TED2011
Bruce Aylward: How we'll stop polio for good
بروس ئەیلوارد: چۆن نەخۆشی شەلەلی منداڵان بۆ هەمیشە بوەستێنین
Filmed:
Readability: 4.2
640,958 views
شەلەل وا بە تەواوەتی بنەبڕ دەکرێت، بەڵام هەر وەک بروس ئەیلوارد دەڵێت: بوونی نەخۆشییەکی ئاوها ترسناک شتێکی باش نی یە. ئەیلوارد باس لەو پلانە دەکات بۆ بەردەوام بوون لەسەر ئەو جادووە پزیشکیەی کە لە زۆربەی ناوچەکانی جیهاندا شەلەلی بنەبڕ کردووە، --وە بەم شێوەیەش ئە نەخۆشییە لە سەرانسەری جیهاندا لەناو ببرێت
Bruce Aylward - Epidemiologist
As the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises. Full bio
As the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want to share with you
0
0
2000
دەمەوێت شتێکتان لەگەڵ باس بکەم
00:17
over the next 18 minutes
1
2000
2000
لە ماوەی (١٨) خولەک دا
00:19
a pretty incredible idea.
2
4000
2000
کە بیرۆکەیەکی زۆر سەرنجڕاکێشە
00:21
Actually, it's a really big idea.
3
6000
2000
بەڕاستی ئەوە بیرۆکەیەکی زۆر گەورەیە
00:23
But to get us started,
4
8000
2000
بەڵام بۆ ئەوەی دەست پێبکەین
00:25
I want to ask if everyone
5
10000
2000
دەمەوێت بپرسم کە هەمووتان
00:27
could just close your eyes for two seconds
6
12000
2000
دەتوانن بۆ ماوەی دوو چرکە چاوەکانتان دابخەن
00:29
and try and think of a technology or a bit of science
7
14000
3000
وە هەوڵبدەن بیر لە تەکنەلۆژیا یان یان تۆزێک بیر لە زانست بکەنەوە
00:32
that you think has changed the world.
8
17000
3000
کە تۆ باوەڕت وایە جیهانی گۆڕی بێت
00:38
Now I bet, in this audience,
9
23000
2000
ئێستا من گرەو دەکەم، لەم بینەرانەدا
00:40
you're thinking of some really incredible technology,
10
25000
2000
ئێوە بیر لە هەندێک تەکنەلۆژیای نایاب دەکەنەوە
00:42
some stuff that I haven't even heard of,
11
27000
2000
هەندێک شت کەمن گوێم لێنەبوە
00:44
I'm absolutely sure.
12
29000
2000
من بەتەواوی دڵنیام
00:46
But I'm also sure, pretty sure,
13
31000
3000
بەڵام هەروەها من دڵنیام، زۆر دڵنیام
00:49
that absolutely nobody is thinking of this.
14
34000
4000
کە کەس بەم شێوەیە بیرناکاتەوە
00:53
This is a polio vaccine.
15
38000
3000
ئەمە ڤاکسینی گێڕی منداڵە
00:56
And it's a great thing actually
16
41000
2000
وە لەڕاستیدا ئەوە شتێکی زۆر چاکە
00:58
that nobody's had to think about it here today
17
43000
2000
کە ئەمڕۆ کەس لێرەدا بیری لێنەکردۆتەوە
01:00
because it means that we can take this for granted.
18
45000
2000
چونکە ئەوە مانای ئەوە دەگەیەنێت کە دەتوانێت ڕەچاوی ئەوە بکەین
01:02
This is a great technology.
19
47000
2000
ئەمە تەکنەلۆژیایەکی زۆر باشە
01:04
We can take it completely for granted.
20
49000
2000
دەتوانین بە تەواوی بە هەند وەری بگرین
01:06
But it wasn't always that way.
21
51000
3000
بەڵام هەموو کات بەو شێوەیە نیە
01:09
Even here in California,
22
54000
3000
تەنانەت لێرەش، کالیفۆڕنیا
01:12
if we were to go back just a few years,
23
57000
2000
ئەگەر بگەڕێیەنەوە بۆ چەند ساڵێک پێش ئێستا
01:14
it was a very different story.
24
59000
2000
ئەوە چیرۆکێکی زۆر جیاواز بوو
01:16
People were terrified of this disease.
25
61000
2000
خەڵک بە هۆی ئەم نەخۆشیەوە تۆقی بوون
01:18
They were terrified of polio, and it would cause public panic.
26
63000
3000
هەموویان بەهۆی ئەو نەخۆشیەوە تۆقیبوون، وە دەبێتە هۆی ترساندنی خەڵک
01:21
And it was because of scenes like this.
27
66000
3000
وە بەهۆی ئەم دیمەنانەوە بووە
01:24
In this scene,
28
69000
2000
لەم دیمەنەدا
01:26
people are living in an iron lung.
29
71000
2000
خەڵک لە (سی) ئاسنیندا دەژی
01:28
These are people who were perfectly healthy two or three days before,
30
73000
3000
ئەوانە ئەو کەسانەن کە تەندروستیان باش بووە دوو یان سێ ڕۆژ پێش ئەوە
01:31
and then two days later,
31
76000
2000
یان دوو ڕۆژ دوای ئەوە
01:33
they can no longer breathe,
32
78000
2000
ئیتر ناتوانن هەناسە بدەن
01:35
and this polio virus has paralyzed
33
80000
2000
ئەم ڤایرۆسی گێڕییە دەوەستێت یاخود ئیفلیج دەبێت
01:37
not only their arms and their legs,
34
82000
2000
نەک تەنها دەستەکانیان و قاچەکانیان
01:39
but also their breathing muscles.
35
84000
2000
بەڵکو ماسولکەکانی هەناسە دانیشیان
01:41
And they were going to spend the rest of their lives, usually,
36
86000
3000
هەروەها ئەوان هەموو ژیانیان بەسەر دەبەن، عادەتەن
01:44
in this iron lung to breathe for them.
37
89000
2000
بەم (سی)یە ئاسنینە هەناسە دەدەن
01:46
This disease was terrifying.
38
91000
2000
ئەم نەخۆشیە زۆر ترسێنەر بوو
01:48
There was no cure,
39
93000
2000
هیچ چارەسەرێکی نەبوو
01:50
and there was no vaccine.
40
95000
2000
وە هیچ ڤاکسینێکی نەبوو
01:52
The disease was so terrifying
41
97000
2000
نەخۆشیەکە زۆر ترسێنەر بوو
01:54
that the president of the United States
42
99000
2000
بە شێوەیەک سەرۆکی ئەمریکا
01:56
launched an extraordinary national effort
43
101000
3000
هەوڵدانێکی نیشتیمانی گەورەی سازدا
01:59
to find a way to stop it.
44
104000
3000
بۆ دۆزینەوەی ڕێگایەک بۆ ڕاگرتنی
02:02
Twenty years later, they succeeded
45
107000
3000
دوای بیست ساڵ، سەرکەوتوو بوون
02:05
and developed the polio vaccine.
46
110000
2000
وە ڤاکسینی (دژە نەخۆشی)یەکەیان گەشە پێدا
02:07
It was hailed as a scientific miracle
47
112000
2000
ئەوە وەک موعجیزەیەکی زانستی بوو
02:09
in the late 1950s.
48
114000
2000
لە کۆتاییەکانی ١٩٥٠ کاندا
02:11
Finally, a vaccine that could stop this awful disease,
49
116000
3000
لە کۆتاییدا،ئەو ڤایرۆسەی کە دەیتوانی ئەو نەخۆشییە ترسناکە لەناوبەرێت
02:14
and here in the United States
50
119000
2000
وە لێرە لە ئەمریکا
02:16
it had an incredible impact.
51
121000
2000
ئەوە کاریگەرییەکی زۆر گەورەی هەبوو
02:18
As you can see, the virus stopped,
52
123000
2000
وەک دەبینن، ڤایرۆسەکە نەماوە
02:20
and it stopped very, very fast.
53
125000
3000
وە زۆر زۆر بە خێرایی وەستا
02:23
But this wasn't the case
54
128000
3000
بەڵام ئەوە بابەتەکە نیە
02:26
everywhere in the world.
55
131000
2000
لە هەر شوێنێکی ئەم جیهانە
02:28
And it happened so fast in the United States, however,
56
133000
3000
وە ئەوە زۆر بە خێرایی لە ئەمریکا ڕوویدا،هەرچۆنێک بێت
02:31
that even just last month Jon Stewart said this:
57
136000
3000
کە تەنانەت مانگی ڕابردوو جۆن ستیوارت مێڵ ووتی
02:34
(Video) Jon Stewart: Where is polio still active?
58
139000
2000
جۆن ستیوارت: لە چ شوێنيک شەلەل (گێڕی) ماوە؟
02:36
Because I thought that had been eradicated
59
141000
3000
چونکە باوەڕم وابوو کە لە ڕیشەوە دەرهاتووە
02:39
in the way that smallpox had been eradicated.
60
144000
2000
بە شیوەیەک کە ئاوڵە بە هیچ شێوەیەک نەماوە
02:41
Bruce Aylward: Oops. Jon, polio's almost been eradicated.
61
146000
4000
بڕوس ئەیڵوارد: ئووپس (شەلەل) خەریکە لەناو دەچێت
02:45
But the reality is
62
150000
2000
بەڵام ڕاستیەکە ئەوەیە کە
02:47
that polio still exists today.
63
152000
2000
گێڕی (شەلەل) هێشتا هەر ماوە لە ئەمڕۆدا
02:49
We made this map for Jon to try to show him exactly where polio still exists.
