speaker | TED.com