TED2017
Danny Hillis: Should we create a solar shade to cool the earth?
Danny Hillis: Dünya'yı soğutmak için bir gölgelik yaratmalı mıyız?
Filmed:
Readability: 3.4
1,261,967 views
Bu bakış açısı değiştiren konuşmada Danny Hillis, iklim değişikliği gibi küresel sorunlara yaratıcı bilimsel çözümlerle yaklaşmamız için bizi teşvik ediyor. Güneş jeomühendisliği konusunda taraf olarak açık fikirli bir tutumla tartışmalı çözüm yollarına göz atıyor.
Danny Hillis - Computer theorist
Inventor, scientist, author, engineer -- over his broad career, Danny Hillis has turned his ever-searching brain on an array of subjects, with surprising results. Full bio
Inventor, scientist, author, engineer -- over his broad career, Danny Hillis has turned his ever-searching brain on an array of subjects, with surprising results. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
[A provocation from Danny Hillis:]
0
261
1644
[Danny Hillis'ten bir provokasyon]
00:13
[It's time to start talking
about engineering our climate]
about engineering our climate]
1
1929
2944
[İklime yönelik jeomühendislik
hakkında konuşmanın zamanı]
hakkında konuşmanın zamanı]
00:16
What if there was a way
to build a thermostat
to build a thermostat
2
4897
3469
İstediğiniz zaman
Dünya sıcaklığını düşürmenize yarayan
Dünya sıcaklığını düşürmenize yarayan
00:20
that allowed you to turn down
the temperature of the earth
the temperature of the earth
3
8390
2743
bir termostat icat etmenin bir yolu olsa
00:23
anytime you wanted?
4
11157
1267
nasıl olurdu?
00:25
Now, you would think if somebody
had a plausible idea about how to do that,
had a plausible idea about how to do that,
5
13695
4390
Birinin bunu yapmaya dair
bir fikri olsa
bir fikri olsa
00:30
everybody would be very excited about it,
6
18109
2254
herkes çok heyecanlanırdı
diye düşünüyorsunuz
diye düşünüyorsunuz
00:32
and there would be lots
of research on how to do it.
of research on how to do it.
7
20387
2595
ve bunun yapılması için
çok sayıda araştırma olurdu.
çok sayıda araştırma olurdu.
00:35
But in fact, a lot of people
do understand how to do that.
do understand how to do that.
8
23450
4508
Gerçek şu ki pek çok insan
zaten bunu nasıl yapacağını biliyor.
zaten bunu nasıl yapacağını biliyor.
00:40
But there's not much support
for research in this area.
for research in this area.
9
28711
4151
Ancak bu alanda araştırma için
çok fazla destek yok.
çok fazla destek yok.
00:45
And I think part of it
10
33444
2187
Bunun bir sebebi de
00:47
is because there are some real
misunderstandings about it.
misunderstandings about it.
11
35655
3009
konu hakkında
bazı yanlış anlaşılmalar olması.
bazı yanlış anlaşılmalar olması.
00:51
So I'm not going to try to convince you
today that this is a good idea.
today that this is a good idea.
12
39021
3876
O yüzden bugün sizi bunun ne kadar
iyi bir fikir olduğuna ikna etmeyeceğim
iyi bir fikir olduğuna ikna etmeyeceğim
00:55
But I am going to try to get
your curiosity going about it
your curiosity going about it
13
43863
4683
ama merakınızı cezbetmeye çalışıp
01:00
and clear up some
of the misunderstandings.
of the misunderstandings.
14
48570
3166
bazı yanlış anlaşılmaları
ortadan kaldıracağım.
ortadan kaldıracağım.
01:04
So, the basic idea of solar geoengineering
15
52266
4121
Güneş jeomühendisliği genel olarak
01:08
is that we can cool things down
16
56411
2627
biraz daha fazla güneş ışığını
01:11
just by reflecting
a little bit more sunlight
a little bit more sunlight
17
59062
2738
uzaya yansıtarak
Dünya'yı soğutmak
Dünya'yı soğutmak
01:13
back into space.
18
61824
1154
anlamına geliyor.
01:15
And ideas about how to do this
have been around literally for decades.
have been around literally for decades.
19
63728
5302
Bunun yapılmasıyla ilgili fikirler
uzun yıllardır zaten var.
uzun yıllardır zaten var.
01:22
Clouds are a great way to do that,
these low-lying clouds.
these low-lying clouds.
20
70023
4459
Bu alçak irtifada seyreden bulutlar
buna çok büyük bir örnek.
buna çok büyük bir örnek.
01:26
Everybody knows it's cooler under a cloud.
21
74506
2522
Bulutun altında
daha serin olduğunu herkes bilir.
daha serin olduğunu herkes bilir.
01:29
I like this cloud because it has exactly
the same water content
the same water content
22
77475
4301
Bu bulutu sevmemin sebebi
çevresindeki transparan hava ile
çevresindeki transparan hava ile
01:33
as the transparent air around it.
23
81800
1878
eşdeğerde su tutuyor olması.
01:36
And it just shows that even a little bit
of a change in the flow of the air
of a change in the flow of the air
24
84093
4246
Ayrıca hava akımındaki küçük bir
değişikliğin bile bir bulut oluşmasına
değişikliğin bile bir bulut oluşmasına
01:40
can cause a cloud to form.
25
88363
1417
neden olabileceğini gösteriyor.
01:42
We make artificial clouds all the time.
26
90482
2600
Her zaman yapay bulutlar yaratıyoruz.
01:45
These are contrails,
which are artificial water clouds
which are artificial water clouds
27
93823
3357
Bunlara kontreyl deniyor,
bir jet uçağın geçmesiyle
bir jet uçağın geçmesiyle
01:49
that are made by the passing
of a jet engine.
of a jet engine.
28
97204
2491
arkasında bıraktığı
su bazlı yapay bulutlar.
su bazlı yapay bulutlar.
01:52
And so, we're already changing
the clouds on earth.
the clouds on earth.
29
100251
5342
Yani zaten Dünya'da
bulutları değiştiriyoruz.
bulutları değiştiriyoruz.
01:57
By accident.
30
105617
1317
Kaza eseri.
01:58
Or, if you like to believe it,
by supersecret government conspiracy.
by supersecret government conspiracy.
31
106958
4577
Veya inanmak istediğiniz buysa
süper gizli hükûmet komplosu eseri.
süper gizli hükûmet komplosu eseri.
02:03
(Laughter)
32
111559
2075
(Kahkahalar)
02:05
But we are already doing this quite a lot.
33
113658
3125
Ancak bunu zaten çok fazla yapıyoruz.
02:08
This is a NASA picture of shipping lanes.
34
116807
3572
Nakliye rotalarının
NASA tarafından resmedilişi.
NASA tarafından resmedilişi.
02:12
Passing ships actually cause
clouds to form,
clouds to form,
35
120403
3428
Geçen gemiler bulutların
oluşmasına neden oluyor,
oluşmasına neden oluyor,
02:15
and this is a big enough effect
36
123855
2111
bu öyle büyük bir etki yapıyor ki
02:17
that it actually helps reduce
global warming already by about a degree.
global warming already by about a degree.
37
125990
4998
küresel ısınmanın azalmasında
bir derece yardımı oluyor.
bir derece yardımı oluyor.
02:23
So we already are doing solar engineering.
38
131513
2934
Yani aslında zaten
güneş jeomühendisliği yapıyoruz.
güneş jeomühendisliği yapıyoruz.
Bunun yapılması hakkında
çok fazla fikir var.
çok fazla fikir var.
02:27
There's lots of ideas
about how to do this.
about how to do this.
39
135347
2047
02:29
People have looked at everything,
40
137418
1980
İnsanlar her şeyi incelediler,
02:31
from building giant parasols
out into space
out into space
41
139422
3424
uzaya devasa güneş şemsiyeleri
inşa etmekten
inşa etmekten
02:34
to fizzing bubble waters in the ocean.
42
142870
2924
okyanus suyunu köpürtmeye kadar.
02:38
And some of these are actually
very plausible ideas.
very plausible ideas.
43
146306
3215
Bunların bazıları aslında
oldukça kayda değer.
oldukça kayda değer.
02:42
One that was published recently
by David Keith at Harvard
by David Keith at Harvard
44
150656
4358
Harvard'da David Keith tarafından
yayınlanan yeni bir tanesi
yayınlanan yeni bir tanesi
02:47
is to take chalk and put dust
up into the stratosphere,
up into the stratosphere,
45
155038
3689
kireç taşının tozunu
stratosfere atıp
stratosfere atıp
02:50
where it reflects off sunlight.
46
158751
2261
güneş ışığını yansıtmasını sağlamak.
02:53
And that's a really neat idea,
47
161036
1453
Oldukça güzel bir fikir
02:54
because chalk is one of the most
common minerals on earth,
common minerals on earth,
48
162513
3421
çünkü kireç taşı doğada bulunan
en yaygın minerallerden biri
en yaygın minerallerden biri
02:57
and it's very safe -- it's so safe,
we put it into baby food.
we put it into baby food.
49
165958
3701
ve çok da güvenli, hatta
bebek mamasının içine koyuyoruz.
bebek mamasının içine koyuyoruz.
03:02
And basically, if you throw chalk
up into the stratosphere,
up into the stratosphere,
50
170665
4199
Kireç taşını stratosfere yayarsanız
03:06
it comes down in a couple of years
all by itself, dissolved in rainwater.
all by itself, dissolved in rainwater.
51
174888
4816
birkaç yıl içinde yağmur suyunda çözünerek
kendiliğinden aşağı iniyor.
kendiliğinden aşağı iniyor.
03:12
Now, before you start worrying
about all this chalk in your rainwater,
about all this chalk in your rainwater,
52
180587
4127
Yağmur suyundaki kireç için
endişelenmeden önce
endişelenmeden önce
03:16
let me explain to you
how little of it it actually takes.
how little of it it actually takes.
53
184738
4211
bunun ne kadar azının gerektiğini
size açıklayayım.
size açıklayayım.
03:21
And that turns out to be
very easy to calculate.
very easy to calculate.
54
189453
2770
Aslında hesaplaması çok basit.
03:25
This is a back-of-the-envelope
calculation I made.
calculation I made.
55
193118
2737
İşte benim yaptığım müsvedde hesaplama.
03:27
(Laughter)
56
195879
1366
(Kahkahalar)
03:29
(Applause)
57
197269
2190
(Alkışlar)
03:31
I assure you, people have done
much more careful calculations,
much more careful calculations,
58
199483
4468
Sizi temin ederim ki insanlar
daha dikkatli hesaplar yaptılar
daha dikkatli hesaplar yaptılar
03:35
and it comes out with the same answer,
59
203975
1851
ve sonuç hep aynı,
03:37
which is that you have to put chalk up
at the rate of about 10 teragrams a year
at the rate of about 10 teragrams a year
60
205850
5763
yılda yaklaşık 10 teragram kireçtaşı
kullanmanız gerekiyor ki
kullanmanız gerekiyor ki
03:43
to undo the effects of the CO2
that we've already done --
that we've already done --
61
211637
3806
neden olduğumuz karbondioksit
etkilerini ortadan kaldırabilelim,
etkilerini ortadan kaldırabilelim,
03:47
just in terms of temperature,
not all the effects, but the temperature.
not all the effects, but the temperature.
62
215467
3445
sadece hava sıcaklığı açısından,
tüm etkileri değil.
tüm etkileri değil.
03:51
So what does that look like?
63
219339
2199
Peki bu ne demek?
03:53
I can't visualize 10 teragrams per year.
64
221562
2977
Yılda 10 teragramı hayal edemiyorum.
03:57
So I asked the Cambridge
Fire Department and Taylor Milsal
Fire Department and Taylor Milsal
65
225593
6206
Cambridge İtfaiyesi ve Taylor Milsal'dan
04:03
to lend me a hand.
66
231823
1492
yardım istedim.
04:06
This is a hose pumping water
at 10 teragrams a year.
at 10 teragrams a year.
67
234965
4569
Bu yılda 10 teragram
su sağlayan bir hortum.
su sağlayan bir hortum.
04:12
And that is how much
68
240506
2754
İşte Dünya'yı sanayi öncesi düzeyde
04:15
you would have to pump
into the stratosphere
into the stratosphere
69
243284
3579
soğutmak için stratosfere pompalayacağımız
04:18
to cool the earth back down
to pre-industrial levels.
to pre-industrial levels.
70
246887
3841
kireçtaşı miktarı bu kadar.
04:23
And it's amazingly little;
it's like one hose for the entire earth.
it's like one hose for the entire earth.
71
251815
4891
Oldukça da az bir miktar;
tüm Dünya için sadece bir hortum.
tüm Dünya için sadece bir hortum.
04:29
Now of course, you wouldn't
really use a hose,
really use a hose,
72
257244
2245
Tabii ki gerçek bir hortum
kullanılmayacak,
kullanılmayacak,
04:31
you'd fly it up in airplanes
or something like that.
or something like that.
73
259513
2508
uçaklar veya benzeri bir yöntemle
ulaştırılacak.
ulaştırılacak.
04:34
But it's so little, it would be like
putting a handful of chalk
putting a handful of chalk
74
262442
5095
Miktar o kadar az ki
bir avuç dolusu kireç taşını
bir avuç dolusu kireç taşını
04:39
into every Olympic
swimming pool full of rain.
swimming pool full of rain.
75
267561
2836
içi yağmur suyu dolu
her Olimpik havuza dökmek gibi.
her Olimpik havuza dökmek gibi.
04:42
It's almost nothing.
76
270886
1333
Hiç yokmuş gibi.
04:45
So why don't people like this idea?
77
273192
4353
Peki insanlar bu fikri neden sevmiyor?
04:49
Why isn't it taken more seriously?
78
277569
1722
Neden ciddiye alınmıyor?
04:51
And there are some
very good reasons for that.
very good reasons for that.
79
279315
2794
Buna dair çok iyi sebepler var.
04:55
A lot of people really don't think
we should be talking about this at all.
we should be talking about this at all.
80
283323
5049
Pek çok insan bu konu hakkında
hiç konuşmamamız gerektiğini düşünüyor.
hiç konuşmamamız gerektiğini düşünüyor.
05:00
And, in fact, I have some
very good friends in the audience
very good friends in the audience
81
288396
4440
Aslında izleyiciler arasında da
benim de çok saygı duyduğum
benim de çok saygı duyduğum
05:04
who I respect a lot,
82
292860
1405
çok iyi arkadaşlarım var,
05:07
who really don't think
I should be talking about this.
I should be talking about this.
83
295130
3331
bu konu hakkında konuşmamam kanısındalar.
05:11
And the reason is that they're concerned
84
299056
2842
Endişeli olmalarının sebebi
05:13
that if people imagine
there's some easy way out,
there's some easy way out,
85
301922
3452
insanlar eğer bundan kolay bir çıkış yolu
olduğunu anlarsa
olduğunu anlarsa
05:17
that we won't give up
our addiction to fossil fuels.
our addiction to fossil fuels.
86
305398
3587
fosil yakıtları kullanma
bağımlılıklarından vazgeçmeyecekler.
bağımlılıklarından vazgeçmeyecekler.
05:21
And I do worry about that.
87
309553
1734
Ben de bundan endişe duyuyorum.
05:23
I think it's actually a serious problem.
88
311871
2230
Bence oldukça ciddi bir sorun.
05:26
But there's also, I think,
a deeper problem,
a deeper problem,
89
314927
4987
Ancak daha derine giden bir sorun var,
05:32
which is: nobody likes the idea
of messing with the entire earth --
of messing with the entire earth --
90
320657
5375
hiç kimse tüm dünyayı değiştirme
fikrinden hoşlanmaz.
fikrinden hoşlanmaz.
05:38
I certainly don't.
91
326056
1200
Ben hoşlanmıyorum.
05:39
I love this planet, I really do.
92
327779
2372
Bu gezegeni çok seviyorum. Gerçekten.
05:42
And I don't want to mess with it.
93
330175
2039
Üzerinde oynamak istemiyorum.
05:44
But we're already changing our atmosphere,
94
332630
3840
Ancak biz zaten atmosferi değiştiriyoruz,
05:48
we're already messing with it.
95
336494
1555
zaten üzerinde oynuyoruz.
05:51
And so I think it makes sense
for us to look for ways
for us to look for ways
96
339000
6261
O yüzden bu etkiyi azaltmak adına
çıkış yolu aramak
çıkış yolu aramak
05:57
to mitigate that impact.
97
345285
1845
oldukça doğal.
05:59
And we need to do research to do that.
98
347519
1913
Bunun için araştırma yapmamız lazım.
06:01
We need to understand
the science behind that.
the science behind that.
99
349456
2524
Bunun arkasındaki bilimi anlamamız lazım.
06:04
I've noticed that there's a theme
that's kind of developed at TED,
that's kind of developed at TED,
100
352878
5310
TED'de gelişmiş
bir tema olduğunu fark ettim,
bir tema olduğunu fark ettim,
06:10
which is kind of, "fear versus hope,"
101
358212
4340
''korkuya karşın umut''
06:14
or "creativity versus caution."
102
362576
3395
veya ''yaratıcılığa karşın tedbir.''
06:19
And of course, we need both of those.
103
367026
2019
Tabii bunların ikisine de ihtiyacımız var.
06:21
So there aren't any silver bullets.
104
369747
2484
Sihirli bir değnek olmayacak.
06:24
This is certainly not a silver bullet.
105
372255
2278
Bu gerçekten sihirli bir değnek değil.
06:28
But we need science to tell us
what our options are;
what our options are;
106
376331
3804
Bilimin bize seçeneklerimizin
ne olduğunu söylemesi gerek;
ne olduğunu söylemesi gerek;
06:32
that informs both
our creativity and our caution.
our creativity and our caution.
107
380159
4315
bizi hem yaratıcılığımız hem de
tedbirimiz hakkında bilgilendirmesi gerek.
tedbirimiz hakkında bilgilendirmesi gerek.
06:37
So I am an optimist
about our future selves,
about our future selves,
108
385293
4514
Gelecekteki benliklerimiz
konusunda iyimserim
konusunda iyimserim
06:42
but I'm not an optimist
because I think our problems are small.
because I think our problems are small.
109
390426
4000
ama sorunlarımızın küçük olduğunu
düşündüğüm için değil.
düşündüğüm için değil.
06:47
I'm an optimist because I think
our capacity to deal with our problems
our capacity to deal with our problems
110
395204
5992
İyimserim çünkü sorunlarımızla
başa çıkma kapasitemiz
başa çıkma kapasitemiz
06:53
is much greater than we imagine.
111
401220
2133
hayal ettiğimizden çok daha fazla.
06:55
Thank you very much.
112
403859
1299
Çok teşekkür ederim.
06:57
(Applause)
113
405182
1017
(Alkışlar)
06:58
This talk sparked
a lot of controversy at TED2017,
a lot of controversy at TED2017,
114
406215
2158
Bu konuşma TED2017'de
büyük tartışma yarattı,
büyük tartışma yarattı,
diğer bakış açılarını görmek için
07:00
and we encourage you
to look at discussions online
to look at discussions online
115
408403
2050
internetteki tartışmalara göz atın.
07:02
to see other points of view.
116
410483
1300
ABOUT THE SPEAKER
Danny Hillis - Computer theoristInventor, scientist, author, engineer -- over his broad career, Danny Hillis has turned his ever-searching brain on an array of subjects, with surprising results.
Why you should listen
Danny Hillis is an inventor, scientist, author and engineer. While completing his doctorate at MIT, he pioneered the concept of parallel computers that is now the basis for graphics processors and cloud computing. He holds more than 300 US patents, covering parallel computers, disk arrays, forgery prevention methods, various electronic and mechanical devices, and the pinch-to-zoom display interface. He has recently been working on problems in medicine as well. He is also the designer of a 10,000-year mechanical clock, and he gave a TED Talk in 1994 that is practically prophetic. Throughout his career, Hillis has worked at places like Disney, and now MIT and Applied Invention, always looking for the next fascinating problem.
Danny Hillis | Speaker | TED.com