TEDGlobal 2011
Rory Stewart: Time to end the war in Afghanistan
Rory Stewart: Czas zakończyć wojnę w Afganistanie
Filmed:
Readability: 4.6
776,009 views
Rory Stewart, Brytyjski deputowany, przemierzył Afganistan po ataku na World Trade Center 11 września 2001, rozmawiając z mieszkańcami i lokalnymi watażkami. Teraz, dekadę później, pyta: Dlaczego Zachód i siły koalicji nadal tam walczą? Dzieli się doświadczeniami z minionych skutecznych interwencji militarnych, np. w Bośni, i pokazuje, że pokora i znajomość środowiska lokalnego są kluczem do sukcesu.
Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
The question today is not:
0
0
3000
Nie pytajmy:
00:18
Why did we invade Afghanistan?
1
3000
2000
Dlaczego zaatakowaliśmy Afganistan?
00:20
The question is:
2
5000
2000
Zapytajmy:
00:22
why are we still in Afghanistan
3
7000
3000
Dlaczego nadal jesteśmy w Afganistanie
00:25
one decade later?
4
10000
3000
dekadę później?
00:28
Why are we spending
5
13000
2000
Dlaczego wydajemy
00:30
$135 billion?
6
15000
4000
135 miliardów dolarów?
00:34
Why have we got 130,000 troops on the ground?
7
19000
4000
Dlaczego utrzymujemy tam 130 000 żołnierzy?
00:38
Why were more people killed
8
23000
2000
Dlaczego zabito więcej ludzi
00:40
last month
9
25000
2000
w zeszłym miesiącu
00:42
than in any preceding month
10
27000
2000
niż w jakimkolwiek wcześniej
00:44
of this conflict?
11
29000
2000
w czasie tego konfliktu?
00:46
How has this happened?
12
31000
2000
Jak to się stało?
00:48
The last 20 years
13
33000
3000
Ostatnie 20 lat
00:51
has been the age of intervention,
14
36000
3000
to czas interwencji zbrojnych,
00:54
and Afghanistan is simply one act
15
39000
3000
a Afganistan to jeden z aktów
00:57
in a five-act tragedy.
16
42000
2000
w pięcioaktowej tragedii.
00:59
We came out of the end of the Cold War
17
44000
3000
Zakończyliśmy Zimną Wojnę
01:02
in despair.
18
47000
2000
zrozpaczeni.
01:04
We faced Rwanda;
19
49000
2000
Stanęliśmy w obliczu Rwandy
01:06
we faced Bosnia,
20
51000
2000
i Bośni,
01:08
and then we rediscovered our confidence.
21
53000
3000
a potem odzyskaliśmy pewność siebie.
01:11
In the third act, we went into Bosnia and Kosovo
22
56000
3000
W trzecim akcie wkroczyliśmy do Bośni i Kosowa
01:14
and we seemed to succeed.
23
59000
3000
i wydawało się, że odnieśliśmy sukces.
01:17
In the fourth act, with our hubris,
24
62000
2000
W czwartym akcie, z nieposkromioną pychą
01:19
our overconfidence developing,
25
64000
2000
i rosnącą zbytnią pewnością siebie
01:21
we invaded Iraq and Afghanistan,
26
66000
3000
zaatakowaliśmy Irak i Afganistan.
01:24
and in the fifth act,
27
69000
2000
W piątym akcie
01:26
we plunged into a humiliating mess.
28
71000
4000
pogrążyliśmy się w poniżającym chaosie.
01:30
So the question is: What are we doing?
29
75000
3000
Pytam więc: Co robimy?
01:33
Why are we still stuck in Afghanistan?
30
78000
3000
Dlaczego nadal tkwimy w Afganistanie?
01:36
And the answer, of course,
31
81000
2000
I oczywiście odpowiedź,
01:38
that we keep being given
32
83000
2000
którą ciągle słyszymy
01:40
is as follows:
33
85000
2000
jest następująca.
01:42
we're told that we went into Afghanistan
34
87000
2000
Mówią nam, że wkroczyliśmy do Afganistanu
01:44
because of 9/11,
35
89000
2000
z powodu ataków 11 września,
01:46
and that we remain there
36
91000
2000
i że zostaniemy tam
01:48
because the Taliban poses an existential threat
37
93000
2000
ponieważ talibowie stanowią zagrożenie
01:50
to global security.
38
95000
2000
dla globalnego bezpieczeństwa.
01:52
In the words of President Obama,
39
97000
3000
Jak powiedział Prezydent Obama:
01:55
"If the Taliban take over again,
40
100000
2000
"Jeśli talibowie odzyskają władzę,
01:57
they will invite back Al-Qaeda,
41
102000
2000
znów uaktywni się Al-Kaida,
01:59
who will try to kill as many of our people
42
104000
3000
która postara się zabić tylu Amerykanów
02:02
as they possibly can."
43
107000
3000
ilu zdoła".
02:05
The story that we're told
44
110000
2000
Mówią nam, że na początku
02:07
is that there was a "light footprint" initially --
45
112000
2000
nie prowadziliśmy rozległych działań militarnych,
02:09
in other words, that we ended up in a situation
46
114000
2000
że znaleźliśmy się w sytuacji,
02:11
where we didn't have enough troops,
47
116000
2000
bez wystarczającej liczby żołnierzy,
02:13
we didn't have enough resources,
48
118000
2000
że nie mieliśmy dość środków,
02:15
that Afghans were frustrated --
49
120000
2000
że Afgańczycy byli poirytowani.
02:17
they felt there wasn't enough progress
50
122000
2000
Nie widzieli wyraźnego postępu,
02:19
and economic development and security,
51
124000
3000
rozwoju gospodarczego i bezpieczeństwa,
02:22
and therefore the Taliban came back --
52
127000
2000
więc wrócili talibowie.
02:24
that we responded in 2005 and 2006
53
129000
3000
Że odpowiedzieliśmy w 2005 i 2006 roku
02:27
with troop deployments,
54
132000
2000
rozmieszczeniem wojsk,
02:29
but we still didn't put enough troops on the ground.
55
134000
4000
ale nadal nie mieliśmy dość oddziałów na miejscu.
