TEDIndia 2009
Romulus Whitaker: The real danger lurking in the water
Romulus Whitaker: Suda Gizlenmiş Gerçek Tehlike
Filmed:
Readability: 4
495,638 views
Ganj timsahı ve kral kobra, Hindistan'ın simge haline gelmiş en önemli sürüngenlerinden. Ancak bugün, su yollarının kirlenmesi nedeniyle her iki tür de yokolma tehlikesiyle karşı karşıya. Doğa korumacı Romulus Whitaker, bu muhteşem hayvanların sıradışı görüntüleri eşliğinde, yaşamlarımızı birlikte sürdürebilmemiz için bizi nehirleri korumaya teşvik ediyor.
Romulus Whitaker - Herpetologist
Romulus Whitaker is a scientist and conservationist who slings around the globe to study and protect reptiles. Full bio
Romulus Whitaker is a scientist and conservationist who slings around the globe to study and protect reptiles. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want you to put off your preconceptions,
0
0
3000
Sizi, sürüngenlerle ilgili önyargılarınızdan,
00:18
your preconceived fears and thoughts about reptiles.
1
3000
5000
yerleşmiş korku ve düşüncelerinizden vazgeçirmek istiyorum.
00:23
Because that is the only way I'm going to get my story across to you.
2
8000
3000
Çünkü öykümü, size ancak bu şekilde anlatabilirim.
00:26
And by the way, if I come across as a sort of
3
11000
3000
Bu arada, eğer gözünüze, hippi kılıklı
00:29
rabid, hippie conservationist,
4
14000
2000
fanatik bir doğa korumacı gibi görünürsem,
00:31
it's purely a figment of your imagination.
5
16000
3000
bu tamamen sizin hayalgücünüzün eseridir.
00:34
(Laughter)
6
19000
5000
(Kahkaha)
00:39
Okay. We are actually the first species on Earth
7
24000
3000
Biz, kendi varlığını tehdit edecek kadar
00:42
to be so prolific to actually threaten our own survival.
8
27000
5000
üretken olan yeryüzündeki tek türüz.
00:47
And I know we've all seen images enough to make us numb,
9
32000
3000
Hepimiz, bizi hissizleştirmeye yetecek kadar
00:50
of the tragedies that we're perpetrating on the planet.
10
35000
5000
trajedi yarattık ve gördük şu dünya üzerinde.
00:55
We're kind of like greedy kids, using it all up, aren't we?
11
40000
2000
Her şeyi tüketen açgözlü çocuklar gibiyiz, değil mi?
00:57
And today is a time for me to talk to you about water.
12
42000
6000
İşte ben de bugün su hakkında konuşmak istiyorum.
01:03
It's not only because we like to drink lots of it,
13
48000
3000
Bunun tek nedeni, bol bol su içmekten, hatta onun fevkalade türevleri olan
01:06
and its marvelous derivatives, beer, wine, etc.
14
51000
5000
bira, şarap, vs içmekten hoşlandığımız için değil tabii.
01:11
And, of course, watch it fall from the sky
15
56000
2000
Veya suyun gökyüzünden düşüşünü,
01:13
and flow in our wonderful rivers,
16
58000
3000
harika nehirlerimize akışını izlemekten hoşlandığımız için değil...
01:16
but for several other reasons as well.
17
61000
2000
Daha birçok farklı nedenden dolayı suyla ilgili konuşacağım.
01:18
When I was a kid, growing up in New York,
18
63000
2000
Çocukluğumda New York'ta
01:20
I was smitten by snakes, the same way most kids are
19
65000
2000
yılanlardan çok etkilenmiştim. Tıpkı, diğer çocukların
01:22
smitten by tops, marbles, cars, trains, cricket balls.
20
67000
5000
topaçlar, misketler, arabalar, trenler ve kriket toplarından etkilendikleri gibi.
01:27
And my mother, brave lady,
21
72000
2000
Kısmen, bunun suçlusu
01:29
was partly to blame,
22
74000
2000
cesur bir kadın olan annemdi.
01:31
taking me to the New York Natural History Museum,
23
76000
2000
Beni, New York Doğa Tarih Müzesi'ne götürür
01:33
buying me books on snakes,
24
78000
2000
ve bana, yılanlarla ilgili kitaplar alırdı.
01:35
and then starting this infamous career of mine,
25
80000
4000
Sonunda, adı kötüye çıkmış olan
01:39
which has culminated in
26
84000
2000
kariyerimin de böylece, 60 yıl önce,
01:41
of course, arriving in India 60 years ago,
27
86000
4000
Hindistan'a geldiğimde başlamasını sağladı.
01:45
brought by my mother, Doris Norden,
28
90000
2000
Hindistan'a, Annem Doris Norden ve
01:47
and my stepfather, Rama Chattopadhyaya.
29
92000
2000
üvey babam Rama Chattopadhyaya'yla birlikte gelmiştik.
01:49
It's been a roller coaster ride.
30
94000
4000
Benim için lunapark treninde uçmak gibi birşeydi.
01:53
Two animals, two iconic reptiles
31
98000
2000
İki hayvan, iki sembolleşmiş sürüngen,
01:55
really captivated me very early on.
32
100000
3000
Hindistan'daki ilk günlerimde beni büyüledi.
01:58
One of them was the remarkable gharial.
33
103000
3000
Onlardan biri, olağanüstü Ganj timsahıydı.
02:01
This crocodile, which grows to almost 20 feet long
34
106000
2000
Kuzey nehirlerinde yaşayan,
02:03
in the northern rivers,
35
108000
2000
boyu yaklaşık 6 metreye ulaşan bu timsah
02:05
and this charismatic snake, the king cobra.
36
110000
5000
ve yine bu karizmatik yılan: Kral kobra...
02:10
What my purpose of the talk today really is,
37
115000
2000
Bugün burada bunları anlatmaktaki gerçek amacım,
02:12
is to sort of indelibly scar your minds
38
117000
3000
bu karizmatik ve asil yaratıklarla ilgili
02:15
with these charismatic and majestic creatures.
39
120000
3000
zihninizde silinmeyecek, derin izler bırakmak.
