Mission Blue Voyage
Enric Sala: Glimpses of a pristine ocean
Enric Sala: Đôi nét về đại dương nguyên sinh
Filmed:
Readability: 4.4
383,247 views
Hãy nghĩ về đại dương như tài khoản tiết kiệm toàn cầu của chúng ta -- và ngay bây giờ, chúng ta chỉ rút tiền chứ không nạp thêm. Enric Sala chỉ ra cách chúng ta có thể khôi phục tài khoản đó nhờ những khu bảo tổn hải dương không xâm lấn, với những lợi ích to lớn về cả mặt sinh thái lẫn kinh tế.
Enric Sala - Marine ecologist
Dr. Enric Sala is a former university professor who saw himself writing the obituary of ocean life and quit academia to become a full-time conservationist as a National Geographic Explorer-in-Residence. Full bio
Dr. Enric Sala is a former university professor who saw himself writing the obituary of ocean life and quit academia to become a full-time conservationist as a National Geographic Explorer-in-Residence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm going to tell you two things today:
0
0
2000
Hôm nay tôi sẽ nói với các bạn về hai điều
00:17
One is what we have lost,
1
2000
2000
Một là những gì chúng ta đã đánh mất
00:19
and two, a way to bring it back.
2
4000
2000
Và hai là cách đưa chúng quay trở lại
00:21
And let me start with this.
3
6000
2000
Và tôi sẽ bắt đầu bằng việc này.
Đây là cơ sở của tôi:
00:23
This is my baseline:
4
8000
2000
00:25
This is the Mediterranean coast
5
10000
3000
Đây là bờ biển Địa Trung Hải
00:28
with no fish, bare rock
6
13000
3000
ở đây không có cá, chỉ có đá
00:31
and lots of sea urchins that like to eat the algae.
7
16000
3000
và rất nhiều nhím biển thích ăn tảo.
00:35
Something like this is what I first saw
8
20000
2000
Đây là những thứ tôi thấy ngay
00:37
when I jumped in the water for the first time
9
22000
3000
khi lặn xuống nước lần đầu tiên
00:40
in the Mediterranean coast off Spain.
10
25000
3000
ở bờ biển Địa Trung Hải ở Tây Ban Nha.
00:43
Now, if an alien came to earth --
11
28000
3000
Nếu người ngoài hành tinh đến trái đất
00:46
let's call him Joe --
12
31000
2000
hãy gọi anh ta là Joe
00:48
what would Joe see?
13
33000
2000
Joe sẽ nhìn thấy gì?
00:50
If Joe jumped in a coral reef,
14
35000
3000
Nếu Joe lặn xuống một rặng san hô,
00:53
there are many things the alien could see.
15
38000
3000
anh ta có thể thấy rất nhiều thứ.
00:56
Very unlikely, Joe would jump
16
41000
2000
Rất khó xảy ra việc Joe sẽ nhảy
00:58
on a pristine coral reef,
17
43000
2000
vào một rặng san hô nguyên sơ,
01:00
a virgin coral reef with lots of coral, sharks, crocodiles,
18
45000
2000
với nhiều san hô, cá mập, cá sấu
01:02
manatees, groupers,
19
47000
2000
hải ngưu, cá mú,
01:04
turtles, etc.
20
49000
2000
rùa, v.v...
01:06
So, probably, what Joe would see
21
51000
2000
Có thể những gì Joe thấy
01:08
would be in this part, in the greenish part of the picture.
22
53000
3000
nằm ở phần này, phần màu xanh của bức ảnh.
01:12
Here we have the extreme with dead corals,
23
57000
3000
Ở góc này là những rặng san hô chết,
01:15
microbial soup and jellyfish.
24
60000
2000
súp vi sinh vật và sứa.
01:17
And where the diver is,
25
62000
2000
Và chỗ người thợ lặn, có thể là
01:19
this is probably where most of the reefs of the world are now,
26
64000
3000
hầu hết những rặng hiện nay trên thế giới,
01:22
with very few corals, algae overgrowing the corals,
27
67000
2000
với rất ít san hô, tảo lớn mau hơn san hô,
01:24
lots of bacteria,
28
69000
2000
rất nhiều vi khuẩn,
01:26
and where the large animals are gone.
29
71000
3000
và không có những loài động vật lớn.
Đa số các nhà khoa học biển
cũng thấy điều này.
cũng thấy điều này.
01:29
And this is what most marine scientists have seen too.
30
74000
2000
01:31
This is their baseline. This is what they think is natural
31
76000
3000
Đây là cơ sở của họ. Họ cho đó là tự nhiên
01:34
because we started modern science
32
79000
2000
vì chúng ta bắt đầu khoa học hiện đại
01:36
with scuba diving long after
33
81000
2000
với việc lặn rất lâu sau khi
01:38
we started degrading marine ecosystems.
34
83000
3000
ta làm suy thoái hệ sinh thái biển.
01:41
So I'm going to get us all on a time machine,
35
86000
3000
Tôi sẽ đưa chúng ta lên cỗ máy thời gian,
01:44
and we're going to the left; we're going to go back to the past
36
89000
2000
và ta sẽ rẽ trái; ta sẽ đi về quá khứ
01:46
to see what the ocean was like.
37
91000
3000
xem đại dương trước đây ra sao.
01:50
And let's start with this time machine, the Line Islands,
38
95000
2000
Hãy bắt đầu với Quần Đảo Line
01:52
where we have conducted a series
39
97000
2000
nơi chúng ta đã thực hiện hàng loạt
01:54
of National Geographic expeditions.
40
99000
2000
những cuộc thám hiểm Địa lý Quốc gia.
01:56
This sea is an archipelago belonging to Kiribati
41
101000
2000
Vùng biển này thuộc về quần đảo Kiribati
01:58
that spans across the equator
42
103000
2000
bắt ngang qua xích đạo
và có vài quần đảo không người,
02:00
and it has several uninhabited,
43
105000
2000
02:02
unfished, pristine islands
44
107000
2000
không ai đánh bắt cá, nguyên sơ
02:04
and a few inhabited islands.
45
109000
2000
và 1 vài đảo có người sinh sống.
02:06
So let's start with the first one: Christmas Island, over 5,000 people.
46
111000
3000
Hãy bắt đầu với hòn đảo
đầu tiên:
đầu tiên:
Đảo Giáng sinh, hơn 5000 người sinh sống.
02:09
Most of the reefs are dead,
47
114000
3000
Hầu hết là các rặng chết,
02:12
most of the corals are dead -- overgrown by algae --
48
117000
3000
san hô chết, tảo sinh trưởng tốt hơn,
02:15
and most of the fish are smaller than
49
120000
2000
và hầu hết cá
nhỏ hơn cây bút chì ta dùng để đếm chúng.
02:17
the pencils we use to count them.
50
122000
3000
02:20
We did 250 hours of diving here
51
125000
2000
Chúng tôi đã lặn 250 giờ ở đây
02:22
in 2005.
52
127000
2000
vào năm 2005.
02:24
We didn't see a single shark.
53
129000
2000
Chúng tôi không thấy một con cá mập nào.
02:26
This is the place that Captain Cook discovered in 1777
54
131000
3000
Thuyền trưởng Cook
đã phát hiện ra nơi này năm 1777
đã phát hiện ra nơi này năm 1777
02:29
and he described a huge abundance of sharks
55
134000
3000
và ông tả lại là có rất nhiều cá mập
02:32
biting the rudders and the oars of their small boats
56
137000
3000
cắn bánh lái và mái chèo
của các con thuyền nhỏ
của các con thuyền nhỏ
02:35
while they were going ashore.
57
140000
2000
khi họ đang đi tiến về bờ.
02:37
Let's move the dial a little bit to the past.
58
142000
2000
Hãy chuyển sang hướng khác một chút.
