TED2008
Robert Ballard: The astonishing hidden world of the deep ocean
Robert Ballard o badaniu oceanów
Filmed:
Readability: 3.8
1,634,767 views
Badacz oceanów Robert Ballard zabiera nas w fascynującą podróż do tajemnych podwodnych światów, gdzie wraz z innymi badaczami odnajduje niespodzianie istoty żywe, bogactwa naturalne, a nawet nowe góry. Przytacza argumenty na rzecz wnikliwych badań oraz sporządzania map oceanów. Google Earth pod wodą?
Robert Ballard - Oceanographer
On more than 120 deep-sea expeditions, Robert Ballard has made many major natural discoveries, such as the deep-sea vents. Oh, and he found the Titanic. Full bio
On more than 120 deep-sea expeditions, Robert Ballard has made many major natural discoveries, such as the deep-sea vents. Oh, and he found the Titanic. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
The first question is this.
0
0
2000
Pierwsza kwestia.
00:20
Our country has two exploration programs.
1
2000
3000
USA mają dwa programy badawcze.
00:23
One is NASA, with a mission to explore the great beyond,
2
5000
5000
Jeden to NASA i misja badania przestworzy,
00:28
to explore the heavens, which we all want to go to if we're lucky.
3
10000
3000
odkrywania niebios, gdzie każdy chciałby się wybrać.
00:31
And you can see we have Sputnik, and we have Saturn,
4
13000
3000
Słyszeliście i o Sputniku, i o Saturnie,
00:34
and we have other manifestations of space exploration.
5
16000
4000
i wielu innych elementach badań kosmicznych.
00:38
Well, there's also another program,
6
20000
2000
Ale jest jeszcze inny program,
00:40
in another agency within our government, in ocean exploration.
7
22000
3000
w innej agencji rządowej: program badania oceanów.
00:43
It's in NOAA, the National Oceanic and Atmospheric Administration.
8
25000
4000
Prowadzi go NOAA - Administracja Oceanu i Atmosfery USA.
00:47
And my question is this: "why are we ignoring the oceans?"
9
29000
6000
Pytanie brzmi: Dlaczego ignorujemy oceany?
00:53
Here's the reason, or not the reason, but here's why I ask that question.
10
35000
4000
Oto dlaczego, albo raczej: skąd to pytanie.
00:57
If you compare NASA's annual budget to explore the heavens,
11
39000
5000
Jeśli porównamy roczny budżet NASA na badania kosmosu,
01:02
that one-year budget would fund NOAA's budget
12
44000
4000
to ten jeden roczny budżet,
01:06
to explore the oceans for 1,600 years.
13
48000
5000
pozwoliłby agencji NOAA badać oceany przez 1600 lat.
01:11
Why? Why are we looking up? Is it because it's heaven?
14
53000
5000
Dlaczego? Dlaczego patrzymy w górę? Bo tam jest raj?
01:16
And hell is down here? Is it a cultural issue?
15
58000
3000
A piekło na dole? Może to kwestia kulturowa?
01:19
Why are people afraid of the ocean?
16
61000
2000
Dlaczego ludzie boją się oceanu?
01:21
Or do they just assume the ocean is just a dark, gloomy place
17
63000
6000
Może przyjęli, że ocean to tylko ciemne, ponure miejsce,
01:27
that has nothing to offer?
18
69000
2000
które nie ma nic do zaoferowania?
01:29
I'm going to take you on a 16-minute trip on 72 percent of the planet, so buckle up.
19
71000
6000
Pojedziemy na wycieczkę po 72% Ziemi, więc zapnijcie pasy.
01:35
OK. And what we're going to do
20
77000
2000
OK. Za chwilę zanurzymy się w moim świecie.
01:37
is we're going to immerse ourselves in my world.
21
79000
2000
OK. Za chwilę zanurzymy się w moim świecie.
01:39
And what I'm going to try -- I hope I make the following points.
22
81000
3000
A ja spróbuję zwrócić uwagę na kilka kwestii.
01:42
I'm going to make it right now in case I forget.
23
84000
2000
Zrobię to teraz, nim zapomnę.
01:45
Everything I'm going to present to you
24
87000
2000
Tego wszystkiego, co zobaczycie
01:47
was not in my textbooks when I went to school.
25
89000
3000
nie było w podręcznikach, gdy chodziłem do szkoły.
01:50
And most of all, it was not even in my college textbooks.
26
92000
4000
Nie było tego nawet w podręcznikach akademickich.
01:54
I'm a geophysicist, and all my Earth science books when I was a student --
27
96000
5000
Jestem geofizykiem i według podręczników
01:59
I had to give the wrong answer to get an A.
28
101000
3000
musiałem podawać złą odpowiedź, żeby zdać na 5.
02:03
We used to ridicule continental drift. It was something we laughed at.
29
105000
3000
Dawniej drwiliśmy z wędrówki kontynentów. Kpiliśmy z tego.
02:06
We learned of Marshall Kay's geosynclinal cycle, which is a bunch of crap.
30
108000
3000
Uczyliśmy się teorii geosynkliny Kaya - to bzdury.
02:09
In today's context, it was a bunch of crap,
31
111000
3000
Dzisiaj wiemy, że to bzdury,
02:12
but it was the law of geology, vertical tectonics.
32
114000
3000
ale to były prawa geologii - tektonika pionowa.
02:15
All the things we're going to walk through
33
117000
2000
Wszystko, co wam pokażę,
02:17
in our explorations and discoveries of the oceans
34
119000
3000
pochodzi z badań oceanów,
02:20
were mostly discoveries made by accident.
35
122000
3000
i w większości zostało odkryte przypadkiem.
02:24
Mostly discoveries made by accident.
36
126000
2000
Większość odkryć dokonuje się przez przypadek.
02:26
We were looking for something and found something else.
37
128000
3000
Szukaliśmy jednej rzeczy, a znaleźliśmy inną.
02:29
And everything we're going to talk about
38
131000
2000
I wszystko, o czym pomówimy,
02:31
represents a one tenth of one percent glimpse, because that's all we've seen.
39
133000
6000
stanowi 0,1% całości, bo tylko tyle widzieliśmy.
02:37
I have a characterization.
40
139000
2000
Mam tu model.
02:39
This is a characterization of what it would look like if you could remove the water.
41
141000
4000
Pokazuje jakby to wyglądało, gdyby usunąć wodę.
02:43
It gives you the false impression it's a map.
42
145000
2000
Wygląda jak mapa,
02:45
It is not a map.
43
147000
2000
ale to NIE jest mapa.
02:47
In fact, I have another version at my office
44
149000
3000
W biurze też mam taki model
02:50
and I ask people, "Why are there mountains here, on this area here,
45
152000
5000
i pytam ludzi: "Dlaczego tu są góry,a tutaj już nie?"
02:55
but there are none over here?" And they go, "Well, gee,
46
157000
3000
i pytam ludzi: "Dlaczego tu są góry,a tutaj już nie?"
02:58
I don't know," saying,
47
160000
2000
Odpowiadają: "No, nie wiem.
03:00
"Is it a fracture zone? Is it a hot spot?"
48
162000
2000
Może to strefa kolizji? Może plama gorąca?"
03:02
No, no, that's the only place a ship's been.
49
164000
3000
Otóż nie. Tylko dotąd dotarły statki.
03:06
Most of the southern hemisphere is unexplored.
50
168000
3000
Większość półkuli południowej jest niezbadana.
03:09
We had more exploration ships down there
51
171000
3000
Więcej statków badawczych
03:12
during Captain Cook's time than now. It's amazing.
52
174000
3000
mieliśmy za kapitana Cooka, niż dziś. Zdumiewające.
03:15
All right. So we're going to immerse ourselves
53
177000
3000
Dobrze. Zanurzymy się
03:18
in the 72 percent of the planet because, you know,
54
180000
3000
w 72% naszej planety,
03:21
it's really naive to think that the Easter Bunny
55
183000
3000
bo tylko naiwniak sądzi,
03:25
put all the resources on the continents.
56
187000
3000
że Bozia ulokowała wszystkie bogactwa naturalne na lądach.
03:28
(Laughter)
57
190000
2000
(Śmiech)
03:30
You know, it's just ludicrous.
58
192000
3000
To po prostu niedorzeczne!
03:33
We are always, constantly playing the zero sum game.
59
195000
5000
Wciąż gramy w grę o sumie zerowej,
03:38
You know, we're going to do this, we're going to take it away from something else.
60
200000
3000
gdzie zysk jednego gracza oznacza stratę drugiego.
03:41
I believe in just enriching the economy.
61
203000
2000
A ja wierzę we wzbogacanie gospodarki.
03:43
And we're leaving so much on the table, 72 percent of the planet.
62
205000
4000
Ciągle zostawiamy tyle na stole: 72% naszej planety.
03:47
And as I will point out later in the presentation,
63
209000
2000
A jak wykażę później,
03:49
50 percent of the United States of America lies beneath the sea.
64
211000
6000
50% terytorium USA leży pod wodą.
03:55
50 percent of our country that we own, have all legal jurisdiction,
65
217000
3000
50% naszego kraju, z pełną jurysdykcją,
03:58
have all rights to do whatever we want, lies beneath the sea
66
220000
3000
z wszelkimi prawami, do dyspozycji, leży pod wodą,
04:01
and we have better maps of Mars than that 50 percent.
67
223000
3000
a mamy lepsze mapy Marsa niż tych 50%!
04:05
Why? OK. Now, I began my explorations the hard way.
68
227000
8000
Czemu? Początki moich badań były trudne.
04:13
Back then -- actually my first expedition
69
235000
2000
Właściwie moja pierwsza ekspedycja odbyła się
04:15
was when I was 17 years old. It was 49 years ago.
70
237000
3000
gdy miałem 17 lat. 49 lat temu.
04:18
Do the math, I'm 66. And I went out to sea on a Scripps ship
71
240000
4000
Policzcie sobie, mam 66 lat. Wypłynęliśmy na statku "Scripps"
04:22
and we almost got sunk by a giant rogue wave,
72
244000
4000
i prawie zatopiła nas monstrualna fala,
04:26
and I was too young to be -- you know, I thought it was great!
73
248000
2000
a ja, młody i głupi, tylko się zapaliłem.
04:28
I was a body surfer and I thought, "Wow, that was an incredible wave!"
74
250000
3000
Uprawiałem wtedy body surfing i myślałem: "ale fala!"
04:31
And we almost sank the ship, but I became enraptured
75
253000
4000
Prawie zatopiliśmy statek, ale połknąłem bakcyla
04:35
with mounting expeditions. And over the last 49 years,
76
257000
3000
organizowania ekspedycji. Przez ostatnie 49 lat
04:38
I've done about 120, 121 -- I keep doing them -- expeditions.
77
260000
4000
zaliczyłem ich ze 120 i nadal je robię.
04:42
But in the early days, the only way I could get to the bottom
78
264000
3000
Z początku jedyną możliwością zejścia na dno
04:45
was to crawl into a submarine, a very small submarine,
79
267000
3000
było wczołganie się do maleńkiej łodzi podwodnej
04:48
and go down to the bottom.
80
270000
2000
i opuszczenie się na dno.
04:50
I dove in a whole series of different deep diving submersibles.
81
272000
2000
Nurkowałem w rozmaitych pojazdach głębinowych:
04:52
Alvin and Sea Cliff and Cyana,
82
274000
2000
Alvin, Sea Cliff, Cyana
04:54
and all the major deep submersibles we have, which are about eight.
83
276000
3000
i wszystkimi większymi pojazdami, których mamy raptem 8.
04:58
In fact, on a good day, we might have four or five human beings
84
280000
6000
W dobrym układzie może 4-5 ludzi na świecie
05:04
at the average depth of the Earth --
85
286000
2000
znajduje się na średniej głębokości ziemskiej.
05:06
maybe four or five human beings out of whatever billions we've got going.
86
288000
3000
4-5 osób spośród miliardów istnień.
05:09
And so it's very difficult to get there, if you do it physically.
87
291000
3000
Człowiekowi bardzo trudno dostać się na dno.
05:12
But I was enraptured, and in my graduate years
88
294000
6000
Ale połknąłem bakcyla.
05:18
was the dawn of plate tectonics. And we realized
89
300000
3000
Kończyłem studia w czasie narodzin tektoniki płyt.
05:21
that the greatest mountain range on Earth lies beneath the sea.
90
303000
2000
Odkryliśmy. że największy łańcuch górski leży pod wodą.
05:23
The mid-ocean ridge runs around like the seam on a baseball.
91
305000
3000
Grzbiet śródoceaniczny okala glob, jak szew na piłce baseballowej.
05:26
This is on a Mercator projection.
92
308000
2000
Tak jest na odwzorowaniu walcowym.
05:28
But if you were to put it on an equal area projection,
93
310000
3000
Ale na odwzorowaniu równopowierzchniowym widać,
05:31
you'd see that the mid-ocean ridge covers 23 percent
94
313000
3000
że Grzbiet pokrywa 23% całkowitej powierzchni kuli ziemskiej.
05:34
of the Earth's total surface area.
95
316000
2000
że Grzbiet pokrywa 23% całkowitej powierzchni kuli ziemskiej.
05:36
Almost a quarter of our planet is a single mountain range
96
318000
3000
Niemal ćwierć naszej planety to pojedynczy łańcuch górski,
05:39
and we didn't enter it until after Neil Armstrong
97
321000
2000
a my dotarliśmy tam później
05:41
and Buzz Aldrin went to the moon.
98
323000
2000
niż Armstrong i Aldrin na Księżyc.
05:43
So we went to the moon, played golf up there,
99
325000
2000
Polecieliśmy na Księżyc, zagraliśmy tam w golfa
05:45
before we went to the largest feature on our own planet.
100
327000
4000
nim zbadaliśmy największą formację na naszej planecie.
05:50
And our interest in this mountain range, as Earth scientists in those days,
101
332000
3000
Wówczas zainteresowanie naukowców tą formacją
05:53
was not only because of its tremendous size, dominating the planet,
102
335000
3000
nie wynikało jedynie z jej przytłaczających rozmiarów,
05:56
but the role it plays in the genesis of the Earth's outer skin.
103
338000
3000
lecz z roli jaką odegrała w powstaniu zewnętrznej skorupy Ziemi.
05:59
Because it's along the axis of the mid-ocean ridge
104
341000
2000
Ponieważ to właśnie wzdłuż osi Grzbietu
06:01
where the great crustal plates are separating.
105
343000
2000
rozsuwają się wielkie płyty tektoniczne.
06:03
And like a living organism, you tear it open,
106
345000
3000
Ziemia, jak żywy organizm, rozerwana krwawi,
06:06
it bleeds its molten blood, rises up to heal that wound
107
348000
3000
wznosi się, by wyleczyć ranę,
06:09
from the asthenosphere, hardens, forms new tissue and moves laterally.
108
351000
5000
astenosfera twardnieje, formuje nową tkankę i odsuwa się.
06:14
But no one had actually gone down
109
356000
2000
Jednak nikt nie zszedł
06:16
into the actual site of the boundary of creation as we call it --
110
358000
3000
do samej tzw. 'granicy tworzenia' -
06:19
into the Rift Valley -- until a group of seven of us
111
361000
2000
do doliny ryftowej, dopóki nasza siódemka
06:21
crawled in our little submarines in the summer of 1973, 1974
112
363000
5000
nie wpełzła do maleńkich batyskafów latem 74. roku,
06:26
and were the first human beings to enter the Great Rift Valley.
113
368000
3000
i jako pierwsi wkroczyliśmy do Wielkich Rowów Afrykańskich.
06:29
We went down into the Rift Valley.
114
371000
2000
Zeszliśmy do doliny ryftowej, wszystko się zgadza
06:31
This is all accurate except for one thing -- it's pitch black.
115
373000
3000
oprócz tego, że jest tam ciemno jak w grobie.
06:34
It's absolutely pitch black, because
116
376000
2000
Panują całkowite ciemności,
06:36
photons cannot reach the average depth of the ocean,
117
378000
3000
bo fotony nie mogą dotrzeć na średnią głębokość oceanu,
06:39
which is 12,000 feet. In the Rift Valley, it's 9,000 feet.
118
381000
3000
która wynosi 3400 m. Dolina ryftowa leży na 2700 m.
06:42
Most of our planet does not feel the warmth of the sun.
119
384000
4000
Większość naszej planety nie czuje słonecznego ciepła.
06:46
Most of our planet is in eternal darkness.
120
388000
2000
Większość naszej planety spowija ciemność.
06:48
And for that reason, you do not have photosynthesis in the deep sea.
121
390000
4000
Dlatego w głębinach morskich nie zachodzi proces fotosyntezy.
06:52
And with the absence of photosynthesis
122
394000
2000
Bez fotosyntezy
06:54
you have no plant life, and as a result,
123
396000
2000
nie ma roślin, a w rezultacie
06:56
you have very little animal life living in this underworld.
124
398000
3000
życie podwodne jest bardzo ograniczone.
06:59
Or so we thought. And so in our initial explorations,
125
401000
3000
Tak nam się zdawało. Zatem podczas pierwszych wypraw
07:02
we were totally focused on exploring the boundary of creation,
126
404000
4000
skupialiśmy się na badaniu 'granicy tworzenia',
07:06
looking at the volcanic features running along that entire 42,000 miles.
127
408000
6000
obserwując formy wulkaniczne długie na 67 tys. km.
07:12
Running along this entire 42,000 miles
128
414000
3000
Na tych 67 tys. kilometrów
07:15
are tens of thousands of active volcanoes.
129
417000
2000
znajdują się dziesiątki tysięcy czynnych wulkanów.
07:17
Tens of thousands of active volcanoes.
130
419000
2000
Dziesiątki tysięcy.
07:19
There are more active volcanoes beneath the sea
131
421000
3000
Pod wodą jest więcej czynnych wulkanów
07:22
than on land by two orders of magnitude.
132
424000
2000
niż na lądzie, o dwa rzędy wielkości.
07:24
So, it's a phenomenally active region,
133
426000
2000
To niesamowicie aktywny obszar,
07:26
it's not just a dark, boring place. It's a very alive place.
134
428000
5000
a nie jakiś nudny, ciemny zakątek. Istny kocioł.
07:31
And it's then being ripped open.
135
433000
2000
I jeszcze to pękanie.
07:33
But we were dealing with a particular scientific issue back then.
136
435000
3000
W tamtym czasie mieliśmy szczególny kłopot.
07:36
We couldn't understand why you had a mountain under tension.
137
438000
3000
Nie mogliśmy pojąć, dlaczego mamy górę pod ciśnieniem.
07:39
In plate tectonic theory, we knew that if you had plates collide,
138
441000
3000
Teoria tektoniki płyt mówiła, że jeśli zderzają się płyty,
07:42
it made sense: they would crush into one another,
139
444000
3000
to miażdżą się wzajemnie,
07:45
you would thicken the crust, you'd uplift it.
140
447000
2000
pokrywa ulega zgrubieniu i wypiętrza się.
07:47
That's why you get, you know, you get seashells up on Mount Everest.
141
449000
3000
Dlatego muszle morskie znajdowano na Evereście.
07:50
It's not a flood, it was pushed up there.
142
452000
2000
To nie żaden potop, zostały tam wypchnięte.
07:52
We understood mountains under compression,
143
454000
2000
Rozumieliśmy zjawisko kompresji gór,
07:54
but we could not understand why we had a mountain under tension.
144
456000
3000
lecz nie rozumieliśmy, dlaczego mamy góry pod ciśnieniem.
07:57
It should not be. Until one of my colleagues said,
145
459000
3000
Tak nie może być. Wreszcie kolega stwierdził:
08:00
"It looks to me like a thermal blister, and the mid-ocean ridge
146
462000
2000
"To mi wygląda na bąbel termiczny,
08:02
must be a cooling curve." We said, "Let's go find out."
147
464000
3000
a Grzbiet musi być krzywą chłodzenia." My na to: "Sprawdźmy."
08:05
We punched a bunch of heat probes. Everything made sense,
148
467000
3000
Wetknęliśmy kilka mierników ciepła. Wszystko się zgadzało,
08:08
except, at the axis, there was missing heat. It was missing heat.
149
470000
3000
z tym, że na osi brakowało ciepła. Brakowało ciepła.
08:11
It was hot. It wasn't hot enough.
150
473000
2000
Było gorąco, ale nie dość gorąco.
08:13
So, we came up with multiple hypotheses:
151
475000
2000
Więc wyprowadziliśmy wiele hipotez
08:15
there's little green people down there taking it;
152
477000
2000
o małych zielonych ludzikach, które zabierają ciepło.
08:17
there's all sorts of things going on.
153
479000
2000
Cuda się tam działy.
08:19
But the only logical [explanation] was that there were hot springs.
154
481000
2000
Jedyny logiczny wniosek brzmiał: gorące źródła.
08:21
So, there must be underwater hot springs.
155
483000
2000
Zatem to muszą być podwodne gorące źródła.
08:23
We mounted an expedition to look for the missing heat.
156
485000
2000
Zorganizowaliśmy wyprawę, żeby odnaleźć to brakujące ciepło.
08:25
And so we went along this mountain range, in an area along Galapagos Rift,
157
487000
5000
Popłynęliśmy wzdłuż tego łańcucha, w pobliżu Ryftu Galapagos
08:30
and did we find the missing heat.
158
492000
2000
i oto znaleźliśmy brakujące ciepło.
08:32
It was amazing. These giant chimneys, huge giant chimneys.
159
494000
4000
To było niesamowite. Te ogromne kominy. Gigantyczne.
08:36
We went up to them with our submersible.
160
498000
2000
Podpłynęliśmy bliżej.
08:38
We wanted to get a temperature probe, we stuck it in there,
161
500000
2000
Chcieliśmy zmierzyć temperaturę. Wsadzamy próbnik,
08:40
looked at it -- it pegged off scale.
162
502000
2000
patrzymy, a wskazówka wyskakuje ze skali.
08:42
The pilot made this great observation: "That's hot."
163
504000
2000
Bystry operator skomentował: "Gorąco."
08:44
(Laughter)
164
506000
2000
(Śmiech)
08:46
And then we realized our probe was made out of the same stuff --
165
508000
3000
Zauważyliśmy, że próbnik zrobiono z tego samego materiału.
08:49
it could have melted. But it turns out the exiting temperature
166
511000
2000
Mógł się roztopić. Okazuje się, że temperatura u ujścia
08:51
was 650 degrees F, hot enough to melt lead.
167
513000
3000
wynosiła 343 °C, dosyć, by stopić ołów.
08:54
This is what a real one looks like, on the Juan de Fuca Ridge.
168
516000
3000
Oto grzbiet Juan de Fuca w naturze.
08:57
What you're looking at is an incredible pipe organ
169
519000
2000
Widać tu niesamowitą rurę chemikaliów
08:59
of chemicals coming out of the ocean.
170
521000
2000
wypływających do oceanu.
09:01
Everything you see in this picture is commercial grade:
171
523000
2000
Wszystko na tym zdjęciu ma wartość rynkową:
09:03
copper, lead, silver, zinc and gold.
172
525000
2000
miedź, ołów, srebro, cynk i złoto.
09:05
So the Easter Bunny has put things in the ocean floor,
173
527000
4000
Widać że Bozia schowała pewne skarby na dnie oceanu,
09:09
and you have massive heavy metal deposits
174
531000
2000
w tym ogromne pokłady metali,
09:11
that we're making in this mountain range.
175
533000
2000
które dostrzegamy w tym łańcuchu górskim.
09:13
We're making huge discoveries of large commercial-grade ore
176
535000
3000
Odkrywamy wielkie złoża rud metali klasy handlowej,
09:16
along this mountain range, but it was dwarfed by what we discovered.
177
538000
4000
lecz to nic w porównaniu z tym, co odkryliśmy później.
09:20
We discovered a profusion of life,
178
542000
2000
Odkryliśmy obfitość organizmów żywych w świecie,
09:22
in a world that it should not exist [in]. Giant tube worms, 10 feet tall.
179
544000
5000
w którym nie powinno ich być. Ogromne, 3-metrowe wieloszczety.
09:27
I remember having to use vodka -- my own vodka -- to pickle it
180
549000
2000
Pamiętam, że użyliśmy wódki - mojej własnej - żeby je zakisić,
09:29
because we don't carry formaldehyde.
181
551000
2000
bo nie mieliśmy formaldehydu.
09:31
We went and found these incredible clam beds
182
553000
2000
Znaleźliśmy te niesamowite skorupy małży
09:33
sitting on the barren rock. Large clams,
183
555000
3000
spoczywające na nagiej skale,
09:36
and when we opened them, they didn't look like a clam.
184
558000
3000
które w środku wcale nie wyglądały na małże.
09:39
And when we cut them open, they didn't have the anatomy of a clam.
185
561000
3000
Po rozkrojeniu ich budowa różniła się od małży.
09:42
No mouth, no gut, no digestive system.
186
564000
2000
Brak otworu gębowego, jelit, systemu trawienia.
09:44
Their bodies had been totally taken over
187
566000
3000
Zostały całkowicie zaanektowane przez inny organizm:
09:47
by another organism, a bacterium, that had figured out
188
569000
3000
bakterię, która potrafi replikować fotosyntezę w ciemnościach,
09:50
how to replicate photosynthesis in the dark,
189
572000
3000
bakterię, która potrafi replikować fotosyntezę w ciemnościach,
09:53
through a process we now call chemosynthesis.
190
575000
3000
w procesie zwanym dziś chemosyntezą.
09:56
None of it in our textbooks. None of this in our textbooks.
191
578000
3000
Podręczniki o tym milczą.
09:59
We did not know about this life system.
192
581000
2000
Nie znaliśmy takiego systemu życia.
10:01
We were not predicting it.
193
583000
2000
Nie spodziewaliśmy się go.
10:03
We stumbled on it, looking for some missing heat.
194
585000
3000
Natknęliśmy się na niego szukając brakującego ciepła.
10:06
So, we wanted to accelerate this process.
195
588000
3000
Teraz chcemy przyspieszyć ten proces.
10:09
We wanted to get away from this silly trip, up and down on a submarine:
196
591000
3000
Chcemy odejść od durnej wycieczki góra-dół w łodzi podwodnej.
10:12
average depth of the ocean, 12,000 feet;
197
594000
2000
Średnia głębokość oceanu to 3660 m,
10:14
two and half hours to get to work in the morning;
198
596000
2000
2,5 godz. dojazdu do pracy rano.
10:16
two and half hours to get to home. Five hour commute to work.
199
598000
3000
2,5 godz. z powrotem. Razem 5 godz. dojazdu do pracy.
10:19
Three hours of bottom time, average distance traveled -- one mile.
200
601000
3000
3 godziny na dnie, średni dystans dzienny: 1,6 km.
10:22
(Laughter)
201
604000
2000
(Śmiech)
10:24
On a 42,000 mile mountain range. Great job security, but not the way to go.
202
606000
4000
Na 67 tys. km do zbadania. Praca zapewniona, ale nie tędy droga.
10:28
So, I began designing a new technology of telepresence,
203
610000
3000
Zacząłem więc pracować nad nową technologią "teleobecności",
10:31
using robotic systems to replicate myself,
204
613000
3000
używając robotów, które powielają moją pracę,
10:34
so I wouldn't have to cycle my vehicle system.
205
616000
3000
żebym sam nie musiał nurkować.
10:37
We began to introduce that in our explorations,
206
619000
2000
Zaczęliśmy wdrażać tę technologię do naszych badań
10:39
and we continued to make phenomenal discoveries
207
621000
2000
i nadal dokonujemy wspaniałych odkryć.
10:41
with our new robotic technologies. Again, looking for something else,
208
623000
3000
Znów szukamy czegoś nowego
10:44
moving from one part of the mid-ocean ridge to another.
209
626000
3000
i pływamy z jednej części grzbietu na drugą.
10:47
The scientists were off watch and they came across incredible life forms.
210
629000
5000
Naukowcy napotkali wprost niezwykłe formy życia.
10:52
They came across new creatures they had not seen before.
211
634000
3000
Natrafili na stworzenia dotąd nieznane.
10:55
But more importantly, they discovered
212
637000
2000
Co więcej, odkryli wzniesienia,
10:57
edifices down there that they did not understand.
213
639000
2000
których nie pojmują.
10:59
That did not make sense. They were not above a magma chamber.
214
641000
3000
Które nie miały sensu. Nie było ich nad komorami wulkanicznymi.
11:02
They shouldn't be there. And we called it Lost City.
215
644000
4000
Nie powinno ich tam być. Nazwaliśmy je "Zagubionym Miastem".
11:06
And Lost City was characterized by these incredible limestone formations
216
648000
4000
"Zagubione Miasto" to niesamowite wapienne formacje
11:10
and upside down pools. Look at that.
217
652000
3000
i baseny odwrócone do góry nogami. Popatrzcie.
11:13
How do you do that? That's water upside down.
218
655000
3000
Jak to możliwe? Woda do góry nogami.
11:16
We went in underneath and tapped it, and we found that it had the pH of Drano.
