TED2018
Burçin Mutlu-Pakdil: A rare galaxy that's challenging our understanding of the universe
Burçin Mutlu-Pakdil: စကြာ၀ဠာအကြောင်း ကျန်ုပ်တို့သိသမျှကို စိန်ခေါ်နေတဲ့ ရှားပါးနဂါးငွေ့တန်း
Filmed:
Readability: 5.4
2,459,767 views
နဂါးငွေ့တန်းတစ်ခုကို တွေ့ပြီး ကိုယ့်နာမည်ပေးမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုနေကြမလဲခင်ဗျာ။ နက္ခတ်ရူပဗေဒ ပညာရှင်လည်းဖြစ်၊ TED ဟောပြောသူလည်းဖြစ်တဲ့ Burçin Mutlu-Pakdil က သူ့အဖွဲ့မှ တွေ့ထားတဲ့ ဆန်းကြယ်တဲ့ နဂါးငွေ့တန်းတစ်ခုကို ရှာတွေ့ခဲ့ပုံအကြောင်း ဒီမှာ မြန်မြန်ဖောက်သည်ချထားပါတယ်။
Burçin Mutlu-Pakdil - Astrophysicist
Burçin Mutlu-Pakdil studies the structure and dynamics of galaxies to help us understand how they form and evolve. Full bio
Burçin Mutlu-Pakdil studies the structure and dynamics of galaxies to help us understand how they form and evolve. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
There are more than a trillion
galaxies in the universe.
galaxies in the universe.
0
1349
3800
စင်ကြာ၀ဠာထဲမှာ ကြယ်စု
တစ် ထရီလီယံ ကျော်ရှိတယ်။
တစ် ထရီလီယံ ကျော်ရှိတယ်။
00:17
And my team discovered
an extremely rare one,
an extremely rare one,
1
5976
3262
ကျမအဖွဲ့ကတော တကယ့်ကိုရှားတဲ့
ကြယ်စုတစ်စုကို တွေ့ခဲ့တယ်၊
ကြယ်စုတစ်စုကို တွေ့ခဲ့တယ်၊
00:21
a galaxy that doesn't look
quite like anything observed before.
quite like anything observed before.
2
9831
4544
အရင်တွေ့ထားတဲ့ကြယ်စုတွေနဲ့
လုံး၀မတူပါဘူး။
လုံး၀မတူပါဘူး။
00:27
This galaxy is so peculiar,
3
15077
2635
ဒီကြယ်စုက သိပ်ထူးခြားတယ်၊
00:29
that it challenges our theories
and our assumptions
and our assumptions
4
17736
3674
စကြာ၀ဠာဘယ်လိုဖြစ်တည်တယ်ဆိုတဲ့
ကျမတို့ ယူချက်တွေ၊ သီ၀ရီတွေကို
ကျမတို့ ယူချက်တွေ၊ သီ၀ရီတွေကို
00:33
about how the universe works.
5
21434
2198
စိန်ခေါ်နေသလို ဖြစ်လာစေတယ်။
00:37
The majority of the galaxies are spiral,
6
25561
2912
ကြယ်စုအများစုက ဝဲကတော့ပုံပါ၊
00:40
similar to our own Milky Way.
7
28497
1933
ကျမတိုရဲ့နဂါးငွေ့တန်းကြီးလိုပေါ့၊
00:42
We have strong theories about how
these common galaxies form and evolve.
these common galaxies form and evolve.
8
30990
5142
ဒီလိုကြယ်စုတွေဖွဲ့စည်းဖြစ်တည်ပုံ
သီ၀ရီ ကျမတို့မှာ အခိုင်အမာရှိပြီးသားပါ။
သီ၀ရီ ကျမတို့မှာ အခိုင်အမာရှိပြီးသားပါ။
00:48
But we don't understand
how rare galaxies form and evolve.
how rare galaxies form and evolve.
9
36762
5946
ဒါပေမဲ့ ရှားပါးကြယ်စုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့
မရှိသေးပါဘူး။
မရှိသေးပါဘူး။
00:55
An especially puzzling rare case
is Hoag's Object.
is Hoag's Object.
10
43965
3467
အထူးသဖြင့် Hoag's Object လိုမျိုးမှာပါ့။
01:00
It has a very symmetric central body
surrounded by a circular outer ring,
surrounded by a circular outer ring,
11
48434
6572
သူ့မှာက အပြင်မှာ တစ်ကွင်းပတ်ထားတဲ့
ဗဟိုကြယ်စုတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်၊
ဗဟိုကြယ်စုတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်၊
01:07
with nothing visible connecting them.
12
55030
2896
အဲဒီက ဆက်မနေဘူးဆိုတာကို
ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်နိုင်တယ်။
ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်နိုင်တယ်။
01:10
Hoag-type galaxies are among the rarest
types of galaxies currently known.
types of galaxies currently known.
13
58974
5084
ဟော့ ကြယ်စုမျိုးက ကျမတို့သိနိုင်တာ
နည်းတဲ့ ကြယ်စုထဲမှာပါတယ်
နည်းတဲ့ ကြယ်စုထဲမှာပါတယ်
01:16
There are fewer than one
in 1,000 galaxies.
in 1,000 galaxies.
14
64538
3880
ဒါမျိုးကြယ်စုက တစ်ထောင်မှာ တစ်ခုမရှိပါဘူး။
01:22
It's a mystery how the stars
in the outer ring are just floating there
in the outer ring are just floating there
15
70072
5929
အပြင်မှာပတ်နေတဲ့ကြယ်တွေ
ပတ်နေပုံက ဆန်းပါတယ်၊
ပတ်နေပုံက ဆန်းပါတယ်၊
01:28
in such an orderly manner.
16
76025
2127
စနစ်တကျ ပတ်နေကြတာပါ။
01:30
That's interesting, right?
17
78898
1733
စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်နော်။
01:33
Hold on.
18
81049
1206
ဆက်နားထောင်ကြပါ။
01:34
Things are about to get more mysterious.
19
82279
2667
ပိုပြီးဆန်းကြယ်တာမျိုးတွေ ဆက်လာပါမယ်
01:37
The galaxy that my team
discovered is even rarer
discovered is even rarer
20
85501
3541
ကျမတို့တွေ့ခဲ့တဲ့ကြယ်စုက
ပိုရှားပါးပါတယ်၊
ပိုရှားပါးပါတယ်၊
01:41
and much more complex than that.
21
89066
2104
အဲဒီထက်ပိုလည်း ရှုပ်ထွေးပါတယ်။
01:44
You know, sometimes, you search
and search for these objects,
and search for these objects,
22
92339
3881
တခါတလေ ကိုယ်က အဲဒီလိုအရာတွေကို
လေ့လာပါရဲ့၊
လေ့လာပါရဲ့၊
01:48
and you find nothing.
23
96244
1539
ဘာမှမတွေ့တာပဲအဖတ်တင်တယ်။
01:50
But sometimes, it just appears
in the background,
in the background,
24
98458
3769
တခါတလေတော့လည်း အဖြေက
ကိုယ်မကြည့်မိတဲ့အဲဒီအရာရဲ့
ကိုယ်မကြည့်မိတဲ့အဲဒီအရာရဲ့
01:55
when you are not even looking for it.
25
103315
2270
နောက်ကျောမှာရှိနေပြန်တယ်။
01:58
This system looks very similar
to Hoag's Object,
to Hoag's Object,
26
106395
3301
ဒီပုံစံက Hoag's Object နဲ့သွားတူပါတယ်၊
02:01
with its central body
and circular outer ring.
and circular outer ring.
27
109720
3444
အလယ်က ကြယ်စုကို
အပြင်ကြယ်ဝိုင်းကပတ်ထားတယ်။
အပြင်ကြယ်ဝိုင်းကပတ်ထားတယ်။
02:05
We got very excited and thought
we discovered another Hoag's Object.
we discovered another Hoag's Object.
28
113188
4555
နောက်ထပ် Hoag's Object တစ်ခု
တွေ့ပြီဆိုပြီး ကျမတို့ စိတ်လှုပ်ရှားမိတယ်။
တွေ့ပြီဆိုပြီး ကျမတို့ စိတ်လှုပ်ရှားမိတယ်။
02:10
But my research showed
this is an entirely new galaxy type,
this is an entirely new galaxy type,
29
118427
6438
သုတေသနလုပ်ကြည့်တော့ ဒါက
တမူထူးတဲ့ကြယ်စုဖြစ်နေပြန်တယ်၊
တမူထူးတဲ့ကြယ်စုဖြစ်နေပြန်တယ်၊
02:17
now commonly referred to
as "Burçin's Galaxy."
as "Burçin's Galaxy."
30
125417
3442
အခု အဲဒါကို "Burçin ကြယ်စု"
လို့ သိကြပါတယ်
လို့ သိကြပါတယ်
02:21
(Laughs)
31
129957
1151
(ရယ်သံများ)
02:23
(Cheers) (Applause)
32
131132
3525
(အားပေးသံများ) (လက်ခုပ်တီးသံများ)
02:27
We will not be visiting
this galaxy anytime soon.
this galaxy anytime soon.
33
135072
4141
အဲဒီကြယ်စုကို မကြာမီတွင်
သွားလည်စရာ မရှိသေးပါဘူး။
သွားလည်စရာ မရှိသေးပါဘူး။
02:31
It is approximately 359 million
light years away from Earth.
light years away from Earth.
34
139237
6440
သူက ကမာ္ဘကနေဆို
အလင်းနှစ် ၃၅၉ သန်းနီးပါး ဝေးတယ်။
အလင်းနှစ် ၃၅၉ သန်းနီးပါး ဝေးတယ်။
02:38
You may think this is far.
35
146331
1734
ဒါကို ဝေးတယ်လို့ ရှင်တို့ပါထင်ကြမယ်။
02:40
Well, actually, this is one
of the nearby galaxies.
of the nearby galaxies.
36
148545
3466
တကယ်တော့ အဲဒီကြယ်စုက ကျမတို့နဲ့
အနီးဆုံးကြယ်စုထဲက တစ်ခုပါ။
အနီးဆုံးကြယ်စုထဲက တစ်ခုပါ။
02:45
I study this object in different light --
37
153741
2328
ဒီကြယ်စုကို အနီအောက်ရောင်ခြည်-
02:48
in ultraviolet, optical and near-infrared.
38
156796
3494
ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်သုံးပြီး လေ့လာကြည့်တယ်။
02:53
Small details on our body,
like a scar or wrinkles,
like a scar or wrinkles,
39
161448
4230
ကျမတို့ကိုယ်က အမာရွတ်၊ အရေးအကြောင်း
အသေးစိတ်လေးတွေက
အသေးစိတ်လေးတွေက
02:57
tell the story of our lives.
40
165702
1619
ကျမတို့ အသက်ကိုပြောနေသလိုပဲ
02:59
Similarly, a galaxy's structure
in different light
in different light
41
167773
4096
တခြားအလင်းတစ်ခုနဲ့ ကြယ်စုဖွဲ့စည်းပုံကို
03:03
can help us trace back
their origin and evolution.
their origin and evolution.
42
171893
3531
ကြည့်ရင် သူတို့မူလဘူတဖြစ်တည်လာပုံကို
ခြေရာကောက်နိုင်ပါတယ်။
ခြေရာကောက်နိုင်ပါတယ်။
03:07
How do I look for these details?
43
175927
1967
ဒီအသေးစိတ်ကို ကျမ ဘယ်လိုရှာခဲ့ပါလဲ။
03:10
I model the bright central body
44
178592
2549
အလယ်က လင်းနေတဲ့
ဗဟိုချက်ပစ္စည်းကို ပုံစံထုတ်
ဗဟိုချက်ပစ္စည်းကို ပုံစံထုတ်
03:13
and remove my model from the image
45
181165
2484
ပုံထဲကနေ အဲဒီပစ္စည်းကို ဖယ်တယ်၊
03:15
to check for any hidden features,
46
183673
2349
ပျောက်ကွယ်နေတဲ့
အင်္ဂါရုပ်တွေကို စစ်ဖို့လေ၊
အင်္ဂါရုပ်တွေကို စစ်ဖို့လေ၊
03:18
because a bright structure in a galaxy
may blind our views of faint features,
may blind our views of faint features,
47
186046
5976
ကြယ်စုက လင်းနေရင် မှိန်နေတဲ့အင်္ဂါရပ်ကို
ကျမတို့ မမြင်ဖြစ်တတ်ပါတယ်၊
ကျမတို့ မမြင်ဖြစ်တတ်ပါတယ်၊
03:24
just like using sunglasses
when you are blinded by the intense light.
when you are blinded by the intense light.
48
192046
4768
အလင်းစူးတဲ့လို့ မမြင်ရတဲ့အခါ
နေကာမျက်မှန်တပ်သလိုပေါ့။
နေကာမျက်မှန်တပ်သလိုပေါ့။
03:30
The result was a big surprise.
49
198297
2454
ရလဒ်က အံ့ဩဖို့ကောင်းပါတယ်။
03:33
This galaxy doesn't just
have an outer ring,
have an outer ring,
50
201431
3611
အီကြယ်စုက အပြင်ကြယ်ဝန်း ရှိရုံတင်မကပါဘူး၊
03:37
it has an additional, diffused inner ring.
51
205066
3722
အတွင်းမှာလည်း နောက်ထပ် ကြယ်ဝန်းရှိနေတယ်။
03:41
We were having a hard time
explaining the origin of the outer ring
explaining the origin of the outer ring
52
209616
4738
ဒီတော့ Hoag အမျိုးအစားကြယ်စုတွေမှာ
အပြင်ကြယ်ဝန်းဖြစ်လာပုံ ရှင်းဖို့
အပြင်ကြယ်ဝန်းဖြစ်လာပုံ ရှင်းဖို့
03:46
in Hoag-type galaxies.
53
214378
1537
ကျမတို့ အခက်ကြုံရပါတယ်။
03:48
Now we also need to explain
this mysterious second ring.
this mysterious second ring.
54
216314
3952
အခုတော့ ဒုတိယကြယ်ဝန်းကို ရှင်းဖို့
လိုလာပြန်ပါပြီ။
လိုလာပြန်ပါပြီ။
03:53
There is currently no known mechanism
55
221611
2635
ဒီလိုထူးခြားတဲ့ကြယ်စုမှာရှိတဲ့
အတွင်းကြယ်ဝန်းအကြောင်း
အတွင်းကြယ်ဝန်းအကြောင်း
03:56
that can explain the existence of an inner
ring in such a peculiar galaxy.
ring in such a peculiar galaxy.
56
224270
4723
ရှင်းပြနိုင်တဲ့ယန္တယားမရှိသေးပါဘူး။
04:01
So the discovery of Burçin's Galaxy
clearly highlights the gap
clearly highlights the gap
57
229379
4714
Burçin ကြယ်စုကို တွေ့တာက
ကြယ်စုဖြစ်တည်ပုံအကြောင်း
ကြယ်စုဖြစ်တည်ပုံအကြောင်း
04:06
in our knowledge of galaxy evolution.
58
234117
2529
ကျမတို့သိမှုမှာ ဟာချက်ရှိနေပြီ
ဆိုတာကိုပြနေတယ်။
ဆိုတာကိုပြနေတယ်။
04:09
Further research into how
this extremely rare galaxy was formed
this extremely rare galaxy was formed
59
237601
4738
ဒီလိုရှားပါးကြယ်စုရဲ့ဖွဲ့စည်းပုံကို
သုတေသန ထပ်လုပ်တာက
သုတေသန ထပ်လုပ်တာက
04:14
can provide us with new clues
on how the universe works.
on how the universe works.
60
242363
4603
စကြ၀ဠာဖြစ်တည်ပုံအကြောင်း
သဲလွန်စအသစ်တွေ ရနိုင်ပါတယ်။
သဲလွန်စအသစ်တွေ ရနိုင်ပါတယ်။
04:21
This discovery tells us
that we still have a lot to learn,
that we still have a lot to learn,
61
249257
4658
ကျမတို့ဟာ သင်ယူဖို့အများကြီးရှိနေသေးတယ်၊
04:25
and we should keep looking
deeper and deeper in space
deeper and deeper in space
62
253939
3910
အာကာသထဲ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းဆက်ပြီး
လေ့လာဖို့လိုသေးတယ်၊
လေ့လာဖို့လိုသေးတယ်၊
04:29
and keep searching for the unknown.
63
257873
2333
မသိတာတွေ ဆက်လေ့လာရမှာကို
ဒီတွေ့ရှိမှုက ထောက်ပြနေတယ်
ဒီတွေ့ရှိမှုက ထောက်ပြနေတယ်
04:32
Thank you.
64
260920
1200
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
04:34
(Applause)
65
262144
3965
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Burçin Mutlu-Pakdil - AstrophysicistBurçin Mutlu-Pakdil studies the structure and dynamics of galaxies to help us understand how they form and evolve.
Why you should listen
Dr. Burçin Mutlu-Pakdil is searching for the most peculiar objects in the Universe. Her research has led to a discovery of an extremely rare galaxy with a unique circular structure, which is now commonly referred to as Burçin's Galaxy. Her work has provided the first description of a double-ringed elliptical galaxy, challenging current theories and assumptions about how the universe works and how galaxies start and evolve.
Mutlu-Pakdil earned her PhD at the University of Minnesota, and her undergraduate degree is from Bilkent University in Turkey. She is currently a postdoctoral research associate at University of Arizona and a 2018 TED Fellow. She spends most of her time searching for hierarchical structure at the scale of dwarf galaxies as a novel test of the Cold Dark Matter paradigm. She uses data gathered in a large range of wavelengths from premier telescopes worldwide and wants to learn more about how the Universe came to be the way it is today.
Mutlu-Pakdil's findings have been featured by CNN, Science Daily, Astronomy Magazine, Independent and MPR News, among many others. Damon Brown wrote in his regular Inc. Magazine online column: “Many organizations are dedicated to filling the STEM pipeline with more girls and women. Others are supporting the cause by being an example. TED Fellow Burçin is representing by being one of the most notable astrophysicists today.”
Burçin Mutlu-Pakdil | Speaker | TED.com