TEDWomen 2015
Achenyo Idachaba: How I turned a deadly plant into a thriving business
Achenyo Idachaba: Jak z kłopotliwego chwastu rozwinąć dobrze prosperujący biznes
Filmed:
Readability: 4.8
1,836,174 views
Ze swoimi pięknie kwitnącymi kwiatami hiacynt wodny wygląda zupełnie nieszkodliwie. W rzeczywistości jednak jest to szybko rozprzestrzeniający się chwast, który zapycha szlaki wodne, uniemożliwiając handel i dostęp do szkół oraz zakłócając życie codzienne mieszkańców. W tej pladze Achenyo Idachaba dostrzegła potencjalną szansę. Proekologiczna biznesmenka zaprasza do wspólnej podróży, podróży szlakiem przemiany uciążliwego chwastu w nadzwyczajne produkty rzemieślnicze.
Achenyo Idachaba - Green entrepreneur
Achenyo Idachaba is the head of MitiMeth, a Nigeria-based company that makes handicrafts from aquatic weeds and other agro-waste. Full bio
Achenyo Idachaba is the head of MitiMeth, a Nigeria-based company that makes handicrafts from aquatic weeds and other agro-waste. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Welcome to Bayeku,
0
880
2216
Witajcie w Bayeku,
00:15
a riverine community in Ikorodu, Lagos --
1
3120
3376
wspólnocie nadrzecznej
miasta Ikorodu w stanie Lagos,
miasta Ikorodu w stanie Lagos,
00:18
a vivid representation of several
riverine communities across Nigeria,
riverine communities across Nigeria,
2
6520
6376
która reprezentuje kilka
podobnych społeczności w Nigerii.
podobnych społeczności w Nigerii.
00:24
communities whose waterways
have been infested
have been infested
3
12920
3976
Społeczności, których szlaki wodne
zostały zanieczyszczone
zostały zanieczyszczone
00:28
by an invasive aquatic weed;
4
16920
2856
przez agresywny chwast wodny.
00:31
communities where economic livelihoods
have been hampered:
have been hampered:
5
19800
5256
Społeczności, których źródła utrzymania,
czyli rybołówstwo, transport wodny
czyli rybołówstwo, transport wodny
00:37
fishing, marine transportation
6
25080
3216
czy handel
00:40
and trading;
7
28320
1256
zostały ograniczone.
00:41
communities where fish yields
have diminished;
have diminished;
8
29600
4176
Społeczności, w których
połów ryb drastycznie spadł,
połów ryb drastycznie spadł,
00:45
communities where schoolchildren
are unable to go to school
are unable to go to school
9
33800
4616
a których dzieci przez wiele dni z rzędu,
00:50
for days, sometimes weeks, on end.
10
38440
4296
a nawet tygodni, nie chodzą do szkoły.
00:54
Who would have thought that this plant
11
42760
2856
Kto by przypuszczał, że jedna roślina
00:57
with round leaves, inflated stems,
and showy, lavender flowers
and showy, lavender flowers
12
45640
6736
z okrągłymi listkami, rozdętymi ogonkami
i ozdobnymi, lawendowymi kwiatami,
i ozdobnymi, lawendowymi kwiatami,
01:04
would cause such havoc
in these communities.
in these communities.
13
52400
3776
spowodować może takie zamieszanie
w życiu tylu osób.
w życiu tylu osób.
01:08
The plant is known as water hyacinth
14
56200
2776
Tą rośliną jest hiacynt wodny,
01:11
and its botanical name,
Eichhornia crassipes.
Eichhornia crassipes.
15
59000
3296
którego nazwa botaniczna brzmi
"eichornia gruboogonkowa".
"eichornia gruboogonkowa".
01:14
Interestingly, in Nigeria,
the plant is also known by other names,
the plant is also known by other names,
16
62320
4536
Co ciekawe, Nigeryjczycy
nadają roślinie wiele nazw,
nadają roślinie wiele nazw,
01:18
names associated with historical events,
17
66880
2856
nawiązujących do określonych
wydarzeń historycznych
wydarzeń historycznych
01:21
as well as myths.
18
69760
1896
lub mitów.
01:23
In some places,
the plant is called Babangida.
the plant is called Babangida.
19
71680
4096
W niektórych środowiskach,
chwast ten nazywany jest Babangida.
chwast ten nazywany jest Babangida.
01:27
When you hear Babangida, you remember
the military and military coups.
the military and military coups.
20
75800
5136
Dźwięk tego nazwiska przywołuje
pamięć o wojsku i zamachach zbrojnych
pamięć o wojsku i zamachach zbrojnych
01:32
And you think: fear, restraint.
21
80960
3336
I myślimy: strach, kontrola.
01:36
In parts of Nigeria in the Niger Delta,
the plant is also known as Abiola.
the plant is also known as Abiola.
22
84320
5376
W rejonie delty rzeki Niger
roślina znana jest pod nazwą Abiola.
roślina znana jest pod nazwą Abiola.
01:41
When you hear Abiola,
you remember annulled elections
you remember annulled elections
23
89720
4416
Słysząc to nazwisko, wspominamy
unieważnione wybory
unieważnione wybory
01:46
and you think: dashed hopes.
24
94160
2616
i myślimy: stracone nadzieje.
01:48
In the southwestern part of Nigeria,
25
96800
2536
W południowo-zachodniej części Nigerii
01:51
the plant is known as Gbe'borun.
26
99360
2216
roślina nosi nazwę Gbe'borun.
01:53
Gbe'borun is a Yoruba phrase
27
101600
1776
Słowo to pochodzi z języka joruba
01:55
which translates to "gossip,"
or "talebearer."
or "talebearer."
28
103400
3976
i znaczy "plotka" lub "plotkarz".
01:59
When you think of gossip, you think:
rapid reproduction, destruction.
rapid reproduction, destruction.
29
107400
5816
Plotkowanie kojarzone jest
z szybkim rozrodem, zniszczeniem.
z szybkim rozrodem, zniszczeniem.
02:05
And in the Igala-speaking part of Nigeria,
30
113240
2536
W regionach, w których językiem
mówionym jest Igala,
mówionym jest Igala,
02:07
the plant is known as A Kp'iye Kp'oma,
31
115800
2856
roślina ta znana jest pod nazwą
A Kp'iye Kp'oma.
A Kp'iye Kp'oma.
02:10
And when you hear that,
you think of death.
you think of death.
32
118680
2696
Wyrażenie to kojarzone jest ze śmiercią.
02:13
It literally translates
to "death to mother and child."
to "death to mother and child."
33
121400
4856
Dosłownie oznacza
"śmierć matki i dziecka".
"śmierć matki i dziecka".
02:18
I personally had my encounter
with this plant in the year 2009.
with this plant in the year 2009.
34
126280
4856
Moje pierwsze zderzenie
z problemem miało miejsce w 2009 roku,
z problemem miało miejsce w 2009 roku,
02:23
It was shortly after I had relocated
from the US to Nigeria.
from the US to Nigeria.
35
131160
5736
krótko po tym, jak przeniosłam się
ze Stanów do Nigerii.
ze Stanów do Nigerii.
02:28
I'd quit my job in corporate America
36
136920
2536
Rzuciłam pracę w korporacyjnej Ameryce,
02:31
and decided to take
this big leap of faith,
this big leap of faith,
37
139480
3176
postanawiając podjąć ryzyko
02:34
a leap of faith that came
out of a deep sense of conviction
out of a deep sense of conviction
38
142680
3496
w oparciu o gruntowne przekonanie,
02:38
that there was a lot of work
to do in Nigeria
to do in Nigeria
39
146200
2136
że w Nigerii nadal jest wiele do zrobienia
02:40
in the area of sustainable development.
40
148360
2456
w kwestii ekorozwoju
02:42
And so here I was in the year 2009,
41
150840
2976
Jest rok 2009,
02:45
actually, at the end of 2009,
42
153840
2136
właściwie końcówka 2009,
02:48
in Lagos on the Third Mainland Bridge.
43
156000
3016
a ja stoję na moście
Third Mainland w Lagos.
Third Mainland w Lagos.
02:51
And I looked to my left
and saw this very arresting image.
and saw this very arresting image.
44
159040
4656
Odwracam się w lewo,
a oczom ukazuje się uderzający obraz.
a oczom ukazuje się uderzający obraz.
02:55
It was an image of fishing boats
45
163720
1776
Skupisko łodzi rybackich,
02:57
that had been hemmed in
by dense mats of water hyacinth.
by dense mats of water hyacinth.
46
165520
5736
otoczone zewsząd gęstym dywanem
wodnego hiacyntu.
wodnego hiacyntu.
03:03
And I was really pained by what I saw
47
171280
2376
Widok ten bardzo mnie dotknął,
03:05
because I thought to myself,
48
173680
1496
ponieważ pomyślałam sobie,
03:07
"These poor fisherfolk,
49
175200
1856
"Biedni rybacy,
03:09
how are they going
to go about their daily activities
to go about their daily activities
50
177080
4856
jak mogą wykonywać
swoją codzienną pracę
swoją codzienną pracę
03:13
with these restrictions."
51
181960
2096
w tak niesprzyjających warunkach".
03:16
And then I thought,
"There's got to be a better way."
"There's got to be a better way."
52
184080
3056
I pomyślałam też,
że musi być lepsze rozwiązanie.
że musi być lepsze rozwiązanie.
03:19
A win-win solution whereby
the environment is taken care of
the environment is taken care of
53
187160
5016
Takie z korzyścią dla wszystkich,
dzięki któremu środowisko
dzięki któremu środowisko
03:24
by the weeds being cleared out of the way
54
192200
2376
zostanie oczyszczone
ze szkodliwych chwastów,
ze szkodliwych chwastów,
03:26
and then this being turned
into an economic benefit
into an economic benefit
55
194600
3136
co wpłynie na poprawę
warunków ekonomicznych
warunków ekonomicznych
03:29
for the communities
whose lives are impacted the most
whose lives are impacted the most
56
197760
2816
społeczności najbardziej
dotkniętych tym problemem.
dotkniętych tym problemem.
03:32
by the infestation of the weed.
57
200600
1760
03:35
That, I would say, was my spark moment.
58
203160
3576
Myślę, że wtedy właśnie
wszystko się zaczęło.
wszystko się zaczęło.
03:38
And so I did further research
to find out more
to find out more
59
206760
3456
Podróż rozpoczęłam
od próby dowiedzenia się,
od próby dowiedzenia się,
03:42
about the beneficial uses of this weed.
60
210240
2936
czy roślina ta może mieć jakieś
praktyczne zastosowanie.
praktyczne zastosowanie.
03:45
Out of the several,
one struck me the most.
one struck me the most.
61
213200
3416
Jedno z opisanych rozwiązań
od razu do mnie przemówiło.
od razu do mnie przemówiło.
03:48
It was the use of the plant
for handicrafts.
for handicrafts.
62
216640
3096
Wyroby rękodzielnicze.
03:51
And I thought, "What a great idea."
63
219760
2336
Pomyślałam, że to świetny pomysł.
03:54
Personally, I love handicrafts,
64
222120
2376
Osobiście uwielbiam rękodzieła,
03:56
especially handicrafts
that are woven around a story.
that are woven around a story.
65
224520
4656
a zwłaszcza te utkane
wokół jakiejś historii.
wokół jakiejś historii.
04:01
And so I thought, "This could be
easily deployed within the communities
easily deployed within the communities
66
229200
4616
Pomyślałam, że brak
umiejętności technicznych
umiejętności technicznych
04:05
without the requirement
of technical skills."
of technical skills."
67
233840
3536
nie powinien stanowić problemu.
04:09
And I thought to myself,
"Three simple steps to a mega solution."
"Three simple steps to a mega solution."
68
237400
4640
Osiągniecie sukcesu wymagać będzie
podjęcia trzech kroków.
podjęcia trzech kroków.
04:15
First step: Get out into the waterways
and harvest the water hyacinth.
and harvest the water hyacinth.
69
243040
5096
Po pierwsze, dostanie się do arterii
i usunięcie zalegającej rośliny,
i usunięcie zalegającej rośliny,
04:20
That way, you create access.
70
248160
2296
umożliwiając tym samym dostęp łodziom.
04:22
Secondly, you dry
the water hyacinth stems.
the water hyacinth stems.
71
250480
4576
Po drugie, wysuszenie zebranych łodyg,
04:27
And thirdly, you weave
the water hyacinth into products.
the water hyacinth into products.
72
255080
5415
a po trzecie, zajęcie się wyplataniem
z nich wyrobów użytkowych.
z nich wyrobów użytkowych.
04:32
The third step was a challenge.
73
260519
2377
Krok trzeci okazał się wyzwaniem.
04:34
See, I'm a computer scientist
by background
by background
74
262920
2696
Jestem informatykiem z zawodu,
04:37
and not someone in the creative arts.
75
265640
2656
nie mam więc zbytniego
zacięcia artystycznego.
zacięcia artystycznego.
04:40
And so I began my quest
76
268320
1696
Zaczęłam więc szukać kogoś,
04:42
to find out how I can learn how to weave.
77
270040
2936
kto nauczy mnie pleść.
04:45
And this quest took me
to a community in Ibadan, where I lived,
to a community in Ibadan, where I lived,
78
273000
4136
I tak trafiłam do społeczności
Sabo, mieszkającej w Ibadan,
Sabo, mieszkającej w Ibadan,
04:49
called Sabo.
79
277160
1416
mieście, z którego pochodzę.
04:50
Sabo translates to "strangers' quarters."
80
278600
2856
"Sabo" tłumaczy się jako
"siedziba nieznajomych".
"siedziba nieznajomych".
04:53
And the community is
predominantly made up of people
predominantly made up of people
81
281480
3016
Społeczność ta składa się głównie z osób
04:56
from the northern part of the country.
82
284520
1976
z północnej części kraju.
04:58
So I literally took
my dried weeds in hand,
my dried weeds in hand,
83
286520
2936
Postanowiłam wziąć sprawy
w swoje ręce, i to dosłownie.
w swoje ręce, i to dosłownie.
05:01
there were several more of them,
84
289480
1576
Z ususzonymi łodygami
05:03
and went knocking from door to door
to find out who could teach me
to find out who could teach me
85
291080
3336
zaczęłam chodzić od drzwi do drzwi,
pytając mieszkańców,
pytając mieszkańców,
05:06
how to weave these
water hyacinth stems into ropes.
water hyacinth stems into ropes.
86
294440
4416
kto pokaże mi, jak upleść z nich sznur.
05:10
And I was directed
to the shed of Malam Yahaya.
to the shed of Malam Yahaya.
87
298880
3120
Pokierowano mnie
do chaty Malam Yahaya.
do chaty Malam Yahaya.
05:14
The problem, though,
is that Malam Yahaya doesn't speak English
is that Malam Yahaya doesn't speak English
88
302880
3016
Problem w tym, że Malam Yahaya
nie zna angielskiego,
nie zna angielskiego,
05:17
and neither did I speak Hausa.
89
305920
2096
a ja nie mówię w języku hausa.
05:20
But some little kids came to the rescue
90
308040
2136
Dzieci z wioski
przyszły nam jednak z pomocą
przyszły nam jednak z pomocą
05:22
and helped translate.
91
310200
1776
i tłumaczyły rozmowę.
05:24
And that began my journey
of learning how to weave
of learning how to weave
92
312000
3256
Tak rozpoczęła się
moja przygoda z hiacyntem,
moja przygoda z hiacyntem,
05:27
and transform these
dried water hyacinth stems
dried water hyacinth stems
93
315280
4576
dzięki któremu nauczyłam się
sztuki wyplatania takich łodyg
sztuki wyplatania takich łodyg
05:31
into long ropes.
94
319880
2880
w długie sznury.
05:35
With my long ropes in hand,
95
323400
2256
Mając gotowe sznury,
05:37
I was now equipped to make products.
96
325680
3096
mogłam zająć się rzemiosłem.
05:40
And that was the beginning
of partnerships.
of partnerships.
97
328800
2416
Rozpoczęłam współpracę
z plecionkarzami wyrobów rattanowych,
z plecionkarzami wyrobów rattanowych,
05:43
Working with rattan basket makers
to come up with products.
to come up with products.
98
331240
3976
którzy poradzili mi,
jakie produkty wytwarzać.
jakie produkty wytwarzać.
05:47
So with this in hand, I felt confident
99
335240
2776
Dzięki tej podróży zrozumiałam,
05:50
that I would be able
to take this knowledge
to take this knowledge
100
338040
2000
że zdobytą wiedzą mogę podzielić się
05:52
back into the riverine communities
101
340064
2552
z mieszkańcami znad rzeki Niger,
05:54
and help them to transform
their adversity into prosperity.
their adversity into prosperity.
102
342640
5256
pomagając im przekuć porażkę w sukces.
05:59
So taking these weeds
and actually weaving them
and actually weaving them
103
347920
3176
Zacząć zbierać chwast
i pleść z nich wyroby na sprzedaż.
06:03
into products that can be sold.
104
351120
2576
06:05
So we have pens, we have tableware,
105
353720
3736
Długopisy, zastawa stołowa,
06:09
we have purses, we have tissue boxes.
106
357480
3776
portmonetki, pudełka na chusteczki.
06:13
Thereby, helping the communities
107
361280
2536
Pomogliśmy im w ten sposób
06:15
to see water hyacinth
in a different light.
in a different light.
108
363840
3176
zobaczyć chwast w zupełnie innym świetle.
06:19
Seeing water hyacinth as being valuable,
109
367040
2656
Jako roślinę wartościową i estetyczną,
06:21
being aesthetic,
being durable, tough, resilient.
being durable, tough, resilient.
110
369720
6136
trwałą, solidną i wytrzymałą.
06:27
Changing names, changing livelihoods.
111
375880
3376
Zmieniając nazwę, zmieniamy życie.
06:31
From Gbe'borun, gossip,
112
379280
2976
Od Gbe'borun, czyli "plotkarza",
06:34
to Olusotan, storyteller.
113
382280
2816
do Olusotan, "gawędziarza".
06:37
And from A Kp'iye Kp'oma,
which is "killer of mother and child,"
which is "killer of mother and child,"
114
385120
4016
Od A Kp'iye Kp'oma,
co oznacza "śmierć matki i dziecka",
co oznacza "śmierć matki i dziecka",
06:41
to Ya du j'ewn w'Iye kp'Oma,
115
389160
2336
do Ya du j'ewn w'Iye kp'Oma,
06:43
"provider of food for mother and child."
116
391520
3376
czyli "żywiciela matki i dziecka".
06:46
And I'd like to end
with a quote by Michael Margolis.
with a quote by Michael Margolis.
117
394920
3856
Na zakończenie, chciałabym
przytoczyć słowa Michaela Margolisa:
przytoczyć słowa Michaela Margolisa:
06:50
He said, "If you want to learn
about a culture, listen to the stories.
about a culture, listen to the stories.
118
398800
5016
"Jeśli chcesz poznać kulturę,
poznaj jej opowieści.
poznaj jej opowieści.
06:55
And if you want to change a culture,
change the stories."
change the stories."
119
403840
4056
A jeśli chcesz zmienić kulturę,
zmień jej opowieści".
zmień jej opowieści".
06:59
And so, from Makoko community,
to Abobiri, to Ewoi,
to Abobiri, to Ewoi,
120
407920
5096
Tak właśnie, począwszy od Makoko
przez Abobiri, Ewoi,
przez Abobiri, Ewoi,
07:05
to Kolo, to Owahwa, Esaba,
121
413040
3656
do Kolo, Owahwa i Esaba
07:08
we have changed the story.
122
416720
2576
zmieniliśmy ich opowieści.
07:11
Thank you for listening.
123
419320
1536
Dziękuję za uwagę.
07:12
(Applause)
124
420880
3120
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Achenyo Idachaba - Green entrepreneurAchenyo Idachaba is the head of MitiMeth, a Nigeria-based company that makes handicrafts from aquatic weeds and other agro-waste.
Why you should listen
In 2009, Achenyo Idachaba bid her corporate career in the United States goodbye and relocated to Nigeria to start a new chapter as a social entrepreneur. She founded Greennovative Chain, which provided research and advocacy services in climate change mitigation, and later founded MitiMeth, a for-profit social enterprise based in Ibadan, Nigeria, which she considers a tangible expression of her research advice.
MitiMeth creates eco-friendly handicrafts like home décor and personal accessories from weeds prevalent on Nigeria’s waterways. The company also conducts training workshops for locals on river handicraft product development.
Achenyo Idachaba | Speaker | TED.com