02:39
Fanning Island, 2,500 people.
59
144000
2000
Đảo Fanning, 2500 dân sinh sống.
02:41
The corals are doing better here. Lots of small fish.
60
146000
2000
San hô phát triển tốt. Rất nhiều cá nhỏ.
02:43
This is what many divers would consider paradise.
61
148000
2000
Với nhiều thợ lặn,
đây như là thiên đường.
đây như là thiên đường.
02:45
This is where you can see most
62
150000
2000
Đây là nơi bạn có thể thấy phần lớn
02:47
of the Florida Keys National Marine Sanctuary.
63
152000
2000
Khu bảo tồn biển quốc gia Florida Keys.
02:49
And many people think this is really, really beautiful,
64
154000
3000
Và nhiều người cho rằng cảnh này rất đẹp,
02:52
if this is your baseline.
65
157000
2000
nếu đó là cơ sở của bạn.
Nếu ta quay lại một nơi
02:54
If we go back to a place
66
159000
2000
như Rạn san hô vòng Palmyra Atoll,
02:56
like Palmyra Atoll,
67
161000
2000
tôi và Jeremy Jackson
đã ở đó vài năm trước,
đã ở đó vài năm trước,
02:58
where I was with Jeremy Jackson a few years ago,
68
163000
3000
03:01
the corals are doing better and there are sharks.
69
166000
3000
san hô phát triển tốt hơn và có cá mập.
03:04
You can see sharks in every single dive.
70
169000
2000
Bạn có thể thấy cá mập mỗi lần lặn xuống.
03:06
And this is something that is very unusual in today's coral reefs.
71
171000
3000
Và điều đó khá hiếm
ở các rặng san hô hiện nay.
ở các rặng san hô hiện nay.
03:09
But then, if we shift the dial
72
174000
2000
Nhưng, nếu ta quay ngược lại
03:11
200, 500 years back,
73
176000
3000
200, 500 năm trước,
03:14
then we get to the places where the corals
74
179000
2000
thì ta sẽ đến những nơi mà san hô
03:16
are absolutely healthy and gorgeous,
75
181000
2000
hoàn toàn khỏe mạnh và lộng lẫy,
03:18
forming spectacular structures,
76
183000
2000
tạo nên những cấu trúc đẹp mắt,
03:20
and where the predators
77
185000
2000
và nơi những động vật ăn thịt
03:22
are the most conspicuous thing,
78
187000
3000
dễ được nhìn thấy nhất,
nơi bạn thấy 25-50 con cá mập mỗi lần lặn.
03:25
where you see between 25 and 50 sharks per dive.
79
190000
3000
03:30
What have we learned from these places?
80
195000
3000
Chúng ta học được gì từ những nơi đó?
03:33
This is what we thought was natural.
81
198000
3000
Đây là những gì chúng ta nghĩ là tự nhiên.
Chúng tôi gọi đây là tháp sinh khối
03:37
This is what we call the biomass pyramid.
82
202000
2000
Nếu ta tập trung tất cả cá
từ một rặng san hô lại và cân chúng,
từ một rặng san hô lại và cân chúng,
03:39
If we get all of the fish of a coral reef together and weigh them,
83
204000
3000
03:42
this is what we would expect.
84
207000
2000
đây là điều mà chúng ta mong đợi.
03:44
Most of the biomass is low on the food chain, the herbivores,
85
209000
3000
Hầu hết sinh khối đều thấp
ở chuỗi thức ăn, động vật ăn cỏ
ở chuỗi thức ăn, động vật ăn cỏ
03:47
the parrotfish, the surgeonfish that eat the algae.
86
212000
3000
cá vẹt, cá đuôi gai ăn tảo.
03:50
Then the plankton feeders, these little damselfish,
87
215000
3000
Rồi sinh vật phù du, cá thia biển nhỏ,
03:53
the little animals floating in the water.
88
218000
3000
những động vật nhỏ nổi trên mặt nước.
03:56
And then we have a lower biomass of carnivores,
89
221000
2000
Và rồi chúng ta có sinh khối thấp hơn
là động vật ăn thịt,
là động vật ăn thịt,
03:58
and a lower biomass of top head,
90
223000
2000
và tầng thấp hơn ở trên cùng
04:00
or the sharks, the large snappers, the large groupers.
91
225000
3000
là cá mập, cá hồng lớn, cá mú lớn.
04:03
But this is a consequence.
92
228000
2000
Nhưng đây là hệ quả
Quan điểm của thế giới là hệ quả
04:05
This view of the world is a consequence
93
230000
2000
04:07
of having studied degraded reefs.
94
232000
2000
từ việc nghiên cứu
các rặng san hô suy thoái
các rặng san hô suy thoái
04:09
When we went to pristine reefs,
95
234000
2000
Khi chúng tôi đến các
rặng san hô nguyên sơ
rặng san hô nguyên sơ
04:11
we realized that the natural world
96
236000
2000
chúng tôi đã nhận ra rằng
thế giới tự nhiên ngược lại
04:13
was upside down;
97
238000
2000
04:15
this pyramid was inverted.
98
240000
2000
cái tháp bị đảo ngược.
Phía trên cùng chiếm phần lớn sinh khối
04:17
The top head does account for most of the biomass,
99
242000
3000
04:20
in some places up to 85 percent,
100
245000
2000
ở một vài nơi, chiếm đến 85%
04:22
like Kingman Reef, which is now protected.
101
247000
3000
như Rặng Kingman, bây giờ đã được bảo vệ,
Tin tốt là, bên cạnh việc có thêm
nhiều vật ăn thịt
nhiều vật ăn thịt
04:25
The good news is that, in addition to having more predators,
102
250000
2000
04:27
there's more of everything.
103
252000
2000
thì mọi thứ đều sẽ nhiều hơn.
04:29
The size of these boxes is bigger.
104
254000
2000
Kích cỡ của những cái hộp này lớn hơn.
04:31
We have more sharks, more biomass of snappers,
105
256000
3000
chúng tôi có nhiều cá mập hơn,
lượng sinh khối của cá mú nhiều hơn,
lượng sinh khối của cá mú nhiều hơn,
04:34
more biomass of herbivores, too,
106
259000
2000
của động vật ăn cỏ
cũng nhiều hơn
cũng nhiều hơn
04:36
like these parrot fish that are like marine goats.
107
261000
3000
Ví dụ như cá vẹt, những con cừu của biển.
04:39
They clean the reef; everything that grows enough to be seen,
108
264000
3000
Chúng làm sạch rặng;
mọi thứ lớn đến mức nhìn thấy được
mọi thứ lớn đến mức nhìn thấy được
thì chúng ăn và giữ rặng san hô sạch sẽ
04:42
they eat, and they keep the reef clean
109
267000
3000
04:45
and allow the corals to replenish.
110
270000
2000
và cho phép san hô phục hồi.
04:47
Not only do these places --
111
272000
2000
Không chỉ những nơi này-
04:49
these ancient, pristine places -- have lots of fish,
112
274000
2000
những vùng nguyên sơ, cổ xưa này
- có nhiều cá
- có nhiều cá
04:51
but they also have other important components
113
276000
2000
mà chúng còn có
những thành phần quan trọng khác
những thành phần quan trọng khác
04:53
of the ecosystem like the giant clams;
114
278000
2000
của hệ sinh thái như trai khổng lồ
04:55
pavements of giant clams in the lagoons,
115
280000
2000
những dãy trai khổng lồ trong các đầm phá
04:57
up to 20, 25 per square meter.
116
282000
2000
rộng đến 20 tới 25 con trên một mét vuông
04:59
These have disappeared from every inhabited reef in the world,
117
284000
3000
Chúng đã biến mất ở mọi rặng san hô
bị xâm chiếm trên trái đất
bị xâm chiếm trên trái đất
05:02
and they filter the water;
118
287000
2000
và chúng lọc nước;
chúng giữ nước sạch
chúng giữ nước sạch
05:04
they keep the water clean from
119
289000
2000
khỏi vi sinh vật và mầm bệnh
05:06
microbes and pathogens.
120
291000
2000
05:08
But still, now we have global warming.
121
293000
3000
Nhưng chúng ta vẫn còn
vấn đề nóng lên toàn cầu
vấn đề nóng lên toàn cầu
nếu chúng ta không còn
đánh bắt cá
đánh bắt cá
05:11
If we don't have fishing because these reefs are protected by law
122
296000
3000
-vì những rặng san hô này
được pháp luật bảo vệ
được pháp luật bảo vệ
05:14
or their remoteness, this is great.
123
299000
2000
hoặc vì vị trí hẻo lánh
- thì thật tuyệt
- thì thật tuyệt
05:16
But the water gets warmer for too long
124
301000
2000
Nhưng nước đã ấm lên quá lâu
05:18
and the corals die.
125
303000
2000
và những rặng san hô chết
05:20
So how are these fish,
126
305000
2000
Vậy những con cá,
05:22
these predators going to help?
127
307000
2000
những vật tiêu thụ này sẽ giúp đỡ thế nào?
05:24
Well, what we have seen is that
128
309000
2000
Những gì chúng tôi đã nhìn thấy là
05:26
in this particular area
129
311000
2000
ở khu vực đặc biệt này
trong El Nino, những năm 97,98
05:28
during El Nino, year '97, '98,
130
313000
2000
05:30
the water was too warm for too long,
131
315000
2000
nước đã quá ấm trong quá lâu
và nhiều rặng san hô bị tẩy trắng
05:32
and many corals bleached
132
317000
2000
nhiều nơi đã chết
05:34
and many died.
133
319000
2000
Vào Giáng sinh, khi lưới thức ăn suy giảm
05:36
In Christmas, where the food web is really trimmed down,
134
321000
3000
05:39
where the large animals are gone,
135
324000
2000
khi những con vật lớn đã đi
05:41
the corals have not recovered.
136
326000
2000
những rặng san hô không hồi phục
Ở đảo Fanning. những rặng san hô
đã không hồi phục
đã không hồi phục
05:43
In Fanning Island, the corals are not recovered.
137
328000
3000
05:46
But you see here
138
331000
3000
Nhưng bạn thấy ở đây
05:49
a big table coral that died and collapsed.
139
334000
3000
một bàn san hô đã chết và sụp đổ
05:52
And the fish have grazed the algae,
140
337000
2000
Và những con cá đã gặm tảo
05:54
so the turf of algae is a little lower.
141
339000
2000
nên mảng tảo thấp hơn một chút
05:56
Then you go to Palmyra Atoll
142
341000
2000
Rồi bạn tới Palmyra Atoll
05:58
that has more biomass of herbivores,
143
343000
3000
nơi có nhiều hơn
sinh khối của động vật ăn thực vật hơn
sinh khối của động vật ăn thực vật hơn
06:01
and the dead corals are clean,
144
346000
3000
và những rặng san hô chết thì sạch
06:04
and the corals are coming back.
145
349000
2000
thì những rặng san hô đang trở lại.
06:06
And when you go to the pristine side,
146
351000
2000
Và khi bạn tới phía nguyên sinh
06:08
did this ever bleach?
147
353000
3000
cái này có bao giờ bị tẩy trắng chưa?
Những nơi này cũng từng bị tẩy trắng
nhưng chúng phục hồi nhanh hơn.
nhưng chúng phục hồi nhanh hơn.
06:11
These places bleached too, but they recovered faster.
148
356000
2000
06:13
The more intact, the more complete,
149
358000
2000
Càng nguyên vẹn thì
càng hoàn thiện,
càng hoàn thiện,
06:15
[and] the more complex your food web,
150
360000
2000
Lưới thức ăn của bạn càng phức tạp
06:17
the higher the resilience, [and] the more likely
151
362000
3000
thì sự phục hồi càng cao, và dường như
06:20
that the system is going to recover
152
365000
2000
hệ thống sẽ phục hồi
06:22
from the short-term impacts of warming events.
153
367000
3000
khỏi những tác động ngắn hạn
từ những sự kiện ấm lên
từ những sự kiện ấm lên
06:25
And that's good news, so we need to recover that structure.
154
370000
3000
và đó là tin tốt,
nên chúng ta cần phục hồi cấu trúc đó
nên chúng ta cần phục hồi cấu trúc đó
06:28
We need to make sure that all of the pieces of the ecosystem are there
155
373000
3000
Chúng ta phải đảm bảo rằng
mọi thành phần của hệ sinh thái ở đó
mọi thành phần của hệ sinh thái ở đó
06:32
so the ecosystem can adapt
156
377000
2000
để hệ sinh thái có thể thích nghi
06:34
to the effects of global warming.
157
379000
3000
với hiệu ứng ấm lên toàn cầu
06:37
So if we have to reset the baseline,
158
382000
3000
Vậy nếu chúng ta phải đặt lại đường cơ sở
06:40
if we have to push the ecosystem back to the left,
159
385000
2000
nếu chúng ta phải đẩy hệ sinh thái
ngược về bên trái
ngược về bên trái
06:42
how can we do it?
160
387000
2000
thì ta có thể làm thế nào?
06:44
Well, there are several ways.
161
389000
2000
Có một vài cách.
Một cách rõ ràng là
những khu vực biển được bảo vệ
những khu vực biển được bảo vệ
06:46
One very clear way is the marine protected areas,
162
391000
2000
đặc biệt là những
khu bảo tồn không khai thác
khu bảo tồn không khai thác
06:48
especially no-take reserves
163
393000
2000
06:50
that we set aside
164
395000
2000
mà ta đặt sang một bên
06:52
to allow for the recovery for marine life.
165
397000
2000
để cho phép sự sống ở biển phục hồi
06:54
And let me go back to that image
166
399000
2000
Và hãy cho tôi quay lại với hình ảnh
06:56
of the Mediterranean.
167
401000
3000
ở Địa Trung Hải
06:59
This was my baseline. This is what I saw when I was a kid.
168
404000
3000
Đây từng là đường cơ sở của tôi.
Đây từng là cái tôi đã thấy khi còn nhỏ.
Đây từng là cái tôi đã thấy khi còn nhỏ.
07:02
And at the same time I was watching
169
407000
2000
Cùng lúc đó, tôi đang xem
07:04
Jacques Cousteau's shows on TV,
170
409000
3000
các chương trình của
Jacques Cousteau trên TV
Jacques Cousteau trên TV
07:07
with all this richness and abundance and diversity.
171
412000
2000
với mọi sự giàu đẹp, phong phú, đa dạng.
07:09
And I thought that this richness
172
414000
2000
Tôi đã nghĩ sự giàu có này
07:11
belonged to tropical seas,
173
416000
2000
thuộc về những vùng biển nhiệt đới,
07:13
and that the Mediterranean was a naturally poor sea.
174
418000
2000
rằng Địa Trung Hải là
một vùng biển nghèo tự nhiên
một vùng biển nghèo tự nhiên
07:15
But, little did I know,
175
420000
2000
Nhưng tôi đã không biết,
07:17
until I jumped for the first time in a marine reserve.
176
422000
3000
cho đến lần đầu khi tôi nhảy xuống
một vùng biển được bảo tổn,
một vùng biển được bảo tổn,
07:20
And this is what I saw, lots of fish.
177
425000
3000
Và đây là cái tôi thấy, rất nhiều cá.
07:23
After a few years, between five and seven years,
178
428000
2000
Sau vài năm, khoẳng năm đến bảy năm,
07:25
fish come back, they eat the urchins,
179
430000
2000
cá quay trở lại, chúng ăn nhím biển
07:27
and then the algae grow again.
