TED2010
Nathan Myhrvold: Could this laser zap malaria?
Nathan Myhrvold: Czy ten laser da radę malarii?
Filmed:
Readability: 3.7
965,317 views
Najnowsze wynalazki Nathana Myhrvolda i jego zespołu, błyskotliwe i odważne, przypominają nam, że nasz świat potrzebuje kreatywnego podejścia do problemów takich jak malaria. Wciąż pod wrażeniem ich pomysłów, zostajemy nagle zaskoczeni demonstracją laserowego działa na komary.
Nathan Myhrvold - Polymath
Nathan Myhrvold is a professional jack-of-all-trades. After leaving Microsoft in 1999, he's been a world barbecue champion, a wildlife photographer, a chef, a contributor to SETI, and a volcano explorer. Full bio
Nathan Myhrvold is a professional jack-of-all-trades. After leaving Microsoft in 1999, he's been a world barbecue champion, a wildlife photographer, a chef, a contributor to SETI, and a volcano explorer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
We invent.
0
0
2000
Wynajdujemy.
00:17
My company invents
1
2000
2000
Moja firma wynajduje
00:19
all kinds of new technology
2
4000
2000
wszelkie rodzaje nowych technologii
00:21
in lots of different areas.
3
6000
2000
w wielu różnych dziedzinach.
00:23
And we do that for a couple of reasons.
4
8000
2000
Robimy to z kilku powodów:
00:25
We invent for fun --
5
10000
2000
dla zabawy
00:27
invention is a lot of fun to do --
6
12000
3000
- wynajdywanie jest procesem przyjemnym -
00:30
and we also invent for profit.
7
15000
2000
oraz dla zysku.
00:32
The two are related because
8
17000
2000
Te dwa powody zachodzą na siebie.
00:34
the profit actually takes long enough that if it isn't fun,
9
19000
2000
Zarabianie na wynalazkach jest tak czasochłonne,
00:36
you wouldn't have the time to do it.
10
21000
2000
że gdyby nie zabawa, nikomu nie chciałoby się tego robić.
00:38
So we do this
11
23000
2000
Tak więc zabawne
00:40
fun and profit-oriented inventing
12
25000
2000
i nakierowane na zysk wynajdywanie
00:42
for most of what we do,
13
27000
2000
to główna część naszej pracy.
00:44
but we also have a program where we invent for humanity --
14
29000
3000
Ale mamy też program, w którym wynajdujemy dla ludzkości,
00:47
where we take some of our best inventors,
15
32000
2000
w którym zbieramy naszych najlepszych wynalazców,
00:49
and we say, "Are there problems
16
34000
2000
i mówimy: czy są jakieś problemy,
00:51
where we have a good idea for solving a problem the world has?" --
17
36000
3000
które możemy rozwiązać? Problemy o wielkiej skali?
00:54
and to solve it in the way we try to solve problems,
18
39000
3000
I staramy się go rozwiązać jak zwykle,
00:57
which is with dramatic, crazy,
19
42000
2000
czyli przy użyciu niesamowitych, szalonych
00:59
out-of-the-box solutions.
20
44000
2000
i zupełnie abstrakcyjnych rozwiązań.
01:01
Bill Gates is one of those smartest guys of ours
21
46000
2000
Bill Gates jest wśród tych najmądrzejszych,
01:03
that work on these problems
22
48000
2000
którzy pracują nad takimi problemami.
01:05
and he also funds this work, so thank you.
23
50000
3000
Finansuje też naszą pracę, dziękujemy.
01:08
So I'm going to briefly discuss
24
53000
2000
Opowiem teraz pokrótce
01:10
a couple of problems that we have
25
55000
2000
o kilku problemach, które staramy się rozwiązać
01:12
and a couple of problems where
26
57000
2000
i o kilku innych, których rozwiązania są już wprowadzane.
01:14
we've got some solutions underway.
27
59000
2000
i o kilku innych, których rozwiązania są już wprowadzane.
01:16
Vaccination is one of the
28
61000
3000
Szczepionki są jednym z kluczowych sposobów
01:19
key techniques in public health,
29
64000
2000
dbania o zdrowie publiczne,
01:21
a fantastic thing.
30
66000
2000
świetna rzecz,
01:23
But in the developing world a lot of vaccines
31
68000
3000
ale w świecie rozwijającym się wiele szczepionek
01:26
spoil before they're administered,
32
71000
2000
psuje się zanim zostaną podane.
01:28
and that's because they need to be kept cold.
33
73000
3000
Psują się, ponieważ muszą być przechowywane w zimnie.
01:31
Almost all vaccines need to be kept at refrigerator temperatures.
34
76000
3000
Prawie wszystkie szczepionki trzeba przechowywać w temperaturze lodówki.
01:34
They go bad very quickly if you don't,
35
79000
2000
Niechłodzone psują się niezwykle szybko.
01:36
and if you don't have stable power grid, this doesn't happen,
36
81000
3000
A jeśli nie mamy stałego źródła zasilania, nie da się tego kontrolować,
01:39
so kids die.
37
84000
2000
więc dzieci umierają.
01:41
It's not just the loss of the vaccine that matters;
38
86000
3000
Nie chodzi jedynie o utratę szczepionki,
01:44
it's the fact that those kids don't get vaccinated.
39
89000
3000
ale o fakt, iż w efekcie nie zostają zaszczepione dzieci.
01:47
This is one of the ways that
40
92000
3000
To jest jeden ze sposobów
01:50
vaccines are carried:
41
95000
2000
transportu szczepionek.
01:52
These are Styrofoam chests. These are being carried by people,
42
97000
3000
Są to styropianowe skrzynki. Noszą je ludzie,
01:55
but they're also put on the backs of pickup trucks.
43
100000
2000
ale również wsadza się je na ciężarówki.
01:57
We've got a different solution.
44
102000
3000
My mamy inne rozwiązanie.
02:00
Now, one of these Styrofoam chests
45
105000
3000
Jedna taka skrzynka styropianowa z lodem
02:03
will last for about four hours with ice in it.
46
108000
2000
wytrzyma około czterech godzin.
02:05
And we thought, well, that's not really good enough.
47
110000
3000
I pomyśleliśmy, że to zupełnie nie wystarczy.
02:08
So we made this thing.
48
113000
2000
Więc zbudowaliśmy to.
02:10
This lasts six months with no power;
49
115000
3000
Utrzymuje temperaturę bez zasilania przez pół roku.
02:13
absolutely zero power,
50
118000
2000
Absolutnie zerowy pobór mocy,
02:15
because it loses less
51
120000
2000
ponieważ traci mniej
02:17
than a half a watt.
52
122000
2000
niż pół wata.
02:19
Now, this is our second generations prototype.
53
124000
3000
To jest nasz prototyp drugiej generacji.
02:22
The third generation prototype is, right now,
54
127000
2000
Prototyp trzeciej generacji
02:24
in Uganda being tested.
55
129000
3000
jest testowany obecnie w Ugandzie.
02:27
Now, the reason we were able to come up with this
56
132000
2000
Udało nam się to wymyślić,
02:29
is two key ideas:
57
134000
2000
dzięki dwóm kluczowym pomysłom.
02:31
One is that this is similar to a cryogenic Dewar,
58
136000
2000
Pierwszym jest podobieństwo do termosu,
02:33
something you'd keep liquid nitrogen or liquid helium in.
59
138000
3000
takiego, w jakim trzyma się płynny azot lub hel.
02:36
They have incredible insulation,
60
141000
2000
Termosy wyśmienicie izolują,
02:38
so let's put some incredible insulation here.
61
143000
2000
co możemy tutaj zastosować.
02:40
The other idea is kind of interesting,
62
145000
3000
Drugi pomysł jest jeszcze ciekawszy,
02:43
which is, you can't reach inside anymore.
63
148000
3000
a mianowicie: pojemnika nie da się otworzyć,
02:46
Because if you open it up and reach inside,
64
151000
2000
ponieważ otwierając go i sięgając do środka,
02:48
you'd let the heat in, the game would be over.
65
153000
2000
wpuszczalibyśmy tam ciepło i gra przegrana.
02:50
So the inside of this thing actually looks like a Coke machine.
66
155000
3000
Więc bok tej skrzynki przypomina automat z napojami.
02:53
It vends out little individual vials.
67
158000
3000
Wypluwa pojedyncze strzykawki.
02:56
So a simple idea,
68
161000
2000
Tak więc prosty pomysł,
02:58
which we hope is going to change the way vaccines are distributed
69
163000
3000
który, mamy nadzieję, zmieni sposób dystrybucji szczepionek
03:01
in Africa and around the world.
70
166000
2000
w Afryce i na całym świecie.
03:04
We'll move on to malaria.
71
169000
2000
Następnie: malaria.
03:06
Malaria is one of the great public health problems.
72
171000
3000
Malaria jest jednym z wielkich zagrożeń dla zdrowia publicznego.
03:09
Esther Duflo talked a little bit about this.
73
174000
2000
Esther Duflo wspominała o tym.
03:11
Two hundred million people a year.
74
176000
3000
250 milionów ludzi rocznie.
03:14
Every 43 seconds a child in Africa dies;
75
179000
3000
Co 43 sekundy umiera dziecko w Afryce.
03:18
27 will die during my talk.
76
183000
3000
27 umrze w ciągu mojego wystąpienia.
03:23
And there's no way for us here in this country
77
188000
3000
I nie ma sposobu, abyśmy tu w naszym kraju
03:26
to grasp really what that means to the people involved.
78
191000
3000
pojęli, co to oznacza dla ludzi tym dotkniętych.
03:29
Another comment of Esther's
79
194000
2000
Esther powiedziała również,
03:31
was that we react when there's
80
196000
2000
że reagujemy, jeśli zdarza się
03:33
a tragedy like Haiti,
81
198000
2000
tragedia jak trzęsienie na Haiti,
03:35
but that tragedy is ongoing.
82
200000
2000
ale ta tragedia trwa cały czas.
03:37
So what can we do about it?
83
202000
2000
Co możemy na nią poradzić?
03:39
Well, there are a lot of things people have tried
84
204000
2000
Tak naprawdę próbowano już wielu rzeczy
03:41
for many years for solving malaria.
85
206000
2000
w sprawie walki z malarią.
03:43
You can spray; the problem is there are environmental issues.
86
208000
3000
Można spryskiwać, ale to oznacza problemy środowiskowe.
03:46
You can try to treat people and create awareness.
87
211000
3000
Można leczyć i edukować ludzi.
03:49
That's great, except the places that have malaria really bad,
88
214000
3000
OK, ale w miejscach, w których malaria jest najdotkliwsza,
03:52
they don't have health care systems.
89
217000
2000
tak naprawdę nie ma systemu opieki zdrowotnej.
03:54
A vaccine would be a terrific thing,
90
219000
2000
Szczepionka byłaby świetną sprawą,
03:56
only they don't work yet.
91
221000
2000
ale one niestety jeszcze nie działają.
03:58
People have tried for a long time. There are a couple of interesting candidates.
92
223000
3000
Próbowano stworzyć ją od dawna, jest kilka poważnych propozycji,
04:01
It's a very difficult thing to make a vaccine for.
93
226000
3000
ale niestety to bardzo ciężko zrobić.
04:05
You can distribute bed nets,
94
230000
2000
Można rozdawać siatki nad łóżka,
04:07
and bed nets are very effective if you use them.
95
232000
3000
i są one naprawdę skuteczne, jeśli się je stosuje.
04:10
You don't always use them for that. People fish with them.
96
235000
2000
Ale nie zawsze używa się ich zgodnie z przeznaczeniem.
04:12
They don't always get to everyone.
97
237000
2000
Nie zawsze trafiają do wszystkich.
04:14
And bed nets
98
239000
2000
Siatki nad łóżka
04:16
have an effect on the epidemic,
99
241000
2000
wpływają pozytywnie na opanowanie epidemii,
04:18
but you're never going to make it extinct with bed nets.
100
243000
3000
ale nie wyeliminują malarii całkowicie.
04:21
Now, malaria is
101
246000
2000
Malaria jest niezwykle skomplikowaną chorobą.
04:23
an incredibly complicated disease.
102
248000
3000
Malaria jest niezwykle skomplikowaną chorobą.
04:26
We could spend hours going over this.
103
251000
2000
Można by godzinami opowiadać o tym.
04:28
It's got this sort of soap opera-like lifestyle;
104
253000
2000
Prowadzi taki telenowelowy styl życia.
04:30
they have sex, they burrow into your liver,
105
255000
3000
Mnoży się, wżera w waszą wątrobę,
04:33
they tunnel into your blood cells ...
106
258000
3000
przyczepia się do czerwonych krwinek.
04:36
it's an incredibly complicated disease,
107
261000
2000
Jest to niezwykle skomplikowana choroba,
04:38
but that's actually one of the things we find interesting about it
108
263000
3000
ale to jedna z najbardziej interesujących w niej rzeczy
04:41
and why we work on malaria:
109
266000
2000
i powód, dla którego nad nią pracujemy.
04:43
There's a lot of potential ways in.
110
268000
3000
Mamy wiele potencjalnych sposobów poradzenia sobie z malarią.
04:47
One of those ways might be better diagnosis.
111
272000
3000
Jednym z nich mogłoby być lepsze diagnozowanie.
04:50
So we hope this year
112
275000
2000
Mamy nadzieję prototypować w tym roku każde z tych urządzeń.
04:52
to prototype each of these devices.
113
277000
3000
Mamynadzieję prototypować w tym roku każde z tych urządzeń.
04:56
One does an automatic malaria diagnosis
114
281000
3000
Jedno z nich wykonuje automatyczną diagnozę malarii
04:59
in the same way that a diabetic's glucose meter works:
115
284000
3000
w sposób podobny do glukometru dla cukrzyka.
05:02
You take a drop of blood,
116
287000
2000
Bierzemy kropelkę krwi, umieszczamy tu, a urządzenie stawia diagnozę.
05:04
you put it in there and it automatically tells you.
117
289000
2000
Bierzemy kropelkę krwi, umieszczamy tu, a urządzenie stawia diagnozę.
05:06
Today, you need to do a complicated laboratory procedure,
118
291000
3000
Obecnie diagnoza taka wymaga badania w laboratorium,
05:09
create a bunch of microscope slides
119
294000
2000
stworzenia mnóstwa slajdów mikroskopowych
05:11
and have a trained person examine it.
120
296000
3000
i posiadania specjalisty do ich obejrzenia.
05:14
The other thing is, you know,
121
299000
2000
Jeszcze lepiej byłoby,
05:16
it would be even better if you didn't have to draw the blood.
122
301000
3000
gdyby nie trzeba było nawet pobierać krwi.
05:19
And if you look through the eye,
123
304000
2000
Na przykład spoglądając przez oko
05:21
or you look at the vessels on the white of the eye,
124
306000
3000
lub na naczynka krwionośne białka
05:24
in fact, you may be able to do this
125
309000
2000
- i tak naprawdę jest to możliwe
05:26
directly, without drawing any blood at all,
126
311000
3000
w ogóle bez pobierania krwi,
05:29
or through your nail beds.
127
314000
2000
lub przez badanie skóry pod paznokciem.
05:31
Because if you actually look through your fingernails, you can see blood vessels,
128
316000
3000
Ponieważ patrząc przez paznokcie można spostrzec naczynia krwionośne.
05:34
and once you see blood vessels, we think we can see the malaria.
129
319000
3000
Gdy widać naczynka, myślimy, że można wykryć malarię.
05:38
We can see it because of this molecule
130
323000
2000
Można ją wykryć poprzez obecność tej cząsteczki
05:40
called hemozoin.
131
325000
2000
zwanej hemozoiną,
05:42
It's produced by the malaria parasite
132
327000
3000
która jest produkowana przez pasożyta malarii.
05:45
and it's a very interesting crystalline substance.
133
330000
3000
Jest to bardzo ciekawa substancja krystaliczna,
05:49
Interesting, anyway, if you're a solid-state physicist.
134
334000
2000
interesująca, jeśli jest się fizykiem ciał stałych.
05:51
There's a lot of cool stuff we can do with it.
135
336000
3000
Jest wiele ciekawych rzeczy, które możemy z nią robić.
05:54
This is our femtosecond laser lab.
136
339000
3000
To jest nasze laboratorium lasera femtosekundowego.
05:57
So this creates pulses of light
137
342000
2000
To urządzenie tworzy impuls świetlny
05:59
that last a femtosecond.
138
344000
2000
trwający femtosekundę.
06:01
That's really, really, really short.
139
346000
3000
Bardzo, bardzo, bardzo krótko.
06:05
This is a pulse of light that's
140
350000
2000
Jest to impuls świetlny
06:07
only about one wavelength of light long,
141
352000
2000
długości około jednej fali świetlnej.
06:09
so it's a whole bunch of photons
142
354000
2000
Więc jest to masa fotonów
06:11
all coming and hitting simultaneously.
143
356000
2000
uderzających jednocześnie.
06:13
It creates a very high peak power
144
358000
2000
Tworzy bardzo wysoką moc szczytową,
06:15
and it lets you do all kinds of interesting things;
145
360000
2000
co pozwala na zrobienie wielu interesujących rzeczy.
06:17
in particular, it lets you find hemozoin.
146
362000
2000
A konkretnie: pozwala znaleźć hemozoinę.
06:19
So here's an image of red blood cells,
147
364000
3000
Tutaj mamy zdjęcie czerwonych krwinek.
06:22
and now we can actually map
148
367000
2000
I możemy tak naprawdę mapować,
06:24
where the hemozoin and where the malaria parasites are
149
369000
3000
gdzie znajduje się hemozoina i pasożyty malarii
06:27
inside those red blood cells.
150
372000
2000
w środku tych czerwonych krwinek.
06:29
And using both this technique
151
374000
2000
I używając tej techniki,
06:31
and other optical techniques,
152
376000
2000
oraz innych technik optycznych,
06:33
we think we can make those diagnostics.
153
378000
2000
myślimy, że możemy przeprowadzić taką diagnozę.
06:35
We also have another hemozoin-oriented
154
380000
2000
Mamy również drugi rodzaj leczenia malarii
06:37
therapy for malaria:
155
382000
2000
nakierowany na hemozoinę.
06:39
a way, in acute cases, to actually
156
384000
2000
W ostrach przypadkach można odfiltrować
06:41
take the malaria parasite and filter it out of the blood system.
157
386000
3000
pasożyta malarii z układu krwionośnego.
06:44
Sort of like doing dialysis,
158
389000
2000
Zabieg podobny do dializy,
06:46
but for relieving the parasite load.
159
391000
3000
ale nakierowany na zmniejszenie ilości pasożyta.
06:49
This is our thousand-core supercomputer.
160
394000
3000
To jest nasz tysiącprocesorowy superkomputer.
06:52
We're kind of software guys,
161
397000
2000
Jesteśmy specjalistami od programowania,
06:54
and so nearly any problem that you pose,
162
399000
3000
więc prawie każdy stawiany przed nami problem
06:57
we like to try to solve with some software.
163
402000
3000
staramy się rozwiązać przy użyciu komputera.
07:00
One of the problems that you have if you're trying to eradicate malaria
164
405000
3000
Jednym z problemów przy próbach zwalczania malarii
07:03
or reduce it
165
408000
2000
- lub jej zredukowania -
07:05
is you don't know what's the most effective thing to do.
166
410000
3000
jest to, że nie wiemy, która z form walki byłaby najbardziej efektywna.
07:08
Okay, we heard about bed nets earlier.
167
413000
2000
OK, słyszeliśmy już o siatkach nad łóżka.
07:10
You spend a certain amount per bed net.
168
415000
2000
Można wydać pieniądze na taką siatkę,
07:12
Or you could spray.
169
417000
2000
lub można spryskiwać,
07:14
You can give drug administration.
170
419000
2000
można też rozprowadzać leki.
07:16
There's all these different interventions
171
421000
2000
To są wszystko różne rodzaje walki.
07:18
but they have different kinds of effectiveness.
172
423000
2000
Każdy z nich jest efektywny na swój sposób.
07:20
How can you tell?
173
425000
2000
W jaki sposób to zmierzyć?
07:22
So we've created, using our supercomputer,
174
427000
2000
W naszym superkomputerze stworzyliśmy
07:24
the world's best computer model of malaria,
175
429000
2000
największy na świecie model malarii,
07:26
which we'll show you now.
176
431000
3000
który pokażemy wam teraz.
07:29
We picked Madagascar.
177
434000
3000
Wybraliśmy Madagaskar.
07:32
We have every road,
178
437000
2000
Mamy tu każdą drogę,
07:34
every village,
179
439000
2000
każdą wioskę,
07:36
every, almost, square inch of Madagascar.
180
441000
3000
prawie każdy centymetr kwadratowy Madagaskaru.
07:39
We have all of the precipitation data
181
444000
3000
Mamy wszelkie dane o opadach atmosferycznych
07:42
and the temperature data.
182
447000
2000
i o temperaturze.
07:44
That's very important because the humidity and precipitation
183
449000
3000
Jest to bardzo ważne, ponieważ wilgotność i opady
07:47
tell you whether you've got
184
452000
2000
mówią nam, gdzie znajdziemy
07:49
standing pools of water for the mosquitoes to breed.
185
454000
3000
najwięcej stojącej wody, w której rozmnażają się komary.
07:52
So that sets the stage on which you do this.
186
457000
3000
Wszystkie te dane są bazą dla naszej symulacji.
07:55
You then have to introduce the mosquitoes,
187
460000
2000
A więc dodajemy komary,
07:57
and you have to model that
188
462000
2000
i musimy wymodelować to,
07:59
and how they come and go.
189
464000
2000
w jaki sposób się przemieszczają.
08:01
Ultimately, it gives you this.
190
466000
2000
I ostatecznie otrzymujemy to.
08:03
This is malaria spreading
191
468000
2000
To jest malaria
08:05
across Madagascar.
192
470000
2000
wędrująca po Madagaskarze.
08:07
And this is this latter part of the rainy season.
193
472000
3000
Jest to późna pora deszczowa.
08:10
We're going to the dry season now.
194
475000
2000
Teraz wchodzimy w porę suchą.
08:12
It nearly goes away in the dry season,
195
477000
2000
Malaria prawie znika podczas pory suchej,
08:14
because there's no place for the mosquitoes to breed.
196
479000
3000
ponieważ nie ma wtedy miejsca, w którym mogą rozmnażać się komary.
08:17
And then, of course, the next year it comes roaring back.
197
482000
3000
No i oczywiście, w następnym roku malaria powraca.
08:21
By doing these kinds of simulations,
198
486000
3000
Przez budowanie takich symulacji
08:24
we want to eradicate or control malaria
199
489000
2000
chcemy kontrolować bądź wyeliminować malarię
08:26
thousands of times in software
200
491000
3000
tysiące razy w komputerze
08:29
before we actually have to do it in real life;
201
494000
3000
zanim będziemy to musieli zrobić w prawdziwym świecie.
08:32
to be able to simulate both the economic trade-offs --
202
497000
3000
Symulujemy wpływy i rozkład ekonomiczny -
08:35
how many bed nets versus how much spraying? --
203
500000
3000
jak wiele siatek nad łóżka w porównaniu do spryskiwania? -
08:38
or the social trade-offs --
204
503000
2000
oraz wpływy społeczne -
08:40
what happens if unrest breaks out?
205
505000
3000
co się dzieje, gdy wybuchają zamieszki?
08:43
We also try to study our foe.
206
508000
2000
Staramy się również badać naszego przeciwnika.
08:45
This is a high-speed camera view
207
510000
2000
To jest nagranie komara
08:47
of a mosquito.
208
512000
2000
z kamery nagrywającej z dużą prędkością.
08:50
And, in a moment,
209
515000
2000
I za chwilę
08:52
we're going to see a view of the airflow.
210
517000
3000
zobaczymy przepływ powietrza.
08:55
Here, we're trying to visualize the airflow
211
520000
2000
Tutaj staramy się zwizualizować powietrze
08:57
around the wings of the mosquito
212
522000
2000
przepływające wokół skrzydeł komara
08:59
with little particles we're illuminating with a laser.
213
524000
3000
podświetlane laserem.
09:02
By understanding how mosquitoes fly,
214
527000
2000
Rozumiejąc to, w jaki sposób komary latają,
09:04
we hope to understand how to make them not fly.
215
529000
3000
możemy próbować sprawić, aby przestały.
09:07
Now, one of the ways you can make them not fly
216
532000
2000
Jednym ze sposobów sprawienia, aby nie latały
09:09
is with DDT.
217
534000
2000
są pestycydy (DDT)
09:11
This is a real ad.
218
536000
2000
To jest prawdziwa reklama.
09:13
This is one of those things you just can't make up.
219
538000
3000
Jest to jedna z tych rzeczy, których nie da się podrobić.
09:16
Once upon a time, this was the primary technique,
220
541000
3000
Kiedyś, dawno temu, była to podstawowa metoda,
09:19
and, in fact, many countries got rid of malaria through DDT.
221
544000
3000
i tak naprawdę, wiele krajów wyeliminowało malarię całkowicie przy użyciu DDT.
09:22
The United States did.
222
547000
2000
Między innymi Stany Zjednoczone.
09:24
In 1935, there were 150,000 cases a year
223
549000
3000
W 1935 mieliśmy 150 tysięcy
09:27
of malaria in the United States,
224
552000
3000
przypadków malarii w Stanach Zjednoczonych,
09:30
but DDT and a massive public health effort
225
555000
2000
ale pestycydy oraz nakłady na zdrowie publiczne
09:32
managed to squelch it.
226
557000
3000
poradziły sobie z nią.
09:35
So we thought,
227
560000
2000
Więc pomyśleliśmy...
09:37
"Well, we've done all these things that are focused on the Plasmodium,
228
562000
3000
zrobiliśmy tak wiele rzeczy skupionych na zarodźcu
09:40
the parasite involved.
229
565000
2000
- pasożycie malarii.
09:42
What can we do to the mosquito?
230
567000
2000
Co możemy zrobić z samym komarem?
09:44
Well, let's try to kill it with consumer electronics."
231
569000
3000
Spróbujmy zabić go przy użyciu sprzętu ze sklepu AGD/RTV.
09:48
Now, that sounds silly,
232
573000
2000
Brzmi to dość dziwacznie,
09:50
but each of these devices
233
575000
2000
ale każdy z tych przedmiotów
09:52
has something interesting in it that maybe you could use.
234
577000
3000
ma w sobie jakąś część, która może nam pomóc.
09:55
Your Blu-ray player has
235
580000
2000
Odtwarzacz Blu-ray
09:57
a very cheap blue laser.
236
582000
2000
posiada bardzo tani niebieski laser.
09:59
Your laser printer has a mirror galvanometer
237
584000
2000
Drukarka laserowa posiada galwanometr
10:01
that's used to steer a laser beam very accurately;
238
586000
3000
służący do bardzo dokładnego sterowania wiązką lasera.
10:04
that's what makes those little dots on the page.
239
589000
3000
To jest to, co umieszcza te małe kropki na papierze.
10:07
And, of course, there's signal processing
240
592000
2000
No i oczywiście procesor sygnału
10:09
and digital cameras.
241
594000
2000
i cyfrowa kamera.
10:11
So what if we could put all that together
242
596000
3000
Czy możemy złożyć to wszystko razem
10:14
to shoot them out of the sky with lasers?
243
599000
3000
i strzelać laserami do komarów?
10:17
(Laughter)
244
602000
2000
(śmiech)
10:19
(Applause)
245
604000
3000
(oklaski)
10:22
Now, in our company, this is what we call
246
607000
3000
W naszej firmie takie momenty nazywamy
10:25
"the pinky-suck moment."
247
610000
2000
"Doktor Zło przedstawia."
10:27
(Laughter)
248
612000
2000
(śmiech)
10:29
What if we could do that?
249
614000
2000
A gdyby tak się dało?
10:31
Now, just suspend disbelief for a moment,
250
616000
3000
Wątpliwości odstawcie na chwilę na bok
10:34
and let's think of what could happen
251
619000
2000
i pomyślcie, co by się stało
10:36
if we could do that.
252
621000
2000
gdybyśmy mogli.
10:38
Well, we could protect very high-value targets like clinics.
253
623000
3000
Moglibyśmy chronić obiekty wartościowe, jak np. kliniki.
10:41
Clinics are full of people that have malaria.
254
626000
3000
W klinikach jest pełno ludzi chorych na malarię.
10:44
They're sick, and so they're less able to defend themselves from the mosquitoes.
255
629000
3000
Są chorzy i mniej zdolni do obrony przed komarami.
10:47
You really want to protect them.
256
632000
2000
Naprawdę trzeba ich chronić.
10:49
Of course, if you do that,
257
634000
2000
Oczywiście, jeśli to robimy,
10:51
you could also protect your backyard.
258
636000
2000
to możemy chronić również własne ogródki,
10:53
And farmers could protect their crops
259
638000
2000
a farmerzy mogą chronić uprawy
10:55
that they want to sell to Whole Foods
260
640000
2000
które chcą sprzedać jako zdrową żywność,
10:57
because our photons
261
642000
2000
ponieważ nasze fotony
10:59
are 100 percent organic. (Laughter)
262
644000
2000
są w 100% organiczne.
11:01
They're completely natural.
263
646000
3000
Są kompletnie naturalne.
11:04
Now, it actually gets better than this.
264
649000
2000
Ale jest jeszcze lepiej.
11:06
You could, if you're really smart,
265
651000
3000
Jeśli masz taką możliwość, jeśli jesteś bystry,
11:09
you could shine a nonlethal laser on the bug
266
654000
3000
możesz podświetlić owada laserem o mniejszym natężeniu
11:12
before you zap it,
267
657000
2000
zanim go zestrzelisz,
11:14
and you could listen to the wing beat frequency
268
659000
2000
możesz posłuchać częstotliwości uderzeń jego skrzydeł,
11:16
and you could measure the size.
269
661000
2000
i zmierzyć jego wielkość.
11:18
And then you could decide:
270
663000
2000
Na podstawie tego możesz zdecydować,
11:20
"Is this an insect I want to kill,
271
665000
2000
czy jest to owad, którego chcesz ubić,
11:22
or an insect I don't want to kill?"
272
667000
2000
czy owad, któremu darujesz?
11:24
Moore's law made computing cheap;
273
669000
2000
Prawo Moore'a uczyniło technologię tanią,
11:26
so cheap we can weigh
274
671000
2000
tak tanią, że jesteśmy w stanie
11:28
the life of an individual insect
275
673000
2000
ocenić wartość życia owada
11:30
and decide thumbs up
276
675000
3000
i zdecydować "kciuki w górę",
11:33
or thumbs down. (Laughter)
277
678000
3000
albo "kciuki w dół".
11:36
Now, it turns out we only kill the female mosquitoes.
278
681000
3000
Zabijać chcemy jedynie samice komara.
11:39
They're the only ones that are dangerous.
279
684000
2000
Tylko one są dla nas niebezpieczne.
11:41
Mosquitoes only drink blood
280
686000
2000
Komary piją krew jedynie,
11:43
to lay eggs.
281
688000
2000
aby złożyć jaja.
11:45
Mosquitoes actually live ... their day-to-day nutrition
282
690000
3000
Ich standardowym pokarmem
11:48
comes from nectar, from flowers --
283
693000
2000
jest nektar kwiatowy.
11:50
in fact, in the lab, we feed ours raisins --
284
695000
3000
Nasze komary w laboratorium karmimy rodzynkami.
11:53
but the female needs the blood meal.
285
698000
3000
Ale komarzyce potrzebują krwi.
11:56
So, this sounds really crazy, right?
286
701000
2000
Brzmi to wszystko dość szalenie, nie?
11:58
Would you like to see it?
287
703000
2000
Chcecie zobaczyć to w akcji?
12:00
Audience: Yeah!
288
705000
2000
(Publiczność: Jasne!)
12:02
Nathan Myhrvold: Okay, so our legal department prepared a disclaimer,
289
707000
3000
OK, nasz dział prawny przygotował ostrzeżenie.
12:06
and here it is.
290
711000
2000
Oto i ono.
12:08
(Laughter)
291
713000
3000
(śmiech)
12:13
Now, after thinking about this a little bit
292
718000
3000
Po dłuższym zastanowieniu
12:16
we thought, you know, it probably would be simpler
293
721000
2000
pomyśleliśmy sobie, że byłoby prościej
12:18
to do this with a nonlethal laser.
294
723000
2000
robić to laserem, który nie zabija.
12:20
So, Eric Johanson, who built the device,
295
725000
3000
Więc razem z Erikiem Johansonem który zbudował to urządzenie
12:23
actually, with parts from eBay;
296
728000
2000
z części zakupionych na eBay'u,
12:25
and Pablos Holman over here,
297
730000
2000
i Pablosem Folmanem
12:27
he's got mosquitoes in the tank.
298
732000
2000
który ma tu akwarium z komarami,
12:29
We have the device over here.
299
734000
2000
- tutaj mamy nasze urządzenie -
12:31
And we're going to show you,
300
736000
2000
pokażemy wam, jak to działa,
12:33
instead of the kill laser,
301
738000
2000
nie przy użyciu lasera głównego,
12:35
which will be a very brief, instantaneous pulse,
302
740000
2000
który używa niezmiernie krótkich pulsów,
12:37
we're going to have a green laser pointer
303
742000
2000
a za pomocą zielonego wskaźnika laserowego,
12:39
that's going to stay on the mosquito for, actually, quite a long period of time;
304
744000
3000
który pozostanie na komarze przez dłuższy okres czasu,
12:42
otherwise, you can't see it very well.
305
747000
2000
w przeciwnym razie po prostu tego nie widać.
12:44
Take it away Eric.
306
749000
2000
Dawaj Eric.
12:46
Eric Johanson: What we have here
307
751000
2000
(Eric Johanson:) Mamy tu zbiornik
12:48
is a tank on the other side of the stage.
308
753000
2000
po drugiej stronie sceny.
12:50
And we have ... this computer screen
309
755000
2000
I mamy tu ekran komputerowy,
12:52
can actually see the mosquitoes as they fly around.
310
757000
2000
na którym podglądamy komary w locie.
12:54
And Pablos, if he stirs up our mosquitoes a little bit
311
759000
3000
Jeśli Pablos wzburzy nieco nasze komary,
12:57
we can see them flying around.
312
762000
2000
będziemy mogli je zobaczyć.
12:59
Now, that's a fairly straightforward image processing routine,
313
764000
2000
Jest to dość prosty proces analizy obrazu.
13:01
and let me show you how it works.
314
766000
2000
Pokażę wam, jak to działa.
13:03
Here you can see that the insects are being tracked
315
768000
2000
Tutaj widzimy, jak urządzenie śledzi
13:05
as they're flying around,
316
770000
2000
komary podczas lotu,
13:07
which is kind of fun.
317
772000
3000
co jest dość zabawne.
13:10
Next we can actually light them up with a laser. (Laughter)
318
775000
2000
Następnie możemy je podświetlić laserem.
13:12
Now, this is a low powered laser,
319
777000
2000
To jest akurat laser o małej mocy,
13:14
and we can actually pick up a wing-beat frequency.
320
779000
2000
dzięki któremu możemy określić prędkość uderzeń ich skrzydeł.
13:16
So you may be able to hear some mosquitoes flying around.
321
781000
3000
A więc możemy nawet podsłuchać komary w locie.
13:19
NM: That's a mosquito wing beat you're hearing.
322
784000
3000
(Nathan Myhrvold:) To, co słyszycie to uderzenia skrzydeł komara.
13:24
EJ: Finally, let's see what this looks like.
323
789000
3000
(EJ:) No i wreszcie zobaczmy, jak to wygląda.
13:29
There you can see mosquitoes as they fly around, being lit up.
324
794000
3000
Widzicie tu, jak komary są podświetlane.
13:32
This is slowed way down
325
797000
2000
To jest mocno spowolnione,
13:34
so that you have an opportunity to see what's happening.
326
799000
2000
żebyśmy mogli zauważyć, co się dzieje.
13:36
Here we have it running at high-speed mode.
327
801000
2000
Puszczamy to tu w wielkim spowolnieniu.
13:38
So this system that was built for TED is here to illustrate
328
803000
2000
System ten zbudowany dla TEDa pokazuje nam,
13:40
that it is technically possible to actually deploy a system like this,
329
805000
3000
że jest technicznie możliwym funkcjonowanie takiego urządzenia w terenie.
13:43
and we're looking very hard at how to make it
330
808000
3000
I staramy się znaleźć sposoby uczynienia tego
13:46
highly cost-effective to use in places like Africa and other parts of the world.
331
811000
3000
tańszym do zastosowania w miejscach takich jak Afryka.
13:49
(Applause)
332
814000
6000
(oklaski)
13:56
NM: So it wouldn't be any fun to show you that
333
821000
3000
(NM:) Prezentacja nie byłaby dokonaną,
13:59
without showing you what actually happens when we hit 'em.
334
824000
3000
gdybyśmy nie pokazali, co się dzieje, gdy spotkają się komar i laser.
14:02
(Laughter)
335
827000
2000
(śmiech)
14:10
(Laughter)
336
835000
3000
(śmiech)
14:13
This is very satisfying.
337
838000
2000
Jest to bardzo satysfakcjonujący wynik.
14:15
(Laughter)
338
840000
2000
(śmiech)
14:18
This is one of the first ones we did.
339
843000
2000
To jest jedna z naszych pierwszych prób.
14:20
The energy's a little bit high here.
340
845000
2000
Użyliśmy tu nieco zbyt wysokiej mocy.
14:22
(Laughter)
341
847000
3000
(śmiech)
14:27
We'll loop around here in just a second, and you'll see another one.
342
852000
2000
Zaraz wyświetlimy to od początku i zobaczycie więcej.
14:29
Here's another one. Bang.
343
854000
2000
Kolejny komar upieczony. Pif-paf!
14:31
An interesting thing is, we kill them all the time;
344
856000
3000
Interesujące jest to, że zabijamy je wciąż w powietrzu,
14:34
we've never actually gotten the wings to shut off in midair.
345
859000
3000
ale nigdy nie udaje nam się zatrzymać ich skrzydeł w locie.
14:37
The wing motor is very resilient.
346
862000
2000
Ich układ motoryczny jest bardzo wytrzymały.
14:39
I mean, here we're blowing wings off
347
864000
2000
Patrzcie, odstrzeliwujemy im skrzydła,
14:41
but the wing motor keeps all the way down.
348
866000
3000
ale zachowują ich ruch aż do samej ziemi.
14:45
So, that's what I have. Thanks very much.
349
870000
2000
Tyle chciałem wam przedstawić. Dziękuję bardzo.
14:47
(Applause)
350
872000
16000
(oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Nathan Myhrvold - PolymathNathan Myhrvold is a professional jack-of-all-trades. After leaving Microsoft in 1999, he's been a world barbecue champion, a wildlife photographer, a chef, a contributor to SETI, and a volcano explorer.
Why you should listen
Since leaving his post as Microsoft's Chief Technology Officer in 1999 (with fortune in tow), Nathan Myhrvold has been a professional exemplar of the spirit of the "Renaissance Man," proudly following his interests wherever they've led. His dispersed passions have triggered an impressive list of accomplishments, including world barbecue championships, major archeological finds (several Tyrannosaurus rex skeletons), prize-winning wildlife photography, building a section of Babbage's Difference Engine #2, s, and a new and consuming interest in the sous-vide cooking technique.
Malcolm Gladwell's 2008 New Yorker profile of him revealed an impish but truly inspired character whose latest company, Intellectual Ventures -- which brainstorms and patents a wide array of inventions -- has been accused in some quarters of acting like a 'patent troll' but is described by Myhrvold as "a disruptive organization providing an efficient way for patent holders to get paid for the inventions they own, and... for technology companies to gain easy access to the invention rights they need." After funding big-vision projects such as the Allen Telescope Array, exploring active volcanoes and investigating penguin digestion, Myhrvold insists that his hobbies aren't as discursive as they seem. They do have a common denominator, after all: him.
Nathan Myhrvold | Speaker | TED.com