02:18
Because this is what you will take away from here,
40
123000
3000
Çünkü buradan ayrılırken aklınızda,
02:21
a reconnection with nature, I hope.
41
126000
3000
doğayla yeniden bağlantı kurma düşüncesi olacağını umuyorum.
02:26
The king cobra is quite remarkable for several reasons.
42
131000
3000
Kral kobranın dikkat çekici olmasının bazı sebepleri var.
02:29
What you're seeing here is very recently shot images
43
134000
3000
Bu görüntüler, yakın zamanda,
02:32
in a forest nearby here,
44
137000
2000
yakınımızdaki bir ormanda çekilmiş,
02:34
of a female king cobra making her nest.
45
139000
2000
dişi bir Kral kobranın yuva yapma görüntüleri.
02:36
Here is a limbless animal, capable of gathering a huge mound of leaves,
46
141000
4000
Hiçbir uzvu olmayan bu hayvan, yapraklardan büyük bir tümsek yapma,
02:40
and then laying her eggs inside,
47
145000
2000
yumurtalarını buraya gömme ve onları
02:42
to withstand 5 to 10 [meters of rainfall],
48
147000
4000
5 ila 10 metrelik yağmur suyuna dayanıklı hale getirme yeteneğine sahip.
02:46
in order that the eggs can incubate over the next 90 days,
49
151000
3000
Tüm bunları, 90 günlük kuluçka süresinin ardından
02:49
and hatch into little baby king cobras.
50
154000
2000
yumurtalardan çıkan yavru Kral kobraları için yapıyor.
02:51
So, she protects her eggs,
51
156000
2000
Yumurtalarını koruma altına alıyor
02:53
and after three months,
52
158000
3000
ve üç ay sonunda
02:56
the babies finally do hatch out.
53
161000
2000
bebekler nihayet yumurtadan çıkıyor.
02:58
A majority of them will die, of course. There is very high mortality
54
163000
3000
Tabii ki yavruların birçoğu ölüyor. 25 ila 30 cm uzunluğundaki
03:01
in little baby reptiles who are just 10 to 12 inches long.
55
166000
5000
yavru sürüngenlerde ölüm oranı oldukça yüksektir.
03:06
My first experience with king cobras was in '72
56
171000
2000
Benim Kral kobrayla ilk deneyimim, 1972'de
03:08
at a magical place called Agumbe,
57
173000
3000
içinde bulunduğumuz eyalet olan Karnataka'daki
03:11
in Karnataka, this state.
58
176000
3000
sihirli Agumbe kasabasında gerçekleşti.
03:14
And it is a marvelous rain forest.
59
179000
3000
Orada muhteşem bir yağmur ormanı vardır.
03:17
This first encounter
60
182000
2000
Bu ilk karşılaşma benim için,
03:19
was kind of like the
61
184000
2000
savaşçı olabilmek adına aslan öldüren
03:21
Maasai boy who kills the lion to become a warrior.
62
186000
4000
Maasai gencinin yaşadıklarına benzemişti.
03:25
It really changed my life totally.
63
190000
2000
Bu deneyim, tüm hayatımı değiştirdi.
03:27
And it brought me straight into the conservation fray.
64
192000
3000
Ve beni, tüm bu doğa koruma arbedesinin içine soktu.
03:30
I ended up starting this research
65
195000
2000
Sonunda Agumbe'de bir araştırma
03:32
and education station in Agumbe,
66
197000
2000
ve eğitim istasyonu kurdum.
03:34
which you are all of course invited to visit.
67
199000
3000
İstediğiniz zaman ziyarete gelebilirsiniz.
03:37
This is basically a base wherein
68
202000
2000
Burası bizim bir üs gibi kullandığımız,
03:39
we are trying to gather and learn
69
204000
2000
biyo-çeşitlilikle ilgili hemen hemen her şeyi derleyip
03:41
virtually everything about the biodiversity
70
206000
2000
muazzam karmaşık bir orman ekosistemiyle ilgili
03:43
of this incredibly complex forest system,
71
208000
3000
her şeyi öğrenmeye çalıştığımız ve
03:46
and try to hang on to what's there,
72
211000
2000
var olanlara sıkı sıkıya sarıldığımız bir yer.
03:48
make sure the water sources are protected and kept clean,
73
213000
3000
Burada, su kaynaklarının korunması ve temiz tutulması için çalışıyoruz.
03:51
and of course, having a good time too.
74
216000
3000
Aynı zamanda iyi vakit geçiriyoruz.
03:54
You can almost hear the drums
75
219000
2000
Küçük kulübemizde kaldığımız süre boyunca
03:56
throbbing back in that little cottage where we stay when we're there.
76
221000
5000
içeriden gelen davul seslerini her daim duyabilirsiniz.
04:01
It was very important for us to get through to the people.
77
226000
4000
Bizim için insanlara ulaşmak hep çok önemli oldu.
04:05
And through the children is usually the way to go.
78
230000
3000
En önemlisi, çocuklara ulaşabilmektir.
04:08
They are fascinated with snakes. They haven't got
79
233000
2000
Yılanlar çocukları büyülüyor. Çünkü onlarda,
04:10
that steely thing that you end up
80
235000
3000
yılanlardan korkma, onlardan nefret etme, tiksinme
04:13
either fearing or hating or despising or loathing them in some way.
81
238000
4000
veya onları küçümseme gibi katı duygular yok.
04:17
They are interested.
82
242000
2000
Yılanlar çocukların ilgisini çekiyor.
04:19
And it really works to start with them.
83
244000
2000
Bu yüzden işe çocuklardan başlamak hep işe yaramıştır.
04:21
This gives you an idea of the size of some of these snakes.
84
246000
2000
Bu fotoğraf, size bazı yılanların boyları hakkında fikir verebilir.
04:23
This is an average size king cobra, about 12 feet long.
85
248000
3000
Bu yılan, 3.5 m'lik ortalama boyuyla bir Kral kobra.
04:26
And it actually crawled into somebody's bathroom,
86
251000
2000
Kendisi, yakınlardaki bir evin banyosuna girmiş
04:28
and was hanging around there for two or three days.
87
253000
2000
ve orada 2-3 gün boyunca asılı kalmıştı.
