TEDSalon NY2014
Wes Moore: How to talk to veterans about war
Wes Moore: Gazilerle savaş hakkında nasıl konuşulur
Filmed:
Readability: 3.6
1,947,735 views
Wes Moore ABD ordusuna üniversite masraflarını ödeyebilmek için katıldı, ama bu deneyim kimliğinin kökü oldu. Bu içten konuşmada, -'Diğer Wes Moore'u yazan- paraşütçü asker ve kaptan Afganistan'dan eve dönmenin şokunu açıklıyor. Sivillerden sürekli duyduğu tek bir cümleyi paylaşıyor ve bunun neden yeterli olmadığını gösteriyor. Bu, hepimize gazilerden hikayelerini anlatmalarını istememiz -ve dinlememiz- için bir çağrı.
Wes Moore - Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan. Full bio
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm excited to be here to speak about vets,
0
755
2291
Burada gaziler hakkımda konuşmak için çok heyecanlıyım
00:15
because I didn't join the Army
1
3046
1606
çünkü ben orduya savaşa
00:16
because I wanted to go to war.
2
4652
2148
gitmek istediğim için katılmadım
00:18
I didn't join the Army because I had a lust
3
6800
2718
Orduya denizler aşıp savaşma isteğim
00:21
or a need to go overseas and fight.
4
9518
3657
veya ihtiyacım olduğu için katılmadım
00:25
Frankly, I joined the Army because
5
13175
2340
Aslında, orduya katıldım çünkü
00:27
college is really damn expensive,
6
15515
1727
üniversite bayağı pahalı
00:29
and they were going to help with that,
7
17242
1709
ve onlar da bana bu konuda yardım edecekti
00:30
and I joined the Army because
8
18951
2340
ve orduya katıldım çünkü
00:33
it was what I knew,
9
21291
2156
bu bildiğim bir şeydi
00:35
and it was what I knew that I thought I could do well.
10
23447
2862
ve iyi yaptığımı düşündüğümü bildiğim şeydi
00:38
I didn't come from a military family.
11
26309
2398
Ben bir asker ailesinden gelmedim.
00:40
I'm not a military brat.
12
28707
1243
Bir askeriye sevdalısı değilim
00:41
No one in my family ever
had joined the military at all,
had joined the military at all,
13
29950
2779
Ailemden hiç kimse, hiçbir zaman orduya katılmadı
00:44
and how I first got introduced to the military
14
32729
2286
ve askeriye ile ilk kez
00:47
was when I was 13 years old
15
35015
2095
13 yaşındayken tanıştım
00:49
and I got sent away to military school,
16
37110
2679
ve askeri okula gönderildim
00:51
because my mother had been threatening me
17
39789
1669
çünkü annem beni askeri okul
00:53
with this idea of military school
ever since I was eight years old.
ever since I was eight years old.
18
41458
3106
fikri ile 8 yaşından beri tehdit ediyordu
00:56
I had some issues when I was coming up,
19
44564
3067
Büyürken bazı sorunlarım vardı
00:59
and my mother would always tell me, she's like,
20
47631
2028
ve annem bana hep şöyle derdi:
01:01
"You know, if you don't get this together,
21
49659
1446
'Biliyorsun, eğer bunu halletmezsen
01:03
I'm going to send you to military school."
22
51105
1266
seni askeri okula göndereceğim.'
01:04
And I'd look at her, and I'd say, "Mommy,
23
52371
1560
ve ben de ona bakıp şöyle derdim:
01:05
I'll work harder."
24
53931
1932
'Anne, daha sıkı çalışacağım.'
01:07
And then when I was nine years old,
25
55863
1484
Ve 9 yaşıma geldiğimde bana
01:09
she started giving me brochures
to show me she wasn't playing around,
to show me she wasn't playing around,
26
57347
2228
şaka yapmadığını göstermek için broşürler vermeye başladı
01:11
so I'd look at the brochures, and I'm like,
27
59575
1295
ben de broşürlere bakıp
01:12
"Okay, Mommy, I can see you're
serious, and I'll work harder."
serious, and I'll work harder."
28
60870
2327
'Tamam anne ciddi olduğunu görebiliyorum ve sıkı çalışacağım.' derdim
01:15
And then when I was 10 and 11,
29
63197
2152
Sonra, 10-11 yaşlarıma gelince
01:17
my behavior just kept on getting worse.
30
65349
3154
davranışlarım kötüleşmeye başladı
01:20
I was on academic and disciplinary probation
31
68503
2367
Daha 10'lu yaşlara gelmeden
01:22
before I hit double digits,
32
70870
3731
akademik ve disiplin uzaklaştırmasındaydım.
01:26
and I first felt handcuffs on my wrists
33
74601
2942
ve ilk kez 11 yaşımda
01:29
when I was 11 years old.
34
77543
1948
kelepçeleri bileklerimde hissettim
01:31
And so when I was 13 years old,
35
79491
1616
Böylece 13 yaşındayken
01:33
my mother came up to me, and she was like,
36
81107
2014
annem gelip şunu dedi:
01:35
"I'm not going to do this anymore.
37
83121
1736
'Bunu daha fazla yapmayacağım,
01:36
I'm going to send you to military school."
38
84857
1546
Seni askeri okula göndereceğim.'
01:38
And I looked at her, and I said, "Mommy,
39
86403
1838
ve ona bakıp şöyle dedim: 'Anne,
01:40
I can see you're upset, and
I'm going to work harder."
I'm going to work harder."
40
88241
3140
üzüldüğünü görebiliyorum ve daha sıkı çalışacağım.'
01:43
And she was like, "No, you're going next week."
41
91381
2095
Ama o 'Hayır, haftaya gidiyorsun.' dedi.
01:45
And that was how I first got introduced
42
93476
2405
Ve böylece bütün bu askeriye
01:47
to this whole idea of the military,
43
95881
2590
fikri ile tanıştırılmış oldum,
01:50
because she thought this was a good idea.
44
98471
2896
çünkü o bunun iyi bir fikir olduğunu düşünüyordu.
01:53
I had to disagree with her wholeheartedly
45
101367
1812
Oraya ilk gittiğimde onunla tüm kalbimle
01:55
when I first showed up there,
46
103179
1300
farklı düşünmem gerekiyordu
01:56
because literally in the first four days,
47
104479
1800
çünkü kelimenin tam anlamıyla ilk 4 günde
01:58
I had already run away five times from this school.
48
106279
2168
5 kere okuldan kaçmıştım zaten.
02:00
They had these big black gates
that surrounded the school,
that surrounded the school,
49
108447
1886
Okulu çevreleyen büyük siyah kapılar vardı
02:02
and every time they would turn their backs,
50
110333
2090
ve ne zaman arkalarını dönseler
02:04
I would just simply run out of the black gates
51
112423
2456
bu siyah kapılardan kaçar,
ve şu teklifini ciddiye alırdım: "Eğer burada olmak
02:06
and take them up on their offer
that if we don't want to be there,
that if we don't want to be there,
52
114879
1862
02:08
we can leave at any time.
53
116741
1430
istemiyorsanız istediğiniz zaman gidebilirsiniz."
02:10
So I just said, "Well, if that's the case,
54
118171
1693
Ben de şöyle dedim: "Şey, eğer öyleyse
02:11
then I'd like to leave." (Laughter)
55
119864
3248
o zaman gitmek istiyorum.' (Gülüş)
02:15
And it never worked.
56
123112
2111
Ve bu asla işe yaramadı
02:17
And I kept on getting lost.
57
125223
2174
ve kaybolmaya devam ettim.
02:19
But then eventually,
58
127397
1182
Ama sonunda
02:20
after staying there for a little while,
59
128579
2530
orada bir süre kaldıktan sonra
02:23
and after the end of that first year
60
131109
1402
ve askeri okuldaki
02:24
at this military school,
61
132511
1848
birinci yılın sonunda
02:26
I realized that I actually was growing up.
62
134359
4656
aslında büyüdüğümü farkettim
02:31
I realized the things that I enjoyed about this school
63
139015
3524
Bu okul hakkında sevdiğim şeyleri farkettim
02:34
and the thing that I enjoyed about the structure
64
142539
2348
ve askeri yapılanma hakkında sevdiğim şey
02:36
was something that I'd never found before:
65
144887
2747
daha önce hiç farketmediğim bir şeydi
sonunda kendimi daha büyük bir şeyin parçası gibi bir takımın parçası gibi
02:39
the fact that I finally felt like I
was part of something bigger,
was part of something bigger,
66
147634
2869
02:42
part of a team, and it actually mattered to people
67
150503
2450
hissettiğim gerçeği ve orada olmam
02:44
that I was there,
68
152953
1712
insanlar için önemliymiş gibi
02:46
the fact that leadership wasn't just a punchline there,
69
154665
3190
liderliğin sadece bir kelime olmadığı fakat
02:49
but that it was a real, actually core part
70
157855
3276
aslında bütün deneyimin çekirdeği
02:53
of the entire experience.
71
161131
2149
olduğu gerçeği
02:55
And so when it was time for me to actually
72
163280
2124
Böylece benim için liseyi bitirme
02:57
finish up high school,
73
165404
2044
zamanı geldiğinde ne yapmak
02:59
I started thinking about what I wanted to do,
74
167448
2668
istediğim hakkında düşünmeye başladım
03:02
and just like probably most students,
75
170116
1804
ve tıpkı çoğu öğrenci gibi bunun ne anlama
03:03
had no idea what that meant or what I wanted to do.
76
171920
3394
geldiği ya da ne yapmak istediğim hakkında hiçbir fikrim yoktu
03:07
And I thought about the people who I
77
175314
1695
Ve saygı duyduğum ve hayranı
03:09
respected and admired.
78
177009
2289
olduğum insanları düşündüm
03:11
I thought about a lot of the people,
79
179298
1686
hayatımda örnek aldığım insanlar
03:12
in particular a lot of the men, in my life
80
180984
2819
özellikle de erkekler hakkında
03:15
who I looked up to.
81
183803
1929
düşünmeye başladım.
03:17
They all happened to wear the uniform
82
185732
1875
Hepsi ABD üniforması
03:19
of the United States of America,
83
187607
1939
giyiyordu ve bu yüzden
03:21
so for me, the question and the answer
84
189546
2245
benim için soru ve cevap
03:23
really became pretty easy.
85
191791
2067
bayağı kolay oldu.
03:25
The question of what I wanted to do
86
193858
1748
Ne yapmak istiyorum sorusu
03:27
was filled in very quickly with saying,
87
195606
1638
şöyle demekle hızlıca cevaplanmıştı
03:29
I guess I'll be an Army officer.
88
197244
3199
'Sanırım bir ordu görevlisi olacağım.'
03:32
So the Army then went through this process
89
200443
1824
Böylece ordu bu prosedürü uyguladı
03:34
and they trained me up,
90
202267
1201
ve beni eğittiler
03:35
and when I say I didn't join the Army
91
203468
1402
ve savaşa gitmek için
03:36
because I wanted to go to war,
92
204870
1630
orduya katılmadığımı söylediğimde
03:38
the truth is, I joined in 1996.
93
206500
2083
gerçek şu ki, 1996'da katıldım
03:40
There really wasn't a whole lot going on.
94
208583
2770
O sırada çok fazla bir şey olmuyordu.
03:43
I didn't ever feel like I was in danger.
95
211353
2066
Hiç tehlikedeymiş gibi hissetmedim
03:45
When I went to my mom,
96
213419
1123
Anneme gittiğimde,
03:46
I first joined the Army when I was 17 years old,
97
214542
1613
orduya 17 yaşındayken katıldım
03:48
so I literally needed parental permission
98
216155
1709
yani orduya katılmak için ciddi
03:49
to join the Army,
99
217864
1083
ciddi aile iznine ihtiyacım vardı
03:50
so I kind of gave the paperwork to my mom,
100
218947
1480
anneme kağıtları verdim
03:52
and she just assumed it was
kind of like military school.
kind of like military school.
101
220427
1993
ve o bunun askeri okul gibi olacağını varsaydı
03:54
She was like, "Well, it was good for him before,
102
222420
1304
ve şöyle düşündü:'Şey, bu onun için iyiydi,
03:55
so I guess I'll just let him keep doing it,"
103
223724
2383
sanırım bunu yapmaya devam etmesine izin vereceğim.'
03:58
having no idea that the
paperwork that she was signing
paperwork that she was signing
104
226107
2801
imzaladığının ne olduğu hakkında hiçbir fikri olmadan
04:00
was actually signing her son up
105
228908
2032
aslında oğlunun bir ordu
04:02
to become an Army officer.
106
230940
3198
görevlisi olması için imza atıyordu.
04:06
And I went through the process,
107
234138
1774
Bütün bu prosedürü geçtim
04:07
and again the whole time still just thinking,
108
235912
1794
ve hala şöyle düşünüyordum
04:09
this is great, maybe I'll serve on a weekend,
109
237706
3823
bu harika, belki bir hafta sonu çalışırım
04:13
or two weeks during the year, do drill,
110
241529
5114
veya sene boyunca iki hafta, tatbikat yaparım
04:18
and then a couple years after I signed up,
111
246643
2716
ve orduya katılmamdan birkaç sene sonra
04:21
a couple years after my mother signed those papers,
112
249359
2586
annemin o kağıtları imzalamasından birkaç sene sonra
04:23
the whole world changed.
113
251945
3726
bütün dünya değişti.
04:27
And after 9/11, there was an entirely new context
114
255671
3204
ve 9 Eylül'den sonra seçtiğim mesleğin
04:30
about the occupation that I chose.
115
258875
3990
tamamen yeni şartları vardı.
04:34
When I first joined, I never joined to fight,
116
262865
4565
İlk katıldığımda, savaşmak için katılmamıştım
04:39
but now that I was in,
117
267430
1670
ama artık katıldığıma göre
04:41
this is exactly what was now going to happen.
118
269100
3787
şimdi olacak olan da tam anlamıyla buydu.
04:44
And I thought about so much about the soldiers
119
272887
3347
Er yada geç liderlik edeceğim
04:48
who I eventually had to end up leading.
120
276234
1857
askerler hakkında çok düşündüm
04:50
I remember when we first, right after 9/11,
121
278091
2510
Hemen 9/11 in ardından, 3 hafta sonra,
04:52
three weeks after 9/11, I was
on a plane heading overseas,
on a plane heading overseas,
122
280601
2623
denizaşırı giden bir uçaktaydım
04:55
but I wasn't heading overseas with the military,
123
283224
1986
ama orduyla denizaşırı gitmiyordum
04:57
I was heading overseas because I got a scholarship
124
285210
2035
denişaşırı gidiyordum çünkü bir burs almıştım
04:59
to go overseas.
