TEDGlobal 2009
James Balog: Time-lapse proof of extreme ice loss
James Balog: Film poklatkowy dowodem na nadzwyczajne topnienie pokrywy lodowej
Filmed:
Readability: 4
1,068,812 views
Fotograf James Balog pokazuje najnowsze sekwencje fotografii z projektu Extreme Ice Survey, w którym sieć aparatów fotograficznych dokumentuje cofanie się lodowców, dając nam niezwykle sugestywny dowód na postępujące zmiany klimatu.
James Balog - Photographer
James Balog's latest work, the Extreme Ice Survey, captures the twisting, soaring forms of threatened wild ice. Full bio
James Balog's latest work, the Extreme Ice Survey, captures the twisting, soaring forms of threatened wild ice. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Most of the time, art and science stare at each other
0
0
4000
Nauka i sztuka spoglądają na siebie przeważnie
00:22
across a gulf of mutual incomprehension.
1
4000
3000
przez przepaść wzajemnego niezrozumienia.
00:25
There is great confusion when the two look at each other.
2
7000
5000
Zderzenie tych dwóch perspektyw rodzi potężną konfuzję.
00:30
Art, of course, looks at the world through the psyche,
3
12000
4000
Sztuka, co jasne, spogląda na świat przez pryzmat duszy,
00:34
the emotions -- the unconscious at times -- and of course the aesthetic.
4
16000
4000
emocji, czasem podświadomości i, oczywiście, estetyki.
00:38
Science tends to look at the world through the rational, the quantitative --
5
20000
5000
Nauka zaś skłania się ku podejściu racjonalnemu i ilościowemu,
00:43
things that can be measured and described --
6
25000
3000
ku rzeczom, które można zmierzyć i opisać,
00:46
but it gives art a terrific context of understanding.
7
28000
4000
ale to właśnie ona nadaje rozumieniu sztuki wspaniały kontekst.
00:50
In the Extreme Ice Survey,
8
32000
4000
W projekcie Extreme Ice Survey
00:54
we're dedicated to bringing those two parts of human understanding together,
9
36000
5000
staramy się zbliżyć do siebie te dwa sposoby ludzkiego pojmowania,
00:59
to merging the art and science
10
41000
2000
połączyć sztukę i naukę,
01:01
to the end of helping us understand nature
11
43000
3000
aby pomogły nam lepiej zrozumieć naturę
01:04
and humanity's relationship with nature better.
12
46000
4000
i jej relację z ludzkością.
01:08
Specifically, I as a person
13
50000
2000
Jako ktoś,
01:10
who's been a professional nature photographer my whole adult life,
14
52000
4000
kto przez całe dorosłe życie zajmował się fotografowaniem natury,
01:14
am firmly of the belief that photography, video, film
15
56000
4000
jestem przekonany, że fotografia, wideo, film
01:18
have tremendous powers for helping us understand
16
60000
4000
mają niezwykły potencjał, by pomóc nam zrozumieć naturę
01:22
and shape the way we think about nature
17
64000
3000
i ukształtować sposób naszego myślenia o niej
01:25
and about ourselves in relationship to nature.
18
67000
3000
i o naszym miejscu w naturze.
01:28
In this project, we're specifically interested, of course, in ice.
19
70000
4000
W tym projekcie najbardziej interesuje nas oczywiście lód.
01:32
I'm fascinated by the beauty of it, the mutability of it,
20
74000
4000
Fascynuje mnie jego piękno, jego zmienność,
01:36
the malleability of it,
21
78000
2000
jego kowalność,
01:38
and the fabulous shapes in which it can carve itself.
22
80000
3000
a także baśniowe kształty, w które potrafi samoistnie się przerzeźbić.
01:41
These first images are from Greenland.
23
83000
2000
Te fotografie pochodzą z Grenlandii.
01:43
But ice has another meaning.
24
85000
2000
Lód ma także inne znaczenie.
01:45
Ice is the canary in the global coal mine.
25
87000
3000
Lód to kanarek w kopalni węgla, jaką jest świat.
01:48
It's the place where we can see and touch and hear and feel climate change in action.
26
90000
6000
Pozwala nam zobaczyć, dotknąć, usłyszeć i odczuć postępujące zmiany klimatu.
01:54
Climate change is a really abstract thing in most of the world.
27
96000
4000
Dla większości ludzi na świecie zmiany klimatu to abstrakcja.
01:58
Whether or not you believe in it is based on your sense of
28
100000
3000
Nasze o nich przekonania warunkuje postrzeganie zmysłowe:
02:01
is it raining more or is it raining less?
29
103000
2000
pada więcej czy mniej?
02:03
Is it getting hotter or is it getting colder?
30
105000
2000
Robi się cieplej czy zimniej?
02:05
What do the computer models say about this, that and the other thing?
31
107000
5000
A co mówią nam o tym i o tamtym modele komputerowe?
02:10
All of that, strip it away. In the world of the arctic and alpine environments,
32
112000
4000
Zapomnijcie o tym. W środowiskach arktycznym i alpejskim,
02:14
where the ice is, it's real and it's present.
33
116000
3000
gdzie występuje lód, zmiany klimatu jest namacalne.
02:17
The changes are happening. They're very visible.
34
119000
3000
Te zmiany naprawdę zachodzą. Są widoczne.
02:20
They're photographable. They're measurable.
35
122000
3000
Można je sfotografować. Są mierzalne.
02:23
95 percent of the glaciers in the world are retreating or shrinking.
36
125000
5000
95% lodowców na świecie cofa się lub kurczy.
02:28
That's outside Antarctica.
37
130000
2000
To poza Antarktydą.
02:30
95 percent of the glaciers in the world are retreating or shrinking,
38
132000
3000
95% lodowców na świecie cofa się lub kurczy,
02:33
and that's because the precipitation patterns and the temperature patterns are changing.
39
135000
4000
ponieważ zmieniają się średnie opady atmosferyczne i średnie temperatury.
02:37
There is no significant scientific dispute about that.
40
139000
4000
To raczej nie podlega naukowym dyskusjom.
02:41
It's been observed, it's measured, it's bomb-proof information.
41
143000
3000
Zostało to zaobserwowane i zmierzone, to pancerny zestaw danych.
02:44
And the great irony and tragedy of our time
42
146000
2000
Ironią i tragedią naszych czasów jest to,
02:46
is that a lot of the general public thinks that science is still arguing about that.
43
148000
5000
że powszechnie uważa się, iż naukowcy wciąż się o to spierają.
02:51
Science is not arguing about that.
44
153000
2000
Nie spierają się.
02:53
In these images we see ice from enormous glaciers,
45
155000
5000
Na tych zdjęciach widzimy lód z kolosalnych lodowców.
02:58
ice sheets that are hundreds of thousands of years old
46
160000
2000
Widzimy, jak lodowe warstwy, powstałe setki tysięcy lat temu,
03:00
breaking up into chunks, and chunk by chunk by chunk,
47
162000
4000
rozpadają się i - kawałek po kawałku,
03:04
iceberg by iceberg, turning into global sea level rise.
48
166000
3000
góra lodowa za górą lodową - podnoszą poziom mórz.
03:07
So, having seen all of this in the course of a 30-year career,
49
169000
4000
Mimo, że byłem świadkiem tego wszystkiego przez 30 lat kariery,
03:11
I was still a skeptic about climate change until about 10 years ago,
50
173000
3000
wciąż wątpiłem w zmiany klimatyczne - przestałem wątpić jakieś 10 lat temu -,
03:14
because I thought the story of climate change was based on computer models.
51
176000
6000
bo myślałem, że podstawę teorii o zmianach klimatu stanowią modele komputerowe.
03:20
I hadn't realized it was based on concrete measurements
52
182000
4000
Nie uświadamiałem sobie wówczas, że była oparta na konkretnych badaniach
03:24
of what the paleoclimates -- the ancient climates -- were,
53
186000
3000
paleoklimatów - klimatów antycznych,
03:27
as recorded in the ice sheets, as recorded in deep ocean sediments,
54
189000
6000
uwiecznionych w warstwach lodowców, w dennych osadach oceanów,
03:33
as recorded in lake sediments, tree rings,
55
195000
2000
w dennych osadach jezior i w słojach drzew,
03:35
and a lot of other ways of measuring temperature.
56
197000
4000
a także na wielu innych sposobach pomiaru temperatur.
03:39
When I realized that climate change was real, and it was not based on computer models,
57
201000
5000
Uświadomiwszy sobie, że zmiany te nie są wytworem komputerów, ale są czymś realnym,
03:44
I decided that one day I would do a project
58
206000
2000
zdecydowałem, że pewnego dnia stworzę projekt,
03:46
looking at trying to manifest climate change photographically.
59
208000
4000
w którym spróbuję udowodnić zmiany klimatu przy pomocy fotografii.
03:50
And that led me to this project.
60
212000
3000
To doprowadziło do powstania tego projektu.
03:53
Initially, I was working on a National Geographic assignment --
61
215000
3000
Początkowo pracowałem nad zleceniem dla National Geographic:
03:56
conventional, single frame, still photography.
62
218000
2000
robiłem konwencjonalne, pojedyncze i nieruchome zdjęcia.
03:58
And one crazy day, I got the idea that I should --
63
220000
4000
Pewnego szalonego dnia przyszło mi do głowy,
04:02
after that assignment was finished --
64
224000
2000
że po zakończeniu tego zlecenia,
04:04
I got the idea that I should shoot in time-lapse photography,
65
226000
4000
powinienem zrobić film poklatkowy:
04:08
that I should station a camera or two at a glacier
66
230000
4000
umocować aparat lub dwa na lodowcu,
04:12
and let it shoot every 15 minutes, or every hour or whatever
67
234000
3000
zaprogramować go na robienie zdjęć co 15 minut, co godzinę lub jeszcze inaczej
04:15
and watch the progression of the landscape over time.
68
237000
3000
i obserwować zmiany krajobrazu w czasie.
04:18
Well, within about three weeks,
69
240000
3000
W ciągu około trzech tygodni
04:21
I incautiously turned that idea of a couple of time-lapse cameras
70
243000
3000
nieopatrznie rozszerzyłem swój pomysł z kilku
04:24
into 25 time-lapse cameras.
71
246000
2000
na 25 aparatów poklatkowych.
04:26
And the next six months of my life were the hardest time in my career,
72
248000
5000
Następne pół roku było najtrudniejszym czasem w całej mojej karierze,
04:31
trying to design, build and deploy out in the field these 25 time-lapse cameras.
73
253000
6000
ponieważ musiałem zaprojektować, skonstruować i rozmieścić w terenie te 25 aparatów.
04:37
They are powered by the sun. Solar panels power them.
74
259000
4000
Są zasilane za pomocą paneli słonecznych.
04:41
Power goes into a battery. There is a custom made computer
75
263000
3000
Energia ładuje akumulatory. Każdy aparat ma też dedykowany mikrokontroler,
04:44
that tells the camera when to fire.
76
266000
3000
który mówi mu, kiedy ma zrobić zdjęcie.
04:47
And these cameras are positioned on rocks on the sides of the glaciers,
77
269000
4000
Aparaty są umieszczone na skałach po bokach lodowców
04:51
and they look in on the glacier from permanent, bedrock positions,
78
273000
3000
i celują w lodowiec obiektywami ze stałych i stabilnych pozycji,
04:54
and they watch the evolution of the landscape.
79
276000
3000
dzięki czemu mogą rejestrować ewolucję krajobrazu.
04:57
We just had a number of cameras out on the Greenland Ice Sheet.
80
279000
3000
Ostatnio umieściliśmy kilka aparatów na lądolodzie grenlandzkim.
05:00
We actually drilled holes into the ice, way deep down below the thawing level,
81
282000
5000
Wydrążyliśmy w lodzie otwory, znacznie poniżej poziomu topnienia,
05:05
and had some cameras out there for the past month and a half or so.
82
287000
3000
i jakieś półtora miesiąca temu zainstalowaliśmy w nich aparaty.
05:08
Actually, there's still a camera out there right now.
83
290000
2000
Jeden z tych aparatów wciąż tam jest.
05:10
In any case, the cameras shoot roughly every hour.
84
292000
3000
Aparaty robią zdjęcia mniej więcej co godzinę,
05:13
Some of them shoot every half hour, every 15 minutes, every five minutes.
85
295000
4000
niektóre z nich - co pół godziny, co 15 lub co 5 minut.
05:17
Here's a time lapse of one of the time-lapse units being made.
86
299000
3000
Ten poklatkowy film przedstawia powstanie urządzenia do fotografowania poklatkowego.
05:20
(Laughter)
87
302000
2000
(śmiech)
05:22
I personally obsessed about every nut, bolt and washer in these crazy things.
88
304000
4000
Wariowałem na punkcie każdej śrubki, nakrętki i podkładki w tych urządzeniach.
05:26
I spent half my life at our local hardware store
89
308000
2000
Spędzałem pół życia w pobliskim sklepie z narzędziami
05:28
during the months when we built these units originally.
90
310000
3000
przez tych kilka miesięcy, gdy składaliśmy sprzęt.
05:33
We're working in most of the major glaciated regions of the northern hemisphere.
91
315000
6000
Pracujemy w większości głównych regionów lodowcowych na północnej półkuli.
05:39
Our time-lapse units are in Alaska, the Rockies, Greenland and Iceland,
92
321000
4000
Mamy aparaty poklatkowe na Alasce, w Górach Skalistych, na Grenlandii i Islandii,
05:43
and we have repeat photography positions,
93
325000
2000
a stanowiska czasowe,
05:45
that is places we just visit on an annual basis,
94
327000
3000
czyli takie, gdzie wracamy co roku,
05:48
in British Columbia, the Alps and Bolivia.
95
330000
3000
mamy w Kolumbii Brytyjskiej, Alpach i Boliwii.
05:51
It's a big undertaking. I stand here before you tonight
96
333000
2000
To duże przedsięwzięcie. Stoję tu dziś przed wami
05:53
as an ambassador for my whole team.
97
335000
3000
jako ambasador całego zespołu.
05:56
There's a lot of people working on this right now.
98
338000
2000
W projekt zaangażowanych jest obecnie mnóstwo osób.
05:58
We've got 33 cameras out this moment.
99
340000
3000
W tej chwili pracują 33 aparaty.
06:01
We just had 33 cameras shoot about half an hour ago
100
343000
4000
Każdy z nich zrobił zdjęcie jakieś pół godziny temu,
06:05
all across the northern hemisphere, watching what's happened.
101
347000
3000
rejestrując zmiany na przestrzeni północnej półkuli.
06:08
And we've spent a lot of time in the field. It's been a fantastic amount of work.
102
350000
4000
Spędziliśmy dużo czasu w terenie. To były niesamowite ilości pracy.
06:12
We've been out for two and a half years,
103
354000
2000
Działamy od dwóch i pół roku,
06:14
and we've got about another two and a half years yet to go.
104
356000
2000
zostało nam jeszcze drugie tyle.
06:16
That's only half our job.
105
358000
2000
A to tylko połowa naszej pracy.
06:18
The other half of our job is to tell the story to the global public.
106
360000
4000
Drugą jest opowiedzenie o tym opinii publicznej.
06:22
You know, scientists have collected this kind of information
107
364000
5000
Naukowcy od lat zbierają podobne dane,
06:27
off and on over the years, but a lot of it stays within the science community.
108
369000
5000
ale wiele z nich nie wydostaje się poza środowisko naukowe.
06:32
Similarly, a lot of art projects stay in the art community,
109
374000
4000
Analogicznie, wiele projektów artystycznych nie wychodzi poza środowisko artystów.
06:36
and I feel very much a responsibility through mechanisms like TED,
110
378000
6000
Czuję wielką odpowiedzialność, opowiadając o nas w mediach takich jak TED,
06:42
and like our relationship with the Obama White House,
111
384000
3000
a także współpracując z Białym Domem Obamy,
06:45
with the Senate, with John Kerry, to influence policy
112
387000
4000
z Senatem i z biurem Johna Kerryego, aby wpłynąć na polityków
06:49
as much as possible with these pictures as well.
113
391000
2000
tak bardzo, jak to tylko możliwe - także z pomocą tych zdjęć.
06:51
We've done films. We've done books. We have more coming.
114
393000
4000
Nakręciliśmy filmy, napisaliśmy książki. Planujemy więcej.
06:55
We have a site on Google Earth
115
397000
2000
Mamy swoje miejsce na Google Earth,
06:57
that Google Earth was generous enough to give us,
116
399000
3000
które Google Earth wspaniałomyślnie nam udostępniło.
07:00
and so forth, because we feel very much the need to tell this story,
117
402000
4000
Zrobimy i więcej, gdyż po prostu musimy opowiedzieć tę historię,
07:04
because it is such an immediate evidence of ongoing climate change right now.
118
406000
5000
bo jest to zupełnie namacalny dowód na istnienie zmian klimatycznych.
07:11
Now, one bit of science before we get into the visuals.
119
413000
3000
Trochę teorii nim, przejdę do pokazu.
07:14
If everybody in the developed world understood this graph,
120
416000
4000
Gdyby wszyscy w rozwiniętym świecie zrozumieli ten wykres
07:18
and emblazoned it on the inside of their foreheads,
121
420000
3000
i wbili go sobie do głów,
07:21
there would be no further societal argument about climate change
122
423000
4000
nie byłoby już społecznych sporów o zmiany klimatu,
07:25
because this is the story that counts.
123
427000
3000
ponieważ te dane są niepodważalne.
07:28
Everything else you hear is just propaganda and confusion.
124
430000
4000
Wszystkie inne głosy sieją tylko propagandę i dezorientację.
07:32
Key issues: this is a 400,000 year record.
125
434000
3000
Zagadnienia kluczowe: to jest zapis 400 000 lat.
07:35
This exact same pattern is seen going back now
126
437000
2000
Ten sam wzorzec pogodowy powtarza się
07:37
almost a million years before our current time.
127
439000
3000
od niemal miliona lat.
07:40
And several things are important.
128
442000
3000
Kilka rzeczy jest tu ważnych.
07:43
Number one: temperature and carbon dioxide in the atmosphere
129
445000
3000
Po pierwsze: temperatura i poziom dwutlenku węgla w atmosferze
07:46
go up and down basically in sync.
130
448000
2000
rosną i maleją w zasadzie synchronicznie.
07:48
You can see that from the orange line and the blue line.
131
450000
3000
Pokazują to linie pomarańczowa i niebieska.
07:51
Nature naturally has allowed carbon dioxide to go up to 280 parts per million.
132
453000
7000
W środowisku naturalnym poziom CO2 rośnie do 280 cząsteczek na milion.
07:58
That's the natural cycle.
133
460000
2000
To jest jego naturalny cykl.
08:00
Goes up to 280 and then drops
134
462000
2000
Rośnie do 280, a potem spada
08:02
for various reasons that aren't important to discuss right here.
135
464000
3000
z różnych przyczyn, których nie ma potrzeby teraz omawiać.
08:05
But 280 is the peak.
136
467000
2000
Ale 280 to wartość szczytowa.
08:07
Right now, if you look at the top right part of that graph,
137
469000
3000
Jeśli spojrzycie w prawy górny róg wykresu, zobaczycie, że obecnie
08:10
we're at 385 parts per million.
138
472000
2000
mamy 385 cząsteczek na milion.
08:12
We are way, way outside the normal, natural variability.
139
474000
5000
To znacznie przekracza zakres normalnych, naturalnych wahań.
08:17
Earth is having a fever.
140
479000
2000
Ziemia ma gorączkę.
08:19
In the past hundred years, the temperature of the Earth
141
481000
3000
Przez ostatnich kilkaset lat, temperatura Ziemi
08:22
has gone up 1.3 degrees Fahrenheit, .75 degrees Celsius,
142
484000
5000
wzrosła o 1,3 stopnia Fahrenheita czyli 0,75 stopnia Celsjusza
08:27
and it's going to keep going up
143
489000
2000
i będzie wzrastać nadal,
08:29
because we keep dumping fossil fuels into the atmosphere.
144
491000
3000
ponieważ wciąż pompujemy w atmosferę paliwa kopalne
08:32
At the rate of about two and a half parts per million per year.
145
494000
3000
w tempie około 2,5 cząsteczki na milion rocznie.
08:35
It's been a remorseless, steady increase.
146
497000
3000
To bezlitosny, ciągły wzrost.
08:38
We have to turn that around.
147
500000
2000
Musimy go odwrócić.
08:40
That's the crux, and someday I hope to emblazon that
148
502000
3000
To jest sedno sprawy i mam nadzieję, że pewnego dnia wypiszę je
08:43
across Times Square in New York and a lot of other places.
149
505000
3000
na Times Square w Nowym Jorku i w wielu innych miejscach.
08:46
But anyway, off to the world of ice.
150
508000
2000
Ale, wróćmy do świata lodu.
08:48
We're now at the Columbia Glacier in Alaska.
151
510000
2000
Jesteśmy teraz na lodowcu Columbia na Alasce.
08:50
This is a view of what's called the calving face.
152
512000
3000
Oto widok na coś, co nazywamy cieleniem się lodowca.
08:53
This is what one of our cameras saw over the course of a few months.
153
515000
3000
A to zarejestrował jeden z naszych aparatów na przestrzeni kilku miesięcy.
08:56
You see the glacier flowing in from the right,
154
518000
4000
Widać tu, jak napływający od prawej lodowiec,
09:00
dropping off into the sea, camera shooting every hour.
155
522000
3000
kruszy się i wpada do morza. Zdjęcia robiono co godzinę.
09:03
If you look in the middle background,
156
525000
2000
Jeśli spojrzycie na dalszy plan,
09:05
you can see the calving face bobbing up and down like a yo-yo.
157
527000
4000
zobaczycie, że zbocze lodowca podskakuje jak jo-jo.
09:09
That means that glacier's floating and it's unstable,
158
531000
3000
Oznacza to, że lodowiec dryfuje, jest niestabilny.
09:12
and you're about to see the consequences of that floating.
159
534000
3000
Zobaczycie zaraz, jakie to ma konsekwencje.
09:15
To give you a little bit of a sense of scale,
160
537000
3000
Aby uświadomić wam ogrom
09:18
that calving face in this picture
161
540000
2000
zbocza lodowca na tym zdjęciu, powiem,
09:20
is about 325 feet tall. That's 32 stories.
162
542000
5000
że ma około 100 metrów wysokości. To jak 32 piętra.
09:25
This is not a little cliff. This is like a major office building in an urban center.
163
547000
5000
To nie jest mały klif. Ma wielkość sporego biurowca w centrum dużego miasta.
09:30
The calving face is the wall where the visible ice breaks off,
164
552000
5000
Na wystającej ponad wodę części zbocza odrywa się widoczna część lodu,
09:35
but in fact, it goes down below sea level another couple thousand feet.
165
557000
5000
ale w rzeczywistości lodowiec sięga jeszcze kilkaset metrów wgłąb morza.
09:40
So there's a wall of ice a couple thousand feet deep
166
562000
4000
Mamy więc ścianę lodu wysoką na kilkaset metrów,
09:44
going down to bedrock if the glacier's grounded on bedrock,
167
566000
4000
osadzoną na skalistym podłożu, jeśli takie występuje,
09:48
and floating if it isn't.
168
570000
2000
lub dryfującą w wodzie.
09:52
Here's what Columbia's done. This is in south central Alaska.
169
574000
4000
Oto co stało się z lodowcem Columbia, w południowo-centralnej Alasce.
09:56
This was an aerial picture I did one day in June three years ago.
170
578000
5000
To zdjęcie lotnicze zrobiłem trzy lata temu w czerwcu.
10:01
This is an aerial picture we did this year.
171
583000
3000
To zdjęcie zrobiliśmy w tym roku.
10:04
That's the retreat of this glacier.
172
586000
3000
Widać cofnięcie się lodowca.
10:07
The main stem, the main flow of the glacier is coming from the right
173
589000
4000
Rdzeń lodowca, jego główny nurt napływa tu od prawej strony
10:11
and it's going very rapidly up that stem.
174
593000
3000
i widać, jak szybko czoło cofa się w górę nurtu.
10:14
We're going to be up there in just a few more weeks,
175
596000
4000
Będziemy tam już za kilka tygodni
10:18
and we expect that it's probably retreated another half a mile,
176
600000
3000
i sądzimy, że czoło lodowca cofnęło się o kolejny kilometr,
10:21
but if I got there and discovered that it had collapsed
177
603000
3000
ale jeśli dotrę tam i zobaczę, że zbocze zawaliło się
10:24
and it was five miles further back, I wouldn't be the least bit surprised.
178
606000
5000
i cofnęło się o dalsze 8 kilometrów, nie będę ani trochę zaskoczony.
10:29
Now it's really hard to grasp the scale of these places,
179
611000
3000
Ciężko jest oszacować skalę tych miejsc,
10:32
because as the glaciers --
180
614000
2000
ponieważ lodowce...
10:34
one of the things is that places like Alaska and Greenland are huge,
181
616000
3000
Po pierwsze, miejsca takie jak Alaska czy Grenlandia są olbrzymie,
10:37
they're not normal landscapes --
182
619000
2000
to nie są krajobrazy, do których przywykliśmy.
10:39
but as the glaciers are retreating, they're also deflating,
183
621000
4000
Lodowce cofając się, ulegają spłaszczeniu.
10:43
like air is being let out of a balloon.
184
625000
3000
tak jak balon, z którego ktoś spuszcza powietrze.
10:46
And so, there are features on this landscape.
185
628000
3000
W tym krajobrazie możemy znaleźć punkty odniesienia.
10:49
There's a ridge right in the middle of the picture, up above where that arrow comes in,
186
631000
4000
Ten grzbiet w samym środku zdjęcia, tuż nad strzałką,
10:53
that shows you that a little bit.
187
635000
2000
posłuży nam jako punkt odniesienia.
10:55
There's a marker line called the trim line
188
637000
3000
Ta linia pokazuje dawny poziom lodowca.
10:58
above our little red illustration there.
189
640000
4000
Widać ją tuż nad czerwonym obrazkiem.
11:02
This is something no self-respecting photographer would ever do --
190
644000
2000
To coś, czego nie zrobiłby żaden szanujący się fotograf:
11:04
you put some cheesy illustration on your shot, right? --
191
646000
3000
nałożyć na własne zdjęcie tandetny obrazek.
11:07
and yet you have to do it sometimes to narrate these points.
192
649000
4000
Czasem jednak trzeba to zrobić, by zilustrować pewne rzeczy.
11:11
But, in any case, the deflation of this glacier since 1984
193
653000
4000
W każdym razie, od 1984 toku ten lodowiec obniżył się
11:15
has been higher than the Eiffel Tower, higher than the Empire State Building.
194
657000
5000
o więcej metrów niż liczy ich sobie Wieża Eiffla czy Empire State Building.
11:20
A tremendous amount of ice has been let out of these valleys
195
662000
3000
Niesamowita ilość lodu została uwolniona z tych dolin,
11:23
as it's retreated and deflated, gone back up valley.
196
665000
5000
podczas gdy lodowiec osiadał i cofał się w głąb doliny.
11:28
These changes in the alpine world are accelerating.
197
670000
3000
Tempo zmian w świecie wysokogórskim przyspiesza.
11:31
It's not static.
198
673000
2000
Nie jest stałe.
11:33
Particularly in the world of sea ice,
199
675000
3000
W świecie lodu morskiego
11:36
the rate of natural change is outstripping predictions of just a few years ago,
200
678000
4000
tempo naturalnych zmian przewyższa prognozy sprzed kilku lat,
11:40
and the processes either are accelerating
201
682000
3000
więc albo procesy przyspieszają,
11:43
or the predictions were too low to begin with.
202
685000
2000
albo prognozy były od początku zaniżone.
11:45
But in any case, there are big, big changes happening as we speak.
203
687000
5000
W każdym razie, ogromne zmiany zachodzą w każdej chwili.
11:50
So, here's another time-lapse shot of Columbia.
204
692000
4000
Spójrzmy na kolejny film poklatkowy z Columbii.
11:54
And you see where it ended in these various spring days,
205
696000
3000
Widać, dokąd sięgał lodowiec wiosną:
11:57
June, May, then October.
206
699000
2000
w czerwcu i maju, potem w październiku.
11:59
Now we turn on our time lapse.
207
701000
2000
Włączę teraz film.
12:01
This camera was shooting every hour.
208
703000
2000
Ten aparat robił zdjęcia co godzinę.
12:03
Geologic process in action here.
209
705000
2000
Widzicie procesy geologiczne w akcji.
12:05
And everybody says, well don't they advance in the winter time?
210
707000
3000
Wszyscy myślą sobie: ale przecież lodowce odrastają zimą, nie?
12:08
No. It was retreating through the winter because it's an unhealthy glacier.
211
710000
3000
Nie. Ten lodowiec cofał się nawet zimą, bo jest osłabiony.
12:11
Finally catches up to itself, it advances.
212
713000
3000
W końcu nadgania, przesuwa się do przodu.
12:18
And you can look at these pictures over and over again
213
720000
2000
Można przeglądać te zdjęcia w kółko,
12:20
because there's such a strange, bizarre fascination in seeing
214
722000
4000
bo jest coś fascynującego w oglądaniu procesów,
12:24
these things you don't normally get to see come alive.
215
726000
3000
których postępu normalnie nie widzimy.
12:27
We've been talking about "seeing is believing "
216
729000
2000
"Zobaczyć to uwierzyć" - o dostrzeganiu tego co niewidoczne
12:29
and seeing the unseen at TED Global.
217
731000
3000
mówiliśmy podczas konferencji TED Global.
12:32
That's what you see with these cameras.
218
734000
3000
Właśnie to widać na tych zdjęciach.
12:35
The images make the invisible visible.
219
737000
4000
Te zdjęcia czynią widzialnym to co niewidoczne.
12:42
These huge crevasses open up.
220
744000
2000
W lodowcu pękają olbrzymie szczeliny.
12:44
These great ice islands break off --
221
746000
3000
Te wielkie góry lodowe odrywają się...
12:47
and now watch this.
222
749000
2000
A teraz spójrzcie na to.
12:49
This has been the springtime this year --
223
751000
3000
To wydarzyło się wiosną tego roku.
12:57
a huge collapse. That happened in about a month,
224
759000
2000
Ogromny rozpad. Całość trwała około miesiąca,
12:59
the loss of all that ice.
225
761000
2000
oderwanie się całego tego lodu.
13:11
So that's where we started three years ago,
226
773000
2000
Zaczęliśmy trzy lata temu w tym miejscu,
13:13
way out on the left, and that's where we were a few months ago, the
227
775000
2000
daleko z lewej strony, a tutaj byliśmy kilka miesięcy temu,
13:15
last time we went into Columbia.
228
777000
3000
podczas ostatniej sesji na Columbii.
13:18
To give you a feeling for the scale of the retreat,
229
780000
2000
Żeby pomóc wam pojąć skalę tego regresu,
13:20
we did another cheesy illustration,
230
782000
2000
zrobiliśmy następny tandetny obrazek,
13:22
with British double-decker buses.
231
784000
3000
wykorzystując brytyjskie piętrowe autobusy.
13:25
If you line up 295 of those nose to tail, that's about how far back that was.
232
787000
5000
Na tej przestrzeni można by ustawić kolumnę 295 takich autobusów.
13:30
It's a long way.
233
792000
2000
To spory kawałek.
13:35
On up to Iceland.
234
797000
2000
Przejdźmy do Islandii.
13:37
One of my favorite glaciers, the Sólheimajökull.
235
799000
3000
To jeden z moich ulubionych lodowców, Sólheimajökull.
13:43
And here, if you watch, you can see the terminus retreating.
236
805000
3000
Tu, jeśli się przyjrzycie, zobaczycie cofające się czoło lodowca.
13:46
You can see this river being formed.
237
808000
2000
Tu widać formowanie się rzeki,
13:48
You can see it deflating.
238
810000
3000
a tu - jak lodowiec opada.
13:56
Without the photographic process, you would never see this. This is invisible.
239
818000
4000
Bez tych zdjęć nigdy byście tego nie zobaczyli. To niewidoczne.
14:00
You can stand up there your whole life and you would never see this,
240
822000
3000
Moglibyście stać tam przez całe życie i nigdy tego nie zobaczyć,
14:03
but the camera records it.
241
825000
3000
ale aparat to zarejestruje.
14:09
So we wind time backwards now.
242
831000
2000
Cofnijmy się w czasie.
14:13
We go back a couple years in time.
243
835000
2000
Przenieśmy się kilka lat wstecz.
14:15
That's where it started.
244
837000
3000
Tutaj wszystko się zaczęło.
14:23
That's where it ended a few months ago.
245
845000
3000
A tu kilka miesięcy temu skończyło się.
14:28
And on up to Greenland.
246
850000
3000
Wracamy na Grenlandię.
14:31
The smaller the ice mass, the faster it responds to climate.
247
853000
4000
Im mniejsza jest ilość lodu, tym szybciej reaguje on na klimat.
14:35
Greenland took a little while to start reacting
248
857000
3000
Minęło trochę czasu, nim Grenlandia zaczęła reagować
14:38
to the warming climate of the past century,
249
860000
3000
na ocieplenie klimatu z zeszłego stulecia,
14:41
but it really started galloping along about 20 years ago.
250
863000
4000
ale od jakichś 20 lat zmiany zachodzą lawinowo.
14:45
And there's been a tremendous increase in the temperature up there.
251
867000
3000
Nastąpił tam również ogromny wzrost temperatury.
14:48
It's a big place. That's all ice.
252
870000
2000
To ogromny obszar, w całości pokryty lodem.
14:50
All those colors are ice and it goes up to about two miles thick,
253
872000
4000
Te wszystkie kolory to lód, skorupa gruba na jakieś 3 kilometry.
14:54
just a gigantic dome that comes in from the coast and rises in the middle.
254
876000
4000
Gigantyczna kopuła, wznosząca się od wybrzeżu ku centrum wyspy.
14:58
The one glacier up in Greenland
255
880000
2000
Ten jeden lodowiec na Grenlandii,
15:00
that puts more ice into the global ocean
256
882000
2000
który wpuszcza do oceanów więcej lodu
15:02
than all the other glaciers in the northern hemisphere combined
257
884000
3000
niż wszystkie pozostałe lodowce na półkuli północnej razem wzięte,
15:05
is the Ilulissat Glacier.
258
887000
2000
to Ilulissat.
15:07
We have some cameras on the south edge of the Ilulissat,
259
889000
3000
Kilka naszych aparatów, umieszczonych na jego południowej krawędzi,
15:10
watching the calving face as it goes through this dramatic retreat.
260
892000
4000
rejestruje cielenie się lodowca i jego gwałtowny regres.
15:14
Here's a two-year record of what that looks like.
261
896000
2000
Spójrzmy na dwuletni zapis tego zjawiska.
15:16
Helicopter in front of the calving face for scale, quickly dwarfed.
262
898000
5000
Dla porównania mamy przed zboczem helikopter - niknie w oczach.
15:21
The calving face is four and a half miles across,
263
903000
2000
Ta ściana ma 7 kilometrów długości.
15:23
and in this shot, as we pull back, you're only seeing about a mile and a half.
264
905000
3000
Na tym zdjęciu, po oddaleniu, widzimy zaledwie jej 2,5 kilometrowy odcinek.
15:26
So, imagine how big this is
265
908000
2000
Wyobraźcie więc sobie, jak jest wielka
15:28
and how much ice is charging out.
266
910000
2000
i ile lodu wypuszcza do oceanu.
15:30
The interior of Greenland is to the right.
267
912000
2000
Wnętrze Grenlandii jest tu z prawej strony.
15:32
It's flowing out to the Atlantic Ocean on the left.
268
914000
3000
Lód spływa do Oceanu Atlantyckiego po lewej.
15:35
Icebergs, many, many, many, many times the size of this building, are roaring out to sea.
269
917000
6000
Góry lodowe, wielokrotnie większe od tego budynku, z hukiem wpadają do morza.
15:41
We just downloaded these pictures a couple weeks ago,
270
923000
2000
Ściągnęliśmy te zdjęcia kilka tygodni temu,
15:43
as you can see. June 25th,
271
925000
3000
jak widzicie. 25 czerwca
15:47
monster calving events happened.
272
929000
2000
cielenie się lodowca przybrało monstrualny wymiar.
15:49
I'll show you one of those in a second.
273
931000
2000
Za chwilę pokażę wam coś takiego.
15:51
This glacier has doubled its flow speed in the past 15 years.
274
933000
5000
Przez ostatnie 15 lat dwukrotnie wzrosło tempo spływu tego lodowca.
15:56
It now goes at 125 feet a day, dumping all this ice into the ocean.
275
938000
5000
Obecnie przesuwa się o 38 metrów dziennie, wpychając cały ten lód do oceanu.
16:01
It tends to go in these pulses, about every three days,
276
943000
2000
Płynie zgodnie z pewnym rytmem, zwykle raz na trzy dni,
16:03
but on average, 125 feet a day,
277
945000
2000
ale średnio 38 metrów na dzień,
16:05
twice the rate it did 20 years ago.
278
947000
3000
dwa razy szybciej niż 20 lat temu.
16:09
Okay. We had a team out watching this glacier,
279
951000
4000
Podczas gdy nasz zespół obserwował ten lodowiec,
16:13
and we recorded the biggest calving event that's ever been put on film.
280
955000
3000
doszło do największego cielenia się, jakie kiedykolwiek zarejestrowano.
16:16
We had nine cameras going.
281
958000
2000
Zjawisko obserwowało dziewięć aparatów.
16:18
This is what a couple of the cameras saw.
282
960000
4000
To obrazy z kilku z nich.
16:22
A 400-foot-tall calving face breaking off.
283
964000
3000
Od lodowca odrywa się 120 metrowa ściana.
16:26
Huge icebergs rolling over.
284
968000
2000
Przewalają się ogromne góry lodowe.
17:13
Okay, how big was that? It's hard to get it.
285
1015000
3000
No dobrze, ale jak duże to było? Ciężko to ogarnąć.
17:16
So an illustration again, gives you a feeling for scale.
286
1018000
3000
Aby uzmysłowić wam skalę, ponownie posłużę się ilustracją.
17:19
A mile of retreat in 75 minutes
287
1021000
3000
W 75 minut czoło lodowca
17:22
across the calving face, in that particular event, three miles wide.
288
1024000
4000
na szerokości 4,8 kilometrów cofnęło się o półtora kilometra.
17:26
The block was three-fifths of a mile deep,
289
1028000
2000
Ten blok lodu miał kilometr głębokości i -
17:28
and if you compare the expanse of the calving face
290
1030000
3000
jeśli porównamy długość zbocza
17:31
to the Tower Bridge in London, about 20 bridges wide.
291
1033000
3000
do londyńskiego Tower Bridge - około 20 mostów szerokości.
17:34
Or if you take an American reference, to the U.S. Capitol Building
292
1036000
4000
Albo, żeby użyć odniesienia amerykańskiego, weźmy budynek Kapitolu.
17:38
and you pack 3,000 Capitol Buildings into that block,
293
1040000
4000
3000 takich budynków, upakowanych w jedną bryłę,
17:42
it would be equivalent to how large that block was.
294
1044000
3000
da nam wielkość tego bloku lodowego.
17:47
75 minutes.
295
1049000
2000
75 minut.
17:51
Now I've come to the conclusion
296
1053000
2000
Poświęciwszy wiele czasu kwestiom ocieplenia klimatu,
17:53
after spending a lot of time in this climate change world
297
1055000
3000
doszedłem do wniosku, że tak naprawdę
17:56
that we don't have a problem of economics, technology and public policy.
298
1058000
4000
nie mamy problemów gospodarczych, technologicznych i politycznych.
18:00
We have a problem of perception.
299
1062000
3000
Mamy problem z percepcją.
18:03
The policy and the economics and the technology are serious enough issues,
300
1065000
3000
Polityka, gospodarka i technologia są bardzo poważnymi zagadnieniami,
18:06
but we actually can deal with them.
301
1068000
2000
ale potrafimy sobie z nimi radzić.
18:08
I'm certain that we can.
302
1070000
3000
Jestem tego pewien.
18:11
But what we have is a perception problem
303
1073000
2000
Mamy jednak problem z percepcją zmian,
18:13
because not enough people really get it yet.
304
1075000
4000
ponieważ wciąż zbyt mało ludzi je dostrzega.
18:17
You're an elite audience. You get it.
305
1079000
2000
Wy, obecni tutaj, należycie do elity. Widzicie problem.
18:19
Fortunately, a lot of the political leaders in the major countries of the world
306
1081000
4000
Na szczęście wielu przywódców politycznych w największych krajach świata
18:23
are an elite audience that for the most part gets it now.
307
1085000
4000
również należy do tej elity i generalnie rozumie problem.
18:27
But we still need to bring a lot of people along with us.
308
1089000
3000
Wciąż jednak potrzebujemy więcej ludzi, którzy się do nas przyłączą.
18:30
And that's where I think organizations like TED,
309
1092000
4000
Dlatego myślę, że organizacje takie jak TED,
18:34
like the Extreme Ice Survey can have a terrific impact
310
1096000
3000
lub Extreme Ice Survey mają potencjalnie ogromny wpływ
18:37
on human perception and bring us along.
311
1099000
3000
na naszą percepcję i uczestnictwo.
18:40
Because I believe we have an opportunity right now.
312
1102000
2000
Wierzę, że właśnie teraz jest ku temu okazja.
18:42
We are nearly on the edge of a crisis,
313
1104000
3000
Jesteśmy na krawędzi kryzysu,
18:45
but we still have an opportunity to face the greatest challenge
314
1107000
4000
ale wciąż mamy możliwość, żeby stawić czoła największemu wyzwaniu
18:49
of our generation and, in fact, of our century.
315
1111000
3000
naszego pokolenia czy nawet w stulecia.
18:52
This is a terrific, terrific call to arms
316
1114000
4000
Gorąco apeluję do was,
18:56
to do the right thing for ourselves and for the future.
317
1118000
3000
żebyście postąpili właściwie. Dla siebie i dla przyszłych pokoleń.
18:59
I hope that we have the wisdom to let the angels of our better nature
318
1121000
3000
Mam nadzieję, że jesteśmy dość mądrzy, by pozwolić swoim lepszym instynktom
19:02
rise to the occasion and do what needs to be done. Thank you.
319
1124000
4000
stanąć na wysokości zadania i podjąć właściwe działania. Dziękuję.
19:06
(Applause)
320
1128000
8000
(brawa)
ABOUT THE SPEAKER
James Balog - PhotographerJames Balog's latest work, the Extreme Ice Survey, captures the twisting, soaring forms of threatened wild ice.
Why you should listen
To see the natural world through James Balog's lens is to see it as an artist would -- through fresh eyes, as if for the first time, with no preconceived notions. His photos of jungle animals, for instance, are arresting in their directness, simplicity, even sensuality. His subjects assume the same weight and importance as a human portrait sitter, and demand (as a human subject would) that the viewer engage with them rather than simply spectate.
His newest work is no less powerful, no less engaging -- and it carries an urgent message. For several years, Balog has been going up north to shoot the half-alive ice of the mammoth glaciers for his Extreme Ice Survey, a look at the shocking effects of abrupt climate change in Alaska, Greenland and Iceland. Soaring, dripping, glowing and crumbling, arctic ice under Balog's eye requires the viewer to engage.
A new Nova/PBS TV special and a new book, Extreme Ice Now, are helping him spread the word that this glorious world is degrading at a speed we couldn't imagine until we saw it through his eyes.
James Balog | Speaker | TED.com