219
658000
5000
Zbadaliśmy jeden basen i miał pH na poziomie "Kreta".
11:21
The pH of 11, and yet it had chemosynthetic bacteria living in it
220
663000
4000
pH 11, ekstremalne środowisko, a żyją tam bakterie chemosyntetyczne.
11:25
and at this extreme environment.
221
667000
2000
pH 11, ekstremalne środowisko, a żyją tam bakterie chemosyntetyczne.
11:27
And the hydrothermal vents were in an acidic environment.
222
669000
3000
Kominy hydrotermalne znajdowały się w środowisku kwasowym.
11:30
All the way at the other end, in an alkaline environment,
223
672000
3000
Na drugim końcu środowisko zasadowe,
11:33
at a pH of 11, life existed.
224
675000
2000
i istoty żywe w środowisku pH 11.
11:35
So life was much more creative than we had ever thought.
225
677000
3000
A zatem natura jest bardziej pomysłowa, niż nam się wydawało.
11:38
Again, discovered by accident. Just two years ago
226
680000
3000
Kolejny przykład. Dwa lata temu,
11:41
working off Santorini, where people are sunning themselves on the beach,
227
683000
4000
w okolicach Santorynu, gdzie turyści leżą plackiem na słońcu,
11:45
unbeknownst to them in the caldera nearby,
228
687000
2000
w pobliskiej, nieznanej kalderze
11:47
we found phenomenal hydrothermal vent systems
229
689000
3000
znaleźliśmy fenomenalny system kominów hydrotermalnych
11:50
and more life systems.
230
692000
2000
i jeszcze więcej życia.
11:52
This was two miles from where people go to sunbathe,
231
694000
3000
Dwa kilometry od plaży,
11:55
and they were oblivious to the existence of this system.
232
697000
4000
a nikt nie miał o nim pojęcia.
11:59
Again, you know, we stop at the water's edge.
233
701000
4000
Zatrzymujemy się na poziomie lustra wody.
12:03
Recently, diving off -- in the Gulf of Mexico, finding pools of water,
234
705000
6000
W Zatoce Meksykańskiej odkryliśmy kolejne baseny.
12:09
this time not upside down, right side up.
235
711000
2000
Tym razem klasyczne, nie do góry nogami.
12:11
Bingo. You'd think you're in air, until a fish swims by.
236
713000
5000
Bingo. Zdaje się, że latasz, póki obok nie przepłynie ryba.
12:16
You're looking at brine pools formed by salt diapirs.
237
718000
4000
To baseny solankowe, uformowane przez diapiry soli.
12:20
Near that was methane. I've never seen volcanoes of methane.
238
722000
5000
Obok tego metan. Nigdy nie widziałem wulkanów metanu.
12:25
Instead of belching out lava, they were belching out
239
727000
3000
Zamiast ziać lawą,
12:28
big, big bubbles of methane. And they were creating these volcanoes,
240
730000
4000
ziały ogromniastymi bąblami metanu, a te tworzyły wulkany
12:32
and there were flows, not of lava,
241
734000
2000
i wyziewy, ale nie lawy,
12:34
but of the mud coming out of the Earth but driven by --
242
736000
3000
tylko błota z głębi Ziemi.
12:37
I've never seen this before.
243
739000
2000
Czegoś takiego nigdy nie widziałem.
12:39
Moving on, there's more than just natural history beneath the sea --
244
741000
5000
Morza to nie tylko historia naturalna.
12:44
human history. Our discoveries of the Titanic.
245
746000
3000
To historia ludzkości. Odkrycie "Titanica".
12:47
The realization that the deep sea is the largest museum on Earth.
246
749000
4000
Głębiny to największe muzeum świata.
12:51
It contains more history than all of the museums on land combined.
247
753000
3000
Jest tam więcej historii niż we wszystkich muzeach razem,
12:54
And yet we're only now penetrating it.
248
756000
3000
a dopiero teraz się tam zapuszczamy.
12:57
Finding the state of preservation.
249
759000
2000
Odkrywamy świetnie zachowane obiekty.
12:59
We found the Bismarck in 16,000 feet. We then found the Yorktown.
250
761000
4000
Odnaleźliśmy "Bismarcka" na 490 m. Następnie statek "Yorktown".
13:03
People always ask, "Did you find the right ship?"
251
765000
2000
Pytali mnie, czy to na pewno "Yorktown".
13:05
It said Yorktown on the stern.
252
767000
2000
Na rufie stało "Yorktown" jak wół.
13:07
(Laughter)
253
769000
2000
(Śmiech)
13:09
More recently, finding ancient history.
254
771000
3000
Niedawno natrafiliśmy na obiekty starożytne.
13:12
How many ancient mariners have had a bad day? The number's a million.
255
774000
4000
Ile statków starożytnych zatonęło? Miliony.
13:16
We've been discovering these along ancient trade routes,
256
778000
3000
Odnajdujemy je wzdłuż starożytnych szlaków handlowych,
13:19
where they're not supposed to be.
257
781000
2000
gdzie nie powinno ich być.
13:21
This shipwreck sank 100 years before the birth of Christ.
258
783000
2000
Ten statek zatonął 100 lat p.n.e.
13:23
This one sank carrying a prefabricated, Home Depot Roman temple.
259
785000
5000
A ten zatonął ze składaną, rzymską świątynią rodem z OBI.
13:28
And then here's one that sank at the time of Homer, at 750 B.C.
260
790000
5000
Ten z kolei jest z czasów Homera, 750 lat p.n.e.
13:33
More recently, into the Black Sea, where we're exploring.
261
795000
3000
Dopiero co nurkowaliśmy w Morzu Czarnym.
13:36
Because there's no oxygen there, it's the largest reservoir
262
798000
3000
Brak tam tlenu, stąd jest to największy na świecie
13:39
of hydrogen sulfide on Earth. Shipwrecks are perfectly preserved.
263
801000
4000
zbiornik siarkowodoru. Są tam doskonale zachowane wraki,
13:43
All their organics are perfectly preserved. We begin to excavate them.
