ABOUT THE SPEAKER
E.O. Wilson - Biologist
Biologist E.O. Wilson explores the world of ants and other tiny creatures, and writes movingly about the way all creatures great and small are interdependent.

Why you should listen

One of the world's most distinguished scientists, E.O. Wilson is a professor and honorary curator in entomology at Harvard. In 1975, he published Sociobiology: The New Synthesis, a work that described social behavior, from ants to humans.

Drawing from his deep knowledge of the Earth's "little creatures" and his sense that their contribution to the planet's ecology is underappreciated, he produced what may be his most important book, The Diversity of Life. In it he describes how an intricately interconnected natural system is threatened by man's encroachment, in a crisis he calls the "sixth extinction" (the fifth one wiped out the dinosaurs).

With his most recent book, The Creation, he wants to put the differences of science- and faith-based explanations aside "to protect Earth's vanishing natural habitats and species ...; in other words, the Creation, however we believe it came into existence." A recent documentary called Behold the Earth illustrates this human relationship to nature, or rather separation from an originally intended human bond with nature, through music, imagery, and thoughtful words from both Christians and scientists, including Wilson. 

More profile about the speaker
E.O. Wilson | Speaker | TED.com
TED2007

E.O. Wilson: My wish: Build the Encyclopedia of Life

E.O. Wilson over het leven redden op Aarde

Filmed:
1,596,443 views

E.O. Wilson neemt zijn 2007 TED Prize in ontvangst en houdt een pleidooi in naam van alle wezens om meer te leren over onze biosfeer -- we moeten een encyclopedie creëren in de vorm van een netwerk met alle kennis over het leven in de wereld.
- Biologist
Biologist E.O. Wilson explores the world of ants and other tiny creatures, and writes movingly about the way all creatures great and small are interdependent. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:26
I have all my life wonderedvroeg me af what "mind-bogglingverbijsterend" meantbedoelde.
0
1000
5000
Al heel mijn leven vraag ik mij af wat "verbijsterend" betekent.
00:31
After two daysdagen here, I declareverklaren myselfmezelf boggledboggled, and enormouslyenorm impressedonder de indruk,
1
6000
10000
Na twee dagen hier te zijn, verklaar ik mezelf verbijsterd en enorm onder de indruk,
00:41
and feel that you are one of the great hopeshoop --
2
16000
6000
en ik voel dat onder andere jullie heel hoopgevend zijn.
00:47
not just for AmericanAmerikaanse achievementprestatie in sciencewetenschap and technologytechnologie,
3
22000
6000
Niet alleen voor de Amerikaanse verwezenlijkingen op gebied van wetenschap en technologie,
00:54
but for the wholegeheel worldwereld-.
4
29000
2000
maar voor de hele wereld.
00:56
I've come, howeverechter, on a specialspeciaal missionmissie on behalfnamens of my constituencykiesdistrict,
5
31000
8000
Hoe dan ook, ik ben gekomen voor een bijzondere missie in naam van mijn kieskring.
01:04
whichwelke are the 10-to-the--aan-de -18th-powerth-power -- that's a millionmiljoen trillionbiljoen --
6
39000
9000
Dit zijn de 10 tot de 18e macht -- dat is een miljoen biljoen --
01:13
insectsinsecten and other smallklein creaturesschepsels, and to make a pleapleidooi for them.
7
48000
14000
insecten en andere kleine wezens, en het is voor hen dat ik een pleidooi hou.
01:27
If we were to wipevegen out insectsinsecten alonealleen, just that groupgroep alonealleen, on this planetplaneet --
8
62000
6000
Indien we enkel insecten zouden vernietigen op deze planeet, gewoon die groep alleen al --
01:33
whichwelke we are tryingproberen hardhard to do --
9
68000
4000
hetgeen we heel sterk proberen te doen --
01:37
the restrust uit of life and humanityde mensheid with it would mostlymeestal disappearverdwijnen from the landland-.
10
72000
9000
dan zou het overige leven, de mensheid inbegrepen, grotendeels verdwijnen op het land.
01:46
And withinbinnen a fewweinig monthsmaanden.
11
81000
2000
En binnen enkele maanden.
01:48
Now, how did I come to this particularbijzonder positionpositie of advocacyvoorspraak?
12
83000
6000
Nu, hoe ben ik tot deze welbepaalde stellingname gekomen?
01:54
As a little boyjongen, and throughdoor my teenagetiener- yearsjaar,
13
89000
6000
Als kleine jongen en doorheen mijn tienerjaren
02:00
I becamewerd increasinglyin toenemende mate fascinatedgefascineerd by the diversityverscheidenheid of life.
14
95000
3000
ben ik in toenemende mate gefascineerd geraakt door de diversiteit van het leven.
02:03
I had a butterflyvlinder periodperiode, a snakeslang periodperiode, a birdvogel periodperiode, a fishvis periodperiode, a cavegrot periodperiode
15
98000
12000
Ik had een vlinder-periode, een slang-periode, een vogel-periode, een vis-periode, een grot-periode
02:15
and finallyTenslotte and definitivelydefinitief, an antmier periodperiode.
16
110000
4000
en tenslotte uiteraard een mier-periode.
02:19
By my collegecollege yearsjaar, I was a devotedgewijd myrmecologistYvorne,
17
114000
5000
Tegen dat ik in het hoger onderwijs zat, was ik een toegewijd myrmecoloog,
02:24
a specialistspecialist on the biologybiologie of antsmieren,
18
119000
2000
een specialist in de biologie van mieren.
02:26
but my attentionaandacht and researchOnderzoek continuedvervolgd to make journeysreizen
19
121000
5000
Maar mijn aandacht en onderzoek maakten nog steeds reizen
02:31
acrossaan de overkant the great varietyverscheidenheid of life on EarthAarde in generalalgemeen --
20
126000
4000
langsheen de grootse verscheidenheid van het leven op Aarde in het algemeen.
02:35
includinginclusief all that it meansmiddelen to us as a speciessoorten, how little we understandbegrijpen it
21
130000
8000
Waaronder alles wat het voor ons betekent als soort, hoe weinig we het begrijpen
02:43
and how pressingpersing a dangerGevaar that our activitiesactiviteiten have createdaangemaakt for it.
22
138000
7000
en hoe acuut het gevaar is dat onze handelingen hebben gecreëerd.
02:50
Out of that broaderbredere studystudie has emergedvoortgekomen a concernbezorgdheid and an ambitionambitie,
23
145000
5000
Uit die brede studie zijn een bezorgdheid en een ambitie ontstaan,
02:55
crystallizedgekristalliseerd in the wishwens that I'm about to make to you.
24
150000
5000
die uitgekristalliseerd zijn in de wens die ik jullie nu zal aanreiken.
03:00
My choicekeuze is the culminationhoogtepunt of a lifetimelevenslang commitmentinzet
25
155000
5000
Mijn keuze is het hoogtepunt van een leven van toewijding
03:05
that beganbegon with growinggroeiend up on the GulfGolf CoastKust of AlabamaAlabama, on the FloridaFlorida peninsulaschiereiland.
26
160000
7000
die begon bij het opgroeien aan de kust van de Golf (van Mexico) in Alabama en op het schiereiland van Florida.
03:12
As farver back as I can rememberonthouden, I was enchantedEnchanted by the naturalnatuurlijk beautyschoonheid of that regionregio
27
167000
9000
Al zolang als ik mij kan herinneren, was ik betoverd door de natuurlijke schoonheid van die regio
03:21
and the almostbijna tropicaltropisch exuberanceuitbundigheid of the plantsplanten and animalsdieren that growgroeien there.
28
176000
6000
en door de bijna tropische weelderigheid van de planten en dieren die er groeien.
03:27
One day when I was only sevenzeven yearsjaar oldoud and fishingvisserij,
29
182000
4000
Op een dag toen ik nog maar zeven jaar oud was en aan het vissen was,
03:31
I pulledgetrokken a "pinfishpinfish," they're calledriep, with sharpscherp dorsaldorsale spinesstekels, up too hardhard and fastsnel,
30
186000
8000
ving ik een zeebrasem -- zo worden ze genoemd, hebben een scherpe dorsale wervelkolom -- en ik trok veel te hard en te snel.
03:39
and I blindedverblind myselfmezelf in one eyeoog.
31
194000
2000
Ik maakte mezelf blind aan één oog.
03:41
I laterlater discoveredontdekt I was alsoook hardhard of hearinggehoor,
32
196000
3000
Later ontdekte ik dat ik ook hardhorig was,
03:44
possiblymogelijk congenitallycongenitaal, in the upperbovenste registersregisters.
33
199000
3000
mogelijk aangeboren, in de hogere registers.
03:47
So in planningplanning to be a professionalprofessioneel naturalistnaturalist --
34
202000
5000
Ik had de bedoeling een professionele naturalist te worden --
03:52
I never consideredbeschouwd anything elseanders in my entiregeheel life --
35
207000
3000
ik heb nooit in mijn hele leven overwogen om iets anders te doen --
03:55
I foundgevonden that I was lousyberoerd at birdvogel watchingkijken and couldn'tkon het niet trackspoor frogkikker callscalls eithereen van beide.
36
210000
7000
Ik ondervond dat ik beroerd was in het observeren van vogels en ik kon tevens de roep van kikkers niet achterhalen.
04:03
So I turnedgedraaid to the teemingvol smallklein creaturesschepsels
37
218000
4000
Daarom richtte ik me op de kleine wemelende wezens
04:07
that can be heldheld betweentussen the thumbduim and forefingerwijsvinger:
38
222000
5000
die tussen duim en wijsvinger gehouden kunnen worden:
04:12
the little things that composecomponeren the foundationfundament of our ecosystemsecosystemen,
39
227000
7000
de kleine dingen die de fundamenten van onze ecosystemen vormgeven.
04:19
the little things, as I like to say, who runrennen the worldwereld-.
40
234000
5000
De kleine dingen, zoals ik het graag zeg, die over de wereld heersen.
04:24
In so doing, I reachedbereikte a frontiergrens of biologybiologie so strangevreemd, so richrijk,
41
239000
8000
Door me hiermee bezig te houden, bereikte ik een buitengewoon domein van de biologie, dat zo vreemd is, zo rijk
04:32
that it seemedscheen as thoughhoewel it existsbestaat on anothereen ander planetplaneet.
42
247000
6000
dat het leek alsof het bestaat op een andere planeet.
04:38
In factfeit, we liveleven on a mostlymeestal unexploredonontgonnen planetplaneet.
43
253000
4000
In feite leven we op een planeet die nog grotendeels onontdekt is.
04:42
The great majoritymeerderheid of organismsorganismen on EarthAarde remainblijven unknownonbekend to sciencewetenschap.
44
257000
5000
Het grootste deel van de organismen op Aarde zijn nog steeds ongekend voor de wetenschap.
04:47
In the last 30 yearsjaar, thanksbedankt to explorationsverkenningen in remoteafgelegen partsonderdelen of the worldwereld-
45
262000
6000
Dankzij de ontdekkingen in afgelegen delen van de wereld
04:53
and advancesvoorschotten in technologytechnologie,
46
268000
2000
en technologische vooruitgang, hebben biologen in de voorbije
04:55
biologistsbiologen have, for examplevoorbeeld, addedtoegevoegd a fullvol one-thirdeen derde of the knownbekend frogkikker and other amphibianamfibie speciessoorten,
47
270000
10000
30 jaar bijvoorbeeld een volle 30% van de gekende kikker- en andere amfibiesoorten toegevoegd,
05:05
to bringbrengen the currentactueel totaltotaal to 5,400,
48
280000
4000
waardoor het huidige totaal op 5400 komt te staan.
05:09
and more continuevoortzetten to pourgieten in.
49
284000
2000
En er komen er nog steeds bij.
05:11
Two newnieuwe kindssoorten of whaleswalvissen have been discoveredontdekt, alonglangs with two newnieuwe antelopesantilopen,
50
286000
6000
Twee nieuwe soorten walvissen werden ontdekt, samen met twee nieuwe antilopen,
05:17
dozenstientallen of monkeyaap speciessoorten and a newnieuwe kindsoort of elephantolifant --
51
292000
4000
een groot aantal apensoorten en een nieuw soort olifant.
05:21
and even a distinctonderscheiden kindsoort of gorillaGorilla.
52
296000
3000
En zelf een aparte soort gorilla!
05:24
At the extremeextreem oppositetegenover endeinde of the sizegrootte scaleschaal, the classklasse of marineMarine bacteriabacterie,
53
299000
10000
Aan het andere extreme uiterste wat betreft grootte: de klasse van mariene bacteriën,
05:34
the ProchlorococciProchlorococci -- that will be on the finallaatste examexamen --
54
309000
6000
de Prochlorococci -- dat zal op het eindexamen komen.
05:40
althoughhoewel discoveredontdekt only in 1988, are now recognizederkend as likelywaarschijnlijk the mostmeest abundantovervloedig organismsorganismen on EarthAarde,
55
315000
9000
Ze werden pas ontdekt in 1988, maar worden nu beschouwd als de organismen die het meest voorkomen op Aarde.
05:49
and moreoverbovendien, responsibleverantwoordelijk for a largegroot partdeel of the photosynthesisfotosynthese that occursvoordoet in the oceanoceaan.
56
324000
7000
Bovendien zijn ze verantwoordelijk voor een groot deel van de fotosynthese die plaatsgrijpt in de oceanen.
05:56
These bacteriabacterie were not uncoveredvanuit een ongedekte positie soonereerder
57
331000
4000
Deze bacteriën werden voorheen nooit waargenomen
06:00
because they are alsoook amongtussen the smallestkleinste of all Earth'sAarde organismsorganismen --
58
335000
5000
omdat ze ook behoren tot de kleinste organismen op Aarde --
06:05
so minuteminuut that they cannotkan niet be seengezien with conventionalconventioneel opticaloptische microscopymicroscopie.
59
340000
6000
zo klein dat ze niet kunnen worden waargenomen met een gewone optische microscoop.
06:11
YetNog life in the seazee maymei dependafhangen on these tinyklein creaturesschepsels.
60
346000
4000
Het leven in de zee kan echter afhankelijk zijn van deze minuscule wezens.
06:15
These examplesvoorbeelden are just the first glimpseglimp of our ignoranceonwetendheid of life on this planetplaneet.
61
350000
5000
Deze voorbeelden zijn slechts een eerste vluchtige blik op onze onwetendheid over het leven op deze planeet.
06:20
ConsiderOverwegen the fungifungus -- includinginclusief mushroomschampignons, rustsrusts, moldsmallen and manyveel disease-causingziekte-veroorzakende organismsorganismen.
62
355000
7000
Neem nu de Fungi -- inbegrepen de paddenstoelen, roesten, schimmels en vele ziekteverwekkende organismen.
06:27
60,000 speciessoorten are knownbekend to sciencewetenschap,
63
362000
4000
De wetenschap beschikt over kennis van 60.000 soorten,
06:31
but more than 1.5 millionmiljoen have been estimatedgeschatte to existbestaan.
64
366000
4000
maar er wordt geschat dat er meer dan 1,5 miljoen bestaan.
06:35
ConsiderOverwegen the nematodenematode roundwormrondworm, the mostmeest abundantovervloedig of all animalsdieren.
65
370000
6000
Neem bijvoorbeeld de rondwormen, de meest voorkomende van alle dieren.
06:41
FourVier out of fivevijf animalsdieren on EarthAarde are nematodenematode wormswormen --
66
376000
8000
Vier van de vijf dieren op Aarde zijn rondwormen.
06:49
if all solidsolide materialsmaterialen exceptbehalve nematodenematode wormswormen were to be eliminatedgeëlimineerd,
67
384000
4000
Als je alle vaste stoffen zou wegnemen buiten de rondwormen,
06:53
you could still see the ghostlyspookachtige outlineoverzicht of mostmeest of it in nematodenematode wormswormen.
68
388000
7000
zou je nog steeds het grootste deel van de spookachtige omlijning kunnen zien bestaande uit rondwormen.
07:00
About 16,000 speciessoorten of nematodenematode wormswormen
69
395000
5000
Ongeveer 16.000 soorten rondwormen
07:05
have been discoveredontdekt and diagnosedgediagnosticeerd by scientistswetenschappers;
70
400000
3000
werden ontdekt en geanalyseerd door wetenschappers.
07:08
there could be hundredshonderden of thousandsduizenden of them, even millionsmiljoenen, still unknownonbekend.
71
403000
5000
Mogelijk zijn er nog honderden duizenden, misschien zelf miljoenen die we nog niet kennen.
07:13
This vastgroot domaindomein of hiddenverborgen biodiversitybiodiversiteit is increasedtoegenomen still furtherverder
72
408000
5000
Dit uitgestrekte domein van verborgen biodiversiteit neemt nog steeds toe
07:18
by the darkdonker matterer toe doen of the biologicalbiologisch worldwereld- of bacteriabacterie,
73
413000
6000
met de donkere materie van de biologische wereld van de bacteriën,
07:24
whichwelke withinbinnen just the last severalverscheidene yearsjaar
74
419000
6000
die we in de paar afgelopen jaren
07:30
still were knownbekend from only about 6,000 speciessoorten of bacteriabacterie worldwidewereldwijd.
75
425000
7000
nog maar kenden van slechts 6.000 bacteriesoorten, wereldwijd te tellen.
07:37
But that numberaantal of bacteriabacterie speciessoorten can be foundgevonden in one gramgram of soilbodem,
76
432000
6000
Maar dat aantal bacteriesoorten vind je in één gram bodemmateriaal.
07:43
just a little handfulhandvol of soilbodem, in the 10 billionmiljard bacteriabacterie that would be there.
77
438000
9000
slechts een klein handvol bodemmateriaal zou in de 10 miljard bacteriën bevatten.
07:52
It's been estimatedgeschatte that a singlesingle tonton of soilbodem -- fertilevruchtbaar soilbodem --
78
447000
5000
Men schat dat één enkele ton bodemmateriaal -- vruchtbaar bodemmateriaal --
07:57
containsbevat approximatelyongeveer fourvier millionmiljoen speciessoorten of bacteriabacterie, all unknownonbekend.
79
452000
8000
bij benadering vier miljoen bacteriesoorten bevat, allemaal ongekend.
08:05
So the questionvraag is: what are they all doing?
80
460000
8000
Vandaar de vraag: wat zijn die allemaal aan het doen?
08:13
The factfeit is, we don't know.
81
468000
3000
Feitelijk weten we het niet.
08:16
We are livingleven on a planetplaneet with a lot of activitiesactiviteiten, with referencereferentie to our livingleven environmentmilieu,
82
471000
9000
We leven op een planeet met veel activiteiten die verwijzen naar onze leefomgeving,
08:25
donegedaan by faithgeloof and guessraden alonealleen.
83
480000
4000
en enkel en alleen op geloof en giswerk zijn gebaseerd.
08:29
Our liveslevens dependafhangen uponop these creaturesschepsels.
84
484000
4000
Onze levens zijn afhankelijk van deze wezens.
08:33
To take an examplevoorbeeld closedichtbij to home: there are over 500 speciessoorten of bacteriabacterie now knownbekend --
85
488000
8000
Om een voorbeeld te nemen van dicht bij huis: we kennen vandaag meer dan 500 bacteriesoorten --
08:41
friendlyvriendelijk bacteriabacterie -- livingleven symbioticallysymbiotisch in your mouthmond and throatkeel
86
496000
5000
goedaardige bacteriën -- die in symbiose leven in jullie mond en keel,
08:46
probablywaarschijnlijk necessarynoodzakelijk to your healthGezondheid for holdingbezit off pathogenicpathogene bacteriabacterie.
87
501000
7000
wat waarschijnlijk noodzakelijk is voor jullie gezondheid, om ziekteverwekkende bacteriën af te weren.
08:53
At this pointpunt I think we have a little impressionisticimpressionistische filmfilm
88
508000
4000
Ik denk dat we nu een klein impressionistische filmpje kunnen laten zien
08:57
that was madegemaakt especiallyvooral for this occasiongelegenheid.
89
512000
2000
dat speciaal voor deze gelegenheid gemaakt werd.
08:59
And I'd like to showtonen it.
90
514000
2000
Ik zou het graag laten zien.
09:02
AssistedBijgestaan in this by BillieBillie HolidayVakantie.
91
517000
3000
Met steun van Billie Holiday.
09:05
(VideoVideo)
92
520000
122000
(Video)
11:07
And that maymei be just the beginningbegin!
93
642000
3000
En dat is mogelijk maar het begin!
11:10
The virusesvirussen, those quasi-organismsquasi-organismen amongtussen whichwelke are the prophagesprophages,
94
645000
6000
De virussen, de quasi-organismen, waartoe ook de prophasias behoren --
11:16
the genegen weaverswevers that promotepromoten the continuedvervolgd evolutionevolutie in the liveslevens of the bacteriabacterie,
95
651000
7000
de genwevers die de blijvende evolutie in de levens van bacteriën bevorderen --
11:23
are a virtuallyvirtueel unknownonbekend frontiergrens of modernmodern biologybiologie, a worldwereld- untotot themselveszich.
96
658000
9000
zijn praktisch onbekend terrein voor de moderne biologie, een wereld op zichzelf.
11:32
What constitutesvormt a viralvirale speciessoorten is still unresolvedonbekend,
97
667000
4000
Het is nog niet uitgeklaard wat een virussoort uitmaakt,
11:36
althoughhoewel they're obviouslyduidelijk of enormousenorm importancebelang to us.
98
671000
4000
hoewel ze overduidelijk van enorm belang zijn voor ons.
11:40
But this much we can say: the varietyverscheidenheid of genesgenen on the planetplaneet in virusesvirussen
99
675000
6000
Maar dit kunnen we wel zeggen: de verscheidenheid aan genen in virussen op de planeet
11:46
exceedsoverschrijdt, or is likelywaarschijnlijk to exceedhoger zijn dan, that in all of the restrust uit of life combinedgecombineerde.
100
681000
7000
overtreft waarschijnlijk datgene die van alle overige levensvormen samen.
11:54
NowadaysTegenwoordig, in addressingadressering microbialmicrobiële biodiversitybiodiversiteit,
101
689000
3000
Als ze vandaag microbiële biodiversiteit onderzoeken,
11:58
scientistswetenschappers are like explorersontdekkingsreizigers in a rowboatroeiboot launchedgelanceerd ontonaar the PacificStille Oceaan OceanOceaan.
102
693000
6000
zijn wetenschappers net zoals ontdekkingsreizigers die in een roeiboot de Grote Oceaan worden ingestuurd.
12:04
But that is changingveranderen rapidlysnel with the aidsteun of newnieuwe genomicgenomic technologytechnologie.
103
699000
5000
Maar dat is snel aan het veranderen met behulp van nieuwe genoomtechnologie.
12:09
AlreadyAl it is possiblemogelijk to sequencevolgorde the entiregeheel geneticgenetisch codecode of a bacteriumbacterie in underonder fourvier hoursuur.
104
704000
7000
Het is reeds mogelijk om de sequentie van de volledige genetische code van een bacterie te kunnen bepalen in minder dan vier uur tijd.
12:16
SoonBinnenkort we will be in a positionpositie to go forthvoort in the fieldveld- with sequencerssequencers on our backsrug --
105
711000
6000
Binnenkort zullen we de mogelijkheden hebben om verder het terrein te verkennen met sequentietoestellen op onze rug --
12:22
to huntjacht bacteriabacterie in tinyklein crevicesspleten of the habitat'shabitat van surfaceoppervlak
106
717000
6000
om bacteriën achterna te jagen in piepkleine spleten van het oppervlak van de habitat,
12:28
in the way you go watchingkijken for birdsvogelstand with binocularskijker.
107
723000
4000
zoals je ook vogels gaat bekijken met een verrekijker.
12:32
What will we find as we mapkaart the livingleven worldwereld-, as, finallyTenslotte, we get this underwayaan de gang seriouslyernstig?
108
727000
8000
Wat zullen we vinden als we de levende wereld in kaart brengen, als we dit uiteindelijk goed op gang krijgen?
12:40
As we moveverhuizing pastverleden the relativelynaar verhouding giganticgigantische mammalszoogdieren, birdsvogelstand, frogskikkers and plantsplanten
109
735000
5000
Als we voorbij de relatief gigantische zoogdieren, vogels, kikkers en planten heen bewegen,
12:45
to the more elusiveontwijkend insectsinsecten and other smallklein invertebratesongewervelde dieren and then beyondvoorbij
110
740000
6000
richting de moeilijker bereikbare insecten en andere kleine ongewervelden en verder --
12:51
to the countlessontelbaar millionsmiljoenen of organismsorganismen in the invisibleonzichtbaar livingleven worldwereld-
111
746000
5000
naar de talloze miljoenen organismen in de onzichtbare levende wereld,
12:56
envelopedgehuld and livingleven withinbinnen humanityde mensheid?
112
751000
4000
die omgeven zijn en leven binnenin de wereld van mensen.
13:00
AlreadyAl what were thought to be bacteriabacterie for generationsgeneraties
113
755000
6000
Wat we generaties lang als bacteriën beschouwden,
13:06
have been foundgevonden to composecomponeren, insteadin plaats daarvan, two great domainsdomeinen of microorganismsmicro-organismen:
114
761000
6000
blijken nu eigenlijk te bestaan uit twee grote domeinen van micro-organismen:
13:12
truewaar bacteriabacterie and one-celledééncellige organismsorganismen the archaeaarchaea,
115
767000
4000
ware bacteriën en eencellige organismen, de archaea,
13:16
whichwelke are closerdichterbij than other bacteriabacterie to the eukaryotaEukaryota, the groupgroep that we belongbehoren to.
116
771000
7000
die meer dan andere bacteriën nauwer verwant zijn aan de eukaryoten, de groep waar wij toe behoren.
13:23
Some seriousernstig biologistsbiologen, and I counttellen myselfmezelf amongtussen them,
117
778000
5000
Sommige serieuze biologen, en ik beschouw mezelf als een van hen,
13:28
have begunbegonnen to wonderwonder that amongtussen the enormousenorm and still unknownonbekend diversityverscheidenheid of microorganismsmicro-organismen,
118
783000
9000
zijn zich beginnen afvragen of er in die enorme en nog steeds onbekende diversiteit van micro-organismen,
13:37
one mightmacht -- just mightmacht -- find aliensbuitenaardse wezens amongtussen them.
119
792000
5000
misschien -- heel misschien -- wel buitenaards leven zit.
13:42
TrueWaar aliensbuitenaardse wezens, stocksaandelen that arrivedaangekomen from outerbuitenste spaceruimte.
120
797000
5000
Echte buitenaardse wezens, kolonies die afkomstig zijn vanuit de ruimte.
13:47
They'veZe hebben had billionsmiljarden of yearsjaar to do it,
121
802000
2000
Ze hadden er miljarden jaren de tijd voor,
13:49
but especiallyvooral duringgedurende the earliestvroegste periodperiode of biologicalbiologisch evolutionevolutie on this planetplaneet.
122
804000
7000
vooral tijdens de beginperiode van de biologische evolutie op deze planeet.
13:56
We do know that some bacterialbacterie- speciessoorten that have earthlyaardse originoorsprong
123
811000
4000
We weten wel dat sommige bacteriële soorten van aardse oorsprong
14:00
are capablein staat of almostbijna unimaginableondenkbaar extremesuitersten of temperaturetemperatuur-
124
815000
8000
in staat zijn te leven in bijna ondenkbaar extreme temperaturen
14:08
and other harshhard changesveranderingen in environmentmilieu,
125
823000
2000
en andere strenge omgevingsveranderingen.
14:11
includinginclusief hardhard radiationbestraling strongsterk enoughgenoeg and maintainedonderhouden long enoughgenoeg to crackbarst the PyrexPyrex vesselsschepen
126
826000
8000
Waaronder de sterke straling die krachtig genoeg en lang genoeg moet zijn om de glazen Pyrex-kokers te doorbreken
14:19
around the growinggroeiend populationbevolking of bacteriabacterie.
127
834000
3000
rond de groeiende bacteriepopulatie.
14:22
There maymei be a temptationverleiding to treattraktatie the biospherebiosfeer holisticallyholistisch
128
837000
6000
De verleiding kan bestaan om de biosfeer holistisch te benaderen
14:28
and the speciessoorten that composecomponeren it as a great fluxFlux of entitiesentiteiten
129
843000
6000
en de soorten die er deel van uitmaken te beschouwen als een grote stroom van entiteiten
14:34
hardlynauwelijks worthwaard distinguishingonderscheid te maken one from the other.
130
849000
4000
en zo weinig aandacht te besteden aan het onderscheiden van die entiteiten.
14:38
But eachelk of these speciessoorten, even the tiniestkleinste ProchlorococciProchlorococci,
131
853000
5000
Maar elk van deze soorten, zelf de kleinste Prochlorococci,
14:43
are masterpiecesmeesterwerken of evolutionevolutie.
132
858000
2000
zijn de meesterwerken van evolutie.
14:45
EachElke has persistedblijven bestaan for thousandsduizenden to millionsmiljoenen of yearsjaar.
133
860000
6000
Elke soort heeft duizenden tot miljoenen jaren standgehouden.
14:51
EachElke is exquisitelyprachtig adaptedaangepast to the environmentmilieu in whichwelke it liveslevens,
134
866000
4000
Elke soort is op prachtige wijze aangepast aan de omgeving waarin ze leeft,
14:55
interlockedInterlocked with other speciessoorten to formformulier ecosystemsecosystemen uponop whichwelke our owneigen liveslevens dependafhangen
135
870000
7000
ingesloten tussen andere soorten, ter vorming van ecosystemen waarvan onze eigen levens afhankelijk zijn
15:02
in waysmanieren we have not begunbegonnen even to imaginestel je voor.
136
877000
4000
en dit op manieren die we ons nog niet eens hebben kunnen inbeelden.
15:06
We will destroyvernietigen these ecosystemsecosystemen and the speciessoorten composingsamenstellen van them
137
881000
4000
We zullen deze ecosystemen vernietigen, alsook de soorten die er deel van uitmaken,
15:10
at the perilgevaar of our owneigen existencebestaan --
138
885000
3000
op risico van ons eigen bestaan --
15:13
and unfortunatelyhelaas we are destroyingvernietigen them with ingenuityvindingrijkheid and ceaselessonophoudelijke energyenergie.
139
888000
9000
en spijtig genoeg zijn we hen onophoudelijk en met veel vernuft aan het vernietigen.
15:22
My owneigen epiphanyDriekoningen as a conservationistnatuurbeschermer camekwam in 1953, while a HarvardHarvard graduateafstuderen studentstudent,
140
897000
10000
Mijn eigen openbaring als natuurbeschermer kreeg ik in 1953. Ik was afgestudeerd van Harvard
15:32
searchingzoeken for rarezeldzaam antsmieren foundgevonden in the mountainberg- forestsbossen of CubaCuba,
141
907000
3000
en zocht naar zeldzame mieren die te vinden zijn in de bergwouden van Cuba.
15:36
antsmieren that shineschijnen in the sunlightzonlicht --
142
911000
2000
Mieren die schijnen in het zonlicht --
15:38
metallicmetalen greengroen or metallicmetalen blueblauw, accordingvolgens to speciessoorten, and one speciessoorten, I discoveredontdekt, metallicmetalen goldgoud.
143
913000
8000
metaalgroen of metaalblauw en één soort, zo ontdekte ik, metaalgoud.
15:46
I foundgevonden my magicalmagisch antsmieren, but only after a toughtaai climbbeklimmen into the mountainsbergen
144
921000
5000
Ik vond mijn magische mieren, maar enkel na een moeilijke klim in de bergen
15:51
where the last of the nativeinheems CubanCubaanse forestsbossen hunghung on,
145
926000
4000
waar de laatste oorspronkelijke Cubaanse wouden zich bevonden,
15:55
and were then -- and still are -- beingwezen cutbesnoeiing back.
146
930000
6000
en dan waren we -- en zijn we nog steeds -- niet ver genoeg geraakt.
16:01
I realizedrealiseerde then that these speciessoorten
147
936000
3000
Toen realiseerde ik me dat deze soorten
16:04
and a largegroot partdeel of the other uniqueuniek, marvelouswonderbaar animalsdieren and plantsplanten on that islandeiland --
148
939000
6000
en een groot deel van de andere unieke en wonderbaarlijke dieren en planten op dat eiland --
16:10
and this is truewaar of practicallybijna everyelk partdeel of the worldwereld- --
149
945000
5000
en dit geldt voor praktisch elk deel van de wereld --
16:15
whichwelke tooknam millionsmiljoenen of yearsjaar to evolveevolueren, are in the processwerkwijze of disappearingverdwijnen forevervoor altijd.
150
950000
5000
die er miljoenen jaren over deden om te evolueren, op weg zijn om voorgoed te verdwijnen.
16:20
And so it is everywhereoveral one lookslooks.
151
955000
5000
En dit gebeurt overal waar je maar kijkt.
16:25
The humanmenselijk juggernautJuggernaut is permanentlypermanent erodingeroderen Earth'sAarde ancientoude biospherebiosfeer by a combinationcombinatie of forceskrachten
152
960000
8000
De menselijke pletwals is de aloude biosfeer van de Aarde onomkeerbaar aan het uithollen door een combinatie van krachten
16:33
that can be summarizedsamengevat by the acronymacroniem "HIPPOHIPPO," the animaldier hippoHippo.
153
968000
5000
die samengevat kunnen worden met de afkorting "HIPPO", of nijlpaard (in het Engels).
16:38
H is for habitatleefgebied destructionverwoesting, includinginclusief climateklimaat changeverandering forcedgedwongen by greenhousebroeikas gasesgassen.
154
973000
7000
De H staat voor habitatvernietiging, hierbij inbegrepen de klimaatsverandering teweeggebracht door broeikasgassen.
16:45
I is for the invasiveinvasieve speciessoorten like the firebrand antsmieren, the zebraZebra musselsmosselen, broombezem grassesgrassen
155
980000
8000
De I staat voor invasieve soorten zoals vuurmieren, driehoeksmosselen, baardgrassen
16:53
and pathogenicpathogene bacteriabacterie and virusesvirussen that are floodingoverstroming everyelk countryland, and at an exponentialexponentiële ratetarief -- that's the I.
156
988000
11000
en ziekteverwekkende bacteriën en virussen die elk land overspoelen aan een exponentiële snelheid -- dat voor de I.
17:04
The P, the first one in "HIPPOHIPPO," is for pollutionverontreiniging.
157
999000
4000
De eerste P in "HIPPO" staat voor pollutie.
17:08
The secondtweede is for continuedvervolgd populationbevolking, humanmenselijk populationbevolking expansionuitbreiding.
158
1003000
6000
De tweede staat voor populatie, de aanhoudende uitbreiding van de menselijke populatie.
17:14
And the finallaatste letterbrief is O, for over-harvestingte oogsten --
159
1009000
3000
En de laatste letter is O, staat voor overexploitatie --
17:17
drivinghet rijden speciessoorten into extinctionuitdoving by excessivebuitensporig huntingjacht- and fishingvisserij.
160
1012000
4000
soorten laten uitsterven door buitensporig veel jagen en vissen.
17:21
The HIPPOHIPPO juggernautJuggernaut we have createdaangemaakt, if unabatedOnverminderd, is destinedvoorbestemd --
161
1016000
6000
De HIPPO-pletwals die we zelf hebben gecreëerd, zal, als hij onverminderd blijft doorgaan --
17:27
accordingvolgens to the bestbeste estimatesramingen of ongoingvoortdurende biodiversitybiodiversiteit researchOnderzoek --
162
1022000
4000
volgens de beste schattingen van lopend biodiversiteitsonderzoek --
17:31
to reduceverminderen halfvoor de helft of Earth'sAarde still survivingoverlevende animaldier and plantfabriek speciessoorten
163
1026000
5000
de helft van de nog steeds overlevende dieren- en plantensoorten op Aarde doen verdwijnen
17:36
to extinctionuitdoving or criticalkritisch endangermentgedrag by the endeinde of the centuryeeuw.
164
1031000
5000
tegen het einde van deze eeuw, als gevolg van uitsterven of acute bedreigingen.
17:41
Human-forcedMens-gedwongen climateklimaat changeverandering alonealleen -- again, if unabatedOnverminderd --
165
1036000
5000
Alleen al de klimaatsverandering omwille van menselijk handelen -- nogmaals, als het onverminderd doorgaat --
17:46
could eliminateelimineren a quarterkwartaal of survivingoverlevende speciessoorten duringgedurende the nextvolgende fivevijf decadestientallen jaren.
166
1041000
6000
zou een kwart van de overlevende soorten in de volgende vijf decennia kunnen wegvagen.
17:52
What will we and all futuretoekomst generationsgeneraties loseverliezen
167
1047000
4000
Wat zullen wij en alle toekomstige generaties verliezen
17:56
if much of the livingleven environmentmilieu is thusdus degradedgedegradeerd?
168
1051000
4000
als een groot deel van onze levende omgeving op die manier wordt afgebroken?
18:02
HugeEnorme potentialpotentieel sourcesbronnen of scientificwetenschappelijk informationinformatie yetnog to be gatheredverzamelde,
169
1057000
4000
Er zijn nog gigantisch veel potentiële wetenschappelijke informatiebronnen die nog bijeen moeten worden gebracht.
18:06
much of our environmentalmilieu stabilitystabiliteit
170
1061000
4000
Een groot deel van onze milieustabiliteit
18:10
and newnieuwe kindssoorten of pharmaceuticalsfarmaceutische producten and newnieuwe productsproducten of unimaginableondenkbaar strengthkracht and valuewaarde --
171
1065000
7000
en nieuwe soorten geneesmiddelen en nieuwe producten met een ondenkbare kracht en waarde --
18:17
all throwngegooid away.
172
1072000
3000
allemaal weggegooid.
18:20
The lossverlies will inflicttoebrengen a heavyzwaar priceprijs
173
1075000
3000
Het verlies zal ons opzadelen met een hoge prijs
18:23
in wealthrijkdom, securityveiligheid and yes, spiritualitygeestelijkheid for all time to come,
174
1078000
7000
voor onze welvaart, veiligheid en ja, ook voor onze spiritualiteit, voor de tijd die ons nog rest.
18:30
because previousvoorgaand cataclysmsomwentelingen of this kindsoort --
175
1085000
2000
Want vorige natuurrampen van deze aard --
18:32
the last one, that endedbeëindigde the ageleeftijd of dinosaursdinosaurussen --
176
1087000
2000
waarbij de laatste het tijdperk van de dinosauriërs tot een einde bracht --
18:35
tooknam, normallynormaal, fivevijf to 10 millionmiljoen yearsjaar to repairreparatie.
177
1090000
6000
hebben of hadden, normaal gezien, vijf tot tien miljoen jaar nodig om zich te herstellen.
18:41
SadlyHelaas, our knowledgekennis of biodiversitybiodiversiteit is so incompleteincompleet
178
1096000
4000
Spijtig genoeg is onze kennis van de biodiversiteit zo onvolledig
18:45
that we are at riskrisico of losingverliezen a great dealtransactie of it before it is even discoveredontdekt.
179
1100000
5000
dat we het risico lopen een groot deel ervan te verliezen vooraleer ze zelf nog maar ontdekt kan worden.
18:50
For examplevoorbeeld, even in the UnitedVerenigd StatesStaten, the 200,000 speciessoorten knownbekend currentlymomenteel
180
1105000
9000
Zelfs in de Verenigde Staten bijvoorbeeld zijn de 200.000 soorten die vandaag bekend zijn,
18:59
actuallywerkelijk has been foundgevonden to be only partialgedeeltelijk in coveragedekking;
181
1114000
7000
eigenlijk nog maar voor een deel bestudeerd.
19:06
it is mostlymeestal unknownonbekend to us in basicbasis- biologybiologie.
182
1121000
5000
Het is nog in grote mate onbekend terrein voor ons in de beginselen van de biologie.
19:11
Only about 15 percentprocent of the knownbekend speciessoorten have been studiedbestudeerd well enoughgenoeg to evaluateschatten theirhun statusstaat.
183
1126000
7000
Slechts ongeveer 15 percent van de gekende soorten zijn goed genoeg bestudeerd om hun status te beoordelen.
19:18
Of the 15 percentprocent evaluatedgeëvalueerd, 20 percentprocent are classifiedingedeeld as "in perilgevaar,"
184
1133000
6000
Van de 15 percent die beoordeeld werd, wordt 20 percent gecategoriseerd als "bedreigd".
19:24
that is, in dangerGevaar of extinctionuitdoving.
185
1139000
2000
Met andere woorden, met uitsterven bedreigd.
19:26
That's in the UnitedVerenigd StatesStaten.
186
1141000
2000
Dat geldt voor de Verenigde Staten.
19:28
We are, in shortkort, flyingvliegend blindBlind into our environmentalmilieu futuretoekomst.
187
1143000
7000
Kortom, we vliegen onze milieutoekomst blind tegemoet.
19:35
We urgentlydringend need to changeverandering this.
188
1150000
2000
We moeten dit dringend veranderen.
19:37
We need to have the biospherebiosfeer properlynaar behoren exploredonderzocht
189
1152000
4000
We moeten onze biosfeer behoorlijk goed verkennen
19:41
so that we can understandbegrijpen and competentlycompetent managebeheren it.
190
1156000
4000
zodat we hem kunnen begrijpen en vakkundig kunnen beheren.
19:45
We need to settleSettle down before we wreckwrak the planetplaneet.
191
1160000
4000
We moeten bedaren vooraleer we de planeet verwoesten.
19:49
And we need that knowledgekennis.
192
1164000
1000
En we hebben nood aan die kennis.
19:50
This should be a biggroot sciencewetenschap projectproject equivalentgelijkwaardig to the HumanMenselijke GenomeGenoom ProjectProject.
193
1165000
5000
Dit zou een groots wetenschappelijk project moeten zijn zoals het menselijk genoomproject.
19:55
It should be thought of as a biologicalbiologisch moonshotmoonshot with a timetablerooster.
194
1170000
5000
Het zou moeten beschouwd worden als een biologische raketlancering naar de maan met een tijdschema.
20:00
So this bringsbrengt me to my wishwens for TEDstersTEDsters,
195
1175000
4000
Dit brengt mij bij mijn wens aan de TEDsters,
20:04
and to anyoneiedereen elseanders around the worldwereld- who hearshoort this talk.
196
1179000
3000
en aan iedereen in de wereld die deze bespreking beluistert.
20:07
I wishwens we will work togethersamen to help createcreëren the keysleutel toolsgereedschap
197
1182000
6000
Ik wou dat we samen konden werken om de cruciale hulpmiddelen te kunnen ontwikkelen
20:13
that we need to inspireinspireren preservationbehoud of Earth'sAarde biodiversitybiodiversiteit.
198
1188000
4000
die we nodig hebben om te kunnen inspireren tot het behoud van de biodiversiteit op Aarde.
20:17
And let us call it the "EncyclopediaEncyclopedie of Life."
199
1192000
4000
Laten we het de "Encyclopedie van het Leven" noemen.
20:21
What is the "EncyclopediaEncyclopedie of Life?" A conceptconcept that has alreadynu al takeningenomen holdhouden
200
1196000
4000
Wat is de "Encyclopedie van het Leven" -- een concept dat reeds gekend is
20:25
and is beginningbegin to spreadverspreiding and be lookedkeek at seriouslyernstig?
201
1200000
4000
en zich aan het verspreiden is en serieus wordt genomen?
20:29
It is an encyclopediaencyclopedie that liveslevens on the InternetInternet
202
1204000
3000
Het is een encyclopedie die leeft op het internet
20:32
and is contributedbijgedragen to by thousandsduizenden of scientistswetenschappers around the worldwereld-.
203
1207000
5000
en waar duizenden wetenschappers over heel de wereld aan bijdragen.
20:37
AmateursAmateurs can do it alsoook.
204
1212000
3000
Amateurs kunnen het ook doen.
20:40
It has an indefinitelyvoor onbepaalde tijd expandableuitbreidbaar pagepagina for eachelk speciessoorten.
205
1215000
5000
Ze heeft een ongelimiteerde pagina voor elke soort.
20:45
It makesmerken all keysleutel informationinformatie about life on EarthAarde accessiblebeschikbaar to anyoneiedereen,
206
1220000
6000
Ze maakt alle cruciale informatie over het leven op Aarde voor iedereen toegankelijk,
20:51
on demandvraag naar, anywhereoveral in the worldwereld-.
207
1226000
2000
op aanvraag, overal in de wereld.
20:53
I've writtengeschreven about this ideaidee before,
208
1228000
4000
Ik heb voorheen reeds over dit idee geschreven,
20:57
and I know there are people in this roomkamer who have expendeduitgegeven significantsignificant effortinspanning on it in the pastverleden.
209
1232000
7000
en ik weet dat er mensen zijn in deze zaal die er in het verleden veel werk aan hebben besteed.
21:04
But what excitesprikkelt me is that sincesinds I first put forwardvooruit this particularbijzonder ideaidee in that formformulier,
210
1239000
8000
Maar wat mij enthousiast maakt, is dat sinds ik dit welbepaald idee voor het eerst naar buiten bracht in die vorm,
21:12
sciencewetenschap has advancedgevorderd.
211
1247000
2000
de wetenschap vooruitgang heeft geboekt.
21:14
TechnologyTechnologie has movedverhuisd forwardvooruit.
212
1249000
3000
De technologie is vooruit gegaan.
21:17
TodayVandaag, the practicalitiespraktische aspecten of makingmaking suchzodanig an encyclopediaencyclopedie,
213
1252000
4000
Vandaag zijn de praktische oplossingen om een zulke encyclopedie te maken,
21:21
regardlessachteloos of the magnitudeomvang of the informationinformatie put into it, are withinbinnen reachberijk.
214
1256000
6000
los van de omvang van de informatie die erin gaat, binnen handbereik.
21:27
IndeedInderdaad, in the pastverleden yearjaar, a groupgroep of influentialinvloedrijke scientificwetenschappelijk institutionsinstellingen
215
1262000
4000
Inderdaad, in het voorbije jaar is een groep van invloedrijke wetenschappelijke instellingen
21:31
have begunbegonnen mobilizingmobiliseren to realizerealiseren this dreamdroom.
216
1266000
4000
begonnen met mobiliseren om deze droom te verwezenlijken.
21:35
I wishwens you would help them.
217
1270000
3000
Ik hoop dat jullie hen kunnen helpen.
21:38
WorkingWerken togethersamen, we can make this realecht.
218
1273000
3000
Als we samenwerken, kunnen we dit verwezenlijken.
21:42
The encyclopediaencyclopedie will quicklysnel paybetalen for itselfzelf in practicalpraktisch applicationstoepassingen.
219
1277000
5000
De encyclopedie zal zichzelf snel kunnen financieren door de praktische toepassingen.
21:47
It will addressadres transcendenttranscendent qualitieskwaliteiten in the humanmenselijk consciousnessbewustzijn, and sensezin of humanmenselijk need.
220
1282000
6000
Ze zal zich richten op de onvolprezen eigenschappen van het menselijk bewustzijn, en op het begrip van de menselijke behoeften.
21:53
It will transformtransformeren the sciencewetenschap of biologybiologie in waysmanieren of obviousduidelijk benefitvoordeel to humanityde mensheid.
221
1288000
6000
Ze zal de wetenschap van de biologie omvormen op een wijze die de mensheid duidelijk zal bevoordelen.
21:59
And mostmeest of all, it can inspireinspireren a newnieuwe generationgeneratie of biologistsbiologen
222
1294000
5000
Bovenal kan ze een nieuwe generatie biologen inspireren
22:04
to continuevoortzetten the questzoektocht that startedbegonnen, for me personallypersoonlijk, 60 yearsjaar agogeleden:
223
1299000
5000
om de zoektocht verder te zetten die voor mij persoonlijk 60 jaar geleden begon:
22:09
to searchzoeken for life, to understandbegrijpen it and finallyTenslotte, abovebovenstaand all, to preservebehouden it.
224
1304000
5000
zoeken naar leven, het begrijpen en tenslotte -- bovenal -- het in stand houden.
22:14
That is my wishwens. Thank you.
225
1309000
2000
Dat is mijn wens. Dankuwel.
Translated by Kevin Keyaert
Reviewed by Els De Keyser

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
E.O. Wilson - Biologist
Biologist E.O. Wilson explores the world of ants and other tiny creatures, and writes movingly about the way all creatures great and small are interdependent.

Why you should listen

One of the world's most distinguished scientists, E.O. Wilson is a professor and honorary curator in entomology at Harvard. In 1975, he published Sociobiology: The New Synthesis, a work that described social behavior, from ants to humans.

Drawing from his deep knowledge of the Earth's "little creatures" and his sense that their contribution to the planet's ecology is underappreciated, he produced what may be his most important book, The Diversity of Life. In it he describes how an intricately interconnected natural system is threatened by man's encroachment, in a crisis he calls the "sixth extinction" (the fifth one wiped out the dinosaurs).

With his most recent book, The Creation, he wants to put the differences of science- and faith-based explanations aside "to protect Earth's vanishing natural habitats and species ...; in other words, the Creation, however we believe it came into existence." A recent documentary called Behold the Earth illustrates this human relationship to nature, or rather separation from an originally intended human bond with nature, through music, imagery, and thoughtful words from both Christians and scientists, including Wilson. 

More profile about the speaker
E.O. Wilson | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee