Mission Blue Voyage
Rob Dunbar: Discovering ancient climates in oceans and ice
Rob Dunbar: Odkrywając dawne klimaty w oceanach i lodzie
Filmed:
Readability: 4.1
626,603 views
Rob Dunbar poszukuje informacji o naszym klimacie sprzed 12,000 lat, znajdując podpowiedzi w prastarych dnach oceanicznych, rafach koralowych i wewnątrz pokrywy lodowej. Jego praca jest niezbędna do wyznaczenia punktów odniesienia dla naprawy naszego obecnego klimatu oraz dla śledzenia wzrostu zabójczej kwasowości wód oceanu.
Rob Dunbar - Oceanographer, biogeochemist
Rob Dunbar looks deeply at ancient corals and sediments to study how the climate and the oceans have shifted over the past 50 to 12,000 years -- and how the Antarctic ecosystem is changing right now. Full bio
Rob Dunbar looks deeply at ancient corals and sediments to study how the climate and the oceans have shifted over the past 50 to 12,000 years -- and how the Antarctic ecosystem is changing right now. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
If you really want to understand
0
0
3000
Jeśli naprawdę chcecie zrozumieć
00:18
the problem that we're facing with the oceans,
1
3000
3000
problemy, jakie mamy z oceanami,
00:21
you have to think about the biology
2
6000
2000
musicie myśleć o biologii,
00:23
at the same time you think about the physics.
3
8000
3000
a w tym samym czasie o fizyce.
00:26
We can't solve the problems
4
11000
2000
Nie możemy rozwiązać problemów
00:28
unless we start studying the ocean
5
13000
2000
jeśli nie zaczniemy patrzeć na ocean
00:30
in a very much more interdisciplinary way.
6
15000
3000
w sposób znacznie bardziej interdysciplinarny.
00:33
So I'm going to demonstrate that through
7
18000
2000
Zademonstruję to poprzez
00:35
discussion of some of the climate change things that are going on in the ocean.
8
20000
3000
rozważania o niektórych rzeczach związanych ze zmianą klimatu, która dzieje się w oceanie.
00:38
We'll look at sea level rise.
9
23000
2000
Przyjrzymy się wzrostowi poziomu mórz.
00:40
We'll look at ocean warming.
10
25000
2000
Popatrzymy na ocieplenie oceanów.
00:42
And then the last thing on the list there, ocean acidification --
11
27000
3000
Później na ostatnią z rzeczy na liście, zakwaszenie oceanu --
00:45
if you were to ask me, you know, "What do you worry about the most?
12
30000
3000
jeśli mielibyście mnie spytać, "O co martwisz się najbardziej?"
00:48
What frightens you?"
13
33000
2000
"Co cię przeraża?"
00:50
for me, it's ocean acidification.
14
35000
2000
Dla mnie jest to zakwaszenie oceanu.
00:52
And this has come onto the stage pretty recently.
15
37000
2000
Ten problem ujawnił się dopiero niedawno.
00:54
So I will spend a little time at the end.
16
39000
3000
Więc poświęcę mu trochę czasu pod koniec.
00:57
I was in Copenhagen in December
17
42000
2000
W grudniu byłem w Kopenhadze,
00:59
like a number of you in this room.
18
44000
2000
tak jak wielu z was na tej sali.
01:01
And I think we all found it, simultaneously,
19
46000
3000
I myślę, że wszyscy przeżyliśmy to, równocześnie
01:04
an eye-opening
20
49000
2000
otwierające oczy,
01:06
and a very frustrating experience.
21
51000
2000
jak i bardzo irytujące doświadczenie.
01:08
I sat in this large negotiation hall,
22
53000
3000
Siedziałem w dużej sali negocjacyjnej,
01:11
at one point, for three or four hours,
23
56000
2000
na jednym miejscu, przez trzy albo cztery godziny,
01:13
without hearing the word "oceans" one time.
24
58000
4000
nie słysząc ani razu słowa "oceany".
01:17
It really wasn't on the radar screen.
25
62000
3000
Naprawdę nie było o nich w ogóle mowy.
01:20
The nations that brought it up
26
65000
2000
Państwa które poruszały ten temat,
01:22
when we had the speeches of the national leaders --
27
67000
2000
a mowa tu o przemówieniach przywódców,
01:24
it tended to be the leaders of the small island states,
28
69000
3000
były z reguły małymi krajami wyspiarskimi,
01:27
the low-lying island states.
29
72000
2000
położonymi nisko nad poziomem morza.
01:29
And by this weird quirk
30
74000
2000
Za sprawą dziwnej decyzji
01:31
of alphabetical order of the nations,
31
76000
3000
o alfabetycznym rozmieszczeniu,
01:34
a lot of the low-lying states,
32
79000
2000
wiele z nisko położonych państw,
01:36
like Kiribati and Nauru,
33
81000
2000
takich jak Kiribati i Nauru,
01:38
they were seated at the very end of these immensely long rows.
34
83000
3000
posadzono na samym końcu niezmiernie długich rzędów.
01:41
You know, they were marginalized
35
86000
2000
Zostali zmarginalizowani
01:43
in the negotiation room.
36
88000
2000
w pokoju negocjacyjnym.
01:45
One of the problems
37
90000
2000
Jednym z problemów
01:47
is coming up with the right target.
38
92000
2000
jest postawienie właściwego celu.
01:49
It's not clear what the target should be.
39
94000
2000
Nie jest jasne, co powinno być celem.
01:51
And how can you figure out how to fix something
40
96000
2000
W jaki sposób dojść do tego jak coś naprawić,
01:53
if you don't have a clear target?
41
98000
2000
jeśli nie ma się wyraźnego celu?
01:55
Now, you've heard about "two degrees":
42
100000
2000
Słyszeliście o "dwóch stopniach":
01:57
that we should limit temperature rise to no more than two degrees.
43
102000
3000
powinniśmy ograniczyć wzrost temperatury do nie więcej niż dwóch stopni.
02:00
But there's not a lot of science behind that number.
44
105000
3000
Ale liczba ta nie ma potwierdzenia naukowego.
02:03
We've also talked about
45
108000
2000
Rozmawialiśmy również
02:05
concentrations of carbon dioxide in the atmosphere.
46
110000
2000
o stężeniu dwutlenku węgla w atmosferze.
02:07
Should it be 450? Should it be 400?
47
112000
3000
Czy powinno wynosić 450? Czy 400?
02:10
There's not a lot of science behind that one either.
48
115000
3000
Również te liczby nie zostały potwierdzone naukowo.
02:13
Most of the science that is behind these numbers,
49
118000
2000
Większość wiedzy, na której opierają się te liczby,
02:15
these potential targets,
50
120000
2000
te potencjalne cele,
02:17
is based on studies on land.
51
122000
2000
pochodzi z badań prowadzonych na lądzie.
02:19
And I would say, for the people that work in the ocean
52
124000
3000
I powiedziałbym, w imieniu ludzi, którzy pracują na oceanie
02:22
and think about what the targets should be,
53
127000
2000
i myślą o tym jakie powinny być cele,
02:24
we would argue that they must be much lower.
54
129000
2000
że upieralibyśmy się, że liczby muszą być dużo niższe.
02:26
You know, from an oceanic perspective,
55
131000
2000
Z perspektywy oceanów
02:28
450 is way too high.
56
133000
2000
450 to zbyt dużo.
02:30
Now there's compelling evidence
57
135000
2000
Istnieją wyraźne dowody,
02:32
that it really needs to be 350.
58
137000
2000
że tak naprawdę musi to być 350.
02:34
We are, right now, at 390 parts per million
59
139000
3000
W tym momencie mamy 390 promili
02:37
of CO2 in the atmosphere.
60
142000
2000
dwutlenku węgla w atmosferze.
02:39
We're not going to put the brakes on in time to stop at 450,
61
144000
3000
Nie wyhamujemy na czas, żeby zatrzymać się na 450,
02:42
so we've got to accept we're going to do an overshoot,
62
147000
3000
więc musimy pogodzić się z tym, że miniemy cel
02:45
and the discussion as we go forward
63
150000
2000
i nasze dalsze dyskusje
02:47
has to focus on how far the overshoot goes
64
152000
3000
muszą się skupić na tym jak bardzo go ominiemy
02:50
and what's the pathway back to 350.
65
155000
3000
i jak dotrzeć z powrotem do 350.
02:53
Now, why is this so complicated?
66
158000
2000
Czemu jest to tak skomplikowane?
02:55
Why don't we know some of these things a little bit better?
67
160000
2000
Czemu nie znamy tych zagadnień trochę lepiej?
02:57
Well, the problem is that
68
162000
2000
Rzecz w tym,
02:59
we've got very complicated forces in the climate system.
69
164000
2000
że mechanizmy w systemie klimatycznym są bardzo skomplikowane.
03:01
There's all kinds of natural causes of climate change.
70
166000
3000
Jest wiele różnych naturalnych przyczyn zmian klimatu.
03:04
There's air-sea interactions.
71
169000
2000
Istnieją oddziaływania między morzami a lądem.
03:06
Here in Galapagos,
72
171000
2000
Tu na Galapagos
03:08
we're affected by El Ninos and La Nina.
73
173000
2000
wpływa na nas El Nino oraz La Nina.
03:10
But the entire planet warms up when there's a big El Nino.
74
175000
3000
Cała planeta się ogrzewa podczas silnego El Nino.
03:13
Volcanoes eject aerosols into the atmosphere.
75
178000
3000
Wulkany wyrzucają aerozole do atmosfery.
03:16
That changes our climate.
76
181000
2000
To zmienia nasz klimat.
03:18
The ocean contains most of the exchangeable heat on the planet.
77
183000
3000
Ocean zawiera większość wymienialnego ciepła na planecie.
03:21
So anything that influences
78
186000
2000
Więc wszystko co wpływa
03:23
how ocean surface waters mix with the deep water
79
188000
3000
na to, jak wody powierzchniowe mieszają się z głębinowymi,
03:26
changes the ocean of the planet.
80
191000
2000
zmienia ocean na Ziemi.
03:28
And we know the solar output's not constant through time.
81
193000
3000
Wiemy że ilość energii emitowanej przez słońce nie jest stała.
03:31
So those are all natural causes of climate change.
82
196000
3000
To wszystko, to naturalne przyczyny zmian klimatu.
03:34
And then we have the human-induced causes
83
199000
2000
Istnieją także zmiany klimatyczne
03:36
of climate change as well.
84
201000
2000
spowodowane przez człowieka.
03:38
We're changing the characteristics of the surface of the land,
85
203000
2000
Zmieniamy właściwości terenu na powierzchni lądu,
03:40
the reflectivity.
86
205000
2000
to jak odbija światło.
03:42
We inject our own aerosols into the atmosphere,
87
207000
2000
Rozpylamy do atmosfery aerozole
03:44
and we have trace gases, and not just carbon dioxide --
88
209000
3000
i gazy śladowe, nie tylko dwutlenek węgla,
03:47
it's methane, ozone,
89
212000
2000
również metan, ozon,
03:49
oxides of sulfur and nitrogen.
90
214000
2000
tlenki siarki i azotu.
03:51
So here's the thing. It sounds like a simple question.
91
216000
2000
Tak to wygląda. Brzmi to jak proste pytanie.
03:53
Is CO2 produced by man's activities
92
218000
3000
Czy dwutlenek węgla produkowany przez człowieka
03:56
causing the planet to warm up?
93
221000
2000
powoduje ocieplanie się planety?
03:58
But to answer that question,
94
223000
2000
Ale żeby odpowiedzieć na to pytanie,
04:00
to make a clear attribution to carbon dioxide,
95
225000
3000
żeby wyraźnie powiązać to z dwutlenkiem węgla,
04:03
you have to know something about
96
228000
2000
musimy wiedzieć coś
04:05
all of these other agents of change.
97
230000
2000
o wszystkich innych czynnikach zmian.
04:07
But the fact is we do know a lot about all of those things.
98
232000
3000
Ale faktem jest, że wiemy dużo o tych sprawach.
04:10
You know, thousands of scientists
99
235000
2000
Tysiące naukowców
04:12
have been working on understanding
100
237000
2000
próbowało zrozumieć
04:14
all of these man-made causes
101
239000
2000
wszystkie przyczyny pochodzenia ludzkiego
04:16
and the natural causes.
102
241000
2000
oraz te naturalne.
04:18
And we've got it worked out, and we can say,
103
243000
3000
Rozgryźliśmy to i możemy powiedzieć -
04:21
"Yes, CO2 is causing the planet to warm up now."
104
246000
3000
"Tak, dwutlenek węgla powoduje ocieplenie planety."
04:25
Now, we have many ways to study natural variability.
105
250000
3000
Mamy wiele sposobów na zbadanie naturalnej zmienności.
04:28
I'll show you a few examples of this now.
106
253000
2000
Przedstawię wam teraz kilka przykładów.
04:30
This is the ship that I spent the last three months on in the Antarctic.
107
255000
3000
To jest statek, na którym spędziłem ostatnie 3 miesiące na Antarktydzie.
04:33
It's a scientific drilling vessel.
108
258000
3000
To naukowy statek wiertniczy.
04:36
We go out for months at a time and drill into the sea bed
109
261000
3000
Wypływaliśmy na kilka miesięcy i wierciliśmy w dnie morza,
04:39
to recover sediments
110
264000
2000
żeby odnaleźć osady,
04:41
that tell us stories of climate change, right.
111
266000
3000
które opowiedzą nam historię zmian klimatycznych.
04:44
Like one of the ways to understand our greenhouse future
112
269000
3000
Aby zrozumieć naszą przyszłość w obliczu efektu cieplarnianego
04:47
is to drill down in time
113
272000
2000
możemy podróżować w czasie,
04:49
to the last period
114
274000
2000
wiercąc do ostatniego okresu,
04:51
where we had CO2 double what it is today.
115
276000
2000
w którym, mieliśmy dwukrotnie więcej CO2 niż dziś.
04:53
And so that's what we've done with this ship.
116
278000
2000
I to właśnie zrobiliśmy na tym statku.
04:55
This was -- this is south of the Antarctic Circle.
117
280000
3000
To działo się na południe od koła podbiegunowego.
04:58
It looks downright tropical there.
118
283000
2000
Zupełnie jak w tropikach.
05:00
One day where we had calm seas and sun,
119
285000
3000
Pewnego dnia była cisza na morzu i świeciło słońce,
05:03
which was the reason I could get off the ship.
120
288000
2000
więc mogłem zejść ze statku.
05:05
Most of the time it looked like this.
121
290000
2000
Większość czasu wyglądało to tak.
05:07
We had a waves up to 50 ft.
122
292000
3000
Mieliśmy fale do 15 metrów
05:10
and winds averaging
123
295000
2000
i średnią prędkość wiatru
05:12
about 40 knots for most of the voyage
124
297000
2000
około 40 węzłów, przez większość podróży,
05:14
and up to 70 or 80 knots.
125
299000
2000
a w porywach do 70 lub 80 węzłów.
05:16
So that trip just ended,
126
301000
2000
Ta wyprawa niedawno się skończyła
05:18
and I can't show you too many results from that right now,
127
303000
2000
i w tej chwili nie mogę pokazać zbyt wielu wyników,
05:20
but we'll go back one more year,
128
305000
2000
ale cofniemy się o rok dalej,
05:22
to another drilling expedition I've been involved in.
129
307000
3000
do innej ekspedycji wiertniczej, w której brałem udział.
05:25
This was led by Ross Powell and Tim Naish.
130
310000
3000
Ta była prowadzona przez Rossa Powella i Tima Naisha.
05:28
It's the ANDRILL project.
131
313000
2000
Był to projekt ANDRILL.
05:30
And we made the very first bore hole
132
315000
2000
Zrobiliśmy pierwszy odwiert
05:32
through the largest floating ice shelf on the planet.
133
317000
2000
w największym na Ziemi pływającym lodowcu szelfowym.
05:34
This is a crazy thing, this big drill rig wrapped in a blanket
134
319000
3000
To szalone, ta wielka wiertnica osłonięta powłoką,
05:37
to keep everybody warm,
135
322000
2000
żeby wszystkim było ciepło,
05:39
drilling at temperatures of minus 40.
136
324000
2000
działająca przy temperaturach minus 40.
05:41
And we drilled in the Ross Sea.
137
326000
2000
Wierciliśmy w Morzu Rossa.
05:43
That's the Ross Sea Ice Shelf on the right there.
138
328000
3000
Po prawej widzimy właśnie Lodowiec Szelfowy Rossa.
05:46
So, this huge floating ice shelf
139
331000
2000
Ten wielki pływający lodowiec szelfowy
05:48
the size of Alaska
140
333000
2000
wielkości Alaski,
05:50
comes from West Antarctica.
141
335000
2000
znajduje się w Antarktydzie Zachodniej.
05:52
Now, West Antarctica is the part of the continent
142
337000
3000
Antarktyda Zachodnia jest częścią kontynentu,
05:55
where the ice is grounded on sea floor
143
340000
2000
gdzie lód jest uwięziony w dnie morza
05:57
as much as 2,000 meters deep.
144
342000
3000
na głębokości 2000 metrów.
06:00
So that ice sheet is partly floating,
145
345000
2000
Ta pokrywa lodowa jest częściowo pływająca
06:02
and it's exposed to the ocean, to the ocean heat.
146
347000
3000
i jest narażona na działanie oceanu, na jego ciepło.
06:06
This is the part of Antarctica that we worry about.
147
351000
2000
To jest część Antarktydy, o którą się martwimy.
06:08
Because it's partly floating, you can imagine,
148
353000
2000
Ponieważ częściowo pływa, możecie sobie wyobrazić,
06:10
is sea level rises a little bit,
149
355000
2000
że jeśli poziom wód podniesie się nieznacznie,
06:12
the ice lifts off the bed, and then it can break off and float north.
150
357000
3000
lód oderwie się od dna, odłamie i popłynie na północ.
06:15
When that ice melts, sea level rises by six meters.
151
360000
3000
Kiedy ten lód stopnieje, poziom mórz podniesie się o sześć metrów.
06:19
So we drill back in time to see how often that's happened,
152
364000
3000
Więc wiercimy żeby zobaczyć jak często się to zdarza
06:22
and exactly how fast that ice can melt.
153
367000
3000
i dokładnie jak szybko ten lód topnieje.
06:25
Here's the cartoon on the left there.
154
370000
3000
Tu po lewej jest rysunek.
06:28
We drilled through a hundred meters of floating ice shelf
155
373000
3000
Wierciliśmy setki metrów w pływającym lodowcu szelfowym,
06:31
then through 900 meters of water
156
376000
2000
potem przez 900 metrów wody,
06:33
and then 1,300 meters into the sea floor.
157
378000
3000
a później 1300 metrów wgłąb dna morskiego.
06:36
So it's the deepest geological bore hole ever drilled.
158
381000
3000
Jest to najgłębszy geologiczny odwiert w dziejach.
06:39
It took about 10 years to put this project together.
159
384000
3000
Zmontowanie projektu zajęło jakieś 10 lat.
06:42
And here's what we found.
160
387000
2000
I oto co odkryliśmy.
06:44
Now, there's 40 scientists working on this project,
161
389000
2000
40 naukowców bierze udział w tym projekcie.
06:46
and people are doing all kinds of really complicated
162
391000
2000
Ludzie przeprowadzają przeróżne, naprawdę skomplikowane
06:48
and expensive analyses.
163
393000
3000
i drogie analizy.
06:51
But it turns out, you know, the thing that told the best story
164
396000
3000
Ale okazuje się, że najwięcej dowiedzieliśmy się
06:54
was this simple visual description.
165
399000
2000
dzięki prostemu opisowi wizualnemu.
06:56
You know, we saw this in the core samples as they came up.
166
401000
3000
Widzieliśmy to w wyciąganych z rdzenia próbkach.
06:59
We saw these alternations
167
404000
2000
Widzieliśmy zmienność
07:01
between sediments that look like this --
168
406000
2000
w osadach, która wygląda tak:
07:03
there's gravel and cobbles in there
169
408000
2000
tu jest żwir i otoczaki
07:05
and a bunch of sand.
170
410000
2000
i trochę piasku.
07:07
That's the kind of material in the deep sea.
171
412000
2000
Taki materiał spotykamy w morskich głębinach.
07:09
It can only get there if it's carried out by ice.
172
414000
3000
Może się tam dostać jedynie, jeśli lód go przetransportuje.
07:12
So we know there's an ice shelf overhead.
173
417000
2000
Więc wiemy, że jest nad nami lodowiec.
07:14
And that alternates with a sediment that looks like this.
174
419000
3000
Przechodzi on w osad, który wygląda tak.
07:17
This is absolutely beautiful stuff.
175
422000
2000
To jest naprawdę przepiękna rzecz.
07:19
This sediment is 100 percent made up
176
424000
2000
Ten osad składa się w 100 procentach
07:21
of the shells of microscopic plants.
177
426000
3000
z łupin mikroskopijnych roślin.
07:24
And these plants need sunlight,
178
429000
2000
Te rośliny potrzebują słońca,
07:26
so we know when we find that sediment
179
431000
2000
więc gdy znajdziemy taki osad, wiemy
07:28
there's no ice overhead.
180
433000
2000
że powyżej nie ma lodu.
07:30
And we saw about 35 alternations
181
435000
2000
Widzieliśmy jakieś 35 takich przejść
07:32
between open water and ice-covered water,
182
437000
3000
między otwartą wodą i wodą pokrytą lodem,
07:35
between gravels and these plant sediments.
183
440000
3000
między żwirami i osadami roślinnymi.
07:38
So what that means is, what it tells us
184
443000
3000
Więc oznacza to,
07:41
is that the Ross Sea region, this ice shelf,
185
446000
3000
że lodowiec w rejonie Morza Rossa
07:44
melted back and formed anew
186
449000
2000
topił się i powstawał na nowo
07:46
about 35 times.
187
451000
2000
jakieś 35 razy.
07:48
And this is in the past four million years.
188
453000
3000
I to w czasie ostatnich czterech milionów lat.
07:52
This was completely unexpected.
189
457000
2000
To było całkowicie nieoczekiwane.
07:54
Nobody imagined that the West Antarctic Ice Sheet
190
459000
2000
Nie wyobrażaliśmy sobie, że pokrywa lodowa Antarktydy Zachodniej
07:56
was this dynamic.
191
461000
2000
jest tak dynamiczna.
07:58
In fact, the lore for many years has been,
192
463000
3000
Właściwie, od wielu lat twierdzono:
08:01
"The ice formed many tens of millions of years ago,
193
466000
2000
"Ten lód uformował się dziesiątki milionów lat temu
08:03
and it's been there ever since."
194
468000
2000
i jest tam od tamtej pory."
08:05
And now we know that in our recent past
195
470000
2000
A teraz wiemy, że w niezbyt odległej przeszłości
08:07
it melted back and formed again,
196
472000
2000
topniał i powstawał ponownie,
08:09
and sea level went up and down, six meters at a time.
197
474000
3000
że poziom morza wzrastał i malał, za każdym razem o 6 metrów.
08:12
What caused it?
198
477000
2000
Co było tego przyczyną?
08:14
Well, we're pretty sure that it's very small changes
199
479000
2000
Jesteśmy przekonani, że wywołały to niewielkie zmiany
08:16
in the amount of sunlight reaching Antarctica,
200
481000
3000
w ilości światła słonecznego docierającego do Antarktydy,
08:19
just caused by natural changes in the orbit of the Earth.
201
484000
3000
spowodowane przez naturalne zmiany orbity Ziemi.
08:22
But here's the key thing:
202
487000
2000
Ale oto kluczowa sprawa:
08:24
you know, the other thing we found out
203
489000
2000
kolejną rzeczą, którą odkryliśmy
08:26
is that the ice sheet passed a threshold,
204
491000
2000
jest to, że pokrywa lodowa przekroczyła próg,
08:28
that the planet warmed up enough --
205
493000
2000
że planeta ociepliła się wystarczająco --
08:30
and the number's about one degree to one and a half degrees Centigrade --
206
495000
2000
i to o około jeden do półtora stopnia Celsjusza --
08:32
the planet warmed up enough that it became ...
207
497000
3000
że planeta ociepliła się na tyle, że zaczęła ...
08:35
that ice sheet became very dynamic
208
500000
2000
że pokrywa lodowa stała się bardzo dynamiczna
08:37
and was very easily melted.
209
502000
2000
i bardzo łatwo się topiła.
08:39
And you know what?
210
504000
2000
I wiecie co?
08:41
We've actually changed the temperature in the last century
211
506000
2000
Właściwie to przez ostatnie stulecie zmieniliśmy temperaturę
08:43
just the right amount.
212
508000
2000
we właściwym stopniu.
08:45
So many of us are convinced now
213
510000
3000
Więc wielu z nas jest teraz przekonanych,
08:48
that West Antarctica, the West Antarctic Ice Sheet, is starting to melt.
214
513000
3000
że pokrywa lodowa Antarktydy Zachodniej zaczyna się topić.
08:51
We do expect to see a sea-level rise
215
516000
3000
Oczekujemy, że zauważymy wzrost poziomu morza
08:54
on the order of one to two meters by the end of this century.
216
519000
3000
rzędu jednego lub dwóch metrów do końca tego stulecia.
08:57
And it could be larger than that.
217
522000
3000
I może być on jeszcze większy.
09:00
This is a serious consequence
218
525000
2000
To niesie poważne konsekwencje
09:02
for nations like Kiribati,
219
527000
2000
dla państw takich jak Kiribati,
09:04
you know, where the average elevation
220
529000
2000
gdzie średnia wysokość nad poziomem morza
09:06
is about a little over a meter above sea level.
221
531000
2000
to niewiele ponad metr.
09:08
Okay, the second story takes place here in Galapagos.
222
533000
3000
Druga część opowieści dzieje się tutaj, na Galapagos.
09:11
This is a bleached coral,
223
536000
2000
To wybielony koralowiec,
09:13
coral that died during the 1982-'83 El Nino.
224
538000
3000
który zginął podczas El Nino w latach 1982-1983.
09:16
This is from Champion Island.
225
541000
2000
Ten jest z Champion Island.
09:18
It's about a meter tall Pavona clavus colony.
226
543000
3000
To około metrowej wysokości kolonia Pavona clavus.
09:21
And it's covered with algae. That's what happens.
227
546000
3000
Jest pokryta przez glony. To właśnie się dzieje.
09:24
When these things die,
228
549000
2000
Gdy te organizmy umierają,
09:26
immediately, organisms come in
229
551000
2000
błyskawicznie pojawiają się inne,
09:28
and encrust and live on that dead surface.
230
553000
3000
aby zagłębić się w te martwe skorupy.
09:31
And so, when a coral colony is killed
231
556000
2000
Więc gdy kolonia koralowców zginęła
09:33
by an El Nino event,
232
558000
2000
z powodu El Nino,
09:35
it leaves this indelible record.
233
560000
2000
zostawiła taki niezatarty ślad.
09:37
You can go then and study corals
234
562000
2000
Możemy badać koralowce
09:39
and figure out how often do you see this.
235
564000
2000
i dojść do tego jak często można to zauważyć.
09:41
So one of the things thought of in the '80s
236
566000
2000
Jednym z pomysłów w latach 80-tych
09:43
was to go back and take cores
237
568000
2000
było aby zdobyć rdzenie
09:45
of coral heads throughout the Galapagos
238
570000
2000
głów koralowych z Galapagos
09:47
and find out how often was there a devastating event.
239
572000
3000
i dowiedzieć się jak często występowało to niszczące zjawisko.
09:50
And just so you know, 1982-'83,
240
575000
3000
I tak dla waszej wiedzy, w latach 1982-1983
09:53
that El Nino killed 95 percent
241
578000
2000
El Nino zabiło 95 procent
09:55
of all the corals here in Galapagos.
242
580000
3000
całej rafy koralowej, tu na Galapagos.
09:58
Then there was similar mortality in '97-'98.
243
583000
3000
Później podobna śmiertelność była w latach 1997-1998.
10:01
And what we found
244
586000
2000
I doszliśmy do tego,
10:03
after drilling back in time two to 400 years
245
588000
2000
cofając się podczas odwiertu 2 do 400 lat wstecz,
10:05
was that these were unique events.
246
590000
2000
że były to wyjątkowe zdarzenia.
10:07
We saw no other mass mortality events.
247
592000
3000
Nie zauważyliśmy innych przypadków masowej umieralności.
10:10
So these events in our recent past really are unique.
248
595000
3000
Więc te wydarzenia z niedalekiej przeszłości są bardzo wyjątkowe.
10:13
So they're either just truly monster El Ninos,
249
598000
2000
Były to naprawdę potężne El Nina,
10:15
or they're just very strong El Ninos
250
600000
2000
albo po prostu bardzo mocne,
10:17
that occurred against a backdrop of global warming.
251
602000
3000
które wystąpiły na tle globalnego ocieplenia.
10:21
Either case, it's bad news
252
606000
2000
W obu przypadkach są to złe wieści
10:23
for the corals of the Galapagos Islands.
253
608000
2000
dla raf koralowych wysp Galapagos.
10:27
Here's how we sample the corals.
254
612000
2000
Oto jak pobieramy próbki koralów.
10:29
This is actually Easter Island. Look at this monster.
255
614000
3000
To jest akurat Wyspa Wielkanocna. Spójrzcie na to monstrum.
10:32
This coral is eight meters tall, right.
256
617000
3000
Ten koral ma 8 metrów wysokości.
10:35
And it been growing for about 600 years.
257
620000
2000
I rośnie od jakichś 600 lat.
10:37
Now, Sylvia Earle turned me on to this exact same coral.
258
622000
3000
Sylwia Earle naprowadziła mnie na dokładnie taki sam koral.
10:40
And she was diving here with John Lauret -- I think it was 1994 --
259
625000
3000
Nurkowali tu z Johnem Lauretem -- wydaje mi się, że było to w 1994 --
10:43
and collected a little nugget and sent it to me.
260
628000
2000
zabrali mały kawałek i wysłali go do mnie.
10:45
And we started working on it,
261
630000
2000
Zaczęliśmy nad nim pracować
10:47
and we figured out we could tell the temperature of the ancient ocean
262
632000
2000
i doszliśmy do tego, że możemy określić temperaturę pradawnego oceanu,
10:49
from analyzing a coral like this.
263
634000
3000
analizując koral taki jak ten.
10:52
So we have a diamond drill.
264
637000
2000
Mamy diamentowe wiertło.
10:54
We're not killing the colony; we're taking a small core sample out of the top.
265
639000
3000
Nie zabijamy kolonii; zbieramy małą próbkę rdzeniową z wierzchu.
10:57
The core comes up as these cylindrical tubes of limestone.
266
642000
3000
Rdzeń jest w postaci cylindrycznych rurek z wapnia.
11:00
And that material then we take back to the lab and analyze it.
267
645000
4000
Zabieramy ten materiał do laboratorium, żeby go przeanalizować.
11:04
You can see some of the coral cores there on the right.
268
649000
3000
Po prawej możecie zobaczyć kilka rdzeni korala.
11:07
So we've done that all over the Eastern Pacific.
269
652000
2000
Robiliśmy tak na całym wschodnim Pacyfiku.
11:09
We're starting to do it in the Western Pacific as well.
270
654000
3000
Zaczynamy robić to także na zachodnim Pacyfiku.
11:12
I'll take you back here to the Galapagos Islands.
271
657000
2000
Wróćmy z powrotem do wysp Galapagos.
11:14
And we've been working at this fascinating uplift here in Urbina Bay.
272
659000
3000
Pracowaliśmy na tym fascynującym wzniesieniu w Urbina Bay.
11:17
That the place where,
273
662000
2000
W miejscu, w którym
11:19
during an earthquake in 1954,
274
664000
2000
w trakcie trzęsienia ziemi w 1954,
11:21
this marine terrace was lifted up
275
666000
2000
brzeg wypiętrzył się
11:23
out of the ocean very quickly,
276
668000
3000
z oceanu bardzo szybko,
11:26
and it was lifted up about six to seven meters.
277
671000
3000
na jakieś sześć do siedmiu metrów.
11:29
And so now you can walk through a coral reef without getting wet.
278
674000
3000
Teraz możecie przejść przez rafę koralową suchą stopą.
11:32
If you go on the ground there, it looks like this,
279
677000
2000
Jeśli dotrzecie w to miejsce, wygląda to tak,
11:34
and this is the grandaddy coral.
280
679000
2000
oto pradziadek koral.
11:36
It's 11 meters in diameter,
281
681000
2000
Ma 11 metrów średnicy
11:38
and we know that it started growing
282
683000
2000
i wiemy, że zaczął rosnąć
11:40
in the year 1584.
283
685000
2000
w roku 1584.
11:42
Imagine that.
284
687000
2000
Wyobraźcie to sobie.
11:44
And that coral was growing happily in those shallow waters,
285
689000
3000
Koral rósł sobie szczęśliwe w tych płytkich wodach
11:47
until 1954, when the earthquake happened.
286
692000
3000
aż do 1954, kiedy zdarzyło się trzęsienie ziemi.
11:50
Now the reason we know it's 1584
287
695000
2000
Wiemy, że był to rok 1584 dlatego,
11:52
is that these corals have growth bands.
288
697000
2000
że na koralach znajdują się pręgi wzrostowe.
11:54
When you cut them, slice those cores in half and x-ray them,
289
699000
3000
Kiedy przetniecie rdzenie na pół i zrobicie im zdjęcie rentgenowskie,
11:57
you see these light and dark bands.
290
702000
2000
zobaczycie te jasne i ciemne prążki.
11:59
Each one of those is a year.
291
704000
2000
Każdy jeden z nich oznacza rok.
12:01
We know these corals grow about a centimeter and a half a year.
292
706000
2000
Wiemy, że te korale rosły około półtora centymetra rocznie.
12:03
And we just count on down to the bottom.
293
708000
3000
I możemy po prostu odliczać aż do dna.
12:06
Then their other attribute is
294
711000
2000
Ich inną właściwością jest to,
12:08
that they have this great chemistry.
295
713000
2000
że mają świetny skład chemiczny.
12:10
We can analyze the carbonate
296
715000
2000
Możemy analizować węglan
12:12
that makes up the coral,
297
717000
2000
który tworzy koral,
12:14
and there's a whole bunch of things we can do.
298
719000
2000
jest też masa innych rzeczy, które możemy robić.
12:16
But in this case, we measured the different isotopes of oxygen.
299
721000
3000
Ale w tym przypadku mierzyliśmy różne izotopy tlenu.
12:19
Their ratio tells us the water temperature.
300
724000
2000
Ich współczynnik mówi nam o temperaturze wody.
12:21
In this example here,
301
726000
2000
Tutaj na przykład
12:23
we had monitored this reef in Galapagos
302
728000
2000
obserwowaliśmy tę rafę na Galapagos
12:25
with temperature recorders,
303
730000
2000
za pomocą rejestratorów temperatury,
12:27
so we know the temperature of the water the coral's growing in.
304
732000
3000
więc wiemy w jakiej temperaturze wody koral rośnie.
12:30
Then after we harvest a coral, we measure this ratio,
305
735000
3000
Później, gdy zbierzemy koral, mierzymy ten współczynnik
12:33
and now you can see, those curves match perfectly.
306
738000
3000
Możecie zobaczyć, że te krzywe pasują do siebie idealnie.
12:36
In this case, at these islands,
307
741000
2000
W tym przypadku, na tych wyspach,
12:38
you know, corals
308
743000
2000
wyspach koralowych,
12:40
are instrumental-quality recorders of change in the water.
309
745000
3000
są doskonałej jakości rejestratory zmian w wodach.
12:43
And of course, our thermometers
310
748000
2000
I oczywiście, nasze termometry
12:45
only take us back 50 years or so here.
311
750000
2000
mogą zabrać nas tylko jakieś 50 lat w przeszłość.
12:47
The coral can take us back
312
752000
2000
Koral może nas zabrać
12:49
hundreds and thousands of years.
313
754000
2000
setki i tysiące lat wstecz.
12:51
So, what we do:
314
756000
2000
Więc, co robimy:
12:53
we've merged a lot of different data sets.
315
758000
3000
połączyliśmy wiele różnych zbiorów danych.
12:56
It's not just my group; there's maybe 30 groups worldwide doing this.
316
761000
3000
To nie tylko moja grupa; na świecie jest pewnie z 30 grup, które to robią.
12:59
But we get these instrumental- and near-instrumental-quality records
317
764000
3000
Ale my otrzymujemy te doskonałej lub prawie doskonałej jakości zapisy
13:02
of temperature change that go back hundreds of years,
318
767000
2000
zmian temperatury, które sięgają setki lat wstecz
13:04
and we put them together.
319
769000
2000
i łączymy je.
13:06
Here's a synthetic diagram.
320
771000
2000
Tu jest całościowy diagram.
13:08
There's a whole family of curves here.
321
773000
2000
Jest tu cała rodzina krzywych.
13:10
But what's happening: we're looking at the last thousand years
322
775000
3000
Ale co się dzieje: spoglądamy na ostatni tysiąc lat
13:13
of temperature on the planet.
323
778000
2000
zmian temperatury planety.
13:15
And there's five or six different compilations there,
324
780000
2000
Jest tu pięć lub sześć różnych zestawień,
13:17
But each one of those compilations reflects input
325
782000
3000
ale każde z nich przedstawia dane zebrane
13:20
from hundreds of these kinds of records from corals.
326
785000
3000
z setek tego typu badań korali.
13:23
We do similar things with ice cores.
327
788000
3000
Robimy podobne rzeczy z rdzeniami lodowymi.
13:26
We work with tree rings.
328
791000
2000
Pracujemy ze słojami drzew.
13:28
And that's how we discover
329
793000
2000
I tak właśnie odkrywamy
13:30
what is truly natural
330
795000
2000
co jest naprawdę naturalne
13:32
and how different is the last century, right?
331
797000
3000
i jak bardzo odmienne jest ostatnie stulecie.
13:35
And I chose this one
332
800000
2000
Wybrałem ten jeden
13:37
because it's complicated and messy looking, right.
333
802000
3000
ponieważ jest skomplikowany i pokręcony
13:40
This is as messy as it gets.
334
805000
2000
Jest tak pokręcony, jak to tylko możliwe.
13:42
You can see there's some signals there.
335
807000
3000
Możecie wyczytać stąd pewne informacje.
13:45
Some of the records
336
810000
2000
Niektóre z zapisów
13:47
show lower temperatures than others.
337
812000
2000
pokazują niższą temperaturę niż pozostałe.
13:49
Some of them show greater variability.
338
814000
3000
Niektóre z nich pokazują dużą zmienność.
13:52
But they all tell us
339
817000
2000
Ale wszystkie mówią nam
13:54
what the natural variability is.
340
819000
2000
czym jest naturalna zmienność.
13:56
Some of them are from the northern hemisphere;
341
821000
2000
Niektóre z nich są z półkuli północnej;
13:58
some are from the entire globe.
342
823000
2000
inne pochodzą z całego globu.
14:00
But here's what we can say:
343
825000
2000
Ale oto co możemy stwierdzić:
14:02
what's natural in the last thousand years is that the planet was cooling down.
344
827000
3000
naturalną rzeczą w ostatnim tysiącu lat jest ochładzanie się planety.
14:05
It was cooling down
345
830000
2000
Ochładzała się
14:07
until about 1900 or so.
346
832000
2000
do mniej więcej 1900 roku.
14:09
And there is natural variability
347
834000
2000
Istnieje też naturalna zmienność
14:11
caused by the Sun, caused by El Ninos.
348
836000
3000
spowodowana przez Słońce czy przez El Nino.
14:14
A century-scale, decadal-scale variability,
349
839000
2000
Zmienność w skali stulecia, w skali dziesięciolecia
14:16
and we know the magnitude;
350
841000
2000
i znamy jej wielkość;
14:18
it's about two-tenths to four-tenths of a degree Centigrade.
351
843000
3000
wynosi około dwie do czterech dziesiątych stopnia celsjusza.
14:21
But then at the very end is where
352
846000
2000
Ale potem, na samym końcu
14:23
we have the instrumental record in black.
353
848000
2000
mamy zaznaczone na czarno zapisy z instrumentów.
14:25
And there's the temperature up there in 2009.
354
850000
3000
Tam na górze widać temperaturę w 2009.
14:28
You know, we've warmed the globe
355
853000
2000
Ogrzaliśmy planetę
14:30
about a degree Centigrade in the last century,
356
855000
3000
o około stopień celsjusza w ciągu ostatniego stulecia
14:33
and there's nothing
357
858000
2000
i nie ma niczego
14:35
in the natural part of that record
358
860000
2000
w naturalnej części tych zapisów,
14:37
that resembles what we've seen in the last century.
359
862000
2000
co przypomina to, co widzieliśmy w ostatnim stuleciu.
14:39
You know, that's the strength of our argument,
360
864000
2000
W tym tkwi siła naszego argumentu,
14:41
that we are doing something that's truly different.
361
866000
3000
że robimy coś naprawdę odmiennego.
14:45
So I'll close with a short discussion
362
870000
3000
Skończę krótkim omówieniem
14:48
of ocean acidification.
363
873000
2000
zakwaszenia oceanu.
14:51
I like it as a component of global change to talk about,
364
876000
3000
Lubię mówić o tej składowej globalnej zmiany,
14:54
because, even if you are a hard-bitten global warming skeptic,
365
879000
4000
bo nawet jeśli jesteście twardogłowymi sceptykami globalnego ocieplenia,
14:58
and I talk to that community fairly often,
366
883000
2000
a mówię do takich grup dość często,
15:00
you cannot deny
367
885000
2000
to nie możecie zaprzeczyć
15:02
the simple physics
368
887000
2000
prostej fizyce
15:04
of CO2 dissolving in the ocean.
369
889000
3000
rozpuszczania się CO2 w oceanie.
15:07
You know, we're pumping out lots of CO2 into the atmosphere,
370
892000
3000
Pompujemy sporo CO2 w atmosferę,
15:10
from fossil fuels, from cement production.
371
895000
3000
z paliw kopalnych, z produkcji cementu.
15:13
Right now, about a third of that carbon dioxide
372
898000
2000
Obecnie około jedna trzecia tego dwutlenku węgla
15:15
is dissolving straight into the sea, right?
373
900000
2000
rozpuszcza się od razu w oceanie.
15:17
And as it does so,
374
902000
2000
Rozpuszczając się,
15:19
it makes the ocean more acidic.
375
904000
3000
zwiększa zakwaszenie oceanu.
15:22
So, you cannot argue with that.
376
907000
2000
Więc nie możecie się z tym sprzeczać.
15:24
That is what's happening right now,
377
909000
2000
To dzieje się właśnie teraz,
15:26
and it's a very different issue
378
911000
2000
i jest to zupełnie inna kwestia
15:28
than the global warming issue.
379
913000
2000
niż problem globalnego ocieplenia.
15:30
It has many consequences.
380
915000
2000
Ma to wiele konsekwencji.
15:32
There's consequences for carbonate organisms.
381
917000
3000
Są to konsekwencje dla organizmów złożonych z węglanu.
15:35
There are many organisms
382
920000
2000
Jest wiele organizmów,
15:37
that build their shells out of calcium carbonate --
383
922000
2000
które budują swoje skorupy z węglanu wapnia --
15:39
plants and animals both.
384
924000
3000
zarówno rośliny jak i zwierzęta.
15:42
The main framework material of coral reefs
385
927000
2000
Głównym budulcem raf koralowych
15:44
is calcium carbonate.
386
929000
2000
jest węglan wapnia.
15:46
That material is more soluble
387
931000
2000
Ten materiał jest łatwiej rozpuszczalny
15:48
in acidic fluid.
388
933000
3000
w kwaśnej cieczy.
15:51
So one of the things we're seeing
389
936000
2000
Więc jedną z rzeczy, które obserwujemy
15:53
is organisms are having
390
938000
2000
jest to, że organizmy muszą
15:55
to spend more metabolic energy
391
940000
2000
przeznaczać większą część energii z metabolizmu
15:57
to build and maintain their shells.
392
942000
2000
na budowę i utrzymanie swoich muszli.
15:59
At some point, as this transience,
393
944000
2000
W pewnym momencie tych zmian,
16:01
as this CO2 uptake in the ocean continues,
394
946000
3000
w czasie postępującej absorpcji CO2 przez ocean,
16:04
that material's actually going to start to dissolve.
395
949000
2000
ten materiał faktycznie zacznie się rozpuszczać.
16:06
And on coral reefs,
396
951000
2000
I na rafach koralowych,
16:08
where some of the main framework organisms disappear,
397
953000
3000
gdzie niektóre z głównych organizmów budulcowych znikają,
16:11
we will see a major loss
398
956000
2000
zaobserwujemy wielki spadek
16:13
of marine biodiversity.
399
958000
2000
różnorodności biologicznej mórz.
16:15
But it's not just the carbonate producers that are affected.
400
960000
3000
Ale nie tylko producenci węglanów będą poszkodowani.
16:18
There's many physiological processes
401
963000
3000
Jest wiele fizjologicznych procesów,
16:21
that are influenced by the acidity of the ocean.
402
966000
3000
na które wpływ ma kwasowość oceanu.
16:24
So many reactions involving enzymes and proteins
403
969000
3000
Wiele reakcji, w których udział biorą enzymy i białka
16:27
are sensitive to the acid content of the ocean.
404
972000
3000
jest wrażliwych na zawartość kwasu w oceanie.
16:30
So, all of these things --
405
975000
2000
Dotyczy to kwestii takich jak
16:32
greater metabolic demands,
406
977000
2000
zwiększone potrzeby metabolizmu,
16:34
reduced reproductive success,
407
979000
2000
zmniejszony sukces reprodukcyjny,
16:36
changes in respiration and metabolism.
408
981000
3000
zmiany w oddychaniu i metabolizmie.
16:39
You know, these are things that we have good physiological reasons
409
984000
3000
Są to rzeczy, na które mamy na tyle dobre dowody fizjologiczne,
16:42
to expect to see stressed
410
987000
2000
żeby spodziewać się ich nasilenia
16:44
caused by this transience.
411
989000
2000
z powodu wymienionych zmian.
16:46
So we figured out some pretty interesting ways
412
991000
2000
Znaleźliśmy całkiem ciekawe sposoby
16:48
to track CO2 levels in the atmosphere,
413
993000
3000
na śledzenie poziomu CO2 w atmosferze,
16:51
going back millions of years.
414
996000
2000
nawet miliony lat wstecz.
16:53
We used to do it just with ice cores,
415
998000
2000
Robiliśmy to tylko z rdzeniami lodowymi,
16:55
but in this case, we're going back 20 million years.
416
1000000
3000
ale w tym przypadku cofamy się o 20 milionów lat
16:58
And we take samples of the sediment,
417
1003000
2000
i zbieramy próbki osadu,
17:00
and it tells us the CO2 level of the ocean,
418
1005000
3000
który mówi nam o poziomie CO2 w oceanie,
17:03
and therefore the CO2 level of the atmosphere.
419
1008000
2000
a co za tym idzie, o poziomie CO2 w atmosferze.
17:05
And here's the thing:
420
1010000
2000
Chodzi tu o to:
17:07
you have to go back about 15 million years
421
1012000
2000
musisz cofnąć się o około 15 milionów lat,
17:09
to find a time when CO2 levels
422
1014000
3000
żeby natrafić na czas kiedy poziomy CO2
17:12
were about what they are today.
423
1017000
2000
były mniej więcej takie jak dziś.
17:14
You have to go back about 30 million years
424
1019000
2000
Musisz cofnąć się o jakieś 30 milionów lat
17:16
to find a time when CO2 levels
425
1021000
2000
żeby natrafić na czas, kiedy te poziomy
17:18
were double what they are today.
426
1023000
2000
były dwukrotnie większe niż dziś.
17:20
Now, what that means is
427
1025000
2000
Zatem, oznacza to,
17:22
that all of the organisms that live in the sea
428
1027000
2000
że wszystkie organizmy jakie żyją w morzu
17:24
have evolved in this chemostatted ocean,
429
1029000
3000
ewoluowały w tym stabilnym chemicznie oceanie
17:27
with CO2 levels lower than they are today.
430
1032000
3000
z poziomami CO2 mniejszymi niż dziś.
17:30
That's the reason that they're not able to respond or adapt
431
1035000
3000
Sprawie to, że nie są one w stanie zaadaptować się
17:33
to this rapid acidification
432
1038000
3000
do szybko postępującego zakwaszania,
17:36
that's going on right now.
433
1041000
2000
które ma miejsce obecnie.
17:38
So, Charlie Veron
434
1043000
2000
Charlie Veron
17:40
came up with this statement last year:
435
1045000
2000
postawił w ostatnim roku taką tezę:
17:42
"The prospect of ocean acidification
436
1047000
2000
"Perspektywa zakwaszenia oceanu
17:44
may well be the most serious
437
1049000
2000
może być najbardziej poważnym
17:46
of all of the predicted outcomes
438
1051000
2000
z wszystkich przewidzianych skutków
17:48
of anthropogenic CO2 release."
439
1053000
3000
wytwarzania CO2 przez człowieka."
17:51
And I think that may very well be true,
440
1056000
3000
I uważam, że jest to bardzo prawdopodobne,
17:54
so I'll close with this.
441
1059000
2000
więc tą myślą kończę.
17:56
You know, we do need the protected areas, absolutely,
442
1061000
3000
Na pewno potrzebujemy obszarów chronionych,
17:59
but for the sake of the oceans,
443
1064000
2000
ale dla dobra oceanów,
18:01
we have to cap or limit CO2 emissions
444
1066000
2000
musimy ograniczyć emisję CO2
18:03
as soon as possible.
445
1068000
2000
jak najszybciej.
18:05
Thank you very much.
446
1070000
2000
Dziękuję bardzo.
18:07
(Applause)
447
1072000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Rob Dunbar - Oceanographer, biogeochemistRob Dunbar looks deeply at ancient corals and sediments to study how the climate and the oceans have shifted over the past 50 to 12,000 years -- and how the Antarctic ecosystem is changing right now.
Why you should listen
Rob Dunbar's research looks at the earth and ocean as an interconnected system over time. With his group at Stanford, he makes high-resolution studies of climate change over the past 50 to 12,000 years.
Where does 12,000-year-old climate data come from? It's locked in the skeletons of ancient corals from the tropics and the deep sea, and buried in sediments from lakes and other marine environments. His lab measures the chemical and isotopic makeup of these materials, and looks at how they've changed in response to changes in the solar and carbon cycles.
Dunbar's also studying the reverse equation -- how climate change is affecting a modern environment right now. He's working in the Ross Sea of Antarctica with the ANDRILL project to study the ocean's ability to take up carbon, drilling for ice cores to uncover the history of the climate of Antarctica.
Rob Dunbar | Speaker | TED.com