ABOUT THE SPEAKER
Sheperd Doeleman - Astrophysicist
Sheperd Doeleman led the global team behind the Event Horizon Telescope that captured the historic, first-ever image of a black hole.

Why you should listen

Sheperd Doeleman is the project director of the Event Horizon Telescope and an astrophysicist with the Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. His research focuses on problems in astrophysics that require ultra-high resolving power. His work employs the technique of very-long-baseline interferometry (VLBI), synchronizing geographically distant radio dishes into an Earth-sized virtual telescope. In addition to his work at the Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and for the Event Horizon Telescope, Doeleman is a Harvard senior research fellow and a project coleader of Harvard's Black Hole Initiative.

Doeleman's research includes work at the McMurdo Station on the Ross Ice Shelf in Antarctica and as assistant director of the MIT Haystack Observatory. He is a Guggenheim Fellow and was the recipient of the DAAD German Academic Exchange grant for research at the Max-Planck-Institut für Radioastronomie. He leads and coleads research programs supported by grants from the National Science Foundation, the National Radio Astronomy Observatory ALMA-NA Development Fund, the Smithsonian Astrophysical Observatory, the MIT International Science & Technology Initiatives (MISTI), the Gordon and Betty Moore Foundation and the John Templeton Foundation. Doeleman received his BA from Reed College and completed a PhD in astrophysics at MIT.

More profile about the speaker
Sheperd Doeleman | Speaker | TED.com
TED2019

Sheperd Doeleman: Inside the black hole image that made history

શેપર ડોલેમેન: ઈતિહાસ રચનારા બ્લેક હોલ ની છબી ની અંદર

Filmed:
1,670,533 views

55 મિલિયન પ્રકાશ વર્ષોથી વધુ દૂર આકાશગંગાના કેન્દ્રમાં, ઘણા અબજ સૂરજનો સમૂહ ધરાવતો એક સુપરમાસીવ બ્લેક હોલ છે. અને હવે, પ્રથમ વખત, આપણે તેને જોઈ શકીએ છીએ. ઇવેન્ટ હોરાઇઝન ટેલિસ્કોપ સહયોગના વડા, એસ્ટ્રોફિઝિસિસ્ટ શેપરડ ડોલેમેન, ટેડના ક્રિસ એન્ડરસન સાથે બ્લેક હોલની પ્રથમ, અને બ્લેક હોલની પ્રથમ છબી - અને તેને પકડવા માટે સંકળાયેલા વિશ્વવ્યાપી પ્રયત્નો વિશે વાત કરે છે.
- Astrophysicist
Sheperd Doeleman led the global team behind the Event Horizon Telescope that captured the historic, first-ever image of a black hole. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
Chris Anderson: Shep,
thank you so much for coming.
0
1417
2434
ક્રિસ એન્ડરસન: શેપ,
આવવા બદલ તમારો આભાર.
00:15
I think your plane landed
literally two hours ago in Vancouver.
1
3875
2958
મને લાગે છે કે તમારું વિમાન શાબ્દિક બે
કલાક પહેલા વાનકુવરમાં ઉતર્યું છે
00:19
Such a treat to have you.
2
7750
1434
તમારી પાસે આવી સારવાર.
તો તમે કેવી રીતે મેળવો
00:21
So, talk us through how do you get
from Einstein's equation to a black hole?
3
9208
6143
છો આઈન્સ્ટાઈનના સમીકરણથી લઈને બ્લેક
હોલ સુધી એની અમારી સાથે વાત કરો
00:27
Sheperd Doeleman: Over 100 years ago,
4
15375
1809
શેપરડ ડોલેમેન: 100 વર્ષ પહેલાં
00:29
Einstein came up with this
geometric theory of gravity
5
17208
3435
આઈન્સ્ટાઈન ગુરુત્વાકર્ષણના
ભૌમિતિક સિદ્ધાંત સાથે આવ્યા હતા
00:32
which deforms space-time.
6
20667
2101
જે અવકાશ-સમયને વિકૃત કરે છે.
00:34
So, matter deforms space-time,
7
22792
1601
તેથી, પદાર્થ અવકાશ-સમયને વિકૃત કરે છે,
00:36
and then space-time tells matter in turn
how to move around it.
8
24417
2953
અને પછી અવકાશ નો સમય તેની ફરતે
કેવી રીતે ફરવું તે બાબત માં કહે છે
00:39
And you can get enough matter
into a small enough region
9
27394
3540
અને તમે નાના પર્યાપ્ત ક્ષેત્ર માટે
પૂરતી બાબત મેળવી શકો છો
00:42
that it punctures space-time,
10
30958
2226
કે તે જગ્યાના સમયને પંચર કરે છે,
00:45
and that even light can't escape,
11
33208
1685
અને તે પ્રકાશ છટકી પણ શકતો નથી,
00:46
the force of gravity
keeps even light inside.
12
34917
2101
ગુરુત્વાકર્ષણ બળ પણ
અંદર પ્રકાશ રાખે છે
00:49
CA: And so, before that,
the reason the Earth moves around the Sun
13
37042
3101
સીએ: અને તેથી, તે પહેલાં, એ કારણ થી
પૃથ્વી સૂર્યની આસપાસ ફરે છે
એનું કારણ સૂર્ય નથી આપણે
વિચારીએ તેમ પૃથ્વીને ખેંચી રહ્યું છે,
00:52
is not because the Sun
is pulling the Earth as we think,
14
40167
2642
00:54
but it's literally changed
the shape of space
15
42833
2143
પરંતુ તેનો આકાર જગ્યા
શાબ્દિક રૂપે બદલાઈ ગઈ છે
00:57
so that we just
sort of fall around the Sun.
