TED@DuPont
Lori Gottlieb: How changing your story can change your life
Lori Gottlieb: Jak zmiana narracji może wpłynąć na twoje życie
Filmed:
Readability: 3.2
2,463,841 views
Dzięki historiom nadajemy sens swojemu życiu, ale gdy te narracje są niepełne albo mylące, zamiast iść do przodu i zyskać zrozumienie, możemy utknąć w miejscu. W tej pragmatycznej prelekcji psychoterapeutka redagująca kolumnę porad, Lori Gottlieb, pokazuje, jak redagować własną narrację i przedstawiać ją z innego punktu widzenia, aby uwolnić się od historii, które sobie wmawiamy.
Lori Gottlieb - Psychotherapist, author
Lori Gottlieb asks: What if the stories we tell ourselves are wrong? Full bio
Lori Gottlieb asks: What if the stories we tell ourselves are wrong? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Zacznę od przytoczenia wiadomości,
którą ostatnio dostałam.
którą ostatnio dostałam.
00:12
I'm going to start
by telling you about an email
by telling you about an email
0
873
2262
00:15
that I saw in my inbox recently.
1
3159
1809
Moja skrzynka odbiorcza
jest dość nietypowa,
jest dość nietypowa,
00:17
Now, I have a pretty unusual inbox
2
5342
2825
ponieważ jestem terapeutką
00:20
because I'm a therapist
3
8191
1436
odpowiedzialną za kolumnę porad
"Drogi terapeuto",
"Drogi terapeuto",
00:21
and I write an advice column
called "Dear Therapist,"
called "Dear Therapist,"
4
9651
3444
więc wyobraźcie sobie,
jakie wiadomości dostaję.
jakie wiadomości dostaję.
00:25
so you can imagine what's in there.
5
13119
2444
Przeczytałam tysiące
bardzo osobistych listów
bardzo osobistych listów
00:27
I mean, I've read thousands
of very personal letters
of very personal letters
6
15587
4231
od nieznajomych z całego świata.
00:31
from strangers all over the world.
7
19842
2266
Tematy są różne,
od złamanych serc i straty
od złamanych serc i straty
00:34
And these letters range
from heartbreak and loss,
from heartbreak and loss,
8
22555
2293
po kłótnie z rodzicami albo z rodzeństwem.
00:36
to spats with parents or siblings.
9
24872
2350
Wszystkie przechowuję w folderze,
00:39
I keep them in a folder on my laptop,
10
27246
2401
który nazwałam "Trudy życia".
00:41
and I've named it
"The Problems of Living."
"The Problems of Living."
11
29671
2733
00:44
So, I get this email,
I get lots of emails just like this,
I get lots of emails just like this,
12
32428
3405
Dostaję takich wiadomości bardzo dużo
i chcę zaprosić was do mojego świata,
00:47
and I want to bring you
into my world for a second
into my world for a second
13
35857
2358
aby przeczytać jedną z nich.
00:50
and read you one of these letters.
14
38239
2229
Oto ona.
00:52
And here's how it goes.
15
40492
1534
"Drogi terapeuto,
00:58
"Dear Therapist,
16
46698
1777
jestem mężatką od 10 lat
01:00
I've been married for 10 years
17
48499
1437
i jeszcze parę lat temu
wszystko szło świetnie.
wszystko szło świetnie.
01:01
and things were good
until a couple of years ago.
until a couple of years ago.
18
49960
2682
Ale mąż zaczął się ze mną
coraz rzadziej kochać
coraz rzadziej kochać
01:04
That's when my husband
stopped wanting to have sex as much,
stopped wanting to have sex as much,
19
52666
2771
i teraz prawie w ogóle
nie uprawiamy seksu".
nie uprawiamy seksu".
01:07
and now we barely have sex at all."
20
55461
1849
Założę się, że nie tego
się spodziewaliście.
się spodziewaliście.
01:09
I'm sure you guys were not expecting this.
21
57334
2015
(Śmiech)
01:11
(Laughter)
22
59373
1001
01:12
"Well, last night I discovered
that for the past few months,
that for the past few months,
23
60398
3239
"Wczoraj wieczorem odkryłam,
że od paru miesięcy
że od paru miesięcy
w tajemnicy odbywa długie,
nocne rozmowy telefoniczne
nocne rozmowy telefoniczne
01:15
he's been secretly having
long, late-night phone calls
long, late-night phone calls
24
63661
2541
z kobietą z pracy.
01:18
with a woman at his office.
25
66226
1766
Wyguglałam ją i jest przepiękna.
01:20
I googled her, and she's gorgeous.
26
68016
2456
Nie mogę uwierzyć, że to się dzieje.
01:22
I can't believe this is happening.
27
70496
1794
Ojciec miał romans
z kobietą z pracy, gdy byłam młoda,
z kobietą z pracy, gdy byłam młoda,
01:24
My father had an affair
with a coworker when I was young
with a coworker when I was young
28
72314
2674
i rozbiło to naszą rodzinę.
01:27
and it broke our family apart.
29
75012
2103
Chyba nie muszę mówić, że jestem załamana.
01:29
Needless to say, I'm devastated.
30
77139
2365
Jeśli zostanę w tym związku,
01:31
If I stay in this marriage,
31
79528
1337
nigdy nie będę w stanie zaufać mężowi,
01:32
I'll never be able
to trust my husband again.
to trust my husband again.
32
80889
2111
ale nie chcę, żeby dzieci
musiały znosić rozwód, miały macochę...
musiały znosić rozwód, miały macochę...
01:35
But I don't want to put our kids
through a divorce,
through a divorce,
33
83024
2389
01:37
stepmom situation, etc.
34
85437
1841
01:39
What should I do?"
35
87302
1200
Co powinnam zrobić?".
01:42
Well, what do you think she should do?
36
90743
3158
Co, waszym zdaniem, powinna zrobić?
Gdybyście dostali taki list,
01:46
If you got this letter,
37
94727
1238
01:47
you might be thinking
about how painful infidelity is.
about how painful infidelity is.
38
95989
3468
pewnie byście myśleli o tym,
jak bolesna jest zdrada.
jak bolesna jest zdrada.
Albo o tym, jak bolesna
jest w tym szczególnym przypadku,
jest w tym szczególnym przypadku,
01:51
Or maybe about how especially
painful it is here
painful it is here
39
99802
3135
ze względu na doświadczenia
autorki z ojcem.
autorki z ojcem.
01:54
because of her experience
growing up with her father.
growing up with her father.
40
102961
2666
I, jak ja, pewnie byście czuli
empatię wobec tej kobiety
empatię wobec tej kobiety
01:58
And like me, you'd probably
have some empathy for this woman,
have some empathy for this woman,
41
106040
2862
i mieli, jak by to ładnie powiedzieć,
02:00
and you might even have some,
42
108926
1412
02:02
how should I put this nicely,
43
110362
1444
02:03
let's just call them "not-so-positive"
feelings for her husband.
feelings for her husband.
44
111830
3254
"niezbyt pozytywne" odczucia
wobec jej męża.
wobec jej męża.
Tego typu myśli pojawiają się
również w mojej głowie,
również w mojej głowie,
02:07
Now, those are the kinds of things
that go through my mind too,
that go through my mind too,
45
115108
2956
gdy czytam takie listy.
02:10
when I'm reading
these letters in my inbox.
these letters in my inbox.
46
118088
2008
Ale muszę być bardzo ostrożna,
kiedy na nie odpowiadam,
kiedy na nie odpowiadam,
02:12
But I have to be really careful
when I respond to these letters
when I respond to these letters
47
120120
3079
bo wiem, że każdy list jest historią
02:15
because I know that every letter I get
is actually just a story
is actually just a story
48
123223
3975
opowiedzianą tylko z jednej strony.
02:19
written by a specific author.
49
127222
1928
I że jej druga wersja również istnieje.
02:21
And that another version
of this story also exists.
of this story also exists.
50
129174
3048
Zawsze.
02:24
It always does.
51
132246
1420
Mówię o tym, bo jako terapeutka
zrozumiałam przynajmniej jedno:
zrozumiałam przynajmniej jedno:
02:26
And I know this
52
134166
1160
02:27
because if I've learned
anything as a therapist,
anything as a therapist,
53
135350
2252
że wszyscy jesteśmy
nierzetelnymi narratorami naszych żyć.
nierzetelnymi narratorami naszych żyć.
02:29
it's that we are all unreliable
narrators of our own lives.
narrators of our own lives.
54
137626
3331
Ja jestem.
02:33
I am.
55
141306
1150
Wy jesteście.
02:34
You are.
56
142973
1150
I każdy, kogo znacie, też jest.
02:36
And so is everyone you know.
57
144497
2233
Pewnie nie powinnam tego mówić,
02:38
Which I probably shouldn't have told you
58
146754
1960
bo teraz nie uwierzycie w moją prelekcję.
02:40
because now you're not
going to believe my TED Talk.
going to believe my TED Talk.
59
148738
2484
(Śmiech)
Nie mówię, że specjalnie ściemniamy.
02:43
Look, I don't mean
that we purposely mislead.
that we purposely mislead.
60
151246
2365
Większość tego, co opowiadają
mi ludzie, jest prawdą,
mi ludzie, jest prawdą,
02:45
Most of what people tell me
is absolutely true,
is absolutely true,
61
153635
3112
ale pokazaną z ich obecnego
punktu widzenia.
punktu widzenia.
02:48
just from their current points of view.
62
156771
2261
W zależności od tego,
na czym się skupiają,
na czym się skupiają,
02:51
Depending on what
they emphasize or minimize,
they emphasize or minimize,
63
159056
2428
co uwzględniają, a co pomijają,
02:53
what they leave in, what they leave out,
64
161508
1909
co widzą i co chcą, abym ja widziała,
02:55
what they see and want me to see,
65
163441
2016
opowiadają swoje historie
w odpowiedni sposób.
w odpowiedni sposób.
02:57
they tell their stories
in a particular way.
in a particular way.
66
165481
2674
Pięknie opisał to psycholog Jerome Bruner,
03:00
The psychologist Jerome Bruner
described this beautifully -- he said,
described this beautifully -- he said,
67
168179
3239
"Opowiadając historię, nieuchronnie
zajmujemy stanowisko moralne".
zajmujemy stanowisko moralne".
03:03
"To tell a story is, inescapably,
to take a moral stance."
to take a moral stance."
68
171442
4159
Każde z nas nosi w sobie
historie ze swojego życia.
historie ze swojego życia.
03:07
All of us walk around
with stories about our lives.
with stories about our lives.
69
175966
2635
Czemu podjęto jakieś decyzje,
czemu coś się nie udało,
czemu coś się nie udało,
03:10
Why choices were made,
why things went wrong,
why things went wrong,
70
178625
2436
czemu traktowaliśmy kogoś
w pewien sposób -
w pewien sposób -
03:13
why we treated someone a certain way --
71
181085
1873
03:14
because obviously, they deserved it --
72
182982
1993
no bo przecież mu się należało --
czemu ktoś traktował nas
w pewien sposób...
w pewien sposób...
03:16
why someone treated us a certain way --
73
184999
1938
mimo tego, że nam się nie należało.
03:18
even though, obviously, we didn't.
74
186961
1738
03:20
Stories are the way
we make sense of our lives.
we make sense of our lives.
75
188723
2952
Dzięki historiom
nadajemy sens swojemu życiu.
nadajemy sens swojemu życiu.
Ale co, jeśli historie, które opowiadamy,
03:23
But what happens when the stories we tell
76
191699
2690
wprowadzają w błąd, są niepełne
albo po prostu niesłuszne?
albo po prostu niesłuszne?
03:26
are misleading or incomplete
or just wrong?
or just wrong?
77
194413
3523
03:30
Well, instead of providing clarity,
78
198929
1680
Zamiast iść do przodu,
03:32
these stories keep us stuck.
79
200633
1858
stajemy się więźniami tych opowieści.
Zakładamy, że to okoliczności
kreują nasze historie.
kreują nasze historie.
03:34
We assume that our circumstances
shape our stories.
shape our stories.
80
202515
3222
Moja praca za każdym razem udowadnia mi,
03:38
But what I found time and again in my work
81
206230
2033
że jest dokładnie na odwrót.
03:40
is that the exact opposite happens.
82
208287
1951
To, jak przedstawiamy nasze życie,
kształtuje to, jakie ono będzie.
kształtuje to, jakie ono będzie.
03:42
The way we narrate our lives
shapes what they become.
shapes what they become.
83
210262
3595
Nasze opowieści są niebezpieczne,
03:46
That's the danger of our stories,
84
214989
1579
ponieważ mogą nas zniszczyć,
03:48
because they can really mess us up,
85
216592
1682
ale mają też w sobie siłę.
03:50
but it's also their power.
86
218298
1246
Oznacza to, że jeśli możemy
zmienić swoje historie,
zmienić swoje historie,
03:51
Because what it means
is that if we can change our stories,
is that if we can change our stories,
87
219568
2984
możemy też zmienić swoje życie.
03:54
then we can change our lives.
88
222576
2055
Dzisiaj chcę wam pokazać, jak.
03:56
And today, I want to show you how.
89
224655
1897
Powiedziałam wam, że jestem terapeutką,
03:59
Now, I told you I'm a therapist,
90
227624
1833
taką prawdziwą - w tym jestem
wiarygodną narratorką.
wiarygodną narratorką.
04:01
and I really am, I'm not being
an unreliable narrator.
an unreliable narrator.
91
229481
2873
Ale jeśli, powiedzmy, jestem w samolocie
04:04
But if I'm, let's say, on an airplane,
92
232378
2206
i ktoś pyta się, czym się zajmuję,
04:06
and someone asks what I do,
93
234608
1881
to zazwyczaj mówię, że jestem redaktorką.
04:08
I usually say I'm an editor.
94
236513
2124
Mówię tak między innym dlatego,
że na "terapeutkę"
że na "terapeutkę"
04:11
And I say that partly
because if I say I'm a therapist,
because if I say I'm a therapist,
95
239017
2572
zwykle dostaję dziwną odpowiedź w stylu
04:13
I always get some awkward response, like,
96
241613
2984
"O, terapeutka.
04:16
"Oh, a therapist.
97
244621
1675
Będziesz mnie pani psychoanalizować?".
04:18
Are you going to psychoanalyze me?"
98
246320
2148
A ja myślę sobie, "A: nie,
04:20
And I'm thinking, "A : no,
99
248492
1564
i B: niby czemu miałabym to tutaj robić?
04:22
and B: why would I do that here?
100
250080
2404
Gdybym była ginekolożką,
04:24
If I said I was a gynecologist,
101
252508
1500
też byś zapytała,
czy zrobię ci teraz badanie?".
czy zrobię ci teraz badanie?".
04:26
would you ask if I were
about to give you a pelvic exam?"
about to give you a pelvic exam?"
102
254032
2667
(Śmiech)
04:28
(Laughter)
103
256723
1975
Ale, przede wszystkim, mówię tak,
04:31
But the main reason I say I'm an editor
104
259207
2262
bo jest to po prostu prawda.
04:33
is because it's true.
105
261493
1524
04:35
Now, it's the job of all therapists
to help people edit,
to help people edit,
106
263041
2681
Zadaniem terapeuty
jest pomóc ludziom w redagowaniu,
jest pomóc ludziom w redagowaniu,
04:37
but what's interesting
about my specific role as Dear Therapist
about my specific role as Dear Therapist
107
265746
3110
ale, co ciekawe, w mojej roli
jako Drogi terapeuta,
jako Drogi terapeuta,
redagując nie robię tego
tylko dla jednej osoby,
tylko dla jednej osoby,
04:40
is that when I edit,
I'm not just editing for one person.
I'm not just editing for one person.
108
268880
2691
ale uczę wszystkich czytelników,
04:43
I'm trying to teach a whole group
of readers how to edit,
of readers how to edit,
109
271595
2674
za pomocą jednego listu tygodniowo.
04:46
using one letter each week as the example.
110
274293
2008
Rozważam następujące kwestie:
04:48
So I'm thinking about things like,
111
276325
1643
"Co jest nieistotne?"
04:49
"What material is extraneous?"
112
277992
1778
"Czy protagonista idzie do przodu,
czy zatacza koła,
czy zatacza koła,
04:51
"Is the protagonist moving forward
or going in circles,
or going in circles,
113
279794
3246
czy bohaterowie poboczni
są istotni, czy przeszkadzają?",
są istotni, czy przeszkadzają?",
04:55
are the supporting characters important
or are they a distraction?"
or are they a distraction?"
114
283064
3143
Czy elementy fabuły ukazują motyw?".
04:58
"Do the plot points reveal a theme?"
115
286231
2133
Zauważyłam,
05:00
And what I've noticed
116
288699
1555
że opowieści większości osób skupiają się
na dwóch kluczowych motywach.
na dwóch kluczowych motywach.
05:02
is that most people's stories
tend to circle around two key themes.
tend to circle around two key themes.
117
290278
4000
Pierwszym jest wolność,
05:06
The first is freedom,
118
294302
1476
a drugim - zmiana.
05:07
and the second is change.
119
295802
1777
To od nich zaczynam proces redakcji.
05:09
And when I edit,
120
297603
1230
05:10
those are the themes that I start with.
121
298857
2092
Skupmy się przez chwilę na wolności.
05:12
So, let's take a look
at freedom for a second.
at freedom for a second.
122
300973
2698
Nasze opowieści brzmią mniej więcej tak:
05:15
Our stories about freedom go like this:
123
303695
2754
05:18
we believe, in general,
124
306473
1865
na ogół wierzymy,
że nasza wolność jest nieograniczona.
05:20
that we have an enormous
amount of freedom.
amount of freedom.
125
308362
3388
Do czasu, gdy pojawia się problem
05:24
Except when it comes
to the problem at hand,
to the problem at hand,
126
312317
2080
i nagle tej wolności nie mamy wcale.
05:26
in which case, suddenly,
we feel like we have none.
we feel like we have none.
127
314421
2500
Wiele z tych opowieści mówi
o byciu w potrzasku, prawda?
o byciu w potrzasku, prawda?
05:28
Many of our stories
are about feeling trapped, right?
are about feeling trapped, right?
128
316945
2658
Czujemy się uwięzieni
przez rodzinę, miejsce pracy,
przez rodzinę, miejsce pracy,
05:31
We feel imprisoned
by our families, our jobs,
by our families, our jobs,
129
319627
2475
05:34
our relationships, our pasts.
130
322126
2112
związki czy przeszłość.
05:36
Sometimes, we even imprison ourselves
with a narrative of self-flagellation --
with a narrative of self-flagellation --
131
324599
3667
Nieraz sami więzimy się
w narracji samobiczowania...
w narracji samobiczowania...
Doskonale znacie te historie.
05:40
I know you guys all know these stories.
132
328290
1889
Motyw "Wszyscy maja lepiej ode mnie",
05:42
The "everyone's life
is better than mine" story,
is better than mine" story,
133
330203
2249
kreowany przez media społecznościowe.
05:44
courtesy of social media.
134
332476
1246
A także "jestem pozerem",
"jestem odstręczający",
"jestem odstręczający",
05:45
The "I'm an impostor" story,
the "I'm unlovable" story,
the "I'm unlovable" story,
135
333746
2572
czy "nigdy mi się nie ułoży".
05:48
the "nothing will ever
work out for me" story.
work out for me" story.
136
336342
2198
"Gdy mówię 'Cześć, Siri', a ona
nie odpowiada, więc mnie nienawidzi".
nie odpowiada, więc mnie nienawidzi".
05:50
The "when I say, 'Hey, Siri, '
and she doesn't answer,
and she doesn't answer,
137
338564
2537
05:53
that means she hates me" story.
138
341125
1517
Widzę, że nie tylko ja tak mam.
05:54
I see you, see, I'm not the only one.
139
342666
2061
Kobieta, która napisała ten list,
również czuje się uwięziona.
również czuje się uwięziona.
05:57
The woman who wrote me that letter,
140
345532
1905
05:59
she also feels trapped.
141
347461
1888
Jeśli zostanie z mężem,
już nigdy mu nie zaufa,
już nigdy mu nie zaufa,
06:01
If she stays with her husband,
she'll never trust him again,
she'll never trust him again,
142
349373
2849
ale jeśli odejdzie,
to ucierpią na tym dzieci.
to ucierpią na tym dzieci.
06:04
but if she leaves,
her children will suffer.
her children will suffer.
143
352246
2405
Jest rysunek, który świetnie przedstawia
sedno takich sytuacji.
sedno takich sytuacji.
06:07
Now, there's a cartoon
that I think is a perfect example
that I think is a perfect example
144
355040
2880
06:09
of what's really going on
in these stories.
in these stories.
145
357944
2524
Jest tam więzień szarpiący kratami,
06:12
The cartoon shows a prisoner
shaking the bars,
shaking the bars,
146
360492
2406
który desperacko próbuje się wydostać.
06:14
desperately trying to get out.
147
362922
2022
Ale po lewej i prawej stronie nic nie ma.
06:16
But on the right and the left, it's open.
148
364968
2191
Żadnych krat.
06:19
No bars.
149
367183
1761
Więzień nie jest w więzieniu.
06:20
The prisoner isn't in jail.
150
368968
2206
Tak jak większość z nas.
06:23
That's most of us.
151
371977
1175
Czujemy się przytłoczeni,
06:25
We feel completely trapped,
152
373176
1603
uwięzieni w emocjonalnej celi więziennej.
06:26
stuck in our emotional jail cells.
153
374803
2095
06:28
But we don't walk
around the bars to freedom
around the bars to freedom
154
376922
2119
Ale nie wychodzimy bokiem na wolność,
bo wiemy, że jest w tym pewien haczyk.
06:31
because we know there's a catch.
155
379065
2134
Wolność wiąże się z odpowiedzialnością.
06:33
Freedom comes with responsibility.
156
381223
2266
A jeśli weźmiemy odpowiedzialność
za naszą część historii,
za naszą część historii,
06:35
And if we take responsibility
for our role in the story,
for our role in the story,
157
383802
3849
może okazać się, że musimy się zmienić.
06:39
we might just have to change.
158
387675
2119
Zmiana jest drugim motywem
typowym dla naszych opowieści.
typowym dla naszych opowieści.
06:41
And that's the other common theme
that I see in our stories: change.
that I see in our stories: change.
159
389818
3238
Wygląda to mniej więcej tak:
06:45
Those stories sound like this:
160
393080
1476
dana osoba mówi, "chcę się zmienić".
06:46
a person says, "I want to change."
161
394580
2206
A tak naprawdę kryje się za tym
06:48
But what they really mean is,
162
396810
1967
"chcę, aby inny bohater
tej historii się zmienił".
tej historii się zmienił".
06:50
"I want another character
in the story to change."
in the story to change."
163
398801
3223
Terapeuci opisują to następująco:
06:54
Therapists describe this dilemma as:
164
402476
1730
"Gdyby babcia miała wąsy,
to by była dziadkiem".
to by była dziadkiem".
06:56
"If the queen had balls,
she'd be the king."
she'd be the king."
165
404230
2508
No cóż.
06:58
I mean --
166
406762
1159
(Śmiech)
06:59
(Laughter)
167
407945
1000
Nie ma to sensu, prawda?
07:00
It makes no sense, right?
168
408969
1904
Niby czemu protagonista,
będący główną postacią w historii,
będący główną postacią w historii,
07:03
Why wouldn't we want the protagonist,
169
411923
1984
07:05
who's the hero of the story, to change?
170
413931
2405
miałby się zmienić?
07:08
Well, it might be because change,
171
416360
1627
Być może dlatego, że zmiana,
nawet bardzo pozytywna,
07:10
even really positive change,
172
418011
1730
niesie za sobą
zaskakujące poczucie straty.
zaskakujące poczucie straty.
07:11
involves a surprising amount of loss.
173
419765
2592
Starty tego, co znajome.
07:14
Loss of the familiar.
174
422381
1611
07:16
Even if the familiar is unpleasant
or utterly miserable,
or utterly miserable,
175
424016
3333
Nawet jeśli znajome
jest nieprzyjemne albo żałosne,
jest nieprzyjemne albo żałosne,
to znamy bohaterów,
miejsce akcji i fabułę,
miejsce akcji i fabułę,
07:19
at least we know the characters
and setting and plot,
and setting and plot,
176
427373
2484
aż do powtarzającego się
w historii dialogu.
w historii dialogu.
07:21
right down to the recurring
dialogue in this story.
dialogue in this story.
177
429881
2413
"Nigdy nie robisz prania!".
07:24
"You never do the laundry!"
178
432318
1318
"Ostatnio zrobiłem!".
07:25
"I did it last time!"
179
433660
1213
"Tak? Niby kiedy?".
07:26
"Oh, yeah? When?"
180
434897
1164
Jest coś dziwnie pocieszającego w tym,
07:28
There's something oddly comforting
181
436085
1731
że doskonale wiemy,
jak za każdym razem potoczy się historia.
jak za każdym razem potoczy się historia.
07:29
about knowing exactly
how the story is going to go
how the story is going to go
182
437840
2350
07:32
every single time.
183
440214
1452
Napisanie nowego rozdziału
wiąże się z wyprawą w nieznane.
wiąże się z wyprawą w nieznane.
07:34
To write a new chapter
is to venture into the unknown.
is to venture into the unknown.
184
442170
3516
To niczym patrzenie na pustą kartkę.
07:37
It's to stare at a blank page.
185
445710
2206
Każdy pisarz wam powie,
że nie ma nic gorszego od pustej strony.
że nie ma nic gorszego od pustej strony.
07:39
And as any writer will tell you,
186
447940
1563
07:41
there's nothing more terrifying
than a blank page.
than a blank page.
187
449527
2571
Sprawa jest prosta.
07:44
But here's the thing.
188
452476
1437
Gdy już zredagujemy swoją historię,
07:45
Once we edit our story,
189
453937
2023
kolejny rozdział będzie pisać się
znacznie łatwiej.
znacznie łatwiej.
07:47
the next chapter
becomes much easier to write.
becomes much easier to write.
190
455984
3134
W naszej kulturze tak wiele mówi się
o poznawaniu samego siebie.
o poznawaniu samego siebie.
07:51
We talk so much in our culture
about getting to know ourselves.
about getting to know ourselves.
191
459459
3294
Ale żeby się poznać,
najpierw musimy się "odznać".
najpierw musimy się "odznać".
07:54
But part of getting to know yourself
is to unknow yourself.
is to unknow yourself.
192
462777
3587
Uwolnić się od naszej wersji historii,
którą sobie powtarzaliśmy,
którą sobie powtarzaliśmy,
07:58
To let go of the one version of the story
you've been telling yourself
you've been telling yourself
193
466388
3588
aby móc cieszyć się życiem,
08:02
so that you can live your life,
194
470000
1826
a nie zamartwiać tym,
co wmawialiśmy sobie na jego temat.
co wmawialiśmy sobie na jego temat.
08:03
and not the story
that you've been telling yourself
that you've been telling yourself
195
471850
2396
08:06
about your life.
196
474270
1150
Właśnie tak możemy wydostać się zza krat.
08:07
And that's how we walk around those bars.
197
475897
2836
Wróćmy więc do listu
tej kobiety od zdrady.
tej kobiety od zdrady.
08:11
So I want to go back to the letter
from the woman, about the affair.
from the woman, about the affair.
198
479297
3341
Zapytała mnie, co powinna zrobić.
08:14
She asked me what she should do.
199
482662
2111
W moim gabinecie widnieje takie słowo:
08:16
Now, I have this word
taped up in my office:
taped up in my office:
200
484797
2449
ultrakrepidarianizm.
08:19
ultracrepidarianism.
201
487270
1984
Wyrażanie opinii i rad w sprawach będących
poza obszarem wiedzy danej osoby.
poza obszarem wiedzy danej osoby.
08:21
The habit of giving advice or opinions
outside of one's knowledge or competence.
outside of one's knowledge or competence.
202
489278
4595
Świetne słowo, prawda?
08:25
It's a great word, right?
203
493897
1278
Pasuje do wielu sytuacji,
08:27
You can use it in all different contexts,
204
495199
1961
więc po tej prelekcji
pewnie też będziecie go używać.
pewnie też będziecie go używać.
08:29
I'm sure you will be using it
after this TED Talk.
after this TED Talk.
205
497184
2411
Używam go, ponieważ jako terapeutka
08:31
I use it because it reminds me
that as a therapist,
that as a therapist,
206
499619
2911
mogę pomóc ludziom uporządkować problemy,
08:34
I can help people to sort out
what they want to do,
what they want to do,
207
502554
2382
ale nie mogę za nich
podejmować życiowych decyzji.
podejmować życiowych decyzji.
08:36
but I can't make
their life choices for them.
their life choices for them.
208
504960
2468
Tylko sami możemy napisać swoje historie,
08:39
Only you can write your story,
209
507754
2619
ale potrzebujemy do tego
odpowiednich narzędzi.
odpowiednich narzędzi.
08:42
and all you need are some tools.
210
510397
2103
08:44
So what I want to do
211
512524
1291
Chciałabym, żebyśmy wspólnie
zredagowali list tej kobiety,
zredagowali list tej kobiety,
08:45
is I want to edit this woman's letter
together, right here,
together, right here,
212
513839
2793
celem pokazania, w jaki sposób sami
możemy poprawiać swoje historie.
możemy poprawiać swoje historie.
08:48
as a way to show
how we can all revise our stories.
how we can all revise our stories.
213
516656
3032
Na początek poproszę was,
08:51
And I want to start by asking you
214
519998
2174
08:54
to think of a story
that you're telling yourself right now
that you're telling yourself right now
215
522196
3436
abyście pomyśleli o historii,
którą sobie powtarzacie,
którą sobie powtarzacie,
a która być może wam nie służy.
08:57
that might not be serving you well.
216
525656
2121
Może to być historia o jakiejś sytuacji,
której doświadczacie,
której doświadczacie,
08:59
It might be about a circumstance
you're experiencing,
you're experiencing,
217
527801
3064
09:02
it might be about a person in your life,
218
530889
2428
jakiejś osobie w waszym życiu,
09:05
it might even be about yourself.
219
533341
1968
a może nawet o was samych.
09:07
And I want you to look
at the supporting characters.
at the supporting characters.
220
535793
2932
Skupcie się też na bohaterach pobocznych.
Kim są ludzie, którzy pomagają wam
pielęgnować negatywną wersję tej historii?
pielęgnować negatywną wersję tej historii?
09:10
Who are the people who are helping you
221
538749
1825
09:12
to uphold the wrong version of this story?
222
540598
3079
Na przykład, jeżeli autorka listu
powiedziała znajomym, co się stało,
powiedziała znajomym, co się stało,
09:16
For instance, if the woman
who wrote me that letter
who wrote me that letter
223
544202
2413
09:18
told her friends what happened,
224
546639
1523
zapewne okazali jej tak zwane
"współczucie idioty".
"współczucie idioty".
09:20
they would probably offer her
what's called "idiot compassion."
what's called "idiot compassion."
225
548186
3005
Oznacza to przytakiwanie
danej historii słowami:
danej historii słowami:
09:23
Now, in idiot compassion,
we go along with the story,
we go along with the story,
226
551215
2500
09:25
we say, "You're right, that's so unfair,"
227
553739
2356
"masz rację, to bardzo niesprawiedliwe",
gdy znajomy nie dostał awansu,
na który miał nadzieję,
na który miał nadzieję,
09:28
when a friend tells us that he didn't
get the promotion he wanted,
get the promotion he wanted,
228
556119
3111
choć wiemy, że było tak już parę razy,
09:31
even though we know this has happened
several times before
several times before
229
559254
2771
ponieważ tak naprawdę się nie przykłada
09:34
because he doesn't really
put in the effort,
put in the effort,
230
562049
2048
i zapewne kradnie też akcesoria biurowe.
09:36
and he probably
also steals office supplies.
also steals office supplies.
231
564121
2067
(Śmiech)
09:38
(Laughter)
232
566212
1000
Mówimy "masz rację, ale z niego dupek",
09:39
We say, "Yeah, you're right, he's a jerk,"
233
567236
2546
kiedy koleżanka mówi nam,
że zerwał z nią chłopak,
że zerwał z nią chłopak,
09:41
when a friend tells us
that her boyfriend broke up with her,
that her boyfriend broke up with her,
234
569806
2997
choć wiemy, że są pewne zachowania,
09:44
even though we know
that there are certain ways
that there are certain ways
235
572827
2206
które powtarza w związkach,
09:47
she tends to behave in relationships,
236
575057
1784
jak ciągłe wysyłanie wiadomości
czy przeszukiwanie jego szafek,
czy przeszukiwanie jego szafek,
09:48
like the incessant texting
or the going through his drawers,
or the going through his drawers,
237
576865
2826
które prowadzą do takiego zakończenia.
09:51
that tend to lead to this outcome.
238
579715
1690
Sęk w tym,
09:53
We see the problem, it's like,
239
581429
1650
że jeżeli każda wizyta w barze
kończy się kłótnią,
kończy się kłótnią,
09:55
if a fight breaks out
in every bar you're going to,
in every bar you're going to,
240
583103
2405
to zapewne problemem jesteś ty.
09:57
it might be you.
241
585532
1151
09:58
(Laughter)
242
586707
2261
(Śmiech)
Aby zostać dobrym redaktorem,
musimy zaoferować mądre współczucie
musimy zaoferować mądre współczucie
10:00
In order to be good editors,
we need to offer wise compassion,
we need to offer wise compassion,
243
588992
3699
nie tylko naszym znajomym, ale i sobie.
10:04
not just to our friends, but to ourselves.
244
592715
2501
Książkowo nazywa się to chyba
10:07
This is what's called --
I think the technical term might be --
I think the technical term might be --
245
595240
2953
"przekazywanie gorzkiej prawdy
ze współczuciem".
ze współczuciem".
10:10
"delivering compassionate truth bombs."
246
598217
2467
Te prawdy są oznaką współczucia,
10:13
And these truth bombs are compassionate,
247
601024
1929
ponieważ pomagają nam ujrzeć to,
co pominęliśmy w swojej historii.
co pominęliśmy w swojej historii.
10:14
because they help us to see
what we've left out of the story.
what we've left out of the story.
248
602977
2879
Prawda jest taka, że nie wiemy,
czy mąż tej kobiety ma romans,
czy mąż tej kobiety ma romans,
10:17
The truth is,
249
605880
1160
10:19
we don't know if this woman's husband
is having an affair,
is having an affair,
250
607064
2722
ani dlaczego ich relacje seksualne
osłabły przed dwoma laty,
osłabły przed dwoma laty,
10:21
or why their sex life
changed two years ago,
changed two years ago,
251
609810
2748
ani o czym są te nocne
rozmowy telefoniczne.
rozmowy telefoniczne.
10:24
or what those late-night
phone calls are really about.
phone calls are really about.
252
612582
3127
Możliwe, że ze względu
na swoją przeszłość,
na swoją przeszłość,
10:27
And it might be
that because of her history,
that because of her history,
253
615733
2111
ona pisze historię o zdradzie,
10:29
she's writing a singular
story of betrayal,
story of betrayal,
254
617868
2611
ale zapewne pomija jakieś fakty,
o których wolałaby, abym nie wiedziała,
o których wolałaby, abym nie wiedziała,
10:32
but there's probably something else
255
620503
1902
10:34
that she's not willing
to let me, in her letter,
to let me, in her letter,
256
622429
2944
10:37
or maybe even herself, to see.
257
625397
2000
a może nawet ukrywa je przed samą sobą.
To jak z tym facetem,
który przechodzi test Rorschacha.
który przechodzi test Rorschacha.
10:40
It's like that guy
who's taking a Rorschach test.
who's taking a Rorschach test.
258
628143
2309
10:42
You all know what Rorschach tests are?
259
630476
1850
Wiecie, o co w nim chodzi?
10:44
A psychologist shows you some ink blots,
they look like that,
they look like that,
260
632350
2984
Psycholog pokazuje plamy atramentowe,
które wyglądają tak,
które wyglądają tak,
i pyta: "Co pan widzi?".
10:47
and asks, "What do you see?"
261
635358
2486
Facet patrzy na tę plamę i mówi:
10:50
So the guy looks
at his ink blot and he says,
at his ink blot and he says,
262
638287
2476
10:52
"Well, I definitely don't see blood."
263
640787
3517
"No, na pewno nie widzę krwi".
A badający odpowiada:
10:57
And the examiner says,
264
645675
1659
10:59
"Alright, tell me what else
you definitely don't see."
you definitely don't see."
265
647358
3454
"Dobrze, a czego jeszcze
na pewno pan nie widzi?"
na pewno pan nie widzi?"
W literaturze nazywamy to
punktem widzenia.
punktem widzenia.
11:03
In writing, this is called point of view.
266
651622
2310
11:05
What is the narrator not willing to see?
267
653956
2753
Czego nie chce zobaczyć narrator?
11:08
So, I want to read you one more letter.
268
656733
2976
Chcę wam przeczytać jeszcze jeden list.
11:12
And it goes like this.
269
660797
2245
Oto on.
"Drogi terapeuto,
11:16
"Dear Therapist,
270
664860
1643
potrzebuję rady w sprawie żony.
11:19
I need help with my wife.
271
667701
1896
Ostatnio wszystko, co robię, ją irytuje,
11:21
Lately, everything I do irritates her,
272
669621
1904
11:23
even small things, like the noise
I make when I chew.
I make when I chew.
273
671549
3072
nawet drobnostki, na przykład,
że hałasuję przy jedzeniu.
że hałasuję przy jedzeniu.
Zauważyłem, że po kryjomu próbuje
dolewać mi mleka do granoli,
dolewać mi mleka do granoli,
11:27
At breakfast,
274
675214
1183
11:28
I noticed that she even tries
to secretly put extra milk in my granola
to secretly put extra milk in my granola
275
676421
3310
żeby aż tak nie chrupała".
11:31
so it won't be as crunchy."
276
679755
1286
11:33
(Laughter)
277
681065
1380
(Śmiech)
"Myślę, że jest wobec mnie krytyczna,
odkąd dwa lata temu zmarł mi ojciec.
odkąd dwa lata temu zmarł mi ojciec.
11:34
"I feel like she became critical of me
after my father died two years ago.
after my father died two years ago.
278
682469
4111
Byłem z nim bardzo blisko,
11:38
I was very close with him,
279
686604
1278
a jej ojciec odszedł, gdy była młoda,
11:39
and her father left when she was young,
280
687906
1888
więc nie była w stanie zrozumieć,
przez co przechodzę.
przez co przechodzę.
11:41
so she couldn't relate
to what I was going through.
to what I was going through.
281
689818
2563
Mam w pracy koleżankę,
która rozumie moją rozpacz,
która rozumie moją rozpacz,
11:44
There's a friend at work
whose father died a few months ago,
whose father died a few months ago,
282
692405
2833
bo sama kilka miesięcy temu straciła ojca.
11:47
and who understands my grief.
283
695262
1690
Chciałbym móc porozmawiać z żoną tak,
jak robię to z koleżanką,
jak robię to z koleżanką,
11:48
I wish I could talk to my wife
like I talk to my friend,
like I talk to my friend,
284
696976
3088
ale mam wrażenie,
że ona ledwie mnie teraz znosi.
że ona ledwie mnie teraz znosi.
11:52
but I feel like she barely
tolerates me now.
tolerates me now.
285
700088
2730
Jak mogę odzyskać żonę?".
11:54
How can I get my wife back?"
286
702842
1866
Okej.
11:57
OK.
287
705318
1150
Pewnie zauważyliście,
11:58
So, what you probably picked up on
288
706961
2365
że jest to ta sama historia,
którą przeczytałam wam wcześniej,
którą przeczytałam wam wcześniej,
12:01
is that this is the same story
I read you earlier,
I read you earlier,
289
709350
2928
po prostu opowiedziana
z perspektywy innego narratora.
z perspektywy innego narratora.
12:04
just told from another
narrator's point of view.
narrator's point of view.
290
712302
2571
Jej historia opowiada o mężu,
który ją zdradza,
który ją zdradza,
12:06
Her story was about
a husband who's cheating,
a husband who's cheating,
291
714897
2397
jego historia opowiada o żonie,
która nie rozumie jego bólu.
która nie rozumie jego bólu.
12:09
his story is about a wife
who can't understand his grief.
who can't understand his grief.
292
717318
3348
Godne uwagi jest to, że pomimo różnic,
12:13
But what's remarkable,
is that for all of their differences,
is that for all of their differences,
293
721159
3318
obie historie opowiadają
o tęsknocie za więzią.
o tęsknocie za więzią.
12:16
what both of these stories are about
is a longing for connection.
is a longing for connection.
294
724501
3904
Jeżeli zrezygnujemy
z narracji pierwszoosobowej
z narracji pierwszoosobowej
12:20
And if we can get out
of the first-person narration
of the first-person narration
295
728825
2381
i napiszemy historię
z perspektywy drugiego bohatera,
z perspektywy drugiego bohatera,
12:23
and write the story
from another character's perspective,
from another character's perspective,
296
731230
2722
12:25
suddenly that other character
becomes much more sympathetic,
becomes much more sympathetic,
297
733976
2873
może okazać się, że nagle
będziemy bardziej przychylni,
będziemy bardziej przychylni,
a fabuła się rozszerzy.
12:28
and the plot opens up.
298
736873
1801
To najtrudniejszy krok
w procesie redagowania,
w procesie redagowania,
12:31
That's the hardest step
in the editing process,
in the editing process,
299
739342
2801
ale właśnie tam zaczyna się zmiana.
12:34
but it's also where change begins.
300
742167
2267
Co by się stało, gdybyście spojrzeli
na swoją historię
na swoją historię
12:36
What would happen
if you looked at your story
if you looked at your story
301
744786
3540
i napisali ją, patrząc oczami
drugiej osoby?
drugiej osoby?
12:40
and wrote it from another
person's point of view?
person's point of view?
302
748350
2888
Co byście zauważyli
z tej szerszej perspektywy?
z tej szerszej perspektywy?
12:43
What would you see now
from this wider perspective?
from this wider perspective?
303
751667
3460
Pracując z ludźmi cierpiącymi
na depresję, czasami mówię:
na depresję, czasami mówię:
12:47
That's why, when I see people
who are depressed,
who are depressed,
304
755991
2239
12:50
I sometimes say,
305
758254
1151
"Nie jesteś jeszcze osobą,
z którą można o tobie porozmawiać",
z którą można o tobie porozmawiać",
12:51
"You are not the best person
to talk to you about you right now,"
to talk to you about you right now,"
306
759429
3119
ponieważ depresja zaburza nasze historie
w pewien szczególny sposób.
w pewien szczególny sposób.
12:54
because depression distorts our stories
in a very particular way.
in a very particular way.
307
762572
3074
Ogranicza naszą perspektywę.
12:57
It narrows our perspectives.
308
765670
1556
To samo dzieje się, kiedy czujemy się
samotni, zranieni albo odrzuceni.
samotni, zranieni albo odrzuceni.
12:59
The same is true when we feel
lonely or hurt or rejected.
lonely or hurt or rejected.
309
767250
3333
Wymyślamy przeróżne historie,
13:02
We create all kinds of stories,
310
770607
1619
które przepuszczamy przez wąską soczewkę,
13:04
distorted through a very narrow lens
311
772250
1779
13:06
that we don't even know
we're looking through.
we're looking through.
312
774053
2317
z której korzystamy nieświadomie.
W ten oto sposób sami
zasypujemy się fake newsami.
zasypujemy się fake newsami.
13:08
And then, we've effectively become
our own fake-news broadcasters.
our own fake-news broadcasters.
313
776680
3754
Muszę się do czegoś przyznać.
13:13
I have a confession to make.
314
781482
1866
To ja napisałam list
z perspektywy tego męża.
z perspektywy tego męża.
13:15
I wrote the husband's version
of the letter I read you.
of the letter I read you.
315
783998
3018
Nie macie pojęcia, jak długo rozmyślałam,
13:19
You have no idea how much time I spent
316
787040
1825
13:20
debating between granola
and pita chips, by the way.
and pita chips, by the way.
317
788889
2437
czy wybrać granolę,
czy chipsy z chleba pita.
czy chipsy z chleba pita.
Napisałam go, bazując
na wszystkich możliwych narracjach,
na wszystkich możliwych narracjach,
13:23
I wrote it based on all
of the alternative narratives
of the alternative narratives
318
791350
3138
które poznałam na przestrzeni lat,
13:26
that I've seen over the years,
319
794512
1444
13:27
not just in my therapy practice,
but also in my column.
but also in my column.
320
795980
3719
nie tylko podczas praktyki,
ale również w swojej kolumnie.
ale również w swojej kolumnie.
Gdy dochodziło do tego,
13:31
When it's happened
321
799723
1237
że dwie osoby w tej samej sytuacji
napisały do mnie za plecami drugiej,
napisały do mnie za plecami drugiej,
13:32
that two people involved
in the same situation
in the same situation
322
800984
2246
13:35
have written to me,
unbeknownst to the other,
unbeknownst to the other,
323
803254
2476
a ja widzę dwie wersje tej samej historii
czekające w skrzynce odbiorczej.
czekające w skrzynce odbiorczej.
13:37
and I have two versions of the same story
324
805754
1992
13:39
sitting in my inbox.
325
807770
1333
To naprawdę się wydarzyło.
13:41
That really has happened.
326
809546
1688
Nie znam drugiej strony
opowieści tej kobiety,
opowieści tej kobiety,
13:43
I don't know what the other version
of this woman's letter is,
of this woman's letter is,
327
811901
2927
ale wiem jedno:
13:46
but I do know this:
328
814852
1469
to ona musi ją napisać.
13:48
she has to write it.
329
816345
1333
Ponieważ po odważnym zredagowaniu
13:50
Because with a courageous edit,
330
818082
2045
będzie mogła napisać list,
który nie opisuje sprawy tak czarno-biało.
który nie opisuje sprawy tak czarno-biało.
13:52
she'll write a much more nuanced version
of her letter that she wrote to me.
of her letter that she wrote to me.
331
820151
3802
Nawet jeśli jej mąż ma jakiś romans -
13:55
Even if her husband
is having an affair of any kind --
is having an affair of any kind --
332
823977
2626
a tak może być -
13:58
and maybe he is --
333
826627
1730
14:00
she doesn't need to know
what the plot is yet.
what the plot is yet.
334
828381
3063
ona niekoniecznie zna całą fabułę.
14:04
Because just by virtue of doing an edit,
335
832096
2888
Sam fakt podjęcia się redakcji sprawi,
że będzie mogła rozwinąć tę fabułę
na wiele sposobów.
na wiele sposobów.
14:07
she'll have so many more possibilities
for what the plot can become.
for what the plot can become.
336
835008
3312
Czasami spotykam się z ludźmi,
którzy naprawdę utknęli,
którzy naprawdę utknęli,
14:11
Now, sometimes it happens
that I see people who are really stuck,
that I see people who are really stuck,
337
839277
3555
i robią wszystko,
żeby w tym utknięciu pozostać.
żeby w tym utknięciu pozostać.
14:14
and they're really invested
in their stuckness.
in their stuckness.
338
842856
2928
Nazywamy ich nieporadnymi narzekaczami.
14:18
We call them help-rejecting complainers.
339
846126
2576
Na pewno znacie takie osoby.
14:20
I'm sure you know people like this.
340
848726
1674
Tacy ludzie na każdą sugestię odpowiadają:
14:22
They're the people who,
when you try to offer them a suggestion,
when you try to offer them a suggestion,
341
850424
3056
14:25
they reject it with, "Yeah, no,
that will never work, because ..."
that will never work, because ..."
342
853504
4849
"Ta, nic z tego nie będzie, bo...",
14:30
"Yeah, no, that's impossible,
because I can't do that."
because I can't do that."
343
858801
3318
"Ta, znając moje szczęście,
to raczej mało prawdopodobne",
to raczej mało prawdopodobne",
"Serio chcę mieć więcej przyjaciół,
ale ludzie są mega irytujący".
ale ludzie są mega irytujący".
14:34
"Yeah, I really want more friends,
but people are just so annoying."
but people are just so annoying."
344
862143
4206
(Śmiech)
14:38
(Laughter)
345
866373
2048
Tak naprawdę odrzucają
14:40
What they're really rejecting
346
868445
1777
możliwość zredagowania historii,
w której tkwią w beznadziei.
w której tkwią w beznadziei.
14:42
is an edit to their story
of misery and stuckness.
of misery and stuckness.
347
870246
3400
Do takich ludzi zwykle
podchodzę z innej strony.
podchodzę z innej strony.
14:46
And so, with these people,
I usually take a different approach.
I usually take a different approach.
348
874300
3214
Mówię im coś innego.
14:49
And what I do is I say something else.
349
877538
2659
Mówię im:
14:52
I say to them,
350
880221
2007
"Wszyscy umrzemy".
14:54
"We're all going to die."
351
882252
1896
Pewnie się teraz cieszycie,
że to nie do mnie chodzicie na terapię.
że to nie do mnie chodzicie na terapię.
14:56
I bet you're really glad
I'm not your therapist right now.
I'm not your therapist right now.
352
884834
2769
Gapią się na mnie tak, jak wy teraz,
15:00
Because they look back at me
353
888056
1349
15:01
the way you're looking back
at me right now,
at me right now,
354
889429
2071
takim pełnym zmieszania spojrzeniem.
15:03
with this look of utter confusion.
355
891524
1659
Wyjaśniam im wtedy, że jest historia,
15:05
But then I explain that there's a story
356
893207
2095
którą w końcu napiszą o każdym z nas.
15:07
that gets written
about all of us, eventually.
about all of us, eventually.
357
895326
2777
15:10
It's called an obituary.
358
898127
1600
Oczywiście chodzi tu o nekrolog.
Mówię, że zamiast pozostać
autorami swojego nieszczęścia,
autorami swojego nieszczęścia,
15:12
And I say that instead of being
authors of our own unhappiness,
authors of our own unhappiness,
359
900603
4413
15:17
we get to shape these stories
while we're still alive.
while we're still alive.
360
905040
3285
możemy przekształcić
te historie jeszcze za życia.
te historie jeszcze za życia.
Możemy stać się bohaterem,
a nie ofiarą naszej opowieści,
a nie ofiarą naszej opowieści,
15:21
We get to be the hero
and not the victim in our stories,
and not the victim in our stories,
361
909016
2627
zdecydować, co znajdzie się
na otwartej w naszych myślach stronie
na otwartej w naszych myślach stronie
15:23
we get to choose what goes on the page
that lives in our minds
that lives in our minds
362
911667
2905
15:26
and shapes our realities.
363
914596
1667
i ukształtuje naszą rzeczywistość.
Mówię im, że życie polega na decydowaniu,
których historii chcemy słuchać,
których historii chcemy słuchać,
15:29
I tell them that life is about deciding
which stories to listen to
which stories to listen to
364
917096
3863
a które powinniśmy zredagować.
15:32
and which ones need an edit.
365
920983
1682
I że zrobienie korekty jest warte zachodu,
15:34
And that it's worth the effort
to go through a revision
to go through a revision
366
922689
3016
ponieważ największy wpływ
na jakość naszego życia
na jakość naszego życia
15:37
because there's nothing more important
to the quality of our lives
to the quality of our lives
367
925729
3166
mają historie, które sami
sobie opowiadamy.
sobie opowiadamy.
15:40
than the stories
we tell ourselves about them.
we tell ourselves about them.
368
928919
2184
Mówię, że pisząc historie naszego życia,
15:43
I say that when it comes
to the stories of our lives,
to the stories of our lives,
369
931127
3341
powinniśmy starać się
o osobistą nagrodę Pulitzera.
o osobistą nagrodę Pulitzera.
15:46
we should be aiming for our own
personal Pulitzer Prize.
personal Pulitzer Prize.
370
934492
3881
Większość z nas nie jest
bezradnymi narzekaczami,
bezradnymi narzekaczami,
15:50
Now, most of us aren't
help-rejecting complainers,
help-rejecting complainers,
371
938397
2869
a przynajmniej tak nam się wydaje.
15:53
or at least we don't believe we are.
372
941290
2353
Bardzo łatwo przyjąć tę rolę,
15:55
But it's a role
that is so easy to slip into
that is so easy to slip into
373
943667
2627
gdy czujemy się niespokojni,
źli czy bezbronni.
źli czy bezbronni.
15:58
when we feel anxious
or angry or vulnerable.
or angry or vulnerable.
374
946318
3211
Następnym razem,
gdy będziecie się z czymś zmagać,
gdy będziecie się z czymś zmagać,
16:01
So the next time
you're struggling with something,
you're struggling with something,
375
949553
2563
pamiętajcie, wszyscy umrzemy.
16:04
remember,
376
952140
1429
16:05
we're all going to die.
377
953593
1523
16:07
(Laughter)
378
955140
1429
(Śmiech)
16:08
And then pull out your editing tools
379
956593
2508
A następnie wyciągnijcie
swoje redaktorskie narzędzia,
swoje redaktorskie narzędzia,
16:11
and ask yourself:
380
959125
1619
zadajcie sobie pytanie:
"jaką chcę napisać historię?"
16:12
what do I want my story to be?
381
960768
2952
i stwórzcie swoje arcydzieło.
16:16
And then, go write your masterpiece.
382
964929
3406
Dziękuję.
16:20
Thank you.
383
968716
1159
16:21
(Applause)
384
969899
2627
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Lori Gottlieb - Psychotherapist, authorLori Gottlieb asks: What if the stories we tell ourselves are wrong?
Why you should listen
Lori Gottlieb is a natural storyteller -- and no wonder. She has crafted stories for film and television series as Hollywood executive, delved deep into her subjects' stories as a nationally recognized journalist and has helped people to change their stories through her weekly "Dear Therapist" column for "The Atlantic" and her clinical work as a psychotherapist.
In her latest New York Times bestselling book, Maybe You Should Talk to Someone, which is currently being adapted as a television series with Eva Longoria, she tells the stories of four of her patients, along with a fifth patient -- herself. She also serves as a member of the Advisory Council for Bring Change to Mind and as an advisor to the Aspen Institute, and she appears as a frequent expert on emotional health in media such as The Today Show, Good Morning America, The CBS Early Show, CNN, and NPR's "Fresh Air." Her new podcast, which will premiere in 2020, will be co-hosted with fellow TED speaker Guy Winch and executive produced by Katie Couric.
Lori Gottlieb | Speaker | TED.com