Mission Blue Voyage
Daniel Pauly: The ocean's shifting baseline
Daniel Pauly: Zhvendosja e bazës së oqeanit
Filmed:
Readability: 3.8
254,411 views
Oqeani është keqësuar gjatë jetës tonë, sic shihet në rënien e mesatares së peshqve. Dhe ende, sic na tregon Daniel Pauly në skenë tek Misioni i Kaltër, cdo herë që baza bie, ne e quajmë atë "normalja e re." Në cilën pikë do të ndalemi së rirregulluari rënjen?
Daniel Pauly - Fisheries biologist
Daniel Pauly is the principal investigator at the Sea Around Us Project, which studies the impact of the world's fisheries on marine ecosystems. The software he's helped develop is used around the world to model and track the ocean. Full bio
Daniel Pauly is the principal investigator at the Sea Around Us Project, which studies the impact of the world's fisheries on marine ecosystems. The software he's helped develop is used around the world to model and track the ocean. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm going to speak
0
0
2000
Unë do të flas
00:14
about a tiny, little idea.
1
2000
3000
për një ide të vogël.
00:17
And this is about shifting baseline.
2
5000
4000
Kjo është për bazën e zhvendosur
00:21
And because the idea can be explained in one minute,
3
9000
4000
Dhe për shkak që kjo ide mund të spjegohet për një minutë,
00:25
I will tell you three stories before
4
13000
3000
më parë do të tregoj tri ngjarje
00:28
to fill in the time.
5
16000
2000
për të mbushur kohën.
00:30
And the first story
6
18000
2000
Ngjarja e parë
00:32
is about Charles Darwin, one of my heroes.
7
20000
3000
është për Çarls Darwinin, njërin prej heronjëve të mi.
00:35
And he was here, as you well know, in '35.
8
23000
3000
Ai ishte këtu, siç e dini, në vitin 1935.
00:38
And you'd think he was chasing finches,
9
26000
2000
Dhe ju do të mendoni se ishte duke ndjekur nje lloj harabelash,
00:40
but he wasn't.
10
28000
2000
por, në fakt, nuk është ashtu.
00:42
He was actually collecting fish.
11
30000
2000
Ai ishte duke mbledhur peshq.
00:44
And he described one of them
12
32000
2000
Dhe njërin prej tyre ai e përshkroi
00:46
as very "common."
13
34000
2000
si shumë të "zakontë"
00:48
This was the sailfin grouper.
14
36000
2000
Ky ishte një "sailfin grouper" (Mycteroperca olfax).
00:50
A big fishery was run on it
15
38000
2000
Një peshkim i madh ishte drejtuar në të
00:52
until the '80s.
16
40000
3000
deri në vitet e 80-ta
00:55
Now the fish is on the IUCN Red List.
17
43000
3000
Tani ky peshk është në Listën e Kuqe të URNR (unionit ndërkombëtar të ruajtjes së natyrës).
00:58
Now this story,
18
46000
2000
Tani këtë ngjarje,
01:00
we have heard it lots of times
19
48000
3000
e kemi dëgjuar shpesherë
01:03
on Galapagos and other places,
20
51000
2000
në Galapagos dhe vende tjera,
01:05
so there is nothing particular about it.
21
53000
3000
prandaj nuk ka asgjë të veçantë për këtë.
01:08
But the point is, we still come to Galapagos.
22
56000
3000
Por problemi është, ne ende vijmë në Galapagos.
01:11
We still think it is pristine.
23
59000
3000
Ne ende mendojmë që është i pacënuar.
01:14
The brochures still say
24
62000
3000
Broshurat ende thonë
01:17
it is untouched.
25
65000
2000
se është e paprekur.
01:19
So what happens here?
26
67000
3000
Pra çfarë ndodh këtu?
01:22
The second story, also to illustrate another concept,
27
70000
3000
Ngjarja tjetër, po ashtu për të përshkruar një tjetër koncept,
01:25
is called shifting waistline.
28
73000
2000
quhet zhvendosja e linjës së mbeturinave.
01:27
(Laughter)
29
75000
3000
(Të qeshura)
01:30
Because I was there in '71,
30
78000
2000
Për shkak se isha aty në vitin 1971,
01:32
studying a lagoon in West Africa.
31
80000
2000
duke e studiuar një lagunë në Afrikën perëndimore.
01:34
I was there because I grew up in Europe
32
82000
3000
Isha atje sepse u rrita në Evropë
01:37
and I wanted later to work in Africa.
33
85000
2000
dhe më vonë dëshiroja të punoj në Afrikë.
01:39
And I thought I could blend in.