16
45000
2101
જેથી આપણે ફક્ત સન ની
આસપાસ ની સમસ્યા સુલઝાવી શકીએ
00:59
SD: Exactly, the geometry of space-time
17
47125
1893
એસડી: બરાબર, અવકાશ-સમયની ભૂમિતિ
01:01
tells the Earth
how to move around the Sun.
18
49042
2059
પૃથ્વીને કહે છે કે
કેવી રીતે સૂર્ય ની આસપાસ ફરવું
01:03
You're almost seeing a black hole
puncture through space-time,
19
51125
3393
તમે લગભગ અવકાશ-સમય દ્વારા
બ્લેક હોલ નું પંચર જોઈ રહ્યા છો
01:06
and when it goes so deeply in,
20
54542
1976
અને જ્યારે તે ખૂબ ઉંડે જોડે જાય છે,
01:08
then there's a point at which
light orbits the black hole.
21
56542
3476
પછી ત્યાં એક બિંદુ છે જે
પ્રકાશ દ્વારા બ્લેક હોલનું ભ્રમણ કરે છે.
01:12
CA: And so that's, I guess,
is what's happening here.
22
60042
2517
સીએ: અને તેથી હું માનું છું કે
અહીં શું થઈ રહ્યું છે.
01:14
This is not an image,
23
62583
1310
આ કોઈ છબી નથી,
01:15
this is a computer simulation
of what we always thought,
24
63917
2976
આ કમ્પ્યુટર સિમ્યુલેશન છે
આપણે હંમેશાં શું વિચાર્યું છે,
01:18
like, the event horizon
around the black hole.
25
66917
2976
જેમ, બ્લેક હોલ ની આસપાસ
ઘટના ક્ષિતિજ થાય છે
01:21
SD: Until last week, we had no idea
what a black hole really looked like.
26
69917
3476
એસડી: છેલ્લા અઠવાડિયા સુધી, અમને કોઈ ખ્યાલ
નહોતો કે બ્લેક હોલ ખરેખર કેવો દેખાતો હતો
01:25
The best we could do were simulations
like this in supercomputers,
27
73417
3934
સુપર કોમ્પ્યુટર્સની જેમ અમે જે
કરી શકીએ છીએ તે શ્રેષ્ઠ છે
01:29
but even here you see this ring of light,
28
77375
1976
પણ અહીં તમે પ્રકાશની આ વીંટી જુઓ,
01:31
which is the orbit of photons.
29
79375
1934
જે ફોટોન ની ભ્રમણકક્ષા છે.
01:33
That's where photons
literally move around the black hole,
30
81333
2726
શાબ્દિક રીતે બ્લેક હોલ ને
ફોટોન ની ફરતે પરિભ્રમણ કરાવો
01:36
and around that is this hot gas
that's drawn to the black hole,
31
84083
3560
અને તેની આસપાસ આ ગરમ ગેસ છે
જે બ્લેક હોલ તરફ દોરેલું છે,
01:39
and it's hot because of friction.
32
87667
1976
આ બધા ગેસ ખૂબ જ નાના વોલ્યુમમાં મેળવવાનો
પ્રયાસ કરી રહ્યા છે તેથી તે ગરમ થાય છે.
01:41
All this gas is trying to get
into a very small volume, so it heats up.
33
89667
3351
સીએ: થોડા વર્ષો પહેલા,
તમે આ મિશન શરૂ કર્યું
01:45
CA: A few years ago,
you embarked on this mission
34
93042
2851
બધી વસ્તુ નો પ્રયાસ કરી
એક વસ્તુ વ્યવસ્થિત રીતે કરવી
01:47
to try and actually image
one of these things.
35
95917
2184
01:50
And I guess you took --
36
98125
1875
અને હું માનું છું કે તમે લીધો હતો -
તમે ત્યાં આ ગેલેક્સી
પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે
01:52
you focused on this galaxy way out there.
37
100708
2060
01:54
Tell us about this galaxy.
38
102792
1809
અમને આ ગેલેક્સી વિશે કહો.
01:56
SD: This is the galaxy --
39
104625
1809
એસડી: આ ગેલેક્સી છે -
01:58
we're going to zoom into the galaxy M87,
it's 55 million light-years away.
40
106458
3810
અમે ગેલેક્સી એમ 87 માં ઝૂમ કરીશું,
તે 55 મિલિયન પ્રકાશ-વર્ષ દૂર છે.
સીએ: પંચાવન મિલિયન.
02:02
CA: Fifty-five million.
41
110292
1226
02:03
SD: Which is a long way.
42
111542
2017
એસડી: જે એક લાંબો રસ્તો છે.
02:05
And at its heart,
43
113583
1643
અને તેના હૃદય પર,
02:07
there's a six-and-a-half-billion-
solar-mass black hole.
44
115250
2684
સોલર માસ બ્લેક હોલ ના સાડા છ અબજ છે
02:09
That's hard for us
to really fathom, right?
45
117958
2476
તે અમારા માટે ખરેખર મુશ્કેલ છે
ખબર છે, બરાબર?
02:12
Six and a half billion suns
compressed into a single point.
46
120458
4268
સાડા છ અબજ સૂર્ય
એક બિંદુ માં સંકુચિત થાય છે
02:16
And it's governing some of the energetics
of the center of this galaxy.
47
124750
4393
આ ગેલેક્સીના કેન્દ્રમાં તે કેટલાક
ઉર્જાશાસ્ત્રનું સંચાલન કરે છે
02:21
CA: But even though that thing is so huge,
because it's so far away,
48
129167
3476
સીએ: પરંતુ તે બાબત ખૂબ મોટી હોવા છતાં
તે ઘણું દૂર છે,
02:24
to actually dream
of getting an image of it,
49
132667
2892
ખરેખર સ્વપ્ન છે
તેની છબી મેળવવામાં,
02:27
that's incredibly hard.
