Mission Blue Voyage
Roz Savage: Why I'm rowing across the Pacific
Roz Savage: Dlaczego przewiosłowałam Pacyfik.
Filmed:
Readability: 3.2
700,173 views
Dwa lata temu, Roz Savage rzuciła odpowiedzialną pracę w Londynie, aby zostać wioślarzem oceanicznym. Przemierzyła samotnie Atlantyk, zaś w tym tygodniu zaczęła trzeci etap rejsu przez Pacyfik, pierwszego jakiego dokona kobieta. Dlaczego ona to robi? Posłuchaj jej głęboko osobistych powodów, jak i powodów istotnych dla aktywnego ekologa.
Roz Savage - Ocean rower
Roz Savage gave up her life as a management consultant to row across the Atlantic in 2005. Her mission now is to row across the Pacific, from the West Coast to Australia, raising awareness along the way of plastic pollution, climate change and eco-heroism. Full bio
Roz Savage gave up her life as a management consultant to row across the Atlantic in 2005. Her mission now is to row across the Pacific, from the West Coast to Australia, raising awareness along the way of plastic pollution, climate change and eco-heroism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Hi, my name is Roz Savage
0
1000
2000
Witam, nazywam się Roz Savage.
00:18
and I row across oceans.
1
3000
3000
i wiosłuję przez oceany.
00:21
Four years ago, I rowed solo across the Atlantic,
2
6000
3000
Cztery lata temu przepłynęłam samotnie Atlantyk
00:24
and since then, I've done two out of three stages
3
9000
3000
i od tego czasu pokonałam dwa z trzech etapów rejsu
00:27
across the Pacific,
4
12000
2000
przez Pacyfik,
00:29
from San Francisco to Hawaii
5
14000
2000
z San Francisco na Hawaje
00:31
and from Hawaii to Kiribati.
6
16000
2000
i z Hawajów do Kiribati.
00:33
And tomorrow, I'll be leaving this boat
7
18000
2000
Zaś jutro zostawiam tę łódź,
00:35
to fly back to Kiribati
8
20000
2000
aby polecieć z powrotem do Kiribati,
00:37
to continue with the third and final stage
9
22000
2000
żeby kontynuować trzeci, końcowy etap
00:39
of my row across the Pacific.
10
24000
3000
mojego rejsu przez Pacyfik.
00:42
Cumulatively, I will have rowed
11
27000
2000
Łącznie przewiosłuję
00:44
over 8,000 miles,
12
29000
2000
ponad 8.000 mil,
00:46
taken over three million oar strokes
13
31000
2000
wykonam ponad 3 milionów pociągnięć wiosłem
00:48
and spent more than 312 days alone
14
33000
3000
i spędzę samotnie ponad 312 dni
00:51
on the ocean on a 23 foot rowboat.
15
36000
3000
na oceanie, na 23-stopowej łodzi wiosłowej.
00:55
This has given me a very
16
40000
2000
To dało mi bardzo
00:57
special relationship with the ocean.
17
42000
2000
specjalny związek z oceanem.
00:59
We have a bit of a love/hate thing going on.
18
44000
2000
Nasz związek jest oparty na miłości i nienawiści.
01:01
I feel a bit about it like I did about
19
46000
2000
Moje uczucia do oceanu przypominają te, którymi darzyłam
01:03
a very strict math teacher that I once had at school.
20
48000
3000
bardzo surową nauczycielkę matematyki w szkole.
01:06
I didn't always like her, but I did respect her,
21
51000
3000
Nie zawsze ją lubiłam, ale zawsze czułam do niej respekt.
01:09
and she taught me a heck of a lot.
22
54000
2000
I diabelnie dużo mnie nauczyła.
01:11
So today I'd like to share with you
23
56000
2000
A dziś chciałabym opowiedzieć wam
01:13
some of my ocean adventures
24
58000
3000
o kilku moich oceanicznych przygodach
01:16
and tell you a little bit about what they've taught me,
25
61000
2000
i o tym czego mnie nauczyły
01:18
and how I think we can maybe take some of those lessons
26
63000
3000
oraz w jaki sposób
01:21
and apply them to this environmental challenge
27
66000
2000
odnoszą się do ekologicznego wyzwania,
01:23
that we face right now.
28
68000
2000
w obliczu którego stoimy obecnie.
01:26
Now, some of you might be thinking,
29
71000
2000
Niektórzy z was mogą sądzić,
01:28
"Hold on a minute. She doesn't look very much like an ocean rower.
30
73000
3000
"Chwila moment. Ona nie wygląda jak wioślarz oceaniczny.
01:31
Isn't she meant to be about this tall
31
76000
2000
Czy nie powinna być taaak wysoka
01:33
and about this wide
32
78000
2000
i taaak szeroka w barach,
01:35
and maybe look a bit more like these guys?"
33
80000
3000
i wyglądać jak ci faceci?"
01:38
You'll notice, they've all got something that I don't.
34
83000
3000
Zauważycie, że oni mają coś czego ja nie mam.
01:43
Well, I don't know what you're thinking, but I'm talking about the beards. (Laughter)
35
88000
3000
No, nie wiem co sobie myślicie, ale ja mówią o brodach.
01:47
And no matter how long I've spent on the ocean,
36
92000
2000
I nie ma znaczenia jak dużo czasu spędzam na oceanie,
01:49
I haven't yet managed to muster a decent beard,
37
94000
2000
to jeszcze nie udało mi się wyhodować przyzwoitej brody.
01:51
and I hope that it remains that way.
38
96000
3000
I mam nadzieję, że tak pozostanie.
01:54
For a long time, I didn't believe that I could have a big adventure.
39
99000
3000
Przez długi czas nie wierzyłam, że mogę przeżyć wielką przygodę.
01:57
The story that I told myself was
40
102000
2000
Mówiłam sobie, że
01:59
that adventurers looked like this.
41
104000
2000
przygody wyglądają tak.
02:01
I didn't look the part.
42
106000
2000
Ja tak nie wyglądałam.
02:03
I thought there were them and there were us,
43
108000
3000
Sądziłam, że są oni i jesteśmy my,
02:06
and I was not one of them.
44
111000
2000
a ja nie byłam jedną z nich.
02:08
So for 11 years, I conformed.
45
113000
3000
Więc przez 11 lat, dopasowywałam się,
02:11
I did what people from my kind of background were supposed to do.
46
116000
3000
Robiłam to, czego oczekuje się, że od ludzi o moim pochodzeniu.
02:14
I was working in an office in London
47
119000
3000
Pracowałam w firmie w Londynie
02:17
as a management consultant.
48
122000
2000
jako konsultant do spraw zarządzania.
02:19
And I think I knew from day one that it wasn't the right job for me.
49
124000
3000
I sądzę, ze wiedziałam od pierwszego dnia, że to nie jest praca dla mnie.
02:22
But that kind of conditioning
50
127000
2000
Ale takie uwarunkowania
02:24
just kept me there for so many years,
51
129000
2000
trzymały mnie tam przez wiele lat,
02:26
until I reached my mid-30s and I thought,
52
131000
2000
aż przekroczyłam trzydziestkę i pomyślałam:
02:28
"You know, I'm not getting any younger.
53
133000
3000
"Wiesz, lat ci nie ubywa.
02:31
I feel like I've got a purpose in this life, and I don't know what it is,
54
136000
3000
Czuję, że mam w życiu cel, ale nie wiem co nim jest,
02:34
but I'm pretty certain that management consultancy is not it.
55
139000
3000
ale na pewno nie jest to bycie konsultantem ds. zarządzania.
02:39
So, fast forward a few years.
56
144000
2000
Więc, przewijając szybko kilka lat do przodu.
02:41
I'd gone through some changes.
57
146000
3000
Zmieniłam kilka rzeczy.
02:44
To try and answer that question of,
58
149000
2000
Próbowałam odpowiedzieć sobie na pytanie
02:46
"What am I supposed to be doing with my life?"
59
151000
2000
co mam zrobić ze swoim życiem?,
02:48
I sat down one day
60
153000
2000
i pewnego dnia usiadłam
02:50
and wrote two versions of my own obituary,
61
155000
3000
i napisałam dwie wersje mojego nekrologu,
02:53
the one that I wanted, a life of adventure,
62
158000
3000
jedną o życiu pełnym przygód, jakiego pragnęłam
02:56
and the one that I was actually heading for
63
161000
2000
i drugą, o swoim faktycznym życiu,
02:58
which was a nice, normal, pleasant life,
64
163000
3000
które było miłe, normalne i przyjemne,
03:01
but it wasn't where I wanted to be by the end of my life.
65
166000
3000
ale którego końca nie chciałabym oglądać.
03:04
I wanted to live a life that I could be proud of.
66
169000
3000
Chciałam wieść życie, z którego mogłabym być dumna.
03:07
And I remember looking at these two versions of my obituary
67
172000
3000
I pamiętam, jak patrząc na te dwie wersje własnego nekrologu
03:10
and thinking, "Oh boy,
68
175000
2000
pomyślałam: "O kurczę,
03:12
I'm on totally the wrong track here.
69
177000
2000
nie o takie życie mi chodzi.
03:14
If I carry on living as I am now,
70
179000
2000
Jeśli będę żyć jak dotąd,
03:16
I'm just not going to end up where I want to be
71
181000
2000
nie skończę tam, gdzie bym chciała być
03:18
in five years, or 10 years,
72
183000
2000
za 5 lub 10 lat,
03:20
or at the end of my life."
73
185000
2000
czy u kresu życia.
03:22
I made a few changes,
74
187000
2000
Dokonałam kilku zmian,
03:24
let go of some loose trappings of my old life,
75
189000
2000
zrezygnowałam z kilku pokus mojego dawnego życia
03:26
and through a bit of a leap of logic,
76
191000
2000
i po krótkim namyśle,
03:28
decided to row across the Atlantic Ocean.
77
193000
2000
postanowiłam powiosłować przez Atlantyk.
03:30
(Laughter)
78
195000
2000
(Śmiech)
03:32
The Atlantic Rowing Race runs from the Canaries to Antigua,
79
197000
2000
Atlantycki rejs łodzią wiosłową przebiegał z Kanarów na Antiguę.
03:34
it's about 3,000 miles,
80
199000
3000
Jest to około 3.000 mil.
03:37
and it turned out to be
81
202000
2000
I jak się okazało, była to
03:39
the hardest thing I had ever done.
82
204000
3000
najtrudniejsza rzecz w moim życiu.
03:42
Sure, I had wanted to get outside of my comfort zone,
83
207000
3000
Jasne, chciałam wydostać się z mojej komfortowej strefy,
03:45
but what I'd sort of failed to notice was that
84
210000
2000
ale jakoś nie zauważyłam, że
03:47
getting out of your comfort zone is, by definition,
85
212000
2000
wyjście z komfortowej strefy jest z definicji
03:49
extremely uncomfortable.
86
214000
2000
bardzo niekomfortowe.
03:53
And my timing was not great either:
87
218000
2000
A poza tym nie był to dobry moment.
03:55
2005, when I did the Atlantic,
88
220000
2000
Rok 2005, kiedy wiosłowałam przez Atlantyk,
03:57
was the year of Hurricane Katrina.
89
222000
2000
to także rok, w którym szalał Huragan Katrina.
03:59
There were more tropical storms in the North Atlantic
90
224000
3000
Na północnym Atlantyku było wtedy więcej burz tropikalnych
04:02
than ever before, since records began.
91
227000
3000
niż kiedykolwiek wcześniej zanotowano.
04:05
And pretty early on,
92
230000
2000
I praktycznie od początku
04:07
those storms started making their presence known.
93
232000
3000
dobrze dały mi w kość.
04:11
All four of my oars broke
94
236000
2000
Połamały się wszystkie moje wiosła,
04:13
before I reached halfway across.
95
238000
2000
zanim dotarłam do półmetka rejsu.
04:15
Oars are not supposed to look like this.
96
240000
3000
Wiosła nie powinny tak wyglądać.
04:18
But what can you do? You're in the middle of the ocean.
97
243000
2000
Ale co możesz zrobić? Jesteś na środku oceanu.
04:20
Oars are your only means of propulsion.
98
245000
2000
Wiosła są jedynym środkiem napędowym.
04:22
So I just had to look around the boat
99
247000
2000
Tak więc musiałam tylko rozejrzeć się po łodzi
04:24
and figure out what I was going to use
100
249000
2000
i wymyślić, co nadaje się do użycia
04:26
to fix up these oars so that I could carry on.
101
251000
2000
jako wiosła, żebym mogła dalej płynąć.
04:28
So I found a boat hook and my trusty duct tape
102
253000
3000
Więc znalazłam bosak oraz zawsze przydatną taśmę izolacyjną
04:31
and splintered the boat hook
103
256000
2000
i rozszczepiłam bosak
04:33
to the oars to reinforce it.
104
258000
3000
i wzmocniłam nim wiosła.
04:36
Then, when that gave out,
105
261000
2000
Następnie, kiedy te się popsuły,
04:38
I sawed the wheel axles off my spare rowing seat
106
263000
3000
Odpiłowałam prowadnice od zapasowego siedziska
04:41
and used those.
107
266000
2000
i posłużyły mi jako wiosła.
04:43
And then when those gave out, I cannibalized one of the broken oars.
108
268000
3000
A kiedy i te się popsuły, rozmontowałam połamane wiosło.
04:46
I'd never been very good at fixing stuff
109
271000
2000
Nigdy nie byłam zbyt dobra w naprawianiu rzeczy,
04:48
when I was living my old life,
110
273000
2000
kiedy żyłam moim dawnym życiem.
04:50
but it's amazing how resourceful you can become
111
275000
3000
Ale zadziwiające jest to, jak pomysłowy stajesz się
04:53
when you're in the middle of the ocean
112
278000
2000
na środku oceanu,
04:55
and there's only one way to get to the other side.
113
280000
2000
kiedy tylko w jeden sposób możesz dotrzeć na drugi brzeg.
04:57
And the oars kind of became a symbol
114
282000
2000
A wiosła stały się niejako symbolem
04:59
of just in how many ways
115
284000
3000
jak bardzo musiałam się starać, aby
05:02
I went beyond what I thought were my limits.
116
287000
2000
sprawdzać się w nowych sytuacjach.
05:04
I suffered from tendinitis on my shoulders
117
289000
3000
Dokuczały mi zapalenie ścięgien na ramionach
05:07
and saltwater sores on my bottom.
118
292000
2000
i rany od słonej wody na tyłku.
05:09
I really struggled psychologically,
119
294000
3000
A w mojej psychice toczyła się walka tak
05:12
totally overwhelmed by the scale of the challenge,
120
297000
3000
byłam przytłoczona skalą wyzwania, kiedy
05:15
realizing that, if I carried on moving at two miles an hour,
121
300000
3000
zdałam sobie sprawę, że jeżeli będę płynąć dalej w tempie dwóch mil na godzinę,
05:18
3,000 miles was going to
122
303000
2000
to zanim przepłynę 3.000 mil minie
05:20
take me a very, very long time.
123
305000
2000
bardzo, bardzo dużo czasu.
05:22
There were so many times
124
307000
2000
Wiele razy
05:24
when I thought I'd hit that limit,
125
309000
2000
myślałam, że dotarłam do kresu,
05:26
but had no choice but to just carry on
126
311000
3000
ale nie miałam wyboru, trzeba było płynąć dalej
05:29
and try and figure out how I was going to get to the other side
127
314000
2000
i kombinując jak dotrzeć na ten drugi brzeg
05:31
without driving myself crazy.
128
316000
2000
i nie zwariować.
05:33
And eventually after
129
318000
2000
I w końcu, po
05:35
103 days at sea,
130
320000
2000
103 dniach na morzu,
05:37
I arrived in Antigua.
131
322000
2000
dotarłam do Antigui.
05:39
I don't think I've ever felt so happy
132
324000
2000
I chyba nigdy w życiu
05:41
in my entire life.
133
326000
2000
nie byłam równie szczęśliwa.
05:43
It was a bit like finishing a marathon
134
328000
2000
To tak jakbym ukończyła maraton,
05:45
and getting out of solitary confinement
135
330000
2000
wyszła z więziennej izolatki
05:47
and winning an Oscar all rolled into one.
136
332000
3000
i zdobyła Oskara, wszystko na raz.
05:50
I was euphoric.
137
335000
2000
Byłam w euforii.
05:52
And to see all the people coming out to greet me
138
337000
2000
A zobaczyć tych wszystkich ludzi, którzy przyszli mnie powitać
05:54
and standing along the cliff tops and clapping and cheering,
139
339000
3000
i stali wzdłuż klifu klaszcząc i pozdrawiając mnie,
05:57
I just felt like a movie star.
140
342000
2000
czułam się jak gwiazda filmowa.
05:59
It was absolutely wonderful.
141
344000
2000
To było po prostu cudowne.
06:01
And I really learned then that, the bigger the challenge,
142
346000
2000
I nauczyłam się wtedy, że im większe jest wyzwanie,
06:03
the bigger the sense of achievement
143
348000
2000
tym większa poczucie sukcesu
06:05
when you get to the end of it.
144
350000
2000
kiedy już wszystko zakończysz.
06:08
So this might be a good moment to take a quick time-out
145
353000
3000
Tak więc to może być dobry moment, aby na chwilę przerwać
06:11
to answer a few FAQs about ocean rowing
146
356000
3000
i odpowiedzieć na kilka pytań, jakie pewnie chcecie mi zadać,
06:14
that might be going through your mind.
147
359000
2000
dotyczących wioślarstwa oceanicznego.
06:16
Number one that I get asked: What do you eat?
148
361000
3000
Pierwsze, które mi zadają: Co jesz?
06:19
A few freeze-dried meals, but mostly I try and eat
149
364000
3000
Kilka liofilizowanych dań, ale przede wszystkim staram się jeść
06:22
much more unprocessed foods.
150
367000
3000
dużo więcej nieprzetworzonej żywności.
06:25
So I grow my own beansprouts.
151
370000
2000
Hoduję więc własne kiełki fasoli.
06:27
I eat fruits and nut bars,
152
372000
2000
Jadłam owoce i batoniki orzechowe,
06:29
a lot of nuts.
153
374000
2000
dużo orzechów,
06:31
And generally arrive about 30 pounds lighter
154
376000
2000
i ogólnie na drugi brzeg dotarłam
06:33
at the other end.
155
378000
2000
o około 30 funtów lżejsza.
06:35
Question number two: How do you sleep?
156
380000
2000
Pytanie numer dwa: Jak tam śpisz?
06:37
With my eyes shut. Ha-ha.
157
382000
3000
Z zamkniętymi oczami. Haha.
06:40
I suppose what you mean is:
158
385000
2000
Myślę, że chcecie zapytać:
06:42
What happens to the boat while I'm sleeping?
159
387000
2000
Co dzieje się z łodzią, kiedy śpię?
06:44
Well, I plan my route so that I'm drifting
160
389000
2000
Więc, planuję trasę tak, że w czasie snu dryfuję
06:46
with the winds and the currents while I'm sleeping.
161
391000
2000
z wiatrem i prądem.
06:48
On a good night, I think my best ever was 11 miles
162
393000
2000
W czasie dobrej nocy, mój najlepszy wynik to 11 mil
06:50
in the right direction.
163
395000
2000
we właściwym kierunku.
06:52
Worst ever, 13 miles in the wrong direction.
164
397000
3000
Najgorszy, to 13 mil w złym kierunku.
06:55
That's a bad day at the office.
165
400000
2000
To tak jak zły dzień w biurze.
06:57
What do I wear?
166
402000
2000
Co noszę?
06:59
Mostly, a baseball cap,
167
404000
2000
Głównie, czapeczkę bejsbolową,
07:01
rowing gloves and a smile -- or a frown,
168
406000
3000
wioślarskie rękawiczki oraz uśmiech, albo grymas
07:04
depending on whether I went backwards overnight --
169
409000
3000
jeśli w nocy popłynęłam w przeciwnym kierunku.
07:07
and lots of sun lotion.
170
412000
2000
I mnóstwo mleczka do opalania.
07:09
Do I have a chase boat?
171
414000
2000
Czy mam łódź asekurującą?
07:11
No I don't. I'm totally self-supporting out there.
172
416000
3000
Nie, nie mam. Jestem tam zdana tylko na siebie.
07:14
I don't see anybody for the whole time
173
419000
2000
Zasadniczo, nie widzę nikogo przez cały czas
07:16
that I'm at sea, generally.
174
421000
2000
kiedy jestem na morzu.
07:20
And finally: Am I crazy?
175
425000
3000
I na koniec: Czy jestem wariatką?
07:23
Well, I leave that one up to you to judge.
176
428000
3000
Hmm, zostawiam to do waszej oceny.
07:26
So, how do you top rowing across the Atlantic?
177
431000
3000
A więc, jak zamierzasz dokonać czegoś lepszego od przewiosłowania przez Atlantyk?
07:29
Well, naturally, you decide to row across the Pacific.
178
434000
3000
No więc, oczywiście postanawiasz przewiosłować przez Pacyfik.
07:33
Well, I thought the Atlantic was big,
179
438000
2000
Sądziłam, że Atlantyk jest duży,
07:35
but the Pacific is really, really big.
180
440000
3000
ale to Pacyfik jest naprawdę wielki.
07:40
I think we tend to do it a little bit of a disservice in our usual maps.
181
445000
3000
Myślę, że na ogół na naszych standardowych mapach nie doceniamy go.
07:43
I don't know for sure that the Brits
182
448000
2000
Nie wiem na pewno, czy to Brytyjczycy
07:45
invented this particular view of the world, but I suspect we might have done so:
183
450000
3000
wymyślili taką wizję świata, ale podejrzewam, że mogliśmy
07:48
we are right in the middle,
184
453000
2000
ponieważ oto jesteśmy, dokładnie w samym środku.
07:50
and we've cut the Pacific in half
185
455000
2000
I przecięliśmy Pacyfik na pół
07:52
and flung it to the far corners of the world.
186
457000
3000
oraz rzuciliśmy go na na krańce świata,
07:55
Whereas if you look in Google Earth,
187
460000
3000
a przecież jeżeli spojrzy się w Google Earth
07:58
this is how the Pacific looks.
188
463000
2000
To Pacyfik wygląda tak.
08:00
It pretty much covers half the planet.
189
465000
3000
Praktycznie pokrywa połowę planety.
08:03
You can just see a little bit of North America up here
190
468000
2000
Tu na górze widać kawałek Ameryki Północnej,
08:05
and a sliver of Australia down there.
191
470000
3000
a tu na dole skrawek Australii.
08:08
It is really big --
192
473000
2000
Jest naprawdę duży.
08:10
65 million square miles --
193
475000
2000
65 milionów mil kwadratowych.
08:12
and to row in a straight line across it
194
477000
2000
I wiosłować w poprzek w linii prostej
08:14
would be about 8,000 miles.
195
479000
2000
to około 8.000 mil.
08:16
Unfortunately, ocean rowboats
196
481000
2000
Niestety, oceaniczne łodzie wiosłowe
08:18
very rarely go in a straight line.
197
483000
2000
bardzo rzadko pływają w inii prostej.
08:20
By the time I get to Australia,
198
485000
2000
Kiedy dotrę do Australii,
08:22
if I get to Australia,
199
487000
2000
jeżeli dotrę do Australii,
08:24
I will have rowed probably nine or 10,000 miles in all.
200
489000
3000
przewiosłuję prawdopodobnie łącznie 9 lub 10.000 mil.
08:29
So, because nobody in their straight mind would row
201
494000
2000
Tak więc, ponieważ nikt przy zdrowych zmysłach nie wiosłowałby
08:31
straight past Hawaii without dropping in,
202
496000
2000
obok Hawajów bez przystanku,
08:33
I decided to cut this very big undertaking
203
498000
2000
postanowiłam podzielić to wielkie przedsięwzięcie
08:35
into three segments.
204
500000
3000
na 3 etapy.
08:38
The first attempt didn't go so well.
205
503000
2000
Pierwsze podejście nie poszło najlepiej.
08:40
In 2007, I did a rather involuntary capsize drill
206
505000
3000
W 2007, zrobiłam niechcący wywrotki
08:43
three times in 24 hours.
207
508000
2000
trzy razy w ciągu 24 godzin.
08:45
A bit like being in a washing machine.
208
510000
2000
To trochę jak być w pralce.
08:47
Boat got a bit dinged up,
209
512000
2000
Łódź się poobijała
08:49
so did I.
210
514000
2000
i ja też.
08:51
I blogged about it. Unfortunately, somebody
211
516000
2000
Napisałam o tym na blogu. Niestety, ktoś
08:53
with a bit of a hero complex decided that
212
518000
2000
z kompleksem bohatera stwierdził,
08:55
this damsel was in distress and needed saving.
213
520000
3000
że ta dama jest w opałach i potrzebuje ratunku.
08:58
The first I knew about this was when the Coast Guard plane turned up overhead.
214
523000
3000
Pierwsze kiedy się o tym dowiedziałam, to kiedy samolot Straży Przybrzeżnej pojawił mi się nad głową.
09:01
I tried to tell them to go away.
215
526000
2000
Próbowałam im powiedzieć, aby odlecieli.
09:03
We had a bit of a battle of wills.
216
528000
2000
Po czym rozegrała się mała walka, kto silniejszy.
09:05
I lost and got airlifted.
217
530000
2000
Przegrałam i podjęto mnie z powietrza.
09:07
Awful, really awful.
218
532000
2000
Okropne, naprawdę okropne.
09:09
It was one of the worst feelings of my life,
219
534000
2000
Było to jedno z najgorszych przeżyć w moim życiu.
09:11
as I was lifted up on that winch line into the helicopter
220
536000
3000
Kiedy mnie wciągali na linie do helikoptera,
09:14
and looked down at my trusty little boat
221
539000
2000
popatrzyłam w dół na moją sprawdzoną łódeczkę,
09:16
rolling around in the 20 foot waves
222
541000
3000
przewalaną przez 20-stopowe fale
09:19
and wondering if I would ever see her again.
223
544000
2000
i zastanawiałam się, czy jeszcze ją ujrzę.
09:21
So I had to launch a very expensive
224
546000
2000
Musiałam więc zorganizować bardzo kosztowną
09:23
salvage operation
225
548000
2000
operację ratunkową,
09:25
and then wait another nine months
226
550000
2000
a następnie czekać przez 9 miesięcy
09:27
before I could get back out onto the ocean again.
227
552000
2000
nim mogłam wrócić na ocean.
09:29
But what do you do?
228
554000
2000
Ale co robisz?
09:31
Fall down nine times, get up 10.
229
556000
2000
Upadasz 9 razy, podnosisz się 10.
09:33
So, the following year, I set out
230
558000
2000
Tak więc, następnego roku wyruszyłam
09:35
and, fortunately, this time made it safely across to Hawaii.
231
560000
3000
i na szczęście, tym razem udało mi się bezpiecznie dotrzeć na Hawaje.
09:38
But it was not without misadventure.
232
563000
2000
Ale nie obyło się bez nieszczęśliwych wypadków.
09:40
My watermaker broke,
233
565000
2000
Popsuła się moja maszynka do robienia wody,
09:42
only the most important piece of kit that I have on the boat.
234
567000
3000
a to tylko najważniejsza część wyposażenia.
09:45
Powered by my solar panels,
235
570000
2000
Zasilana przez panele słoneczne,
09:47
it sucks in saltwater
236
572000
2000
zasysa słoną wodę,
09:49
and turns it into freshwater.
237
574000
2000
i zamieniała ją w wodę pitną.
09:51
But it doesn't react very well to being immersed in ocean,
238
576000
3000
Ale źle na nią działa zanurzenie w oceanie,
09:54
which is what happened to it.
239
579000
2000
a to właśnie się jej przytrafiło.
09:56
Fortunately, help was at hand.
240
581000
2000
Na szczęście, pomoc była na wyciągnięcie ręki.
09:58
There was another unusual boat out there
241
583000
2000
Była tam wtedy jeszcze jedna niezwykła łódź,
10:00
at the same time, doing as I was doing,
242
585000
3000
która robiła to samo co ja,
10:03
bringing awareness to the North Pacific Garbage Patch,
243
588000
3000
uświadamiała ludziom istnienie na północy Pacyfiku Wielkiej Plamy Śmieci,
10:06
that area in the North Pacific about twice the size of Texas,
244
591000
3000
to obszar na północnym Pacyfiku dwa razy większy od Texasu,
10:09
with an estimated 3.5 million
245
594000
2000
który jak się oblicza zawiera 3.5 miliona
10:11
tons of trash in it,
246
596000
2000
ton śmieci,
10:13
circulating at the center of
247
598000
2000
krążącego w środku
10:15
that North Pacific Gyre.
248
600000
2000
Wiru Północno-Pacyficznego.
10:17
So, to make the point, these guys
249
602000
2000
Nawiasem mówiąc, ci faceci
10:19
had actually built their boat out of plastic trash,
250
604000
3000
w rzeczywistości zbudowali swoją łódź z plastikowych śmieci,
10:22
15,000 empty water bottles
251
607000
2000
15.000 pustych butelek po wodzie,
10:24
latched together into two pontoons.
252
609000
3000
umocowanych razem w dwa pontony.
10:27
They were going very slowly.
253
612000
2000
Płynęli bardzo powoli.
10:29
Partly, they'd had a bit of a delay.
254
614000
2000
Mieli trochę opóźnienia.
10:31
They'd had to pull in at Catalina Island shortly after they left Long Beach
255
616000
3000
Musieli zawinąć na Wyspę Catalina, krótko po tym, jak opuścili Long Beach,
10:34
because the lids of all the water bottles were coming undone,
256
619000
3000
ponieważ nakrętki wszystkich butelek po wodzie odkręciły się
10:37
and they were starting to sink.
257
622000
2000
i zaczęli tonąć.
10:39
So they'd had to pull in and do all the lids up.
258
624000
3000
Więc musieli zacumować i je podokręcać.
10:44
But, as I was approaching the end of my water reserves,
259
629000
3000
Ale, kiedy już mi się kończyły zapasy wody,
10:47
luckily, our courses were converging.
260
632000
2000
na szczęście, nasze kursy były zbieżne.
10:49
They were running out of food; I was running out of water.
261
634000
3000
Im kończyła się żywność, mnie kończyła się woda.
10:52
So we liaised by satellite phone and arranged to meet up.
262
637000
3000
Porozumieliśmy się przez telefon satelitarny i ustaliliśmy, gdzie się spotkamy.
10:55
And it took about a week
263
640000
2000
i zajęło nam niemal tydzień,
10:57
for us to actually gradually converge.
264
642000
2000
żeby w końcu się spotkać.
10:59
I was doing a pathetically slow speed
265
644000
2000
Ja poruszałam się w beznadziejnie wolnym tempie
11:01
of about 1.3 knots,
266
646000
2000
około 1,3 węzła,
11:03
and they were doing only marginally less pathetic speed of about 1.4:
267
648000
3000
zaś oni poruszali się tylko z niewiele mniej beznadziejną prędkością około 1,4.
11:06
it was like two snails in a mating dance.
268
651000
3000
To było jak dwa ślimaki w tańcu godowym.
11:09
But, eventually, we did manage to meet up
269
654000
2000
Ale, w końcu, udało nam się spotkać
11:11
and Joel hopped overboard,
270
656000
2000
i Joel wyskoczył za burtę,
11:13
caught us a beautiful, big mahi-mahi,
271
658000
2000
złapał nam piękną, wielką mahi mahi
11:15
which was the best food I'd had
272
660000
2000
co było najlepszym jedzeniem, jakie jadłam
11:17
in, ooh, at least three months.
273
662000
2000
w ciągu, och, przynajmniej trzech miesięcy.
11:19
Fortunately, the one that he caught that day
274
664000
2000
Na szczęście ta, którą złapał tego dnia
11:21
was better than this one they caught a few weeks earlier.
275
666000
3000
była lepsza niż ryba, którą złapał parę tygodni wcześniej.
11:24
When they opened this one up,
276
669000
2000
Bo kiedy tamtą wypatroszyli,
11:26
they found its stomach was full of plastic.
277
671000
2000
zobaczyli, że żołądek ma pełen plastiku.
11:28
And this is really bad news because plastic
278
673000
2000
I to jest naprawdę zła wiadomość ponieważ plastik
11:30
is not an inert substance.
279
675000
2000
nie jest substancją obojętną.
11:32
It leaches out chemicals
280
677000
2000
Wypłukuje substancje chemiczne
11:34
into the flesh of the poor critter that ate it,
281
679000
2000
do ciała biednego stworzenia, które go zjadło,
11:36
and then we come along and eat that poor critter,
282
681000
3000
i wtedy my zjedliśmy to biedne stworzenie,
11:39
and we get some of the toxins accumulating
283
684000
2000
i otrzymaliśmy część toksyn, które gromadzą się
11:41
in our bodies as well.
284
686000
2000
także w naszych organizmach.
11:43
So there are very real implications for human health.
285
688000
3000
Tak więc niesie to ze sobą bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi.
11:47
I eventually made it to Hawaii still alive.
286
692000
3000
W końcu dotarłam żywa na Hawaje.
11:50
And, the following year, set out
287
695000
2000
I następnego roku wyruszyłam
11:52
on the second stage of the Pacific,
288
697000
3000
w drugi etap rejsu przez Pacyfik,
11:55
from Hawaii down to Tarawa.
289
700000
3000
z Hawajów do Tarawa.
11:58
And you'll notice something about Tarawa;
290
703000
3000
Łatwo zauważyć coś na temat Tarawa
12:01
it is very low-lying.
291
706000
2000
- jest ona bardzo nisko położona.
12:03
It's that little green sliver on the horizon,
292
708000
3000
Jest to mały zielony plasterek na horyzoncie,
12:06
which makes them very nervous
293
711000
2000
co sprawia, że oni stają się tam bardzo nerwowi,
12:08
about rising oceans.
294
713000
2000
kiedy mowa o podnoszeniu się poziomu oceanów.
12:10
This is big trouble for these guys.
295
715000
2000
To jest wielki problem dla tych ludzi.
12:12
They've got no points of land more than about six feet above sea level.
296
717000
3000
Nie mają żadnego punktu położonego wyżej niż sześć stóp nad poziomem morza.
12:15
And also, as an increase in extreme
297
720000
2000
I jako że wzrost ekstremalnych,
12:17
weather events due to climate change,
298
722000
2000
zjawisk pogodowych powoduje zmiany klimatu,
12:19
they're expecting more waves
299
724000
2000
oczekują, że coraz więcej fal
12:21
to come in over the fringing reef,
300
726000
3000
przełamie barierę raf,
12:24
which will contaminate their fresh water supply.
301
729000
3000
co z kolei zanieczyści ich zapasy słodkiej wody.
12:27
I had a meeting with the president there,
302
732000
2000
Miałam tam spotkanie z prezydentem,
12:29
who told me about his
303
734000
2000
który powiedział mi o swojej
12:31
exit strategy for his country.
304
736000
2000
strategii opuszczenia państwa przez ludzi.
12:33
He expects that within the next 50 years,
305
738000
2000
Oczekuje, że w ciągu następnych 50 lat,
12:35
the 100,000 people that live there
306
740000
2000
sto tysięcy ludzi, którzy tam żyją
12:37
will have to relocate to
307
742000
2000
będzie musiało przenieść się do
12:39
New Zealand or Australia.
308
744000
2000
Nowej Zelandii lub Australii.
12:41
And that made me think about how would I feel
309
746000
2000
I to zmusiło mnie do zastanowienia, jakbym ja się czuła,
12:43
if Britain was going to disappear under the waves;
310
748000
3000
gdyby Anglia miała zniknąć pod falami.
12:46
if the places where I'd been born
311
751000
2000
Gdyby miejsca, w których się urodziłam,
12:48
and gone to school
312
753000
2000
chodziłam do szkoły,
12:50
and got married,
313
755000
2000
wyszłam za mąż,
12:52
if all those places were just going to disappear forever.
314
757000
2000
jeżeli wszystkie te miejsca miałyby zniknąć na zawsze,
12:54
How, literally, ungrounded
315
759000
2000
jak, dosłownie, pozbawioną gruntu pod nogami
12:56
that would make me feel.
316
761000
2000
bym się poczuła.
13:00
Very shortly, I'll be setting out to try and get to Australia,
317
765000
3000
Wkrótce wyruszę do Australii.
13:03
and if I'm successful, I'll be the first woman ever to row solo
318
768000
3000
I jeżeli mi się powiedzie, będę pierwszą kobietą, która samotnie przewiosłuje
13:06
all the way across the Pacific.
319
771000
2000
cała Pacyfik.
13:08
And I try to use this to bring awareness to these environmental issues,
320
773000
3000
Staram się wykorzystać to, żeby ludzie więcej wiedzieli o ochronie środowiska,
13:11
to bring a human face to the ocean.
321
776000
3000
aby pokazać ludzką twarz oceanu.
13:14
If the Atlantic was about my inner journey,
322
779000
3000
Gdyby Atlantyk był moją podróżą wgłąb siebie,
13:17
discovering my own capabilities,
323
782000
2000
odkrywaniem własnych możliwości,
13:19
maybe the Pacific has been about my outer journey,
324
784000
3000
to może Pacyfik jest moją podróżą poza moje ja,
13:22
figuring out how I can use
325
787000
2000
znajdowaniem sposobu, w jaki mogę wykorzystać
13:24
my interesting career choice
326
789000
2000
mój interesujący, nowy zawód,
13:26
to be of service to the world,
327
791000
3000
aby służyć światu
13:29
and to take some of those things that I've learned out there
328
794000
3000
i wykorzystać parę rzeczy, których się tam nauczyłam
13:32
and apply them to the situation
329
797000
2000
i zaadaptować je do sytuacji,
13:34
that humankind now finds itself in.
330
799000
3000
w której rodzaj ludzki się teraz znalazł.
13:37
I think there are probably three key points here.
331
802000
3000
Sądzę, że są tu trzy kluczowe sprawy.
13:40
The first one is about
332
805000
2000
Pierwsza dotyczy
13:42
the stories that we tell ourselves.
333
807000
2000
opowieści, które sobie opowiadamy.
13:44
For so long, I told myself
334
809000
2000
Do tej pory, mówiłam sobie,
13:46
that I couldn't have an adventure
335
811000
2000
że nie mogę przeżyć przygód
13:48
because I wasn't six foot tall
336
813000
2000
bo nie mam 6 stóp wzrostu,
13:50
and athletic and bearded.
337
815000
3000
mięśni i brody.
13:53
And then that story changed.
338
818000
3000
A potem, ta historia zmieniła się.
13:56
I found out that people had rowed across oceans.
339
821000
3000
Odkryłam, że ludzie wiosłowali przez oceany.
13:59
I even met one of them and she was just about my size.
340
824000
3000
Nawet jednego z nich spotkałam i była ona mniej więcej mojego wzrostu.
14:02
So even though I didn't grow any taller,
341
827000
2000
Więc, mimo iż nie jestem ani trochę wyższa,
14:04
I didn't sprout a beard,
342
829000
2000
nie zapuściłam brody,
14:06
something had changed: My interior dialogue had changed.
343
831000
3000
coś się zmieniło i teraz inaczej sama ze sobą rozmawiam.
14:09
At the moment, the story that we collectively tell ourselves
344
834000
3000
W tej chwili, opowieścią, którą sobie wszyscy mówimy,
14:12
is that we need all this stuff,
345
837000
2000
jest że potrzebujemy tych wszystkich rzeczy,
14:14
that we need oil.
346
839000
2000
że potrzebujemy ropy.
14:16
But what about if we just change that story?
347
841000
3000
A co, jeśli po prostu zmienimy tę opowieść?
14:19
We do have alternatives,
348
844000
2000
Mamy inne możliwości,
14:21
and we have the power of free will
349
846000
2000
mamy też wolną wolę,
14:23
to choose those alternatives, those sustainable ones,
350
848000
3000
aby móc wybrać te inne, odnawialne opcje,
14:26
to create a greener future.
351
851000
2000
aby stworzyć bardziej zieloną przyszłość.
14:30
The second point is about
352
855000
2000
Druga sprawa dotyczy
14:32
the accumulation of tiny actions.
353
857000
2000
kumulacji małych kroków.
14:35
We might think that anything that we do as an individual
354
860000
3000
Możemy sądzić, że to, co jako jednostka robimy,
14:38
is just a drop in the ocean, that it can't really make a difference.
355
863000
3000
jest tylko kroplą w oceanie i że to nie ma wpływu na nic.
14:41
But it does. Generally, we haven't
356
866000
2000
Ale ma. Zasadniczo, nie wpakowaliśmy się
14:43
got ourselves into this mess through big disasters.
357
868000
3000
w ten bałagan poprzez wielkie katastrofy.
14:46
Yes, there have been the Exxon Valdezes
358
871000
2000
Owszem był Exxon Valdez,
14:48
and the Chernobyls,
359
873000
2000
Czarnobyl,
14:50
but mostly it's been an accumulation
360
875000
2000
ale przede wszystkim było to nagromadzenie
14:52
of bad decisions
361
877000
2000
złych decyzji
14:54
by billions of individuals,
362
879000
2000
miliardów jednostek
14:56
day after day and year after year.
363
881000
3000
dzień w dzień, rok po roku.
14:59
And, by the same token, we can turn that tide.
364
884000
2000
i tak samo możemy odwrócić ten bieg.
15:01
We can start making better,
365
886000
2000
Możemy zacząć podejmować lepsze,
15:03
wiser, more sustainable decisions.
366
888000
3000
mądrzejsze, bardziej ekologiczne decyzje.
15:06
And when we do that, we're not just one person.
367
891000
2000
A kiedy tak robimy, nie jesteśmy już tylko jednostką.
15:08
Anything that we do spreads ripples.
368
893000
3000
Wszystko co robimy rozchodzi się falami.
15:11
Other people will see if you're in the supermarket line
369
896000
2000
Inni ludzie zobaczą, kiedy stoisz w kolejce w supermarkecie
15:13
and you pull out your
370
898000
2000
i wyciągniesz swoją
15:15
reusable grocery bag.
371
900000
2000
torbę zakupową wielokrotnego użytku.
15:17
Maybe if we all start doing this,
372
902000
2000
I może jeżeli wszyscy zaczniemy tak robić,
15:19
we can make it socially unacceptable
373
904000
2000
sprawimy, że mówienie tak plastikowym torbom
15:21
to say yes to plastic in the checkout line.
374
906000
3000
przy kasie stanie się społecznie nieakceptowalne.
15:24
That's just one example.
375
909000
2000
To tylko jeden przykład.
15:26
This is a world-wide community.
376
911000
2000
Jesteśmy ogólnoświatową społecznością.
15:29
The other point:
377
914000
2000
Kolejna sprawa to
15:31
It's about taking responsibility.
378
916000
2000
wzięcie odpowiedzialności.
15:33
For so much of my life,
379
918000
2000
Przez tak dużą część mojego życia
15:35
I wanted something else to make me happy.
380
920000
3000
pragnęłam posiadać coś, co uczyni mnie szczęśliwą.
15:38
I thought if I had the right house or the right car
381
923000
2000
Myślałam, że jeżeli będę mieć odpowiedni dom, odpowiedni samochód
15:40
or the right man in my life,
382
925000
2000
lub odpowiedniego mężczyznę w moim życiu,
15:42
then I could be happy.
383
927000
2000
wtedy będę szczęśliwa,
15:44
But when I wrote that obituary exercise,
384
929000
3000
ale kiedy zrobiłam to ćwiczenie z nekrologiem,
15:47
I actually grew up a little bit in that moment
385
932000
3000
w tym momencie rzeczywiście trochę dorosłam
15:50
and realized that I needed to create my own future.
386
935000
3000
i zdałam sobie sprawę, że muszę stworzyć moją własną przyszłość.
15:53
I couldn't just wait passively
387
938000
2000
Nie mogłam po prostu tylko czekać
15:55
for happiness to come and find me.
388
940000
3000
aż szczęście do mnie samo przyjdzie.
15:58
And I suppose I'm a selfish environmentalist.
389
943000
2000
I przypuszczam, że jestem samolubnym ekologiem.
16:00
I plan on being around for a long time,
390
945000
2000
Planuję, że będę tu bardzo długo
16:02
and when I'm 90 years old,
391
947000
2000
i kiedy będę miała 90 lat,
16:04
I want to be happy and healthy.
392
949000
2000
chcę być szczęśliwa i zdrowa.
16:06
And it's very difficult to be happy
393
951000
2000
A to bardzo trudne być szczęśliwą
16:08
on a planet that's racked
394
953000
2000
na planecie nawiedzanej
16:10
with famine and drought.
395
955000
3000
przez głód i susze.
16:13
It's very difficult to be healthy on a planet
396
958000
2000
To bardzo trudne być zdrowym na planecie
16:15
where we've poisoned the earth
397
960000
3000
na której zatruliśmy ziemię,
16:18
and the sea and the air.
398
963000
3000
morze i powietrze.
16:21
So, shortly, I'm going to be
399
966000
2000
Tak więc niedługo, zamierzam
16:23
launching a new initiative
400
968000
2000
rozpocząć nową inicjatywę
16:25
called Eco-Heroes.
401
970000
3000
nazwaną Eco-Heros.
16:28
And the idea here is that
402
973000
2000
Pomysł jest taki, że
16:30
all our Eco-Heroes will log at least one green deed every day.
403
975000
3000
wszyscy nasi Ekologiczni Bohaterowie (Eco-Heros) będą rejestrować przynajmniej jeden zielony uczynek każdego dnia.
16:33
It's meant to be a bit of a game.
404
978000
2000
Ma to być trochę jak gra.
16:35
We're going to make an iPhone app out of it.
405
980000
2000
Zamierzamy zrobić taką aplikację na iPhone.
16:37
We just want to try and create that awareness
406
982000
2000
Chcemy spróbować stworzyć tę świadomość
16:39
because, sure, changing a light bulb isn't going to change the world,
407
984000
3000
ponieważ, jasne, zmiana żarówki nie zmieni świata,
16:42
but that attitude,
408
987000
2000
ale take podejście,
16:44
that awareness that leads you to change the light bulb
409
989000
3000
taka świadomość, która zmusza was do zmiany żarówki
16:47
or take your reusable coffee mug,
410
992000
2000
lub wykorzystania do kawy kubka wielokrotnego użytku,
16:49
that is what could change the world.
411
994000
3000
jest tym, co może zmienić świat.
16:52
I really believe that we stand
412
997000
2000
Naprawdę wierzę, że stoimy
16:54
at a very important point in history.
413
999000
3000
w obliczu bardzo ważnego momentu w naszej historii.
16:57
We have a choice. We've been blessed,
414
1002000
2000
Mamy wybór. Nasza wolna wola jest naszym błogosławieństwem
16:59
or cursed, with free will.
415
1004000
2000
lub przekleństwem.
17:01
We can choose a greener future,
416
1006000
3000
Możemy wybrać bardziej zieloną przyszłość.
17:04
and we can get there
417
1009000
2000
I możemy tam dotrzeć,
17:06
if we all pull together to take it one stroke at a time.
418
1011000
3000
jeżeli wszyscy się postaramy, robiąc krok po kroku.
17:09
Thank you.
419
1014000
2000
Dziękuję.
17:11
(Applause)
420
1016000
3000
(Brawa)
Reviewed by Michal Lasota
ABOUT THE SPEAKER
Roz Savage - Ocean rowerRoz Savage gave up her life as a management consultant to row across the Atlantic in 2005. Her mission now is to row across the Pacific, from the West Coast to Australia, raising awareness along the way of plastic pollution, climate change and eco-heroism.
Why you should listen
A latecomer to the life of adventure, Roz Savage worked as a management consultant for 11 years before setting out in a new life direction -- in a rowboat across the Atlantic Ocean. She completed her solo row across the Atlantic in 2005 and is now on a mission be the first woman to row solo across the Pacific, from the West Coast of the US to Australia. She began the pursuit in 2008, rowing from California to Hawaii, and rowed from Hawaii to Kiribati in 2009. In April 2010 she began the third and final stage of her Pacific row, from Kiribati to Australia.
When not on the open seas, Roz is a passionate environmental campaigner, focused on sustainability and ending plastic pollution. She's working on the new site EcoHeroes.me, where everyday acts of environmental heroism (as simple as refusing a plastic carrier bag) can be tracked and celebrated.
Roz Savage | Speaker | TED.com