180
432000
2000
và tảo mọc trở lại
07:29
So you have this little algal forest,
181
434000
2000
Vậy là bạn có rừng tảo nhỏ này,
07:31
and in the size of a laptop
182
436000
3000
trong cỡ một chiếc laptop
07:34
you can find more than 100 species of algae,
183
439000
2000
bạn có thể tìm thấy hơn 100 loài tảo
07:36
mostly microscopic fit
184
441000
2000
phần lớn vừa mức kính hiển vi
07:38
hundreds of species of little animals
185
443000
3000
hàng trăm loài động vật nhỏ
07:41
that then feed the fish,
186
446000
2000
làm thức ăn cho cá
07:43
so that the system recovers.
187
448000
2000
vậy là hệ thống được phục hồi.
07:45
And this particular place, the Medes Islands Marine Reserve,
188
450000
3000
Và địa điểm đặc biệt này,
khu bảo tổn quần đảo Medes
khu bảo tổn quần đảo Medes
07:48
is only 94 hectares,
189
453000
2000
chỉ có 94 hecta
mà mang lại 6 triệu euro
cho kinh tế địa phương
cho kinh tế địa phương
07:50
and it brings 6 million euros to the local economy,
190
455000
3000
gấp 20 lần so với đánh cá
07:53
20 times more than fishing,
191
458000
2000
07:55
and it represents 88 percent
192
460000
2000
Nó chiếm 88%
07:57
of all the tourist revenue.
193
462000
2000
lợi nhuận du lịch
07:59
So these places not only help the ecosystem
194
464000
3000
Vậy là những địa điểm này
không chỉ giúp hệ sinh thái
không chỉ giúp hệ sinh thái
08:02
but also help the people
195
467000
2000
mà còn giúp con người
08:04
who can benefit from the ecosystem.
196
469000
2000
có thể thu lợi từ hệ sinh thái
08:06
So let me just give you a summary
197
471000
2000
Vậy hãy để tôi tóm tắt lại
những gì các khu bảo tồn
không khai thác làm được
không khai thác làm được
08:08
of what no-take reserves do.
198
473000
2000
08:10
These places, when we protect them,
199
475000
2000
Những nơi này, khi ta bảo vệ chúng,
so sánh với các khu không được bảo vệ
gần đó, đây là cái sẽ xảy ra
gần đó, đây là cái sẽ xảy ra
08:12
if we compare them to unprotected areas nearby, this is what happens.
200
477000
3000
08:15
The number of species increases 21 percent;
201
480000
2000
Số loài tăng 21%
08:17
so if you have 1,000 species
202
482000
2000
tức là nếu bạn có 1000 loài
08:19
you would expect 200 more in a marine reserve.
203
484000
2000
thì bạn có thể hy vọng thêm 200 loài
ở một khu bảo tổn biển
ở một khu bảo tổn biển
08:21
This is very substantial.
204
486000
2000
Điều này rất đáng kể
08:23
The size of organisms increases a third,
205
488000
3000
Kích cỡ các cá thể tăng một phần ba
08:26
so your fish are now this big.
206
491000
2000
tức là con cá của bạn sẽ to thế này
08:28
The abundance, how many fish you have per square meter,
207
493000
3000
Số lượng cá bạn có trên một mét vuông
08:31
increases almost 170 percent.
208
496000
3000
tăng gần 170%
08:34
And the biomass -- this is the most spectacular change --
209
499000
3000
Và sinh khối -
sự thay đổi đáng kinh ngạc nhất -
sự thay đổi đáng kinh ngạc nhất -
08:37
4.5 times greater biomass
210
502000
2000
tăng 4,5 lần
08:39
on average, just after five to seven years.
211
504000
2000
trung bình, chỉ sau 5 đến 7 năm
08:41
In some places up to 10 times
212
506000
2000
Ở một vài nơi tăng đến 10 lần
08:43
larger biomass inside the reserves.
213
508000
3000
ở trong khu bảo tồn
08:46
So we have all these things
214
511000
3000
Vậy là chúng ta có mọi thứ
08:49
inside the reserve that grow, and what do they do?
215
514000
3000
trong một khu bảo tồn đang phát triển,
thì chúng làm gì?
thì chúng làm gì?
08:52
They reproduce. That's population biology 101.
216
517000
2000
Chúng sinh sản.
Đó là kiến thức cơ bản
của sinh học quần thể
của sinh học quần thể
08:54
If you don't kill the fish, they take a longer time to die,
217
519000
3000
Nếu bạn không giết cá,
chúng sẽ sống lâu hơn
chúng sẽ sống lâu hơn
08:57
they grow larger and they reproduce a lot.
218
522000
3000
chúng phát triển to hơn và sinh sản nhiều
09:00
And same thing for invertebrates. This is the example.
219
525000
2000
Điều tương tự với loài không xương sống,
Ví dụ,
Ví dụ,
09:02
These are egg cases
220
527000
2000
đây là những bọc trứng
09:04
laid by a snail off the coast of Chile,
221
529000
2000
của một con ốc sên dọc bờ biển Chile,
09:06
and this is how many eggs they lay on the bottom.
222
531000
3000
và đây là số trứng chúng đẻ ở đáy.
09:09
Outside the reserve,
223
534000
2000
Ngoài khu bảo tồn,
09:11
you cannot even detect this.
224
536000
2000
bạn thậm chí không thể phát hiện ra chúng
09:13
One point three million eggs per square meter
225
538000
3000
1,3 triệu trứng mỗi mét vuông
09:16
inside the marine reserve where these snails are very abundant.
226
541000
3000
trong khu bảo tồn
nơi có nhiều những con ốc sên này
nơi có nhiều những con ốc sên này
09:20
So these organisms reproduce,
227
545000
3000
Vậy là những cá thể này sinh sản,
09:23
the little larvae juveniles spill over,
228
548000
2000
những con ấu trùng non này tràn ngập
09:25
they all spill over,
229
550000
2000
chúng tràn ngập mọi nơi,
09:27
and then people can benefit from them outside too.
230
552000
2000
và con người có thể hưởng lợi từ chúng
từ bên ngoài
từ bên ngoài
09:29
This is in the Bahamas: Nassau grouper.
231
554000
2000
Đây là ở Bahamas: loài cá mú Nassau
09:31
Huge abundance of groupers inside the reserve,
232
556000
2000
Một lượng lớn cá mú bên trong khu bào tồn
09:33
and the closer you get to the reserve,
233
558000
2000
và bạn càng đến gần khu bảo tồn,
09:35
the more fish you have.
234
560000
2000
bạn càng có nhiều cá
09:37
So the fishermen are catching more.
235
562000
2000
Vậy là những ngư dân đang
đánh bắt nhiều hơn
đánh bắt nhiều hơn
09:39
You can see where the limits of the reserve are
236
564000
2000
Bạn có thể thấy
những giới hạn của khu bảo tồn
những giới hạn của khu bảo tồn
09:41
because you see the boats lined up.
237
566000
2000
vì bạn thấy những con tàu
xếp thành hàng
xếp thành hàng
09:43
So there is spill over;
238
568000
2000
Vậy là có sự tràn sang;
có những lợi ích vượt ra ngoài
giới hạn của các khu bảo tồn
giới hạn của các khu bảo tồn
09:45
there are benefits beyond the boundaries of these reserves
239
570000
2000
09:47
that help people around them,
240
572000
2000
giúp cho những người ở quanh chúng
09:49
while at the same time
241
574000
2000
cùng lúc đó
khu bảo tồn cũng đang bảo vệ
09:51
the reserve is protecting
242
576000
2000
09:53
the entire habitat. It is building resilience.
243
578000
3000
toàn bộ môi trường sống.
Nó đang xây dựng khả năng phục hồi
Nó đang xây dựng khả năng phục hồi
09:57
So what we have now --
244
582000
2000
Vậy thì thứ mà ta đang có hiện nay -
09:59
or a world without reserves --
245
584000
2000
- một thế giới không có các khu bảo tồn -
10:01
is like a debit account
246
586000
2000
là một tài khoản nợ
10:03
where we withdraw all the time
247
588000
2000
mà ta suốt ngày rút tiền
và không bao giờ nạp
10:05
and we never make any deposit.
248
590000
2000
Các khu bảo tồn giống như
những tài khoản tiết kiệm
những tài khoản tiết kiệm
10:07
Reserves are like savings accounts.
249
592000
2000
10:09
We have this principal that we don't touch;
250
594000
2000
Chúng ta có phần chính, không chạm vào
10:11
that produces returns,
251
596000
2000
mà ở ó tạo ra tiền lời
10:13
social, economic and ecological.
252
598000
3000
về mặt xã hội, kinh tế và sinh thái
Và nếu ta nghĩ về sự gia tăng sinh khối
trong các khu bảo tồn
trong các khu bảo tồn
10:16
And if we think about the increase of biomass inside the reserves,
253
601000
3000
10:19
this is like compound interest.
254
604000
3000
thì nó giống như lãi suất kép vậy.
10:22
Two examples, again,
255
607000
2000
Lại thêm 2 ví dụ nữa
10:24
of how these reserves can benefit people.
256
609000
3000
về cách các khu bảo tồn này có thể
tạo lợi ích cho con người
tạo lợi ích cho con người
10:27
This is how much fishermen get
257
612000
3000
Đây là số tiền mà ngư dân kiếm được
10:30
everyday in Kenya, fishing
258
615000
2000
ở Kenya mỗi ngày
10:32
over a series of years,
259
617000
2000
qua nhiều năm
10:34
in a place where
260
619000
2000
ở nơi mà
không có sự bảo vệ;
mở cửa tự do cho mọi người
mở cửa tự do cho mọi người
10:36
there is no protection; it's a free-for-all.
261
621000
3000
10:39
Once the most degrading fishing gear,
262
624000
3000
Khi dụng cụ đánh cá tầm thường nhất -
10:42
seine nets, were removed,
263
627000
2000
-những cái lưới biển - bị gỡ bỏ
10:44
the fishermen were catching more.
264
629000
2000
các ngư dân đánh bắt được nhiều hơn
10:46
If you fish less, you're actually catching more.
265
631000
3000
Nếu bạn đánh bắt ít đi,
bạn sẽ được nhiều hơn
bạn sẽ được nhiều hơn
10:49
But if we add the no-take reserve on top of that,
266
634000
2000
Nhưng nếu ta thêm việc
bảo tồn không xâm lấn lên đầu
bảo tồn không xâm lấn lên đầu
10:51
the fishermen are still making more money
267
636000
2000
thì các ngư dân vẫn kiếm được nhiều hơn
10:53
by fishing less around an area that is protected.
268
638000
3000
nhờ đánh bắt ít đi
quanh khu vực được bảo vệ
quanh khu vực được bảo vệ
10:56
Another example:
269
641000
2000
Ví dụ nữa:
Cá mú Nassau ở Belize trong
Rặng Trung bộ châu Mỹ
Rặng Trung bộ châu Mỹ
10:58
Nassau groupers in Belize in the Mesoamerican Reef.
270
643000
3000
11:01
This is grouper sex,
271
646000
2000
Đây là sự sinh sản của cá mú
11:03
and the groupers aggregate around the full moons
272
648000
2000
chúng tụ tập lại vào ngày trăng tròn
11:05
of December and January for a week.
273
650000
2000
của tháng 12 và tháng 1 trong 1 tuần
11:08
They used to aggregate up to the
274
653000
3000
Chúng thường tụ tập hàng vạn con
11:11
tens of thousands, 30,000 groupers about this big
275
656000
2000
30 000 con cá mú lớn cỡ này
11:13
in one hectare, in one aggregation.
276
658000
3000
trong 1 hecta, trong một tập hợp
11:16
Fishermen knew about these things; they caught them, and they depleted them.
277
661000
3000
Ngư dân đã biết điều này, họ bắt hết chúng
11:19
When I went there for the first time in 2000,
278
664000
3000
Khi tôi đến đó lần đầu năm 2000
11:22
there were only 3,000 groupers left.
279
667000
2000
chỉ có 3000 con cá mú còn sót lại
11:24
And the fishermen were authorized to catch 30 percent
280
669000
3000
Các ngư dân đã được cho phép bắt 30%
11:27
of the entire spawning population every year.
281
672000
3000
của quần thể trong kì sinh sản mỗi năm
Vậy là chúng tôi đã làm
một phân tích đơn giản
một phân tích đơn giản
11:30
So we did a simple analysis,
282
675000
2000
11:32
and it doesn't take rocket science
283
677000
2000
chẳng cần tới khoa học tên lửa
11:34
to figure out that, if you take 30 percent every year,
284
679000
2000
để chỉ ra rằng, nếu bạn cứ lấy 30% mỗi năm
11:36
your fishery is going to collapse very quickly.
285
681000
2000
thì nghề cá của bạn sẽ sụp đổ nhanh chóng
11:38
And with the fishery, the entire reproductive ability
286
683000
2000
Rồi toàn bộ khả năng sinh sản của loài
11:40
of the species goes extinct.
287
685000
2000
đi tới tuyệt chủng
11:42
It happened in many places around the Caribbean.
288
687000
3000
Nó đã diễn ra nhiều nơi quanh Carribe
11:45
And they would make 4,000 dollars per year,
289
690000
2000
Họ kiếm được 4000 đô-la mỗi năm
11:47
total, for the entire fishery,
290
692000
2000
cho toàn bộ ngư nghiệp
11:49
several fishing boats.
291
694000
3000
rất nhiều tàu đánh cá
11:52
Now, if you do an economic analysis
292
697000
2000
Giờ, nếu bạn làm một phân tích kinh tế
11:54
and project what would happen
293
699000
2000
và dự án về điều sẽ xảy ra
11:56
if the fish were not cut,
294
701000
2000
nếu cá không bị cắt giảm
11:58
if we brought just 20 divers
295
703000
2000
nếu ta chỉ mang 20 thợ lặn
12:00
one month per year,
296
705000
2000
một tháng mỗi năm
12:02
the revenue would be more than 20 times higher
297
707000
3000
thì lợi nhuận sẽ cao hơn gấp 20 lần
12:05
and that would be sustainable over time.
298
710000
3000
và nó cũng bền vững theo thời gian
Vậy ta thực hiện được bao nhiêu?
12:08
So how much of this do we have?
299
713000
2000
12:10
If this is so good, if this is such a no-brainer, how much of this do we have?
300
715000
3000
Nếu chuyện này rất tốt,
nếu không cần phải suy nghĩ gì,
nếu không cần phải suy nghĩ gì,
thì chúng ta thực hiện được bao nhiêu?
12:13
And you already heard that
301
718000
2000
Hẳn bạn đã nghe nói
12:15
less than one percent of the ocean's protected.
302
720000
2000
chỉ ít hơn 1% đại dương được bảo vệ
12:17
We're getting closer to one percent now,
303
722000
2000
Chúng ta hiện đang tiến gần đến 1%
nhờ những sự bảo vệ của quần đảo Chagos
12:19
thanks to the protections of the Chagos Archipelago,
304
724000
2000
12:21
and only a fraction of this is fully protected from fishing.
305
726000
3000
và chỉ một phần của nơi này
được hoàn toàn bảo vệ khỏi đánh cá
được hoàn toàn bảo vệ khỏi đánh cá
12:25
Scientific studies recommend that at least 20 percent
306
730000
2000
Các nghiên cứu khoa học đề xuất
rằng ít nhất
rằng ít nhất
12:27
of the ocean should be protected.
307
732000
3000
20% đại dương cần được bảo vệ
12:30
The estimated range is between 20 and 50 percent
308
735000
2000
Khoảng ước lượng từ 20 đến 50%
12:32
for a series of goals of biodiversity
309
737000
2000
cho một chuỗi mục tiêu về
cân bằng sinh thái
cân bằng sinh thái
12:34
and fishery enhancement and resilience.
310
739000
3000
cái thiện ngư nghiệp và khả năng phục hồi
Giờ, liệu cái này có
khả thi không?
khả thi không?
12:37
Now, is this possible? People would ask: How much would that cost?
311
742000
3000
Mọi người sẽ hỏi:
Chuyện này tốn bao nhiêu tiền?
Chuyện này tốn bao nhiêu tiền?
12:40
Well, let's think about
312
745000
2000
Hãy nghĩ về
12:42
how much we are paying now
313
747000
2000
số tiền ta đang trả
12:44
to subsidize fishing:
314
749000
3000
để đầu tư cho ngư nghiệp
12:47
35 billion dollars per year.
315
752000
3000
35 tỷ đô la mỗi năm
12:51
Many of these subsidies go to destructive fishing practices.
316
756000
3000
Rất nhiều tiền dành cho
các giải pháp đánh cá mang tính hủy hoại
các giải pháp đánh cá mang tính hủy hoại
12:54
Well, there are a couple estimates
317
759000
2000
Có một vài ước tính
12:56
of how much it would cost to create
318
761000
2000
về chi phí để tạo ra
12:58
a network of protected areas
319
763000
2000
một mạng lưới khu bảo vệ
13:00
covering 20 percent of the ocean
320
765000
2000
che phủ 20% diện tích đại dương
13:02
that would be only a fraction
321
767000
2000
Đó sẽ chỉ là một phần
13:04
of what we are now paying;
322
769000
2000
của số tiền mà ta đang chi trả
13:06
the government hands out to a fishery
323
771000
2000
cho chính phủ để đầu tư vào một ngư nghiệp
13:08
that is collapsing.
324
773000
2000
đang sụp đổ
13:10
People are losing their jobs because the fisheries are collapsing.
325
775000
3000
Mọi người đang mất việc
vì ngư nghiệp đang sụp đổ
vì ngư nghiệp đang sụp đổ
13:13
A creation of a network of reserves
326
778000
2000
Tạo ra một mạng lưới các khu bảo tồn
13:15
would provide direct employment for more than a million people
327
780000
2000
sẽ cung cấp công việc trực tiếp
cho hơn một triệu người
cho hơn một triệu người
13:17
plus all the secondary jobs and all the secondary benefits.
328
782000
3000
cộng thêm tất cả những công việc thứ yếu
và lợi ích thứ yếu
và lợi ích thứ yếu
13:20
So how can we do that?
329
785000
2000
Vậy làm sao ta làm được điều đó?
13:22
If it's so clear that these savings accounts
330
787000
3000
Nếu những tài khoản tiết kiệm này rõ ràng
13:25
are good for the environment and for people,
331
790000
3000
tốt cho môi trường và con người
13:28
why don't we have 20, 50 percent of the ocean?
332
793000
3000
tại sao ta không bảo vệ được 20,
50% đại dương?
50% đại dương?
13:31
And how can we reach that goal?
333
796000
3000
Và làm sao ta đạt được mục tiêu đó?
13:34
Well, there are two ways of getting there.
334
799000
3000
Có 2 cách
Giải pháp không đáng kể là
tạo ra những khu bảo tồn thật lớn
tạo ra những khu bảo tồn thật lớn
13:37
The trivial solution is to create really large protected areas
335
802000
3000
13:40
like the Chagos Archipelago.
336
805000
2000
như Quần đảo Chagos
13:42
The problem is that we can create these large reserves
337
807000
3000
Vấn đề là ta chỉ làm được như vậy
13:45
only in places where there are no people, where there is no social conflict,
338
810000
3000
ở những nơi không có người,
không có mâu thuẫn xã hội
không có mâu thuẫn xã hội
13:48
where the political cost is really low
339
813000
2000
nơi mà chi phí chính sách thật thấp
13:50
and the economic cost is also low.
340
815000
3000
và chi phí kinh tế cũng thấp
13:53
And a few of us, a few organizations in this room and elsewhere
341
818000
3000
Và một vài người trong chúng ta,
một vài tổ chức ở ngay đây hay nơi khác
một vài tổ chức ở ngay đây hay nơi khác
13:56
are working on this.
342
821000
2000
đang làm điều này
13:58
But what about the rest of the coast of the world,
343
823000
2000
Nhưng còn phần còn lại của
các bờ biển trên thế giới
các bờ biển trên thế giới
14:00
where people live and make a living out of fishing?
344
825000
3000
nơi con người sống và kiếm ăn nhờ đánh cá?
14:04
Well, there are three main reasons why
345
829000
2000
Có 3 lý do chính tại sao
14:06
we don't have tens of thousands of small reserves:
346
831000
3000
chúng ta không có hàng vạn khu bảo tồn nhỏ
14:09
The first one is that people have no idea
347
834000
2000
Đầu tiền là mọi người không biết
14:11
what marine reserves do,
348
836000
3000
khu bảo tồn đại dương làm gì
14:14
and fishermen tend to be really, really defensive
349
839000
3000
và các ngư dân có xu hướng rất,
rất đề phòng
rất đề phòng
14:17
when it comes to regulating or closing
350
842000
2000
việc điều chỉnh hay đóng cửa một khu vực
14:19
an area, even if it's small.
351
844000
2000
dù là nhỏ
14:21
Second, the governance is not right
352
846000
2000
Thứ hai là chính quyền không đúng
14:23
because most coastal communities around the world
353
848000
2000
vì phần lớn cộng đồng ven biển
trên thế giới
trên thế giới
14:25
don't have the authority
354
850000
2000
không có chính quyền
14:27
to monitor the resources to create the reserve and enforce it.
355
852000
3000
để điều khiển tài nguyên để
tạo ra khu bảo tồn và thực thi nó
tạo ra khu bảo tồn và thực thi nó
14:30
It's a top down hierarchical structure
356
855000
2000
Đó là một cấu trúc phân cấp
từ trên xuống
từ trên xuống
14:32
where people wait for
357
857000
2000
nơi mà mọi người đợi
14:34
government agents to come
358
859000
2000
các nhân viên chính phủ đến
14:36
and this is not effective. And the government doesn't have enough resources.
359
861000
3000
và nó không hiệu quả.
Và chính phủ không có đủ nguồn lực
Và chính phủ không có đủ nguồn lực
14:39
Which takes us to the third reason,
360
864000
2000
dẫn đến lý do thứ ba
tại sao ta không có nhiều khu bảo tồn hơn
14:41
why we don't have many more reserves,
361
866000
3000
là các mô hình gây quỹ đã sai
14:44
is that the funding models have been wrong.
362
869000
3000
14:47
NGOs and governments
363
872000
2000
Các NGO và các chính phủ
dành nhiều thời gian, công sức, tài nguyên
14:49
spend a lot of time and energy and resources
364
874000
3000
thường là cho một vài khu vực nhỏ
14:52
in a few small areas, usually.
365
877000
3000
14:55
So marine conservation and coastal protection
366
880000
2000
Vậy là việc bảo vệ biển và vùng bờ biển
14:57
has become a sink for government or philanthropic money,
367
882000
3000
đã trở thành một cái vũng
của chính phủ và tiền tài trợ
của chính phủ và tiền tài trợ
15:00
and this is not sustainable.