50
135583
1268
તે અતિ મુશ્કેલ છે.
02:28
The resolution would be incredible
that you need.
51
136875
2309
ઠરાવ અતુલ્ય હશે એની
તમને જરૂર છે.
02:31
SD: Black holes are the smallest
objects in the known universe.
52
139208
3018
એસડી: બ્રહ્માંડ ના પદાર્થો
માં બ્લેક હોલ સૌથી નાનો છે
02:34
But they have these outsize effects
on whole galaxies.
53
142250
2768
પરંતુ સમગ્ર તારાવિશ્વો પર તેમની
આ આઉટસાઇઝ ઇફેક્ટ્સ છે
02:37
But to see one,
54
145042
1267
પરંતુ એ જોવા માટે,
02:38
you would need to build a telescope
as large as the Earth,
55
146333
2726
પૃથ્વી જેટલું મોટું તમારે ટેલિસ્કોપ
બનાવવાની જરૂર રહેશે
02:41
because the black hole
that we're looking at
56
149083
2101
કારણ કે બ્લેક હોલ
જે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ
02:43
gives off copious radio waves.
57
151208
1476
પ્રચુર રેડિયો તરંગો આપે છે.
02:44
It's emitting all the time.
58
152708
1351
તે બધા સમય ઉત્સર્જન કરે છે.
02:46
CA: And that's exactly what you did.
59
154083
1768
સીએ: અને તે તમે બરાબર કર્યું.
02:47
SD: Exactly. What you're seeing here
60
155875
1768
એસડી: બરાબર. તમે અહીં શું જોઈ રહ્યા છો
02:49
is we used telescopes
all around the world,
61
157667
2059
શું આપણે સમગ્ર વિશ્વમાં
ટેલિસ્કોપ્સનો ઉપયોગ કર્યો છે?
02:51
we synchronized them perfectly
with atomic clocks,
62
159750
2393
અમે તેમને અણુ ઘડિયાળો
સાથે સંપૂર્ણ રીતે સિંક્રનાઇઝ કર્યું છે
02:54
so they received the light waves
from this black hole,
63
162167
2524
તેથી તેઓને આ બ્લેક
હોલમાંથી પ્રકાશ તરંગો મળે
02:56
and then we stitched all of that data
together to make an image.
64
164715
3969
અને પછી અમે તે તમામ ડેટા ને ભેગો કરી ને
એક છબી બનાવીએ છીએ
03:00
CA: To do that
65
168708
1292
સીએ: તે કરવા માટે
03:03
the weather had to be right
66
171292
1309
હવામાન યોગ્ય હોવું જોઈએ
03:04
in all of those locations
at the same time,
67
172625
2059
તે બધા સ્થળોએ
તે જ સમયે,
03:06
so you could actually get a clear view.
68
174708
1893
જેથી તમે ખરેખર સ્પષ્ટ દૃષ્ટિકોણ મેળવી શકો.
03:08
SD: We had to get lucky
in a lot of different ways.
69
176625
2417
એસડી: અમારે ઘણી જુદી જુદી
રીતે ભાગ્યશાળી થવું હતું
03:11
And sometimes, it's better
to be lucky than good.
70
179875
2309
અને કેટલીકવાર, તે વધુ સારું છે કે
સારા કરતાં નસીબદાર હોઈએ
03:14
In this case, we were both,
I like to think.
71
182208
2685
આ કિસ્સામાં, અમે બંને હતા,
મને વિચારવું ગમે છે
03:16
But light had to come from the black hole.
72
184917
2809
પણ બ્લેક હોલમાંથી પ્રકાશ આવી ગયો
03:19
It had to come
through intergalactic space,
73
187750
3934
ઇન્ટરગ્લાક્ટિક સ્પેસ દ્વારા તે આવતું હતું
03:23
through the Earth's atmosphere,
where water vapor can absorb it,
74
191708
3685
પૃથ્વીના વાતાવરણ દ્વારા,
જ્યાં પાણીની વરાળ તેને શોષી શકે છે,
03:27
and everything worked out perfectly,
75
195417
1767
અને બધું બરાબર કામ કર્યું,
03:29
the size of the Earth
at that wavelength of light,
76
197208
2518
પૃથ્વીનું કદ
પ્રકાશની તરંગલંબાઇ પર,
03:31
one millimeter wavelength,
77
199750
1309
એક મિલીમીટર તરંગલંબાઇ
03:33
was just right to resolve that black hole,
55 million light-years away.
78
201083
4768
તે બ્લેક હોલનો ઉકેલ કરવા માટે માત્ર
બરાબર હતું,55 મિલિયન પ્રકાશ વર્ષ દૂર છે.
બ્રહ્માંડ અમને કહેતું હતું કે શું કરવું.
03:37
The universe was telling us what to do.
79
205875
2809
સીએ: તેથી તમે વિશાળ પ્રમાણમાં
માહિતી કબજે કરવાનું શરૂ કર્યું
03:40
CA: So you started capturing
huge amounts of data.
80
208708
2393
03:43
I think this is like half the data
from just one telescope.
81
211125
3018
મને લાગે છે કે માત્ર એક ટેલિસ્કોપમાંથી
આ અડધા ડેટા જેવું છે
03:46
SD: Yeah, this is one of the members
of our team, Lindy Blackburn,
82
214167
3142
એસ.ડી .: હા, આ સભ્યોમાંથી એક છે
અમારી ટીમના, લિન્ડી બ્લેકબર્ન,
03:49
and he's sitting with half the data
83
217333
1726
અને તે અડધો ડેટા સાથે લઇને બેઠા છે
03:51
recorded at the Large
Millimeter Telescope,
84
219083
2060
મોટા મિલીમીટર ટેલિસ્કોપ પર રેકોર્ડ,
03:53
which is atop a 15,000-foot
mountain in Mexico.