64
154000
3000
ئەم نەخشەیەمان کێشاوە بۆ جۆن تا نیشانی بدەین کە لە کوێ هێشتا گێڕی ماوە
02:52
This is the picture.
65
157000
2000
ئەمە وێنەکەیە
02:54
There's not very much left in the world.
66
159000
3000
ئەم جیهانە زۆری نەماوە
02:57
But the reason there's not very much left
67
162000
2000
بەڵام هۆکاری ئەوەی کە زۆری نەماوە
02:59
is because there's been an extraordinary public/private partnership
68
164000
3000
بەهۆی ئەوەیە کە پەیوەندیەکی توند لە نێوان تایبەت و گشتیدا هەیە
03:02
working behind the scenes, almost unknown,
69
167000
3000
کاردەکەن لە پشت دیمەنەکانەوە،نادیار بوون
03:05
I'm sure to most of you here today.
70
170000
2000
من دڵنیام بۆ زۆربەتان
03:07
It's been working for 20 years
71
172000
2000
ئەمە بۆ ماوەی (٢٠) ساڵە کاردەکات
03:09
to try and eradicate this disease,
72
174000
2000
تا هەوڵبدات ئەم نەخۆشییە نەهێڵێت
03:11
and it's got it down to these few cases
73
176000
2000
وە ئەمە کەم بویەوە بۆ چەند کەسێک
03:13
that you can see here on this graphic.
74
178000
3000
ئێوە دەیانبینن لەسەر وێنەکە
03:16
But just last year,
75
181000
2000
بەڵام تەنها ساڵی ڕابردوو
03:18
we had an incredible shock
76
183000
2000
توشی شۆکێکی زۆر بووین
03:20
and realized that almost just isn't good enough
77
185000
3000
وە بۆمان دەرکەوت کە زۆر باش نیە
03:23
with a virus like polio.
78
188000
3000
لەگەڵ ڤایرۆسێکی وەک شەلەل
03:26
And this is the reason:
79
191000
2000
وە ئەمە هۆکارەکەیەتی
03:28
in two countries
80
193000
2000
لە دوو وڵاتدا
03:30
that hadn't had this disease for more than probably a decade,
81
195000
3000
کە بۆ ماوەی دە ساڵ ئەم نەخۆشییەی نەبووە
03:33
on opposite sides of the globe,
82
198000
2000
بە پێچەوانەی هەموو جیهان
03:35
there was suddenly terrible polio outbreaks.
83
200000
3000
لە ناکاودا گێڕی بڵاو دەبێتەوە
03:38
Hundreds of people were paralyzed.
84
203000
2000
سەدان کەس ئیفلیج بوون
03:40
Hundreds of people died --
85
205000
3000
سەدان کەس مردن
03:43
children as well as adults.
86
208000
2000
منداڵ و هەروەها گەورەش
03:45
And in both cases,
87
210000
2000
لە هەردوو حاڵەتەکەشدا
03:47
we were able to use genetic sequencing to look at the polio viruses,
88
212000
3000
ئێمە توانیمان بواری بۆماوەزانی بەکاربهێنین بۆ تەماشآکردنی ڤایرۆسەکانی گێڕی
03:50
and we could tell these viruses were not from these countries.
89
215000
3000
وە دەتوانین بڵێین کە ئەم ڤایرۆسانە لەم وڵاتانەوە نەهاتوون
03:53
They had come from thousands of miles away.
90
218000
3000
ئەم ڤایرۆسانە لە دووری هەزاران میلەوە هاتوون
03:56
And in one case, it originated on another continent.
91
221000
3000
لە یەک حاڵەتدا، لە قاڕەیەکی ترەوە هاتوون
03:59
And not only that, but when they came into these countries,
92
224000
3000
نەک تەنها ئەوە، بەڵام کاتێک لەو وڵاتانەوە هاتوون
04:02
then they got on commercial jetliners probably
93
227000
3000
دوایی لەوانەیە بەهۆی خەڵوزی بازرگانیەوە هاتبن
04:05
and they traveled even farther
94
230000
2000
وە زیاتر ڕۆشتوون
04:07
to other places like Russia,
95
232000
2000
بۆ شوێنی تر وەکو ڕوسیا
04:09
where, for the first time in over a decade last year,
96
234000
3000
لە شوێنێک،کە بۆ یەکەم جار لە (١٠)ساڵی ڕابردوودا
04:12
children were crippled and paralyzed
97
237000
3000
منداڵەکان توشی پەککەوتن و ئیفلیجی بوون
04:15
by a disease that they had not seen for years.
98
240000
4000
بەهۆی نەخۆشیەوە کە چەندین ساڵە نەیان بینیوە
04:19
Now all of these outbreaks that I just showed you,
99
244000
3000
ئێستا هەموو ئەو بڵاوبونەوەیە کە من نیشانم دان
04:22
these are under control now,
100
247000
2000
ئێستا لە ژێر کۆنتڕۆڵدایە
04:24
and it looks like they'll probably stop very, very quickly.
101
249000
3000
وە لەوە دەچێت کە زۆر زۆر بە خێرایی بوەستێت
04:27
But the message was very clear.
102
252000
3000
بەڵام پەیامەکە زۆر ڕوون بوو
04:30
Polio is still
103
255000
2000
گێڕی (شەلەل)ماوە
04:32
a devastating, explosive disease.
104
257000
3000
نەخۆشییەکی وێرانکەرو تەقێنەرەوەیە
04:35
It's just happening in another part of the world.
105
260000
4000
ئەوە تەنها لە بەشەکەی تری ئەم جیهانە ڕوودەدات
04:39
And our big idea
106
264000
3000
وە بیرۆکەی گەورەی ئێمە
04:42
is that the scientific miracle of this decade
107
267000
4000
ئەوەیە کە موعجیزەی زانستی لەم سەردەمەدا
04:46
should be the complete eradication
108
271000
2000
پێویستە نەمانی تەواوەتی
04:48
of poliomyelitis.
109
273000
2000
نەخۆشی شەلەل بێت
04:50
So I want to tell you a little bit
110
275000
2000
لەبەر ئەوە ئەمەوێ هەندێکتان پێبڵێم
04:52
about what this partnership, the Polio Partnership,
111
277000
2000
لەبارەی هاوڕێیەتی ،هاوڕێیەتی شەلەل
04:54
is trying to do.
112
279000
2000
بەتامایە جی بکات
04:56
We're not trying to control polio.
113
281000
2000
ئێمە هاوڵنادەین کە شەلەل کۆنتڕۆڵ بکەین
04:58
We're not trying to get it down to just a few cases,
114
283000
3000
ئێمە هەوڵنادەین بۆ ئەوەی کەمی بکەینەوە بۆ جەند کەسێک
05:01
because this disease is like a root fire;
115
286000
2000
جونکە ئەم نەخۆشییە وەک بنجینەی ئاگر وایە
05:03
it can explode again if you don't snuff it out completely.
116
288000
3000
دووبارە دەست پێدەکاتەوە ئەگەر بە تەواوی نەیکوژێنیتەوە
05:06
So what we're looking for
117
291000
2000
کەواتە ئەوەی ئێمە بەدوایدا دەگەڕێین
05:08
is a permanent solution.
118
293000
2000
جارەسەرێکی هەتا هەتاییە
05:10
We want a world in which every child, just like you guys,
119
295000
3000
دەمانەوێت هەموو منداڵێک لەم جیهانەدا ،وەک ئێوە هاوڕێیان
05:13
can take for granted
120
298000
2000
حسابیان بۆ بکرێ
05:15
a polio-free world.
121
300000
2000
جیهانێکی دوور لە شەلەل
05:17
So we're looking for a permanent solution,
122
302000
2000
کەواتە ئێمە بۆ چارەسەرێکی هەتا هەتایی دەگەڕێین
05:19
and this is where we get lucky.
123
304000
2000
وە ئەوە ئەو شوێنەیە کە ئێمە بەختمان هەبوو تیایدا
05:21
This is one of the very few viruses in the world
124
306000
3000
ئەوە یەکێکە ڤایرۆسە کەمەکانی جیهان
05:24
where there are big enough cracks in its armor
125
309000
2000
کە زۆرترین زیانی هەبووە
05:26
that we can try to do something truly extraordinary.
126
311000
3000
کە ئێمە لە هەوڵداین شتێکی لەبارەوە بکەین
05:29
This virus can only survive in people.
127
314000
3000
ئەم ڤایرۆسە تەنها لەلەشی مرۆڤدا دەتوانێ بژی
05:32
It can't live for a very long time in people.
128
317000
2000
وە ناتوانێ بۆ ماوەیەکی زۆریش بژی
05:34
It doesn't survive in the environment hardly at all.
129
319000
3000
بە هچ شێوەیەک ناتوانێت لە کەش و هەوای دەرەوەدا بژی
05:37
And we've got pretty good vaccines, as I've just showed you.
130
322000
3000
وە چەند دژە ڤایرۆسێکی زۆر باشمان هەیە وەک ئەوانەی کە پشانمدان
05:40
So we are trying
131
325000
2000
لەبەر ئەوە ئێمە هەوڵ دەدەین
05:42
to wipe out this virus completely.