34
87000
2000
Dhe mendova se do të mundja të përshtatesha.
01:41
And I got a big sunburn,
35
89000
2000
Mora një djegie të madhe nga dielli,
01:43
and I was convinced that I was really not from there.
36
91000
3000
dhe u binda se nuk isha prej andej në të vërtetë.
01:46
This was my first sunburn.
37
94000
2000
Kjo ishte djegia ime e parë nga dielli.
01:48
And the lagoon
38
96000
3000
Laguna
01:51
was surrounded by palm trees,
39
99000
2000
ishte e rrethuar nga palmat,
01:53
as you can see, and a few mangrove.
40
101000
2000
siç mund të shihet, dhe disa rizoforë.
01:55
And it had tilapia
41
103000
2000
Dhe kishte tilapia
01:57
about 20 centimeters,
42
105000
2000
rreth 20 centimetra,
01:59
a species of tilapia called blackchin tilapia.
43
107000
2000
një specie të tilapias që quhet tilapia mjekërzezë.
02:01
And the fisheries for this tilapia
44
109000
2000
Dhe peshkimet për këtë lloj të tilapias
02:03
sustained lots of fish and they had a good time
45
111000
3000
mbanin më shumë peshq dhe kishin një kohë të mirë
02:06
and they earned more than average
46
114000
2000
dhe përfituan më shumë se mesatarja
02:08
in Ghana.
47
116000
2000
në Ganë.
02:10
When I went there 27 years later,
48
118000
3000
Kur shkova atje 27 vjet më vonë,
02:13
the fish had shrunk to half of their size.
49
121000
3000
Peshqit ishin zvogëluar në gjysmën e madhësisë së tyre normale.
02:16
They were maturing at five centimeters.
50
124000
2000
Ata po rriteshin deri në pesë centimetra.
02:18
They had been pushed genetically.
51
126000
2000
Ata ishin shtyrë gjenetikisht.
02:20
There were still fishes.
52
128000
2000
Atje kishte ende peshq.
02:22
They were still kind of happy.
53
130000
2000
Ata ishin prapë të kënaqur në njëfarë mënyre.
02:24
And the fish also were happy to be there.
54
132000
5000
Peshqit poashtu ishin të lumtur që ishin aty.
02:29
So nothing has changed,
55
137000
2000
Pra asgjë nuk ka ndryshuar,
02:31
but everything has changed.
56
139000
2000
por gjithqka ka ndryshuar.
02:33
My third little story
57
141000
2000
Ngjarja ime e tretë
02:35
is that I was an accomplice
58
143000
2000
është se unë isha një bashkëfajtor
02:37
in the introduction of trawling
59
145000
2000
në prezantimin e rrjetës fundore
02:39
in Southeast Asia.
60
147000
2000
në Azinë Juglindore.
02:41
In the '70s -- well, beginning in the '60s --
61
149000
3000
Në vitet e 70-ta, ose më mirë të them me fillim në vitet e 60-ta
02:44
Europe did lots of development projects.
62
152000
3000
Evropa bëri shumë projekte zhvillimi.
02:47
Fish development
63
155000
2000
Zhvillimi i peshkimit
02:49
meant imposing on countries
64
157000
2000
ishte bërë të imponohej në vendet
02:51
that had already 100,000 fishers
65
159000
3000
që kishin 100,000 peshkatarë
02:54
to impose on them industrial fishing.
66
162000
3000
ku do të imponohej peshkimi industrial.
02:57
And this boat, quite ugly,
67
165000
2000
Dhe kjo varkë, e shëmtuar,
02:59
is called the Mutiara 4.
68
167000
2000
quhet Muitara 4.
03:01
And I went sailing on it,
69
169000
2000
Dhe unë lundrova me të,
03:03
and we did surveys
70
171000
3000
dhe ne bëmë kërkime
03:06
throughout the southern South China sea
71
174000
3000
përgjatë detit jugor të Kinës së Jugut
03:09
and especially the Java Sea.
72
177000
2000
dhe veçanërisht Detit Java.
03:11
And what we caught,
73
179000
2000
Dhe çfarë ne kapëm,
03:13
we didn't have words for it.
74
181000
2000
nuk kishim fjalë për ta përshkruar.
03:15
What we caught, I know now,
75
183000
3000
Çfarë ne kapëm, tani e di,
03:18
is the bottom of the sea.
76
186000
2000
është fundi i detit.
03:20
And 90 percent of our catch
77
188000
2000
Dhe 90% e të kapurave tona
03:22
were sponges,
78
190000
2000
ishin sfungjerë
03:24
other animals that are fixed on the bottom.
79
192000
3000
dhe kafshë tjera që jetojnë në fund të detit.
03:27
And actually most of the fish,
80
195000
2000
Dhe në të vërtetë shumica e peshqve,
03:29
they are a little spot on the debris,
81
197000
2000
janë një pikë e vogël në mbeturina,
03:31
the piles of debris, were coral reef fish.
82
199000
3000
grumbujt e mbeturinave, ishin korale të peshqve.
03:34
Essentially the bottom of the sea came onto the deck
83
202000
2000
Në thelb fundi i detit erdhi në kuvertë
03:36
and then was thrown down.
84
204000
2000
dhe më pas u hodh poshtë.
03:38
And these pictures are extraordinary
85
206000
3000
Dhe këto fotografi janë të jashtëzakonshme
03:41
because this transition is very rapid.
86
209000
3000
sepse ky ndryshim është shumë i shpejt.
03:44
Within a year, you do a survey
87
212000
3000
Për një vit, ti e bën një kërkim
03:47
and then commercial fishing begins.
88
215000
2000
dhe më pas reklamat e peshkimit fillojnë.
03:49
The bottom is transformed
89
217000
2000
Fundi është transformuar
03:51
from, in this case, a hard bottom or soft coral
90
219000
3000
nga, në këtë rast, një fund i fortë ose korale të buta
03:54
into a muddy mess.
91
222000
3000
në një rrëmujë balte.
03:57
This is a dead turtle.
92
225000
2000
Kjo eshte një breshkë e ngordhur.
03:59
They were not eaten, they were thrown away because they were dead.
93
227000
3000
Nuk ka qenë të ngrëna, ishin hedhur për shkak se kishin ngordhur.
04:02
And one time we caught a live one.
94
230000
2000
Njëherë kapëm një të gjallë.
04:04
It was not drowned yet.
95
232000
2000
Nuk ishte mbytur ende.
04:06
And then they wanted to kill it because it was good to eat.
96
234000
3000
Dhe më pas ata dëshiruan ta vrisnim sepse ishte e mirë për ta ngrënë.
04:09
This mountain of debris
97
237000
3000
Ky mal mbeturinash
04:12
is actually collected by fishers
98
240000
3000
është në fakt i mbledhur nga peshkatarët
04:15
every time they go
99
243000
2000
çdo herë që ata shkojnë
04:17
into an area that's never been fished.
100
245000
2000
në një zonë ku kurr më parë nuk është peshkuar.
04:19
But it's not documented.
101
247000
2000
Por nuk është dokumentuar.
04:21
We transform the world,
102
249000
2000
Ne e transformojmë botën,
04:23
but we don't remember it.
103
251000
2000
por nuk e mbajmë mend atë.
04:25
We adjust our baseline
104
253000
3000
Ne e rregullojmë bazën tonë
04:28
to the new level,
105
256000
2000
në një nivel tjetër,
04:30
and we don't recall what was there.
106
258000
4000
dhe nuk e kujtojmë atë që ishte atje.
04:34
If you generalize this,
107
262000
2000
Nëse e përgjithësoni këtë,
04:36
something like this happens.
108
264000
2000
diqka si kjo ndodh.
04:38
You have on the y axis some good thing:
109
266000
3000
Në ordinatë ka diqka të mirë:
04:41
biodiversity, numbers of orca,
110
269000
3000
biodiversiteti, numrat e orcas,
04:44
the greenness of your country, the water supply.
111
272000
3000
gjelbërimi i vendit tuaj, furnizimi i ujit.
04:47
And over time it changes --
112
275000
2000
Dhe me kalimin e kohës ndryshon.
04:49
it changes
113
277000
2000
Ndryshon
04:51
because people do things, or naturally.
114
279000
2000
sepse njerëzit i bëjnë gjërat natyrisht
04:53
Every generation
115
281000
2000
Secila gjeneratë
04:55
will use the images
116
283000
2000
do ti përdorë fotografitë
04:57
that they got at the beginning of their conscious lives
117
285000
3000
që i morën në fillimin e jetës së ndërgjegjshme
05:00
as a standard
118
288000
2000
si një standard
05:02
and will extrapolate forward.
119
290000
2000
dhe do të nxjerrë përpara.
05:04
And the difference then,
120
292000
2000
Atëherë ndryshimin,
05:06
they perceive as a loss.
121
294000
2000
e perceptojnë si një humbje.
05:08
But they don't perceive what happened before as a loss.
122
296000
3000
Por nuk e perceptojnë atë qka ndodhi me parë si humbje.
05:11
You can have a succession of changes.
123
299000
2000
Mund të kesh një varg ndyshime.
05:13
At the end you want to sustain
124
301000
3000
Në fund ti dëshiron të mbështeshës
05:16
miserable leftovers.
125
304000
3000
të lënat e mjerueshme.
05:19
And that, to a large extent, is what we want to do now.
126
307000
3000
Dhe kjo, në masë te madhe, është qka ne dëshirojmë të bëjmë.
05:22
We want to sustain things that are gone
127
310000
3000
Ne dëshirojmë të mbështesim gjërat që kanë ikur
05:25
or things that are not the way they were.
128
313000
4000
apo gjërat që nuk janë siç kanë qenë më parë.
05:29
Now one should think
129
317000
2000
Tani dikush mendon
05:31
this problem affected people
130
319000
2000
ky problem ka prekur njerëzit
05:33
certainly when in predatory societies,
131
321000
4000
sigurisht kur në shoqëritë grabitqare,
05:37
they killed animals
132
325000
2000
ata vranë kafshët
05:39
and they didn't know they had done so
133
327000
2000
dhe nuk ishin të vetëdijshëm
05:41
after a few generations.
134
329000
2000
pas shumë brezave.
05:43
Because, obviously,
135
331000
3000
Sepse, siç duket,
05:46
an animal that is very abundant,
136
334000
5000
një kafshë që është shumë e bollshme,
05:51
before it gets extinct,
137
339000
3000
para se të zhduket,
05:54
it becomes rare.
138
342000
3000
bëhet e rrallë.
05:57
So you don't lose abundant animals.
139
345000
3000
Kështu që ju nuk do të humbni kafshët e bollshme.
06:00
You always lose rare animals.
140
348000
2000
Ju gjithmonë humbi kafshët e rralla.
06:02
And therefore they're not perceived
141
350000
2000
Dhe prandaj ato nuk perceptohen
06:04
as a big loss.
142
352000
2000
si një humbje e madhe.
06:06
Over time,
143
354000
2000
Me kalimin e kohës,
06:08
we concentrate on large animals,
144
356000
2000
ne përqendrohemi ne kafshët e mëdha,
06:10
and in a sea that means the big fish.
145
358000
2000
dhe në det kjo do të thotë peshk i madh.
06:12
They become rarer because we fish them.
146
360000
3000
Ata bëhen më të rrallë sepse ne i peshkojmë.
06:15
Over time we have a few fish left
147
363000
2000
Me kalimin e kohës pak peshq kanë mbetur
06:17
and we think this is the baseline.
148
365000
3000
dhe ne mendojmë se kjo osht baza.
06:20
And the question is,
149
368000
2000
Dhe pyetja është,
06:22
why do people accept this?
150
370000
5000
pse njerëzit e pranojnë këtë?
06:27
Well because they don't know that it was different.
151
375000
3000
Sepse ata nuk e dinë se ajo ishte ndryshe.
06:30
And in fact, lots of people, scientists,
152
378000
3000
Dhe në fakt, shume njerëz, shkencëtarë,
06:33
will contest that it was really different.
153
381000
2000
do të diskutojnë se ishte me të vërtetë ndryshe.
06:35
And they will contest this
154
383000
2000
Dhe do të diskutojnë këtë
06:37
because the evidence
155
385000
2000
sepse provat
06:39
presented in an earlier mode
156
387000
5000
e prezantuara me parë
06:44
is not in the way
157
392000
3000
nuk janë te prezantuara në atë mënyrë
06:47
they would like the evidence presented.
158
395000
2000
siç ata dëshirojnë që provat të prezantohen.
06:49
For example,
159
397000
2000
Për shembull,
06:51
the anecdote that some present,
160
399000
2000
anekdota se disa të pranishëm,
06:53
as Captain so-and-so
161
401000
2000
si Kapiten filani
06:55
observed lots of fish in this area
162
403000
3000
ka vërejtur se shumë peshq në këtë zonë
06:58
cannot be used
163
406000
2000
nuk mund të përodren
07:00
or is usually not utilized by fishery scientists,
164
408000
3000
ose nuk shfrytëzohen shpesh nga shkenctarët e peshkimit,
07:03
because it's not "scientific."
165
411000
2000
sepse nuk është "shkencore."
07:05
So you have a situation
166
413000
2000
Tani kemi situatën
07:07
where people don't know the past,
167
415000
3000
ku njerëzit nuk e dinë të kaluarën,
07:10
even though we live in literate societies,
168
418000
3000
edhe pse jetojmë në një shoqëri të shkolluar,
07:13
because they don't trust
169
421000
2000
sepse ata nuk besojnë
07:15
the sources of the past.