04:30
The people of this part of India
88
255000
2000
Hindistanın bu bölgesinde yaşayan insanlar
04:32
worship the king cobra.
89
257000
2000
Kral kobraya taparlar.
04:34
And they didn't kill it. They called us to catch it.
90
259000
2000
Bu nedenle bu yılanı da öldürmediler. Onu yakalamamız için bizi aradılar.
04:36
Now we've caught more than 100 king cobras
91
261000
2000
Son üç yıl içinde
04:38
over the last three years,
92
263000
2000
100'den fazla Kral kobra yakaladık
04:40
and relocated them in nearby forests.
93
265000
3000
ve onları yakınlardaki ormanlara geri bıraktık.
04:43
But in order to find out the real secrets of these creatures
94
268000
3000
Ancak bu canlıların gerçek gizemlerini öğrenebilmek için
04:46
[it was necessary] for us to actually insert
95
271000
3000
her bir yılanın içine, ufak bir
04:49
a small radio transmitter inside [each] snake.
96
274000
3000
radyo vericisi yerleştirmemiz gerekti.
04:52
Now we are able to follow them and find out their secrets,
97
277000
4000
Böylece artık onları takip ediyor ve sırlarını öğrenebiliyoruz.
04:56
where the babies go after they hatch,
98
281000
3000
Bebeklerin yumurtadan çıktığında nereye gittiğini ve birazdan sizin de
04:59
and remarkable things like this you're about to see.
99
284000
4000
şahit olacağınız, buna benzer olağanüstü şeyleri yakalayabiliyoruz.
05:03
This was just a few days ago in Agumbe.
100
288000
2000
Bu görüntüler, birkaç gün önce Agumbe'de çekildi.
05:05
I had the pleasure of being close to this large king cobra
101
290000
5000
Zehirli çukur engereğini yakalayan bu Kral kobranın
05:10
who had caught a venomous pit viper.
102
295000
2000
hemen yakınında olmak benim için bir keyifti.
05:12
And it does it in such a way that it doesn't get bitten itself.
103
297000
3000
Bunu öyle ustalıkla yapıyor ki, hiçbir şekilde kendisi ısırılmıyor.
05:15
And king cobras feed only on snakes.
104
300000
4000
Kral kobralar yalnızca yılanlarla beslenirler.
05:19
This [little snake] was kind of a tid-bit for it,
105
304000
2000
Bu küçük yılan, onun için tam bir ziyafetti;
05:21
what we'd call a "vadai" or a donut or something like that.
106
306000
2000
yani bizim "vadai" dediğimiz "donut" ya da çörek gibi birşeydi.
05:23
(Laughter)
107
308000
3000
(Kahkaha)
05:26
Usually they eat something a bit larger.
108
311000
2000
Genelde bundan daha büyük lokmaları hedeflerler.
05:28
In this case a rather strange and inexplicable
109
313000
4000
Bu fotoğraftaysa, son üreme mevsiminde rastladığımız
05:32
activity happened over the last breeding season,
110
317000
3000
oldukça garip ve anlaşılmaz bir vaka görüyoruz:
05:35
wherein a large male king cobra actually grabbed a female king cobra,
111
320000
4000
Büyük, erkek Kral kobra, dişi Kral kobrayı yakalıyor
05:39
didn't mate with it, actually killed it and swallowed it.
112
324000
3000
ve onunla çiftleşmek yerine, onu öldürüp bir lokmada yutuyor.
05:42
We're still trying to explain and come to terms with
113
327000
2000
Hala bu olayı açıklamaya ve bu olayın nasıl bir
05:44
what is the evolutionary advantage of this.
114
329000
5000
evrimsel avantaj yaratabileceğini anlamaya çalışıyoruz.
05:49
But they do also a lot of other remarkable things.
115
334000
3000
Ancak Kral kobralar başka dikkat çekici şeyler de yaparlar.
05:52
This is again, something [we were able to see] by virtue of the fact
116
337000
2000
Bu da, yılanlardan birine yerleştirdiğimiz radyo vericisi
05:54
that we had a radio transmitter in one of the snakes.
117
339000
3000
sayesinde yakalayabildiğimiz anlardan biri.
05:57
This male snake, 12 feet long, met another male king cobra.
118
342000
3000
3.5 m boyundaki bir erkek yılan, başka bir erkek Kral kobrayla karşılaştı.
06:00
And they did this incredible ritual combat dance.
119
345000
4000
Ve ardından olağanüstü, törensel bir dövüş dansına giriştiler.
06:04
It's very much like the rutting of mammals, including humans,
120
349000
2000
Bu daha çok, insanlar da dahil olmak üzere memelilerin çiftleşmesine benzer:
06:06
you know, sorting out our differences, but gentler, no biting allowed.
121
351000
4000
Farklılıklarımızı çözümlediğimiz gibi. Ama bu kez nazikçe ve ısırmadan...
06:10
It's just a wresting match,
122
355000
2000
Yani bu sadece bir güreş maçıydı
06:12
but a remarkable activity.
123
357000
2000
ama önemli bir hareketti.
06:14
Now, what are we doing with all this information?
124
359000
2000
Peki, biz bu bilgilerle ne yapıyoruz?
06:16
What's the point of all this?
125
361000
2000
Tüm bunların amacı ne?
06:18
Well, the king cobra is literally
126
363000
2000
Kral kobra gerçekten de
06:20
a keystone species in these rainforests.
127
365000
3000
yağmur ormanlarının temel türlerinden biridir.
06:23
And our job is to convince the authorities
128
368000
4000
Bu nedenle biz de, bu ormanların korunması gerektiği konusunda
06:27
that these forests have to be protected.
129
372000
2000
yetkili kurumları ikna etmeye çalışıyoruz.
06:29
And this is one of the ways we do it,
130
374000
2000
Bunu yapmanın bir yolu da;
06:31
by learning as much as we can
131
376000
2000
bölgenin yağmur ormanlarıyla özdeşleşmiş
06:33
about something so remarkable and so iconic in the rainforests there,
132
378000
4000
bu olağanüstü hayvan hakkında olabildiğince bilgi toplamak.
