TED2013
Martin Villeneuve: How I made an impossible film
Martin Villeneuve: Jak nakręciłem niemożliwy film
Filmed:
Readability: 3.6
986,678 views
Artysta filmowy Martin Villeneuve opowiada o „Mars et Avril”, spektakularnej kanadyjskiej produkcji science fiction, którą nakręcił niemal za darmo. Mówi o tym, jak ominął finansowe i logistyczne ograniczenia i przelał na taśmę filmową swoją wyjątkową i pomysłową wizję przyszłości.
Martin Villeneuve - Graphic artist, director
In his film "Mars et Avril," Martin Villeneuve brings his sci-fi romance graphic novel to glorious life. Full bio
In his film "Mars et Avril," Martin Villeneuve brings his sci-fi romance graphic novel to glorious life. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I made a film that was impossible to make,
0
1067
2885
Nakręciłem niemożliwy film.
00:15
but I didn't know it was impossible,
1
3952
3651
Nie wiedziałem, że jest niemożliwy,
00:19
and that's how I was able to do it.
2
7603
2792
dlatego mi się udało.
00:22
"Mars et Avril" is a science fiction film.
3
10395
2460
"Mars et Avril" to film science-fiction.
00:24
It's set in Montreal some 50 years in the future.
4
12855
4198
Dzieje się w Montrealu za 50 lat.
00:29
No one had done that kind of movie in Quebec before
5
17053
2202
To pierwszy taki film
nakręcony w Quebecu.
nakręcony w Quebecu.
00:31
because it's expensive, it's set in the future,
6
19255
3682
To droga produkcja,
osadzona w przyszłości,
osadzona w przyszłości,
00:34
and it's got tons of visual effects,
7
22937
1660
z mnóstwem efektów specjalnych
00:36
and it's shot on green screen.
8
24597
2431
i scenami na zielonym tle.
00:39
Yet this is the kind of movie that I wanted to make
9
27028
2151
Ale właśnie o czymś takim marzyłem
00:41
ever since I was a kid, really,
10
29179
1985
od dzieciństwa.
00:43
back when I was reading some comic books
11
31164
2109
Zaczytywałem się komiksami
00:45
and dreaming about what the future might be.
12
33273
3596
i wyobrażałem sobie przyszłość.
00:48
When American producers see my film,
13
36869
2636
Producentom z USA może się wydawać,
00:51
they think that I had a big budget to do it,
14
39505
3284
że mój film miał ogromny budżet,
00:54
like 23 million.
15
42789
3119
jakieś 23 miliony.
00:57
But in fact I had 10 percent of that budget.
16
45908
2986
Miałem 10% tej kwoty.
01:00
I did "Mars et Avril" for only 2.3 million.
17
48894
2549
"Mars et Avril" kosztował 2,3 mln.
01:03
So you might wonder, what's the deal here?
18
51443
1096
Jak mi się udało?
01:04
How did I do this?
19
52539
2553
Jak to zrobiłem?
01:07
Well, it's two things. First, it's time.
20
55092
3237
Po pierwsze: czas.
01:10
When you don't have money, you must take time,
21
58329
2781
Jeśli nie masz pieniędzy,
to musisz mieć czas.
to musisz mieć czas.
01:13
and it took me seven years to do "Mars et Avril."
22
61110
3892
Produkcja zajęła mi 7 lat.
01:17
The second aspect is love.
23
65002
3330
Po drugie: miłość.
01:20
I got tons and tons of generosity from everyone involved.
24
68332
3538
Projekt powstał
dzięki życzliwości wielu ludzi.
dzięki życzliwości wielu ludzi.
01:23
And it seems like every department had nothing,
25
71870
2170
Na każdym poziomie
mieliśmy mało pieniędzy,
mieliśmy mało pieniędzy,
01:26
so they had to rely on our creativity
26
74040
3028
trzeba było polegać na sprycie
01:29
and turn every problem into an opportunity.
27
77068
2574
i każdy problem zmieniać w okazję.
01:31
And that brings me to the point of my talk, actually,
28
79642
2026
Właśnie o tym chcę dziś powiedzieć:
01:33
how constraints, big creative constraints, can boost creativity.
29
81668
4140
jak wielkie ograniczenia
mogą pobudzać kreatywność.
mogą pobudzać kreatywność.
01:37
But let me go back in time a bit.
30
85808
3408
Cofnijmy się w czasie.
01:41
In my early 20s, I did some graphic novels,
31
89216
3157
Jako 20-latek tworzyłem
powieści graficzne.
powieści graficzne.
01:44
but they weren't your usual graphic novels.
32
92373
2034
Ale nie zwyczajne powieści graficzne:
01:46
They were books telling a science fiction story
33
94407
2493
to były historie SF
opowiadane za pomocą
opowiadane za pomocą
01:48
through images and text,
34
96900
2705
obrazów i tekstu.
01:51
and most of the actors who are now starring
35
99605
3583
Większość aktorów występujących w filmie
01:55
in the movie adaptation, they were already involved
36
103188
2058
brało udział w tworzeniu powieści.
01:57
in these books portraying characters
37
105246
3594
Odgrywali tam swoje postacie
02:00
into a sort of experimental, theatrical, simplistic way.
38
108840
5547
w eksperymentalny, teatralny,
uproszczony sposób.
uproszczony sposób.
02:06
And one of these actors is the great stage director
39
114387
3703
Jeden z nich to Robert Lepage,
02:10
and actor Robert Lepage.
40
118090
1444
znany aktor i reżyser.
02:11
And I just love this guy.
41
119534
1521
Uwielbiam go.
02:13
I've been in love with this guy since I was a kid.
42
121055
3445
Kocham go od wielu lat.
02:16
His career I admire a lot.
43
124500
2803
Bardzo go podziwiam.
02:19
And I wanted this guy to be involved in my crazy project,
44
127303
2933
Chciałem, by wziął udział
w moim szalonym projekcie.
w moim szalonym projekcie.
02:22
and he was kind enough to lend his image
45
130236
4160
Zgodził się wcielić w jedną z postaci,
02:26
to the character of Eugène Spaak,
46
134396
1663
Eugene'a Spaaka,
02:28
who is a cosmologist and artist who seeks relation
47
136059
4622
kosmologa i artystę,
który bada powiązania
który bada powiązania
02:32
in between time, space, love, music and women.
48
140681
5470
czasu, przestrzeni, miłości,
muzyki i kobiet.
muzyki i kobiet.
02:38
And he was a perfect fit for the part,
49
146151
3555
Idealnie pasuje do tej roli.
02:41
and Robert is actually the one who gave me my first chance.
50
149706
3184
Robert jako pierwszy mi zaufał.
02:44
He was the one who believed in me
51
152890
2336
Uwierzył we mnie i zachęcał mnie
02:47
and encouraged me to do an adaptation of my books
52
155226
3577
do kręcenia adaptacji moich książek,
02:50
into a film, and to write, direct,
53
158803
2955
do pisania, reżyserowania,
02:53
and produce the film myself.
54
161758
2052
samodzielnej produkcji filmu.
02:55
And Robert is actually the very first example
55
163810
3810
Robert to idealny przykład tego,
02:59
of how constraints can boost creativity.
56
167620
3884
jak ograniczenia pobudzają kreatywność.
03:03
Because this guy is the busiest man on the planet.
57
171504
2667
To najbardziej zajęty człowiek
na świecie.
na świecie.
03:06
I mean, his agenda is booked until 2042,
58
174171
3123
Ma kalendarz zapełniony do 2042 r.
03:09
and he's really hard to get,
59
177294
3840
Trudno mu znaleźć czas.
03:13
and I wanted him to be in the movie,
60
181134
2883
A ja chciałem,
żeby wystąpił w moim filmie,
żeby wystąpił w moim filmie,
03:16
to reprise his role in the movie.
61
184017
1905
znów wcielił się w tę rolę.
03:17
But the thing is, had I waited
62
185922
2996
Ale jakbym miał czekać do 2042 r.,
03:20
for him until 2042, my film wouldn't be
63
188918
2552
mój film przestałby być futurystyczny,
03:23
a futuristic film anymore, so I just couldn't do that. Right?
64
191470
3796
więc nie mogłem czekać.
03:27
But that's kind of a big problem.
65
195266
1684
To wielki problem.
03:28
How do you get somebody who is too busy
66
196950
3293
Jak nakłonić do wystąpienia w filmie
03:32
to star in a movie?
67
200243
2126
kogoś tak zajętego?
03:34
Well, I said as a joke in a production meeting --
68
202369
3902
Na spotkaniu produkcyjnym zażartowałem,
03:38
and this is a true story, by the way —
69
206271
1745
i to szczera prawda,
03:40
I said, "Why don't we turn this guy into a hologram?
70
208016
2912
"Może zrobimy z niego hologram?
03:42
Because, you know, he is everywhere
71
210928
2163
On jest równocześnie wszędzie i nigdzie
03:45
and nowhere on the planet at the same time,
72
213091
1866
w tym samym czasie,
03:46
and he's an illuminated being in my mind,
73
214957
2571
to twór mojego umysłu,
03:49
and he's in between reality and virtual reality,
74
217528
4254
między rzeczywistością
a światem wirtualnym,
a światem wirtualnym,
03:53
so it would make perfect sense
75
221782
1974
więc spokojnie mógłby być hologramem".
03:55
to turn this guy into a hologram."
76
223756
2250
więc spokojnie mógłby być hologramem".
03:58
Everybody around the table laughed,
77
226006
2320
Wszyscy wybuchnęli śmiechem,
04:00
but the joke was kind of a good solution,
78
228326
2536
ale to był jednak dobry pomysł,
04:02
so that's what we ended up doing.
79
230862
2456
więc tak też zrobiliśmy.
04:05
Here's how we did it. We shot Robert with six cameras.
80
233318
3703
Kręciliśmy Roberta sześcioma kamerami.
04:09
He was dressed in green and he was like
81
237021
2442
Był ubrany na zielono,
04:11
in a green aquarium.
82
239463
1744
jakby w zielonym akwarium.
04:13
Each camera was covering 60 degrees of his head,
83
241207
2778
Każda kamera kręciła
60 stopni jego głowy,
60 stopni jego głowy,
04:15
so that in post-production we could use
84
243985
2613
więc w postprodukcji mogliśmy użyć
04:18
pretty much any angle we needed,
85
246598
1892
dowolnego kąta, według potrzeby,
04:20
and we shot only his head.
86
248490
2412
i kręciliśmy tylko jego głowę.
04:22
Six months later there was a guy on set,
87
250902
2506
Pół roku później
na planie pojawił się facet,
na planie pojawił się facet,
04:25
a mime portraying the body,
88
253408
1830
który zagrał jego ciało,
04:27
the vehicle for the head.
89
255238
2440
czyli wehikuł dla głowy.
04:29
And he was wearing a green hood
90
257678
3251
Nosił zielony kaptur,
04:32
so that we could erase the green hood in postproduction
91
260929
3182
więc mogliśmy go wymazać
04:36
and replace it with Robert Lepage's head.
92
264111
2287
i zastąpić głową Roberta Lepage'a.
04:38
So he became like a renaissance man,
93
266398
2008
To taki człowiek renesansu.
04:40
and here's what it looks like in the movie.
94
268406
2050
W filmie wygląda to tak:
04:42
(Music)
95
270456
12320
(Muzyka)
04:54
(Video) Robert Lepage: [As usual, Arthur's drawing
96
282776
2168
Robert Lepage: Rysunek Arthura
04:56
didn't account for the technical challenges.
97
284944
2194
nie oddaje technicznych trudności.
04:59
I welded the breech, but the valve is still gaping.
98
287138
3943
Zespawałem części,
ale zawór został otwarty.
ale zawór został otwarty.
05:03
I tried to lift the pallets to lower the pressure in the sound box,
99
291081
4283
Próbowałem unieść palety,
by obniżyć ciśnienie w pudle rezonansowym,
by obniżyć ciśnienie w pudle rezonansowym,
05:07
but I might have hit a heartstring.
100
295364
3932
ale chyba uszkodziłem włókno.
05:11
It still sounds too low.]
101
299296
2382
Dźwięk jest ciągle za niski.
05:13
Jacques Languirand: [That's normal.
102
301678
931
Jacques Languirand: To normalne.
05:14
The instrument always ends up resembling its model.]
103
302609
3162
Instrument zawsze przypomina
swój wzorzec.
swój wzorzec.
05:17
(Music)
104
305771
5530
(Muzyka)
05:38
Martin Villeneuve: Now these musical instruments
105
326266
3418
Instrumenty widoczne
05:41
that you see in this excerpt,
106
329684
2144
w tym fragmencie
05:43
they're my second example of how
107
331828
2507
są drugim przykładem,
05:46
constraints can boost creativity,
108
334335
2392
jak ograniczenia pobudzają kreatywność.
05:48
because I desperately needed these objects in my movie.
109
336727
3220
Potrzebowałem ich do filmu.
05:51
They are objects of desire.
110
339947
1701
To obiekty pożądania.
05:53
They are imaginary musical instruments.
111
341648
2395
To instrumenty wyobrażone.
05:56
And they carry a nice story with them.
112
344043
2080
Są nośnikami historii.
05:58
Actually, I knew what these things would look like
113
346123
4654
Od lat wiedziałem,
06:02
in my mind for many, many years.
114
350777
1830
jak powinny wyglądać.
06:04
But my problem was, I didn't have the money
115
352607
4213
Ale nie miałem na nie pieniędzy.
06:08
to pay for them. I couldn't afford them.
116
356820
2781
Nie było mnie stać.
06:11
So that's kind of a big problem too.
117
359601
2431
To też spory problem.
06:14
How do you get something that you can't afford?
118
362032
3601
Jak zdobyć coś, na co cię nie stać?
06:17
And, you know, I woke up one morning with a pretty good idea.
119
365633
3960
Pewnego dnia obudziłem się
z niezłym pomysłem.
z niezłym pomysłem.
06:21
I said, "What if I have somebody else pay for them?"
120
369593
4163
A jakby zapłacił za nie ktoś inny?
06:25
(Laughter)
121
373756
2861
(Śmiech)
06:28
But who on Earth would be interested
122
376617
3728
Ale kto byłby zainteresowany kupnem
06:32
by seven not-yet-built musical instruments
123
380345
3216
7 jeszcze nieistniejących instrumentów,
06:35
inspired by women's bodies?
124
383561
1700
inspirowanych kobiecym ciałem?
06:37
And I thought of Cirque du Soleil in Montreal,
125
385261
2914
Pomyślałem o montrealskim
Cirque du Soleil.
Cirque du Soleil.
06:40
because who better to understand the kind of
126
388175
3358
Kto inny mógłby zrozumieć
06:43
crazy poetry that I wanted to put on screen?
127
391533
2679
taką szaloną poezję?
06:46
So I found my way to Guy Laliberté, Cirque du Soleil's CEO,
128
394212
3174
Dotarłem do ich szefa,
Guya Laliberté.
Guya Laliberté.
06:49
and I presented my crazy idea to him
129
397386
2768
Przedstawiłem swój szalony pomysł,
06:52
with sketches like this and visual references,
130
400154
3234
pokazałem szkice
06:55
and something pretty amazing happened.
131
403388
2727
i stało się coś niesamowitego:
06:58
Guy was interested by this idea
132
406115
2351
Guy się zainteresował.
07:00
not because I was asking for his money,
133
408466
3305
Nie dlatego, że chciałem pieniędzy,
07:03
but because I came to him with a good idea
134
411771
3426
ale dlatego, że przyszedłem z pomysłem,
07:07
in which everybody was happy.
135
415197
1722
na którym każdy zyska.
07:08
It was kind of a perfect triangle
136
416919
2109
To jak doskonały trójkąt,
07:11
in which the art buyer was happy
137
419028
3487
kupiec jest szczęśliwy,
07:14
because he got the instruments at a cheaper price,
138
422515
2940
bo dostanie instrumenty za niższą cenę,
07:17
because they weren't even made.
139
425455
1873
bo jeszcze ich nawet nie ma.
07:19
He took a leap of faith.
140
427328
1609
Zaufał mi.
07:20
And the artist, Dominique Engel, brilliant guy,
141
428937
3857
Niesamowity artysta Dominique Engel
07:24
he was happy too because he had a dream project
142
432794
2829
był szczęśliwy, bo mógł realizować projekt
07:27
to work on for a year.
143
435623
1481
przez rok.
07:29
And obviously I was happy because I got the instruments
144
437104
3814
No i ja byłem szczęśliwy,
bo dostałem instrumenty
bo dostałem instrumenty
07:32
in my film for free, which was kind of what I tried to do.
145
440918
4808
za darmo, a o to mi chodziło.
07:37
So here they are.
146
445726
1718
Oto one.
07:39
And my last example of how constraints
147
447444
3474
Kolejny przykład, jak ograniczenia
07:42
can boost creativity
148
450918
1509
pobudzają kreatywność.
07:44
comes from the green,
149
452427
3610
Zieleń.
07:48
because this is a weird color, a crazy color,
150
456037
3843
To dziwny, szalony kolor.
07:51
and you need to replace the green screens eventually
151
459880
3062
Zieleń trzeba czymś zastąpić
07:54
and you must figure that out sooner rather than later.
152
462942
2821
i trzeba mieć na to pomysł.
07:57
And I had, again, pretty much, ideas in my mind
153
465763
4173
Wyobrażałem sobie, oczywiście,
08:01
as to what the world would be,
154
469936
2016
jak będzie wyglądać ten świat.
08:03
but then again I turned to my childhood imagination
155
471952
5078
Zwróciłem się do dziecięcych fantazji
08:09
and went to the work of Belgian comic book master
156
477030
3563
i prac belgijskiego mistrza komiksu,
08:12
François Schuiten in Belgium.
157
480593
2648
Françoisa Schuitena.
08:15
And this guy is another guy I admire a lot,
158
483241
3320
Bardzo go podziwiam.
08:18
and I wanted him to be involved in the movie
159
486561
2472
Chciałem, by włączył się do produkcji
08:21
as a production designer.
160
489033
2248
jako projektant.
08:23
But people told me, you know, Martin, it's impossible,
161
491281
2337
Słyszałem: "Martin, to niemożliwe".
08:25
the guy is too busy and he will say no.
162
493618
2687
On jest bardzo zajęty, nie zgodzi się.
08:28
Well, I said, you know what, instead of mimicking his style,
163
496305
3854
Ja na to: "Zamiast naśladować jego styl,
08:32
I might as well call the real guy and ask him,
164
500159
1999
równie dobrze mogę go zapytać".
08:34
and I sent him my books,
165
502158
2676
Wysłałem mu swoje książki."
08:36
and he answered that he was interested
166
504834
2023
Odpowiedział, że interesuje go
08:38
in working on the film with me
167
506857
1821
współpracą ze mną,
08:40
because he could be a big fish in a small aquarium.
168
508678
4184
bo byłby wielką rybą w małym akwarium.
08:44
In other words, there was space for him to dream with me.
169
512862
3894
Moje marzenie dawało mu
nieograniczoną przestrzeń.
nieograniczoną przestrzeń.
08:48
So here I was with one of my childhood heroes,
170
516756
2834
Mój idol z dzieciństwa rysował ze mną
08:51
drawing every single frame that's in the film
171
519590
2945
każdy kadr do filmu,
08:54
to turn that into Montreal in the future.
172
522535
3214
kreując Montreal przyszłości.
08:57
And it was an amazing collaboration
173
525749
2124
Niesamowita współpraca.
08:59
to work with this great artist whom I admire.
174
527873
2653
Pracowałem z wielkim artystą,
którego tak cenię.
którego tak cenię.
09:02
But then, you know, eventually you have to turn
175
530526
3688
Ale ostatecznie trzeba było te projekty
09:06
all these drawings into reality.
176
534214
2024
zmienić w rzeczywistość.
09:08
So, again, my solution was to aim
177
536238
3129
Znowu więc postanowiłem
09:11
for the best possible artist that I could think of.
178
539367
3107
zaangażować kogoś z najwyższej półki.
09:14
And there's this guy in Montreal, another Quebecois
179
542474
3401
W Montrealu mieszka i działa
Carlos Monzon,
Carlos Monzon,
09:17
called Carlos Monzon, and he's a very good VFX artist.
180
545875
3982
świetny artysta od efektów specjalnych.
09:21
This guy had been lead compositor on such films
181
549857
3482
Przewodził pracy zespołów
przy takich filmach
przy takich filmach
09:25
as "Avatar" and "Star Trek" and "Transformers,"
182
553339
2947
jak "Avatar", "Star Trek",
"Transformers"
"Transformers"
09:28
and other unknown projects like this,
183
556286
2233
i innych mniejszych projektach.
09:30
and I knew he was the perfect fit for the job,
184
558519
2914
Wiedziałem, że właśnie jego potrzebuję
09:33
and I had to convince him,
185
561433
1543
i musiałem go przekonać,
09:34
and, instead of working on the next Spielberg movie,
186
562976
3431
że zamiast pracować
nad nowym filmem Spielberga,
nad nowym filmem Spielberga,
09:38
he accepted to work on mine.
187
566407
2056
powinien pracować dla mnie,
09:40
Why? Because I offered him a space to dream.
188
568463
3787
bo pozwalałem mu marzyć.
09:44
So if you don't have money to offer to people,
189
572250
3414
Jeśli nie możesz dać ludziom pieniędzy,
09:47
you must strike their imagination with something
190
575664
3215
musisz zadziałać na ich wyobraźnię
09:50
as nice as you can think of.
191
578879
2512
najlepiej, jak tylko się da.
09:53
So this is what happened on this movie,
192
581391
2376
Tak powstał ten film,
09:55
and that's how it got made,
193
583767
1341
tak mi się to udało.
09:57
and we went to this very nice postproduction company
194
585108
3131
Zwróciliśmy się do studia postprodukcji,
10:00
in Montreal called Vision Globale,
195
588239
2072
montrealskiego Vision Globale.
10:02
and they lent their 60 artists to work full time
196
590311
4637
60 artystów przez pół roku
pracowało na pełny etat
pracowało na pełny etat
10:06
for six months to do this crazy film.
197
594948
2946
nad tym szalonym filmem.
10:09
So I want to tell you that, if you have some crazy ideas
198
597894
4789
Czyli jeśli macie szalone pomysły
10:14
in your mind, and that people tell you
199
602683
1673
i ludzie wam mówią,
10:16
that it's impossible to make,
200
604356
1487
że tak się nie da,
10:17
well, that's an even better reason to want to do it,
201
605843
2595
to tym lepszy powód, by je realizować.
10:20
because people have a tendency
202
608438
2100
Łatwiej widać problemy,
10:22
to see the problems rather than the final result,
203
610538
3331
niż późniejszy efekt.
10:25
whereas if you start to deal with problems
204
613869
2782
Jeśli zaczniesz traktować problemy
10:28
as being your allies rather than your opponents,
205
616651
2802
jak sojuszników, a nie wrogów,
10:31
life will start to dance with you
206
619453
2511
życie samo wyjdzie ci naprzeciw
10:33
in the most amazing way.
207
621964
1556
w niewiarygodny sposób.
10:35
I have experienced it.
208
623520
1688
Doświadczyłem tego.
10:37
And you might end up doing some crazy projects,
209
625208
3059
Może i wam uda się coś szalonego.
10:40
and who knows, you might even end up
210
628267
2939
Kto wie, może to właśnie wy
10:43
going to Mars.
211
631206
2264
wylądujecie na Marsie.
10:45
Thank you.
212
633470
1701
Dziękuję.
10:47
(Applause)
213
635171
3215
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Martin Villeneuve - Graphic artist, directorIn his film "Mars et Avril," Martin Villeneuve brings his sci-fi romance graphic novel to glorious life.
Why you should listen
The musician who plays otherworldly music on one-of-a-kind instruments, the genius who designs the instruments inspired by a woman's body, and the photographer they both love. An old-fashioned love triangle is at the heart of Mars et Avril, a bold and dreamy sci-fi story set in a future Montreal where the Champ-de-Mars subway line takes you right out to Mars. While many sci-fi films have budgets exceeding $100 million, this incredible arthouse version was made for just $2 million thanks to the bold creativity of filmmaker Martin Villeneuve.
By taking his time on the project, asking the best creatives for favors and approaching problems as exciting challenges, Villeneuve has made a movie that seemed impossible. The film has shown at festivals, and is available on DVD. Villeneuve is currently working on securing international distribution for the work.
Villeneuve made the film based on his two graphic novels, also titled Mars et Avril. Villeneuve is the former artistic director for the ad agency Sid Lee that works with Cirque du Soleil. Among other projects, he's now working with comic book masters Benoît Sokal and François Schuiten on an animated fantasy feature film, Aquarica, and on a sci-fi movie with Pressman Film, tentatively titled The Other World.
Martin Villeneuve | Speaker | TED.com