264
805000
4000
szczątki organiczne. Zaczynamy je wydobywać.
13:47
We expect to start hauling out the bodies in perfect condition with their DNA.
265
809000
4000
Planujemy wydobycie doskonale zachowanych ciał wraz z DNA.
13:51
Look at the state of preservation --
266
813000
2000
Świetnie zachowane.
13:53
still the ad mark of a carpenter. Look at the state of those artifacts.
267
815000
4000
Nadal widać znaczek stolarza. Popatrzcie na stan tych przedmiotów.
13:57
You still see the beeswax dripping. When they dropped, they sealed it.
268
819000
4000
Wciąż widać kapiący wosk. Widać zaklejone uszkodzenie.
14:01
This ship sank 1,500 years ago.
269
823000
3000
Ten statek zatonął 1500 lat temu.
14:05
Fortunately, we've been able to convince Congress.
270
827000
2000
Udało się nam przekonać Kongres USA.
14:07
We begin to go on the Hill and lobby.
271
829000
2000
Chodzimy tam i lobbujemy.
14:09
And we stole recently a ship from the United States Navy.
272
831000
3000
Ostatnio ukradliśmy okręt Marynarki Wojennej USA.
14:13
The Okeanos Explorer on its mission.
273
835000
2000
"Okeanos Explorer" podczas misji.
14:15
Its mission is as good as you could get.
274
837000
2000
Nie ma lepszego zadania.
14:17
Its mission is to go where no one has gone before on planet Earth.
275
839000
4000
Ma dotrzeć tam, gdzie nie postała dotąd ludzka stopa.
14:21
And I was looking at it yesterday, it's up in Seattle. OK.
276
843000
5000
Doglądałem go wczoraj w Seattle.
14:26
(Applause)
277
848000
1000
(Brawa)
14:27
It comes online this summer,
278
849000
3000
Pojawi się w sieci latem (2008)
14:30
and it begins its journey of exploration.
279
852000
2000
i rozpocznie swoją misję badawczą.
14:32
But we have no idea what we're going find when we go out there with our technology.
280
854000
4000
Nie mamy pojęcia, co znajdziemy z tą całą technologią.
14:36
But certainly, it's going to be going to the unknown America.
281
858000
3000
Ale jedno wiemy: płyniemy do nieznanej Ameryki.
14:39
This is that part of the United States that lies beneath the sea.
282
861000
4000
To ta część USA, która leży pod wodą.
14:43
We own all of that blue and yet,
283
865000
2000
Ten cały błękit jest nasz,
14:45
like I say, particularly the western territorial trust,
284
867000
2000
zwłaszcza zachodnie terytorium powiernicze,
14:47
we don't have maps of them. We don't have maps of them.
285
869000
3000
ale nie ma map.
14:50
We have maps of Venus, but not of the western territorial trust.
286
872000
4000
Są mapy Wenus, ale brak map terytoriów powierniczych.
14:54
The way we're going to run this -- we have no idea what we're going to discover.
287
876000
3000
Przy takich badaniach nie wiemy, na co trafimy.
14:57
We have no idea what we're going to discover.
288
879000
2000
Nie mamy pojęcia, co tam będzie.
14:59
We're going to discover an ancient shipwreck, a Phoenician off Brazil,
289
881000
3000
Odkryjemy jakiś starożytny fenicki wrak u wybrzeży Brazylii,
15:02
or a new rock formation, a new life.
290
884000
2000
albo nowe formacje skalne, nowe formy życia.
15:04
So, we're going to run it like an emergency hospital.
291
886000
2000
Będziemy działać jak szpital na ostrym dyżurze.
15:06
We're going to connect our command center,
292
888000
2000
Centrum dowodzenia
15:08
via a high-bandwidth satellite link to a building we're building
293
890000
4000
połączymy szybkim łączem satelitarnym
15:12
at the University of Rhode Island, called the Interspace Center.
294
894000
3000
z centrum "Interspace", budowanym na Uniwersytecie Rhode Island.
15:15
And within that, we're going to run it just like you run a nuclear submarine,
295
897000
4000
Będziemy pracować jak na atomowej łodzi podwodnej:
15:19
blue-gold team, switching them off and on, running 24 hours a day.
296
901000
4000
dwie zmiany pracujące 24 godz. na dobę.
15:23
A discovery is made, that discovery is instantly seen
297
905000
3000
Dokonujemy odkrycia.
15:26
in the command center a second later.
298
908000
3000
Sekundę później widać je w centrum dowodzenia.
15:29
But then it's connected through Internet too --
299
911000
2000
Dalej obraz przesyłany jest przez Internet2,
15:31
the new Internet highway that makes Internet one
300
913000
2000
nową infostradę,
15:33
look like a dirt road on the information highway --
301
915000
3000
przy której stare łącza wyglądają jak wiejska droga,
15:36
with 10 gigabits of bandwidth.
302
918000
2000
o przepustowości 10 GB.
15:38
We'll go into areas we have no knowledge of.
303
920000
2000
Będziemy penetrować nieznane obszary.
15:40
It's a big blank sheet on our planet. We'll map it within hours,
304
922000
4000
Te wielkie białe plamy. Błyskawicznie wykreślimy mapy,
15:44
have the maps disseminated out to the major universities.
305
926000
4000
które roześlemy do najlepszych ośrodków.
15:48
It turns out that 90 percent of all the oceanographic intellect
306
930000
4000
90% oceanografów w USA skupia się wokół 12 uczelni.
15:52
in this country are at 12 universities. They're all on I-2.
307
934000
3000
Wszystkie uczestniczą w projekcie Internet2.
15:55
We can then build a command center.
308
937000
2000
Będziemy mogli budować centrum dowodzenia.
15:57
This is a remote center at the University of Washington.
309
939000
2000
Oto tele-centrum na Uniwersytecie Washington.
15:59
She's talking to the pilot. She's 5,000 miles away, but she's assumed command.