06:37
in order to help protect trees, animals
133
382000
3000
Böylece buradaki ağaçların, diğer hayvanların ve tabii ki
06:40
and of course the water sources.
134
385000
2000
suyollarının korunmasını sağlayabiliriz.
06:42
You've all heard, perhaps, of Project Tiger
135
387000
2000
Belki birçoğunuz, 70'lerde başlamış olan
06:44
which started back in the early '70s,
136
389000
3000
"Project Tiger"ı (Kaplan Projesi) duymuşsunuzdur.
06:47
which was, in fact, a very dynamic time for conservation.
137
392000
4000
O zamanlar, doğa korumanın hareketli olduğu bir dönemdi.
06:51
We were piloted, I could say,
138
396000
3000
O yıllarda, son derece despot bir
06:54
by a highly autocratic stateswoman,
139
399000
2000
kadın politikacı tarafından "idare ediliyorduk".
06:56
but who also had an incredible passion for environment.
140
401000
4000
Ama kendisinin doğa tutkusu oldukça gelişmişti.
07:00
And this is the time when Project Tiger emerged.
141
405000
3000
İşte "Project Tiger" da bu dönemde ortaya çıktı.
07:03
And, just like Project Tiger,
142
408000
3000
Tıpkı "Project Tiger"da olduğu gibi,
07:06
our activities with the king cobra
143
411000
2000
Kral kobrayla ilgili tüm çalışmalarımız
07:08
is to look at a species of animal
144
413000
2000
bir türü anlamaya ve onun yaşam alanıyla birlikte
07:10
so that we protect its habitat and everything within it.
145
415000
3000
içindeki her şeyi korumaya odaklı.
07:13
So, the tiger is the icon.
146
418000
2000
Kaplan, artık simgeleşmiştir.
07:15
And now the king cobra is a new one.
147
420000
4000
Şimdi sıra, yeni bir sembol olarak Kral kobradadır.
07:19
All the major rivers in south India
148
424000
2000
Güney Hindistan'daki tüm büyük nehirlerin kaynağı,
07:21
are sourced in the Western Ghats,
149
426000
2000
Ghat sıradağlarının batı kesimleridir;
07:23
the chain of hills running along the west coast of India.
150
428000
4000
Batı Hindistan kıyıları bu sıradağlara ev sahipliği yapar.
07:27
It pours out millions of gallons every hour,
151
432000
3000
Bu bölge, saatte milyonlarca galon su boşaltır
07:30
and supplies drinking water to at least 300 million people,
152
435000
4000
ve en az 300 milyon kişiye içme suyu sağlar.
07:34
and washes many, many babies,
153
439000
3000
Sularında bir sürü bebek yıkanır;
07:37
and of course feeds many, many animals,
154
442000
3000
yabani ve evcil bir sürü hayvan
07:40
both domestic and wild,
155
445000
2000
bu nehirlerden beslenir.
07:42
produces thousands of tons of rice.
156
447000
2000
Aynı su kaynakları, binlerce ton pirinç üretir.
07:44
And what do we do? How do we respond to this?
157
449000
2000
Peki, bunun karşılığında tam olarak biz ne yapıyoruz?
07:46
Well, basically, we dam it, we pollute it,
158
451000
2000
Tek yaptığımız; üzerlerine barajlar kurmak, onları kirletmek,
07:48
we pour in pesticides, weedicides, fungicides.
159
453000
3000
boylu boyunca tarım, ot ve mantar ilaçları akıtmak.
07:51
You drink it in peril of your life.
160
456000
3000
Hayatınızı pahasına bu suları içiyorsunuz.
07:54
And the thing is, it's not just big industry.
161
459000
3000
Aslında bu, yalnızca endüstrileşmenin veya
07:57
It's not misguided river engineers
162
462000
2000
plansız hareket eden nehir mühendislerinin
07:59
who are doing all this; it's us.
163
464000
2000
yaptığı birşey değil. Bunu yapan bizleriz.
08:01
It seems that our citizens find the best way to dispose of garbage
164
466000
4000
Halkımız, çöpten kurtulmanın en iyi yolunu
08:05
are in water sources.
165
470000
2000
su kaynaklarında bulmuş gibi.
08:07
Okay. Now we're going north, very far north.
166
472000
3000
Şimdi, çok daha kuzeye doğru yönelelim.
08:10
North central India, the Chambal River
167
475000
2000
Merkezi Kuzey Hindistan'daki Chambel Nehri,
08:12
is where we have our base.
168
477000
2000
bizim üssümüzün bulunduğu yer.
08:14
This is the home of the gharial, this incredible crocodile.
169
479000
4000
Burası, olağanüstü bir timsahın, Ganj timsahının da evidir.
08:18
It is an animal which has been on the Earth
170
483000
3000
Bu timsah, yaklaşık 100 milyon yıldır
08:21
for just about 100 million years.
171
486000
3000
bu yerkürede yaşıyor.
08:24
It survived even during the time that the dinosaurs died off.
172
489000
4000
Dinazorlar yok olduğunda, o hala ayaktaydı.
08:28
It has remarkable features.
173
493000
2000
Bu timsahın çok dikkat çekici özellikleri var.
08:30
Even though it grows to 20 feet long,
174
495000
2000
Boyu, 6 m'ye ulaşsa da,
08:32
since it eats only fish it's not dangerous to human beings.
175
497000
3000
insanlar için tehlike arz etmez çünkü yalnızca balıkla beslenir.
08:35
It does have big teeth, however,
176
500000
2000
Ama oldukça büyük dişlere sahiptir
08:37
and it's kind of hard to convince people
177
502000
2000
ve büyük dişleri olan hayvanların zararsız olabileceğine dair
08:39
if an animal has big teeth, that it's a harmless creature.
178
504000
3000
insanları ikna etmek de bir o kadar zordur.
08:42
But we, actually, back in the early '70s,
179
507000
4000
Geçmişe dönüp bakarsak, 70'li yıllarda
08:46
did surveys,
180
511000
2000
yaptığımız araştırmalarda Ganj timsahının
08:48
and found that gharial were extremely rare.
181
513000
4000
oldukça nadir görüldüğünü farketmiştik.