02:33
And that it wasn't until 2009,
56
138000
3000
I dopiero w roku 2009,
02:36
when President Obama signed off on a surge,
57
141000
3000
gdy Obama wydał zgodę na zwiększenie liczby wojsk,
02:39
that we finally had,
58
144000
2000
w końcu dysponowaliśmy,
02:41
in the words of Secretary Clinton,
59
146000
2000
jak powiedziała Sekretarz Stanu Hillary Clinton:
02:43
"the strategy, the leadership and the resources."
60
148000
3000
"strategią, zdolnościami przywódczymi i odpowiednimi środkami",
02:46
So, as the president now reassures us,
61
151000
3000
więc, jak nas zapewnia Prezydent,
02:49
we are on track to achieve our goals.
62
154000
4000
jesteśmy na dobrej drodze, by osiągnąć zamierzone cele.
02:54
All of this is wrong.
63
159000
3000
Ale to wszystko nie tak.
02:57
Every one of those statements is wrong.
64
162000
3000
Każde z tych stwierdzeń jest błędne.
03:01
Afghanistan does not
65
166000
2000
Afganistan nie stanowi
03:03
pose an existential threat
66
168000
2000
śmiertelnego zagrożenia
03:05
to global security.
67
170000
2000
dla światowego bezpieczeństwa.
03:07
It is extremely unlikely
68
172000
2000
Jest wielce wątpliwe,
03:09
the Taliban would ever be able to take over the country --
69
174000
3000
by talibowie mogli kiedykolwiek przejąć władzę,
03:12
extremely unlikely they'd be able to seize Kabul.
70
177000
2000
wątpliwe też, by zajęli Kabul.
03:14
They simply don't have a conventional military option.
71
179000
3000
Nie mają po prostu takich możliwości militarnych.
03:17
And even if they were able to do so, even if I'm wrong,
72
182000
3000
A nawet, jeśli mają, nawet jeśli się mylę,
03:20
it's extremely unlikely
73
185000
2000
jest wielce wątpliwe,
03:22
the Taliban would invite back Al-Qaeda.
74
187000
2000
by talibowie znów wsparli Al-Kaidę.
03:24
From the Taliban's point of view,
75
189000
2000
Z punktu widzenia talibów
03:26
that was their number one mistake last time.
76
191000
3000
to był wcześniej ich największy błąd.
03:29
If they hadn't invited back Al-Qaeda,
77
194000
2000
Gdyby nie współpracowali z Al-Kaidą,
03:31
they would still be in power today.
78
196000
3000
nadal byliby dziś u władzy.
03:34
And even if I'm wrong about those two things,
79
199000
2000
I nawet jeśli się mylę co do tych dwóch rzeczy,
03:36
even if they were able to take back the country,
80
201000
2000
nawet gdyby mogli odzyskać władzę
03:38
even if they were to invite back Al-Qaeda,
81
203000
3000
i chcieli wznowić współpracę z Al-Kaidą,
03:41
it's extremely unlikely
82
206000
2000
jest wielce wątpliwe,
03:43
that Al-Qaeda would significantly enhance
83
208000
2000
by Al-Kaida mogła znacznie zwiększyć
03:45
its ability to harm the United States
84
210000
2000
ich szansę na zaszkodzenie USA
03:47
or harm Europe.
85
212000
3000
czy Europie.
03:50
Because this isn't the 1990s anymore.
86
215000
2000
Bo to już nie są lata 90. ubiegłego wieku.
03:52
If the Al-Qaeda base
87
217000
2000
Gdyba siedziba Al-Kaidy
03:54
was to be established near Ghazni,
88
219000
2000
znajdowała się w pobliżu Ghazni,
03:56
we would hit them very hard,
89
221000
2000
uderzylibyśmy na nich
03:58
and it would be very, very difficult
90
223000
2000
i ciężko by było talibom
04:00
for the Taliban to protect them.
91
225000
2000
ich obronić.
04:02
Furthermore, it's simply not true
92
227000
3000
Poza tym, nie jest prawdą,
04:05
that what went wrong in Afghanistan
93
230000
2000
że błędem podczas operacji afgańskiej
04:07
is the light footprint.
94
232000
2000
był brak zmasowanych działań.
04:09
In my experience, in fact,
95
234000
2000
W mojej opinii
04:11
the light footprint was extremely helpful.
96
236000
4000
ta strategia była niezwykle pomocna.
04:15
And these troops that we brought in --
97
240000
3000
A oddziały, które sprowadziliśmy --
04:18
it's a great picture of David Beckham
98
243000
2000
świetnie to pokazuje zdjęcie Davida Beckhama
04:20
there on the sub-machine gun --
99
245000
2000
z pistoletem maszynowym --
04:22
made the situation worse, not better.
100
247000
3000
tylko pogorszyły sytuację.
04:25
When I walked across Afghanistan
101
250000
2000
Gdy przemierzałem Afganistan
04:27
in the winter of 2001-2002,
102
252000
3000
zimą 2001/2002 roku,
04:30
what I saw was scenes like this.
103
255000
2000
widziałem takie sceny.
04:32
A girl, if you're lucky,
104
257000
2000
Dziewczynki mogły tylko
04:34
in the corner of a dark room --
105
259000
2000
w kącie ciemnego pokoju
04:36
lucky to be able to look at the Koran.
106
261000
3000
czytać Koran.
04:39
But in those early days
107
264000
2000
Ale na początku operacji,
04:41
when we're told we didn't have enough troops and enough resources,
108
266000
2000
gdy nie mieliśmy dość żołnierzy i środków,
04:43
we made a lot of progress in Afghanistan.
109
268000
2000
nastąpił duży przełom w Afganistanie.
04:45
Within a few months,
110
270000
2000
W ciągu kilku miesięcy
04:47
there were two and a half million more girls in school.
111
272000
3000
uczyło się o 2,5 mln więcej dziewczynek.
04:50
In Sangin where I was sick in 2002,
112
275000
3000
Kiedy w 2002 zachorowałem w Sangin,
04:53
the nearest health clinic
113
278000
2000
najbliższy ośrodek zdrowia
04:55
was within three days walk.
114
280000
2000
był oddalony o 3 dni drogi.