310
941000
5000
Kobieta mówi pilotowi, co robić, z odległości 8 tys.km.
16:04
But the beauty of this, too, is we can then disseminate it to children.
311
946000
3000
Urok polega na tym, że możemy zaangażować w to dzieci.
16:07
We can disseminate.
312
949000
2000
To da się zrobić.
16:09
They can follow this expedition. I've started a program --
313
951000
3000
Mogą śledzić taką wyprawę. Uruchomiłem program...
16:12
where are you Jim? Jim Young who helped me start a program
314
954000
4000
Jim, gdzie jesteś? Jim Young pomógł nam uruchomić
16:16
called the Jason Project. More recently, we've started a program
315
958000
3000
program "Jason". Niedawno zaczęliśmy kolejny,
16:19
with the Boys and Girls Clubs of America,
316
961000
2000
wraz z "Boys and Girls Clubs of America",
16:21
so that we can use exploration,
317
963000
2000
więc możemy wykorzystać badania na żywo
16:23
and the excitement of live exploration, to motivate them and excite them
318
965000
4000
i te emocje, aby budzić entuzjazm dzieci
16:27
and then give them what they're already ready for.
319
969000
3000
i dać im to, na co są już gotowe.
16:30
I would not let an adult drive my robot.
320
972000
2000
Dorosłemu nie dałbym sterować robotem.
16:32
You don't have enough gaming experience.
321
974000
2000
Za mało gra na komputerze.
16:34
But I will let a kid with no license take over control of my vehicle system.
322
976000
4000
Ale dzieciakowi bez prawa jazdy - owszem.
16:38
(Applause)
323
980000
2000
(Brawa)
16:40
Because we want to create --
324
982000
2000
Wszystko dlatego, że chcemy tworzyć.
16:42
we want to create the classroom of tomorrow.
325
984000
2000
Chcemy tworzyć szkołę przyszłości.
16:44
We have stiff competition and we need to motivate and it's all being done.
326
986000
5000
Mamy ostrą konkurencję, potrzeba motywacji i ją dajemy.
16:49
You win or lose an engineer or a scientist by eighth grade.
327
991000
5000
Przyszłego inżyniera czy naukowca tworzy się do 8 klasy.
16:54
The game is not over -- it's over by the eighth grade, it's not beginning.
328
996000
4000
Po 13 roku życia jest już za późno.
16:58
We need to be not only proud of our universities.
329
1000000
3000
Musimy się szczycić nie tylko uczelniami.
17:01
We need to be proud of our middle schools.
330
1003000
2000
Musimy się szczycić szkołami średnimi.
17:03
And when we have the best middle schools in the world,
331
1005000
2000
Mając najlepsze na świecie gimnazja,
17:05
we'll have the best kids pumped out of that system, let me tell you.
332
1007000
3000
stworzymy najlepszą młodzież, mówię wam.
17:08
Because this is what we want. This is what we want.
333
1010000
4000
Tego chcemy. Tego właśnie chcemy.
17:12
This is a young lady, not watching a football game,
334
1014000
3000
Ta młoda dama nie ogląda meczu futbolowego,
17:15
not watching a basketball game.
335
1017000
2000
ani koszykówki.
17:17
Watching exploration live from thousands of miles away,
336
1019000
3000
Ogląda na żywo odkrywanie oceanu, oddalona o tysiące mil.
17:20
and it's just dawning on her what she's seeing.
337
1022000
3000
I właśnie jej zaświtało, co ma przed sobą.
17:23
And when you get a jaw drop, you can inform.
338
1025000
3000
A kiedy szczęka opada, można edukować.
17:26
You can put so much information into that mind, it's in full [receiving] mode.
339
1028000
4000
Można mnóstwo wpakować do głowy nastawionej na pełen odbiór.
17:30
(Applause)
340
1032000
2000
(Oklaski)
17:32
This, I hope, will be a future engineer
341
1034000
5000
Ufam, że to przyszły inżynier
17:37
or a future scientist in the battle for truth.
342
1039000
3000
lub naukowiec, który walczy o prawdę.
17:40
And my final question, my final question --
343
1042000
3000
A moje już ostatnie pytanie brzmi:
17:43
why are we not looking at moving out onto the sea?
344
1045000
4000
Czemu nie rozważamy przeprowadzki pod wodę?
17:47
Why do we have programs to build habitation on Mars,
345
1049000
4000
Dlaczego mamy plany zaludnienia Marsa,
17:51
and we have programs to look at colonizing the moon,
346
1053000
3000
plany kolonizacji Księżyca,
17:54
but we do not have a program looking at how we colonize our own planet?
347
1056000
5000
a nie ma planu kolonizacji naszej własnej planety,
17:59
And the technology is at hand.
348
1061000
2000
kiedy technologia jest w zasięgu ręki?
18:01
Thank you very much.
349
1063000
2000
Dziękuję bardzo!
18:03
(Applause)
350
1065000
5000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Robert Ballard - OceanographerOn more than 120 deep-sea expeditions, Robert Ballard has made many major natural discoveries, such as the deep-sea vents. Oh, and he found the Titanic.
Why you should listen
From an early age, Robert Ballard was intrigued by the deep. He's perhaps best-known for his work in underwater archaeology; in addition to Titanic, he has found the wrecks of the Bismarck, the USS Yorktown, the nuclear sub Thresher (on a top-secret mission for the Navy -- for which the Titanic was his cover story) and John F. Kennedy's PT-109.
His contributions to our scientific knowledge of the ocean is just as awe-inspiring. He was in the first team of humans to view the deep-sea vents, and to understand how life can not only survive but thrive in these deep black waters, under extreme pressure and at extreme temperature.
He's also a powerful storyteller and a passionate scientific educator. He founded the Institute for Exploration and has pioneered distance learning in classrooms around the world. Through his JASON Project, 1.7 million students a year join scientists virtually as they experience the thrill of exploration and discovery.
Robert Ballard | Speaker | TED.com