170
423000
3000
burimet e të kaluarës.
07:18
And hence, the enormous role
171
426000
3000
Dhe prandaj,
07:21
that a marine protected area can play.
172
429000
2000
një zonë e mbrojtur detare mund të luaj një rol të madh.
07:23
Because with marine protected areas,
173
431000
3000
Sepse me zonat e mbrojtura detare,
07:26
we actually recreate the past.
174
434000
4000
ne e rikrijojmë të kaluarën.
07:30
We recreate the past that people cannot conceive
175
438000
3000
Ne e rikrijojmë të kaluarën që njerëzit nuk mund ta krijojnë
07:33
because the baseline has shifted
176
441000
2000
sepse baza është zhvendosur
07:35
and is extremely low.
177
443000
2000
dhe është shumë poshtë.
07:37
That is for people
178
445000
2000
Kjo është për njerëzit
07:39
who can see a marine protected area
179
447000
5000
që mund ta shohin një zonë të mbrojtur detare
07:44
and who can benefit
180
452000
2000
dhe të cilët mund të përfitojnë
07:46
from the insight that it provides,
181
454000
3000
nga njohuria që ajo ofron,
07:49
which enables them to reset their baseline.
182
457000
4000
e cila i mundëson atyre për të rivendosur bazën
07:53
How about the people who can't do that
183
461000
2000
Çfarë për njerëzit të cilët nuk mund ta bëjnë këtë
07:55
because they have no access --
184
463000
2000
sepse nuk kanë mundësi
07:57
the people in the Midwest for example?
185
465000
3000
njerëzit e Perëndimit të Mesëm për shembull?
08:00
There I think
186
468000
2000
Atje mendoj
08:02
that the arts and film
187
470000
2000
se artet dhe filmi
08:04
can perhaps fill the gap,
188
472000
2000
mund të mbushin boshllëkun
08:06
and simulation.
189
474000
2000
dhe simulimin.
08:08
This is a simulation of Chesapeake Bay.
190
476000
3000
Kjo është një simulim i gjirit Chesapeake.
08:11
There were gray whales in Chesapeake Bay a long time ago --
191
479000
2000
Në gjirin Chesapeake kishte balena gri shumë kohë më parë
08:13
500 years ago.
192
481000
2000
500 vjet më parë.
08:15
And you will have noticed that the hues and tones
193
483000
3000
Dhe ju keni mundur të vëreni ngjyrimin dhe tonet
08:18
are like "Avatar."
194
486000
2000
janë si "Avatar."
08:20
(Laughter)
195
488000
2000
(Të qeshura)
08:22
And if you think about "Avatar,"
196
490000
2000
Dhe nëse mendon për "Avatar,"
08:24
if you think of why people were so touched by it --
197
492000
3000
nëse mendon pse njerëzit ishin shumë të prekur nga ai
08:27
never mind the Pocahontas story --
198
495000
4000
mos u mërzitni për ngjarjen e Pocahontas
08:31
why so touched by the imagery?
199
499000
4000
pse aq të prekur prej shëmbëlltyrës?
08:35
Because it evokes something
200
503000
3000
Sepse ngjall diqka
08:38
that in a sense has been lost.
201
506000
2000
që në njëfarë mënyre kishte humbur.
08:40
And so my recommendation,
202
508000
2000
Dhe kështu rekomandimi im,
08:42
it's the only one I will provide,
203
510000
2000
është i vetmi që unë do te jap,
08:44
is for Cameron to do "Avatar II" underwater.
204
512000
5000
është për Kamerunin që të bëjë "Avatar II" nënujor.
08:49
Thank you very much.
205
517000
2000
Ju faleminderit shumë.
08:51
(Applause)
206
519000
2000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Daniel Pauly - Fisheries biologistDaniel Pauly is the principal investigator at the Sea Around Us Project, which studies the impact of the world's fisheries on marine ecosystems. The software he's helped develop is used around the world to model and track the ocean.
Why you should listen
Daniel Pauly heads the Sea Around Us Project, based at the Fisheries Centre, at the University of British Columbia. Pauly has been a leader in conceptualizing and codeveloping software that’s used by ocean experts throughout the world. At the Sea Around Us and in his other work, he’s developing new ways to view complex ocean data.
Pauly’s work includes the Ecopath ecological/ecosystem modeling software suite; the massive FishBase, the online encyclopaedia of fishes; and, increasingly, the quantitative results of the Sea Around Us Project.
Daniel Pauly | Speaker | TED.com