125
287245
1321
denizaşırı gitmek için
05:00
I received the scholarship to go overseas
126
288566
1850
bursu denizaşırı okumak
05:02
and to go study and live overseas,
127
290416
2300
ve yaşamak için almıştım
05:04
and I was living in England and that was interesting,
128
292716
2072
ve İngiltere'de yaşıyordum ve bu ilginçti
05:06
but at the same time, the same people who
129
294788
1466
ama aynı zamanda birlikte
05:08
I was training with,
130
296254
2744
çalıştığm insanlar
05:10
the same soldiers that I went
through all my training with,
through all my training with,
131
298998
2413
bütün eğitimimi birlikte gördüğüm ve
05:13
and we prepared for war,
132
301411
2189
savaşa hazırlandığım askerler
05:15
they were now actually heading over to it.
133
303600
3486
şu an savaşa gidiyordu
05:19
They were now about to find themselves
134
307086
1881
Kendilerini çoğu insanın,
05:20
in the middle of places the fact is
135
308967
2184
büyük bir çoğunluğumuzun
05:23
the vast majority of people,
136
311151
1568
eğitimimiz sırasında haritada
05:24
the vast majority of us as we were training,
137
312719
2266
gösteremeyeceği bir yerin ortasında
05:26
couldn't even point out on a map.
138
314985
3939
bulmak üzereydiler.
05:30
I spent a couple years finishing graduate school,
139
318924
1766
Yüksek lisans okulunu bitirmekle birkaç sene geçirdim
05:32
and the whole entire time while I'm sitting there
140
320690
2260
ve orada oturduğum bütün zaman
05:34
in buildings at Oxford
141
322950
1586
Oxford'daki gerçekten de
05:36
that were literally built hundreds of years
142
324536
2374
Birleşik Devletler'in kuruluşundan
05:38
before the United States was even founded,
143
326910
1848
yüzlerce yıl önce inşa edilmiş binalarda
05:40
and I'm sitting there talking to dons
144
328758
3172
orada oturmuş öğretim görevlileriyle
05:43
about the assassination of Archduke Ferdinand,
145
331930
3964
Arşidük Ferdinand'ın suikasti hakkında ve bunun
05:47
and how that influenced the start of World War I,
146
335894
4322
1. Dünya Savaşı'nı nasıl etkilediği hakkında konuşuyordum.
05:52
where the entire time my heart and my head
147
340216
2244
bütün bu zamanda aklım ve kalbim
05:54
were on my soldiers
148
342460
2884
askerlerimdeydi
05:57
who were now throwing on Kevlars
149
345344
1970
ki onlar Kevlar'larını atıp
05:59
and grabbing their flak vests
150
347314
1436
uçaksavar yeleklerini tutuyorlardı
06:00
and figuring out how exactly do I change around
151
348750
2548
ve bir makineli tüfeği nasıl değiştireceğini
06:03
or how exactly do I clean a machine gun
152
351298
2292
veya karanlıkta nasıl temizleyeceğini
06:05
in the darkness.
153
353590
3048
çözmeye calışıyordu
06:08
That was the new reality.
154
356638
2933
Bu yeni gerçeklikti.
06:11
By the time I finished that up and I rejoined
155
359571
2373
Okulu bitirip orduya yeniden katıldığımda
06:13
my military unit and we were getting
ready to deploy to Afghanistan,
ready to deploy to Afghanistan,
156
361944
2690
askeri bölüğüm ve ben Afganistan'a görevlendirilmek için hazırlanırken
06:16
there were soldiers in my unit who were now
157
364634
1588
ben daha ilk görevemi almamışken
06:18
on their second and third deployments
158
366222
2098
bölüğümde ikinci ve üçüncü
06:20
before I even had my first.
159
368320
1420
görevinde olan askerler vardı
06:21
I remember walking out with
my unit for the first time,
my unit for the first time,
160
369740
1988
bölüğümle ilk dışarı çıkışımızı hatırlıyorum
06:23
and when you join the Army
161
371728
1364
ve orduya katıldığınız zaman
06:25
and you go through a combat tour,
162
373092
1656
ve devriyeye çıktığınızda
06:26
everyone looks at your shoulder,
163
374748
1334
herkes omzunuza bakar
06:28
because on your shoulder is your combat patch.
164
376082
3778
çünkü rütbeniz omzunuzdadır.
06:31
And so immediately as you meet people,
165
379860
1276
Bu yüzden insanlarla tanıştığınız anda
06:33
you shake their hand,
166
381136
1416
el sıkışırsınız ve
06:34
and then your eyes go to their shoulder,
167
382552
1859
gözünüz omuzlarına kayar
06:36
because you want to see where did they serve,
168
384411
1613
çünkü nerede hizmet ettiklerini bilmek istersiniz
06:38
or what unit did they serve with?
169
386024
1306
ya da hangi bölükte olduklarını
06:39
And I was the only person walking around
170
387330
1694
Ve ben ortalıkta boş bir omuzla
06:41
with a bare shoulder,
171
389024
2290
dolaşan tek kişiydim
06:43
and it burned every time someone stared at it.
172
391314
4090
ve ne zaman birisi baksa yanardı
06:47
But you get a chance to talk to your soldiers,
173
395404
3008
Ama askerlerinizle konuşma şansınız oluyor
06:50
and you ask them why did they sign up.
174
398412
3778
ve neden orduya yazıldıklarını soruyorsunuz.
06:54
I signed up because college was expensive.
175
402190
4089
Ben yazıldım çünkü üniversite pahalıydı.
06:58
A lot of my soldiers signed up
for completely different reasons.
for completely different reasons.
176
406279
4421
Askerlerimin çoğu tamamen farklı nedenlerle yazılmıştı.
07:02
They signed up because of a sense of obligation.
177
410700
1932
Çoğu bir mecburiyet hissi ile yazılmıştı.
07:04
They signed up because they were angry
178
412632
1809
Yazılmışlardı çünkü öfkeliydiler
07:06
and they wanted to do something about it.
179
414441
1817
ve bu konuda bir şey yapmak istiyorlardı
07:08
They signed up because
180
416258
1312
Yazılmışlardı çünkü
07:09
their family said this was important.
181
417570
1846
aileleri bunun önemli olduğunu söylemişti
07:11
They signed up because they
wanted some form of revenge.
wanted some form of revenge.
182
419416
2212
Yazılmışlardı çünkü bir çeşit intikam istiyorlardı
07:13
They signed for a whole
collection of different reasons.
collection of different reasons.
183
421628
4648
Çok farklı sebeplerden ötürü yazılmışlardı
07:18
And now we all found ourselves overseas
184
426276
2768
Ve hepimiz kendimizi denişaşırıda
07:21
fighting in these conflicts.
185
429044
3901
bu çatışmalarda savaşırken bulduk.
07:24
And what was amazing to me was that I
186
432945
2511
Ve bana inanılmaz gelen şey
07:27
very naively started hearing this statement
187
435456
4322
asla tamamen anlamadığım
07:31
that I never fully understood,
188
439778
3266
şu ifadeyi safça duymaya başlamamdı
07:35
because right after 9/11, you start hearing this idea
189
443044
2358
çünkü 9/11 den hemen sonra,insanların gelip şunu
07:37
where people come up to you and they say,
190
445402
1357
dediğini duymaya başlarsınız
07:38
"Well, thank you for your service."
191
446759
2637
"Şey, hizmetiniz için teşekkürler."
07:41
And I just kind of followed in and started saying
192
449396
1963
Ben de aynı şeyi takip eder gibi oldum ve aynı
07:43
the same things to all my soldiers.
193
451359
1635
şeyleri tüm askerlerime söylemeye başladım
07:44
This is even before I deployed.
194
452994
1581
Bu, görevlendirilmemden bile önceydi
07:46
But I really had no idea what that even meant.
195
454575
3495
Ama ne anlama geldiği hakkında bir fikrim yoktu
07:50
I just said it because it sounded right.
196
458070
2004
Bunu, kulağa doğru geldiği için söylüyordum
07:52
I said it because it sounded like the right thing to say
197
460074
1776
Denizaşırı hizmet edenlere söylenecek doğru şeymiş
07:53
to people who had served overseas.
198
461850
1644
gibi geldiği için söylüyordum
07:55
"Thank you for your service."
199
463494
2430
"Hizmetiniz için teşekkür ederim."
07:57
But I had no idea what the context was
200
465924
2016
Ama durumun ne olduğu, ya da hatta,
07:59
or what that even,
201
467940
2330
bunu duyan insanlar için ne anlam ifade ettiği
08:02
what it even meant to the people who heard it.
202
470270
3570
hakkında hiçbir fikrim yoktu.
08:05
When I first came back from Afghanistan,
203
473840
4786
Afganistan'dan ilk kez döndüğümde
08:10
I thought that if you make it back from conflict,
204
478626
3474
çatışmadan döndüğünüzde bütün tehlikelerin
08:14
then the dangers were all over.
205
482100
3841
bittiğini düşündüm.
08:17
I thought that if you made it
back from a conflict zone
back from a conflict zone
206
485941
2197
Düşündüm ki eğer çatışma alanından dönebildiyseniz
08:20
that somehow you could kind of
207
488138
2299
sanki alnınızdaki teri
08:22
wipe the sweat off your brow and say,
208
490437
1234
silip şöyle diyebilirdiniz:
08:23
"Whew, I'm glad I dodged that one,"
209
491671
3744
"Oh, bunu atlattığıma sevindim."
08:27
without understanding that for so many people,
210
495415
1808
çok fazla insan için eve döndüklerinde
08:29
as they come back home,
211
497223
2143
savaşın devam
08:31
the war keeps going.
212
499366
2299
ettiğini anlamadan.
08:33
It keeps playing out in all of our minds.
213
501665
2254
Hepimizin kafasında devam ediyor.
08:35
It plays out in all of our memories.
214
503919
2638
Hepimizin anılarında devam ediyor.
08:38
It plays out in all of our emotions.
215
506557
4663
Hepimizin duygularında devam ediyor.
08:43
Please forgive us
216
511220
1337
Lütfen af buyurun
08:44
if we don't like being in big crowds.
217
512557
5210
eğer büyük kalabalıklarda olmaktan hoşlanmıyorsak.
08:49
Please forgive us
218
517767
2263
Lütfen af buyurun
08:52
when we spend one week in a place
219
520030
2324
bir haftayı %100
08:54
that has 100 percent light discipline,
220
522354
2348
baskısız bir yerde geçirince
08:56
because you're not allowed to
walk around with white lights,
walk around with white lights,
221
524702
2228
çünkü beyaz ışıklarla yürüme izniniz yok
08:58
because if anything has a white light,
222
526930
1487
çünkü bir şeyin beyaz ışığı varsa
09:00
it can be seen from miles away,
223
528417
1477
millerce öteden görülebilir
09:01
versus if you use little green
224
529894
1713
ama eğer küçük yeşil
09:03
or little blue lights,
225
531607
1167
veya mavi ışık kullanırsanız
09:04
they cannot be seen from far away.
226
532774
1932
sizi uzaktan göremezler.
09:06
So please forgive us if out of nowhere,
227
534706
2133
Lütfen af buyurun eğer sebepsiz yere
09:08
we go from having 100 percent light discipline
228
536839
3207
baskısız bir ortamdan bir hafta
09:12
to then a week later being back
in the middle of Times Square,
in the middle of Times Square,
229
540046
2553
sonra Times Meydanının ortasında olup
09:14
and we have a difficult time adjusting to that.
230
542599
5131
buna uyum sağlamakta zorlanırsak.
09:19
Please forgive us
231
547730
1432
Lütfen af buyurun
09:21
when you transition back to a family
232
549162
1839
Siz yokken tam anlamıyla
09:23
who has completely been maneuvering without you,
233
551001
4104
geçinip giden bir aile için,
09:27
and now when you come back, it's not that easy
234
555105
2027
dönüşünüzle tüm o normallik değiştiği için
09:29
to fall back into a sense of normality,
235
557132
3644
normallik duygusuna dönmek
09:32
because the whole normal has changed.
236
560776
4482
o kadar da kolay değildir.
09:37
I remember when I came back,
I wanted to talk to people.
I wanted to talk to people.
237
565258
3562
İlk döndüğümde insanlarla konuşmak istediğimi hatırlıyorum
09:40
I wanted people to ask me about my experiences.
238
568820
2759
İnsanların deneyimlerim hakkında soru sormasını istedim
09:43
I wanted people to come up to me and tell me,
239
571579
1748
İnsanların gelip şunu söylemesini isterim:
09:45
"What did you do?"
240
573327
1315
'Ne yaptın?'
09:46
I wanted people to come up to me and tell me,
241
574642
1487
İnsanların gelip şunu söylemesini istedim:
09:48
"What was it like? What was the food like?
242
576129
1618
'Nasıldı? Yemekler nasıldı?'
09:49
What was the experience like? How are you doing?"
243
577747
4525
'Nasıl bir deneyimdi? Nasılsın?'
09:54
And the only questions I got from people was,
244
582272
2061
ve insanlardan aldığım tek soru şuydu:
09:56
"Did you shoot anybody?"
245
584333
2731
'Birini vurdun mu?'
09:59
And those were the ones who were even curious
246
587064
1826
Ve bunlar herhangibir şey söyleyecek kadar
10:00
enough to say anything.
247
588890
3658
meraklı insanlardı.
10:04
Because sometimes there's this fear
248
592548
1670
Çünkü bazen şöyle bir korku
10:06
and there's this apprehension that if I say anything,
249
594218
1565
ve şöyle bir kaygı oluyor, eğer bir şey söylersem
10:07
I'm afraid I'll offend,
250
595783
1476
birini kırmaktan korkuyorum
10:09
or I'm afraid I'll trigger something,
251
597259
1374
ya da bir şeyi tetikleyeceğimden
10:10
so the common default is just saying nothing.
252
598633
4658
böylece genel ihtimal hiçbir şey söylememek oluyor
10:15
The problem with that
253
603291
2599
Buradaki problem yaptığınız
10:17
is then it feels like your service
254
605890
1606
hizmet farkedilmemiş
10:19
was not even acknowledged,
255
607496
2514
sanki kimse umursamamış
10:22
like no one even cared.
256
610010
3007
gibi hissettiriyor.
10:25
"Thank you for your service,"
257
613017
3023
"Hizmetiniz için teşekkür ederim."
10:28
and we move on.
258
616040
3093
ve devam ediyoruz.
10:31
What I wanted to better understand
259
619133
2676
Daha iyi anlamak istediğim şey
10:33
was what's behind that,
260
621809
3314
bunun arkasında ne olduğu
10:37
and why "thank you for your service" isn't enough.
