INK Conference
Alexander Tsiaras: Conception to birth -- visualized
Nga ngjizja tek lindja -- në imazhe
Filmed:
Readability: 4.9
7,405,500 views
Krijuesi i imazheve Alexander Tsiaras përshkruan një vizualizim të fuqishëm mjekësor, në të cilin tregon rritjen e njeriut që nga ngjizja tek lindja dhe më gjerë. (Disa imazhe grafike.)
Alexander Tsiaras - Medical image maker
Using art and technology, Alexander Tsiaras visualizes the unseen human body. Full bio
Using art and technology, Alexander Tsiaras visualizes the unseen human body. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I was offered a position as associate professor of medicine
0
0
3000
Më ofruan një pozicion si profesor i asocuar i mjekësisë
00:18
and chief of scientific visualization
1
3000
3000
dhe shef i vizualizimit shkencor
00:21
at Yale University
2
6000
2000
në Universitetin e Yale-it
00:23
in the department of medicine.
3
8000
2000
në departamentin e mjekësisë.
00:25
And my job was to write many of the algorithms and code
4
10000
3000
Dhe puna ime ishte të shkruaja një numër të madh algoritmesh dhe kodi
00:28
for NASA to do virtual surgery
5
13000
2000
për NASA-n për të bërë kirurgji virtuale
00:30
in preparation for the astronauts going into deep spaceflight,
6
15000
3000
në përgatitje për astronautët që do të shkonin në hapësirë,
00:33
so they could be kept in robotic pods.
7
18000
2000
se si mund ti mbanin në lëvozhga robotike.
00:35
One of the fascinating things about what we were actually working on
8
20000
2000
Një nga gjërat interesante rreth asaj që ne po bënim
00:37
is that we were seeing, using new kinds of scanning technologies,
9
22000
3000
qe që ne po shihnim, përdornim teknologjitë e reja të skanimit,
00:40
things that had just never been seen before --
10
25000
2000
mendoni të keni diçka që nuk e keni parë kurrë ndonjëherë --
00:42
I mean, not only in disease management,
11
27000
2000
jo vetëm në menaxhimin e sëmundjes,
00:44
but also things that allowed us to see things about the body
12
29000
4000
por edhe gjëra që na lejuan të shohim gjëra rreth trupit të njeriut,
00:48
that just made you marvel.
13
33000
3000
që thjesht na mahnitën.
00:51
I remember one of the first times we were looking at collagen.
14
36000
3000
Më kujtohet në një nga herët e para kemi vërejtur kolagjenin.
00:54
And your entire body, everything --
15
39000
2000
I gjithë trupi juaj, çdo gjë --
00:56
your hair, skin, bone, nails --
16
41000
2000
flokët, lëkura, kockat, thonjtë --
00:58
everything is made of collagen.
17
43000
2000
çdo gjë është bërë me kolagjen.
01:00
And it's a kind of rope-like structure
18
45000
2000
Kjo ëshë një lloj strukture si litar
01:02
that twirls and swirls like this.
19
47000
2000
i përdredhur e i shtjellë kështu.
01:04
And the only place that collagen changes its structure
20
49000
4000
Dhe i vetmi vend ku kollagjeni ndërron strukturën e tij
01:08
is in the cornea of your eye.
21
53000
2000
është në kornean e syrit tënd.
01:10
In your eye,
22
55000
2000
Në sytë tuaj,
01:12
it becomes a grid formation,
23
57000
2000
ai trasformohet në formë rrjeti,
01:14
and therefore, it becomes transparent, as opposed to opaque.
24
59000
3000
dhe kështu bëhet transparent dhe jo opak.
01:17
So perfectly organized a structure,
25
62000
3000
Një strukturë e organizuar me aq përsosmëri,
01:20
it was hard not to attribute divinity to it.
26
65000
2000
sa është e vështirë të mos t'i atribuohet ndonjë forme hyjnore.
01:22
Because we kept on seeing this over and over and over again
27
67000
3000
Sepse ne vazhduam ta shihnim atë shumë herë vazhdimisht
01:25
in different parts of the body.
28
70000
2000
në pjesë të ndryshme të trupit.
01:27
One of the opportunities I had
29
72000
3000
Një nga mundësitë që kisha
01:30
was one person was working on a really interesting
30
75000
2000
ishte një person që punonte për NIH (Instituti Kombëtar i Shëndetësisë)
01:32
micromagnetic resonance imaging machine with the NIH.
31
77000
3000
me një aparat shumë interesant të imazheve me anë resonacës magnetike.
01:35
And what we were going to do
32
80000
2000
Dhe ajo që ishim duke bërë
01:37
was scan a new project
33
82000
2000
qe skanimi i një projekti të ri
01:39
on the development of the fetus from conception to birth
34
84000
2000
mbi zhvillimin e fetusit nga ngjiza deri në lindje
01:41
using these kinds of new technologies.
35
86000
2000
dukë përdorur këto lloje teknollogjish të reja.
01:43
So I wrote the algorithms in code,
36
88000
2000
Kështu unë shkruajta një algoritëm në kod,
01:45
and he built the hardware -- Paul Lauterbur --
37
90000
3000
dhe ai ndërtoi aparatin -- Paul Lauterbur --
01:48
then went onto win the Nobel Prize for inventing the MRI.
38
93000
3000
që ka marrë çmimin Nobel për shpikjen e Resonacëss Magnetike me Imazhe
01:51
I got the data.
39
96000
2000
Unë kisha të dhënat.
01:53
And I'm going to show you a sample of the piece,
40
98000
2000
Tani do t'ju tregoj një fragment,
01:55
"From Conception to Birth."
41
100000
2000
"Nga ngjizja në lindje."
01:57
(Music)
42
102000
6000
(Muzikë)
02:03
Video text: "From Conception to Birth"
43
108000
3000
Tekst Video: "Nga ngjizja në lindje."
02:09
Oocyte
44
114000
3000
Ovociti
02:14
Sperm
45
119000
3000
Sperma
02:20
Egg Inseminated
46
125000
4000
Fertilizimi i vezës
02:27
24 Hours: Baby's first division
47
132000
3000
24 orë; ndarja e parë qelizore e foshnjës
02:33
The fertilized ovum divides a few hours after fusion ...
48
138000
3000
Veza e fekonduar ndahet disa orë pas fuzionit ...
02:38
And divides anew every 12 to 15 hours.
49
143000
3000
Dhe ndahet përsëri çdo 12 deri në 15 orë.
02:41
Early Embryo
50
146000
3000
Embrioni i hershëm
02:44
Yolk sack still feeding Baby.
51
149000
3000
Qesja e të verdhës së vezës vazhdon të ushqejë foshnjen.
02:48
25 Days: Heart chamber developing
52
153000
4000
25 ditë: Zhvillimi i dhomëzave të zemrës
02:56
32 Days: Arms & hands are developing
53
161000
7000
32 ditë: Zhvillimi i krahëve dhe duarve
03:05
36 Days: Beginning of the primitive vertabrae
54
170000
6000
36 ditë: Paraqitja fillestare e vertebrave të shtyllës kurrizore
03:11
These weeks are the period of the most rapid development of the fetus.
55
176000
7000
Këto javë janë të periudhës së zhvillimit më të shpejtë të fetusit.
03:24
If the fetus continues to grow at this speed for the entire nine months,
56
189000
3000
Nëse fetusi do të vazhdonte me këtë shpejtësi zhvillimin e tij për nëntë muaj
03:27
it would be 1.5 tons at birth.
57
192000
2000
në lindje do të kishte një madhësi prej një toni e gjysëm.
03:31
45 Days
58
196000
4000
45 ditë
03:39
Embryo's heart is beating twice as fast as the mother's.
59
204000
5000
Zemra rreh dy herë me shpejt se zemra e nënës.
03:46
51 Days
60
211000
3000
51 ditë
03:49
52 Days: Developing retina, nose and fingers
61
214000
8000
52 ditë: Zhvillimi i retinës, hundës dhe gishtave
04:03
The fetus' continual movement in the womb
62
228000
5000
Lëvizja e vazhdueshme e fetusit në mitër
04:08
is necessary for muscular and skeletal growth.
63
233000
5000
është e nevojshme për rritjen muskulore dhe skeletore.
04:25
12 Weeks: Indifferent penis --
64
250000
2000
12 javë: asnjë organ seksual --
04:27
girl or boy yet to be determined
65
252000
2000
vajzë a djalë nuk përcaktohet ende
04:31
8 Months
66
256000
4000
8 muaj
05:01
Delivery: the expulsion stage
67
286000
6000
Lindja e fëmijës: në fazën e dëbimit nga mitra
05:43
The moment of birth
68
328000
3000
Momenti i lindjes
05:52
(Applause)
69
337000
4000
(Duartrokitje)
05:56
Alexander Tsiaras: Thank you.
70
341000
2000
Alexander Tsiaras: Faleminderit.
05:58
But as you can see,
71
343000
2000
Por siç mund ta shihni,
06:00
when you actually start working on this data,
72
345000
2000
kur filloni të punoni me këto të dhëna,
06:02
it's pretty spectacular.
73
347000
2000
kjo është goxha spektakolare.
06:04
And as we kept on scanning more and more,
74
349000
2000
Dhe ndërsa ne vazhdojmë me skanimet njëri pas tjetrit,
06:06
working on this project,
75
351000
2000
duke punuar mbi këtë projekt,
06:08
looking at these two simple cells
76
353000
2000
duke kërkuar në këto dy qeliza të thjeshta
06:10
that have this kind of unbelievable machinery
77
355000
3000
që kanë këtë lloj mekanizmi të pabesueshëm
06:13
that will become the magic of you.
78
358000
2000
e cila si për magji bëhet një person.
06:15
And as we kept on working on this data,
79
360000
2000
Dhe ndërsa vazhdonim punën mbi këto të dhëna,
06:17
looking at small clusters of the body,
80
362000
3000
duke vërejtur copa të vogla të trupit,
06:20
these little pieces of tissue
81
365000
3000
këto pjesë të vogla të indit
06:23
that were a trophoblast coming off of a blastocyst,
82
368000
2000
të cilat ishin një trofoblast të krijuara nga një blastocist,
06:25
all of a sudden burrowing itself into the side of the uterus,
83
370000
3000
të gjitha befas krijonin një strofull në anë të mitrës,
06:28
saying, "I'm here to stay."
84
373000
2000
duke thëne, "Unë jam këtu për të ndënjur."
06:30
All of a sudden having conversation and communications
85
375000
2000
Papritmas, bisedojnë dhe komunikojnë
06:32
with the estrogens, the progesterones,
86
377000
2000
me estrogjenët, progesteronët,
06:34
saying, "I'm here to stay, plant me,"
87
379000
2000
duke thëne, "Unë jam këtu për të ndënjur, me mbillni,"
06:36
building this incredible trilinear fetus
88
381000
3000
ndërtojnë këtë fetus të pabesueshëm trilinear
06:39
that becomes, within 44 days,
89
384000
2000
kjo ndodh, brenda 44 ditësh,
06:41
something that you can recognize,
90
386000
2000
diçka që ju mund të kuptoni
06:43
and then at nine weeks
91
388000
2000
dhe pas nëntë javësh
06:45
is really kind of a little human being.
92
390000
2000
është një specie e të qënit të vogël njerëzor.
06:47
The marvel of this information:
93
392000
2000
Mrekullia e këtij informacioni:
06:49
How do we actually have this biological mechanism
94
394000
2000
Si është e mundur që ne të kemi këtë mekanizëm biologjik
06:51
inside our body
95
396000
2000
në brëndësi të trupit tonë
06:53
to actually see this information?
96
398000
2000
për të parë këtë informacion?
06:55
I'm going to show you something pretty unique.
97
400000
2000
Tani do të tregoj diçka shumë e rrallë.
06:57
Here's a human heart at 25 [weeks].
98
402000
2000
Kjo është zemra e njeriut në 25 javë.
06:59
It's just basically two strands.
99
404000
2000
Në thelb ka dy elemente.
07:01
And like this magnificent origami,
100
406000
2000
Dhe ngjan me një origami shumë të bukur,
07:03
cells are developing
101
408000
2000
qelizat po zhvillohen
07:05
at one million cells per second at four weeks,
102
410000
3000
me një ritëm prej 1 milion qeliza për sekondë deri në 4 javë,
07:08
as it's just folding on itself.
103
413000
2000
që thjesht paloset në vet vete.
07:10
Within five weeks, you can start to see the early atrium and the early ventricles.
104
415000
3000
Në më pak se pesë javë, ju filloni të shihni barkushen e hershme dhe ventrikulën e hershme.
07:13
Six weeks, these folds are now beginning
105
418000
2000
Gjashtë javë, këto palosje tani fillojnë
07:15
with the papilla on the inside of the heart
106
420000
2000
me papillat brenda zemrës
07:17
actually being able to pull down
107
422000
2000
e cila është në gjendje për të tërhequr poshtë
07:19
each one of those valves in your heart
108
424000
2000
secilën nga këto valvula në zemrën tuaj
07:21
until you get a mature heart --
109
426000
3000
derisa ju të keni një zemër të rritur --
07:24
and then basically the development of the entire human body.
110
429000
2000
dhe në përgjithësi zhvillimin e gjithë trupit të njeriut.
07:26
The magic of the mechanisms
111
431000
2000
Magjia e mekanizmit
07:28
inside each genetic structure
112
433000
3000
të çdo strukture gjenetike
07:31
saying exactly where that nerve cell should go --
113
436000
3000
thotë pikërisht aty ku çdo qelizë nervore ka për të shkuar --
07:34
the complexity of these mathematical models
114
439000
2000
kompleksiteti i këtyre modeleve matematikore
07:36
of how these things are indeed done
115
441000
2000
se si këto gjëra janë bërë me të vërtetë
07:38
are beyond human comprehension.
116
443000
2000
shkojnë përtej të kuptuarit njerëzor.
07:40
Even though I am a mathematician,
117
445000
2000
Edhe pse unë jam një matematikan,
07:42
I look at this with marvel
118
447000
2000
e shoh këtë gjë me çudi:
07:44
of how do these instruction sets
119
449000
3000
se si ky grup udhëzimesh
07:47
not make these mistakes
120
452000
2000
nuk përmban gabime
07:49
as they build what is us?
121
454000
2000
dhe ndërton atë që jemi ne?
07:51
It's a mystery, it's magic, it's divinity.
122
456000
2000
Është një mister, është e magjishme, është hyjnore.
07:53
Then you start to take a look at adult life.
123
458000
3000
Pastaj ju shikoni në jetën e rritur.
07:56
Take a look at this little tuft of capillaries.
124
461000
2000
Hidhni një sy në këtë tufë të vogël kapilarësh.
07:58
It's just a tiny sub-substructure, microscopic.
125
463000
3000
Kjo është një nën-nënstrukturë e vogël , mikroskopike.
08:01
But basically by the time you're nine months and you're given birth,
126
466000
4000
Por në thelb, kur ju jeni nëntë muajsh dhe vini në botë,
08:05
you have almost 60,000 miles of vessels
127
470000
3000
ju keni pothuajse 96.000 kilometra enë gjaku
08:08
inside your body.
128
473000
2000
brenda trupit tuaj.
08:10
I mean, and only one mile is visible.
129
475000
2000
Dua të them, që vetëm rreth 1 km e gjysëm janë të dukshëm.
08:12
59,999 miles
130
477000
3000
Por 96000 km
08:15
that are basically bringing nutrients and taking waste away.
131
480000
3000
ofrojnë ushqim dhe shkarkojnë mbeturinat.
08:18
The complexity of building that within a single system
132
483000
2000
Kompleksitetin e këtij ndërtimi në një sistem të vetëm
08:20
is, again, beyond any comprehension
133
485000
2000
është, përsëri, përtej të kuptuarit tonë
08:22
or any existing mathematics today.
134
487000
2000
apo çdo zgjidhjeje matematike sot ekzistuese.
08:24
And that instruction set,
135
489000
2000
Kjo seri udhëzimesh
08:26
from the brain to every other part of the body --
136
491000
2000
nga truri tek çdo pjesë tjetër e trupit --
08:28
look at the complexity of the folding.
137
493000
2000
shikoni në kompleksitetin e paketave.
08:30
Where does this intelligence
138
495000
2000
Si ja bën kjo inteligjencë
08:32
of knowing that a fold can actually hold more information,
139
497000
2000
të dijë se një paketë mund të përmbajnë më shumë informacion
08:34
so as you actually watch the baby's brain grow --
140
499000
3000
duke shikuar rritjen e trurit një fëmijës --
08:37
and this is one of the things that we're doing right now.
141
502000
2000
kjo është ajo që ne jemi duke bërë tani.
08:39
We're actually doing the launch of two new studies
142
504000
2000
Në fakt ne jemi duke nisur dy studime të reja
08:41
of actually scanning babies' brains from the moment they're born.
143
506000
3000
në skanimin e trurit të foshnjave në lindje.
08:44
Every six months until they're six years old --
144
509000
2000
Çdo gjashtë muaj deri sa të arrijnë në moshën 6 vjeçare --
08:46
we're going to be doing actually to about 250 children --
145
511000
3000
ne do të bëjmë atë në gati 250 fëmijë --
08:49
watching exactly how the gyri and the sulci of the brains fold
146
514000
3000
duke shikuar saktësisht si formohen cirkonvolucionet dhe palosjet e trurit
08:52
to see how this magnificent development
147
517000
2000
për të parë se si ky zhvillim i mrekullueshëm
08:54
actually turns into memories and the marvel that is us.
148
519000
3000
transformohet në kujtesë dhe mbrekullinë që ne jemi.
08:57
And it's not just our own existence,
149
522000
2000
Kjo nuk është vetëm ekzistenca jonë,
08:59
but how does the woman's body understand
150
524000
2000
por si e bën trupin e gruas të kuptojë
09:01
to have genetic structure that not only builds her own,
151
526000
3000
të ketë një strukturë gjenetike që nuk është ndërtuar vetëm për të
09:04
but then has the understanding
152
529000
2000
por ka njohurinë
09:06
that allows her to become
153
531000
2000
që e lejon të bëhet
09:08
a walking immunological, cardiovascular system
154
533000
3000
një sistem imunologjikal, kardiovaskular në ecje
09:11
that basically is a mobile system
155
536000
2000
e cila në thelb është një sistem në lëvizje
09:13
that can actually nurture, treat this child with a kind of marvel
156
538000
4000
që mund të ushqejnë dhe trajtojnë këtë fëmijë në mënyrë të mrekullueshme
09:17
that is beyond, again, our comprehension --
157
542000
3000
është, përsëri, përtej të kuptuarit tonë --
09:20
the magic that is existence, that is us?
158
545000
3000
magjia e ekzistencës, që ne jemi.
09:23
Thank you.
159
548000
2000
Faleminderit
09:25
(Applause)
160
550000
5000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Alexander Tsiaras - Medical image makerUsing art and technology, Alexander Tsiaras visualizes the unseen human body.
Why you should listen
Alexander Tsiaras is an artist and technologist whose work explores the unseen human body, developing scientific visualization software to enable him to "paint" the human anatomy using volume data. He's the author of Body Voyage and co-author of Information Architects. Most recently, he is the author of From Conception to Birth: A Life Unfolds and The Architecture and Design of Man and Woman: The Marvel of the Human Body, Revealed.
His latest project is The Visual MD, an online compendium of health visualizations.
Alexander Tsiaras | Speaker | TED.com