85
221167
3392
મેક્સિકો માં પર્વત 15,000 ફૂટની ટોચ પર છે
03:56
And what he's holding there
is about half a petabyte.
86
224583
3310
અને તે ત્યાં લગભગ અડધો પેટાબાઇટ ધરાવે છે
03:59
Which, to put it in terms
that we might understand,
87
227917
3267
તેને એવી શરતોમાં મૂકવું
કે જે આપણે સમજી શકીએ
04:03
it's about 5,000 people's
lifetime selfie budget.
88
231208
3935
આજીવન સેલ્ફી બજેટ લગભગ 5,000 લોકોની છે
(હાસ્ય)
04:07
(Laughter)
89
235167
2142
સીએ: તે ઘણો ડેટા છે.
04:09
CA: It's a lot of data.
90
237333
1268
04:10
So this was all shipped,
you couldn't send this over the internet.
91
238625
3143
તેથી આ બધું મોકલેલ હતું,
તમે આને ઇન્ટરનેટ પર મોકલી શક્યા નહીં.
04:13
All this data was shipped to one place
92
241792
1851
આ તમામ ડેટા એક જગ્યાએ
મોકલવામાં આવ્યો હતો
04:15
and the massive computer effort began
to try and analyze it.
93
243667
3309
અને કમ્પ્યુટરનો વિશાળ પ્રયાસ
શરૂ થયો અને તેનું વિશ્લેષણ કર્યું
04:19
And you didn't really know
94
247000
1768
અને તમે ખરેખર જાણતા ન હતા
04:20
what you were going to see
coming out of this.
95
248792
2184
બહાર આવતા તમે શું જોવા જઇ રહ્યા છો
આ બહાર આવતા.
04:23
SD: The way this technique
works that we used --
96
251000
2268
એસડી: આ તકનીકની રીત એ
કામ નો અમે ઉપયોગ
04:25
imagine taking an optical mirror
and smashing it
97
253292
3350
ઓપ્ટિકલ મિરર લેવાની કલ્પના
અને તે તોડવાનો
અને વિવિધ સ્થળોએ બધા શાર્ડ મૂકી
04:28
and putting all the shards
in different places.
98
256666
2226
જે રીતે સામાન્ય દર્પણ કાર્ય કરે છે
04:30
The way a normal mirror works
99
258916
1393
સપાટીની બહાર,પ્રકાશ ની
કિરણોનો ઉછાળો છે જે સંપૂર્ણ છે,
04:32
is the light rays bounce
off the surface, which is perfect,
100
260333
2810
અને તેઓ તે જ સમયે ચોક્કસ
મુદ્દા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે
04:35
and they focus in a certain point
at the same time.
101
263167
3142
અમે આ તમામ રેકોર્ડિંગ્સ લઈએ છીએ,
04:38
We take all these recordings,
102
266333
1976
04:40
and with atomic clock precision
103
268333
1560
અને અણુ ઘડિયાળની ચોકસાઇ સાથે
04:41
we align them perfectly,
later in a supercomputer.
104
269917
3351
અમે તેમને પાછળથી એક સુપર કમ્પ્યુટર
માં સંપૂર્ણ રીતે સંરેખિત કરીએ છીએ
04:45
And we recreate
kind of an Earth-sized lens.
105
273292
2601
અને અમે ફરીથી પૃથ્વી ની કદના
લેન્સ ના પ્રકાર બનાવીએ.
04:47
And the only way to do that
is to bring the data back by plane.
106
275917
2976
અને તે કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો
વિમાન દ્વારા ડેટા પાછા લાવવાનો છે.
04:50
You can't beat the bandwidth
of a 747 filled with hard discs.
107
278917
3684
તમે હાર્ડ ડિસ્કથી ભરેલા 747 ની
બેન્ડવિડ્થને હરાવી શકતા નથી
(હાસ્ય)
04:54
(Laughter)
108
282625
1018
સીએ: અને તેથી, હું માનું છું કે થોડા
અઠવાડિયા અથવા થોડા મહિના પહેલા,
04:55
CA: And so, I guess a few weeks
or a few months ago,
109
283667
2476
04:58
on a computer screen somewhere,
110
286167
1642
ક્યાંક કમ્પ્યુટર સ્ક્રીન પર,
04:59
this started to come into view.
111
287833
3268
આ દૃષ્ટિએ આવવાનું શરૂ થયું.
આ ક્ષણ.
05:03
This moment.
112
291125
1268
એસડી: સારું, તે ઘણો સમય લીધો.
05:04
SD: Well, it took a long time.
113
292417
2267
સીએ: મારો મતલબ, આ જુઓ.
05:06
CA: I mean, look at this.
114
294708
1292
05:09
That was it.
115
297708
1393
તે હતી.
05:11
That was the first image.
116
299125
1268
તે પ્રથમ છબી હતી.
05:12
(Applause)
117
300417
6184
(તાળીઓ)
05:18
So tell us what
we're really looking at there.
118
306625
2309
તો અમને કહો
આપણે ત્યાં ખરેખર જોઈ રહ્યા છીએ.
05:20
SD: I still love it.
119
308958
1351
એસ.ડી .: મને હજી પણ તે ગમે છે.
05:22
(Laughter)
120
310333
2935
(હાસ્ય)
05:25
So what you're seeing
is that last orbit of photons.
121
313292
3892
તો તમે જે જોઇ રહ્યા છો
તે ફોટોન ની છેલ્લો ભ્રમણકક્ષા છે.
