TED2003
Freeman Dyson: Let's look for life in the outer solar system
Fizyk Freeman Dyson mówi: szukajmy życia na obrzeżach Układu Słonecznego
Filmed:
Readability: 3.4
1,082,785 views
Fizyk Freeman Dyson uważa, że powinniśmy zacząć szukać życia na księżycach Jowisza i dalej, za Neptunem, w pasie Kuipera i w obłoku Oorta. Opowiada, czym mogłoby charakteryzować się takie życie i jak możemy je odnaleźć.
Freeman Dyson - Physicist
With Freeman Dyson's astonishing forecasts for the future, it's hard to tell where science ends and science fiction begins. But far from being a wild-eyed visionary, Dyson is a clear and sober thinker -- and one not afraid of controversy or heresy. Full bio
With Freeman Dyson's astonishing forecasts for the future, it's hard to tell where science ends and science fiction begins. But far from being a wild-eyed visionary, Dyson is a clear and sober thinker -- and one not afraid of controversy or heresy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
How will we be remembered in 200 years?
0
0
3000
Jak będą nas pamiętać za 200 lat?
00:21
I happen to live in a little town, Princeton, in New Jersey,
1
3000
3000
Mieszkam w Princeton w New Jersey,
00:24
which every year celebrates the great event in Princeton history:
2
6000
5000
gdzie obchodzi się rocznicę ważnego wydarzenia:
00:29
the Battle of Princeton, which was, in fact, a very important battle.
3
11000
4000
Bitwy pod Princeton, istotnej historycznie.
00:33
It was the first battle that George Washington won, in fact,
4
15000
3000
To pierwsza bitwa, którą wygrał Waszyngton,
00:36
and was pretty much of a turning point in the war of independence.
5
18000
5000
punkt zwrotny wojny o niepodległość.
00:41
It happened 225 years ago.
6
23000
3000
Rozegrała się 225 lat temu.
00:44
It was actually a terrible disaster for Princeton.
7
26000
4000
Dla Princeton była to katastrofa.
00:48
The town was burned down; it was in the middle of winter,
8
30000
4000
Miasto spalono, a był to środek zimy,
00:52
and it was a very, very severe winter.
9
34000
3000
bardzo ciężkiej zimy.
00:55
And about a quarter of all the people in Princeton died that winter
10
37000
4000
Około jednej czwartej mieszkańców
00:59
from hunger and cold, but nobody remembers that.
11
41000
5000
zmarło wtedy z głodu i zimna, ale tego się nie pamięta.
01:04
What they remember is, of course, the great triumph,
12
46000
2000
Pamięta się triumf:
01:06
that the Brits were beaten, and we won, and that the country was born.
13
48000
8000
pobiliśmy Brytoli, wygraliśmy, narodziło się państwo.
01:14
And so I agree very emphatically that the pain of childbirth is not remembered.
14
56000
7000
Rzeczywiście nie pamiętamy bólu porodu,
01:21
It's the child that's remembered.
15
63000
2000
tylko dziecko.
01:23
And that's what we're going through at this time.
16
65000
4000
Podobną sytuację mamy teraz.
01:27
I wanted to just talk for one minute about the future of biotechnology,
17
69000
8000
Przez następną minutę
01:35
because I think I know very little about that -- I'm not a biologist --
18
77000
3000
opowiem o przyszłości biotechnologii.
01:38
so everything I know about it can be said in one minute.
19
80000
3000
Nie jestem biologiem, więc minuta wystarczy.
01:41
(Laughter)
20
83000
3000
(Śmiech)
01:44
What I'm saying is that we should follow the model
21
86000
3000
Uważam, że trzeba trzymać się modelu,
01:47
that has been so successful with the electronic industry,
22
89000
4000
który tak dobrze się sprawdza w elektronice:
01:51
that what really turned computers into a great success, in the world
23
93000
5000
tym, co dało komputerom światowe powodzenie,
01:56
as a whole, is toys. As soon as computers became toys,
24
98000
5000
są zabawki, bo kiedy komputer stał się zabawką,
02:01
when kids could come home and play with them,
25
103000
3000
dzieci zaczęły bawić się nim w domu,
02:04
then the industry really took off. And that has to happen with biotech.
26
106000
5000
rynek poszedł do przodu - i tak musi być w biotechnologii.
02:09
There's a huge --
27
111000
1000
rynek poszedł do przodu - i tak musi być w biotechnologii.
02:10
(Laughter)
28
112000
2000
(Śmiech)
02:12
(Applause)
29
114000
3000
(Brawa)
02:15
-- there's a huge community of people in the world
30
117000
3000
Na świecie jest wielu biologów-praktyków,
02:18
who are practical biologists, who are dog breeders,
31
120000
3000
takich jak hodowcy psów,
02:21
pigeon breeders, orchid breeders, rose breeders,
32
123000
7000
gołębi, orchidei, róż...
02:28
people who handle biology with their hands,
33
130000
3000
Oni maczają ręce w biologii,
02:31
and who are dedicated to producing beautiful things, beautiful creatures,
34
133000
7000
zajmują się tworzeniem pięknych rzeczy i stworzeń:
02:38
plants, animals, pets. These people will be empowered with biotech,
35
140000
7000
roślin, zwierząt. Tym osobom pomoże biotechnologia,
02:45
and that will be an enormous positive step
36
147000
6000
co będzie znakomitym krokiem
02:51
to acceptance of biotechnology.
37
153000
4000
w kierunku akceptacji tej dziedziny.
02:55
That will blow away a lot of the opposition.
38
157000
5000
To rozgromi większość jej przeciwników.
03:00
When people have this technology in their hands,
39
162000
2000
Będą biotechnologiczne zestawy "zrób to sam",
03:02
you have a do-it-yourself biotech kit, grow your own --
40
164000
8000
Będą biotechnologiczne zestawy "zrób to sam",
03:10
grow your dog, grow your own cat.
41
172000
2000
zrób psa, kota.
03:12
(Laughter)
42
174000
2000
(Śmiech)
03:14
(Applause)
43
176000
4000
(Brawa)
03:18
Just buy the software, you design it. I won't say anymore,
44
180000
6000
Kup oprogramowanie, zaprojektuj zwierzę.
03:24
you can take it on from there. It's going to happen, and
45
186000
6000
Resztę sami sobie dopowiedzcie. Tak kiedyś będzie
03:30
I think it has to happen before the technology becomes natural,
46
192000
8000
i dopiero wtedy ta technologia stanie się zwyczajna,
03:38
becomes part of the human condition,
47
200000
3000
wejdzie w ludzką codzienność,
03:41
something that everybody's familiar with and everybody accepts.
48
203000
3000
stanie się powszechnie znana i akceptowana.
03:44
So, let's leave that aside.
49
206000
3000
Tyle na ten temat.
03:47
I want to talk about something quite different,
50
209000
3000
Dziś chciałem mówić o czymś innym,
03:50
which is what I know about, and that is astronomy.
51
212000
4000
temacie z mojej dziedziny, czyli astronomii.
03:54
And I'm interested in searching for life in the universe.
52
216000
4000
Interesuję się odkrywaniem życia w kosmosie.
03:58
And it's open to us to introduce a new way of doing that,
53
220000
5000
Możemy wprowadzić nowe sposoby poszukiwania,
04:03
and that's what I'll talk about for 10 minutes,
54
225000
2000
i o tym opowiem przez pozostałe 10 minut.
04:05
or whatever the time remains.
55
227000
2000
i o tym opowiem przez pozostałe 10 minut.
04:12
The important fact is, that most of the real estate
56
234000
3000
Większość obszarów osiągalnych,
04:15
that's accessible to us -- I'm not talking about the stars,
57
237000
3000
przez co nie rozumiem gwiazd,
04:18
I'm talking about the solar system, the stuff that's within reach
58
240000
4000
ale Układ Słoneczny, to co dostępne
04:22
for spacecraft and within reach of our earthbound telescopes --
59
244000
6000
pojazdom kosmicznym i teleskopom naziemnym,
04:28
most of the real estate is very cold and very far from the Sun.
60
250000
6000
większość z tego jest zimne i dalekie od Słońca.
04:34
If you look at the solar system, as we know it today,
61
256000
4000
W Układzie Słonecznym w obecnej postaci
04:38
it has a few planets close to the Sun. That's where we live.
62
260000
5000
jest kilka planet blisko Słońca - tu mieszkamy.
04:43
It has a fairly substantial number of asteroids between
63
265000
6000
Jest dużo asteroid między orbitą ziemską,
04:49
the orbit of the Earth out through -- to the orbit of Jupiter.
64
271000
5000
a orbitą Jowisza.
04:54
The asteroids are a substantial amount of real estate,
65
276000
3000
Asteroidy składają się na duży obszar,
04:57
but not very large. And it's not very promising for life,
66
279000
5000
ale nie rokujący wielkich nadziei życia,
05:02
since most of it consists of rock and metal, mostly rock.
67
284000
4000
bo to głównie skała i metal, prawie sama skała.
05:06
It's not only cold, but very dry.
68
288000
5000
Jest tam nie tylko zimno, ale i bardzo sucho.
05:11
So the asteroids we don't have much hope for.
69
293000
6000
Więc nie mamy mrzonek co do asteroid.
05:17
There stand some interesting places a little further out:
70
299000
5000
Nieco dalej jest kilka interesujących miejsc,
05:22
the moons of Jupiter and Saturn.
71
304000
2000
księżyce Jowisza i Saturna.
05:24
Particularly, there's a place called Europa, which is --
72
306000
2000
Przede wszystkim Europa,
05:26
Europa is one of the moons of Jupiter,
73
308000
3000
jeden z księżyców Jowisza,
05:29
where we see a very level ice surface,
74
311000
5000
gdzie widzimy płaską powierzchnię lodową
05:34
which looks as if it's floating on top of an ocean.
75
316000
3000
i wydaje się, że unosi się ona na oceanie.
05:37
So, we believe that on Europa there is, in fact, a deep ocean.
76
319000
4000
Tak więc sądzimy, że na Europie jest głęboki ocean.
05:41
And that makes it extraordinarily interesting as a place to explore.
77
323000
4000
Dlatego to bardzo interesujący kierunek badań.
05:45
Ocean -- probably the most likely place for life to originate,
78
327000
7000
Ocean to bardzo prawdopodobne miejsce powstania życia,
05:52
just as it originated on the Earth. So we would love to explore Europa,
79
334000
7000
tak jak na Ziemi, dlatego chcielibyśmy zbadać Europę,
05:59
to go down through the ice,
80
341000
2000
zejść pod lód,
06:01
find out who is swimming around in the ocean,
81
343000
3000
zobaczyć, co tam sobie pływa,
06:04
whether there are fish or seaweed or sea monsters --
82
346000
5000
czy to ryby, wodorosty, czy potwory morskie,
06:09
whatever there may be that's exciting --- or cephalopods.
83
351000
6000
cokolwiek, co interesujące - może głowonogi.
06:15
But that's hard to do. Unfortunately, the ice is thick.
84
357000
6000
Ale to niełatwe, lód jest gruby.
06:21
We don't know just how thick it is, probably miles thick,
85
363000
3000
Nie wiemy, jak gruby, pewnie na kilometry,
06:24
so it's very expensive and very difficult to go down there --
86
366000
4000
więc przebicie się jest drogie i trudne,
06:28
send down your submarine or whatever it is -- and explore.
87
370000
4000
trudno umieścić tam łódź podwodną, itp.
06:32
That's something we don't yet know how to do.
88
374000
3000
Jeszcze nie wiemy, jak się za to zabrać.
06:35
There are plans to do it, but it's hard.
89
377000
5000
Mamy plany, ale to ciężka sprawa.
06:40
Go out a bit further, you'll find that beyond the orbit of Neptune,
90
382000
3000
Dopiero dalej, za orbitą Neptuna,
06:43
way out, far from the Sun, that's where the real estate really begins.
91
385000
6000
daleko od Słońca tereny badań występują obficie.
06:49
You'll find millions or trillions or billions of objects which,
92
391000
5000
Miliony, miliardy obiektów,
06:54
in what we call the Kuiper Belt or the Oort Cloud --
93
396000
3000
w pasie Kuipera czy obłoku Oorta,
06:57
these are clouds of small objects which appear as comets
94
399000
6000
chmury małych obiektów, które uznajemy za komety,
07:03
when they fall close to the Sun. Mostly, they just live out there
95
405000
4000
gdy zbliżają się do Słońca, ale zwykle siedzą tam,
07:07
in the cold of the outer solar system,
96
409000
3000
w mrozie krańców Układu Słonecznego.
07:10
but they are biologically very interesting indeed,
97
412000
4000
Są interesujące z punktu widzenia biologii,
07:14
because they consist primarily of ice with other minerals,
98
416000
4000
bo składają się głównie z lodu i minerałów
07:18
which are just the right ones for developing life.
99
420000
3000
odpowiednich do powstania życia.
07:21
So if life could be established out there,
100
423000
3000
Więc gdyby wyłoniło się tam życie,
07:24
it would have all the essentials -- chemistry and sunlight --
101
426000
6000
miałoby podstawy: chemię i światło słoneczne,
07:30
everything that's needed.
102
432000
3000
wszystko, co potrzeba.
07:33
So, what I'm proposing
103
435000
3000
Dlatego sugeruję,
07:36
is that there is where we should be looking for life, rather than on Mars,
104
438000
4000
że tam trzeba szukać życia, nie na Marsie,
07:40
although Mars is, of course, also a very promising and interesting place.
105
442000
4000
choć to też ciekawe i obiecujące miejsce.
07:44
But we can look outside, very cheaply and in a simple fashion.
106
446000
5000
Ale możemy szukać dalej, tanio i prosto.
07:49
And that's what I'm going to talk about.
107
451000
4000
O tym właśnie opowiem.
07:53
There is a -- imagine that life originated on Europa,
108
455000
5000
Wyobraźcie sobie, że na Europie powstało życie
07:58
and it was sitting in the ocean for billions of years.
109
460000
4000
i miliardy lat pozostawało w oceanie.
08:02
It's quite likely that it would move out of the ocean onto the surface,
110
464000
4000
Całkiem prawdopodobne, że w końcu z niego wyszło,
08:06
just as it did on the Earth.
111
468000
2000
tak jak kiedyś na Ziemi.
08:08
Staying in the ocean and evolving in the ocean for 2 billion years,
112
470000
3000
2 miliardy lat ewolucji w oceanie,
08:11
finally came out onto the land. And then of course it had great --
113
473000
4000
potem przejście na ląd, i co za tym idzie,
08:15
much greater freedom, and a much greater variety of creatures
114
477000
4000
o wiele więcej wolności. Stworzenia lądowe
08:19
developed on the land than had ever been possible in the ocean.
115
481000
4000
rozwinęły się w większej różnorodności.
08:23
And the step from the ocean to the land was not easy, but it happened.
116
485000
6000
A przejście z wody na ląd było trudne, ale się powiodło.
08:29
Now, if life had originated on Europa in the ocean,
117
491000
4000
Jeśli w oceanie Europy powstało życie,
08:33
it could also have moved out onto the surface.
118
495000
2000
też mogło wyjść na zewnątrz.
08:35
There wouldn't have been any air there -- it's a vacuum.
119
497000
3000
Nie ma tam powietrza, to próżnia.
08:38
It is out in the cold, but it still could have come.
120
500000
6000
Jest zimno, ale życie i tak by wyszło.
08:44
You can imagine that the plants growing up like kelp
121
506000
4000
Wyobraźcie sobie, jak algi przebijają się
08:48
through cracks in the ice, growing on the surface.
122
510000
4000
przez szczeliny w lodzie i rosną na powierzchni.
08:52
What would they need in order to grow on the surface?
123
514000
2000
Co jest im niezbędne?
08:54
They'd need, first of all, to have a thick skin to protect themselves
124
516000
6000
Po pierwsze, gruba skóra, która stanowi ochronę
09:00
from losing water through the skin.
125
522000
6000
przed utratą wody z organizmu.
09:06
So they would have to have something like a reptilian skin.
126
528000
5000
Musiałyby mieć skórę niczym gady.
09:11
But better -- what is more important
127
533000
2000
A co ważniejsze,
09:13
is that they would have to concentrate sunlight.
128
535000
3000
musiałyby skupiać światło słoneczne.
09:16
The sunlight in Jupiter, on the satellites of Jupiter,
129
538000
4000
Światło na satelitach Jowisza
09:20
is 25 times fainter than it is here,
130
542000
4000
jest 25 razy słabsze, niż na Ziemi,
09:24
since Jupiter is five times as far from the Sun.
131
546000
2000
która jest 5 razy bliżej Słońca.
09:26
So they would have to have -- these creatures, which I call sunflowers,
132
548000
4000
Więc na powierzchni musiałyby mieszkać stworzenia,
09:30
which I imagine living on the surface of Europa, would have to have
133
552000
6000
które nazywam "słonecznikami",
09:36
either lenses or mirrors to concentrate sunlight,
134
558000
4000
wyposażone w soczewki lub lustra skupiające światło,
09:40
so they could keep themselves warm on the surface.
135
562000
4000
żeby ogrzewać się na zimnej powierzchni.
09:44
Otherwise, they would be at a temperature of minus 150,
136
566000
4000
Inaczej żyłyby w temperaturze minus 150 stopni,
09:48
which is certainly not favorable for developing life,
137
570000
3000
co nie sprzyja rozwojowi życia,
09:51
at least of the kind we know.
138
573000
2000
przynajmniej typu ziemskiego.
09:53
But if they just simply could grow, like leaves,
139
575000
3000
Ale jeśli miałyby, podobne do liści,
09:56
little lenses and mirrors to concentrate sunlight,
140
578000
3000
soczewki i lustra skupiające światło,
09:59
then they could keep warm on the surface.
141
581000
3000
mogłyby ogrzewać się na powierzchni,
10:02
They could enjoy all the benefits of the sunlight
142
584000
5000
cieszyć się tym, co daje światło słoneczne,
10:07
and have roots going down into the ocean;
143
589000
4000
a jednocześnie korzeniami sięgać w ocean.
10:11
life then could flourish much more.
144
593000
2000
Tak życie może rozkwitnąć.
10:13
So, why not look? Of course, it's not very likely
145
595000
3000
Oczywiście, to mało prawdopodobne, że na Europie
10:16
that there's life on the surface of Europa.
146
598000
2000
są organizmy powierzchniowe.
10:18
None of these things is likely, but my,
147
600000
3000
Prawdopodobieństwo jest nikłe, ale ja szukam tego,
10:21
my philosophy is, look for what's detectable, not for what's probable.
148
603000
6000
co da się wykryć, a nie rzeczy prawdopodobnych.
10:27
There's a long history in astronomy of unlikely things
149
609000
4000
W astronomii było wiele rzeczy nieprawdopodobnych,
10:31
turning out to be there. And I mean,
150
613000
2000
których istnienie odkryliśmy.
10:33
the finest example of that was radio astronomy as a whole.
151
615000
3000
Najlepszym przykładem jest radioastronomia.
10:36
This was -- originally, when radio astronomy began,
152
618000
5000
U zarania radioastronomii Karl Jansky
10:41
Mr. Jansky, at the Bell labs, detected radio waves coming from the sky.
153
623000
10000
z laboratorium Bella wykrył fale radiowe, pochodzące z nieba,
10:51
And the regular astronomers were scornful about this.
154
633000
4000
co nie spodobało się zwykłym astronomom.
10:55
They said, "It's all right, you can detect radio waves from the Sun,
155
637000
6000
Mówili, że choć można odebrać fale radiowe ze Słońca,
11:01
but the Sun is the only object in the universe that's close enough
156
643000
3000
tylko ono jest na tyle bliskie Ziemi
11:04
and bright enough actually to be detectable. You can easily calculate
157
646000
5000
i na tyle jasne, że wykrywamy fale. Łatwo obliczmy,
11:09
that radio waves from the Sun are fairly faint,
158
651000
4000
że fale radiowe docierające ze Słońca są słabe,
11:13
and everything else in the universe is millions of times further away,
159
655000
6000
a wszystko inne leży miliony razy dalej,
11:19
so it certainly will not be detectable.
160
661000
2000
więc fal nie da się wykryć.
11:21
So there's no point in looking."
161
663000
2000
Więc po co szukać.
11:23
And that, of course, that set back the progress of radio astronomy
162
665000
5000
Oczywiście, opóźniło to rozwój astronomii
11:28
by about 20 years.
163
670000
5000
o jakieś 20 lat.
11:33
Since there was nothing there, you might as well not look.
164
675000
3000
Skoro nic tam nie ma, nie ma po co szukać.
11:36
Well, of course, as soon as anybody did look,
165
678000
2000
Kiedy ktoś zaczął szukać,
11:38
which was after about 20 years,
166
680000
3000
czyli po około 20 latach,
11:41
when radio astronomy really took off. Because it turned out
167
683000
2000
radioastronomia ruszyła lawiną,
11:43
the universe is absolutely full of all kinds of wonderful things
168
685000
4000
bo okazało się, że kosmos jest pełen cudów,
11:47
radiating in the radio spectrum, much brighter than the Sun.
169
689000
6000
które ślą fale w spektrum radiowym i są jaśniejsze niż Słońce.
11:53
So, the same thing could be true for this kind of life,
170
695000
5000
Tak samo może być z życiem tego rodzaju,
11:58
which I'm talking about, on cold objects: that it could in fact
171
700000
4000
z życiem na zimnych obiektach.
12:02
be very abundant all over the universe, and it's not been detected
172
704000
4000
Możliwe, że w kosmosie jest pospolite, ale go nie odkryliśmy,
12:06
just because we haven't taken the trouble to look.
173
708000
4000
tylko dlatego, że nie raczyliśmy poszukać.
12:10
So, the last thing I want to talk about is how to detect it.
174
712000
5000
Na koniec więc powiem o tym, jak można je wykryć.
12:15
There is something called pit lamping.
175
717000
2000
Istnieje metoda "na lampę".
12:17
That's the phrase which I learned from my son George,
176
719000
2000
Mówił mi o niej syn George,
12:19
who is there in the audience.
177
721000
2000
który jest wśród publiczności.
12:21
You take -- that's a Canadian expression.
178
723000
7000
To wyrażenie kanadyjskie:
12:28
If you happen to want to hunt animals at night,
179
730000
2000
polując w nocy,
12:30
you take a miner's lamp, which is a pit lamp.
180
732000
4000
bierzemy ze sobą lampę górniczą
12:34
You strap it onto your forehead, so you can see
181
736000
3000
i przyczepiamy na czole, dzięki czemu
12:37
the reflection in the eyes of the animal. So, if you go out at night,
182
739000
4000
widzimy odbicie światła w oczach zwierzęcia.
12:41
you shine a flashlight, the animals are bright.
183
743000
7000
Jeśli w nocy użyjemy latarki, oczy zwierząt świecą jasno.
12:48
You see the red glow in their eyes,
184
750000
3000
Widzimy czerwony poblask,
12:51
which is the reflection of the flashlight.
185
753000
2000
odbicie snopa światła.
12:53
And then, if you're one of these unsporting characters,
186
755000
5000
Wtedy, jeśli jesteśmy ludźmi niemiłymi,
12:58
you shoot the animals and take them home.
187
760000
3000
strzelamy do zwierzyny i zabieramy zdobycz.
13:01
And of course, that spoils the game
188
763000
2000
Oczywiście, to odbiera zwierzynę
13:03
for the other hunters who hunt in the daytime,
189
765000
2000
myśliwym, którzy polują w dzień.
13:05
so in Canada that's illegal. In New Zealand, it's legal,
190
767000
5000
Dlatego w Kanadzie to nielegalne, choć nie w Nowej Zelandii,
13:10
because the New Zealand farmers use this as a way of getting rid of rabbits,
191
772000
5000
bo tam w nocy farmerzy wybijają króliki,
13:15
because the rabbits compete with the sheep in New Zealand.
192
777000
3000
które wyjadają owcom pokarm.
13:18
So, the farmers go out at night
193
780000
2000
Dlatego farmerzy w nocy
13:20
with heavily armed jeeps, and shine the headlights,
194
782000
5000
wyjeżdżają uzbrojonymi dżipami, świecą reflektorami
13:25
and anything that doesn't look like a sheep, you shoot.
195
787000
4000
i strzelają do wszystkiego, co nie przypomina owcy.
13:29
(Laughter)
196
791000
2000
(Śmiech)
13:31
So I have proposed to apply the same trick
197
793000
3000
Uważam, że ten sam trik można wykorzystać
13:34
to looking for life in the universe.
198
796000
2000
w szukaniu życia w kosmosie.
13:36
That if these creatures who are living on cold surfaces --
199
798000
3000
Stworzenia zamieszkujące zimne powierzchnie,
13:39
either on Europa, or further out, anywhere where you can live
200
801000
4000
na Europie, albo jeszcze dalej,
13:43
on a cold surface -- those creatures must be provided with reflectors.
201
805000
6000
muszą posiadać zwierciadła.
13:49
In order to concentrate sunlight, they have to have lenses and mirrors --
202
811000
3000
Muszą mieć soczewki i lustra, by skupiać światło
13:52
in order to keep themselves warm.
203
814000
2000
i utrzymywać ciepło.
13:54
And then, when you shine sunlight at them,
204
816000
4000
A gdy skierujemy na nie światło,
13:58
the sunlight will be reflected back,
205
820000
3000
zostanie ono odbite,
14:01
just as it is in the eyes of an animal.
206
823000
5000
jak od oczu zwierzęcia.
14:06
So these creatures will be bright against the cold surroundings.
207
828000
4000
Będą odcinać się jasnością od zimnego tła.
14:10
And the further out you go in this, away from the Sun,
208
832000
4000
Im dalej od Słońca wykonamy eksperyment,
14:14
the more powerful this reflection will be. So actually,
209
836000
4000
tym jaśniejsze będzie odbite światło.
14:18
this method of hunting for life gets stronger and stronger
210
840000
3000
Więc ta metoda jest tym skuteczniejsza,
14:21
as you go further away,
211
843000
2000
im dalej od Słońca,
14:23
because the optical reflectors have to be more powerful so the reflected light
212
845000
5000
bo zwierciadła muszą tam być mocniejsze,
14:28
shines out even more in contrast against the dark background.
213
850000
6000
więc odbite światło jest silniejsze, na ciemniejszym tle.
14:34
So as you go further away from the Sun,
214
856000
2000
Im dalej od Słońca,
14:36
this becomes more and more powerful.
215
858000
4000
tym metoda ta staje się potężniejsza.
14:40
So, in fact, you can look for these creatures with telescopes from the Earth.
216
862000
6000
Dlatego możemy ich szukać ziemskim teleskopem.
14:46
Why aren't we doing it? Simply because nobody thought of it yet.
217
868000
4000
Dlaczego tego nie robimy? Bo nikt na to nie wpadł.
14:50
But I hope that we shall look, and with any --
218
872000
5000
Ale mam nadzieję, że będziemy szukać
14:55
we probably won't find anything,
219
877000
2000
i choć pewnie nic nie znajdziemy,
14:57
none of these speculations may have any basis in fact.
220
879000
4000
moje spekulacje nie są podparte faktami,
15:01
But still, it's a good chance. And of course, if it happens,
221
883000
3000
istnieje istotna szansa, a jeśli coś znajdziemy,
15:04
it will transform our view of life altogether.
222
886000
3000
zmieni się nasze rozumienie życia,
15:07
Because it means that -- the way life can live out there,
223
889000
5000
bo będzie to znaczyło, że ten rodzaj życia
15:12
it has enormous advantages as compared with living on a planet.
224
894000
3000
ma znaczną przewagę nad życiem na planecie.
15:15
It's extremely hard to move from one planet to another.
225
897000
4000
Podróże międzyplanetarne są ogromnie trudne.
15:19
We're having great difficulties at the moment
226
901000
4000
My sami mamy z nimi duże kłopoty.
15:23
and any creatures that live on a planet are pretty well stuck.
227
905000
4000
Mieszkańcy każdej planety są raczej uwiązani.
15:27
Especially if you breathe air,
228
909000
2000
Szczególnie, jeśli oddychają,
15:29
it's very hard to get from planet A to planet B,
229
911000
3000
bo trudno dostać się z planety A do B,
15:32
because there's no air in between. But if you breathe air --
230
914000
3000
skoro między nimi nie ma powietrza...
15:38
(Laughter)
231
920000
5000
(Śmiech)
15:43
-- you're dead --
232
925000
1000
...i umiera się.
15:44
(Laughter)
233
926000
2000
(Śmiech)
15:46
-- as soon as you're off the planet, unless you have a spaceship.
234
928000
4000
Chyba, że podróżujemy w jakimś pojeździe.
15:50
But if you live in a vacuum, if you live on the surface
235
932000
3000
Ale jeśli żyjesz w próżni, na powierzchni
15:53
of one of these objects, say, in the Kuiper Belt,
236
935000
3000
obiektów takich jak te w pasie Kuipera,
15:56
this -- an object like Pluto, or one of the
237
938000
3000
takich jak Pluton,
15:59
smaller objects in the neighborhood of Pluto,
238
941000
4000
albo jego mniejsze sąsiadki,
16:03
and you happened -- if you're living on the surface there,
239
945000
2000
jeśli mieszkasz na powierzchni
16:05
and you get knocked off the surface by a collision,
240
947000
3000
i wyrzuci cię z niej uderzenie,
16:08
then it doesn't change anything all that much.
241
950000
3000
niewiele to zmienia,
16:11
You still are on a piece of ice, you can still have sunlight
242
953000
4000
bo ciągle siedzisz na bryle lodu, masz światło
16:15
and you can still survive while you're traveling from one place to another.
243
957000
4000
i możesz przeżyć, podróżując gdzieś indziej.
16:19
And then if you run into another object, you can stay there
244
961000
4000
A jeśli wpadniesz na inny obiekt, możesz tam zostać
16:23
and colonize the other object. So life will spread, then,
245
965000
3000
i go skolonizować. Tak życie rozprzestrzenia się,
16:26
from one object to another. So if it exists at all in the Kuiper Belt,
246
968000
4000
więc jeśli istnieje gdzieś w pasie Kuipera,
16:30
it's likely to be very widespread. And you will have then
247
972000
3000
prawdopodobnie jest rozprzestrzenione,
16:33
a great competition amongst species -- Darwinian evolution --
248
975000
5000
co daje konkurencję gatunkową, ewolucję Darwinowską,
16:38
so there'll be a huge advantage to the species
249
980000
3000
a przewagę będzie miał gatunek,
16:41
which is able to jump from one place to another
250
983000
4000
który może przeskoczyć z miejsca na miejsce
16:45
without having to wait for a collision. And there'll be advantages
251
987000
4000
bez oczekiwania na zderzenie. Inna przewaga
16:49
for spreading out long, sort of kelp-like forest of vegetation.
252
991000
7000
płynie z szerokiego rozprzestrzenienia, jak wodorostowy las.
16:56
I call these creatures sunflowers.
253
998000
2000
Nazywam je słonecznikami.
16:58
They look like, maybe like sunflowers.
254
1000000
3000
Mogą wyglądem przypominać słoneczniki,
17:01
They have to be all the time pointing toward the Sun,
255
1003000
3000
muszą ciągle kierować się ku Słońcu.
17:04
and they will be able to spread out in space,
256
1006000
3000
będą mogły rozprzestrzeniać się w kosmosie,
17:07
because gravity on these objects is weak.
257
1009000
4000
bo grawitacja takich obiektów jest słaba.
17:11
So they can collect sunlight from a big area.
258
1013000
3000
Dlatego mogą zbierać światło z dużego obszaru.
17:14
So they will, in fact, be quite easy for us to detect.
259
1016000
4000
Więc łatwo będzie nam je wykryć,
17:18
So, I hope in the next 10 years, we'll find these creatures,
260
1020000
3000
mam nadzieję, że w ciągu najbliższych 10 lat,
17:21
and then, of course, our whole view of life in the universe will change.
261
1023000
5000
a wtedy zmieni się nasze rozumienie życia w kosmosie.
17:26
If we don't find them, then we can create them ourselves.
262
1028000
4000
Jeśli ich nie znajdziemy, sami możemy je stworzyć.
17:30
(Laughter)
263
1032000
3000
(Śmiech)
17:33
That's another wonderful opportunity that's opening.
264
1035000
7000
To inna powstająca właśnie możliwość.
17:40
We can -- as soon as we have a little bit more understanding
265
1042000
3000
Będziemy w stanie to zrobić,
17:43
of genetic engineering, one of the things you can do with your
266
1045000
5000
jeśli zyskamy lepsze zrozumienie inżynierii genetycznej,
17:48
take-it-home, do-it-yourself genetic engineering kit --
267
1050000
3000
co ułatwi zestaw "Genetyka: zrób to sam".
17:51
(Laughter) --
268
1053000
2000
(Śmiech)
17:53
is to design a creature that can live on a cold satellite,
269
1055000
3000
Zaprojektujemy coś, co przeżyje na zimnym satelicie,
17:56
a place like Europa, so we could colonize Europa with our own creatures.
270
1058000
5000
jak Europa - i skolonizujemy go własnymi stworzeniami.
18:01
That would be a fun thing to do.
271
1063000
4000
To byłoby fajne.
18:05
(Laughter)
272
1067000
3000
(Śmiech)
18:08
In the long run, of course,
273
1070000
3000
Oczywiście, takie przedsięwzięcie
18:11
it would also make it possible for us to move out there.
274
1073000
5000
w końcu umożliwiłoby emigrację także ludziom.
18:16
What's going to happen in the end,
275
1078000
2000
W końcu powstanie sytuacja,
18:18
it's not going to be just humans colonizing space,
276
1080000
3000
w której to nie ludzie kolonizują wszechświat,
18:21
it's going to be life moving out from the Earth,
277
1083000
4000
ale życie ziemskie rozprzestrzenia się,
18:25
moving it into its kingdom. And the kingdom of life,
278
1087000
3000
wchodzi w kosmos, a królestwem życia
18:28
of course, is going to be the universe. And if life is already there,
279
1090000
5000
stanie się wszechświat. A jeśli jest tam życie,
18:33
it makes it much more exciting, in the short run.
280
1095000
3000
to bardziej ekscytujący wynik, na krótszą metę,
18:36
But in the long run, if there's no life there, we create it ourselves.
281
1098000
6000
ale na dłuższą metę - jeśli go tam nie ma, my je stworzymy.
18:42
We transform the universe into something much more rich and beautiful
282
1104000
4000
Przekształcimy kosmos w coś bogatszego i piękniejszego.
18:46
than it is today.
283
1108000
2000
Przekształcimy kosmos w coś bogatszego i piękniejszego.
18:48
So again, we have a big and wonderful future to look forward.
284
1110000
5000
I znowu możemy wyglądać wielkiej, cudownej przyszłości.
18:53
Thank you.
285
1115000
1000
Dziękuję.
18:54
(Applause)
286
1116000
12000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Freeman Dyson - PhysicistWith Freeman Dyson's astonishing forecasts for the future, it's hard to tell where science ends and science fiction begins. But far from being a wild-eyed visionary, Dyson is a clear and sober thinker -- and one not afraid of controversy or heresy.
Why you should listen
From inventing Dyson Spheres, a sci-fi conceit postulating habitable shells around Sol-like stars, to "space chickens" and trees that grow in comets, Freeman Dyson is not afraid to go out on a cosmic limb. It would be wrong, however, to categorize him as a publicity-hungry peddler of headline-grabbing ideas. In his 60-year career as one of planet Earth's most distinguished scientists, several things characterize Dyson more than anything else: compassion, caution and overwhelming humanism.
In addition to his work as a scientist, Dyson is a renowned and best-selling author. His most recent book, A Many-Colored Glass, tackles nothing less than biotechnology, religion and the role of life in the universe. He does not shy away from controversy: His recent critiques of the politics of the global warming debate have raised the hackles of some environmentalists. But far from wielding his conclusions like a bludgeon, Dyson wants younger generations of scientists to take away one thing from his work -- the necessity to create heresies of their own.
Freeman Dyson | Speaker | TED.com