132
327000
3000
بۆ ئەوەی ئەم ڤایرۆسە بەتەواوی نەهێڵین
05:45
What the polio eradication program is trying to do
133
330000
3000
ئەوەی پڕۆگرامی بنبڕ کردنی شەلەلی منداڵ خەریکە بیکات
05:48
is to kill the virus itself
134
333000
2000
ئەوەیە کە ڤایرۆسەکە بکوژێت
05:50
that causes polio
135
335000
2000
کە شەلەل توشی خەڵک دەکات
05:52
everywhere on Earth.
136
337000
2000
لە هەر شوێنێکی سەر زەوی بێت
05:54
Now we don't have a great track record
137
339000
2000
لە ئێستادا،پێوانەیەکی باشی گەڕانمان نیە
05:56
when it comes to doing something like this,
138
341000
2000
کاتێک دەگاتە ئەوەی کە ئەم کارە بکەین
05:58
to eradicating diseases.
139
343000
2000
بۆ بنبڕکردنی نەخۆشییەکان
06:00
It's been tried six times in the last century,
140
345000
3000
لە سەدەی ڕابردوودا شەش جار هەوڵدراوە
06:03
and it's been successful exactly once.
141
348000
4000
وە تەنها یەک جار سەرکەوتوو بووە
06:07
And this is because disease eradication,
142
352000
3000
ئەمەش بەهۆی بنبڕکردنی نەخۆشیەکە
06:10
it's still the venture capital of public health.
143
355000
3000
هەتا ئێستا مەترسیدارە لەسەر تەندروستی گشتی
06:13
The risks are massive,
144
358000
2000
مەترسییەکان زۆر مەترسیدارن
06:15
but the pay-off --
145
360000
3000
بەڵام هەوڵدانەکانی
06:18
economic, humanitarian, motivational --
146
363000
2000
ئابوری و مرۆڤایەتی وهاندەرەکان...
06:20
it's absolutely huge.
147
365000
2000
بەڕاستی زۆر گەورەترن
06:22
One congressman here in the United States
148
367000
3000
کە پیاوێکی کۆنگرێس لێرە لە ئەمریکا
06:25
thinks that the entire investment
149
370000
3000
باوەڕی وایە کە هەمو بەرهەم هێنانەکان
06:28
that the U.S. put into smallpox eradication
150
373000
2000
کە ئەمریکا دەیکات بۆ بنبڕکردنی ئاوڵە
06:30
pays itself off every 26 days --
151
375000
3000
لە ماوەی ٢٦ ڕۆژ پارەکەی خۆی دەردەهێنێتەوە
06:33
in foregone treatment costs
152
378000
2000
لە پێش نزمی چارەسەرکردنە
06:35
and vaccination costs.
153
380000
2000
وە نرخی دژە ڤایرۆسەکان
06:37
And if we can finish polio eradication,
154
382000
3000
وە ئەگەر ئێمە توانیمان شەلەلی منداڵ چارەسەر بکەین
06:40
the poorest countries in the world
155
385000
2000
لە وەڵاتە هەژارەکانی جیهان
06:42
are going to save over 50 billion dollars
156
387000
4000
زیاتر لە (٥٠)بلیۆن دۆلاریان بۆ دەگەرێتەوە
06:46
in the next 25 years alone.
157
391000
3000
بە تەنها لە (٢٥) ساڵی داهاتودا
06:49
So those are the kind of stakes that we're after.
158
394000
3000
لەبەرئەوە،ئەوە ئەو ڕێگایانەیە کە ئێمە پێویستە بە دوایدا بڕۆین
06:52
But smallpox eradication was hard;
159
397000
2000
بەڵام بنبڕکردنی ئاوڵە زۆر قورس بوو
06:54
it was very, very hard.
160
399000
2000
زۆر زۆر قورس بوو
06:56
And polio eradication, in many ways, is even tougher,
161
401000
3000
هەروەها بنبڕکردنی شەلەل لە چەند ڕێگەیەکەوە زۆر قورسترە
06:59
and there's a few reasons for that.
162
404000
3000
لەبەر چەند هۆکارێک
07:02
The first is that,
163
407000
2000
یەکەمیان ئەوەیە کە
07:04
when we started trying to eradicate polio
164
409000
2000
کاتێک ئێمە دەستمان کرد بە بنبڕکردنی شەلەل
07:06
about 20 years ago,
165
411000
2000
لە (٢٠)ساڵی ڕابردوودا
07:08
more than twice as many countries were infected
166
413000
2000
زیاتر لە دوو بەرامبەر وڵاتەکان توشبووبوون
07:10
than had been when we started off with smallpox.
167
415000
3000
بەبەراورد لەگەڵ نەهێشتنی ئاوڵە
07:13
And there were more than 10 times as many people
168
418000
2000
وە زیاتر لە (١٠)جار خەڵکی
07:15
living in these countries.
169
420000
2000
کە لەو وڵاتانە دەژین توشبووبوون
07:17
So it was a massive effort.
170
422000
2000
لەبەر ئەوە هەوڵدانێکی گەورە بوو
07:19
The second challenge we had was --
171
424000
2000
دووەم ڕێگر کە توشمان بووو ئەوەبوو
07:21
in contrast to the smallpox vaccine,
172
426000
2000
بە پێچەوانەی دژە ڤایرۆسی ئاوڵە
07:23
which was very stable, and a single dose protected you for life --
173
428000
3000
کە زۆر جێگیر بوو،وە یەک دانە بەرگری بۆ دروست دەکردی بۆ هەموو ژیانت
07:26
the polio vaccine is incredibly fragile.
174
431000
3000
دژە ڤایرۆسی(چارەسەری) شەلەل زۆر ناسک بوو
07:29
It deteriorates so quickly in the tropics
175
434000
3000
لەبەر گەرمیدا زۆر زوو خراپ دەبوون
07:32
that we've had to put this special vaccine monitor
176
437000
2000
کە پێویست بوو ساردکەرەوەیەکی تایبەتی بۆ دابنێین
07:34
on every single vial
177
439000
2000
لەسەر هەر یەکێک لەو شووشانەی کە دژە ڤایرۆسەکانی تێدا بوو
07:36
so that it will change very quickly
178
441000
2000
تا بەزووی بگۆڕێت
07:38
when it's exposed to too much heat,
179
443000
2000
کاتێک گەرمیەکی زۆری بۆ هات
07:40
and we can tell that it's not a good vaccine to use on a child --
180
445000
3000
وە دەتوانین بڵێین کە ئەوە چارەسەرێکی باش نیە تا بیدەین بە منداڵ
07:43
it's not potent; it's not going to protect them.
181
448000
2000
کاریگەری بۆ دروست نابێ وبەرگریییان بۆ دروست ناکات
07:45
Even then, kids need many doses of the vaccine.
182
450000
3000
بگرە منداڵەکان دژە ڤایرۆسێکی زۆر باشیان ئەوێت
07:48
But the third challenge we have --
183
453000
2000
بەڵام ئاستەنگی سێیەم کە توشمان بوو
07:50
and probably even bigger one, the biggest challenge --
184
455000
3000
وە بگرە گەورەترینیان ،گەورەترین ڕێگری
07:53
is that, in contrast to smallpox where you could always see your enemy --
185
458000
3000
ئەوەیە،بە پێچەەوانەی ئاوڵە کە تۆ دوژمنەکەت ئەبینی
07:56
every single person almost who was infected with smallpox
186
461000
3000
هەر تاکە کەسێک کە توشی ئاوڵە بوو
07:59
had this telltale rash.
187
464000
2000
نیشانەیەکی هەڵەشەیی پێوە دیار بوو
08:01
So you could get around the disease;
188
466000
2000
لەبەر ئەوە دەتوانی دەوروبەی نەخۆشەکە ببینیت
08:03
you could vaccinate around the disease and cut it off.
189
468000
3000
دەتوانی دەرمانی چواردەوری نەخۆشەکە بکەیت و بیبڕیت
08:06
With polio it's almost completely different.
190
471000
3000
لە نەخۆشی شەلەل بەتەواوی پێچەوانە بوو
08:09
The vast majority of people who are infected with the polio virus
191
474000
3000
زۆرترین کەس کە توشی ڤایرۆسی شەلەل بوون
08:12
show absolutely no sign of the disease.
192
477000
3000
هیچ نیشانەیەکی نەخۆشییەکەی پێوە دیار نەبووە
08:15
So you can't see the enemy most of the time,
193
480000
3000
لەبەر ئەوە زۆربەی کات دوژمنەکەت نەدەبینی
08:18
and as a result,
194
483000
2000
وە سەرەنجام
08:20
we've needed a very different approach to eradicate polio
195
485000
3000
پێویستمان بە ڕێگایەکی جیاوازتر بوو بۆ لەناوبردنی شەلەلی منداڵ
08:23
than what was done with smallpox.
196
488000
2000
کە لە لەناوبردنی ئاوڵە گرتمانە بەر
08:25
We've had to create
197
490000
2000
پێویستمان بوو
08:27
one of the largest social movements in history.
198
492000
3000
گەورەترین جوڵانەوەی کۆمەڵایەتی لە مێژوو دروست بکەین
08:30
There's over 10 million people,
199
495000
2000
زیاتر لە (١٠) ملیۆن خەڵک هەیە
08:32
probably 20 million people,
200
497000
2000
لەوانەیە (٢٠) ملیۆن
08:34
largely volunteers,
201
499000
2000
کە کاری خۆبەخشانە دەکەن
08:36
who have been working over the last 20 years
202
501000
2000
کە بۆ ماوەی زیاتر لە (٢٠) ساڵە کار دەکەن
08:38
in what has now been called
203
503000
2000
لەوەی کە ئێستا پێی دەڵێن
08:40
the largest internationally-coordinated operation in peacetime.
204
505000
4000
گەورەترین هاوکاری یارمەتیدانی نێودەوڵەتی لە کاتی ئاشتیدا
08:44
These people, these 20 million people,
205
509000
3000
ئەم خەڵکانە ،ئەم (٢٠) ملیۆن کەسە
08:47
vaccinate over 500 million children
206
512000
3000
چارەسەری زیاتر لە (٥٠٠)ملیۆن منداڵیان کردووە
08:50
every single year,
207
515000
2000
لە هەر ساڵێکدا
08:52
multiple times
208
517000
2000
دوو بەرامبەر
08:54
at the peak of our operation.
209
519000
3000
لە لوتکەی هەوڵدانەکانماندا
08:57
Now giving the polio vaccine is simple.
210
522000
2000
لە ئێستادا پێدانی دژە ڤایرۆسی شەلەل ئاسان بووە
08:59
It's just two drops, like that.
211
524000
2000
تەنها دوو قەترەیە،بەم شێوەیە
09:01
But reaching 500 million people
212
526000
2000
بەڵام پێدانی بە (٥٠٠) ملیۆن کەس
09:03
is much, much tougher.
213
528000
2000
زۆر زۆر قورسە
09:05
And these vaccinators, these volunteers,
214
530000
3000
وە ئەو کەسانەی چارەسەر دەکەن ،خۆبەخشەکان
09:08
they have got to dive headlong
215
533000
2000
ئەوان پێویست بوو بەسەردا خۆیانی بۆ هەڵبدەن
09:10
into some of the toughest, densest
216
535000
2000
بۆ هەندێک لە ناڕەحەتترین و چڕترین
09:12
urban slums in the world.
217
537000
2000
ناوچە ناشارستانیەکانی جیهان
09:14
They've got to trek under sweltering suns
218
539000
3000
دەبوایە ئەوان لە ژێر خۆردا بڕۆشتنایە
09:17
to some of the most remote, difficult to reach places in the world.
219
542000
4000
بۆ هەدێک شوێنە دوورەکان و دوورەدەستەکانی جیهان
09:21
And they also have to dodge bullets,
220
546000
2000
وە پێویست بوو فێڵ لە گولەکان بکەن
09:23
because we have got to operate
221
548000
2000
لەبەر ئەوەی دەبوایە ئاگاین لە خۆیان بوایە
09:25
during shaky cease-fires and truces
222
550000
2000
لە کاتی ڕاگرتنی شەڕی شڵۆقی دۆکەکەو تروسیەکان
09:27
to try and vaccinate children,
223
552000
2000
هەوڵبدەین چارەسەری منداڵەکان بکەین
09:29
even in areas affected by conflict.
224
554000
3000
تەنانەت بۆ ئەو ناوچانەی کە دۆخەکە باش نەبوو
09:32
One reporter
225
557000
2000
پەیامنێرێک
09:34
who was watching our program in Somalia about five years ago --
226
559000
3000
کە سەیری پڕۆگرامەکەی ئێمەی دەکرد لە سۆماڵ نزیکەی (٥) ساڵ پێش ئێستا
09:37
a place which has eradicated polio,
227
562000
2000
شوێنێک کە شەلەلی تێدا بنبڕ کرابوو
09:39
not once, but twice, because they got reinfected.
228
564000
2000
نەک یەک جار،دوجار چونکە دوبارە تووشیان بوو بۆوە
09:41
He was sitting outside of the road,
229
566000
2000
ئەو لە دور شەقامەکەوە دانیشتبوو
09:43
watching one of these polio campaigns unfold,
230
568000
2000
تەماشای یەکێک لە کەمپینەکانی ئەکرد
09:45
and a few months later he wrote:
231
570000
2000
وە دوای چەند مانگێک ئەو شتێکی نوسی
09:47
"This is foreign aid at its most heroic."
232
572000
4000
ئەمە یارمەتی دانێکی پاڵەوانانەی بێگانەیە
09:51
And these heroes, they come from every walk of life,
233
576000
2000
وە ئەم پاڵەوانانە لە چەند بارودۆخێکی جیاوازەوە هاتوون
09:53
all sorts of backgrounds.
234
578000
2000
لەگەڵ چەندین پێشینەدا
09:55
But one of the most extraordinary is Rotary International.
235
580000
3000
بەڵام یەکێک لە زۆرترین شتە چاوەڕوانکراوەکان ڕۆتەری نێودەڵەتی بوون
09:58
This is a group
236
583000
2000
ئەمە گروپێکە
10:00
whose million-strong army of volunteers
237
585000
2000
کە ملیۆنان خۆبەخشی ئازادی سوپا
10:02
have been working to eradicate polio
238
587000
2000
کاردەکەن بۆ بنبڕکردنی شەلەل
10:04
for over 20 years.
239
589000
2000
بۆ زیاتر لە (٢٠)ساڵ
10:06
They're right at the center of the whole thing.
240
591000
3000
ئەوان ڕاستەوخۆ لە ناوەڕاستی هەموو شتەکاندان
10:09
Now it took years to build up the infrastructure
241
594000
2000
ئێستا ساڵانێکی زۆری دەوێت تا دەست دەدەیتەوە بناغەکەی
10:11
for polio eradication --
242
596000
2000
بۆ لەناوبردنی شەلەل
10:13
more than 15 years, much longer than it should have --
243
598000
3000
زیاتر لە (١٥) ساڵ،زیاتر لەوەی کە دەیەوێت
10:16
but once it was built, the results were striking.
244
601000
3000
بەڵام کە دروست کرایەوە،ئەنجامەکان کاریگەر دەبن
10:19
Within a couple of years,
245
604000
2000
لە ماوەی دوو ساڵدا
10:21
every country that started polio eradication
246
606000
2000
هەر وڵاتێک کە دەستی کردوە بە لەناوبردنی شەلەل
10:23
rapidly eradicated all three of their polio viruses,
247
608000
4000
بەشێوەکی زۆر هەر سێ جۆرەکەی ڤایرۆسی شەلەلی لەناوبردوە
10:27
with the exception of four countries that you see here.
248
612000
3000
بێجگە لەو چوار وڵاتەی کە لێرە دەیانبینین
10:30
And in each of those, it was only part of the country.
249
615000
3000
وە هەر یەکێک لەمانە ،تەنها بەشێک بوو لە وڵاتەکە
10:34
And then, by 1999,
250
619000
2000
دوای ئەوە لە ساڵی ١٩٩٩
10:36
one of the three polio viruses
251
621000
2000
یەکێک لە سێ ڤایرۆسەکەی شەلەل
10:38
that we were trying to eradicate
252
623000
2000
کە ئێمە لە هەوڵدا بووین بۆ لەناو بردنی
10:40
had been completely eradicated worldwide --
253
625000
3000
لە تەوای جیهاندا بنبڕکرا
10:43
proof of concept.
254
628000
2000
بیرۆکەکە وەرگرە
10:45
And then today,
255
630000
3000
وە لەمڕۆدا
10:48
there's been a 99 percent reduction --
256
633000
2000
بە ڕێژەی (٩٩%) دابەزیوە
10:50
greater than 99 percent reduction --
257
635000
2000
زیاتر (٩٩%)دابەزیوە
10:52
in the number of children
258
637000
2000
لە ژمارەی ئەو وڵاتانەی
10:54
who are being paralyzed by this awful disease.
259
639000
3000
کە توشی ئیفلیجی بوون بەهۆی ئەو نەخۆشیە ترسناکەوە
10:57
When we started, over 20 years ago,
260
642000
2000
کاتێک (٢٠)ساڵ پێش ئێستا دەستمان پێکرد
10:59
1,000 children were being paralyzed
261
644000
2000
١٠٠٠ منداڵ ئیفلیج دەبووون
11:01
every single day by this virus.
262
646000
3000
هەموو ڕۆژێک بەو ڤایرۆسە
11:04
Last year, it was 1,000.
263
649000
3000
ساڵی ڕابردوو ١٠٠٠ کەس بوون
11:07
And at the same time,
264
652000
2000
وە لە هەمان کاتدا
11:09
the polio eradication program
265
654000
2000
پڕۆگرامی بنبڕکردنی شەلەل
11:11
has been working to help with a lot of other areas.
266
656000
2000
هەوڵدەدات بۆ یارمەتیدانی چەندین بەش
11:13
It's been working to help control pandemic flu,
267
658000
3000
ئۆو، پڕۆگرامە کە کار دەکات بۆ کۆنتڕۆڵ کردنی بڵاوبوونەوەی ئەنفلۆنزا
11:16
SARS for example.
268
661000
2000
بۆ نموونە سارس
11:18
It's also tried to save children by doing other things --
269
663000
3000
وە هەوڵی داوە بۆ ڕزگار کردنی منداڵان بە چەندین ڕێگەی تر
11:21
giving vitamin A drops, giving measles shots,
270
666000
3000
پێدانی قەترەی ڤیتامین (A)،دەرزی لێدانی ماسولکەکان
11:24
giving bed nets against malaria even
271
669000
2000
تەنانەت پێدانی پەردەکولە لە دژی مەلاریا
11:26
during some of these campaigns.
272
671000
2000
لە کاتی بەردەوام بوونی هەندێک لەو کەمپینانەدا
11:28
But the most exciting thing
273
673000
2000
بەڵام سەرنجڕاکێشترین شتی
11:30
that the polio eradication program has been doing
274
675000
2000
کە پڕۆگرامی بنبڕکردنی نەخۆشی شەلەل دەیکات
11:32
has been to force us,
275
677000
2000
کە زۆرمان لێ دەکات
11:34
the international community,
276
679000
2000
کۆمەڵگەی نێودەڵەتی
11:36
to reach every single child, every single community,
277
681000
3000
تا هەموو منداڵێک و هەموو کۆمەڵگەیەک بەسەر بکەینەوە
11:39
the most vulnerable people in the world,
278
684000
3000
بێ هێزترین خەڵک لە هەموو جیهاندا
11:42
with the most basic of health services,
279
687000
2000
لەگەڵ بەهێزترین چارەسەر بنەڕەتی
11:44
irrespective of geography, poverty,
280
689000
4000
بە بێ ڕەچاو کردنی جوگرافی ،هەژاری
11:48
culture and even conflict.
281
693000
2000
کەلتوور،هەتا ئاڵۆزیش
11:50
So things were looking very exciting,
282
695000
2000
کەواتە،شتەکان زۆر سەرنجڕاکێشن
11:52
and then about five years ago,
283
697000
2000
وە دوای نزیکەی (٥)ساڵ
11:54
this virus, this ancient virus, started to fight back.
284
699000
3000
ئەم ڤایرۆسە،ئەم ڤایرۆسە کۆنە دەستی کرد بە بەرپەرچدانەوە
11:57
The first problem we ran into
285
702000
3000
بەڵام کێشەکە کە ئێمە توشی بووین
12:00
was that, in these last four countries, the strongholds of this virus,
286
705000
3000
ئەوە بوو کە هێزو توانای مانەوە ئەم ڤایرۆسە لەم چوار وڵاتەدا
12:03
we just couldn't seem to get the virus rooted out.
287
708000
4000
ئێمە نەمانتوانی ڕەگی دیاری ئەم ڤایرۆسە دەربهێنین
12:07
And then to make the matters even worse,
288
712000
2000
وە دوایی کێشەکە فراوانتر بوو
12:09
the virus started to spread out of these four places,
289
714000
3000
ڤایرۆسەکە دەستی کرد بە بڵاو بوونەوەلەم چوار وڵاتەدا
12:12
especially northern India and northern Nigeria,
290
717000
3000
بە تایبەتی بەشی باکوری هندستان و نایجیریا
12:15
into much of Africa, Asia, and even into Europe,
291
720000
3000
لەوێشەوە بۆ ئەفریقیاو ئاسیاو هەتا ئەوروپاش
12:18
causing horrific outbreaks
292
723000
2000
بووە هۆی ئەنجامی ترسێنەر
12:20
in places that had not seen this disease for decades.
293
725000
4000
لە چەند شوێنێک کە بۆ ماوەی چەندین ساڵە ئەم نەخۆشیە نەبینراوە
12:24
And then,
294
729000
2000
وە دوایی
12:26
in one of the most important, tenacious
295
731000
3000
لە یەکێک لە گرنگترین وئاڵۆزترین
12:29
and toughest reservoirs of the polio virus in the world,
296
734000
3000
وە قورستین تاقیگەکانی ڤایرۆسی شەلەل لە جیهاندا
12:32
we found that our vaccine was working
297
737000
3000
ئەوەمان بۆ دەرکەوت کە دژە ڤایرۆسەکان کاردەکات
12:35
half as well as it should have.
298
740000
2000
بە شێوەیەکی نیوەیی
12:37
In conditions like this,
299
742000
2000
لە حاڵەتێکی لەم جۆرەدا
12:39
the vaccine just couldn't get the grip it needed to
300
744000
2000
دژە ڤایرۆسەکان نەیدەتوانی ئەوەندە ڤایرۆسەکان بکوژێت
12:41
in the guts of these children
301
746000
2000
لە هەناوی ئەو مناداڵانەدا
12:43
and protect them the way that it needed to.
302
748000
2000
بەو شێوەیە کە دەبو بیان پارێزێت
12:45
Now at that time,
303
750000
2000
لەو کاتەدا
12:47
there was a great, as you can imagine,
304
752000
2000
وەک ئەوەی ئێوە پێشبینیتان دەکرد
12:49
frustration -- let's call it frustration --
305
754000
2000
هاندانێکی زۆر ..با ناوی بنێین هاندان
12:51
it started to grow very, very quickly.
306
756000
2000
دەستی کرد بە گەشەکردن زۆر بە خێرایی
12:53
And all of a sudden, some very important voices
307
758000
2000
لە ناکاو هەندێ دەنگی گرنگ
12:55
in the world of public health
308
760000
2000
لە جیهانی تەدروستی گشتییەوە
12:57
started to say, "Hang on.
309
762000
2000
ووتیان ڕاوەستن
12:59
We should abandon this idea of eradication.
310
764000
3000
پێویستە بیرۆکەت بنبڕکردن ڕاوەستێنن
13:02
Let's settle for control -- that's good enough."
311
767000
3000
با دەست بکەین با کۆنتڕۆڵ کردنی باشترە
13:05
Now as seductive as the idea of control sounds,
312
770000
4000
ئێستا بیری کۆنتڕۆڵ کردن
13:09
it's a false premise.
313
774000
2000
بنچینەیەکی هەڵە بوو
13:11
The brutal truth is,
314
776000
2000
ڕاستیەکە ئەوەیە
13:13
if we don't have the will or the skill,
315
778000
2000
ئەگەر ئێمە مەبەست یان توانامان نەبێت
13:15
or even the money that we need
316
780000
3000
یان هەتا ئەو پارەیەش کە پێویستمانە
13:18
to reach children, the most vulnerable children in the world,
317
783000
3000
تا بگەینە منداڵەکان ،لاوازترین منداڵەکانی جیهان
13:21
with something as simple
318
786000
2000
لەگەڵ شتێکی سادەی وەک
13:23
as an oral polio vaccine,
319
788000
3000
وەرگرتنی دژە ڤایرۆسی شەلەل
13:26
then pretty soon,
320
791000
2000
دوای ئەوە بە ماوەیەکی کەم
13:28
more than 200,000 children
321
793000
2000
زیاتر لە (٢٠٠،٠٠٠)منداڵ
13:30
are again going to be paralyzed by this disease
322
795000
2000
دوبارە نەخۆش دەبنەوە بەهۆی ئەم نەخۆشییەوە
13:32
every single year.
323
797000
2000
لەهەرساڵێکدا
13:34
There's absolutely no question.
324
799000
2000
بەڕاستی هیچ پرسارێک نییە
13:36
These are children like Umar.
325
801000
3000
چەندین منداڵی تر هەیە وەک عومەر
13:39
Umar is seven years old,
326
804000
3000
عومەر منداڵێکی حەوت ساڵانە
13:42
and he's from northern Nigeria.
327
807000
2000
وە ئەو خەڵکی بەشی ژورری باکوری نایجیریایە
13:44
He lives in a family home there
328
809000
2000
ئەو لەگەڵ خێزنێک لەوێ دەژی
13:46
with his eight brothers and sisters.
329
811000
2000
لەگەڵ (٨)خوشک وبراکەی
13:48
Umar also has polio.
330
813000
3000
عومەر نەخۆشی ئیفلیجی هەیە
13:51
Umar was paralyzed for life.
331
816000
2000
عومەر ئیفلیج بووە بۆ هەتا هەتایە
13:53
His right leg was paralyzed
332
818000
2000
قاچی ڕاستی ئیفلیج بووە
13:55
in 2004.
333
820000
2000
لە ساڵی ٢٠٠٤ دا
13:57
This leg, his right leg,
334
822000
3000
قاچی ڕاستی عومەر
14:00
now takes an awful beating
335
825000
2000
لە ئێستادا ئازارێکی زۆری هەیە
14:02
because he has to half-crawl,
336
827000
2000
چونکە پێویستە ئەو بە نیوەیی ڕایبکێشێت
14:04
because it's faster to move that way
337
829000
2000
چونکە جوڵانەوەی بەو شێوەیە خێراترە
14:06
to keep up with his friends, keep up with his brothers and sisters,
338
831000
2000
تا بە هاوڕێکانی بگاتەوە ،تا بە خوشک و براکانی بگاتەوە
14:08
than to get up on his crutches and walk.
339
833000
3000
تا بەدارشەقەکانی هەڵسێت و بڕوات
14:11
But Umar is a fantastic student. He's an incredible kid.
340
836000
3000
بەڵام عومەر قوتابییەکی نایابە .ئەو منداڵێکی زۆر جوانە
14:14
As you probably can't see the detail here,
341
839000
2000
لەگەڵ ئەوەی ئێوە ناتوانن زانیاری زیاتر ببینن لێرە
14:16
but this is his report card,
342
841000
2000
بەڵام ئەمە کارتەکەیەتی
14:18
and you'll see, he's got perfect scores.
343
843000
2000
وە ئێوە دەبینن .دەرەجەی نایابی وەرگرتوە
14:20
He got 100 percent in all the important things,
344
845000
2000
١٠٠لە سادی هێناوە لە هەمو شتە گرنگەکان
14:22
like nursery rhymes, for example there.
345
847000
3000
بۆ نمونە وەک شعری دایەنگەکەی
14:25
But you know I'd love to be able to tell you
346
850000
3000
بەڵام دەزانن من حەزدەکەم بتوانم پێتان بڵێم
14:28
that Umar is a typical kid with polio these days,
347
853000
2000
کە لەمڕۆدا عومەر کەسێکی ئاساییە لەگەڵ بوونی نەخۆشی شەلەل
14:30
but it's not true.
348
855000
2000
بەڵام ئەوە ڕاست نیە
14:32
Umar is an exceptional kid
349
857000
2000
عومەر کەسێکی تایبەتە
14:34
in exceptional circumstances.
350
859000
2000
لە دۆخێکی تایبەتدا
14:36
The reality of polio today
351
861000
2000
لەمڕۆدا ڕاستی شەلەل
14:38
is something very different.
352
863000
3000
شتێکی زۆر جیاوازە
14:41
Polio strikes the poorest communities in the world.
353
866000
4000
ئیفلیجی پەلاماری کۆمەڵگە هەژارەکانی جیهان دەدات
14:45
It leaves their children paralyzed,
354
870000
2000
منداڵەکانیان بە ئیفلیجی بەجێ دەهێڵن
14:47
and it drags their families
355
872000
2000
وە خێزانەکانیان ڕادەکێشن
14:49
deeper into poverty,
356
874000
2000
بۆ هەژاریەکی قوڵتر
14:51
because they're desperately searching
357
876000
2000
چونکە بەناچاری ئەوان دەگەڕێن
14:53
and they're desperately spending the little bit of savings that they have,
358
878000
2000
وە بەناچاری ئەوەی پاشيکەوتیان کردوە سەرفی دەکەن
14:55
trying in vain
359
880000
2000
بەبێ هیوایی هەوڵدەدەن
14:57
to find a cure for their children.
360
882000
3000
بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێک بۆ منداڵەکانیان
15:01
We think children deserve better.
361
886000
3000
ئێمە باوەڕمان وایە منداڵان شایەنی زیاترن
15:04
And so when the going got really tough
362
889000
3000
لەبەر ئەوە کاتێک بەرەو قورسی دەڕوات
15:07
in the polio eradication program
363
892000
2000
لە پڕۆگرامی بنبڕکردنی شەلەل
15:09
about two years ago,
364
894000
2000
نزیکەی دوو ساڵ پێش ئێستا
15:11
when people were saying, "We should call it off,"
365
896000
2000
کاتێک خەڵک دەیووت ..پێویستە ناوی بنێین
15:13
the Polio Partnership
366
898000
2000
دۆستایەتی ئیفلیجی
15:15
decided to buckle down once again
367
900000
2000
بڕیار درا دووبارە بڕوخێتەوە
15:17
and try and find innovative new solutions,
368
902000
3000
وە هەوڵبدرێت،بۆ دۆزینەوەی چارەسەری کاریگەر
15:20
new ways to get to the children
369
905000
2000
ڕێگای تازە بۆ گەیشتن بە منداڵەکان
15:22
that we were missing again and again.
370
907000
2000
کە لەدەستمان دەچێت دوبارەو دوبارە
15:24
In northern India, we started mapping the cases
371
909000
2000
لە بەشی ژووری باکوری هندستان،دەستمان کرد بە کێشانی نەخشەی حاڵەتەکان
15:26
using satellite imaging like this,
372
911000
2000
بە بەکارهێنانی وێنە سەتەلایتی وەک ئەمە
15:28
so that we could guide our investments and vaccinator shelters,
373
913000
3000
تا ڕێگا بە بەرهێنەکانمان و کەلوپەلی چارەسەرکردنەکان نیشان بدەین
15:31
so we could get to the millions of children
374
916000
2000
تا بگەینە ملیۆنان منداڵ
15:33
on the Koshi River basin
375
918000
2000
لە حەوزی ڕوباری کۆشی
15:35
where there are no other health services.
376
920000
2000
شوێنێک کە هیچ خزمەتگوزاری تەندروستی لێ نیە
15:37
In northern Nigeria,
377
922000
2000
لە بەشی ژووروی باکوری نایجیریا
15:39
the political leaders and the traditional Muslim leaders,
378
924000
2000
سەرۆکی حیزبەکان و سەرۆکی موسوڵمانەکان
15:41
they got directly involved in the program
379
926000
2000
بە ڕاستەوخۆ بەشداریان لە پڕۆگرمەکەدا کرد
15:43
to help solve the problems of logistics
380
928000
2000
بۆ یارمەتی دانی چارەسەر کردنی کێشەکە بە دابین کردنی پێداویستیەکان
15:45
and community confidence.
381
930000
2000
وە ڕاگرتنی ورەی کۆمەڵگە
15:47
And now they've even started using these devices --
382
932000
3000
وە ئێستا دەستیان کردوە بە بەکارهێنانی ئەم ئامێرانە
15:50
speaking of cool technology --
383
935000
2000
باسی تەکنەلۆجیا دەکەم
15:52
these little devices, little GIS trackers like this,
384
937000
3000
ئەم ئامێرە بچوکانە،ئەم ئامێری چاودێرییەی (جی ئای ئێس)وەک ئەمە
15:55
which they put into the vaccine carriers of their vaccinators.
385
940000
3000
کە دەیخەنە ناو بارهەڵگرەکانی دژە ڤایرۆسەکان
15:58
And then they can track them,
386
943000
2000
وە دەتوانین دوایی دوایان بکەوین
16:00
and at the end of the day, they look and see,
387
945000
2000
لە کۆتاییدا دەیانبینین
16:02
did these guys get every single street, every single house.
388
947000
2000
ئایا ئەمانە هەموو مالێک و هەمو شەقامێک دەگەڕێن
16:04
This is the kind of commitment now we're seeing
389
949000
3000
ئەمە یەکێکە لە ڕاسپاردەکان کە ئێستا دەیبینین
16:07
to try and reach all of the children we've been missing.
390
952000
3000
بۆ هەڵدان و گەیشتن بەو منداڵانەی کە لە بیرمان چوون
16:10
And in Afghanistan, we're trying new approaches --
391
955000
3000
وە لە ئەفغانستان .لە هەوڵداین بۆ ڕێگەی تازە
16:13
access negotiators.
392
958000
2000
کارکردن لەگەڵ ئەوانە کە گفتوگۆدەکەن
16:15
We're working closely with the International Committee of the Red Cross
393
960000
3000
ئێمە زۆر بە نزیکەیی کار لەگەڵ مانگی سوری نێودەڵەتی دەکەین
16:18
to ensure that we can reach every child.
394
963000
3000
بۆ ئەوەی دڵنیا بین کە بگەینە هەمو منداڵێک
16:21
But as we tried these extraordinary things,
395
966000
3000
بەڵام هەوڵ لەگەڵ ئەو شتە نایابانە دەدەین
16:24
as people went to this trouble
396
969000
2000
خەڵکی زیاتر توشی کێشە دەبێت
16:26
to try and rework their tactics,
397
971000
2000
لە هەوڵداناین بۆ چاکردنەوەی کارەکانیان و تاکتیکەکان
16:28
we went back to the vaccine -- it's a 50-year-old vaccine --
398
973000
3000
گەڕاینەوە بۆ دژە ڤایرۆسەکان ،ئەمە (٥٠) سال تەمەنیەتی
16:31
and we thought, surely we can make a better vaccine,
399
976000
3000
وە بیرمان کردەوە ،بە دڵنیایەوە دەتوانین دژە ڤایرۆسی باشتر بدۆزینەوە
16:34
so that when they finally get to these kids,
400
979000
2000
بۆ ئەوەی کە دەگەنە دەست ئەو منداڵانە
16:36
we can have a better bang for our buck.
401
981000
2000
دەتوانین باشتر سەرکەوتن بەسەر خۆماندا بەدەست بهێنین
16:38
And this started an incredible collaboration with industry,
402
983000
3000
وە ئەمە دەستی پێکرد بەهۆی هاوکاریەکی زۆر لەگەڵ کارگەکاندا
16:41
and within six months,
403
986000
2000
وە لە ماوەی(٦) مانگدا
16:43
we were testing a new polio vaccine
404
988000
2000
تاقیکردنەوەمان لەسەر دژە ڤایرۆسێکی تازەی شەلەل کرد
16:45
that targeted, just two years ago,
405
990000
2000
کە دوو ساڵ پێش ئێستا چاودێریمان کرد
16:47
the last two types of polio in the world.
406
992000
3000
دواین دوو جۆری نەخۆشیەکە لە جیهاندا
16:50
Now June the ninth, 2009,
407
995000
3000
٩/٦/٢٠٠٩
16:53
we got the first results from the first trial with this vaccine,
408
998000
3000
یەکەم ئەنجاممان دەستکەوت لەیەکەم تاقیکردنەوەی دژە ڤایرۆسەکە
16:56
and it turned out to be a game-changer.
409
1001000
2000
وە دەرکەوت کە دەتوانێت دۆخەکە بگۆڕێت
16:58
The new vaccine
410
1003000
2000
دژە ڤایرۆسە تازەکە
17:00
had twice the impact on these last couple of viruses
411
1005000
3000
کاریگەری دوو بەرامبەری هەبوو لەسەر دواین دووجۆری ڤایرۆسەکە
17:03
as the old vaccine had,
412
1008000
2000
بەبراورد لەگەاڵ دژە ڤایرۆسە کۆنەکە
17:05
and we immediately started using this.
413
1010000
2000
وە ئێمە بەخێرایی دەستمان کرد بەبەکارهێنانی ئەمەیان
17:07
Well, in a couple of months we had to get it out of production.
414
1012000
3000
لە چەند مانگی داهاتودا ،پێویست بوو بەرهەم بهێنرێت وببرێتە دەرەوە
17:10
And it started rolling off the production lines
415
1015000
2000
بەرهەمهێنانەکەی بەرز بۆوە
17:12
and into the mouths of children around the world.
416
1017000
2000
وە دەکرایە دەمی منداڵانەوە لە سەرانساری جیهاندا
17:14
And we didn't start with the easy places.
417
1019000
2000
وە لە ناوچە ئاسانەکانەوە دەستمان پپێ نەکرد
17:16
The first place this vaccine was used
418
1021000
2000
یەکەم شوێن کە ئەم دژە ڤایرۆسەی تیا بەکارهات
17:18
was in southern Afghanistan,
419
1023000
2000
بەشی سەرووی باکوری ئەفغانستان بوو
17:20
because it's in places like that
420
1025000
2000
لەبەر ئەوەی لە ناوچەیەکی وەک ئەمە
17:22
where kids are going to benefit the most
421
1027000
2000
کە منداڵان قازانجی زیاتر دەکەن
17:24
from technologies like this.
422
1029000
2000
لە تەکنەلۆجیایەکی وەک ئەمە
17:26
Now here at TED, over the last couple of days,
423
1031000
3000
ئێستا لێرە (تێد) لەم چەند ڕۆژەیڕابردوودا
17:29
I've seen people challenging the audience again and again
424
1034000
4000
چەندین کەسم بینیوە کە دوبارەو دوبارە تەحەدای بینەران دەکەن
17:33
to believe in the impossible.
425
1038000
3000
بۆ باوەڕ هێنان بە شتێکی موستەحیل
17:36
So this morning at about seven o'clock,
426
1041000
3000
ئەم بەیانیە کاتژمێر ٧
17:39
I decided that we'd try to drive Chris
427
1044000
2000
بڕیارم دا کە کریس و
17:41
and the production crew here berserk
428
1046000
2000
تیمەکەی بهێنین بۆ ئێرە
17:43
by downloading all of our data from India again,
429
1048000
4000
بەهۆی دوبارە دابەزاندنی هەمو زانیارییەکانمان لە هندستانەوە
17:47
so that you could see something
430
1052000
2000
بۆ ئەوەی ئێوە شتێک ببینن
17:49
that's just unfolding today,
431
1054000
2000
کە ئەوەی ئەمڕۆ دەدردەخات
17:51
which proves that the impossible is possible.
432
1056000
4000
کە دەیسەلمێنێت کە ئاستەم ئاستەم نیە
17:55
And only two years ago, people were saying that this is impossible.
433
1060000
3000
وە تەنها (٢)ساڵی ڕابردوو،خەڵک دەیوت ئەوە مەحاڵە
17:58
Now remember, northern India is the perfect storm
434
1063000
3000
ئێستا لەبیرتانبێت ،سەروی باکوری هندستان باشترین نموونەیە
18:01
when it comes to polio.
435
1066000
2000
کە دەگاتە باسی شەلەل
18:03
Over 500,000 children
436
1068000
2000
زیاتر لە (٥٠٠،٠٠٠) منداڵ
18:05
are born in the two states that have never stopped polio --
437
1070000
3000
لە دایک بوو لەو شارەی کە هەرگیز شەلەلی تیا نەوەستاوە
18:08
Uttar Pradesh and Bihar --
438
1073000
3000
ئوتار پیرادیش و بیهار
18:11
500,000 children every single month.
439
1076000
2000
٥٠٠،٠٠ منداڵ، لە هەر مانگێک
18:13
Sanitation is terrible,
440
1078000
2000
دوبارە بەکار هێنانی شتی کۆن زۆر خراپە
18:15
and our old vaccine, you remember,
441
1080000
2000
وە دژە ڤایرۆسە کۆنەکەمان ،بیرتانە
18:17
worked half as well as it should have.
442
1082000
3000
بە نیوەیی کاریگەری هەبوو
18:20
And yet, the impossible is happening.
443
1085000
3000
وە ئەوەتا ئاستەمەکە کاردەکات و ڕوودەدات
18:23
Today marks exactly six months --
444
1088000
4000
ئەمڕۆ،بە تەواوی (٦)مانگ تێپەڕ دەبێت
18:27
and for the first time in history,
445
1092000
2000
وە بۆ یەکەم جار لە مێژودا
18:29
not a single child has been paralyzed
446
1094000
2000
یەک منداڵ توشی ئیفلیجی نەبوە
18:31
in Uttar Pradesh or Bihar.
447
1096000
2000
لە ئوتار پرادیش و بیهار
18:33
(Applause)
448
1098000
11000
چەپڵە لێدان
18:44
India's not unique.
449
1109000
3000
هندستان تایبەت نیە
18:47
In Umar's home country of Nigeria,
450
1112000
2000
لە شارەکەی عومەر لە نایجیریا
18:49
a 95 percent reduction
451
1114000
2000
لە (٩٥%) دابەزین ڕویداوە
18:51
in the number of children paralyzed by polio last year.
452
1116000
3000
لە ژمارەی منداڵانی ئفلیج بوو بەهۆی شەلەلەوە بەبەراورد لەگەڵ ساڵی ڕابردوو
18:54
And in the last six months,
453
1119000
2000
وە لە (٦)مانگی ڕابردوودا
18:56
we've had less places reinfected by polio
454
1121000
2000
شوێنی کەم هەبو کە دوبارە تووشی ئەم نەخۆشیە بوبێتەوە
18:58
than at any other time in history.
455
1123000
3000
بەبەراورد لەگەڵ هەرکاتێکی تر لە مێژودا
19:02
Ladies and gentlemen, with a combination
456
1127000
2000
خوشکان و برایان ،بەیەکگرتنی
19:04
of smart people, smart technology
457
1129000
2000
خەڵکی زیرەک و تەکنەلۆجیای زیرەک
19:06
and smart investments,
458
1131000
2000
وە بەرهەم هێنانی زیرەک
19:08
polio can now be eradicated anywhere.
459
1133000
4000
دەتوانرێت شەلەل بنبڕبکرێت لە هەر شوێنێک
19:12
We have major challenges, you can imagine,
460
1137000
2000
بەربەرەکانی زۆرمان هەیە،بیهێننە پێش چاوی خۆتان
19:14
to finish this job,
461
1139000
2000
بۆ کۆتایی هێنان بەم کارە
19:16
but as you've also seen,
462
1141000
2000
بەڵام هەروەها ئەوەی دەیبینن
19:18
it's doable,
463
1143000
2000
دوو بەرامبەرە
19:20
it has great secondary benefits,
464
1145000
2000
ئەوە قازانجێکی باشی تری هەیە
19:22
and polio eradication is a great buy.
465
1147000
3000
وە نەهێشتنی شەلەل باشترینیانە
19:25
And as long as any child anywhere
466
1150000
3000
هەتا هەر منداڵێک لە هەر شوێنێک
19:28
is paralyzed by this virus,
467
1153000
2000
ئیفلیج بێت بەهۆی ڤایرۆسەوە
19:30
it's a stark reminder
468
1155000
2000
ئەوە بیرخستنەوەیەکی بەهێزە
19:32
that we are failing, as a society, to reach children
469
1157000
3000
کە ئێمە شکستمان هێناوە ،وەک کۆمەڵگە لەوە
19:35
with the most basic of services.
470
1160000
2000
کە سەرەتایترین خزمەتگوزاری بۆ منداڵان دابین بکەین
19:37
And for that reason, polio eradication:
471
1162000
2000
وە بەهۆی ئەو هۆکارەوە .بنبڕکردنی شەلەلەوە
19:39
it's the ultimate in equity
472
1164000
3000
ئەوە خاوەندارێتییەکی کۆتاییە
19:42
and it's the ultimate in social justice.
473
1167000
3000
وە ئەوە کۆتایی دادوەری کۆمەڵایەتییە
19:45
The huge social movement
474
1170000
2000
جوڵانەوەیەکی گەورەی کۆمەڵایەتییە
19:47
that's been involved in polio eradication
475
1172000
2000
کە پەیوەندی بە بنبڕکردنی شەلەلەوە هەیە
19:49
is ready to do way more for these children.
476
1174000
2000
ئامادەیە بۆ کاری زیاتر بۆ ئەو منداڵانە
19:51
It's ready to reach them with bed nets, with other things.
477
1176000
3000
ئامادەیە تە بگاتە لایانو پەردەکولەیان بداتێ و لەگەڵ هەندێ شتی تر
19:54
But capitalizing on their enthusiasm,
478
1179000
3000
بەڵام گەورەکردن و چاو خستنە سەر خۆشیەکان
19:57
capitalizing on their energy
479
1182000
2000
گەورەکردنی چاوخستنە سەر هێزو توانایان
19:59
means finishing the job
480
1184000
2000
ئەوە دەگەیەنێت کە کارەکەیان تەواو کردوە
20:01
that they started 20 years ago.
481
1186000
3000
کە (٢٠)ساڵە دەستیان پێکردوە
20:04
Finishing polio is a smart thing to do,
482
1189000
3000
کۆتایی هێنان بە شەلەل کارێکی زیرەکانەیە
20:07
and it's the right thing to do.
483
1192000
2000
وە کارێکی ڕاستە تا ئەنجام بدرێت
20:09
Now we're in tough times economically.
484
1194000
3000
لە ئێستادا ،ئێمە لە بارێکی خراپی ئابوری داین
20:12
But as David Cameron of the United Kingdom
485
1197000
3000
بەڵام وەک دایڤد کامیرۆن لە بەریتانیا
20:15
said about a month ago when he was talking about polio,
486
1200000
3000
باسی کرد ،کاتێک کە باسی شەلەلی دەکرد
20:18
"There's never a wrong time
487
1203000
2000
هیچ وەختێک درەنگ نیە
20:20
to do the right thing."
488
1205000
2000
بۆ ئەنجامدانی کاری باش
20:22
Finishing polio eradication
489
1207000
2000
کۆتایی هێنان بە بنبڕکردنی شەلەل
20:24
is the right thing to do.
490
1209000
2000
کەرێکی ڕاستە ئەنجام بدرێت
20:26
And we are at a crossroads right now
491
1211000
2000
وە ئێمە ئێستا لە چوار ڕیانی
20:28
in this great effort over the last 20 years.
492
1213000
2000
ئەو کارە گرنگە بۆ زیاتر لە (٢٠) ساڵ
20:30
We have a new vaccine,
493
1215000
2000
دژە ڤایرۆسێکی تازەمان هەیە
20:32
we have new resolve,
494
1217000
2000
وە چارەسەری تازەمان هەیە
20:34
and we have new tactics.
495
1219000
2000
وە تاکتیکی تازەمان هەیە
20:36
We have the chance
496
1221000
2000
وە چانسمان هەیە
20:38
to write an entirely new polio-free chapter
497
1223000
3000
تا بەرگێکی تازە بنوسینیەوە لەسەر شەلەل
20:41
in human history.
498
1226000
3000
لە مێژووی مرۆڤایەتیدا
20:44
But if we blink now,
499
1229000
3000
بەڵام ئەگەر ئێستا چاو تروکانێک بکەین
20:47
we will lose forever
500
1232000
2000
بۆ هەتا هاتایە
20:49
the chance to eradicate an ancient disease.
501
1234000
4000
ئەو هەلەمان لە دەست دەچێت بۆ نەهێشتنی نەخۆشیە کۆنەکان
20:54
Here's a great idea to spread:
502
1239000
3000
ئە ئەمە بیرێکی باشە بۆ بلاو بونەوەی
20:57
End polio now.
503
1242000
2000
کۆتایی هێنانی شەلەل لە ئێستادا
20:59
Help us tell the story.
504
1244000
2000
یارمەتیمان بدە تا چیرۆکێک بگێڕینەوە
21:01
Help us build the momentum
505
1246000
2000
یارمەتیمان بدە تا یادێک دروست بکەین
21:03
so that very soon
506
1248000
2000
تا زۆر بە زوویی
21:05
every child, every parent
507
1250000
2000
هەمو منداڵێک ،هەموو دایک و باوکێک
21:07
everywhere
508
1252000
2000
لە هەر شوێنێک
21:09
can also take for granted
509
1254000
2000
ڕەچاوی بارودۆخیان بکرێت
21:11
a polio-free life forever.
510
1256000
3000
ژیانێکی پاک لە شەلەل بۆ هەتا هاتایە
21:14
Thank you.
511
1259000
2000
سوپاس
21:16
(Applause)
512
1261000
22000
چەپڵە لێدان
21:38
Bill Gates: Well Bruce, where do you think the toughest places are going to be?
513
1283000
3000
بێڵ گەیتس و وێڵ بڕوس: بە ڕای ئێوە لە چ شوێنێکی قورس دەبن
21:41
Where would you say we need to be the smartest?
514
1286000
3000
لە کوێ دەڵێیت کە زیرەکترین بین
21:44
BA: The four places where you saw, that we've never stopped --
515
1289000
3000
ئەو چوار شوێنەی کە بینیت و کە نەمان توانی نەخۆشیەکە بوەستێنین
21:47
northern Nigeria, northern India,
516
1292000
2000
بەشی سەرووی باکوری هندستان و نایجیریا
21:49
the southern corner of Afghanistan
517
1294000
2000
بەشی خواروی باشوری ئەفغانستان
21:51
and bordering areas of Pakistan --
518
1296000
2000
وە ناوچە سنوریەکانی پاکستان
21:53
they're going to be the toughest.
519
1298000
2000
ئەوانە قورسترینیان و ناڕەحەتترینیانن
21:55
But the interesting thing is, of those three,
520
1300000
2000
بەڵام سەرنجڕاکێشترین شت لەسەر ئەو سیانە
21:57
India's looking real good, as you just saw in the data.
521
1302000
2000
هندستان لە باش دەچێت وەک ئەوەی لە داتاکان بینیتان
21:59
And Afghanistan, Afghanistan, we think
522
1304000
2000
وە ئەفغانستان ،باوەڕمان وایە
22:01
has probably stopped polio repeatedly.
523
1306000
2000
بەردەوام نەخۆشی شەلەل بوەستێت
22:03
It keeps getting reinfected.
524
1308000
2000
وا دەکات دوبارە تووش ببن
22:05
So the tough ones: going to get the top of Nigeria finished
525
1310000
2000
لەبەر ئەوە،قورسترینیان ئەوەیە کە هەوڵبدەی بگەیتە کۆتایی هێنانی نەخۆشیەکە لە نایجیریا
22:07
and getting Pakistan finished.
526
1312000
2000
وە کۆتایی پێ بێت لە پاکستان
22:09
They're going to be the tough ones.
527
1314000
2000
ئەوانە قورسترین کار دەبێت
22:11
BG: Now what about the money?
528
1316000
2000
ئێستە ،ئەی پارە؟
22:13
Give us a sense of how much the campaign costs a year.
529
1318000
3000
هەندی شتمان پێ بڵێ کە لە ساڵدا چەند پارەی تێ دەچێت
22:16
And is it easy to raise that money?
530
1321000
3000
ئایا ئاسانە ئەو پارەیە زیاد بکەین
22:19
And what's it going to be like the next couple of years?
531
1324000
2000
وە ئایا چەند ساڵی ڕابردوو دۆخەکە چی و چۆنی لێدێت؟
22:21
BA: It's interesting.
532
1326000
2000
ئەوە سەرنجڕاکێشە
22:23
We spend right now about 750 million
533
1328000
2000
هەتا ئێستا نزیکەی (٧٥٠) ملیۆن
22:25
to 800 million dollars a year.
534
1330000
3000
بۆ (٨٠٠)ملیۆن دۆلار لە یەک ساڵدا خەرج کراوە
22:28
That's what it costs to reach 500 million children.
535
1333000
2000
ئەو نرخەی دەبێت بۆ گەیشتن بە (٥٠٠) ملیۆن منداڵ
22:30
It sounds like a lot of money; it is a lot of money.
536
1335000
3000
لە پارەیەکی زۆر دەچێت ،ئەوە پارەیەکی زۆرە
22:33
But when you're reaching 500 million children multiple times --
537
1338000
3000
بەڵام،کاتێک کە بۆ دوجار هەوڵدەدەین(٥٠٠)ملیۆن منداڵ بەسەر بکەیتەوە
22:36
20, 30 cents to reach a child --
538
1341000
2000
٢٠.٣٠ سەنت بۆ هەر منداڵێک
22:38
that's not very much money.
539
1343000
2000
ئەوە پارەیەکی زۆر نیە
22:40
But right now we don't have enough of that.
540
1345000
2000
بەڵام لە ئێستادا بڕێکی زۆرمان نیە
22:42
We have a big gap in that money. We're cutting corners,
541
1347000
2000
بۆشاییەکی زۆرمان هەیە لەو پارەیەدا ،چەندین شوێن بەجێ دەهێڵین
22:44
and every time we cut corners,
542
1349000
2000
وە هەر کاتێک شوێن بەجێ دەهێڵین
22:46
more places get infected that shouldn't have, and it just slows us down.
543
1351000
3000
شوێنی زیاتر توش دەبێت کە نەبونی ،وە بێ دەسەڵاتی ئێمەش نیشان دەدات
22:49
And that great buy costs us a little bit more.
544
1354000
3000
وە ئەو کڕینە گەورەیە بڕێکی زیاتری تێ دەچێت
22:52
BG: Well, hopefully we'll get the word out,
545
1357000
3000
باشە ،بەخۆشحاڵییەوە ناوی نەخۆشییەکە دەسڕینەوە
22:55
and the governments will keep their generosity up.
546
1360000
3000
وە حکومەتەکان یارمەتی دانەکانیان زیاتر دەکەن
22:58
So good luck. We're all in this with you.
547
1363000
2000
کەواتە بەختێکی باش،ئیمە لەمەدا لەگەلتاین
23:00
Thank you. (BA: Thank you.)
548
1365000
2000
سوپاس
23:02
(Applause)
549
1367000
2000
چەپڵەلێدان
ABOUT THE SPEAKER
Bruce Aylward - EpidemiologistAs the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises.
Why you should listen
A Canadian physician and epidemiologist who has authored some 100 peer-reviewed articles and chapters, Bruce Aylward is an expert on infectious diseases. He joined the World Health Organization in 1992 and worked in the field for seven years on national immunization programs for measles, tetanus and hepatitis in the Middle East, Africa and Asia.
Aylward has overseen and managed the scale-up of the Global Polio Eradication Initiative since 1998, during which time the program expanded to operate in every country of the world, the annual global budget increased to $700 million a year, polio-funded staff deployed by WHO grew to over 3,500 people worldwide, and new monovalent oral poliovirus vaccines were developed for the programme. In 2014, only three countries remained polio-endemic.
He says: "It's been estimated that our investment in smallpox eradication pays off every 26 days."
Since 2011, Aylward has also led WHO’s work in preparedness, readiness and response to health emergencies. By developing global strategies, analyzing health trends and advising on policies and country collaboration, the WHO helps make sure that outbreaks — like the 2014 ebola epidemic — stay under control.
Bruce Aylward | Speaker | TED.com