05:29
You're seeing Einstein's
geometry laid bare.
122
317208
3518
તમે આઈન્સ્ટાઇન ની ભૂમિતિ ને જોઈ રહ્યા છો
05:32
The puncture in space-time is so deep
123
320750
2393
સ્પેસ-ટાઇમમાં પંચર ખૂબ ઊંડુ હોય છે
05:35
that light moves around in orbit,
124
323167
2017
તે પ્રકાશ ભ્રમણકક્ષાની આસપાસ ફરે છે,
05:37
so that light behind the black hole,
as I think we'll see soon,
125
325208
3060
જેથી બ્લેક હોલ પાછળ નો પ્રકાશ,
મને લાગે છે કે આપણે ટૂંક સમયમાં જોશું,
05:40
moves around and comes to us
on these parallel lines
126
328292
2934
આસપાસ ફરે છે અને અમારી પાસે આવે છે
આ સમાંતર લીટીઓ પર
05:43
at exactly that orbit.
127
331250
1684
બરાબર તે ભ્રમણકક્ષામાં.
05:44
It turns out, that orbit is
the square root of 27
128
332958
4643
જે બહાર આવ્યું છે, તે ભ્રમણકક્ષા છે
27 ના વર્ગમૂળ
વખત માત્ર એક મુઠ્ઠીભર
મૂળભૂત સ્થિરતા.
05:49
times just a handful
of fundamental constants.
129
337625
2976
તે અસાધારણ છે
જ્યારે તમે તેના વિશે વિચારો.
05:52
It's extraordinary
when you think about it.
130
340625
2018
સીએ: જ્યારે ...
05:54
CA: When ...
131
342667
1934
મારા માથામાં, શરૂઆતમાં,
જ્યારે મેં બ્લેક હોલ વિશે વિચાર્યું,
05:56
In my head, initially,
when I thought of black holes,
132
344625
2684
હું વિચારી રહ્યો છું કે તે
ઘટનાની ક્ષિતિજ છે
05:59
I'm thinking that is the event horizon,
133
347333
1893
06:01
there's lots of matter and light
whirling around in that shape.
134
349250
3809
ત્યાં ઘણા બધા આકારના પદાર્થો
અને પ્રકાશ છે તેની આસપાસ ચકરાવો.
પરંતુ તે એના કરતાં વધુ જટિલ છે
06:05
But it's actually
more complicated than that.
135
353083
3185
06:08
Well, talk us through this animation,
because it's light being lensed around it.
136
356292
4434
સારું, આ એનિમેશન દ્વારા અમારી સાથે વાત ,
કરો તેની આસપાસ પ્રકાશ આપવામાં આવે છે.
06:12
SD: You'll see here that some light
from behind it gets lensed,
137
360750
3351
એસડી: તમે અહીં જોશો કે થોડો પ્રકાશ છે
તે લેન્સ પાછળ થી આપવામાં આવે છે,
06:16
and some light does a loop-the-loop
around the entire orbit of the black hole.
138
364125
4393
અને બ્લેક હોલની સંપૂર્ણ ભ્રમણકક્ષાની
આસપાસ થોડો પ્રકાશ લૂપ-ધ-લૂપ ફરે છે
પરંતુ જ્યારે તમને પૂરતો પ્રકાશ મળે છે
06:20
But when you get enough light
139
368542
1476
06:22
from all this hot gas
swirling around the black hole,
140
370042
2809
આ બધા ગરમ ગેસમાંથી
બ્લેક હોલની ફરતે,
06:24
then you wind up seeing
all of these light rays
141
372875
2893
પછી તમે પવન જોઈ
આ બધી પ્રકાશની કિરણો
06:27
come together on this screen,
142
375792
1392
આ સ્ક્રીન પર એકસાથે આવે છે,
06:29
which is a stand-in
for where you and I are.
143
377208
2435
જે સ્ટેન્ડ-ઇન છે
તમે અને હું જ્યાં છીએ.
06:31
And you see the definition of this ring
begin to come into shape.
144
379667
4476
અને તમે આ રિંગની વ્યાખ્યા જુઓ છો
આકારમાં આવવાનું શરૂ કરો.
06:36
And that's what Einstein predicted
over 100 years ago.
145
384167
3375
અને 100 વર્ષ પહેલાં આ જ
આઈન્સ્ટાઈનની આગાહી છે
06:40
CA: Yeah, that is amazing.
146
388167
2059
સીએ: હા, તે આશ્ચર્યજનક છે.
06:42
So tell us more about
what we're actually looking at here.
147
390250
5768
તેથી અમને આના વિશે વધુ જણાવો
આપણે ખરેખર અહીં શું જોઈ રહ્યા છીએ.
06:48
First of all, why is part of it
brighter than the rest?
148
396042
2642
સૌ પ્રથમ, તેનો ભાગ શા માટે તેજસ્વી છે
બાકીના કરતાં?
06:50
SD: So what's happening
is that the black hole is spinning.
149
398708
3768
એસડી: તો બ્લેક હોલ
ફરતે શું થઇ રહ્યું હોય છે
06:54
And you wind up with some of the gas
moving towards us below
150
402500
3393
અને તમે કેટલાક ગેસ સાથે સમાપ્ત કરો
નીચે અમારી તરફ આગળ વધો.
અને ટોચ પરથી અમારી પાસેથી ફરી.
06:57
and receding from us on the top.
151
405917
1684
06:59
And just as the train whistle
has a higher pitch
152
407625
2476
અને જેમ ટ્રેન ની સીટી
વાગે છે એમ ઉંચી પિચ છે
07:02
when it's coming towards you,
153
410125
1393
જ્યારે તે તમારી તરફ આવે છે,
07:03
there's more energy from the gas
coming towards us than going away from us.
154
411542
3767
ગેસમાં વધુ ઉર્જા છે જે અમારી તરફ આવતા
પાછી અમારી પાસેથી જતા કરતાં
07:07
You see the bottom part brighter
155
415333
1560
તમે નીચેનો ભાગ તેજસ્વી જોશો
07:08
because the light is actually
being boosted in our direction.
156
416917
3226
કારણ કે પ્રકાશ ને અમારી
દિશામાં વેગ મળ્યો છે
07:12
CA: And how physically big is that?
157
420167
1976
સીએ: અને તે શારીરિક રીતે કેટલું મોટું છે?
07:14
SD: Our entire solar system
would fit well within that dark region.
158
422167
5809
એસડી: આપણી આખી સોલર સિસ્ટમ
તે શ્યામ પ્રદેશમાં સારી રીતે ફિટ થશે.
07:20
And if I may,
159
428000
1976
અને જો હું કરી શકું,
07:22
that dark region is the signature
of the event horizon.
160
430000
4059
તે શ્યામ પ્રદેશ સહી છે
ઘટના ક્ષિતિજની
07:26
The reason we don't see light from there,
161
434083
1976
કારણ કે આપણે ત્યાંથી પ્રકાશ દેખાતો નથી,
07:28
is that the light that would come
to us from that place
162
436083
2601
તે પ્રકાશ છે જે તે સ્થાનથી આવશે
07:30
was swallowed by the event horizon.
163
438708
1726
ઘટના ક્ષિતિજ દ્વારા ગળી ગઈ હતી.
07:32
So that -- that's it.
164
440458
2101
તેથી તે - તે છે.
07:34
CA: And so when we think of a black hole,
165
442583
1976
સીએ: અને તેથી જ્યારે
આપણે બ્લેક હોલ વિશે વિચારો,
07:36
you think of these huge rays
jetting out of it,
166
444583
2560
તમે આ વિશાળ કિરણો માંથી
બહાર નીકળવા નું વિચારો છો
07:39
which are pointed
directly in our direction.
167
447167
2101
જે નિર્દેશિત છે
સીધી અમારી દિશામાં.
07:41
Why don't we see them?
168
449292
1351
શા માટે આપણે તેમને જોતા નથી?
07:42
SD: This is a very powerful black hole.
169
450667
2101
એસડી: આ એક ખૂબ જ શક્તિશાળી બ્લેક હોલ છે.
07:44
Not by universal standards,
it's still powerful,
170
452792
3309
સાર્વત્રિક ધોરણો દ્વારા નહીં,
તે હજી શક્તિશાળી છે,
07:48
and from the north and south poles
of this black hole
171
456125
2477
અને ઉત્તર અને દક્ષિણ ધ્રુવોથી
આ બ્લેક હોલ
07:50
we think that jets are coming.
172
458626
1725
અમને લાગે છે કે ત્યાંથી જેટ આવી રહ્યા છે.
07:52
Now, we're too close
to really see all the jet structure,
173
460375
3601
હવે, અમે ખૂબ નજીક છીએ
ખરેખર જેટની બધી રચનાઓ જોવા માટે,
07:56
but it's the base of those jets
that are illuminating the space-time.
174
464000
3684
પરંતુ તે તે જેટનો આધાર છે
જે અવકાશ-સમયને પ્રકાશિત કરે છે.
07:59
And that's what's being bent
around the black hole.
175
467708
3726
અને તે જ વળેલું છે
બ્લેક હોલ ની આસપાસ.
08:03
CA: And if you were in a spaceship
whirling around that thing somehow,
176
471458
3768
સીએ: અને જો તમે સ્પેસશીપમાં હોત તો
તે વસ્તુની આસપાસ કોઈક રીતે વમળવું,
08:07
how long would it take
to actually go around it?
177
475250
2476
તે કેટલો સમય લેશે
ખરેખર તેની આસપાસ જવું છે?
08:09
SD: First, I would give anything
to be in that spaceship.
178
477750
2726
એસડી: પ્રથમ, હું કંઇપણ આપીશ
તે સ્પેસશીપમાં હોવુ જોઇએ
08:12
(Laughter)
179
480500
1893
હાસ્ય
08:14
Sign me up.
180
482417
1291
મને સાઇન અપ કરો.
08:16
There’s something called the --
if I can get wonky for one moment --
181
484583
3226
ત્યાં કંઈક કહેવાય છે -
જો હું એક ક્ષણ માટે પણ ખરાબ થઈ શકું તો -
08:19
the innermost stable circular orbit,
182
487833
1768
આંતરિક સ્થિર પરિપત્ર ભ્રમણકક્ષા,
08:21
that's the innermost orbit at which
matter can move around a black hole
183
489625
3393
તે અંદરની ભ્રમણકક્ષા છે
પદાર્થ બ્લેક હોલની આસપાસ ફરે છે
08:25
before it spirals in.
184
493042
1392
તે સર્પ થાય તે પહેલાં.
08:26
And for this black hole, it's going to be
between three days and about a month.
185
494458
4709
અને આ બ્લેક હોલ માટે, ત્રણ દિવસથી લગભગ
એક મહિનાની વચ્ચે તે બનશે
08:32
CA: It's so powerful,
it's weirdly slow at one level.
186
500208
3726
સીએ: તે ખૂબ શક્તિશાળી છે,
તે એક સ્તરે વિચિત્ર રીતે ધીમું છે.
08:35
I mean, you wouldn't even notice
187
503958
2851
મારો મતલબ, તમે ધ્યાન પણ નહીં લેતા
08:38
falling into that event horizon
if you were there.
188
506833
3810
જો તમે ત્યાં હોત તો
ઘટના ક્ષિતિજ માં આવતા.
એસ.ડી .: તેથી તમે સાંભળ્યું હશે
"સ્પેગેટિફિકેશન,"
08:42
SD: So you may have heard
of "spaghettification,"
189
510667
2309
જ્યાં તમે બ્લેક હોલમાં પડશો
08:45
where you fall into a black hole
190
513000
1558
અને તમારા પગ પર ગુરુત્વાકર્ષણ ક્ષેત્ર
કરતાં તમારા માથા પર વધુ મજબૂત છે
08:46
and the gravitational field on your feet
is much stronger than on your head,
191
514582
3601
જેથી તમે ફાટેલા છો.
08:50
so you're ripped apart.
192
518207
1311
આ બ્લેકહોલ એટલો મોટો છે
08:51
This black hole is so big
193
519542
2434
કે એક સ્પાઘેટ્ટી નૂડલ તમે બનવાના નથી
08:54
that you're not going to become
a spaghetti noodle.
194
522000
3351
તે ઘટના ક્ષિતિજ દરમ્યાન
તમે માત્ર ડ્રિફ્ટ જઈ રહ્યા છો
08:57
You're just going to drift
right through that event horizon.
195
525375
2851
સીએ: તો, તે એક વિશાળ ટોર્નેડો જેવું છે.
09:00
CA: So, it's like a giant tornado.
196
528250
1809
જ્યારે ડોરોથીને ટોર્નેડો દ્વારા ચાબુક
મારવામાં આવ્યો હતો,તેમણે ઓઝ માં અંત લીધો.
09:02
When Dorothy was whipped by a tornado,
she ended up in Oz.
197
530083
3518
09:05
Where do you end up
if you fall into a black hole?
198
533625
2351
તમે ક્યાં અંત કરો છો
જો તમે બ્લેક હોલમાં પડશો?
09:08
(Laughter)
199
536000
1851
હાસ્ય
09:09
SD: Vancouver.
200
537875
1268
એસડી: વેનકુવર.
09:11
(Laughter)
201
539167
1934
હાસ્ય
09:13
CA: Oh, my God.
202
541125
1268
સીએ: ઓહ, મારા ભગવાન.
09:14
(Applause)
203
542417
2142
અભિવાદન
09:16
It's the red circle, that's terrifying.
204
544583
2292
તે લાલ વર્તુળ છે, તે ભયાનક છે.
09:20
No, really.
205
548292
1309
ના, ખરેખર.
09:21
SD: Black holes really are
the central mystery of our age,
206
549625
3559
એસડી: બ્લેક હોલ ખરેખર
અમારી યુગનું કેન્દ્રિય રહસ્ય છે
09:25
because that's where the quantum world
and the gravitational world come together.
207
553208
3810
કારણ કે ત્યાં જ ક્વોન્ટમ વિશ્વ છે
અને ગુરુત્વાકર્ષણ વિશ્વ એક સાથે આવે છે.
09:29
What's inside is a singularity.
208
557042
1601
અંદર જે એકલતા છે.
09:30
And that's where
all the forces become unified,
209
558667
2392
અને તે છે જ્યાં
બધી શક્તિઓ એકરૂપ થઈ જાય છે,
09:33
because gravity finally is strong enough
to compete with all the other forces.
210
561083
4601
કારણ કે ગુરુત્વાકર્ષણ છેવટે પર્યાપ્ત
મજબૂત છે અન્ય તમામ દળો સાથે સ્પર્ધા કરવા.
પરંતુ તે આપણી પાસેથી છુપાયેલું છે,
09:37
But it's hidden from us,
211
565708
1393
09:39
the universe has cloaked it
in the ultimate invisibility cloak.
212
567125
4059
અંતિમ અદ્રશ્ય ડગલો માં બ્રહ્માંડ ભરાય છે
તેથી અમને ખબર નથી કે ત્યાં શું થાય છે.
09:43
So we don't know what happens in there.
213
571208
1893
09:45
CA: So there's a smaller one of these
in our own galaxy.
214
573125
2643
સીએ: તેથી આમાંથી એક નાનો છે
અમારી પોતાની ગેલેક્સીમાં.
09:47
Can we go back
to our own beautiful galaxy?
215
575792
2142
શું આપણે પાછા પોતાની સુંદર
આકાશગંગા માટે જઈ શકીએ?
09:49
This is the Milky Way, this is home.
216
577958
1768
આ આકાશગંગા છે, આ ઘર છે.
09:51
And somewhere in the middle of that
there's another one,
217
579750
2643
અને તે મધ્યમાં ક્યાંક
બીજું એક છે,
જેને તમે પણ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યાં છો.
09:54
which you're trying to find as well.
218
582417
1767
09:56
SD: We already know it's there,
and we've already taken data on it.
219
584208
3143
એસડી: અમને ખબર છે કે તે ત્યાં છે,
અને અમે તેના પર ડેટા લઈ લીધું છે.
09:59
And we're working on those data right now.
220
587375
2059
અને અમે હમણાં તે ડેટા પર
કામ કરી રહ્યા છીએ
10:01
So we hope to have something
in the near future, I can't say when.
221
589458
3851
આપણે કંઈક રાખવાની આશા રાખીએ છીએ નજીકના
ભવિષ્યમાં, હું ક્યારે કહી શકું નહીં.
10:05
CA: It's way closer
but also a lot smaller,
222
593333
2268
સીએ: તે નજીક છે
પણ ઘણું નાનું,
10:07
maybe the similar kind of size
to what we saw?
223
595625
2268
કદાચ સમાન પ્રકારનું કદ
આપણે શું જોયું?
10:09
SD: Right. So it turns out
that the black hole in M87,
224
597917
3517
એસડી: ખરું. તેથી તે બહાર આવ્યું છે
કે M87 માં બ્લેક હોલ,
10:13
that we saw before,
225
601458
1268
જે આપણે પહેલાં જોયું હતું,
10:14
is six and a half billion solar masses.
226
602750
2184
સાડા છ અબજ સૌર જનતા છે.
10:16
But it's so far away
that it appears a certain size.
227
604958
3060
પરંતુ તે ખૂબ દૂર છે
કે તે ચોક્કસ કદ દેખાય છે.
10:20
The black hole in the center of our galaxy
is a thousand times less massive,
228
608042
3601
અમારી ગેલેક્સીના મધ્યમાં બ્લેક હોલ
એક હજાર ગણો ઓછો વિશાળ છે,
10:23
but also a thousand times closer.
229
611667
1642
પણ હજાર વાર નજીક.
10:25
So it looks the same
angular size on the sky.
230
613333
3685
તેથી તે આકાશમાં કોણીય કદ સમાન દેખાય છે
10:29
CA: Finally, I guess,
a nod to a remarkable group of people.
231
617042
3226
સીએ: આખરે, હું માનું છું,
લોકોના એક નોંધપાત્ર જૂથ માટે મંજૂરી.
10:32
Who are these guys?
232
620292
1559
આ શખ્સ કોણ છે?
10:33
SD: So these are only some of the team.
233
621875
2643
એસ.ડી: તેથી આ ફક્ત કેટલીક ટીમો છે.
10:36
We marveled at the resonance
that this image has had.
234
624542
5601
અમને પડઘા પર આશ્ચર્ય થયું
કે આ છબી હતી.
જો તમે મને કહ્યું હતું કે આ બધા
અખબારો ના ગણો ઉપર હશે
10:42
If you told me that it would be
above the fold in all of these newspapers,
235
630167
3517
મને ખાતરી નથી કે હું કરીશ
તમે માનો છો પરંતુ તે હતું
10:45
I'm not sure I would
have believed you, but it was.
236
633708
2435
કારણ કે આ એક મહાન રહસ્ય છે,
10:48
Because this is a great mystery,
237
636167
1557
અને તે આપણા માટે પ્રેરણાદાયક છે,અને હું
આશા રાખું છું કે તે દરેક માટે પ્રેરક છે.
10:49
and it's inspiring for us,
and I hope it's inspiring to everyone.
238
637738
3613
10:53
But the more important thing is that
this is just a small number of the team.
239
641375
3643
પરંતુ વધુ મહત્ત્વની બાબત એ છે
આ ટીમની થોડી સંખ્યા છે.
અમે 60 સંસ્થાઓ સાથે 200 લોકો મજબૂત છીએ
10:57
We're 200 people strong with 60 institutes
240
645042
2892
અને 20 દેશો અને પ્રદેશો.
10:59
and 20 countries and regions.
241
647958
1560
જો તમે વૈશ્વિક ટેલિસ્કોપ બનાવવા માંગો છો
તો તમારે વૈશ્વિક ટીમની જરૂર છે.
11:01
If you want to build a global telescope
you need a global team.
242
649542
3142
11:04
And this technique that we use
of linking telescopes around the world
243
652708
3935
અને આ તકનીકનો આપણે ઉપયોગ કરીએ છીએ
વિશ્વભરની દૂરબીનને જોડવાની
11:08
kind of effortlessly sidesteps
some of the issues that divide us.
244
656667
4559
સહેલાઇથી પગથિયાં
કેટલાક મુદ્દાઓ જે અમને વિભાજિત કરે છે.
11:13
And as scientists, we naturally
come together to do something like this.
245
661250
3708
અને વૈજ્ઞાનિકો તરીકે, આપણે કુદરતી રીતે
આવું કંઇક કરવા માટે સાથે આવો
11:17
CA: Wow, boy, that's inspiring
for our whole team this week.
246
665833
3310
વાહ, છોકરો, તે પ્રેરણાદાયક છે
આ અઠવાડિયામાં અમારી આખી ટીમ માટે.
11:21
Shep, thank you so much for what you did
and for coming here.
247
669167
2858
તમે શું કર્યું તે બદલ આભાર
અને અહીં આવવા માટે.
11:24
SD: Thank you.
248
672049
1260
આભાર

11:25
(Applause)
249
673333
3334
(તાળીઓ)
Translated by krinal darji
Reviewed by Arvind Patil

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sheperd Doeleman - Astrophysicist
Sheperd Doeleman led the global team behind the Event Horizon Telescope that captured the historic, first-ever image of a black hole.

Why you should listen

Sheperd Doeleman is the project director of the Event Horizon Telescope and an astrophysicist with the Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. His research focuses on problems in astrophysics that require ultra-high resolving power. His work employs the technique of very-long-baseline interferometry (VLBI), synchronizing geographically distant radio dishes into an Earth-sized virtual telescope. In addition to his work at the Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and for the Event Horizon Telescope, Doeleman is a Harvard senior research fellow and a project coleader of Harvard's Black Hole Initiative.

Doeleman's research includes work at the McMurdo Station on the Ross Ice Shelf in Antarctica and as assistant director of the MIT Haystack Observatory. He is a Guggenheim Fellow and was the recipient of the DAAD German Academic Exchange grant for research at the Max-Planck-Institut für Radioastronomie. He leads and coleads research programs supported by grants from the National Science Foundation, the National Radio Astronomy Observatory ALMA-NA Development Fund, the Smithsonian Astrophysical Observatory, the MIT International Science & Technology Initiatives (MISTI), the Gordon and Betty Moore Foundation and the John Templeton Foundation. Doeleman received his BA from Reed College and completed a PhD in astrophysics at MIT.

More profile about the speaker
Sheperd Doeleman | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee