ABOUT THE SPEAKER
Federica Bianco - Cross-disciplinary scientist
TED Fellow Federica Bianco is a cross-disciplinary scientist who can't stay still.

Why you should listen

Astrophysicist, professor, professional boxer and TED Fellow Federica Bianco studies stellar explosions, using the same methodologies to understand urban and social problems. She uses data-science to both study the universe and tackle problems on earth, like pollution in New York City, prosecutorial justice and how city lights can create resilient electric grids and.

Bianco splits her time as a professor at the University of Delaware in the Department of Physics and Astrophysics (where she runs a lab focusing on light curves), the Biden School of Public Policy and Administration and the Urban Observatory, where she uses her astrophysics skills to study urban problems. She is also the coordinator the Large Synoptic Survey Telescope (LSST) Science Collaboration, a network of more than 1,500 scientists. The LSST, under construction in Chile, will go online in 2023 to survey the night sky and image the southern hemisphere sky at unprecedented depth and resolution. The collaboration will study everything about it, from the thousands of changes it will discover in the sky every night to billions of stars and galaxies, many that have never been seen before.

Bianco has published more than 100 peer-reviewed papers, was a Smithsonian predoctoral and James Arthur postdoctoral fellow and was the recipient of a Department of Energy "Innovative Development in Energy-Related Applied Science" grant. When she isn't doing science, you will find her in the boxing ring, where she has made a name for herself as "The MadScientist." She is known for fighting her heart out both in and out of the ring.

More profile about the speaker
Federica Bianco | Speaker | TED.com
TED2019

Federica Bianco: How we use astrophysics to study earthbound problems

Federica Bianco: ရူပနက္ခတ္တပညာနဲ့ လက်တွေ့ပြဿနာတွေကို ကျွန်မတို့ ဘယ်လိုလေ့လာမလဲ။

Filmed:
1,455,854 views

စကြာဝဠာတစ်ခုလုံးလို ရှုပ်ထွေးတဲ့စနစ်တစ်ခုကို လေ့လာဖို့ ရူပနက္ခတ္တပညာရှင်တွေဟာ ကြီးမားရှုပ်ထွေးတဲ့ ဒေတာစုတွေကနေ ရိုးရှင်းတဲ့ ပုံစံငယ်တွေ၊အဖြေတွေ ထုတ်တတ်ရပါတယ်။ ဒါဆို ဒီကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ သူတို့ဘာတွေထပ်လုပ်နိုင်ဦးမလဲ။ နယ်ပယ်စုံဟောပြောပွဲတစ်ခုမှာ TE အဖွဲ့ဝင်နဲ့ ရူပနက္ခတ္တပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Federica Biancoက ရူပနက္ခတ္တ ဒေတာလေ့လာနည်းစနစ်တွေကို မြို့ပြ၊လူမှုရေးပြဿနာတွေနဲ့ ကြယ်တွေရဲ့ ဆန်းကြယ်မှုကို ဖြေရှင်းရာမှာ သူဘယ်လိုသုံးနေလဲဆိုတာ ရှင်းပြထားပါတယ်။
- Cross-disciplinary scientist
TED Fellow Federica Bianco is a cross-disciplinary scientist who can't stay still. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
I am an astrophysicist.
0
1317
2492
ကျွန်မက ရူပနက္ခတ္တပညာရှင်တစ်ယောက်ပါ။
00:15
I research stellar explosions
across the universe.
1
3833
3055
စကြာဝဠာထဲက ကြယ်ပေါက်ကွဲမှုတွေကို
ကျွန်မလေ့လာပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ချို့ယွင်းချက်တစ်ခု ရှိတယ်၊
00:19
But I have a flaw:
2
7603
1200
00:21
I'm restless, and I get bored easily.
3
9325
2483
ဂနာမငြိမ်တာနဲ့ ပျင်းရိလွယ်တတ်တာပါ။
00:24
And although as an astrophysicist,
I have the incredible opportunity
4
12356
3196
ရူပနက္ခတ္တပညာရှင် အနေနဲ့
စကြာဝဠာတစ်ခုလုံးကို လေ့လာဖို့
00:27
to study the entire universe,
5
15576
1932
အခွင့်အရေးရှိနေပေမည့်လည်း
00:29
the thought of doing
only that, always that,
6
17532
3348
ဒါကိုပဲ အမြဲလုပ်နေရမယ်ဆိုတဲ့ အတွေးက
00:32
makes me feel caged and limited.
7
20904
2231
ကျွန်မကို အမြဲကန့်သတ်၊
ချုပ်နှောင်ထားသလို ခံစားရစေတယ်။
00:36
What if my issues with
keeping attention and getting bored
8
24762
3914
ကျွန်မရဲ့ အာရုံမစိုက်မနိုင်တာနဲ့
ပျင်းတတ်တာက
00:40
were not a flaw, though?
9
28700
1482
ချို့ယွင်းချက်မဟုတ်ရင်၊
00:42
What if I could turn them into an asset?
10
30206
2667
ဒါတွေကို အရည်အချင်းတစ်ခုအဖြစ်
ပြောင်းနိုင်မယ်ဆိုရင်ရော။
00:45
An astrophysicist cannot
touch or interact with
11
33830
2645
ရူပနက္ခတ္တပညာရှင်တစ်ယောက်က
သူလေ့လာတဲ့ အရာတွေနဲ့
00:48
the things that she studies.
12
36499
1538
ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု မလုပ်နိုင်ပါဘူး။
00:50
No way to explode a star in a lab
to figure out why or how it blew up.
13
38061
3713
ကြယ်တွေဘာကြောင့်၊ဘယ်လိုပေါက်ကွဲလဲသိဖို့
အခန်းထဲ ကြယ်တစ်လုံးကို မဖောက်ကြည့်နိုင်ဘူး။
00:54
Just pictures and movies of the sky.
14
42164
2530
ကောင်းကင်ဓာတ်ပုံ၊
ဗီဒီယိုတွေနေပဲ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။
00:57
Everything we know about the universe,
15
45339
2221
စကြာဝဠာအကြောင်း ကျွန်မတို့သိသမျှ၊
00:59
from the big bang
that originated space and time,
16
47584
3091
အချိန်နဲ့ဟင်းလင်းပြင် စဖြစ်စေခဲ့တဲ့
မဟာပေါက်ကွဲမှုကနေ
01:02
to the formation and evolution
of stars and galaxies,
17
50699
2794
ကြယ်တွေ၊ကြယ်စုတွေနဲ့ နေအဖွဲ့အစည်းရဲ့
ဖြစ်တည်လာပုံနဲ့
01:05
to the structure of our own solar system,
18
53517
2460
ပြောင်းလဲလာပုံတွေအထိကို
01:08
we figured out studying images of the sky.
19
56001
2800
ကောင်းကင်ယံက ပုံရိပ်တွေကို
လေ့လာပြီးပဲ သိခဲ့ရတယ်။
01:12
And to study a system
as complex as the entire universe,
20
60006
3952
စကြာဝဠာတစ်ခုလုံးလို
ရှုပ်ထွေးတဲ့စနစ်တစ်ခုကို လေ့လာဖို့
01:15
astrophysicists are experts
at extracting simple models and solutions
21
63982
4705
ရူပနက္ခတ္တပညာရှင်တွေဟာ
ကြီးမားရှုပ်ထွေးတဲ့ ဒေတာစုတွေကနေ
01:20
from large and complex data sets.
22
68711
2339
ရိုးရှင်းတဲ့ ပုံစံငယ်တွေ၊
အဖြေတွေ ထုတ်တတ်ရပါတယ်။
01:23
So what else can I do with this expertise?
23
71705
2425
ဒါဆို ဒီကျွမ်းကျင်မှုနဲ့
ဘာတွေထပ်လုပ်နိုင်ဦးမလဲ။
01:28
What if we turned the camera
around towards us?
24
76030
4095
ကင်မရာတွေကို ကျွန်မတို့ဖက်ဆီ
လှည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် ဘာဖြစ်လာမလဲ။
01:33
At the Urban Observatory,
that is exactly what we are doing.
25
81057
2991
မြို့ပြလေ့လာရေးစခန်းမှာ
ခုပြောသလို လုပ်နေကြပါတယ်။
01:36
Greg Dobler, also an astrophysicist
26
84072
2492
ကျွန်မ ယောင်္ကျားလည်းဖြစ်၊
ရူပနက္ခတ္တပညာရှင်လည်းဖြစ်တဲ့
01:38
and my husband,
27
86588
1167
Greg Dobler ဟာ
01:39
created the first urban observatory
in New York University in 2013,
28
87779
3960
၂၀၁၃ မှာ ပထမဆုံး မြို့ပြလေ့လာရေးစခန်းကို
နယူးယောက်တက္ကသိုလ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။
01:43
and I joined in 2015.
29
91763
1556
၂၀၁၅မှာ သူနဲ့ ကျွန်မလက်တွဲခဲ့ပါတယ်။
01:45
Here are some of the things that we do.
30
93752
1929
ကျွန်မတို့ လုပ်ခဲ့တာ အချို့ကတော့
01:48
We take pictures of the city at night
31
96196
2270
မြို့ရဲ့ ညပိုင်းဓာတ်ပုံတွေကို ရိုက်ယူပြီး
01:50
and study city lights like stars.
32
98490
2589
မြို့ပြအလင်းရောင်တွေကို
ကြယ်တွေလေ့လာသလို လေ့လာတာပါ။
01:53
By studying how light changes over time
33
101514
2012
အလင်းရောင်တွေ အချိန်နဲ့အမျှပြောင်းလဲပုံနဲ့
01:55
and the color of astronomical lights,
34
103550
2074
ကြယ်တာရာတွေရဲ့ အလင်းကို လေ့လာပြီးတော့
01:57
I gain insight about the nature
of exploding stars.
35
105648
2813
ပေါက်ကွဲနေတဲ့ကြယ်တွေရဲ့ သဘာဝကို
ကျွန်မတို့လေ့လာရပါတယ်။
02:00
By studying city lights the same way,
36
108934
2270
မြို့ပြအလင်းတွေကိုလည်း
ထိုနည်းတူ လေ့လာပြီးတော့
02:03
we can measure and predict how much energy
the city needs and consumes
37
111228
4682
မြို့ဟာ စွမ်းအင်ဘယ်လောက်လိုသလဲ၊
သုံးသလဲ မှန်းဆနိုင်၊တိုင်းတာနိုင်တယ်။
02:07
and help build a resilient grid
38
115934
1847
နောက် ကြီးထွားလာမယ့် မြို့ပြရဲ့
02:09
that will support the needs
or growing urban environments.
39
117805
3299
လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ပေးနိုင်မယ့်
ဓာတ်အားစနစ် လုပ်ဖို့ကူပေးနိုင်တယ်။
02:14
In daytime images,
we capture plumes of pollution.
40
122283
3357
နေ့ပိုင်းဓာတ်ပုံတွေမှာတော့
ညစ်ညမ်းဓာတ်ငွေ့တွေကို မှတ်တမ်းတင်ပါတယ်။
02:18
Seventy-five percent
of greenhouse gases in New York City
41
126274
3470
နယူးယောက်မြို့က
ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့တွေရဲ့ ၇၅%ဟာ
02:21
come from a building like this one,
burning oil for heat.
42
129768
3632
အပူပေးဖို့ ဆီကို လောင်ကျွမ်းစေတဲ့
ဒီလိုအဆောက်အအုံမျိူးက ထွက်ပါတယ်။
လေအရည်သွေးတိုင်းစက်နဲ့
ညစ်ညမ်းမှုကို တိုင်းတာနိုင်ပါတယ်။
02:26
You can measure pollution
with air quality sensors.
43
134477
2395
02:28
But imagine putting a sensor
on each New York City building,
44
136896
3842
ဒါပေမဲ့ နယူးယောက်ကအဆောက်အအုံတိုင်းမှာ
အရည်သွေးတိုင်းစက်တွေ တပ်ထားပြီး
02:32
reading in data from a million monitors.
45
140762
2706
သန်းချီတဲ့စောင့်ကြည့်စက်တွေက
ဒေတာဖတ်ရမှာကို တွေးကြည့်ပါ။
02:35
Imagine the cost.
46
143492
1326
ကုန်ကျစရိတ် မှန်းကြည့်ပါ။
02:38
With a team of NYU students,
we built a mathematical model,
47
146048
3428
နယူးယောက်ကောင်းကင်က ဓာတ်ငွေ့တွေကို
ခြေရာခံရှာဖွေနိုင်တဲ့ သင်္ချာပုံစံငယ်
02:41
a neural network that can detect
and track these plumes
48
149500
3389
နျူရယ်ကွန်ရက်တစ်ခုကို
နယူးယောက်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတစ်စုနဲ့
02:44
over the New York City skyline.
49
152913
1690
ကျွန်မတို့ တည်ဆောက်ခဲ့တယ်။
02:46
We can classify them --
50
154627
1482
ဖြူပြီးပျောက်လွယ်တဲ့
ဘေးမဖြစ်တဲ့ မီးခိုးငွေ့လား၊
02:48
harmless steam plumes,
white and evanescent;
51
156133
3015
မည်းပြီး မပျောက်လွယ်တဲ့
ညစ်ညမ်းဓာတ်ငွေ့လားဆိုတာ
02:51
polluting smokestacks,
dark and persistent --
52
159172
3516
ကျွန်မတို့ ခွဲခြားနိုင်ပြီးတော့
02:54
and provide policy makers
with a map of neighborhood pollution.
53
162712
3759
ဝန်းကျင်ဒေသတစ်ခုရဲ့ ညစ်ညမ်းမှုမြေပုံကို
မူရေးဆွဲသူတွေဆီ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်။
02:59
This cross-disciplinary project
created transformational solutions.
54
167777
3889
မြေလှန်ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့ အဖြေတွေကို
ဒီနယ်ပယ်စုံရောတဲ့ ပရောဂျက်ကထွက်စေခဲ့တယ်။
03:05
But the data analysis methodologies
we use in astrophysics
55
173942
2913
ဒါပေမဲ့ ရူပနက္ခတဗေဒမှာ သုံးတဲ့
ဒေတာဆန်းစစ်တဲ့နည်းနာတွေက
03:08
can be applied to all sorts of data,
56
176879
1961
ဘယ်လိုဒေတာမျိုးမဆိုမှာ သုံးနိုင်ပါတယ်၊
03:10
not just images.
57
178864
1150
ဓာတ်ပုံတွေမှ မဟုတ်ပါဘူး။
ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်ရှေ့နေတွေက
သူတို့စီရင်စုမှာ ဖြစ်နေတဲ့
03:12
We were asked to help
a California district attorney
58
180450
2484
03:14
understand prosecutorial delays
in their jurisdiction.
59
182958
3421
စီရင်နှောင့်နှေးမှုတွေကို နားလည်ဖို့
ကျွန်မတို့ အကူညီတောင်းခံရပါတယ်။
03:18
There are people on probation
or sitting in jail,
60
186839
2667
ခံဝန်နဲ့ ဒါမှမဟုတ် ထောင်ထဲမှာ
တရားစီရင်ခံဖို့ နှစ်ချီစောင့်နေတဲ့
03:21
awaiting for trial sometimes for years.
61
189530
2611
လူတွေရှိပါတယ်။
03:24
They wanted to know
what kind of cases dragged on,
62
192165
2444
ဘယ်လိုအမှုတွေက အချိန်ဆွဲတတ်လဲဆိုတာ
သူတို့ သိချင်တယ်၊
03:26
and they had a massive data set
to explore to understand it,
63
194633
3124
နောက် ဒါကိုလေ့လာဖို့ သူတို့မှာ
ဒေတာစုအကြီးကြီးရှိတယ်၊
03:29
but didn't have the expertise
64
197781
1412
ဒါပေမဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့
03:31
or the instruments
in their office to do so.
65
199217
2548
ကိရိယာတွေ သူတို့ဆီမှာ မရှိပါဘူး။
အဲ့နေရာကို ကျွန်မတို့ဝင်ဖြည့်ပါတယ်။
03:33
And that's where we came in.
66
201789
1746
03:35
I worked with my colleague,
public policy professor Angela Hawken,
67
203559
3397
ကျွန်မလုပ်ကိုင်ဖက် ပြည်သူ့ မူဝါဒ ပါမောက္ခ
Angela Hawkenနဲ့ အတူတွဲပြီး
03:38
and our team first created
a visual dashboard
68
206980
3486
တရားစီရင်မှုဖြစ်စဥ်တွေကို
ပိုမြင်လွယ်၊နားလည်လွယ်စေမယ့်
03:42
for DAs to see and better understand
the prosecution process.
69
210490
3900
ရုပ်ပြတွေကို ကျွန်မတို့အဖွဲ့က
ရှေ့နေတွေအတွက် လုပ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
03:46
But also, we ourselves
analyzed their data,
70
214997
2929
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင်လည်း
ဒေတာတွေကို ကြည့်ပြီး
03:49
looking to see if the duration
of the process
71
217950
2520
စီရင်မှုနှောင့်နှေးတာတွေက
သူတို့စီရင်စုတွေက
03:52
suffered from social inequalities
in their jurisdiction.
72
220494
3190
လူမှုမညီမျှမှုတွေကြောင့်လားဆိုတာ
လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။
ကြယ်ပေါက်ကွဲမှုထောင်ချီ
လေ့လာတဲ့နည်းတွေကို
03:56
We did so using methods
73
224367
1542
03:57
that I would use to classify
thousands of stellar explosions,
74
225933
2973
အမှုထောင်ချီမှာ သုံးပြီးတော့ပဲ
ကျွန်မတို့ အဲ့လိုလေ့လာခဲ့ကြတာပါ။
04:00
applied to thousands of court cases.
75
228930
2655
04:03
And in doing so,
76
231609
1151
ဒီလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့်
တခြားစီရင်စုတွေက သူတို့ရဲ့
ဘက်လိုက်မှုတွေကို လေ့လာချင်ရင်
04:04
we built a model that can be applied
to other jurisdictions
77
232784
2833
သုံးဖို့ ပုံစံငယ်ကို ကျွန်မတို့
လုပ်ပြီးသားဖြစ်သွားပါတယ်။
04:07
who are willing to explore their biases.
78
235641
2190
04:09
These collaborations between
domain experts and astrophysicists
79
237855
3246
နယ်ပယ်အသီးသီးက ပညာရှင်တွေနဲ့
ရူပနက္ခတပညာရှင်တွေ ပူးပေါင်းမှုဟာ
04:13
created transformational solutions
80
241125
2055
လူနေမှုအဆင့်အတန်းမြင့်ဖို့
အထောက်အပံ့ဖြစ်တဲ့
04:15
to help improve people's quality of life.
81
243204
2400
မြေလှန်ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့
အဖြေတွေ ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဒါက အသွားအပြန်ရှိပါတယ်။
04:19
But it is a two-way road.
82
247426
1484
04:20
I bring my astrophysics background
to urban science,
83
248934
2543
ရူပနက္ခတ္တပညာကို မြို့ပြပညာရပ်ဆီ
ကျွန်မယူသွားသလို၊
04:23
and I bring what I learn in urban science
back to astrophysics.
84
251501
3841
မြို့ပြပညာရပ်မှာ ကျွန်မသိခဲ့ရတာကို
ရူပနက္ခတ္တပညာဆီ ပြန်ယူသွားနိုင်ပါတယ်။
04:27
Light echoes:
85
255930
1852
အလင်းပဲ့တင်ထပ်ခြင်း၊
04:30
the reflections of stellar explosions
onto interstellar dust.
86
258461
4567
အာကာသဖုန်မှုန့်တွေပေါ်
ကြယ်ပေါက်ကွဲမှုက အလင်းပြန်မှု။
04:36
In our images, these reflections appear
as white, evanescent, moving features,
87
264046
5785
ကျွန်မတို့ရဲ့ပုံတွေမှာ အလင်းပြန်မှုတွေဟာ
မီးခိုးငွေ့လိုပဲ ဖြူပြီးပျောက်လွယ်တဲ့
လှုပ်နေတဲ့အရာတွေအဖြစ် ပေါ်ပါတယ်။
04:41
just like plumes.
88
269855
1150
04:43
I am adapting the same models
that detect plumes in city images
89
271363
3895
ကောင်းကင်ဓာတ်ပုံတွေမှာ
အလင်းပဲ့တင်ထပ်တာကို ထောက်လှမ်းဖို့
04:47
to detect light echoes
in images of the sky.
90
275282
2928
မြို့ပြဓာတ်ပုံတွေမှာ မီးခိုးခြေရာခံတဲ့
ပုံစံငယ်ကိုပဲ ကျွန်မပြုပြင်နေပါတယ်။
04:52
By exploring the things
that interest and excite me,
91
280290
3293
ကိုယ့်ပညာရပ်ရဲ့ အပြင်ထွက်ပြီးတော့
ကျွန်မကိုစိတ်ဝင်စားစေတဲ့ အရာတွေကို
04:55
reaching outside of my domain,
92
283607
1796
လေ့လာရတာက
04:57
I did turn my restlessness into an asset.
93
285427
2876
ကျွန်မရဲ့ ဂနာမငြိမ်မှုကို
အရည်အချင်းတစ်ခုဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
05:01
We, you, all have a unique perspective
that can generate new insight
94
289031
5047
ကျွန်မတို့၊ရှင်တို့ အားလုံးမှာ မထင်မှတ်တဲ့
မြေလှန်ပစ်နိုင်တဲ့အဖြေသစ်တွေဆီ ဦးတည်စေတဲ့
05:06
and lead to new, unexpected,
transformational solutions.
95
294102
4183
တမူထူးခြားတဲ့ ရှုထောင့်အမြင်တွေ ရှိပါတယ်။
05:10
Thank you.
96
298944
1162
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
05:12
(Applause)
97
300130
4158
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by Thaw Tint Te Tun
Reviewed by sann tint