368
885000
2000
Như thế không bền vững
15:02
So the solutions are just
369
887000
2000
Vậy là những giải pháp
để giải quyết 3 vấn đề này là
15:04
fixing these three issues.
370
889000
2000
Thứ nhất, ta cần phát triển 1
chiến dịch nhận thức toàn cầu
chiến dịch nhận thức toàn cầu
15:06
First, we need to develop a global awareness campaign
371
891000
3000
để thu hút các cộng đồng địa phương
và các chính phủ
và các chính phủ
15:09
to inspire local communities and governments
372
894000
3000
tạo ra các khu bảo tồn không xâm lấn
15:12
to create no-take reserves
373
897000
2000
15:14
that are better than what we have now.
374
899000
2000
tốt hơn những gì ta đang có
15:16
It's the savings accounts
375
901000
2000
Nó là các tài khoản tiết kiệm
chống lại những tài khoản nợ
không có tiền gửi
không có tiền gửi
15:18
versus the debit accounts with no deposits.
376
903000
3000
Thứ hai, ta cần tái thiết kế chính quyền
15:21
Second, we need to redesign our governance
377
906000
2000
15:23
so conservation efforts can be decentralized,
378
908000
3000
để những nỗ lực bảo tồn được phân quyền
15:26
so conservation efforts don't depend on
379
911000
3000
để chúng không chỉ phụ thuộc vào
công việc của các NGO
15:29
work from NGOs
380
914000
2000
15:31
or from government agencies
381
916000
2000
hay các nhân viên chính phủ
15:33
and can be created by the local communities,
382
918000
2000
và có thể được tạo ra bởi
các cộng đồng địa phương
các cộng đồng địa phương
15:35
like it happens in the Philippines and a few other places.
383
920000
3000
như ở Philipine hay một vài nơi khác
15:38
And third, and very important,
384
923000
2000
Điều thứ ba rất quan trọng
15:40
we need to develop new business models.
385
925000
3000
chúng ta cần phát triển những
mô hình kinh doanh mới
mô hình kinh doanh mới
15:43
The philanthropy sink as the only way to create reserves
386
928000
3000
Chỉ dùng tiền từ thiện để
tạo ra các khu bảo tồn
tạo ra các khu bảo tồn
15:46
is not sustainable.
387
931000
2000
là không bền vững
Chúng ta thật sự cần phát triển
những mô hình kinh doanh
những mô hình kinh doanh
15:48
We really need to develop models, business models,
388
933000
3000
15:51
where coastal conservation
389
936000
3000
nơi mà khu bảo tồn bờ biển
15:54
is an investment,
390
939000
2000
là một sự đầu tư
15:56
because we already know
391
941000
2000
vì ta đã biết
những khu bảo tồn đại dương này cung cấp
15:58
that these marine reserves provide
392
943000
2000
16:00
social, ecological and economic benefits.
393
945000
3000
các lợi ích xã hội, sinh thái và kinh tế
16:03
And I'd like to finish with one thought,
394
948000
3000
Và tôi muốn kết thúc với một ý nghĩ
rằng sẽ không một tổ chức nào
có thể một mình
có thể một mình
16:06
which is that no one
395
951000
2000
16:08
organization alone
396
953000
2000
16:10
is going to save the ocean.
397
955000
2000
cứu được đại dương
16:12
There has been a lot of competition in the past,
398
957000
3000
Đã có nhiều cuộc đua trong quá khứ
và chúng ta cần phát triển
16:15
and we need to develop
399
960000
2000
16:17
a new model of partnership,
400
962000
2000
một mô hình hợp tác mới
16:19
truly collaborative,
401
964000
2000
thực sự hợp tác
khi ta kiếm tìm sự bổ trợ
16:21
where we are looking for complementing,
402
966000
2000
16:23
not substituting.
403
968000
2000
chứ không phải sự thay thế
16:25
The stakes are just too high
404
970000
2000
Giải thưởng rất cao
16:27
to continue the way we are going.
405
972000
2000
để tiếp tục con đường ta đang đi
16:29
So let's do that. Thank you very much.
406
974000
2000
Vậy hãy làm điều đó. Cảm ơn rất nhiều
16:31
(Applause)
407
976000
7000
16:39
Chris Anderson: Thank you Enric.
408
984000
2000
Cảm ơn!
Cảm ơn Eric!
16:41
Enric Sala: Thank you.
409
986000
2000
Đó là một công việc bậc thầy
16:44
CA: That was a masterful job
410
989000
2000
khi đặt mọi thứ lại cùng nhau
16:46
of pulling things together.
411
991000
2000
16:48
First of all, your pyramid, your inverted pyramid,
412
993000
3000
Đầu tiên là cái tháp ngược của anh
16:51
showing 85 percent biomass in the predators,
413
996000
2000
biểu diễn 85% sinh khối trong vật ăn thịt
16:53
that seems impossible.
414
998000
2000
dường như bất khả thi
16:55
How could 85 percent
415
1000000
3000
Làm sao mà 85%
có thể tồn tại nhờ 15%?
16:58
survive on 15 percent?
416
1003000
2000
17:00
ES: Well, imagine that you have two gears
417
1005000
3000
Hãy tưởng tượng anh có 2 bánh xe
trong 1 cái đồng hồ, 1 lớn 1 nhỏ
17:03
of a watch, a big one and a small one.
418
1008000
2000
Cái lớn di chuyển rất chậm,
cái nhỏ thì rất nhanh
cái nhỏ thì rất nhanh
17:05
The big one is moving very slowly, and the small one is moving fast.
419
1010000
3000
17:08
That's basically it.
420
1013000
2000
Đơn giản như vậy thôi!
Những con vật ở phía dưới
trong chuỗi thức ăn
trong chuỗi thức ăn
17:10
The animals at the lower parts of the food chain,
421
1015000
3000
sinh sản nhanh, sinh trưởng nhanh,
tạo ra hàng triệu trứng
tạo ra hàng triệu trứng
17:13
they reproduce very fast; they grow really fast; they produce millions of eggs.
422
1018000
3000
17:16
Up there, you have sharks and large fish that live 25, 30 years.
423
1021000
3000
Trên đây, anh có cá mập và các loài cá lớn
sống đến 25, 30 năm
sống đến 25, 30 năm
17:19
They reproduce very slowly; they have a slow metabolism;
424
1024000
3000
Chúng sinh sản rất chậm, chuyển hóa chậm
và đơn giản là chúng
duy trì sinh khối của mình
duy trì sinh khối của mình
17:22
and, basically, they just maintain their biomass.
425
1027000
2000
17:24
So, basically, the production surplus of these guys down there
426
1029000
3000
Vậy, cơ bản là, sản phẩm dư thừa của
những con dưới này
những con dưới này
17:27
is enough to maintain this biomass
427
1032000
2000
đủ để duy trì sinh khối này
17:29
that is not moving.
428
1034000
2000
không di chuyển
17:31
They are like capacitors of the system.
429
1036000
3000
Chúng giống như các
tụ điện cho hệ thống
tụ điện cho hệ thống
17:34
CA: That's very fascinating.
430
1039000
2000
Thật thú vị!
Vậy, thực sự, hình ảnh của chúng ta
về tháp thức ăn
về tháp thức ăn
17:36
So, really, our picture of a food pyramid
431
1041000
2000
17:38
is just -- we have to change that completely.
432
1043000
2000
phải thay đổi hoàn toàn
17:40
ES: At least in the seas.
433
1045000
3000
Ít nhất là ở đại dương
Chúng tôi đã tìm thấy ở
các rặng san hô
các rặng san hô
17:43
What we found in coral reefs is that the inverted pyramid
434
1048000
2000
rằng tháp ngược tương đương
với ở Serengeti
với ở Serengeti
17:45
is the equivalent of the Serengeti,
435
1050000
2000
17:47
with five lions per wildebeest.
436
1052000
2000
với 5 con sư tử trên
1 con linh dương đầu bò
1 con linh dương đầu bò
17:49
And on land, this cannot work.
437
1054000
2000
Ở trên đất liền, cái này không đúng
17:51
But at least on coral reefs are systems
438
1056000
2000
Nhưng ít nhất ở các rặng san hô
là những hệ thống
là những hệ thống
17:53
where there is a bottom component with structure.
439
1058000
2000
có một thành phần dưới cùng với cấu trúc
17:55
We think this is universal.
440
1060000
2000
Chúng tôi nghĩ cái này là toàn cầu
17:57
But we have started studying pristine reefs
441
1062000
3000
Nhưng chúng tôi mới bắt đầu
nghiên cứu các rặng nguyên sơ
nghiên cứu các rặng nguyên sơ
18:00
only very recently.
442
1065000
2000
gần đây thôi
Vậy những con số anh đã trình bày
rất đáng ngạc nhiên
rất đáng ngạc nhiên
18:02
CA: So the numbers you presented really are astonishing.
443
1067000
3000
Anh đang nói là chúng ta
đang chi 35 tỷ đô la
đang chi 35 tỷ đô la
18:05
You're saying we're spending 35 billion dollars
444
1070000
2000
cho trợ cấp
18:07
now on subsidies.
445
1072000
2000
Sẽ chỉ mất 16 tỷ đô để xây dựng
18:09
It would only cost 16 billion to set up
446
1074000
2000
18:11
20 percent of the ocean as
447
1076000
3000
20% đại dương
thành các khu bảo tồn
18:14
marine protected areas
448
1079000
2000
18:16
that actually give new living choices
449
1081000
2000
đồng thời đem đến những lựa chọn sống mới
18:18
to the fishermen as well.
450
1083000
2000
cho các ngư dân
18:20
If the world was a smarter place,
451
1085000
2000
Nếu thế giới thông minh hơn
18:22
we could solve this problem for negative 19 billion dollars.
452
1087000
3000
thì ta đã có thể giải quyết vấn đề này
với ít đi 19 tỷ đô la
với ít đi 19 tỷ đô la
18:25
We've got 19 billion to spend on health care or something.
453
1090000
2000
Chúng ta sẽ có 19 tỷ đô cho
chăm sóc sức khỏe hay cái gì đó
chăm sóc sức khỏe hay cái gì đó
18:27
ES: And then we have the under-performance of fisheries
454
1092000
3000
Rồi chúng ta có các
nền ngư nghiệp kém hiệu quả
nền ngư nghiệp kém hiệu quả
18:30
that is 50 billion dollars.
455
1095000
3000
trị giá 50 tỷ đô la
Lần nữa, một trong những giải pháp lớn là
18:33
So again, one of the big solutions is
456
1098000
2000
để Tổ chức thương mại thế giới
chuyển trợ cấp
chuyển trợ cấp
18:35
have the World Trade Organization shifting the subsidies
457
1100000
2000
18:37
to sustainable practices.
458
1102000
3000
cho giải pháp bền vững
18:40
CA: Okay, so there's a lot of examples that I'm hearing out there
459
1105000
2000
Được rồi, có nhiều ví dụ
mà tôi đã nghe
mà tôi đã nghe
18:42
about ending this subsidies madness.
460
1107000
2000
về việc chấp dứt sự trợ cấp điên cuồng.
18:44
So thank you for those numbers.
461
1109000
2000
Cảm ơn vì những con số.
18:46
The last one's a personal question.
462
1111000
2000
Chỉ có một câu hỏi cuối riêng tư
18:48
A lot of the experience of people here
463
1113000
2000
Nhiều người ở đây có trải nghiệm
những người đã ở biển lâu
18:50
who've been in the oceans for a long time
464
1115000
2000
họ mới nhìn thấy
sự xuống cấp của những nơi từng đẹp đẽ
sự xuống cấp của những nơi từng đẹp đẽ
18:52
has just been seeing this degradation, the places they saw that were beautiful
465
1117000
3000
18:55
getting worse, depressing.
466
1120000
2000
đang trở nên tệ đi
18:57
Talk to me about the feeling that you must have experienced
467
1122000
2000
Hãy nói tôi nghe về cảm giác
anh đã phải trải qua
anh đã phải trải qua
18:59
of going to these pristine areas
468
1124000
3000
khi đến những khu vực nguyên sơ
19:02
and seeing things coming back.
469
1127000
3000
và nhìn thấy những điều này quay trở lại
19:05
ES: It is a spiritual experience.
470
1130000
3000
Nó là một trải nghiệm tâm lý
19:08
We go there to try to understand the ecosystems,
471
1133000
2000
Chúng tôi đến đó để cố hiểu
về hệ sinh thái
về hệ sinh thái
19:10
to try to measure or count fish and sharks
472
1135000
3000
cố đo đếm lượng cá
và nhìn thấy những nơi này khác biệt
so với những nơi chúng tôi biết
so với những nơi chúng tôi biết
19:13
and see how these places are different from the places we know.
473
1138000
3000
Nhưng cảm xúc tuyệt nhất là
19:16
But the best feeling
474
1141000
3000
19:19
is this biophilia that E.O. Wilson talks about,
475
1144000
2000
hiện tượng biophilia mà E.O.Wilson nói đến
19:21
where humans have this sense of awe and wonder
476
1146000
3000
khi con người cảm thấy kinh ngạc
19:24
in front of untamed nature, of raw nature.
477
1149000
3000
trước một thiên nhiên hoang sơ
Và chỉ ở đó
19:27
And there, only there,
478
1152000
2000
bạn thật sự cảm thấy mình là một phần
của một thứ lớn lao hơn
của một thứ lớn lao hơn
19:29
you really feel that you are part of a larger thing
479
1154000
3000
19:32
or of a larger global ecosystem.
480
1157000
3000
hay của một hệ sinh thái toàn cầu lớn hơn
Và nếu không nhờ hi vọng thể hiện
ở những nơi này
ở những nơi này
19:35
And if it were not for these places that show hope,
481
1160000
3000
thì tôi không nghĩ
mình có thể tiếp tục làm việc
mình có thể tiếp tục làm việc
19:38
I don't think I could continue doing this job.
482
1163000
2000
19:40
It would be just too depressing.
483
1165000
2000
Sẽ rất chán nản!
Enric, cảm ơn vì sự chia sẻ
19:42
CA: Well, Enric, thank you so much for sharing
484
1167000
2000
về trải nghiệm tâm lý đó với chúng tôi.
Cảm ơn!
Cảm ơn!
19:44
some of that spiritual experience with us all. Thank you.
485
1169000
2000
19:46
ES: Thank you very much.
486
1171000
2000
Cảm ơn rất nhiều!
ABOUT THE SPEAKER
Enric Sala - Marine ecologistDr. Enric Sala is a former university professor who saw himself writing the obituary of ocean life and quit academia to become a full-time conservationist as a National Geographic Explorer-in-Residence.
Why you should listen
Dr. Enric Sala founded and leads Pristine Seas, a project that combines exploration, research and media to inspire country leaders to protect the last wild places in the ocean. To date, Pristine Seas has helped to create 18 of the largest marine reserves on the planet, covering an area of more than five million square km (half the size of Canada).
Sala has received many honors, including 2008 World Economic Forum’s Young Global Leader, 2013 Explorers Club Lowell Thomas Award, 2013 Environmental Media Association Hero Award, 2016 Russian Geographical Society Award, and he's a fellow of the Royal Geographical Society. He serves on the boards of the Leonardo DiCaprio Foundation, Global Fishing Watch and the National Aquarium, and he advises international organizations and governments.
Enric Sala | Speaker | TED.com