08:52
In fact, if you see the map,
182
517000
2000
Geçekten de haritaya baktığımızda,
08:54
the range of their original habitat
183
519000
2000
doğal yaşam alanlarının
08:56
was all the way from the Indus in Pakistan
184
521000
3000
Pakistan'daki İndus'tan
08:59
to the Irrawaddy in Burma.
185
524000
2000
Burma'daki İrrawaddy'ye kadar uzandığını görebiliriz.
09:01
And now it's just limited to a couple of spots
186
526000
2000
Artık yaşam alanları,
09:03
in Nepal and India.
187
528000
2000
yalnızca Nepal ve Hindistan'daki birkaç bölgeyle sınırlı:
09:05
So, in fact at this point
188
530000
3000
Ve bugün, doğada geriye kalan
09:08
there are only 200 breeding gharial left in the wild.
189
533000
4000
Ganj timsahı sayısı yalnızca 200.
09:12
So, starting in the mid-'70s
190
537000
2000
Doğa koruma çalışmalarının ön planda olduğu
09:14
when conservation was at the fore,
191
539000
3000
70'li yıllarda, projelerimizi başlatmıştık
09:17
we were actually able to start projects which were
192
542000
3000
ve bu projelerin büyük bölümü
09:20
basically government supported
193
545000
2000
devletin finanse ettiği projelerdi.
09:22
to collect eggs from the wild from the few remaining nests
194
547000
3000
Projeler yoluyla, kalan az sayıdaki yuvalardan
09:25
and release 5,000 baby gharial
195
550000
2000
yumurtaları toplayıp 5 bin yavru Ganj timsahını
09:27
back to the wild.
196
552000
2000
doğaya geri bıraktık.
09:29
And pretty soon we were seeing sights like this.
197
554000
3000
Ve çok geçmeden bu tür manzaralarla karşılaştık:
09:32
I mean, just incredible to see bunches of gharial
198
557000
3000
Yine nehrin üzerinde güneşin tadını çıkaran bir sürü
09:35
basking on the river again.
199
560000
2000
Ganj timsahını görmek harikaydı.
09:37
But complacency does have a tendency to breed contempt.
200
562000
4000
Ama rahatlık, genellikle hoşnutsuzluğu da beraberinde getirir.
09:41
And, sure enough, with all the other pressures on the river,
201
566000
3000
Burada da böyle oldu ve kum çıkarma,
09:44
like sand mining, for example,
202
569000
3000
nehrin ağzına kadar uzanan ağır tarım faaliyetleri gibi
09:47
very, very heavy cultivation all the way down to the river's edge,
203
572000
4000
çeşitli baskılar nedeniyle
09:51
not allowing the animals to breed anymore,
204
576000
2000
hayvanlar artık üreyemez hale geldi.
09:53
we're looking at
205
578000
3000
Önceki tüm olumlu girişimlere rağmen,
09:56
even more problems building up for the gharial,
206
581000
3000
bugün Ganj timsahını bekleyen
09:59
despite the early good intentions.
207
584000
2000
çok daha fazla sorunla uğraşmak durumundayız.
10:01
Their nests hatching along the riverside
208
586000
4000
Bu timsahlar nehir kenarlarındaki yuvalarına yumurta bırakır
10:05
producing hundreds of hatchlings. It's just an amazing sight.
209
590000
3000
ve yüzlerce yavru burada yumurtadan çıkar. Muhteşemdir.
10:08
This was actually just taken last year.
210
593000
2000
Bu görüntüler geçen yıl çekildi.
10:10
But then the monsoon arrives,
211
595000
4000
Hemen ardından muson yağmurları başlar
10:14
and unfortunately downriver there is always a dam or
212
599000
2000
ve ne yazık ki, nehrin akış yönünde mutlaka bir baraj
10:16
there is always a barrage,
213
601000
2000
veya bent vardır.
10:18
and, shoop, they get washed down to their doom.
214
603000
4000
Yavrular da, bir çırpıda kaçınılmaz sona doğru sürüklenirler.
10:22
Luckily there is still a lot of interest.
215
607000
2000
Neyse ki, hala bu türlerle ilgilenenler var:
10:24
My pals in the Crocodile Specialist Group of the IUCN,
216
609000
3000
IUCN Timsah Uzmanları Grubu'ndaki dostlarım,
10:27
the [Madras Crocodile Bank], an NGO,
217
612000
2000
Madras Crocodile Bank adlı sivil toplum kuruluşu,
10:29
the World Wildlife Fund,
218
614000
2000
World Wildlife Fund (WWF),
10:31
the Wildlife Institute of India, State Forest Departments,
219
616000
3000
Hindistan Vahşi Yaşam Enstitüsü, Devlet Ormanları Birimi
10:34
and the Ministry of Environment, we all work together on stuff.
220
619000
3000
ve Çevre Bakanlığı olarak ortak çalışmalar yürütüyoruz.
10:37
But it's possibly, and definitely not enough.
221
622000
4000
Ama maalesef yeterli olmuyor.
10:41
For example, in the winter of 2007 and 2008,
222
626000
5000
Örneğin; 2007 ve 2008'in kış aylarında
10:46
there was this incredible die-off of gharial, in the Chambal River.
223
631000
4000
Chambal Nehri'nde çok sayıda Ganj timsahı öldü.
10:50
Suddenly dozens of gharial appearing on the river, dead.
224
635000
2000
Bir anda nehrin üzerinde düzinelerce timsah ölüsü görüldü.
10:52
Why? How could it happen?
225
637000
2000
Peki nedeni neydi? Ne olmuştu?
10:54
This is a relatively clean river.
226
639000
2000
Bu nehir, diğerlerine oranla oldukça temizdir.
10:56
The Chambal, if you look at it, has clear water.
227
641000
3000
Chambal Nehri'ne bakarsanız, suyun temizliğini görürsünüz.
10:59
People scoop water out of the Chambal and drink it,
228
644000
2000
İnsanlar bu nehirden kepçelerle içme suyu alırlar.
11:01
something you wouldn't do in most north Indian rivers.
229
646000
3000
Bu, Kuzey Hindistan'ın birçok nehrinde asla yapmayacağınız birşeydir.
11:04
So, in order to try to find out the answer to this,
230
649000
3000
Bu ölümlere yanıt bulmak için
11:07
we got veterinarians from all over the world
231
652000
2000
dünyanın dört bir yanından veterinerler getirdik
11:09
working with Indian vets to try to figure out what was happening.
232
654000
3000
ve Hintli veterinerlerle birlikte neler olduğunu anlamaya çalıştılar.
11:12
I was there for a lot of the necropsies on the riverside.
233
657000
4000
Ben de nehir kenarlarındaki ölü timsahlar üzerinde birçok otopsi yaptım.
11:16
And we actually looked through
234
661000
2000
Ölen hayvanların tüm iç organlarını inceledik
11:18
all their organs and tried to figure out what was going on.
235
663000
3000
ve ne olduğunu anlamaya çalıştık.
11:21
And it came down to something called gout,
236
666000
3000
Sonunda gut olduklarını öğrendik.
11:24
which, as a result of kidney breakdown
237
669000
3000
Yani böbrek yetmezliğinin sonucunda
11:27
is actually uric acid crystals throughout the body,
238
672000
3000
vücuttaki ürik asit kristalleri artmış
11:30
and worse in the joints,
239
675000
3000
ve eklem yerlerinde toplanmıştı.
11:33
which made the gharial unable to swim.
240
678000
3000
Bu da timsahların yüzmesine engel olmuştu.
11:36
And it's a horribly painful death.
241
681000
2000
Ve sonunda korkunç bir acı içinde öldüler.
11:38
Just downriver from the Chambal is the
242
683000
2000
Chambal Nehri'nin akış yönünde,
11:40
filthy Yamuna river, the sacred Yamuna river.
243
685000
3000
kutsal sayılan ama çok kirli olan Yamuna Nehri vardır.
11:43
And I hate to be so ironic and sarcastic about it
244
688000
4000
Bu kadar alaycı ve iğneleyici olmaktan nefret ediyorum
11:47
but it's the truth. It's just one of the filthiest cesspools you can imagine.
245
692000
3000
ama gerçek bu. Tahmin edebileceğiniz gibi, orası en pis foseptiklerden biridir.
11:50
It flows down through Delhi, Mathura, Agra,
246
695000
4000
Delhi, Mathura ve Agra'ya doğru akarak
11:54
and gets just about every bit of effluent you can imagine.
247
699000
3000
çevresindeki tüm atıkları toplayarak ilerler.
11:57
So, it seemed that the toxin that was killing the gharial
248
702000
4000
Görünen o ki, Ganj timsahlarını öldüren toksin,
12:01
was something in the food chain,
249
706000
2000
besin zincirindeki bir şeyin,
12:03
something in the fish they were eating.
250
708000
2000
yedikleri balıkların içindeki birşeydi.
12:05
And, you know, once a toxin is in the food chain
251
710000
2000
Bildiğiniz gibi, besin zincirine giren bir toksin,
12:07
everything is affected, including us.
252
712000
3000
biz de dahil olmak üzere, her şeyi etkiler.
12:10
Because these rivers are the lifeblood of people all along their course.
253
715000
4000
Çünkü bu nehirler, nehir boyunda yaşayan insanların can damarlarıdır.
12:14
In order to try to answer some of these questions,
254
719000
2000
Bu soruların yanıtlarını alabilmek için
12:16
we again turn to technology,
255
721000
2000
yine teknolojiden,
12:18
to biological technology, in this case,
256
723000
3000
biyo-teknolojiden faydalandık ve bu durumda yine
12:21
again, telemetry, putting radios on 10 gharial,
257
726000
4000
telemetri yöntemiyle 10 Ganj timsahına radyo vericisi yerleştirdik.
12:25
and actually following their movements. They're being watched
258
730000
2000
Şimdi hareketlerini takip ediyoruz ve onları sürekli izliyoruz;
12:27
everyday as we speak, to try to find out
259
732000
2000
her gün, o gizemli toksinin
12:29
what this mysterious toxin is.
260
734000
3000
ne olduğunu bulmaya çalışıyoruz.
12:32
The Chambal river is an absolutely incredible place.
261
737000
4000
Chambal Nehri kesinlikle harika bir yerdir.
12:36
It's a place that's famous to a lot of you who know
262
741000
3000
Haydutları ve hırsız çeteleriyle ünlüdür;
12:39
about the bandits, the dacoits
263
744000
3000
tüm pis işlerini burada hallederlerdi.
12:42
who used to work up there. And there still are quite a few around.
264
747000
3000
Hatta etrafta hala bazılarını görebilirsiniz.
12:45
But Poolan Devi was one [of them]. Which actually Shekhar Kapur
265
750000
3000
Poolan Devi de bunlardan biriydi. Shekhar Kapur, bu konuda
12:48
made an incredible movie, "The Bandit Queen," which I urge you to see.
266
753000
3000
"Haydutlar Kraliçesi" adlı bir film bile yaptı. İzlemenizi öneririm.
12:51
You'll get to see the incredible [Chambal] landscape as well.
267
756000
3000
Orada muhteşem Chambal doğasını göreceksiniz.
12:54
But, again, heavy fishing pressures.
268
759000
4000
Ama yoğun balıkçılık falliyetlerini unutmayalım.
12:58
This is one of the last repositories of the
269
763000
3000
Burası;
13:01
Ganges river dolphin,
270
766000
2000
Ganj nehir yunuslarının, çeşitli kaplumbağa türlerinin,
13:03
various species of turtles,
271
768000
2000
ve binlerce göçmen kuşun toplandığı
13:05
thousands of migratory birds,
272
770000
2000
son korunaklı bölgelerden biri.
13:07
and fishing is causing problems like this.
273
772000
3000
Balıkçılık ise, her geçen gün ciddi sorunlar doğuyor.
13:10
And now [these] new elements of human intolerance
274
775000
5000
İnsanların, Ganj timsahı gibi nehir canlılarına karşı
13:15
for river creatures like the gharial
275
780000
3000
tahammülsüzlüğününün sınırı da yok artık:
13:18
means that if they don't drown in the net,
276
783000
3000
Onları ağ ile boğmadıkları zaman,
13:21
then they simply cut their beaks off.
277
786000
2000
ağızlarını kesip atıyorlar.
13:23
Animals like the Ganges river dolphin
278
788000
2000
Ganj nehir yunusu da,
13:25
which is just down to a few left,
279
790000
2000
birkaç yüzlük bireyiyle artık
13:27
and it is also critically endangered.
280
792000
2000
had safhada soyu tükenme tehlikesi altında olan türlerden biri
13:29
So, who is next? Us?
281
794000
2000
O zaman sırada kim var? Biz mi?
13:31
Because we are all dependent on these water sources.
282
796000
3000
Çünkü hepimiz bu su kaynaklarına bağlıyız.
13:34
So, we all know about the Narmada river,
283
799000
2000
Hepimiz Narmada Nehri'nde yaşananları,
13:36
the tragedies of dams, the tragedies of huge projects
284
801000
3000
barajların ve dev projelerin getirdiği trajedileri biliyoruz.
13:39
which displace people and wreck river systems
285
804000
3000
İnsanları yerlerinden etmiş, nehir ekosistemini mahvetmiş,
13:42
without providing livelihoods.
286
807000
2000
insanlara geçim alanı bırakmamıştı.
13:44
And development just basically going berserk,
287
809000
3000
Büyüme, kontrolsüz bir şekilde etrafı kırıp döküyor
13:47
for a double figure growth index, basically.
288
812000
3000
ve gerçekten de büyük bir çılgınlığa doğru ilerliyor.
13:50
So, we're not sure where this story is going to end,
289
815000
5000
Dolayısıyla bu öykü nasıl sona erecek,
13:55
whether it's got a happy or sad ending.
290
820000
2000
mutlu sonla mı, değil mi, bilmiyoruz.
13:57
And climate change is certainly going
291
822000
2000
Bir yandan iklim değişikliği, tüm teorilerimizi ve
13:59
to turn all of our theories and predictions on their heads.
292
824000
3000
tahminlerimizi alaşağı edecek gibi.
14:02
We're still working hard at it.
293
827000
2000
Biz yine de uğraşıyoruz.
14:04
We've got a lot of a good team of people working up there.
294
829000
3000
Bu bölgede çok sıkı çalışan iyi bir ekibimiz var.
14:07
And the thing is, you know, the decision makers,
295
832000
3000
Ama asıl sorun, bildiğiniz gibi, karar vericiler,
14:10
the folks in power,
296
835000
2000
yani yönetimdeki insanlar...
14:12
they're up in their bungalows and so on in Delhi,
297
837000
2000
Onlar kır evlerinde ve Delhi'de,
14:14
in the city capitals. They are all supplied with plenty of water. It's cool.
298
839000
3000
şehir merkezlerinde su sıkıntısı çekmiyorlar. Mühim değil.
14:17
But out on the rivers there are still millions of people
299
842000
3000
Ama hala nehir boyunca, çok kötü şartlarda yaşayan
14:20
who are in really bad shape.
300
845000
3000
milyonlarca insan var.
14:23
And it's a bleak future for them.
301
848000
2000
Onlar için gelecek pek aydınlık görünmüyor.
14:25
So, we have our Ganges and Yamuna cleanup project.
302
850000
3000
Ganj ve Yamuna nehirlerini arıtma projeleri geliştirildi.
14:28
We've spent hundreds of millions of dollars on it,
303
853000
2000
Bu iş için milyonlarca dolar harcandı
14:30
and nothing to show for it. Incredible.
304
855000
3000
ve görünürde hiçbirşey yok. İnanılmaz!
14:33
So, people talk about political will.
305
858000
3000
Politik irade üzerine bolca konuşulur.
14:36
During the die-off of the gharial we did galvanize a lot of action.
306
861000
3000
Toplu timsah ölümleri sırasında insanları harekete geçirebildik.
14:39
Government cut through all the red tape,
307
864000
2000
Hükümet, bürokrasiyi ortadan kaldırdı
14:41
we got foreign vets on it. It was great.
308
866000
2000
ve yabancı veterinerler geldi. Harikaydı!
14:43
So, we can do it.
309
868000
2000
Dolayısıyla bunu yapabiliriz.
14:45
But if you stroll down to the Yamuna
310
870000
2000
Ancak Yamuna'nın veya
14:47
or to the Gomati in Lucknow,
311
872000
2000
Lucknow'daki Gomati'nin,
14:49
or to the Adyar river in Chennai,
312
874000
3000
hatta Chennai'delki Adyar Nehri'nin,
14:52
or the Mula-Mutha river in Pune,
313
877000
3000
son olarak da Pune'deki Mula-Mutha Nehri'nin geçmişine bakın.
14:55
just see what we're capable of doing to a river. It's sad.
314
880000
4000
Nehirleri ne hale getirebildiğimizi göreceksiniz. Çok üzücü.
14:59
But I think the final note really is
315
884000
3000
Ancak son söz olarak eklemeliyim:
15:02
that we can do it.
316
887000
3000
Başaracağımıza inanıyorum.
15:05
The corporates, the artists, the wildlife nuts,
317
890000
3000
Şirketler, sanatçılar, yaban hayat tutkunları
15:08
the good old everyday folks
318
893000
2000
ve eski dostlar, hep birlikte
15:10
can actually bring these rivers back.
319
895000
3000
bu nehirleri hayata geri döndürebiliriz.
15:13
And the final word is
320
898000
2000
Sonuçta hepimizin omuzlarında
15:15
that there is a king cobra looking over our shoulders.
321
900000
4000
bizi izleyen bir Kral kobra var.
15:19
And there is a gharial looking at us from the river.
322
904000
3000
Nehrin içinden bize bakan bir Ganj timsahı da...
15:22
And these are powerful water totems.
323
907000
2000
Onlar, kudretli su totemleri ve biz,
15:24
And they are going to disturb our dreams until we do the right thing.
324
909000
4000
doğru olanı yapmadıkça, rüyalarımızda bizi rahatsız etmeye devam edecekler.
15:28
Namaste.
325
913000
2000
Namaste.
15:30
(Applause)
326
915000
6000
(Alkış)
15:36
Chris Anderson: Thanks, Rom. Thanks a lot.
327
921000
3000
Chris Anderson: Teşekkürler, Rom. Çok teşekkürler.
15:39
You know, most people are terrified of snakes.
328
924000
3000
Biliyorsun, birçok insan yılandan korkar.
15:42
And there might be quite a few people here who would be
329
927000
2000
Hatta bu salonda bazı kişilerin, yeryüzündeki son Kral kobranın
15:44
very glad to see the last king cobra bite the dust.
330
929000
3000
hapı yuttuğunu görmekten mutlu olacağını düşünüyorum.
15:47
Do you have those conversations with people?
331
932000
3000
Sen de bu tür diyaloglara giriyor musun insanlarla?
15:50
How do you really get them to care?
332
935000
2000
Konuyla ilgilenmelerini nasıl sağlıyorsun?
15:52
Romulus Whitaker: I take the sort of humble approach,
333
937000
5000
Romulus Whitaker: Aslında mütevazi bir yaklaşımım var.
15:57
I guess you could say. I don't say that snakes are huggable exactly.
334
942000
4000
Belli oluyordur herhalde. Ama yılanların, tam da sarılmalık canlılar olduğunu söylemiyorum tabii ki.
16:01
It's not like the teddy bear.
335
946000
3000
Oyuncak ayı gibi değiller tabii.
16:04
But I sort of -- there is an innocence in these animals.
336
949000
4000
Öyle olmasalar da, bu hayvanlarda bir tür masumiyet seziyorum.
16:08
And when the average person looks at a cobra
337
953000
2000
Sıradan biri, karşısında, kendisine tıslayan
16:10
going "Ssssss!" like that, they say, "My god,
338
955000
2000
bir kobra gördüğünde, "Aman Allah'ım,
16:12
look at that angry, dangerous creature."
339
957000
2000
şu sinirli, tehlikeli yaratığa bakın" diyor.
16:14
I look at it as a creature who is totally frightened
340
959000
3000
Ben de onlara baktığımda, karşımda, insan denen
16:17
of something so dangerous as a human being.
341
962000
3000
o tehlikeli varlıktan acayip korkan bir hayvan görüyorum.
16:20
And that is the truth. And that's what I try to get out.
342
965000
3000
İşin gerçeği bu. Anlatmaya çalıştığım şey de bu.
16:23
(Applause)
343
968000
4000
(Alkış)
16:27
CA: Now, incredible footage you showed of the viper being killed.
344
972000
2000
CA: Engereğin ölümüyle ilgili fotoğraflar çok ilginçti.
16:29
You were saying that that hasn't been filmed before.
345
974000
3000
Daha önce bunun hiç görüntülenmediğini söylüyorsun.
16:32
RW: Yes, this is actually the first time anyone of us knew about it, for one thing.
346
977000
3000
RW: Evet, en azından ekibimizin bildiği kadarıyla bir "ilk"...
16:35
As I said, it's just like a little snack for him, you know?
347
980000
3000
Ve dediğim gibi, onun için yalnızca abur cubur, değil mi?
16:38
Usually they eat larger snakes like rat snakes,
348
983000
2000
Genellikle keme yılanı gibi büyük yılanları tüketirler;
16:40
or even cobras.
349
985000
2000
hatta kobraları bile yerler.
16:42
But this guy who we're following right now is in the deep jungle.
350
987000
3000
Halen takip ettiğimiz bu delikanlı, şu anda ormanın derinliklerinde.
16:45
Whereas other king cobras
351
990000
2000
Ancak diğer Kral kobralar,
16:47
very often come into the human interface,
352
992000
2000
büyük keme yılanlarını ve benzerlerini bulmak için
16:49
you know, the plantations, to find big rat snakes and stuff.
353
994000
3000
sık sık insan yerleşimlerine ve fidanlıklara dadanır.
16:52
This guy specializes in pit vipers.
354
997000
3000
Bu delikanlı da çukur engereğinde uzmanlaştı.
16:55
And the guy who is working there with them,
355
1000000
2000
Çukur engerekleriyle çalışan Maharashtralı bir arkadaşım,
16:57
he's from Maharashtra, he said, "I think he's after the nusha."
356
1002000
3000
bu yılan için, "galiba 'nusha'nın peşinde" diyor.
17:00
(Laughter)
357
1005000
2000
(Kahkaha)
17:02
Now, the nusha means the high.
358
1007000
2000
Nusha, "gözü yükseklerde" demek.
17:04
Whenever he eats the pit viper he gets this little venom rush.
359
1009000
3000
Ne zaman bir çukur engerek yese, ufak çaplı bir zehir alejisine tutuluyor.
17:07
(Laughter)
360
1012000
2000
(Kahkaha)
17:09
CA: Thanks Rom. Thank you.
361
1014000
2000
Teşekkürler Rom. Teşekkürler.
17:11
(Applause)
362
1016000
2000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Romulus Whitaker - HerpetologistRomulus Whitaker is a scientist and conservationist who slings around the globe to study and protect reptiles.
Why you should listen
Romulus Whitaker's boyhood fascination with the snakes near his home in Bombay has developed into a career of getting up close with some of the world's most venomous creatures. In 1972, Whitaker founded India's first snake park, in Madras, with support from the World Wildlife Fund. Later he founded the Madras Crocodile Bank Trust Centre for Herpetology to re-establish three species of crocodiles that were nearing extinction. The bank now houses 3,000 crocodiles of 15 species. Currently, Whitaker is focusing on the Gharial crocodile, whose species has less than 250 members left in Indian waters.
At age 65, he shows no sign of slowing down. “The Dragon Chronicles,” filmed in 2008 for PBS's series Nature, shows Whitaker cave-diving in ice-cold water for Slovenian olms, climbing trees in pursuit of flying lizards in the Western Ghats, and Komodo dragon-wrestling in Indonesia. Awarded the 2005 Whitley prize, Whitaker used the £30,000 purse to start the Agumbe Rainforest Research Station, the first to be built along the whole 1,000km length of the Western Ghats. He uses the research station to study king cobras in their natural habitat.
Romulus Whitaker | Speaker | TED.com