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Federica Bianco - Cross-disciplinary scientist
TED Fellow Federica Bianco is a cross-disciplinary scientist who can't stay still.

Why you should listen

Astrophysicist, professor, professional boxer and TED Fellow Federica Bianco studies stellar explosions, using the same methodologies to understand urban and social problems. She uses data-science to both study the universe and tackle problems on earth, like pollution in New York City, prosecutorial justice and how city lights can create resilient electric grids and.

Bianco splits her time as a professor at the University of Delaware in the Department of Physics and Astrophysics (where she runs a lab focusing on light curves), the Biden School of Public Policy and Administration and the Urban Observatory, where she uses her astrophysics skills to study urban problems. She is also the coordinator the Large Synoptic Survey Telescope (LSST) Science Collaboration, a network of more than 1,500 scientists. The LSST, under construction in Chile, will go online in 2023 to survey the night sky and image the southern hemisphere sky at unprecedented depth and resolution. The collaboration will study everything about it, from the thousands of changes it will discover in the sky every night to billions of stars and galaxies, many that have never been seen before.

Bianco has published more than 100 peer-reviewed papers, was a Smithsonian predoctoral and James Arthur postdoctoral fellow and was the recipient of a Department of Energy "Innovative Development in Energy-Related Applied Science" grant. When she isn't doing science, you will find her in the boxing ring, where she has made a name for herself as "The MadScientist." She is known for fighting her heart out both in and out of the ring.

More profile about the speaker
Federica Bianco | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee