ABOUT THE SPEAKER
Federica Bianco - Cross-disciplinary scientist
TED Fellow Federica Bianco is a cross-disciplinary scientist who can't stay still.

Why you should listen

Astrophysicist, professor, professional boxer and TED Fellow Federica Bianco studies stellar explosions, using the same methodologies to understand urban and social problems. She uses data-science to both study the universe and tackle problems on earth, like pollution in New York City, prosecutorial justice and how city lights can create resilient electric grids and.

Bianco splits her time as a professor at the University of Delaware in the Department of Physics and Astrophysics (where she runs a lab focusing on light curves), the Biden School of Public Policy and Administration and the Urban Observatory, where she uses her astrophysics skills to study urban problems. She is also the coordinator the Large Synoptic Survey Telescope (LSST) Science Collaboration, a network of more than 1,500 scientists. The LSST, under construction in Chile, will go online in 2023 to survey the night sky and image the southern hemisphere sky at unprecedented depth and resolution. The collaboration will study everything about it, from the thousands of changes it will discover in the sky every night to billions of stars and galaxies, many that have never been seen before.

Bianco has published more than 100 peer-reviewed papers, was a Smithsonian predoctoral and James Arthur postdoctoral fellow and was the recipient of a Department of Energy "Innovative Development in Energy-Related Applied Science" grant. When she isn't doing science, you will find her in the boxing ring, where she has made a name for herself as "The MadScientist." She is known for fighting her heart out both in and out of the ring.

More profile about the speaker
Federica Bianco | Speaker | TED.com
TED2019

Federica Bianco: How we use astrophysics to study earthbound problems

Federica Bianco: Dùng vật lý thiên văn để nghiên cứu các vấn đề trên trái đất.

Filmed:
1,455,854 views

Để nghiên cứu hệ thống phức tạp như vũ trụ, nhà vật lý thiên văn cần phải là chuyên gia trong việc tìm ra các giải pháp đơn giản từ các tập dữ liệu khổng lồ. Họ có thể làm gì khác với kĩ năng này? Trong bài nói chuyện liên chuyên ngành, Federica Bianco, TED Fellow và nhà vật lý thiên văn, giải thích cách cô ấy dùng dữ liệu vật lý thiên văn để phân tích và giải quyết các vấn đề xã hội và đô thị -- cũng như những bí ẩn của tinh tú.
- Cross-disciplinary scientist
TED Fellow Federica Bianco is a cross-disciplinary scientist who can't stay still. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Tôi là một nhà vật lý thiên văn.
00:13
I am an astrophysicistvật lý thiên văn.
0
1317
2492
00:15
I researchnghiên cứu stellarsao explosionsvụ nổ
acrossbăng qua the universevũ trụ.
1
3833
3055
Tôi nghiên cứu các vụ nổ sao trong vũ trụ.
Nhưng tôi có khuyết điểm:
00:19
But I have a flawlỗ hổng:
2
7603
1200
00:21
I'm restlessBồn chồn, and I get boredchán easilydễ dàng.
3
9325
2483
Tôi hay bồn chồn và dễ chán.
Dù vật lý thiên văn học,
cho tôi cơ hội tuyệt vời
00:24
And althoughmặc dù as an astrophysicistvật lý thiên văn,
I have the incredibleđáng kinh ngạc opportunitycơ hội
4
12356
3196
để nghiên cứu toàn bộ vũ trụ,
00:27
to studyhọc the entiretoàn bộ universevũ trụ,
5
15576
1932
00:29
the thought of doing
only that, always that,
6
17532
3348
nhưng việc nghĩ rằng chỉ làm
mỗi công việc đó, và luôn như vậy,
00:32
makeslàm cho me feel cagedlồng and limitedgiới hạn.
7
20904
2231
khiến tôi cảm thấy
bị gò bó và tù túng.
00:36
What if my issuesvấn đề with
keepingduy trì attentionchú ý and gettingnhận được boredchán
8
24762
3914
Sẽ thế nào nếu vấn đề
về tập trung và nhàm chán của tôi
không phải là khuyết điểm?
00:40
were not a flawlỗ hổng, thoughTuy nhiên?
9
28700
1482
00:42
What if I could turnxoay them into an assettài sản?
10
30206
2667
Sẽ thế nào nếu tôi biến nó
thành thứ quý giá?
00:45
An astrophysicistvật lý thiên văn cannotkhông thể
touchchạm or interacttương tác with
11
33830
2645
Nhà vật lý thiên văn không thể
tiếp xúc hay tương tác
00:48
the things that she studieshọc.
12
36499
1538
với những thứ mình nghiên cứu.
00:50
No way to explodenổ tung a starngôi sao in a labphòng thí nghiệm
to figurenhân vật out why or how it blewthổi up.
13
38061
3713
Không thể làm nổ ngôi sao
trong phòng thí nghiệm
để hiểu lý do
và cách thức nổ.
00:54
Just picturesnhững bức ảnh and moviesphim of the skybầu trời.
14
42164
2530
Chỉ có những bức hình
và đoạn phim từ bầu trời mà thôi.
00:57
Everything we know about the universevũ trụ,
15
45339
2221
Mọi thứ ta biết về vũ trụ,
00:59
from the biglớn bangbang
that originatednguồn gốc spacekhông gian and time,
16
47584
3091
từ vụ Nổ Lớn tạo ra
không gian và thời gian,
01:02
to the formationsự hình thành and evolutionsự phát triển
of starssao and galaxiesthiên hà,
17
50699
2794
sự hình thành và phát triển
của các sao và dải Ngân Hà,
01:05
to the structurekết cấu of our ownsở hữu solarhệ mặt trời systemhệ thống,
18
53517
2460
đến cấu trúc của hệ Mặt Trời,
01:08
we figuredhình dung out studyinghọc tập imageshình ảnh of the skybầu trời.
19
56001
2800
đều được tìm ra
từ nghiên cứu hình ảnh bầu trời.
01:12
And to studyhọc a systemhệ thống
as complexphức tạp as the entiretoàn bộ universevũ trụ,
20
60006
3952
Để nghiên cứu
cả hệ thống vũ trụ phức tạp,
01:15
astrophysicistsastrophysicists are expertsCác chuyên gia
at extractinggiải nén simpleđơn giản modelsmô hình and solutionscác giải pháp
21
63982
4705
nhà vật lý thiên văn rất giỏi trong việc
tìm ra các mô phỏng và giải pháp đơn giản
01:20
from largelớn and complexphức tạp datadữ liệu setsbộ.
22
68711
2339
từ tập hợp thông tin rộng và rắc rối
01:23
So what elsekhác can I do with this expertisechuyên môn?
23
71705
2425
Vậy tôi có thể dùng khả năng này
vào việc gì khác?
01:28
What if we turnedquay the cameraMáy ảnh
around towardsvề hướng us?
24
76030
4095
Sẽ thế nào nếu ta xoay các máy ảnh
hướng về phía mặt đất?
Tại đài quan sát đô thị,
đó là những gì chúng tôi làm.
01:33
At the UrbanĐô thị ObservatoryĐài quan sát,
that is exactlychính xác what we are doing.
25
81057
2991
01:36
GregGreg DoblerDobler từ, alsocũng thế an astrophysicistvật lý thiên văn
26
84072
2492
Greg Dobler, một nhà vật lý thiên văn
và là chồng tôi
01:38
and my husbandngười chồng,
27
86588
1167
01:39
createdtạo the first urbanđô thị observatoryĐài quan sát
in NewMới YorkYork UniversityTrường đại học in 2013,
28
87779
3960
đã tạo nên đài quan sát đầu tiên
ở đại học New York năm 2013
01:43
and I joinedgia nhập in 2015.
29
91763
1556
và tôi tham gia cùng anh
năm 2015.
01:45
Here are some of the things that we do.
30
93752
1929
Đây là việc chúng tôi làm.
01:48
We take picturesnhững bức ảnh of the citythành phố at night
31
96196
2270
Chúng tôi chụp toàn cảnh thành phố về đêm,
01:50
and studyhọc citythành phố lightsđèn like starssao.
32
98490
2589
nghiên cứu ánh sáng nơi đây
như các vì sao.
Theo dõi thay đổi ánh sáng qua thời gian
01:53
By studyinghọc tập how lightánh sáng changesthay đổi over time
33
101514
2012
01:55
and the colormàu of astronomicalthiên văn lightsđèn,
34
103550
2074
cũng như màu sắc của ánh sáng thiên văn,
01:57
I gainthu được insightcái nhìn sâu sắc about the naturethiên nhiên
of explodingbùng nổ starssao.
35
105648
2813
tôi nhận ra bản chất các vụ sao phát nổ.
Áp dụng cách nghiên cứu này
cho ánh sáng thành phố,
02:00
By studyinghọc tập citythành phố lightsđèn the sametương tự way,
36
108934
2270
02:03
we can measuređo and predicttiên đoán how much energynăng lượng
the citythành phố needsnhu cầu and consumestiêu thụ
37
111228
4682
chúng tôi đo lường, dự đoán mức độ
năng lượng thành phố cần và tiêu thụ
02:07
and help buildxây dựng a resilientđàn hồi gridlưới
38
115934
1847
và giúp xây dựng mạng lưới điện phù hợp
02:09
that will supportủng hộ the needsnhu cầu
or growingphát triển urbanđô thị environmentsmôi trường.
39
117805
3299
đáp ứng nhu cầu hoặc
phát triển môi trường đô thị.
02:14
In daytimeBan ngày imageshình ảnh,
we capturenắm bắt plumeschùm of pollutionsự ô nhiễm.
40
122283
3357
Chúng tôi chụp được khói ô nhiễm ban ngày.
02:18
Seventy-fiveBảy mươi lăm percentphần trăm
of greenhousenhà kính gaseskhí in NewMới YorkYork CityThành phố
41
126274
3470
75% khí thải nhà kính ở New York
02:21
come from a buildingTòa nhà like this one,
burningđốt oildầu for heatnhiệt.
42
129768
3632
là từ các tòa nhà như thế này,
đốt dầu để sưởi ấm.
Bạn có thể đo mức ô nhiễm
bằng cảm biến không khí.
02:26
You can measuređo pollutionsự ô nhiễm
with airkhông khí qualityphẩm chất sensorscảm biến.
43
134477
2395
02:28
But imaginetưởng tượng puttingđặt a sensorcảm biến
on eachmỗi NewMới YorkYork CityThành phố buildingTòa nhà,
44
136896
3842
Nhưng nếu đặt mỗi máy
ở mỗi tòa nhà tại New York,
02:32
readingđọc hiểu in datadữ liệu from a milliontriệu monitorsmàn hình.
45
140762
2706
phải đọc dữ liệu từ hàng ngàn máy.
02:35
ImagineHãy tưởng tượng the costGiá cả.
46
143492
1326
Sẽ rất tốn kém.
02:38
With a teamđội of NYUNYU studentssinh viên,
we builtđược xây dựng a mathematicaltoán học modelmô hình,
47
146048
3428
Cùng với sinh viên trường,
chúng tôi xây dựng một thuật toán,
02:41
a neuralthần kinh networkmạng that can detectphát hiện
and tracktheo dõi these plumeschùm
48
149500
3389
một mạng lưới trung gian
có thể phát hiện các đám mây
02:44
over the NewMới YorkYork CityThành phố skylineđường chân trời.
49
152913
1690
trên bầu trời New York.
02:46
We can classifyphân loại them --
50
154627
1482
Chúng tôi phân loại chúng --
02:48
harmlessvô hại steamhơi nước plumeschùm,
whitetrắng and evanescentevanescent.;
51
156133
3015
đám mây hơi nước vô hại,
trắng và mờ;
02:51
pollutinggây ô nhiễm smokestacksống khói,
darktối and persistentliên tục --
52
159172
3516
đám khói ô nhiễm,
đen và dày --
02:54
and providecung cấp policychính sách makersnhà sản xuất
with a mapbản đồ of neighborhoodkhu vực lân cận pollutionsự ô nhiễm.
53
162712
3759
và cung cấp bản đồ ô nhiễm vùng lân cận
cho các nhà làm chính sách.
02:59
This cross-disciplinaryCross-kỷ luật projectdự án
createdtạo transformationaltransformational solutionscác giải pháp.
54
167777
3889
Dự án liên chuyên môn này
đã tạo ra một giải pháp đột phá.
Không chỉ là hình ảnh, các phương pháp
phân tích dữ liệu trong thiên văn vật lý
03:05
But the datadữ liệu analysisphân tích methodologiesphương pháp
we use in astrophysicsvật lý thiên văn
55
173942
2913
03:08
can be appliedáp dụng to all sortsloại of datadữ liệu,
56
176879
1961
có thể được áp dụng
cho mọi loại dữ liệu.
03:10
not just imageshình ảnh.
57
178864
1150
Luật sư ở một quận ở California
đã nhờ chúng tôi
03:12
We were askedyêu cầu to help
a CaliforniaCalifornia districthuyện attorneyluật sư
58
180450
2484
03:14
understandhiểu không prosecutorialbản delayssự chậm trễ
in theirhọ jurisdictionthẩm quyền.
59
182958
3421
tìm hiểu sự chậm trễ
trong khởi tố tại các phiên tòa.
03:18
There are people on probationthời gian thử thách
or sittingngồi in jailnhà giam,
60
186839
2667
Có những người bị tù treo
hoặc bị giam giữ,
03:21
awaitingđang chờ for trialthử nghiệm sometimesđôi khi for yearsnăm.
61
189530
2611
chờ đợi tới vài năm
để được xét xử.
03:24
They wanted to know
what kindloại of casescác trường hợp draggedkéo on,
62
192165
2444
Họ muốn biết
loại vụ án nào bị kéo dài,
03:26
and they had a massiveto lớn datadữ liệu setbộ
to explorekhám phá to understandhiểu không it,
63
194633
3124
và có rất nhiều dữ liệu
để tìm hiểu,
03:29
but didn't have the expertisechuyên môn
64
197781
1412
nhưng không có chuyên gia
03:31
or the instrumentsdụng cụ
in theirhọ officevăn phòng to do so.
65
199217
2548
hay công cụ
để thực hiện điều đó.
03:33
And that's where we cameđã đến in.
66
201789
1746
Và đó là lúc chúng tôi vào cuộc.
03:35
I workedđã làm việc with my colleagueđồng nghiệp,
publiccông cộng policychính sách professorGiáo sư AngelaAngela HawkenHawken,
67
203559
3397
Làm việc với đồng nghiệp,
giáo sư về chính sách công Angela Hawken,
03:38
and our teamđội first createdtạo
a visualtrực quan dashboardbảng điều khiển
68
206980
3486
chúng tôi đã lập
biểu đồ số liệu
03:42
for DAsDas to see and better understandhiểu không
the prosecutiontruy tố processquá trình.
69
210490
3900
để DAs có thể hiểu
quá trình truy tố.
03:46
But alsocũng thế, we ourselveschúng ta
analyzedphân tích theirhọ datadữ liệu,
70
214997
2929
Bên cạnh đó, chúng tôi
phân tích dữ liệu,
03:49
looking to see if the durationthời gian
of the processquá trình
71
217950
2520
tìm hiểu liệu thời gian xử án
có chịu ảnh hưởng
03:52
sufferedchịu đựng from socialxã hội inequalitiesbất bình đẳng
in theirhọ jurisdictionthẩm quyền.
72
220494
3190
bởi sự phân biệt xã hội
trong các phiên tòa.
Chúng tôi ứng dụng
các phương pháp
03:56
We did so usingsử dụng methodsphương pháp
73
224367
1542
03:57
that I would use to classifyphân loại
thousandshàng nghìn of stellarsao explosionsvụ nổ,
74
225933
2973
đã được dùng để phân loại
hàng ngàn các vụ nổ sao,
04:00
appliedáp dụng to thousandshàng nghìn of courttòa án casescác trường hợp.
75
228930
2655
vào hàng ngàn vụ án.
04:03
And in doing so,
76
231609
1151
Nhờ vậy, chúng tôi tạo nên mô hình
cho những thẩm phán khác
04:04
we builtđược xây dựng a modelmô hình that can be appliedáp dụng
to other jurisdictionskhu vực pháp lý
77
232784
2833
04:07
who are willingsẵn lòng to explorekhám phá theirhọ biasessự thiên vị.
78
235641
2190
nghiên cứu về những sai lệch
mà họ gặp phải.
04:09
These collaborationshợp tác betweengiữa
domainmiền expertsCác chuyên gia and astrophysicistsastrophysicists
79
237855
3246
Việc cộng tác giữa
các chuyên gia và vật lý thiên văn này
04:13
createdtạo transformationaltransformational solutionscác giải pháp
80
241125
2055
tạo nên giải pháp biến chuyển
04:15
to help improvecải tiến people'sngười qualityphẩm chất of life.
81
243204
2400
cải thiện cuộc sống con người.
Theo hai chiều.
04:19
But it is a two-wayhai chiều roadđường.
82
247426
1484
04:20
I bringmang đến my astrophysicsvật lý thiên văn backgroundlý lịch
to urbanđô thị sciencekhoa học,
83
248934
2543
Tôi đem tri thức vật lý thiên văn
vào khoa học đô thị,
04:23
and I bringmang đến what I learnhọc hỏi in urbanđô thị sciencekhoa học
back to astrophysicsvật lý thiên văn.
84
251501
3841
và đem kiến thức khoa học đô thị
ứng dụng ngược lại vào ngành mình.
04:27
LightÁnh sáng echoesâm vang:
85
255930
1852
Tiếng vọng ánh sáng;
04:30
the reflectionsphản xạ of stellarsao explosionsvụ nổ
ontotrên interstellarliên sao dustbụi bặm.
86
258461
4567
sự phản chiếu của vụ nổ sao
về phía bụi các chùm sao.
04:36
In our imageshình ảnh, these reflectionsphản xạ appearxuất hiện
as whitetrắng, evanescentevanescent., movingdi chuyển featuresTính năng, đặc điểm,
87
264046
5785
Trong hình ảnh ghi nhận, nó xuất hiện
với những đặc điểm trắng, mờ, chuyển động
giống như các đám mây.
04:41
just like plumeschùm.
88
269855
1150
04:43
I am adaptingthích nghi the sametương tự modelsmô hình
that detectphát hiện plumeschùm in citythành phố imageshình ảnh
89
271363
3895
Tôi ứng dụng chính mô hình
phát hiện mây trong thành phố
04:47
to detectphát hiện lightánh sáng echoesâm vang
in imageshình ảnh of the skybầu trời.
90
275282
2928
vào việc tìm kiếm tiếng vọng ánh sáng
trong các bức hình bầu trời.
04:52
By exploringkhám phá the things
that interestquan tâm and excitekích thích me,
91
280290
3293
Bằng cách tìm hiểu
những thứ khiến mình thích thú,
04:55
reachingđạt outsideở ngoài of my domainmiền,
92
283607
1796
vượt ra khỏi chuyên ngành,
04:57
I did turnxoay my restlessnessBồn chồn into an assettài sản.
93
285427
2876
tôi đã biến sự nhàm chán thành giá trị.
05:01
We, you, all have a uniqueđộc nhất perspectivequan điểm
that can generatetạo ra newMới insightcái nhìn sâu sắc
94
289031
5047
Chúng tôi, các bạn, đều có
cách nhìn riêng để thấu hiểu điều mới
05:06
and leadchì to newMới, unexpectedbất ngờ,
transformationaltransformational solutionscác giải pháp.
95
294102
4183
từ đó, tạo ra
những giải pháp đột phá.
Xin cảm ơn.
05:10
Thank you.
96
298944
1162
05:12
(ApplauseVỗ tay)
97
300130
4158
(vỗ tay)
Translated by Nhã Nguyễn
Reviewed by Nhu PHAM

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Federica Bianco - Cross-disciplinary scientist
TED Fellow Federica Bianco is a cross-disciplinary scientist who can't stay still.

Why you should listen

Astrophysicist, professor, professional boxer and TED Fellow Federica Bianco studies stellar explosions, using the same methodologies to understand urban and social problems. She uses data-science to both study the universe and tackle problems on earth, like pollution in New York City, prosecutorial justice and how city lights can create resilient electric grids and.

Bianco splits her time as a professor at the University of Delaware in the Department of Physics and Astrophysics (where she runs a lab focusing on light curves), the Biden School of Public Policy and Administration and the Urban Observatory, where she uses her astrophysics skills to study urban problems. She is also the coordinator the Large Synoptic Survey Telescope (LSST) Science Collaboration, a network of more than 1,500 scientists. The LSST, under construction in Chile, will go online in 2023 to survey the night sky and image the southern hemisphere sky at unprecedented depth and resolution. The collaboration will study everything about it, from the thousands of changes it will discover in the sky every night to billions of stars and galaxies, many that have never been seen before.

Bianco has published more than 100 peer-reviewed papers, was a Smithsonian predoctoral and James Arthur postdoctoral fellow and was the recipient of a Department of Energy "Innovative Development in Energy-Related Applied Science" grant. When she isn't doing science, you will find her in the boxing ring, where she has made a name for herself as "The MadScientist." She is known for fighting her heart out both in and out of the ring.

More profile about the speaker
Federica Bianco | Speaker | TED.com