TED2006
Penelope Boston: There might just be life on Mars
Penelope Boston twierdzi, że na Marsie może istnieć życie
Filmed:
Readability: 4.3
700,760 views
Łaziki marsjańskie nie znalazły żadnych obcych form życia. Zdaniem Penelope Boston istnieje duża, 25- a nawet 50-procentowa szansa na to, że na Marsie życie istnieje, ukryte głęboko w jaskiniach. Tłumaczy, jak powinno się go szukać - i dlaczego.
Penelope Boston - Cave scientist
Penelope Boston studies caves and karst formations, and the special biology that lives in them -- both here on Earth and possibly on other planets. Full bio
Penelope Boston studies caves and karst formations, and the special biology that lives in them -- both here on Earth and possibly on other planets. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
The career that I started early on in my life
0
0
3000
Od wielu lat zajmuję się szukaniem egzotycznego życia
00:21
was looking for exotic life forms in exotic places,
1
3000
4000
w egzotycznych miejscach.
00:25
and at that time I was working in the Antarctic and the Arctic,
2
7000
3000
Na początku pracowałam na Antarktyce i Arktyce
00:28
and high deserts and low deserts.
3
10000
2000
i różnych pustyniach USA.
00:30
Until about a dozen years ago, when I was really captured by caves,
4
12000
3000
12 lat temu zainteresowałam się jaskiniami
00:33
and I really re-focused most of my research in that direction.
5
15000
3000
i do dziś zajmuję się głównie nimi.
00:37
So I have a really cool day job-- I get to do some really amazing stuff.
6
19000
3000
Mam świetną pracę, robię odlotowe rzeczy.
00:40
I work in some of the most extreme cave environments on the planet.
7
22000
3000
Pracuję w najbardziej ekstremalnych jaskiniach Ziemi.
00:44
Many of them are trying to kill us from the minute we go into them,
8
26000
2000
Środowisko wielu z nich może zabić, ale fascynują
00:46
but nevertheless, they're absolutely gripping,
9
28000
3000
Środowisko wielu z nich może zabić, ale fascynują
00:49
and contain unbelievable biological wonders
10
31000
2000
i skrywają cuda biologii,
00:51
that are very, very different from those that we have on the planet.
11
33000
3000
całkiem inne od tych na powierzchni.
00:54
Apart from the intrinsic value
12
36000
2000
Oprócz wartości biologicznych,
00:56
of the biology and mineralogy and geo-microbiology that we do there,
13
38000
3000
mineralogicznych i geomikrobiologicznych,
00:59
we're also using these as templates
14
41000
2000
badania jaskiń oferują też wzór poszukiwań
01:01
for figuring out how to go look
15
43000
2000
badania jaskiń służą też za wzór poszukiwań
01:03
for life on other planets.
16
45000
2000
życia na innych planetach.
01:05
Particularly Mars, but also Europa,
17
47000
2000
Na Marsie, ale też Europie,
01:07
the small, icy moon around Jupiter.
18
49000
3000
małym, zlodowaciałym księżycu Jowisza.
01:10
And perhaps, someday, far beyond our solar system itself.
19
52000
3000
Kiedyś może też poza Układem Słonecznym.
01:13
I'm very passionately interested in the human future,
20
55000
3000
Bardzo interesuje mnie przyszłość człowieka,
01:16
on the Moon and Mars particularly,
21
58000
2000
nasza eksploracja Księżyca, Marsa
01:18
and elsewhere in the solar system.
22
60000
2000
i reszty Układu Słonecznego.
01:20
I think it's time that we transitioned
23
62000
2000
Sądzę, że czas przeistoczyć się
01:22
to a solar system-going civilization and species.
24
64000
3000
w gatunek badający Układ Słoneczny.
01:25
And, as an outgrowth of all of this then,
25
67000
3000
Idzie za tym pytanie,
01:28
I wonder about whether we can, and whether we even should,
26
70000
3000
czy możemy, a nawet czy powinniśmy
01:31
think about transporting Earth-type life to other planets.
27
73000
4000
przenosić życie typu ziemskiego gdzie indziej.
01:35
Notably Mars, as a first example.
28
77000
2000
Przykładowo na Marsa.
01:37
Something I never talk about in scientific meetings
29
79000
2000
Na konferencjach nie mówię zwykle,
01:39
is how I actually got to this state
30
81000
2000
co skłoniło mnie do takich badań.
01:41
and why I do the work that I do.
31
83000
2000
co skłoniło mnie do takich badań.
01:43
Why don't I have a normal job, a sensible job?
32
85000
2000
Czemu nie mam "normalnej" pracy?
01:46
And then of course, I blame the Soviet Union.
33
88000
3000
Winię oczywiście Związek Radziecki.
01:49
Because in the mid-1950s,
34
91000
2000
To dlatego, że w latach 50.,
01:51
when I was a tiny child,
35
93000
2000
kiedy byłam dzieckiem,
01:53
they had the audacity to launch
36
95000
2000
bezczelnie wystrzelili prymitywnego satelitę - Sputnika,
01:55
a very primitive little satellite called Sputnik,
37
97000
3000
bezczelnie wystrzelili prymitywnego satelitę - Sputnika,
01:58
which sent the Western world into a hysterical tailspin.
38
100000
3000
co wpędziło Zachód w histerię.
02:02
And a tremendous amount of money
39
104000
2000
Ogromne fundusze poszły na edukację dzieci
02:04
went into the funding of science
40
106000
2000
Ogromne fundusze poszły na edukację dzieci
02:06
and mathematics skills for kids.
41
108000
2000
w naukach ścisłych i matematyce.
02:08
And I'm a product of that generation,
42
110000
2000
Jestem produktem tego pokolenia,
02:10
like so many other of my peers.
43
112000
2000
jak wielu moich rówieśników.
02:12
It really caught hold of us, and caught fire,
44
114000
2000
Złapaliśmy bakcyla naukowego.
02:14
and it would be lovely if we could reproduce that again now.
45
116000
3000
Dobrze by było teraz powtórzyć tę akcję.
02:17
Of course, refusing to grow up --
46
119000
2000
Niezgoda na dorośnięcie...
02:19
-- even though I impersonate a grown-up in daily life,
47
121000
3000
W życiu z powodzeniem udaję dorosłą,
02:22
but I do a fairly good job of that --
48
124000
2000
ale chodzi o zachowanie dziecięcej umiejętności
02:24
but really retaining that childlike quality
49
126000
2000
ale chodzi o zachowanie dziecięcej umiejętności
02:26
of not caring what other people think
50
128000
2000
lekceważenia opinii o naszych zainteresowaniach.
02:28
about what you're interested in, is really critical.
51
130000
2000
lekceważenia opinii o naszych zainteresowaniach.
02:31
The next element is the fact that
52
133000
2000
Następny element opiera się na sądzie wartościującym:
02:33
I have applied a value judgment
53
135000
2000
Następny element opiera się na sądzie wartościującym:
02:35
and my value judgment is that the presence of life
54
137000
2000
uważam, że obecność życia jest lepsza niż jego brak.
02:37
is better than no life.
55
139000
2000
uważam, że obecność życia jest lepsza niż jego brak.
02:39
And so, life is more valuable than no life.
56
141000
2000
Życie jest cenniejsze niż brak życia.
02:41
And so I think that that holds together
57
143000
3000
Sądzę, że taki sąd przyświeca pracy
02:44
a great deal of the work
58
146000
2000
Sądzę, że taki sąd przyświeca pracy
02:46
that people in this audience approach.
59
148000
4000
wielu osób na sali.
02:50
I'm very interested in Mars, of course,
60
152000
3000
Oczywiście bardzo interesuję się Marsem,
02:53
and that was a product of my being a young undergraduate
61
155000
4000
bo właśnie zaczynałam studia,
02:57
when the Viking Landers landed on Mars.
62
159000
2000
gdy na Marsa dotarły lądowniki Wiking.
03:00
And that took what had been
63
162000
2000
Dzięki temu drobny obiekt astronomiczny
03:02
a tiny little astronomical object in the sky,
64
164000
3000
Dzięki temu drobny obiekt astronomiczny
03:05
that you would see as a dot,
65
167000
2000
widoczny jako kropka,
03:07
and turned it completely into a landscape,
66
169000
4000
przeistoczył się nagle w krajobraz,
03:11
as that very first primitive picture
67
173000
2000
kiedy pierwsze zdjęcia zjawiły się na ekranie telewizora.
03:13
came rastering across the screen.
68
175000
2000
kiedy pierwsze zdjęcia zjawiły się na ekranie telewizora.
03:15
And when it became a landscape,
69
177000
2000
Przeistaczając się w krajobraz,
03:17
it also became a destination,
70
179000
2000
Mars stał się też celem podróży,
03:19
and altered, really, the course of my life.
71
181000
3000
co skierowało mnie w zupełnie inną stronę.
03:23
In my graduate years I worked with
72
185000
2000
Jako doktorantka, z mentorem Stevem Scheiderem
03:25
my colleague and mentor and friend, Steve Schneider,
73
187000
2000
badałam zmiany klimatu Ziemi
03:27
at the National Center for Atmospheric Research,
74
189000
2000
w Centrum Badań Atmosfery (NCAR).
03:29
working on global change issues.
75
191000
2000
w Centrum Badań Atmosfery (NCAR).
03:32
We've written a number of things on
76
194000
2000
Pisaliśmy o roli hipotezy Gai,
03:34
the role of Gaia hypothesis --
77
196000
1000
Pisaliśmy o roli hipotezy Gai,
03:35
whether or not you could consider Earth as a single entity
78
197000
3000
o tym, czy uznawanie Ziemi za żywy organizm
03:38
in any meaningful scientific sense,
79
200000
2000
ma jakikolwiek sens naukowy.
03:40
and then, as an outgrowth of that,
80
202000
2000
Później badałam konsekwencje ekologiczne wojny nuklearnej.
03:42
I worked on the environmental consequences of nuclear war.
81
204000
4000
Później badałam konsekwencje ekologiczne wojny nuklearnej.
03:46
So, wonderful things and grim things.
82
208000
2000
Sprawy cudowne i ponure.
03:48
But what it taught me was to look at Earth as a planet
83
210000
3000
Nauczyłam się patrzeć na Ziemię z zewnątrz,
03:51
with external eyes, not just as our home.
84
213000
3000
jak na planetę, a nie tylko dom.
03:54
And that is a wonderful stepping away in perspective,
85
216000
4000
Zmiana perspektywy bardzo się przydaje
03:58
to try to then think about the way
86
220000
2000
w rozważaniach o zachowaniu naszej planety
04:00
our planet behaves, as a planet,
87
222000
3000
w rozważaniach o zachowaniu naszej planety
04:03
and with the life that's on it.
88
225000
2000
i o życiu na niej.
04:05
And all of this seems to me to be
89
227000
3000
Uważam, że jesteśmy w niezmiernie ważnym punkcie historii.
04:08
a salient point in history.
90
230000
2000
Uważam, że jesteśmy w niezmiernie ważnym punkcie historii.
04:10
We're getting ready to begin to go
91
232000
2000
Szykujemy się do opuszczenia macierzystej planety
04:12
through the process of leaving our planet of origin
92
234000
3000
Szykujemy się do opuszczenia macierzystej planety
04:15
and out into the wider solar system and beyond.
93
237000
3000
wyruszenia w Układ Słoneczny i nie tylko.
04:19
So, back to Mars.
94
241000
2000
Ale wróćmy do Marsa.
04:21
How hard is it going to be to find life on Mars?
95
243000
2000
Jak trudno odnaleźć tam życie?
04:23
Well, sometimes it's really very hard for us to find each other,
96
245000
2000
Bywa to trudne nawet na tej planecie.
04:25
even on this planet.
97
247000
2000
Bywa to trudne nawet na tej planecie.
04:27
So, finding life on another planet
98
249000
2000
Dlatego szukanie życia na innej planecie
04:29
is a non-trivial occupation
99
251000
2000
Dlatego szukanie życia na innej planecie
04:31
and we spend a lot of time trying to think about that.
100
253000
3000
to nie lada przedsięwzięcie, wymagające przemyślenia.
04:34
Whether or not you think it's likely to be successful
101
256000
2000
Sukces tych poszukiwań
04:36
sort of depends on what you think about
102
258000
2000
zależy od prawdopodobieństwa istnienia życia w kosmosie.
04:38
the chances of life in the universe.
103
260000
2000
zależy od prawdopodobieństwa istnienia życia w kosmosie.