261
625123
5752
ve "hizmetiniz için teşekkürler"in neden yeterli olmadığı
10:42
The fact is, we have literally
262
630875
3616
Gerçek şu ki kelimenin tam anlamıyla
10:46
2.6 million men and women
263
634491
2557
aramızda Irak veya Afganistan
10:49
who are veterans of Iraq or Afghanistan
264
637048
2924
gazisi olan 2.6 milyon
10:51
who are all amongst us.
265
639972
2670
kadın ve erkek var.
10:54
Sometimes we know who they are,
266
642642
1480
Bazen kim olduklarını biliriz
10:56
sometimes we don't,
267
644122
3112
bazen bilmeyiz.
10:59
but there is that feeling, the shared experience,
268
647234
2167
ama burada o his var: paylaşılan o deneyim
11:01
the shared bond
269
649401
2924
ve hayatımızın o kısmı
11:04
where we know that that experience
270
652325
1872
ki biliyoruz ki o deneyim
11:06
and that chapter of our life,
271
654197
2009
ve hayatımızın o kısmı
11:08
while it might be closed,
272
656206
2715
kapanmış olabilecekken
11:10
it's still not over.
273
658921
4046
daha bitmemiştir.
11:14
We think about "thank you for your service,"
274
662967
1629
"Hizmetiniz için teşekkürler" hakkında düşünüyoruz
11:16
and people say, "So what does 'thank
you for your service' mean to you?"
you for your service' mean to you?"
275
664596
2069
ve insanlar, "Hizmetiniz için teşekkürler," sana ne anlam ifade ediyor, diye soruyorlar.
11:18
Well, "Thank you for your service" means to me,
276
666665
1680
Şey, "Hizmetiniz için teşekkürler" benim için
11:20
it means acknowledging our stories,
277
668345
4078
hikayelerimizi kabul etmek,
11:24
asking us who we are,
278
672423
2866
bize kim olduğumuzu sormak,
11:27
understanding the strength
279
675289
2413
o çok sayıda, birlikte hizmet ettiğimiz, çok sayıda insanın
11:29
that so many people, so many
people who we serve with, have,
people who we serve with, have,
280
677702
4230
sahip olduğu gücü ve bu hizmetin
11:33
and why that service means so much.
281
681932
3720
neden önemli olduğunu anlamak demek.
11:37
"Thank you for your service"
means acknowledging the fact
means acknowledging the fact
282
685652
2134
"Hizmetiniz için teşekkür ederim" sadece eve
11:39
that just because we've now come home
283
687786
1818
geldiğimiz ve üniformalarımızı
11:41
and we've taken off the uniform
284
689604
1291
çıkartmamızın bu ülkeye olan daha
11:42
does not mean our larger service to this country
285
690895
2280
büyük hizmetimizin bittiği anlamına gelmediği
11:45
is somehow over.
286
693175
2676
gerçeğini kabul etmek demek.
11:47
The fact is, there's still a tremendous amount
287
695851
2881
Gerçek şu ki, hala sunulacak ve
11:50
that can be offered and can be given.
288
698732
4190
verilecek muazzam miktarda [hizmet] var.
11:54
When I look at people
289
702922
1430
Arkadaşım Taylor Urruela gibi
11:56
like our friend Taylor Urruela,
290
704352
4658
insanlara baktığımda,
12:01
who in Iraq loses his leg,
291
709010
1744
-kendisi Irak'ta bacağını kaybetti ve
12:02
had two big dreams in his life.
292
710754
2658
iki büyük hayali vardı-
12:05
One was to be a soldier. The other
was to be a baseball player.
was to be a baseball player.
293
713412
3068
Biri asker, diğeri de beyzbol oyuncusu olmaktı.
12:08
He loses his leg in Iraq.
294
716480
4800
Irak'ta bacağını kaybediyor.
12:13
He comes back
295
721280
1624
Geri geliyor,
12:14
and instead of deciding that,
296
722904
1694
ve "şey şimdi bacağımı
12:16
well, now since I've lost my
leg, that second dream is over,
leg, that second dream is over,
297
724598
2418
kaybettiğime göre 2. hayal suya düştü" demek yerine
12:19
he decides that he still has that
dream of playing baseball,
dream of playing baseball,
298
727016
2414
hala beyzbol oynamak istediğine kadar veriyor
12:21
and he starts this group called VETSports,
299
729430
1972
ve şimdi ülkenin her yerinden gazilerle çalışan
12:23
which now works with veterans all over the country
300
731402
1911
VETSports adında bir grup başlatıyor
12:25
and uses sports as a way of healing.
301
733313
5335
ve sporu iyileşmek için kullanıyor.
12:30
People like Tammy Duckworth,
302
738648
2343
Tammy Duckworth gibi insanlar
12:32
who was a helicopter pilot
303
740991
1248
kendisi bir helikopter pilotuydu
12:34
and with the helicopter that she was flying,
304
742239
1866
ve uçtuğu helikopterde
12:36
you need to use both your hands
305
744105
1539
iki elinizi de kullanmanız gerekir
12:37
and also your legs to steer,
306
745644
1531
ve dümen için bacaklarınızı da
12:39
and her helicopter gets hit,
307
747175
1469
ve helikopteri vuruluyor
12:40
and she's trying to steer the chopper,
308
748644
1262
ve helikopteri yönlendirmeye çalışıyor
12:41
but the chopper's not reacting
309
749906
1917
ama helikopter onun yönerge
12:43
to her instructions and to her commands.
310
751823
1681
ve emirlerine uymuyor
12:45
She's trying to land the chopper safely,
311
753504
2511
Helikopteri sağ salim indirmeye çalışıyor
12:48
but the chopper doesn't land safely,
312
756015
1641
ama helikopter güvenli bir şekilde inmiyor
12:49
and the reason it's not landing safely
313
757656
1112
ve güvenli iniş yapamamasının sebebi
12:50
is because it's not responding to the
commands that her legs are giving
commands that her legs are giving
314
758768
2673
helikopterin bacaklarının emrine uymaması
12:53
because her legs were blown off.
315
761441
4848
çünkü bacakları havaya uçmuş
12:58
She barely survives.
316
766289
2905
Zar zor kurtuluyor.
13:01
Medics come and they save her life,
317
769194
3906
Tıbbı ekip gelip hayatını kurtarıyorlar
13:05
but then as she's doing her
recuperation back at home,
recuperation back at home,
318
773100
2461
ama evde iyileştiği sırada
13:07
she realizes that, "My job's still not done."
319
775561
4310
şunu fark ediyor: "Benim işim daha bitmedi."
13:11
And now she uses her voice
320
779871
1484
ve şimdi sesini
13:13
as a Congresswoman from Illinois
321
781355
2192
Illionis'ten bir kongre üyesi olarak
13:15
to fight and advocate for a collection of issues
322
783547
2958
gazi sorunları dahil çeşitli durumlarla
13:18
to include veterans issues.
323
786505
3865
savaşmak ve avukatlık yapmak için kullanıyor.
13:22
We signed up because
324
790370
2726
Biz orduya yazıldık çünkü
13:25
we love this country we represent.
325
793096
4470
temsil ettiğimiz bu ülkeyi seviyoruz.
13:29
We signed up because
326
797566
2344
Biz orduya yazıldık çünkü
13:31
we believe in the idea and we believe in the people
327
799910
2558
çünkü bu fikre ve etrafımızdaki
13:34
to our left and to our right.
328
802468
2788
insanlara inandık.
13:37
And the only thing we then ask is that
329
805256
1912
Ve tek isteğimiz
13:39
"thank you for your service"
330
807168
2262
"Hizmetiniz için teşekkür ederim"in
13:41
needs to be more than just a quote break,
331
809430
3124
bir replikten hala fazla olması
13:44
that "thank you for your service" means
332
812554
2626
ve "hizmetiniz için teşekkür ederim"in
13:47
honestly digging in
333
815180
2226
samimice sadece istendiği
13:49
to the people who have stepped up
334
817406
2950
için adım atan bu
13:52
simply because they were asked to,
335
820356
3843
insanları keşfetmek
13:56
and what that means for us not just now,
336
824199
2029
ve bunun bizinm için anlamı sadece şimdi değil
13:58
not just during combat operations,
337
826228
3492
sadece çatışma operasyonlarında değil
14:01
but long after the last vehicle has left
338
829720
3349
ama son aracın gitmesinden
14:05
and after the last shot has been taken.
339
833069
4874
ve son atışın yapılmasından çok sonra
14:09
These are the people who I served with,
340
837943
2830
Bunlar birlikte hizmet ettiğim ve
14:12
and these are the people who I honor.
341
840773
3704
onurlandırdığım insanlar.
14:16
So thank you for your service.
342
844477
2171
Hizmetiniz için teşekkür ederim.
14:18
(Applause)
343
846648
3852
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Wes Moore - Author, advocateWes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan.
Why you should listen
Wes Moore grew up in Maryland in the early '80s and, after his father passed away when he was three years old, he started acting up. Eventually, at age 13, his mother sent him away to military school. This turned out to be a life-changing experience. He adjusted well to the rigid order and took off academically, going on to study International Relations at Oxford University on a Rhodes Scholarship.
In his bestselling book The Other Wes Moore, he takes a hard look at how his life might have unfolded. He does this by interviewing a man who shares his name and had a similar upbringing, but who is serving life in prison for the murder of a Baltimore police officer. It's a beautifully-told tale that shows how lives pivot on circumstance. Moore donates a portion of the book's proceeds to charities focused on empowering America's youth.
A paratrooper and Captain in the United States Army who served a tour of duty in Afghanistan, Moore is also an advocate for veterans. In the PBS special Coming Back Home with Wes Moore, he uses his interviewing chops to talk to other veterans about their experiences returning from Iraq and Afghanistan. Moore is also the host of Beyond Belief on the Oprah Winfrey Network.
Wes Moore | Speaker | TED.com