04:57
Today, there are 14 health clinics
115
282000
3000
Dzisiaj jest 14 ośrodków
05:00
in that area alone.
116
285000
2000
tylko w tym regionie.
05:02
There was amazing improvements.
117
287000
2000
To niebywała poprawa.
05:04
We went from almost no Afghans
118
289000
2000
Podczas reżimu talibów
05:06
having mobile telephones during the Taliban
119
291000
2000
nie było prawie telefonów komórkowych.
05:08
to a situation where, almost overnight,
120
293000
2000
Dzisiaj, w błyskawicznym tempie,
05:10
three million Afghans had mobile telephones.
121
295000
4000
już 3 miliony Afgańczyków ich używa.
05:14
And we had progress in the free media.
122
299000
2000
Jest postęp w dziedzinie wolnych mediów.
05:16
We had progress in elections --
123
301000
2000
I postęp w kwestii wyborów,
05:18
all of this with the so-called light footprint.
124
303000
3000
i to bez zmasowanych działań.
05:21
But when we began to bring more money,
125
306000
3000
Ale gdy zaczęliśmy inwestować więcej pieniędzy
05:24
when we began to invest more resources,
126
309000
3000
i więcej środków
05:27
things got worse, not better. How?
127
312000
3000
sytuacja się pogorszyła. Jak?
05:30
Well first see, if you put 125 billion dollars a year
128
315000
3000
Jeśli rocznie inwestuje się 125 miliardów dolarów
05:33
into a country like Afghanistan
129
318000
2000
w kraju takim jak Afganistan,
05:35
where the entire revenue of the Afghan state
130
320000
3000
gdzie roczny dochód państwa
05:38
is one billion dollars a year,
131
323000
2000
wynosi miliard dolarów,
05:40
you drown everything.
132
325000
3000
marnuje się wszystko.
05:43
It's not simply corruption and waste
133
328000
2000
Nie sprzyja to wyłącznie korupcji
05:45
that you create;
134
330000
2000
i marnotrawstwu,
05:47
you essentially replace the priorities of the Afghan government,
135
332000
3000
ale zasadniczo zmienia priorytety afgańskiego rządu,
05:50
the elected Afghan government,
136
335000
2000
rządu wybranego w wyborach,
05:52
with the micromanaging tendencies
137
337000
2000
przy drobiazgowej kontroli
05:54
of foreigners on short tours
138
339000
3000
ze strony zagranicznych sojuszników
05:57
with their own priorities.
139
342000
2000
z własnymi priorytetami.
05:59
And the same is true for the troops.
140
344000
2000
To samo odnosi się do żołnierzy.
06:01
When I walked across Afghanistan,
141
346000
2000
Podczas pobytu w Afganistanie
06:03
I stayed with people like this.
142
348000
2000
mieszkałem u takich ludzi.
06:05
This is Commandant Haji Malem Mohsin Khan of Kamenj.
143
350000
3000
To jest komendant Haji Malem Mohsin Khan z Kamenj.
06:08
Commandant Haji Malem Mohsin Khan of Kamenj was a great host.
144
353000
3000
Był wspaniałym gospodarzem.
06:11
He was very generous,
145
356000
2000
Był niezwykle szczodry,
06:13
like many of the Afghans I stayed with.
146
358000
2000
jak wielu Afgańczyków, u których mieszkałem.
06:15
But he was also considerably more conservative,
147
360000
3000
Ale był też znacznie bardziej konserwatywny
06:18
considerably more anti-foreign,
148
363000
2000
i niechętny cudzoziemcom,
06:20
considerably more Islamist
149
365000
2000
bardziej pro-islamski
06:22
than we'd like to acknowledge.
150
367000
3000
niż chciałbym przyznać.
06:25
This man, for example, Mullah Mustafa,
151
370000
2000
To na przykład mułła Mustafa,
06:27
tried to shoot me.
152
372000
2000
który chciał mnie zastrzelić.
06:29
And the reason I'm looking a little bit perplexed in this photograph
153
374000
3000
Na tym zdjęciu wyglądam na trochę zdumionego,
06:32
is I was somewhat frightened,
154
377000
2000
bo byłem przerażony,
06:34
and I was too afraid on this occasion
155
379000
2000
i zbyt się bałem, by zapytać
06:36
to ask him, having run for an hour through the desert
156
381000
2000
po godzinnym biegu przez pustynię
06:38
and taken refuge in this house,
157
383000
2000
i schronieniu się w jego domu
06:40
why he had turned up and wanted to have his photograph taken with me.
158
385000
4000
dlaczego się zjawił i chciał mieć ze mną zdjęcie.
06:44
But 18 months later, I asked him
159
389000
2000
Ale po 18 miesiącach zapytałem go,
06:46
why he had tried to shoot me.
160
391000
2000
dlaczego chciał mnie zastrzelić.
06:48
And Mullah Mustafa -- he's the man with the pen and paper --
161
393000
2000
I mułła Mustafa, ten z piórem i kartką,
06:50
explained that the man sitting immediately to the left as you look at the photograph,
162
395000
3000
wyjaśnił, że mężczyzna zaraz po lewej na zdjęciu
06:53
Nadir Shah
163
398000
2000
Nadir Shah
06:55
had bet him that he couldn't hit me.
164
400000
3000
założył się z nim, że mnie nie załatwi.
06:58
Now this is not to say
165
403000
2000
Nie chcę powiedzieć,
07:00
Afghanistan is a place full of people like Mullah Mustafa.
166
405000
3000
że Afganistan pełen jest ludzi jak ten mułła.
07:03
It's not; it's a wonderful place
167
408000
3000
To jest cudowne miejsce,
07:06
full of incredible energy and intelligence.
168
411000
3000
pełne energii i niesłychanej mądrości.
07:09
But it is a place
169
414000
2000
Ale jest to miejsce,
07:11
where the putting-in of the troops
170
416000
2000
gdzie rozmieszczenie wojsk
07:13
has increased the violence rather than decreased it.
171
418000
3000
tylko nasiliło akty przemocy.
07:16
2005, Anthony Fitzherbert,
172
421000
2000
Gdy w 2005 Anthony Fitzherbert,
07:18
an agricultural engineer,
173
423000
2000
inżynier rolnictwa,
07:20
could travel through Helmand,
174
425000
2000
podróżował przez prowincję Helmand,
07:22
could stay in Nad Ali, Sangin and Ghoresh,
175
427000
2000
mógł zatrzymać się w Nad Ali, Sangin i Ghoresh.
07:24
which are now the names of villages where fighting is taking place.
176
429000
3000
Teraz toczą się tam walki
07:27
Today, he could never do that.
177
432000
3000
i nie mógłby tego zrobić.
07:30
So the idea that we deployed the troops
178
435000
2000
Więc pomysł, że rozmieściliśmy wojsko
07:32
to respond to the Taliban insurgency
179
437000
2000
w odpowiedzi na ataki talibów
07:34
is mistaken.
180
439000
2000
jest błędny.
07:36
Rather than preceding the insurgency,
181
441000
2000
Ataki talibów były odpowiedzią na nasze wojska
07:38
the Taliban followed the troop deployment,
182
443000
3000
a nie ich powodem.
07:41
and as far as I'm concerned,
183
446000
2000
Moim zdaniem
07:43
the troop deployment caused their return.
184
448000
3000
spowodowała je obecność żołnierzy.
07:46
Now is this a new idea?
185
451000
2000
Czy to jest nowy pogląd?
07:48
No, there have been any number of people
186
453000
2000
Nie, wiele osób mówiło o tym
07:50
saying this over the last seven years.
187
455000
3000
w ciągu ostatnich 7 lat.
07:53
I ran a center at Harvard
188
458000
2000
Prowadziłem na Harvardzie Centrum
07:55
from 2008 to 2010,
189
460000
2000
w latach 2008-2010.
07:57
and there were people like Michael Semple there
190
462000
2000
Byli tam ludzie jak Michael Semple,
07:59
who speak Afghan languages fluently,
191
464000
2000
którzy płynnie mówią po afgańsku
08:01
who've traveled to almost every district in the country.
192
466000
3000
i byli prawie w każdym regionie tego kraju.
08:04
Andrew Wilder, for example,
193
469000
3000
Na przykład Andrew Wilder,
08:07
born on the Pakistan-Iranian border,
194
472000
3000
urodzony na granicy Pakistanu z Irakiem,
08:10
served his whole life
195
475000
2000
całe życie pracował
08:12
in Pakistan and Afghanistan.
196
477000
2000
w Pakistanie i Afganistanie.
08:14
Paul Fishstein who began working there in 1978 --
197
479000
2000
Paul Fishstein zaczął tam pracę w 1978,
08:16
worked for Save the Children,
198
481000
2000
pracował dla organizacji Save the Children,
08:18
ran the Afghan research and evaluation unit.
199
483000
3000
prowadził w Afganistanie badania i jednostkę oceny.
08:22
These are people
200
487000
2000
Ci ludzie
08:24
who were able to say consistently
201
489000
2000
konsekwentnie twierdzili,
08:26
that the increase in development aid
202
491000
2000
że zwiększanie wsparcia na rozwój
08:28
was making Afghanistan less secure, not more secure --
203
493000
3000
osłabiało Afganistan,
08:31
that the counter-insurgency strategy
204
496000
2000
że strategia tłumienia rewolty
08:33
was not working and would not work.
205
498000
3000
nie mogła się sprawdzić.
08:36
And yet, nobody listened to them.
206
501000
3000
Nikt ich nie słuchał.
08:39
Instead,
207
504000
2000
Zamiast tego
08:41
there was a litany of astonishing optimism.
208
506000
2000
wykazywano zadziwiający optymizm.
08:43
Beginning in 2004,
209
508000
3000
Począwszy od roku 2004
08:46
every general came in saying,
210
511000
3000
każdy nowy generał mówił:
08:49
"I've inherited a dismal situation,
211
514000
2000
"Zastałem fatalną sytuację,
08:51
but finally I have the right resources and the correct strategy,
212
516000
3000
ale w końcu mam właściwe środki i strategię,
08:54
which will deliver,"
213
519000
2000
by zapewnić nam zwycięstwo".
08:56
in General Barno's word in 2004,
214
521000
2000
Generał Barno w 2004 mówił
08:58
the "decisive year."
215
523000
2000
o "decydującym roku".
09:00
Well guess what? It didn't.
216
525000
2000
I wiecie co? Nie miał racji.
09:02
But it wasn't sufficient to prevent General Abuzaid saying
217
527000
3000
Nie powstrzymało to generała Abuzaida,
09:05
that he had the strategy and the resources
218
530000
2000
by stwierdzić, że ma strategię i środki,
09:07
to deliver, in 2005,
219
532000
2000
by zwyciężyć w 2005,
09:09
the "decisive year."
220
534000
2000
"decydującym roku".
09:11
Or General David Richards to come in 2006
221
536000
3000
A generał David Richards w 2006
09:14
and say he had the strategy and the resources
222
539000
2000
twierdził, że ma strategię i środki,
09:16
to deliver the "crunch year."
223
541000
2000
by zapewnić "krytyczny rok".
09:18
Or in 2007,
224
543000
2000
Albo w 2007
09:20
the Norwegian deputy foreign minister, Espen Eide,
225
545000
3000
Espen Eide, norweski wiceminister spraw zagranicznych,
09:23
to say that that would deliver the "decisive year."
226
548000
3000
mówił, że to będzie "decydujący rok".
09:26
Or in 2008, Major General Champoux
227
551000
2000
Lub w 2008 generał brygady Champoux
09:28
to come in and say he would deliver the "decisive year."
228
553000
3000
twierdził, że zapewni nam "decydujący rok".
09:31
Or in 2009, my great friend,
229
556000
2000
Czy w 2009, mój przyjaciel,
09:33
General Stanley McChrystal,
230
558000
2000
generał Stanley McChrystal,
09:35
who said that he was "knee-deep in the decisive year."
231
560000
3000
mówił, że jest to "wielce decydujący rok" dla losów wojny.
09:38
Or in 2010,
232
563000
2000
Lub w 2010
09:40
the U.K. foreign secretary, David Miliband,
233
565000
3000
brytyjski minister spraw zagranicznych, David Miliband,
09:43
who said that at last we would deliver the "decisive year."
234
568000
3000
twierdził, że doczekaliśmy się "decydującego roku".
09:46
And you'll be delighted to hear in 2011, today,
235
571000
3000
I na pewno ucieszy was, że w 2011
09:49
that Guido Westerwelle, the German foreign minister,
236
574000
3000
Guido Westerwelle, niemiecki minister spraw zagranicznych,
09:52
assures us that we are in the "decisive year."
237
577000
3000
zapewnia, że to jest "decydujący rok".
09:57
(Applause)
238
582000
6000
(brawa)
10:03
How do we allow
239
588000
2000
Jak mogliśmy
10:05
any of this to happen?
240
590000
2000
na to pozwolić?
10:07
Well the answer, of course, is,
241
592000
2000
Odpowiedź jest prosta.
10:09
if you spend 125 billion or 130 billion
242
594000
2000
Jeśli wydaje się w kraju 125 lub 130
10:11
dollars a year in a country,
243
596000
3000
miliardów dolarów rocznie,
10:14
you co-opt almost everybody.
244
599000
2000
przejmuje się wszystkich,
10:16
Even the aid agencies,
245
601000
2000
nawet agencje pomocowe,
10:18
who begin to receive an enormous amount of money
246
603000
2000
które otrzymują ogromne sumy pieniędzy
10:20
from the U.S. and the European governments
247
605000
2000
od rządów USA i Europy,
10:22
to build schools and clinics,
248
607000
2000
żeby budować szkoły i kliniki,
10:24
are somewhat disinclined
249
609000
2000
więc nie są skłonne
10:26
to challenge the idea
250
611000
2000
podważać twierdzenia,
10:28
that Afghanistan is an existential threat
251
613000
2000
że Afganistan jest zagrożeniem
10:30
to global security.
252
615000
2000
dla światowego bezpieczeństwa.
10:32
They're worried, in other words,
253
617000
2000
Niepokoją się, że jeśli ktoś
10:34
that if anybody believes that it wasn't such a threat --
254
619000
2000
nie uwierzy w to zagrożenie,
10:36
Oxfam, Save the Children
255
621000
2000
organizacje jak Oxfam czy Save the Children
10:38
wouldn't get the money
256
623000
2000
nie dostaną pieniędzy
10:40
to build their hospitals and schools.
257
625000
2000
na budowę szpitali i szkół.
10:42
It's also very difficult to confront a general
258
627000
2000
Ciężko też stanąć przed generałem
10:44
with medals on his chest.
259
629000
2000
z medalami na piersi.
10:46
It's very difficult for a politician,
260
631000
3000
Jest to trudne dla polityka,
10:49
because you're afraid that many lives have been lost in vain.
261
634000
3000
bo obawia się, że wielu zginęło na próżno.
10:52
You feel deep, deep guilt.
262
637000
2000
Ma się ogromne poczucie winy
10:54
You exaggerate your fears,
263
639000
3000
i wyolbrzymia obawy.
10:57
and you're terrified about the humiliation
264
642000
3000
Jest się przerażonym
11:00
of defeat.
265
645000
2000
możliwością porażki.
11:02
What is the solution to this?
266
647000
2000
Czy można temu zaradzić?
11:04
Well the solution to this
267
649000
2000
Rozwiązaniem jest
11:06
is we need to find a way
268
651000
2000
znalezienie sposobu,
11:08
that people like Michael Semple, or those other people,
269
653000
3000
by ludzie jak Michael Semple i inni,
11:11
who are telling the truth, who know the country,
270
656000
3000
którzy mówią prawdę i znają ten kraj,
11:14
who've spent 30 years on the ground --
271
659000
2000
którzy spędzili tam 30 lat,
11:16
and most importantly of all,
272
661000
2000
i przede wszystkim,
11:18
the missing component of this --
273
663000
2000
brakujący element,
11:20
Afghans themselves,
274
665000
2000
sami Afgańczycy,
11:22
who understand what is going on.
275
667000
3000
którzy rozumieją, co się dzieje.
11:25
We need to somehow get their message
276
670000
3000
Musimy przekazać ich przesłanie
11:28
to the policymakers.
277
673000
2000
decydentom.
11:30
And this is very difficult to do
278
675000
2000
Trudno jest to zrobić
11:32
because of our structures.
279
677000
2000
z powodu naszych struktur.
11:34
The first thing we need to change
280
679000
2000
Najpierw musimy zmienić
11:36
is the structures of our government.
281
681000
2000
struktury naszego rządu.
11:38
Very, very sadly,
282
683000
2000
Niestety
11:40
our foreign services, the United Nations,
283
685000
2000
nasze służby dyplomatyczne i ONZ,
11:42
the military in these countries
284
687000
2000
wojskowi w tych krajach
11:44
have very little idea of what's going on.
285
689000
2000
nie bardzo wiedzą, co się dzieje.
11:46
The average British soldier is on a tour of only six months;
286
691000
3000
Przeciętny brytyjski żołnierz służy na misji 6 miesięcy,
11:49
Italian soldiers, on tours of four months;
287
694000
3000
włoscy żołnierze służą 4 miesiące,
11:52
the American military, on tours of 12 months.
288
697000
3000
Amerykanie są na misji rok.
11:55
Diplomats are locked in embassy compounds.
289
700000
3000
Dyplomaci są w zamkniętej dzielnicy przy ambasadach.
11:58
When they go out, they travel in these curious armored vehicles
290
703000
3000
Kiedy z nich wychodzą, podróżują w opancerzonych samochodach,
12:01
with these somewhat threatening security teams
291
706000
3000
razem z groźnymi ochroniarzami,
12:04
who ready 24 hours in advance
292
709000
2000
gotowymi 24 godziny wcześniej,
12:06
who say you can only stay on the ground for an hour.
293
711000
2000
którzy pozwalają zatrzymać się tylko na godzinę.
12:08
In the British embassy in Afghanistan
294
713000
2000
W brytyjskiej ambasadzie w Afganistanie
12:10
in 2008,
295
715000
2000
w roku 2008,
12:12
an embassy of 350 people,
296
717000
2000
pracowało 350 osób,
12:14
there were only three people who could speak Dari,
297
719000
3000
ale tylko 3 znały dari,
12:17
the main language of Afghanistan, at a decent level.
298
722000
3000
główny język w Afganistanie, na przyzwoitym poziomie.
12:20
And there was not a single Pashto speaker.
299
725000
3000
Nikt nie znał języka paszto.
12:23
In the Afghan section in London
300
728000
3000
W sekcji afgańskiej w Londynie,
12:26
responsible for governing Afghan policy on the ground,
301
731000
3000
odpowiedzialnej za politykę afgańską na miejscu,
12:29
I was told last year
302
734000
2000
powiedziano mi rok temu,
12:31
that there was not a single staff member
303
736000
2000
że nikt z personelu
12:33
of the foreign office in that section
304
738000
3000
zagranicznego biura tej sekcji
12:36
who had ever served
305
741000
2000
nie pracował jeszcze
12:38
on a posting in Afghanistan.
306
743000
2000
na placówce w Afganistanie.
12:40
So we need to change that institutional culture.
307
745000
2000
Musimy zmienić tę praktykę.
12:42
And I could make the same points about the United States
308
747000
3000
To samo mógłbym powiedzieć o USA
12:45
and the United Nations.
309
750000
2000
i ONZ.
12:47
Secondly, we need to aim off of the optimism of the generals.
310
752000
3000
Poza tym, nie możemy wierzyć optymizmowi generałów.
12:50
We need to make sure that we're a little bit suspicious,
311
755000
3000
Musimy być trochę podejrzliwi,
12:53
that we understand that optimism
312
758000
2000
wiedzieć, że optymizm
12:55
is in the DNA of the military,
313
760000
2000
jest w krwi wojskowych
12:57
that we don't respond to it
314
762000
2000
i mu się nie poddawać
12:59
with quite as much alacrity.
315
764000
2000
aż tak skwapliwie.
13:01
And thirdly, we need to have some humility.
316
766000
3000
I na koniec, musimy mieć pokorę.
13:04
We need to begin from the position
317
769000
2000
Zaczynać od stwierdzenia,
13:06
that our knowledge, our power,
318
771000
2000
że nasza wiedza i siła,
13:08
our legitimacy
319
773000
2000
zasadność działań
13:10
is limited.
320
775000
2000
są ograniczone.
13:12
This doesn't mean
321
777000
2000
Nie oznacza to,
13:14
that intervention around the world is a disaster.
322
779000
2000
że interwencje na świecie są fiaskiem.
13:16
It isn't.
323
781000
2000
Nie są.
13:18
Bosnia and Kosovo
324
783000
2000
Bośnia i Kosowo
13:20
were signal successes,
325
785000
2000
były wielkim sukcesem,
13:22
great successes.
326
787000
3000
ogromnym sukcesem.
13:25
Today when you go to Bosnia
327
790000
2000
Dziś, gdy jest się w Bośni
13:27
it is almost impossible to believe
328
792000
2000
aż trudno uwierzyć
13:29
that what we saw in the early 1990s happened.
329
794000
4000
w wydarzenia z początku lat 90.
13:33
It's almost impossible to believe the progress we've made
330
798000
3000
Aż trudno uwierzyć w postęp uczyniony
13:36
since 1994.
331
801000
3000
od 1994 roku.
13:39
Refugee return,
332
804000
2000
Powroty uchodźców,
13:41
which the United Nations High Commission for Refugees
333
806000
2000
w które Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców
13:43
thought would be extremely unlikely,
334
808000
2000
znacznie wątpił,
13:45
has largely happened.
335
810000
2000
w dużej mierze się udały.
13:47
A million properties have been returned.
336
812000
2000
Zwrócono milion nieruchomości.
13:49
Borders between the Bosniak territory
337
814000
2000
Jest spokój na granicach w Bośni
13:51
and the Bosnian-Serb territory have calmed down.
338
816000
3000
i terytorium Bośniaków i Serbów.
13:54
The national army has shrunk.
339
819000
3000
Zmniejszona została armia.
13:57
The crime rates in Bosnia today
340
822000
2000
Dziś wskaźnik przestępczości w Bośni
13:59
are lower than they are in Sweden.
341
824000
3000
jest niższy niż w Szwecji.
14:03
This has been done
342
828000
2000
Zostało to dokonane
14:05
by an incredible, principled effort
343
830000
3000
dzięki niesamowitemu wysiłkowi
14:08
by the international community,
344
833000
2000
międzynarodowej społeczności
14:10
and, of course, above all,
345
835000
2000
i przede wszystkim
14:12
by Bosnians themselves.
346
837000
2000
samych Bośniaków.
14:14
But you need to look at context.
347
839000
2000
Ale musimy patrzeć na kontekst.
14:16
And this is what we've lost in Afghanistan and Iraq.
348
841000
3000
Tego zabrakło w Afganistanie i Iraku.
14:19
You need to understand that in those places
349
844000
2000
Musimy zrozumieć, że tym
14:21
what really mattered
350
846000
2000
co się tam liczyło
14:23
was, firstly, the role of Tudman and Milosevic
351
848000
2000
to przede wszystkim rola Tudmana i Miloszewicia
14:25
in coming to the agreement,
352
850000
2000
w osiągnięciu porozumienia,
14:27
and then the fact those men went,
353
852000
3000
i to że ustąpili,
14:30
that the regional situation improved,
354
855000
2000
że sytuacja regionalna się poprawiła,
14:32
that the European Union could offer Bosnia
355
857000
3000
że Unia Europejska mogła zaoferować Bośni
14:35
something extraordinary:
356
860000
2000
coś niezwykłego:
14:37
the chance to be part
357
862000
2000
szansę, by stać się
14:39
of a new thing, a new club,
358
864000
2000
częścią nowego klubu,
14:41
a chance to join something bigger.
359
866000
3000
przyłączenia się do czegoś większego.
14:44
And finally, we need to understand that in Bosnia and Kosovo,
360
869000
3000
I w końcu, musimy zrozumieć, że w Bośni i Kosowie
14:47
a lot of the secret of what we did,
361
872000
2000
sekret tego, co osiągnęliśmy,
14:49
a lot of the secret of our success,
362
874000
2000
sekret naszego sukcesu,
14:51
was our humility --
363
876000
2000
to pokora,
14:53
was the tentative nature of our engagement.
364
878000
3000
delikatna natura naszego zaangażowania.
14:56
We criticized people a lot in Bosnia
365
881000
2000
Krytykowaliśmy ludzi w Bośni
14:58
for being quite slow to take on war criminals.
366
883000
2000
za powolność w rozliczaniu zbrodniarzy.
15:00
We criticized them
367
885000
2000
Krytykowaliśmy ich
15:02
for being quite slow to return refugees.
368
887000
2000
za wolny powrót uchodźców.
15:04
But that slowness, that caution,
369
889000
2000
Ale ta powolność i rozwaga,
15:06
the fact that President Clinton initially said
370
891000
3000
to, że Prezydent Clinton początkowo ogłosił,
15:09
that American troops would only be deployed for a year,
371
894000
2000
że wojska amerykańskie będą stacjonować tylko rok,
15:11
turned out to be a strength,
372
896000
2000
okazało się naszą siłą
15:13
and it helped us to put our priorities right.
373
898000
3000
i pozwoliło określić właściwe priorytety.
15:16
One of the saddest things
374
901000
2000
Smutną stroną
15:18
about our involvement in Afghanistan
375
903000
2000
naszego zaangażowania w Afganistan
15:20
is that we've got our priorities out of sync.
376
905000
2000
jest brak dobrej koordynacji.
15:22
We're not matching our resources to our priorities.
377
907000
3000
Nie dostosowujemy środków do naszych celów.
15:25
Because if what we're interested in is terrorism,
378
910000
3000
Bo jeśli interesuje nas tylko terroryzm,
15:28
Pakistan is far more important than Afghanistan.
379
913000
3000
Pakistan jest dużo ważniejszy od Afganistanu.
15:31
If what we're interested in is regional stability,
380
916000
2000
Jeśli interesuje nas stabilność regionalna,
15:33
Egypt is far more important.
381
918000
2000
Egipt jest znacznie ważniejszy.
15:35
If what we're worried about is poverty and development,
382
920000
3000
Jeśli niepokoi nas bieda i rozwój,
15:38
sub-Saharan Africa is far more important.
383
923000
3000
zainteresujmy się krajami na południe od Sahary.
15:41
This doesn't mean that Afghanistan doesn't matter,
384
926000
3000
Nie oznacza to, że Afganistan się nie liczy,
15:44
but that it's one of 40 countries in the world
385
929000
2000
ale jest jednym z 40 krajów na świecie,
15:46
with which we need to engage.
386
931000
2000
gdzie potrzebne jest zaangażowanie.
15:48
So if I can finish with a metaphor for intervention,
387
933000
4000
Zakończę metaforą odnośnie interwencji,
15:52
what we need to think of
388
937000
3000
musimy o niej myśleć
15:55
is something like mountain rescue.
389
940000
3000
jak o górskim pogotowiu ratunkowym.
15:58
Why mountain rescue?
390
943000
2000
Dlaczego tak?
16:00
Because when people talk about intervention,
391
945000
3000
Bo gdy mówimy o interwencji,
16:03
they imagine that some scientific theory --
392
948000
2000
wyobrażamy sobie teorie naukowe,
16:05
the Rand Corporation goes around
393
950000
2000
badaczy, który skrupulatnie
16:07
counting 43 previous insurgencies
394
952000
3000
obliczają 43 minione akcje
16:10
producing mathematical formula
395
955000
2000
używając matematycznych wzorów,
16:12
saying you need one trained counter-insurgent
396
957000
2000
głoszą, że potrzeba 1 wyszkoloną osobę
16:14
for every 20 members of the population.
397
959000
3000
na 20 mieszkańców.
16:17
This is the wrong way of looking at it.
398
962000
2000
To jest złe podejście.
16:19
You need to look at it in the way that you look at mountain rescue.
399
964000
3000
Musimy na to spojrzeć, jak na górskie pogotowie ratunkowe.
16:22
When you're doing mountain rescue,
400
967000
2000
Gdy ratuje się kogoś w górach,
16:24
you don't take a doctorate in mountain rescue,
401
969000
3000
nie jest potrzebna osoba z doktoratem,
16:27
you look for somebody who knows the terrain.
402
972000
3000
ale ten, co dobrze zna teren.
16:30
It's about context.
403
975000
2000
Chodzi o kontekst.
16:32
You understand that you can prepare,
404
977000
2000
Można się przygotować,
16:34
but the amount of preparation you can do
405
979000
2000
ale zakres przygotowań
16:36
is limited --
406
981000
2000
jest wąski.
16:38
you can take some water, you can have a map,
407
983000
2000
Możesz wziąć wodę i mapę,
16:40
you can have a pack.
408
985000
2000
oraz plecak.
16:42
But what really matters
409
987000
2000
Ale ważne są
16:44
is two kinds of problems --
410
989000
2000
dwa rodzaje problemów:
16:46
problems that occur on the mountain
411
991000
2000
problemy w górach,
16:48
which you couldn't anticipate,
412
993000
2000
których nie można przewidzieć,
16:50
such as, for example, ice on a slope,
413
995000
3000
jak lód na stoku,
16:53
but which you can get around,
414
998000
2000
ale można sobie z nimi poradzić,
16:55
and problems which you couldn't anticipate
415
1000000
3000
i nieprzewidziane problemy,
16:58
and which you can't get around,
416
1003000
2000
którym nie zaradzimy,
17:00
like a sudden blizzard or an avalanche
417
1005000
2000
jak zamieć czy lawina
17:02
or a change in the weather.
418
1007000
2000
lub zmiana pogody.
17:04
And the key to this
419
1009000
2000
Wtedy kluczowy jest
17:06
is a guide who has been on that mountain,
420
1011000
3000
wytrawny przewodnik,
17:09
in every temperature,
421
1014000
2000
znający temperaturę
17:11
at every period --
422
1016000
2000
o różnych porach,
17:13
a guide who, above all,
423
1018000
2000
przewodnik, który wie
17:15
knows when to turn back,
424
1020000
2000
kiedy zawrócić,
17:17
who doesn't press on relentlessly
425
1022000
2000
który nie prze naprzód
17:19
when conditions turn against them.
426
1024000
2000
przy fatalnych warunkach.
17:21
What we look for
427
1026000
2000
Tego oczekujemy
17:23
in firemen, in climbers, in policemen,
428
1028000
3000
od strażaków, alpinistów, policjantów,
17:26
and what we should look for in intervention,
429
1031000
2000
oczekujmy też po interwencji --
17:28
is intelligent risk takers --
430
1033000
2000
umiejętnego podejmowania ryzyka.
17:30
not people who plunge blind off a cliff,
431
1035000
3000
Nie osób, które idą na oślep,
17:33
not people who jump into a burning room,
432
1038000
3000
skaczą do płonącego budynku,
17:36
but who weigh their risks,
433
1041000
2000
ale ważą ryzyko,
17:38
weigh their responsibilities.
434
1043000
2000
ważą odpowiedzialność.
17:40
Because the worst thing we have done in Afghanistan
435
1045000
3000
Najgorszym błędem w Afganistanie
17:43
is this idea
436
1048000
2000
jest wykluczenie
17:45
that failure is not an option.
437
1050000
3000
możliwości porażki.
17:48
It makes failure invisible,
438
1053000
3000
To czyni klęskę niewidoczną,
17:51
inconceivable and inevitable.
439
1056000
3000
niewyobrażalną i nieuniknioną.
17:54
And if we can resist
440
1059000
2000
Jeśli nie będziemy powtarzać
17:56
this crazy slogan,
441
1061000
2000
tego sloganu,
17:58
we shall discover --
442
1063000
2000
zauważymy --
18:00
in Egypt, in Syria, in Libya,
443
1065000
2000
w Egipcie, Syrii i Libii,
18:02
and anywhere else we go in the world --
444
1067000
3000
gdziekolwiek pójdziemy --
18:05
that if we can often do much less than we pretend,
445
1070000
3000
że jeśli robimy mniej niż nam się wydaje,
18:08
we can do much more than we fear.
446
1073000
4000
często robimy więcej niż się obawialiśmy.
18:12
Thank you very much.
447
1077000
2000
Dziękuję bardzo.
18:14
(Applause)
448
1079000
2000
(brawa)
18:16
Thank you. Thank you very much.
449
1081000
3000
Dziękuję. Bardzo dziękuję.
18:19
Thank you. Thank you very much.
450
1084000
3000
Dziękuję. Bardzo dziękuję.
18:22
Thank you. Thank you. Thank you.
451
1087000
4000
Dziękuję.
18:26
(Applause)
452
1091000
8000
(brawa)
18:34
Thank you.
453
1099000
2000
Dziękuję.
18:36
Thank you. Thank you.
454
1101000
2000
Dziękuję. Bardzo dziękuję.
18:38
Thank you.
455
1103000
2000
Dziękuję.
18:40
(Applause)
456
1105000
2000
(brawa)
18:42
Bruno Giussani: Rory, you mentioned Libya at the end.
457
1107000
3000
Bruno Giussani: Rory, na koniec wspomniałeś Libię.
18:45
Just briefly, what's your take on the current events there
458
1110000
3000
Powiedz krótko, co sądzisz o bieżących wydarzeniach
18:48
and the intervention?
459
1113000
2000
i interwencji w tym kraju?
18:50
Rory Stewart: Okay, I think Libya poses the classic problem.
460
1115000
3000
Myślę, że Libia to klasyczny problem.
18:53
The problem in Libya
461
1118000
2000
Problem w Libii
18:55
is that we are always pushing for the black or white.
462
1120000
2000
to wybór między białym a czarnym.
18:57
We imagine there are only two choices:
463
1122000
2000
Sądzimy, że mamy dwie opcje:
18:59
either full engagement and troop deployment
464
1124000
3000
albo pełne zaangażowanie i obecność wojsk
19:02
or total isolation.
465
1127000
2000
albo całkowita izolacja.
19:04
And we are always being tempted up to our neck.
466
1129000
3000
I zawsze pojawia się przemożna pokusa.
19:07
We put our toes in and we go up to our neck.
467
1132000
2000
Angażujemy się na całego.
19:09
What we should have done in Libya
468
1134000
2000
A w kwestii Libii
19:11
is we should have stuck to the U.N. resolution.
469
1136000
2000
powinniśmy się trzymać rezolucji ONZ.
19:13
We should have limited ourselves very, very strictly
470
1138000
3000
Powinniśmy ograniczyć nasze działania
19:16
to the protection of the civilian population in Benghazi.
471
1141000
3000
do ochrony ludności cywilnej w Bengazi.
19:19
We could have done that.
472
1144000
2000
Mogliśmy to zrobić.
19:21
We set up a no-fly zone within 48 hours
473
1146000
3000
Wprowadzić strefę zakazu lotów,
19:24
because Gaddafi had no planes
474
1149000
2000
bo Kaddafi nie miał samolotów,
19:26
within 48 hours.
475
1151000
2000
w ciągu 48 godzin.
19:28
Instead of which, we've allowed ourselves to be tempted
476
1153000
3000
Zamiast tego, ulegliśmy pokusie
19:31
towards regime change.
477
1156000
2000
zmiany reżimu.
19:33
In doing so, we've destroyed our credibility with the Security Council,
478
1158000
4000
Tym samym, straciliśmy wiarygodność przed Radą Bezpieczeństwa,
19:37
which means it's very difficult
479
1162000
2000
co utrudnia przyjęcie
19:39
to get a resolution on Syria,
480
1164000
2000
rezolucji w sprawie Syrii,
19:41
and we're setting ourselves up again for failure.
481
1166000
3000
i narażamy się na klęskę.
19:44
Once more, humility,
482
1169000
2000
Raz jeszcze pokora,
19:46
limits, honesty,
483
1171000
2000
ograniczenia, uczciwość,
19:48
realistic expectations
484
1173000
2000
realistyczne oczekiwania
19:50
and we could have achieved something to be proud of.
485
1175000
2000
mogły przynieść nam powód do dumy.
19:52
BG: Rory, thank you very much.
486
1177000
2000
Dziękuję, Rory.
19:54
RS: Thank you. (BG: Thank you.)
487
1179000
2000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Rory Stewart - PoliticianRory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.
Why you should listen
Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul.
To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.
He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority."
Rory Stewart | Speaker | TED.com