04:40
I think, myself,
104
262000
2000
Moim zdaniem
04:42
that life is a natural outgrowth
105
264000
3000
życie to naturalna konsekwencja
04:45
of the increasing complexification of matter over time.
106
267000
3000
wzrastania złożoności materii w czasie.
04:48
So, you start with the Big Bang and you get hydrogen,
107
270000
2000
Zaczynamy od Wielkiego Wybuchu,
04:50
and then you get helium, and then you get more complicated stuff,
108
272000
2000
wodoru, helu, rosnącej złożoności,
04:52
and you get planets forming --
109
274000
2000
powstają planety
04:54
and life is a common, planetary-based phenomenon, in my view.
110
276000
4000
i życie, według mnie, powszednie zjawisko.
04:58
Certainly, in the last 15 years,
111
280000
2000
Od 15 lat odkrywamy coraz więcej planet
05:00
we've seen increasing numbers of planets
112
282000
3000
Od 15 lat odkrywamy coraz więcej planet
05:03
outside of our solar system being confirmed,
113
285000
3000
poza Układem Słonecznym,
05:06
and just last month, a couple of weeks ago,
114
288000
3000
a parę tygodni temu
05:09
a planet in the size-class of Earth
115
291000
2000
odkryto planetę wielkości Ziemi.
05:11
has actually been found.
116
293000
2000
odkryto planetę wielkości Ziemi.
05:13
And so this is very exciting news.
117
295000
2000
To pasjonujące.
05:15
So, my first bold prediction is that,
118
297000
2000
Moja pierwsza odważna prognoza:
05:17
is that in the universe, life is going to be everywhere.
119
299000
3000
życie znajdzie się wszędzie.
05:20
It's going to be everywhere we look --
120
302000
2000
Natkniemy się na nie
05:22
where there are planetary systems that can possibly support it.
121
304000
3000
w każdym układzie planetarnym zdolnym je podtrzymać.
05:25
And those planetary systems are going to be very common.
122
307000
3000
Jestem pewna, że znajdziemy ich wiele.
05:28
So, what about life on Mars?
123
310000
2000
A co z życiem na Marsie?
05:30
Well, if somebody had asked me about a dozen years ago
124
312000
2000
12 lat temu określiłabym prawdopodobieństwo życia na Marsie
05:32
what I thought the chances of life on Mars would be,
125
314000
3000
12 lat temu określiłabym prawdopodobieństwo życia na Marsie
05:35
I would've probably said, a couple of percent.
126
317000
3000
pewnie na jakieś 2%.
05:38
And even that was considered outrageous at the time.
127
320000
3000
Swego czasu nawet ta odrobina budziła emocje.
05:41
I was once sneeringly introduced
128
323000
2000
Była pracownica NASA przedstawiła mnie kpiąco
05:43
by a former NASA official,
129
325000
2000
Była pracownica NASA przedstawiła mnie kpiąco
05:45
as the only person on the planet
130
327000
2000
jako ostatnią osobę na Ziemi,
05:47
who still thought there was life on Mars.
131
329000
2000
która wierzy w życie na Marsie.
05:49
Of course, that official is now dead, and I'm not,
132
331000
2000
Oczywiście, ona już nie żyje,
05:51
so there's a certain amount of glory
133
333000
3000
więc mogę się chlubić,
05:54
in outliving your adversaries.
134
336000
2000
że przeżywam oponentki.
05:56
But things have changed greatly
135
338000
2000
Jednak od tego czasu wiele się zmieniło.
05:58
over the last dozen years.
136
340000
2000
Jednak od tego czasu wiele się zmieniło.
06:01
And the reason that they have changed
137
343000
2000
Powodem zmian były nowe dane.
06:03
is because we now have new information.
138
345000
2000
Powodem tych zmian były nowe dane.
06:05
The amazing Pathfinder mission that went in '97,
139
347000
3000
Fascynująca misja Pathfindera z roku 1997,
06:08
and the MER Rover missions
140
350000
2000
misje MER, których lądowniki są teraz na Marsie,
06:10
that are on Mars as we speak now
141
352000
2000
misje MER, których lądowniki są teraz na Marsie,
06:12
and the European Space Agency's Mars Express,
142
354000
3000
oraz program "Mars Express" Europejskiej Agencji Kosmicznej
06:15
has taught us a number of amazing things.
143
357000
2000
dostarczyły nam wielu informacji.
06:17
There is sub-surface ice on that planet.
144
359000
3000
Pod powierzchnią Marsa znaleziono lód.
06:20
And so where there is water,
145
362000
2000
Gdzie woda, tam wysokie prawdopodobieństwo życia typu ziemskiego.
06:22
there is a very high chance of our kind of life.
146
364000
2000
Gdzie woda, tam wysokie prawdopodobieństwo życia typu ziemskiego.
06:24
There's clearly sedimentary rocks all over the place –
147
366000
2000
Jest dużo skał osadowych,
06:26
one of the landers is sitting in the middle of an ancient seabed,
148
368000
3000
jeden z lądowników stoi na dnie pradawnego morza.
06:29
and there are these amazing structures called blueberries,
149
371000
4000
Do tego fascynujące formacje zwane "borówkami",
06:33
which are these little, rocky concretions
150
375000
2000
czyli kamienne grudki, konkrecje,
06:35
that we are busy making biologically
151
377000
2000
które staramy się odtworzyć biologicznie w laboratorium.
06:37
in my lab right now.
152
379000
2000
które staramy się odtworzyć biologicznie w laboratorium.
06:39
So, with all of these things put together,
153
381000
2000
Istnienie życia staje się bardziej prawdopodobne,
06:41
I think that the chances of life
154
383000
2000
Istnienie życia staje się bardziej prawdopodobne,
06:43
are much greater than I would've ever thought.
155
385000
2000
niż mogłam przypuszczać.
06:45
I think that the chance of life having arisen on Mars, sometime in its past,
156
387000
4000
Szansa, że na Marsie powstało życie,
06:49
is maybe one in four to maybe even half and half.
157
391000
3000
wynosi 25%, może nawet 50%.
06:52
So this is a very bold statement.
158
394000
2000
To bardzo odważne twierdzenie.
06:54
I think it's there, and I think we need
159
396000
2000
Sądzę, że życie tam jest,
06:56
to go look for it, and I think it's underground.
160
398000
2000
trzeba go szukać - i to pod ziemią.
06:58
So the game's afoot, and this is the game that we play in astro-biology.
161
400000
4000
Rozpoczęła się gra, w którą gramy w astrobiologii.
07:02
How do you try to get a handle on extraterrestrial life?
162
404000
3000
Jak znaleźć życie pozaziemskie?
07:05
How do you plan to look for it?
163
407000
2000
Od czego zacząć?
07:07
How do you know it when you find it?
164
409000
2000
Jak je rozpoznamy?
07:09
Because if it's big and obvious, we would've already found it --
165
411000
2000
Gdyby było duże i oczywiste
07:11
it would've already bitten us on the foot, and it hasn't.
166
413000
3000
już zdążyłoby nas pokąsać.
07:14
So, we know that it's probably quite cryptic.
167
416000
2000
Czyli nie rzuca się w oczy.
07:16
Very critically, how do we protect it,
168
418000
2000
Szalenie istotne: jak je ochronić,
07:18
if we find it, and not contaminate it?
169
420000
3000
nie zanieczyścić, gdy już je znajdziemy?
07:21
And also, even perhaps more critically, because
170
423000
3000
Może jeszcze istotniejsze:
07:24
this is the only home planet we have,
171
426000
2000
mamy tylko jedną planetę,
07:26
how do we protect us from it, while we study it?
172
428000
3000
więc jak osłonimy siebie podczas badań?
07:30
So why might it be hard to find?
173
432000
2000
Dlaczego trudno je znaleźć?
07:32
Well, it's probably microscopic, and it's never easy
174
434000
2000
To pewnie życie w mikroskali,
07:34
to study microscopic things,
175
436000
2000
co zawsze utrudnia badania,
07:36
although the amazing tools that we now have to do that
176
438000
3000
choć dzisiejsze cuda technologii
07:39
allow us to study things in much greater depth,
177
441000
2000
umożliwiają dogłębne badania
07:41
at much smaller scales than ever before.
178
443000
3000
w skali mniejszej, niż kiedykolwiek.
07:44
But it's probably hiding, because if you are out
179
446000
3000
Zapewne się ukrywa,
07:47
sequestering resources from your environment, that makes you yummy,
180
449000
3000
bo pobierając substancje odżywcze ze środowiska
07:50
and other things might want to eat you, or consume you.
181
452000
2000
staje się smacznym kąskiem dla innych.
07:52
And so, there's a game of predator-prey
182
454000
3000
Relacja drapieżnik-ofiara
07:55
that's going to be, essentially, universal, really,
183
457000
5000
będzie powszechna w każdym systemie przyrodniczym.
08:00
in any kind of biological system.
184
462000
2000
będzie powszechna w każdym systemie przyrodniczym.
08:02
It also may be very, very different in its fundamental properties –
185
464000
3000
Możemy napotkać nieoczekiwane cechy chemiczne,
08:05
its chemistry, or its size.
186
467000
2000
czy związane z rozmiarem.
08:07
We say small, but what does that mean?
187
469000
2000
Co to znaczy "małe"?
08:09
Is it virus-sized? Is it smaller than that?
188
471000
2000
Wielkości wirusa, czy mniejsze?
08:11
Is it bigger than the biggest bacterium? We don't know.
189
473000
2000
Większe od największej bakterii? Nie wiemy.
08:13
And speed of activity, which is something that we face
190
475000
3000
Szybkość rozwoju, istotny aspekt
08:16
in our work with sub-surface organisms,
191
478000
2000
w pracy z organizmami podziemnymi,
08:18
because they grow very, very slowly.
192
480000
2000
które rosną powoli.
08:20
If I were to take a swab off your teeth
193
482000
3000
Gdyby wacik przesunięty wam po zębach
08:23
and plate it on a Petri plate,
194
485000
2000
umieścić na szalce Petriego,
08:25
within about four or five hours, I would have to see growth.
195
487000
3000
po 5 godzinach zobaczymy kulturę bakteryjną.
08:28
But the organisms that we work with,
196
490000
2000
Jednak na wzrost organizmów podziemnych
08:30
from the sub-surface of Earth,
197
492000
1000
Jednak na wzrost organizmów podziemnych
08:31
very often it's months -- and in many cases, years --
198
493000
3000
można czekać miesiącami, a nawet latami.
08:34
before we see any growth whatsoever.
199
496000
2000
można czekać miesiącami, a nawet latami.
08:36
So they are, intrinsically, a slower life-form.
200
498000
3000
Takie organizmy rozwijają się wolniej.
08:39
But the real issue is that we are guided by
201
501000
3000
Co gorsza mamy niewielkie doświadczenie
08:42
our limited experience,
202
504000
2000
Co gorsza mamy niewielkie doświadczenie
08:44
and until we can think out of the box of our cranium and what we know,
203
506000
4000
i póki nie przebijemy muru naszej wiedzy,
08:48
then we can't recognize what to look for,
204
510000
2000
nie będzie wiadomo, czego szukać,
08:50
or how to plan for it.
205
512000
2000
ani co planować.
08:53
So, perspective is everything
206
515000
2000
Perspektywa to klucz.
08:55
and, because of the history that I've just briefly talked to you about,
207
517000
3000
W wyniku doświadczeń, o których wspomniałam,
08:58
I have learned to think about Earth
208
520000
2000
nauczyłam się myśleć o Ziemi
09:00
as an extraterrestrial planet.
209
522000
2000
jako planecie obcej.
09:02
And this has been invaluable in our approach to try to study these things.
210
524000
4000
To bezcenne w badaniu podobnych kwestii.
09:06
This is my favorite game on airplanes:
211
528000
2000
W samolocie lubię taką zabawę:
09:08
where you're in an airplane and you look out the window,
212
530000
2000
patrzę przez okno na horyzont
09:10
you see the horizon.
213
532000
1000
patrzę przez okno na horyzont
09:11
I always turn my head on the side,
214
533000
2000
i przechylam głowę.
09:13
and that simple change makes me go from
215
535000
3000
Dzięki tej niewielkiej zmianie
09:16
seeing this planet as home,
216
538000
2000
zaczynam widzieć Ziemię nie jako dom, ale planetę.
09:18
to seeing it as a planet.
217
540000
2000
zaczynam widzieć Ziemię nie jako dom, ale planetę.
09:20
It's a very simple trick, and I never fail to do it
218
542000
2000
Zawsze stosuję tę sztuczkę,
09:22
when I'm sitting in a window seat.
219
544000
2000
kiedy siedzę przy oknie.
09:24
Well, this is what we apply to our work.
220
546000
2000
Takie podejście stosujemy w pracy.
09:26
This shows one of the most extreme caves that we work in.
221
548000
3000
Oto wyjątkowo ekstremalne środowisko:
09:29
This is Cueva de Villa Luz in Tabasco, in Mexico,
222
551000
4000
jaskinia Cueva de Villa Luz w stanie Tabasco w Meksyku,
09:33
and this cave is saturated with sulfuric acid.
223
555000
3000
zalana kwasem siarkowym.
09:36
There is tremendous amounts of hydrogen sulfide
224
558000
2000
Pełno tam siarkowodoru,
09:38
coming into this cave from volcanic sources
225
560000
3000
pochodzącego ze źródeł wulkanicznych
09:41
and from the breakdown of evaporite --
226
563000
2000
i z rozkładu ewaporytów,
09:43
minerals below the carbonates in which this cave is formed --
227
565000
4000
minerałów poniżej węglanów, formujących jaskinię.
09:47
and it is a completely hostile environment for us.
228
569000
2000
Dla nas to wrogie środowisko.
09:49
We have to go in with protective suits and breathing gear,
229
571000
4000
Wchodzimy w maskach i strojach ochronnych.
09:53
and 30 parts per million of H2S will kill you.
230
575000
5000
Śmiertelna dawka siarkowodoru to 30 części na milion,
09:58
This is regularly several hundred parts per million.
231
580000
2000
tam średnia to kilkaset na milion.
10:00
So, it's a very hazardous environment,
232
582000
2000
To nieprzyjazne środowisko,
10:02
with CO as well, and many other gases.
233
584000
2000
do tego CO i wiele innych gazów.
10:04
These extreme physical and chemical parameters
234
586000
3000
W tak krańcowych warunkach fizycznych i chemicznych
10:07
make the biology that grows in these places very special.
235
589000
4000
rozwija się wyjątkowe życie.
10:11
Because contrary to what you might think, this is not devoid of life.
236
593000
3000
Choć trudno uwierzyć, życie tu istnieje.
10:14
This is one of the richest caves
237
596000
2000
To jedna z najbardziej tętniących życiem jaskiń na Ziemi.
10:16
that we have found on the planet, anywhere.
238
598000
2000
To jedna z najbardziej tętniących życiem jaskiń na Ziemi.
10:18
It's bursting with life.
239
600000
2000
To jedna z najbardziej tętniących życiem jaskiń na Ziemi.
10:20
The extremes on Earth are interesting in their own right,
240
602000
2000
Środowiska krańcowe są bardzo interesujące,
10:22
but one of the reasons that we're interested in them
241
604000
2000
Środowiska krańcowe są bardzo interesujące,
10:24
is because they represent, really,
242
606000
2000
bo prezentują prawdopodobne warunki innych planet.
10:26
the average conditions that we may expect on other planets.
243
608000
3000
bo prezentują prawdopodobne warunki innych planet.
10:29
So, this is part of the ability that we have,
244
611000
2000
Pozwalają wyobrazić sobie,
10:31
to try to stretch our imagination,
245
613000
2000
co może nas czekać w przyszłości.
10:33
in terms of what we may find in the future.
246
615000
3000
co może nas czekać w przyszłości.
10:36
There's so much life in this cave,
247
618000
2000
Jest tu tyle życia,
10:38
and I can't even begin
248
620000
2000
że nie zdążę wiele o nim opowiedzieć.
10:40
to scratch the surface of it with you.
249
622000
2000
że nie zdążę wiele o nim opowiedzieć.
10:42
But one of the most famous objects out of this
250
624000
2000
Najsłynniejszy przykład
10:44
are what we call Snottites, for obvious reasons.
251
626000
3000
nazywamy "smarkami", z jasnych względów.
10:47
This stuff looks like what comes out of your two-year-old's nose when he has a cold.
252
629000
4000
Wyglądają jakby wypłynęły z nosa przeziębionego dwulatka.
10:51
And this is produced by bacteria who are actually
253
633000
3000
To dzieło bakterii, które same produkują kwas siarkowy
10:54
making more sulfuric acid,
254
636000
2000
To dzieło bakterii, które same produkują kwas siarkowy
10:56
and living at pHs right around zero.
255
638000
3000
i żyją w środowisku o pH bliskim zeru.
10:59
And so, this stuff is like battery acid.
256
641000
2000
Jak w kwasie z akumulatora.
11:01
And yet, everything in this cave has adapted to it.
257
643000
3000
Jednak mieszkańcy jaskini przystosowali się.
11:04
In fact, there's so much energy available
258
646000
2000
Co więcej, tyle tam energii,
11:06
for biology in this cave,
259
648000
2000
Co więcej, tyle tam energii,
11:08
that there's actually a huge number of cavefish.
260
650000
2000
że aż roi się od jaskiniowych ryb.
11:10
And the local Zoque Indians
261
652000
2000
Miejscowi indianie Zoque
11:12
harvest this twice a year,
262
654000
2000
łowią je dwa razy w roku,
11:14
as part of their Easter week celebration and Holy Week celebration.
263
656000
2000
w Wielkim Tygodniu i Tygodniu Wielkanocnym.
11:16
This is very unusual for caves.
264
658000
2000
Niewiele jest takich jaskiń.
11:18
In some of the other amazing caves that we work in --
265
660000
3000
Pracowaliśmy w wielu niezwykłych jaskiniach.
11:21
this is in Lechuguilla cave in New Mexico near Carlsbad,
266
663000
4000
To jaskinia Lechuguilla w Nowym Meksyku, koło Carlsbadu,
11:25
and this is one of the most famous caves in the world.
267
667000
3000
jedna z najsłynniejszych jaskiń świata.
11:28
It's 115 miles of mapped passage,
268
670000
2000
Jej zbadane przejście ma 185 km długości,
11:30
it's pristine, it has no natural opening
269
672000
3000
jest nienaruszona, bez naturalnych otworów,
11:33
and it's a gigantic biological,
270
675000
2000
i stanowi ogromne laboratorium bio- i geomikrobiologiczne.
11:35
geo-microbiological laboratory.
271
677000
2000
i stanowi ogromne laboratorium bio- i geomikrobiologiczne.
11:38
In this cave, great areas are covered by
272
680000
3000
Wielkie połacie jaskini pokrywa ta czerwona substancja.
11:41
this reddish material that you see here,
273
683000
2000
Wielkie połacie jaskini pokrywa ta czerwona substancja.
11:43
and also these enormous crystals
274
685000
2000
Ze stropu zwisają wielkie kryształy selenitu.
11:45
of selenite that you can see dangling down.
275
687000
2000
Ze stropu zwisają wielkie kryształy selenitu.
11:47
This stuff is produced biologically.
276
689000
3000
To produkt procesów biologicznych.
11:50
This is the breakdown product of the bedrock,
277
692000
3000
Produkt rozpadu skały macierzystej,
11:53
that organisms are busy munching their way through.
278
695000
3000
przez którą przegryzają się te organizmy.
11:56
They take iron and manganese minerals
279
698000
3000
Docierają do zanurzonych w skale minerałów
11:59
within the bedrock and they oxidize them.
280
701000
2000
manganu i żelaza i utleniają je.
12:01
And every time they do that, they get a tiny little packet of energy.
281
703000
4000
To daje im odrobinę energii,
12:05
And that tiny little packet of energy is what they use, then,
282
707000
3000
która napędza ich procesy życiowe.
12:08
to run their life processes.
283
710000
2000
która napędza ich procesy życiowe.
12:10
Interestingly enough, they also do this
284
712000
2000
Co ciekawe, korzystają też z uranu,
12:12
with uranium and chromium, and various other toxic metals.
285
714000
3000
chromu i innych toksycznych metali.
12:15
And so, the obvious avenue
286
717000
3000
Dlatego takie organizmy
12:18
for bio-remediation
287
720000
2000
mogą bardzo przydać się w bioremediacji.
12:20
comes from organisms like this.
288
722000
2000
mogą bardzo przydać się w bioremediacji.
12:22
These organisms we now bring into the lab,
289
724000
2000
Badamy je w laboratorium,
12:24
and you can see some of them growing on Petri plates,
290
726000
2000
hodujemy na szalkach Petriego.
12:26
and get them to reproduce the precise biominerals
291
728000
3000
Odtwarzają biominerały, które znajdujemy na ścianach jaskini.
12:29
that we find on the walls of these caves.
292
731000
2000
Odtwarzają biominerały, które znajdujemy na ścianach jaskini.
12:31
So, these are signals that they leave in the rock record.
293
733000
3000
Pozostawiają sygnały w zapisie skalnym.
12:34
Well, even in basalt surfaces in lava-tube caves,
294
736000
3000
Nawet na powierzchniach bazaltowych,
12:37
which are a by-product of volcanic activity,
295
739000
2000
w jaskiniach "rur lawowych", które tworzy aktywność wulkaniczna,
12:39
we find these walls totally covered,
296
741000
2000
w jaskiniach "rur lawowych", które tworzy aktywność wulkaniczna,
12:41
in many cases,
297
743000
2000
ściany pokrywają często piękne,
12:43
by these beautiful, glistening silver walls,
298
745000
2000
połyskliwie srebrne powłoki,
12:45
or shiny pink or shiny red or shiny gold.
299
747000
3000
czasem różowe, czerwone, czy złote.
12:48
And these are mineral deposits
300
750000
2000
To osady mineralne,
12:50
that are also made by bacteria.
301
752000
2000
także stworzone przez bakterie.
12:52
And you can see in these central images here,
302
754000
2000
Widzimy je w środku slajdu,
12:54
scanning electron micrographs of some of these guys --
303
756000
3000
na obrazach z mikroskopu elektronowego.
12:57
these are gardens of these bacteria.
304
759000
2000
Rosną ich tam całe ogrody.
12:59
One of the interesting things about these particular guys
305
761000
3000
Interesujące w nich jest między innymi to,
13:02
is that they're in the actinomycete
306
764000
2000
że należą do promieniowców (actinomycetes) i streptomycetes.
13:04
and streptomycete groups of the bacteria,
307
766000
2000
że należą do promieniowców (actinomycetes) i streptomycetes.
13:06
which is where we get most of our antibiotics.
308
768000
2000
To źródło większości antybiotyków.
13:09
The sub-surface of Earth
309
771000
2000
Środowisko podziemne cechuje wysoka bioróżnorodność,
13:11
contains a vast biodiversity.
310
773000
2000
Środowisko podziemne cechuje wysoka bioróżnorodność,
13:13
And these organisms,
311
775000
2000
a jego mieszkańcy, w wyniku swej izolacji
13:15
because they're very separate from the surface,
312
777000
2000
a jego mieszkańcy, w wyniku swej izolacji
13:17
make a vast array of novel compounds.
313
779000
4000
wytwarzają wiele nowych związków.
13:21
And so, the potential for exploiting this
314
783000
2000
Przemysł farmakochemiczny
13:23
for pharmaceutical and industrial chemical uses
315
785000
3000
nie wykorzystuje potencjału takich środowisk,
13:26
is completely untapped,
316
788000
2000
nie wykorzystuje potencjału takich środowisk,
13:28
but probably exceeds most of the rest
317
790000
2000
choć przewyższają one w tym aspekcie większość innych.
13:30
of the biodiversity of the planet.
318
792000
2000
choć przewyższają one w tym aspekcie większość innych.
13:32
So, lava-tube caves--
319
794000
2000
Wracając do rur lawowych...
13:34
I've just told you about organisms that live here on this planet.
320
796000
3000
Opowiedziałam o organizmach ziemskich.
13:37
We know that on Mars and the Moon
321
799000
2000
Wiemy, że na Marsie i Księżycu
13:39
there are tons of these structures.
322
801000
2000
jest wiele takich struktur.
13:41
We can see them.
323
803000
1000
Widać je.
13:42
On the left you can see a lava tube forming
324
804000
2000
Widzimy powstawanie rury lawowej
13:44
at a recent eruption -- Mount Etna in Sicily --
325
806000
3000
w niedawnej erupcji sycylijskiej Etny.
13:47
and this is the way these tubes form.
326
809000
2000
Tak powstają te rury.
13:49
And when they hollow out,
327
811000
1000
Już puste, stają się siedliskiem wielu organizmów.
13:50
then they become habitats for organisms.
328
812000
2000
Już puste, stają się siedliskiem wielu organizmów.
13:53
These are all over the planet Mars,
329
815000
2000
Na Marsie są wszędzie,
13:55
and we're busy cataloguing them now.
330
817000
2000
właśnie je katalogujemy.
13:57
And so, there's very interesting cave real estate
331
819000
2000
Jest tam wiele rur lawowych,
13:59
on Mars, at least of that type.
332
821000
3000
potencjalnych siedlisk życia.
14:02
In order to access
333
824000
2000
Chcemy opracować narzędzia,
14:04
these sub-surface environments that we're interested in,
334
826000
3000
które umożliwią nam dotarcie
14:07
we're very interested in developing the tools to do this.
335
829000
3000
do takich podziemnych środowisk.
14:10
You know, it's not easy to get into these caves.
336
832000
2000
Niełatwo wejść do tych jaskiń.
14:12
It requires crawling, climbing,
337
834000
2000
Trzeba się czołgać, wspinać,
14:14
rope-work, technical rope-work
338
836000
3000
używać liny, uprzęży.
14:17
and many other complex human motions
339
839000
4000
Dotarcie do środka wymaga od nas
14:21
in order to access these.
340
843000
2000
złożonej gimnastyki.
14:23
We face the problem of, how can we do this robotically?
341
845000
3000
Jak poradzi sobie z tym robot?
14:26
Why would we want to do it robotically?
342
848000
2000
Dlaczego robot?
14:28
Well, we're going to be sending
343
850000
2000
Na Marsa polecą misje zmechanizowane,
14:30
robotic missions to Mars
344
852000
2000
Na Marsa polecą misje zmechanizowane,
14:32
long in advance of human missions.
345
854000
2000
na długo przed wysłaniem ludzi.
14:34
And then, secondly, getting back to that earlier point that I made
346
856000
3000
Nawiązując do ochrony życia,
14:37
about the preciousness of any life that we may find
347
859000
4000
które możemy znaleźć na Marsie,
14:41
on Mars, we don't want to contaminate it.
348
863000
2000
nie chcemy go zanieczyścić.
14:43
And one of the best ways to study something without contaminating it
349
865000
3000
Jednym z najlepszych rozwiązań
14:46
is to have an intermediary.
350
868000
2000
jest tu użycie pośrednika.
14:48
And in this case, we're imagining
351
870000
2000
W tym wypadku byłyby nim roboty,
14:50
intermediary robotic devices
352
872000
2000
W tym wypadku byłyby nim roboty,
14:52
that can actually do some of that
353
874000
2000
wykonujące za nas część pracy na miejscu,
14:54
front-end work for us,
354
876000
2000
wykonujące za nas część pracy na miejscu,
14:56
to protect any potential life that we find.
355
878000
2000
by chronić potencjalne życie.
14:58
I'm not going to go through all of these projects now,
356
880000
3000
Nie mam czasu wdawać się w szczegóły,
15:01
but we're involved in about half-a-dozen robotic development projects,
357
883000
3000
ale pracujemy nad 6 projektami takich maszyn,
15:04
in collaboration with a number of different groups.
358
886000
3000
wspólnie z wieloma organizacjami.
15:07
I want to talk specifically about the
359
889000
2000
Opowiem o systemie, który widać na górze.
15:09
array that you see on the top.
360
891000
2000
Opowiem o systemie, który widać na górze.
15:11
These are hopping microbot swarms.
361
893000
3000
To skaczące roje mikrorobotów, nad którymi pracuję
15:14
I'm working on this with the Field and Space Robotics Laboratory
362
896000
2000
w Field and Space Robotics Laboratory
15:16
and my friend Steve Dubowsky at MIT,
363
898000
3000
w MIT, z kolegą Stevem Dubowskim.
15:19
and we have come up with the idea
364
901000
2000
Te malutkie roboty,
15:21
of having little, jumping bean-like
365
903000
3000
przypominające meksykańską "skaczącą fasolę",
15:24
robots
366
906000
2000
przypominające meksykańską "skaczącą fasolę",
15:26
that are propelled by artificial muscle,
367
908000
3000
napędzane są przez sztuczne mięśnie,
15:29
which is one of the Dubowsky Lab's specialties --
368
911000
3000
jedną ze specjalności laboratorium Dubowskiego.
15:32
are the EPAMs, or artificial muscles.
369
914000
2000
EPAM, czyli sztuczne mięśnie.
15:34
And these allow them to hop.
370
916000
2000
Dzięki nim podskakują.
15:36
They behave with
371
918000
2000
Zachowaniem przypominają rój,
15:38
a swarm behavior,
372
920000
2000
Zachowaniem przypominają rój,
15:40
where they relate to each other,
373
922000
2000
reagują na siebie nawzajem,
15:42
modeled after insect swarm behavior,
374
924000
2000
jak owady w roju.
15:44
and they could be made very numerous.
375
926000
3000
Może ich być bardzo dużo.
15:47
And so, one can send a thousand of them,
376
929000
2000
Można wysłać ich tysiąc,
15:49
as you can see in this upper left-hand picture,
377
931000
3000
jak widać w lewym górnym rogu,
15:52
a thousand of them could fit into the payload bay
378
934000
3000
nawet tysiąc zmieści się w komorze łazika MER.
15:55
that was used for one of the current MER Rovers.
379
937000
3000
nawet tysiąc zmieści się w komorze łazika MER.
15:58
And these little guys -- you could lose many of them.
380
940000
3000
Utrata dużej ich ilości nie sprawia problemu.
16:01
If you send a thousand of them,
381
943000
2000
Jeśli wyślemy tysiąc,
16:03
you could probably get rid of 90 percent of them and still have a mission.
382
945000
2000
nawet strata 90% nie przerwie misji.
16:05
And so, that allows you the flexibility
383
947000
3000
To zapewnia elastyczność
16:08
to go into very challenging terrain
384
950000
3000
w poruszaniu się w bardzo trudnym terenie
16:11
and actually make your way where you want to go.
385
953000
2000
i umożliwia dotarcie do celu.
16:13
Now, to wrap this up, I want to talk for two seconds
386
955000
3000
Na koniec przez 2 sekundy opowiem o jaskiniach
16:16
about caves and the human expansion beyond Earth
387
958000
3000
i o tym, jak ekspansja ludzka w kosmosie
16:19
as a natural outgrowth of the work that we do in caves.
388
961000
3000
wiąże się z naszymi badaniami jaskiń.
16:22
It occurred to us a number of years ago
389
964000
2000
Kilka lat temu zauważyliśmy,
16:24
that caves have many properties
390
966000
2000
że pewne cechy czyniły z jaskiń użyteczne siedliska
16:26
that people have used
391
968000
2000
że pewne cechy czyniły z jaskiń użyteczne siedliska
16:28
and other organisms have used as habitat in the past.
392
970000
2000
dla ludzi i innych organizmów.
16:30
And perhaps it's time we started to explore those,
393
972000
3000
Może czas wziąć to pod uwagę
16:34
in the context of future Mars and the Moon exploration.
394
976000
3000
w kontekście eksploracji Księżyca i Marsa.
16:37
So, we have just finished a NASA Institute for Advanced Concepts Phase II study,
395
979000
5000
Skończyliśmy badania II stopnia dla Institute for Advanced Concepts w NASA,
16:42
looking at the irreducible set of technologies
396
984000
2000
w których szukaliśmy minimalnego zestawu technologii,
16:44
that you would need in order to
397
986000
2000
w których szukaliśmy minimalnego zestawu technologii,
16:46
actually allow people to inhabit lava tubes
398
988000
3000
umożliwiającego zasiedlenie rur lawowych Księżyca czy Marsa.
16:49
on the Moon or Mars.
399
991000
2000
umożliwiającego zasiedlenie rur lawowych Księżyca czy Marsa.
16:51
It turns out to be a fairly simple and small list,
400
993000
3000
Okazało się, że lista jest prosta i krótka.
16:54
and we have gone
401
996000
2000
Skierowaliśmy się ku technologiom nieskomplikowanym.
16:56
in the relatively primitive technology direction.
402
998000
2000
Skierowaliśmy się ku technologiom nieskomplikowanym.
16:58
So, we're talking about things like inflatable liners
403
1000000
3000
Są to na przykład dmuchane wyściółki,
17:01
that can conform to the complex topological shape
404
1003000
3000
które dostosowują się do skomplikowanej topologii
17:04
on the inside of a cave,
405
1006000
2000
wnętrza jaskiniowego,
17:06
foamed-in-place airlocks to deal with this complex topology,
406
1008000
4000
izolowane piankowo śluzy, które poradzą sobie z tą topologią,
17:10
various ways of getting breathing gases
407
1012000
3000
różne sposoby pozyskiwania gazów oddechowych
17:13
made from the intrinsic materials of these bodies.
408
1015000
3000
z substancji obecnych na tych ciałach niebieskich.
17:16
And the future is there for us
409
1018000
2000
Rury lawowe Marsa czekają na nas.
17:18
to use these lava-tube caves on Mars.
410
1020000
3000
Rury lawowe Marsa czekają na nas.
17:21
And right now we're in caves, and we're doing science and recreation,
411
1023000
4000
Obecnie jaskinie są miejscem badań i rozrywki,
17:25
but I think in the future we'll be using them
412
1027000
2000
ale może kiedyś posłużą badaczom innych planet.
17:27
for habitat and science on these other bodies.
413
1029000
2000
ale może kiedyś posłużą badaczom innych planet.
17:29
Now, my view of what the current status
414
1031000
3000
Przy obecnym stanie wiedzy
17:32
of potential life on Mars is
415
1034000
2000
oceniam, że życie na Marsie
17:34
that it's probably been on the planet,
416
1036000
3000
oceniam, że życie na Marsie
17:37
maybe one in two chances.
417
1039000
3000
istniało na 50%.
17:40
The question as to whether
418
1042000
3000
Trudno dziś powiedzieć,
17:43
there is life on Mars that is related to life on Earth
419
1045000
4000
czy istnieje na Marsie życie spokrewnione z ziemskim,
17:47
has now been very muddied,
420
1049000
2000
czy istnieje na Marsie życie spokrewnione z ziemskim,
17:49
because we now know,
421
1051000
1000
ponieważ wiadomo na podstawie badań meteorytów z Marsa,
17:50
from Mars meteorites that have made it to Earth,
422
1052000
3000
ponieważ wiadomo na podstawie badań meteorytów z Marsa,
17:53
that there's material that can be exchanged between those two planets.
423
1055000
4000
że dwie planety mogły wymieniać się niektórymi substancjami.
17:57
One of the burning questions, of course, is
424
1059000
2000
Powstaje palące pytanie,
17:59
if we go there and find life in the sub-surface,
425
1061000
3000
czy jeśli odnajdziemy tam życie,
18:02
as I fully expect that we will,
426
1064000
2000
o czym jestem przekonana,
18:04
is that a second genesis of life?
427
1066000
2000
czy to druga geneza życia?
18:06
Did life start here
428
1068000
2000
Czy życie powstało tutaj
18:08
and was it transported there?
429
1070000
2000
i zostało tam przeniesione?
18:10
Did it start there and get transported here?
430
1072000
3000
Czy powstało tam i przeniosło się tu?
18:13
This will be a fascinating puzzle as we go into the next half-century,
431
1075000
4000
Mam nadzieję, że kolejne misje na Marsa w najbliższym półwieczu
18:17
and where I expect that we will
432
1079000
2000
Mam nadzieję, że kolejne misje na Marsa w najbliższym półwieczu
18:19
have more and more Mars missions to answer these questions.
433
1081000
3000
pozwolą rozwiązać tę fascynującą zagadkę.
18:22
Thank you.
434
1084000
2000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Penelope Boston - Cave scientistPenelope Boston studies caves and karst formations, and the special biology that lives in them -- both here on Earth and possibly on other planets.
Why you should listen
Penelope Boston is fascinated by caves -- secret, mineral environments that shelter mysteries in beguiling darkness and stillness. She's spent most of her career studying caves and karst formations (karst is a formation where a bedrock, such as limestone, is eaten away by water to form underground voids), and is the cofounder of the new National Cave and Karst Research Institute, based in New Mexico.
Deep inside caves, there's a biology that is like no other on Earth, protected from surface stress and dependent on cave conditions for its survival. As part of her work with caves, Boston studies this life -- and has made the very sensible suggestion that, if odd forms of life lie quietly undiscovered in Earth's caves, there's a good chance it might also have arisen in caves and karst on other planets. Now, she's working on some new ways to look for it
Penelope Boston | Speaker | TED.com