TED Fellows Retreat 2015
Jedidah Isler: The untapped genius that could change science for the better
Jedidah Isler: Bilimi daha iyiye götürebilecek yararlanılmayan dâhi
Filmed:
Readability: 5.6
2,033,838 views
Jedidah Isler, genç kızlığından bu yana bir astrofizikçi olmayı hayal etmişti. Fakat, sıradışı şeyler ona karşıydı: o sıralarda, Amerika'da, fizikle bağlantılı bir disiplinde doktora derecesi elde eden sadece 18 siyahi kadın vardı. Bu kişisel konuşmada, nasıl Yale'den astro fizik alanında doktora derecesi alan ilk siyahi olma hikayesini -bilimde ve diğer STEM alanlarında çeşitliliğin kıymetine olan derin inancını- bizlerle paylaşıyor. O şöyle diyor: "Bir an bile, kendiniz olduğunuz için hayal ettiğiniz kişi olamayacağınızı düşünmeyin". "O hayallerinize sıkı sarılın ve bırakın sizi hayal dahi edemeyeceğiniz yerlere götürsünler."
Jedidah Isler - Astrophysicist
Jedidah Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes that emit powerful jet streams. They are the universe’s most efficient particle accelerators, transferring energy throughout galaxies. Full bio
Jedidah Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes that emit powerful jet streams. They are the universe’s most efficient particle accelerators, transferring energy throughout galaxies. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Great things happen at intersections.
0
1359
3417
Müthiş şeyler kesişim noktalarında olur.
00:16
In fact, I would argue
that some of the most interesting things
that some of the most interesting things
1
4800
3216
Aslında, insan deneyimlerindeki
00:20
of the human experience
occur at the intersections,
occur at the intersections,
2
8039
3777
en enteresan şeyler kesişimlerde,
00:23
in the liminal space,
3
11840
1656
eşikte meydana gelir.
00:25
where by liminal
I mean the space in-between.
I mean the space in-between.
4
13520
4056
Bu eşik ile kastettiğim yer;
aradaki boşluktur.
aradaki boşluktur.
00:29
There's freedom in that in-between,
5
17600
2696
Bu aradaki boşluk özgürlüktür,
00:32
freedom to create from the indefiniteness
of not-quite-here, not-quite-there,
of not-quite-here, not-quite-there,
6
20320
5776
ne o tarafta olma,
ne de bu tarafta olmanın
ne de bu tarafta olmanın
sonsuzluğunu yaratmak için özgürlük;
00:38
a new self-definition.
7
26120
3216
yeni bir öz tanım.
00:41
Some of the great intersections
of the world come to mind,
of the world come to mind,
8
29360
3015
Dünyanın akla gelen mükemmel kesişimleri;
00:44
like the Arc de Triomphe in Paris,
9
32400
2216
Paris'teki Zafer Takı
00:46
or Times Square in New York City,
10
34640
2456
veya New York'taki Times meydanı,
00:49
both bustling with the excitement
of a seemingly endless stream of people.
of a seemingly endless stream of people.
11
37120
5936
her ikisi de insanların heyecanlı,
sonsuz akışı ile hareketlenmiş.
sonsuz akışı ile hareketlenmiş.
00:55
Other intersections,
12
43080
1496
Diğer kesişimler,
00:56
like the Edmund Pettus Bridge
in Selma, Alabama,
in Selma, Alabama,
13
44600
2856
Alabama, Selma'daki Edmund Pettus Köprüsü
00:59
or Canfield Drive and Copper Creek Court
in Ferguson, Missouri, also come to mind
in Ferguson, Missouri, also come to mind
14
47480
5696
veya Missouri, Ferguson'daki Canfield Drive
ve Copper Creek Court gibi yerler akla gelir.
ve Copper Creek Court gibi yerler akla gelir.
01:05
because of the tremendous energy
at the intersection of human beings,
at the intersection of human beings,
15
53200
4936
Çünkü buralarda insanlığın
kesişimindeki muhteşem enerji,
kesişimindeki muhteşem enerji,
01:10
ideologies and the ongoing
struggle for justice.
struggle for justice.
16
58160
4936
ideolojiler ve adalet için
süregelen bir çaba vardır.
süregelen bir çaba vardır.
01:15
Beyond the physical
landscape of our planet,
landscape of our planet,
17
63120
2336
Gezegenimizin fiziksel
görüntüsünün ardında,
görüntüsünün ardında,
01:17
some of the most famous celestial images
are of intersections.
are of intersections.
18
65480
4016
bazı çok ünlü göksel imgeler
kesişimlerdir.
kesişimlerdir.
01:21
Stars are born at the messy
intersection of gas and dust,
intersection of gas and dust,
19
69520
4376
Yıldızlar, gazın ve toz bulutunun
kesişmesinden doğmuş,
kesişmesinden doğmuş,
01:25
instigated by gravity's irrevocable pull.
20
73920
3496
yerçekiminin geri dönülemez
çekimi ile başlamıştır.
çekimi ile başlamıştır.
01:29
Stars die by this same intersection,
this time flung outward
this time flung outward
21
77440
4336
Yıldızlar, aynı kesişim
ile yok olmuşlar, bu sefer ise,
ile yok olmuşlar, bu sefer ise,
daha küçük atomların
şiddetli çarpışması ile dışa doğru fırlamışlardır;
şiddetli çarpışması ile dışa doğru fırlamışlardır;
01:33
in a violent collision of smaller atoms,
22
81800
2376
01:36
intersecting and efficiently fusing
into altogether new and heavier things.
into altogether new and heavier things.
23
84200
5720
yeni ve daha ağır şeyler bir araya gelip
kesişerek ve etkili bir biçimde kaynaşarak.
kesişerek ve etkili bir biçimde kaynaşarak.
01:42
We can all think of intersections
that have special meaning to us.
that have special meaning to us.
24
90840
4896
Hepimiz, kesişimleri bize ayrı bir
anlam kattığı şekliyle düşünebiliriz.
anlam kattığı şekliyle düşünebiliriz.
01:47
To be intersectional, then,
25
95760
1816
Kesişimsel olmak, o halde
01:49
is to occupy a position
at an intersection.
at an intersection.
26
97600
3800
kesişimdeki bir yeri işgal etmek demektir.
01:54
I've lived the entirety of my life
in the in-between,
in the in-between,
27
102600
4376
Ben hayatım tümünü, bu iki arada;
01:59
in the liminal space
between dreams and reality,
between dreams and reality,
28
107000
4256
hayaller ve gerçek,
02:03
race and gender,
29
111280
2296
ırk ve cinsiyet,
02:05
poverty and plenty,
30
113600
2016
yoksulluk ve bolluk,
02:07
science and society.
31
115640
3056
bilim ve toplum arasındaki eşikte yaşadım.
02:10
I am both black and a woman.
32
118720
2936
Ben hem siyahiyim hem bir kadınım.
02:13
Like the birth of stars in the heavenlies,
33
121680
2336
Eşsizlik içinde yıldızların doğduğu gibi,
02:16
this robust combination of knowing
results in a shining example
results in a shining example
34
124040
4496
bilmenin bu güçlü bileşimi,
kimliklerin patlayıcı birleşmesinin
kimliklerin patlayıcı birleşmesinin
02:20
of the explosive fusion of identities.
35
128560
3496
parıldayan bir örneği ile neticelendi.
02:24
I am also an astrophysicist.
36
132080
3096
Ben aynı zamanda bir astrofizikçiyim.
02:27
I study blazars, supermassive,
hyperactive black holes
hyperactive black holes
37
135200
5056
Ben blazerlar,
devasa galaksilerin merkezine oturan
devasa galaksilerin merkezine oturan
02:32
that sit at the centers
of massive galaxies
of massive galaxies
38
140280
2656
ve kara deliklerin yanındaki jetleri
02:34
and shoot out jets
nearby those black holes
nearby those black holes
39
142960
2856
-bizim de hala bütünüyle
anlamaya çalıştığımız bir süreçte-
anlamaya çalıştığımız bir süreçte-
02:37
at speeds approaching the speed of light
40
145840
2736
ışık hızına yaklaşan bir hızda
dışarı iten süper kütleli,
dışarı iten süper kütleli,
02:40
in a process we are still trying
to completely understand.
to completely understand.
41
148600
3640
aşırı etkin kara delikler
üzerine çalışıyorum.
üzerine çalışıyorum.
02:45
I have dreamed
of becoming an astrophysicist
of becoming an astrophysicist
42
153600
3096
12 yaşımdan beri
bir astrofizikçi olmayı hayal ettim.
02:48
since I was 12 years old.
43
156720
2456
02:51
I had no idea that at that time,
44
159200
2376
O zamanlar bu konu
hakkında hiçbir şey bilmiyordum.
hakkında hiçbir şey bilmiyordum.
02:53
according to Dr. Jamie Alexander's archive
of African-American women in physics,
of African-American women in physics,
45
161600
5696
Dr. Jamie Alexander'ın fizik alanındaki
Afro-Amerikalı kadınlar arşivine göre,
Afro-Amerikalı kadınlar arşivine göre,
02:59
only 18 black women in the United States
had ever earned a PhD
had ever earned a PhD
46
167320
4336
Birleşik Devletler'de
sadece 18 siyahi kadın,
sadece 18 siyahi kadın,
03:03
in a physics-related discipline,
47
171680
1976
fizik ile bağlantılı bir alanda
03:05
and that the first black woman to graduate
with a PhD in an astronomy-related field
with a PhD in an astronomy-related field
48
173680
4656
doktora derecesi elde etmiş
ve antronomi alanı ile
bağlantılı bir alanda
bağlantılı bir alanda
doktora derecesi elde eden ilk
siyahi kadının mezuniyeti
siyahi kadının mezuniyeti
03:10
did so just one year before my birth.
49
178360
3640
benim doğumumdan
bir yıl önceye denk geliyor.
bir yıl önceye denk geliyor.
03:14
As I journeyed along my path,
50
182880
1816
Yolumda ilerledikçe
03:16
I encountered the best and worst
of life at an intersection:
of life at an intersection:
51
184720
4856
kesişim noktasında hayatın
en iyi ve en kötü kısımları
ile karşılaştım:
ile karşılaştım:
03:21
the tremendous opportunity to self-define,
52
189600
2816
kendini tanımlamak için muazzam fırsatlar,
03:24
the collision of expectation
and experience,
and experience,
53
192440
3536
beklentinin ve tecrübenin
bir araya gelmesi,
bir araya gelmesi,
03:28
the exhilaration
of victorious breakthroughs
of victorious breakthroughs
54
196000
2736
çığır açan galibiyetlerin neşesi
03:30
and, sometimes,
55
198760
1696
ve bazen de
03:32
the explosive pain of regeneration.
56
200480
3040
yenilenmenin getirdiği acı.
03:36
I began my college experience
just after my family had fallen apart.
just after my family had fallen apart.
57
204360
5736
Üniversite hayatıma tam da
ailemin ayrıldığı dönemde başladım.
ailemin ayrıldığı dönemde başladım.
03:42
Our financial situation disintegrated
58
210120
2616
Babamın evi terk etmesinden hemen sonra
03:44
just after my father's
departure from our lives.
departure from our lives.
59
212760
3416
Finansal durumumuz parçalanmıştı.
03:48
This thrust my mother, my sister and I
60
216200
2896
Bu zorluk, annemi, kız kardeşimi ve beni
03:51
out of the relative comfort
of middle-class life
of middle-class life
61
219120
2976
orta sınıf yaşamın getirdiği
nisbi rahatlığın dışına itti
nisbi rahatlığın dışına itti
03:54
and into the almost constant struggle
to make ends meet.
to make ends meet.
62
222120
4376
ve bizi iki yakamızı bir
araya getirme adına
araya getirme adına
sürekli bir çaba içine soktu.
03:58
Thus, I was one of roughly
60 percent of women of color
60 percent of women of color
63
226520
3816
Böylece ben, eğitimsel
amaçlarını gerçekleştirmek için
amaçlarını gerçekleştirmek için
büyük finansal sıkıntılarla karşı karşıya
04:02
who find finances to be a major barrier
to their educational goals.
to their educational goals.
64
230360
4856
kalan siyahi kadınların
yüzde 60'ından birisi oldum.
yüzde 60'ından birisi oldum.
04:07
Thankfully, Norfolk State University
provided me with full funding,
provided me with full funding,
65
235240
3616
Şükür ki Norfolk Devlet Üniversitesi
bana bir fon sağladı
bana bir fon sağladı
04:10
and I was able to achieve
my bachelor's in physics.
my bachelor's in physics.
66
238880
3936
ve fizik lisans eğitimimi tamamlayabildim.
04:14
After graduation, and despite knowing
that I wanted a PhD in astrophysics,
that I wanted a PhD in astrophysics,
67
242840
5016
Mezuniyetten sonra ve astrofizik alanında
doktora yapmak istediğimi bilmeme rağmen
doktora yapmak istediğimi bilmeme rağmen
04:19
I fell through the cracks.
68
247880
2176
boşluğa düştüm.
04:22
It was a poster that saved my dream,
69
250080
3096
Hayallerimi kurtaran şey bir posterdi
04:25
and some really incredible
people and programs.
people and programs.
70
253200
3776
ve bazı mükemmel insanlar ve programlar.
04:29
The American Physical Society
had this beautiful poster
had this beautiful poster
71
257000
3616
Amerikan Fizik Birliğinin
şöyle güzel bir posteri vardı;
şöyle güzel bir posteri vardı;
04:32
encouraging students of color
to become physicists.
to become physicists.
72
260640
3696
her renkten öğrencileri
fizikçi olmaya teşvik eden bir poster.
fizikçi olmaya teşvik eden bir poster.
04:36
It was striking to me
because it featured a young black girl,
because it featured a young black girl,
73
264360
3496
Bu benim için çarpıcıydı,
çünkü posterde genç, siyahi bir kız vardı,
çünkü posterde genç, siyahi bir kız vardı,
04:39
probably around 12 years old,
74
267880
1776
muhtemelen 12 yaşlarında,
04:41
looking studiously
at some physics equations.
at some physics equations.
75
269680
3040
titizce bazı
fizik denklemlerine bakıyordu.
fizik denklemlerine bakıyordu.
04:46
I remember thinking
76
274200
2176
İlk defa
04:48
I was looking directly back
at the little girl
at the little girl
77
276400
2696
bu hayali kuran o küçük kıza
04:51
who first dared to dream this dream.
78
279120
2816
baktığımı hatırladım.
04:53
I immediately wrote to the Society
79
281960
1936
Hemen Birliğe yazdım
04:55
and requested my personal
copy of the poster,
copy of the poster,
80
283920
3896
ve kendim için bir tane istedim.
04:59
which to this day
still hangs in my office.
still hangs in my office.
81
287840
3376
Bu zamana kadar ofisimde asılıdır.
05:03
I described to them in the email
my educational path,
my educational path,
82
291240
2856
Onlara, eğitim hayatımı
05:06
and my desire to find myself again
in pursuit of the PhD.
in pursuit of the PhD.
83
294120
4896
ve doktora yapma isteğimi
bir e-mail ile anlattım
bir e-mail ile anlattım
05:11
They directed me to the Fisk-Vanderbilt
University Bridge Program,
University Bridge Program,
84
299040
3736
Beni, Fisk-Vanderbild Üniversiteleri arasındaki
geçiş programına yönlendirdiler;
geçiş programına yönlendirdiler;
05:14
itself an intersection
of the master's and PhD degrees
of the master's and PhD degrees
85
302800
3776
bu program da iki üniversitedeki,
yüksek lisans ile doktora programları arasında
yüksek lisans ile doktora programları arasında
05:18
at two institutions.
86
306600
1680
bir kesişim noktasıydı.
05:21
After two years out of school,
they accepted me into the program,
they accepted me into the program,
87
309560
3496
Mezun olmamdan iki yıl sonra,
beni programlarına kabul ettiler
beni programlarına kabul ettiler
05:25
and I found myself again
on the path to the PhD.
on the path to the PhD.
88
313080
4416
ve ben kendimi tekrardan
doktora eğitimi sürecinde buldum.
doktora eğitimi sürecinde buldum.
05:29
After receiving my master's at Fisk,
89
317520
2456
Fisk Üniversitesinde yüksek lisans
eğitimimi tamamladıktan sonra,
eğitimimi tamamladıktan sonra,
05:32
I went on to Yale to complete my PhD.
90
320000
3336
doktoramı yapmak için Yale'e gittim.
05:35
Once I was physically occupying
the space that would ultimately give way
the space that would ultimately give way
91
323360
4136
En sonunda çocukluk hayallarimin kapıldığı
05:39
to my childhood aspirations,
92
327520
1976
fiziki boşluğu dolduruyordum;
05:41
I anticipated a smooth glide to the PhD.
93
329520
3176
doktora eğitimine pürüzsüz
bir kayış gerçekleştirdim.
bir kayış gerçekleştirdim.
05:44
(Laughter)
94
332720
1976
(Gülüşmeler)
05:46
It became immediately apparent
95
334720
2056
O anda farkkettim ki
05:48
that not everyone was thrilled
to have that degree of liminality
to have that degree of liminality
96
336800
4016
herkes kendi eşiğine sahip olmak için
05:52
in their space.
97
340840
1616
heyacanlı değildi.
05:54
I was ostracized by many of my classmates,
98
342480
3056
Sınıf arkadaşlarımın birçoğu
tarafından dışlanmıştım;
tarafından dışlanmıştım;
05:57
one of whom went so far as to invite me
to "do what I really came here to do"
to "do what I really came here to do"
99
345560
5336
bir tanesi çok ileri çok ileri gidip
tüm bulaşıkları temizlemem için
tüm bulaşıkları temizlemem için
06:02
as he pushed all the dirty dishes
from our meal in front of me to clean up.
from our meal in front of me to clean up.
100
350920
4440
önüme iterek; "buraya gerçekten
ne yapmaya geldiğimi" sordu.
ne yapmaya geldiğimi" sordu.
06:08
I wish that were an isolated occurrence,
101
356560
2896
Bu durumun istisnai
bir durum olmasını dilerdim,
bir durum olmasını dilerdim,
06:11
but for many women of color
102
359480
1736
ancak bu, bilimde, teknolojide,
mühendislikte ve matematikte
mühendislikte ve matematikte
06:13
in science, technology, engineering,
and mathematics, or STEM,
and mathematics, or STEM,
103
361240
5816
ya da kısaca STEM,
beyaz olmayan birçok kadının
beyaz olmayan birçok kadının
06:19
this is something they have long endured.
104
367080
2576
uzun süredir karşılaştığı bir durum.
06:21
One hundred percent
of the 60 women of color
of the 60 women of color
105
369680
3136
UC Hastings'de çalışan
Joan C. Williams tarafından,
Joan C. Williams tarafından,
06:24
interviewed in a recent study
by Joan C. Williams at UC Hastings
by Joan C. Williams at UC Hastings
106
372840
4336
yakın tarihli bir çalışmada beyaz olmayan kadınların
60'nın yüzde yüzü ile mülakat yapıldı
60'nın yüzde yüzü ile mülakat yapıldı
06:29
reported facing racialized gender bias,
107
377200
3376
ve temizlik işçileri
hakkında yanılma dahil,
hakkında yanılma dahil,
06:32
including being mistaken
for the janitorial staff.
for the janitorial staff.
108
380600
3720
ırk ayırımcılığı olan cinsiyet yanlılığı ile
karşılaşıldığı rapor edildi.
karşılaşıldığı rapor edildi.
06:37
This mistaken identity was not reported
109
385280
2896
Yanılınılan kimlikler,
bu çalışma için mülakata katılan
bu çalışma için mülakata katılan
06:40
by any of the white women
interviewed for this study,
interviewed for this study,
110
388200
2536
beyaz kadınların
hiçbirisi tarafından bildirilmedi.
hiçbirisi tarafından bildirilmedi.
06:42
which comprised 557 women in total.
111
390760
3600
Bu kadınlar toplamda
557 kişiden oluşuyordu.
557 kişiden oluşuyordu.
06:47
While there is nothing inherently wrong
with a janitorial position,
with a janitorial position,
112
395560
4056
Her ne kadar temizlik işleri ile,
doğal olarak, bir sorun olmasa da,
doğal olarak, bir sorun olmasa da,
06:51
and in fact my forefathers and foremothers
were able to attend college
were able to attend college
113
399640
3416
ve benim büyüklerim
üniversiteye gidebilseler de,
üniversiteye gidebilseler de,
06:55
because many of their parents
worked these jobs,
worked these jobs,
114
403080
2856
ailemdeki birçok kişi
bu işlerde çalıştığı için
bu işlerde çalıştığı için
06:57
it was a clear attempt
to put me in my place.
to put me in my place.
115
405960
3800
beni böyle bir konuma
yerleştirmek bariz bir şeydi.
yerleştirmek bariz bir şeydi.
07:02
While there was certainly
the acute pain of the encounter,
the acute pain of the encounter,
116
410840
3216
Böyle şiddetli bir problem ile
yüzyüze gelmek varken,
yüzyüze gelmek varken,
07:06
the real issue is that my appearance
117
414080
2576
asıl mevzu, görünüşümün
07:08
can tell anyone anything about my ability.
118
416680
4536
benim yeteneklerim hakkında
birşeyler barındırabiliyor olması.
birşeyler barındırabiliyor olması.
07:13
Beyond that, though, it underscores
119
421240
2336
Bunun da ötesinde,
07:15
that the women of color in STEM
do not experience the same set of barriers
do not experience the same set of barriers
120
423600
5976
STEM'deki beyaz olmayan kadınlar,
diğer kadınları ile ya da diğer insanlar ile
aynı sıkıntıları yaşamıyorlar.
aynı sıkıntıları yaşamıyorlar.
07:21
that just women
or just people of color face.
or just people of color face.
121
429600
4096
07:25
That's why today I want to highlight
women of color in STEM,
women of color in STEM,
122
433720
3856
Bu yüzden, bugün ben,
merhametsizce ve pişmanlık duymaksızın
merhametsizce ve pişmanlık duymaksızın
07:29
who are inexorably, unapologetically
123
437600
2896
kimliklerinin parçalanmaz
bütünlüğü ile yaşayan;
bütünlüğü ile yaşayan;
07:32
living as the inseparable
sum of identities.
sum of identities.
124
440520
3800
STEM'deki kadınlara
dikkat çekmek istiyorum.
dikkat çekmek istiyorum.
07:37
STEM itself is an intersectional term,
125
445600
2976
STEM'in kendisi
bir kesişim noktası terimi;
bir kesişim noktası terimi;
07:40
such that its true richness
cannot be appreciated
cannot be appreciated
126
448600
3256
onun gerçek zenginliği,
07:43
without considering
the liminal space between disciplines.
the liminal space between disciplines.
127
451880
3856
disiplinlerarası boşluklar
dikkate alınmaksızın anlaşılamaz.
dikkate alınmaksızın anlaşılamaz.
07:47
Science, the pursuit
of understanding the physical world
of understanding the physical world
128
455760
2776
Kimya, fizik ve biyoloji aracılığıyla
07:50
by way of chemistry, physics, biology,
129
458560
3096
fiziksel dünyanın
anlaşılması gayreti olan bilim;
anlaşılması gayreti olan bilim;
07:53
cannot be accomplished
in the absence of mathematics.
in the absence of mathematics.
130
461680
3776
matematiğin yokluğunda başarıya ulaşamaz.
07:57
Engineering requires the application
of basic science and math
of basic science and math
131
465480
4056
Mühendislik, yaşanmış tecrübelere
temel bilim ve
matematiğin uygulanmasını gerektirir.
matematiğin uygulanmasını gerektirir.
08:01
to the lived experience.
132
469560
2016
08:03
Technology sits firmly
on the foundation of math,
on the foundation of math,
133
471600
3696
Teknoloji, matematik, mühendislik
08:07
engineering and science.
134
475320
2336
ve bilim temeline oturur.
08:09
Math itself serves
the critical role of Rosetta Stone,
the critical role of Rosetta Stone,
135
477680
4016
Matematik kendi başına, dünyanın
fiziksel kurallarını çözerek ve şifreleyerek,
fiziksel kurallarını çözerek ve şifreleyerek,
08:13
decoding and encoding
the physical principles of the world.
the physical principles of the world.
136
481720
4736
Rosetta Stona'un
kritik rolüne hizmet eder.
kritik rolüne hizmet eder.
08:18
STEM is utterly incomplete
without each individual piece.
without each individual piece.
137
486480
4936
STEM her bir parça olmaksızın,
tek kelime ile eksik kalacaktır.
tek kelime ile eksik kalacaktır.
08:23
This is to say nothing
of the enrichment that is realized
of the enrichment that is realized
138
491440
3376
STEM diğer disiplinlerle
bir araya geldiğinde,
bir araya geldiğinde,
08:26
when STEM is combined
with other disciplines.
with other disciplines.
139
494840
3616
onun, ortaya çıkan zenginliği hakkına
bir şey söylemeye gerek yoktur.
bir şey söylemeye gerek yoktur.
08:30
The purpose for this talk is twofold:
140
498480
2576
Bu konuşmanın amacı iki kısımdır;
08:33
first, to say directly to every black,
Latina, indigenous, First Nation
Latina, indigenous, First Nation
141
501080
5736
birincisi; ırkın ve cinsiyetin
kutsanmış eşiğinde kendine yer edinen
kutsanmış eşiğinde kendine yer edinen
her bir siyahi, latin, yerel, kızılderili
08:38
or any other woman or girl
142
506840
2016
08:40
who finds herself resting
at the blessed intersection
at the blessed intersection
143
508880
3216
ve diğer kadınlara ve kızlara,
08:44
of race and gender,
144
512120
2015
istedikleri her şey
olalabileceklerini söylemek.
olalabileceklerini söylemek.
08:46
that you can be anything you want to be.
145
514159
2961
08:50
My personal hope is
that you'll become an astrophysicist,
that you'll become an astrophysicist,
146
518159
3496
Benim kişisel arzum,
bir astrofizikçi olmanız
bir astrofizikçi olmanız
08:53
but beyond that, anything you want.
147
521679
3057
ancak bunun ötesinde istediğiniz her şey.
08:56
Do not think for one minute
148
524760
3056
Kendiniz olduğunuz için
08:59
that because you are who you are,
149
527840
2256
hayal ettiğiniz şeyleri yapamayacağınızı
09:02
you cannot be
who you imagine yourself to be.
who you imagine yourself to be.
150
530120
3536
bir dakika bile düşünmeyin
09:05
Hold fast to those dreams
151
533680
2456
O hayallerinize sıkı sarılın
09:08
and let them carry you
into a world you can't even imagine.
into a world you can't even imagine.
152
536160
3680
ve sizin bile hayal edemeyeceğiniz yerlere
sizi götürmesine izin verin.
sizi götürmesine izin verin.
09:12
Secondly, among the most
pressing issues of our time,
pressing issues of our time,
153
540640
3736
İkinci olarak, zamanımızın en aceleci
meseleleri arasındaki şeylerin bir çoğu,
meseleleri arasındaki şeylerin bir çoğu,
09:16
most now find
their intersection with STEM.
their intersection with STEM.
154
544400
3616
şimdilerde STEM ile
kesişen noktolarda bulunuyorlar.
kesişen noktolarda bulunuyorlar.
09:20
We have as a global society solved
155
548040
2016
Biz evrensel bir toplum olarak,
09:22
most of the single-faceted
issues of our time.
issues of our time.
156
550080
3696
zamanımızın tek yanlı meselelerininin
çoğunu çözmüş bulunuyoruz.
çoğunu çözmüş bulunuyoruz.
09:25
Those that remain
require a thorough investigation
require a thorough investigation
157
553800
3456
Geriye, yarının
çoklu çözümlerini yaratmak için
çoklu çözümlerini yaratmak için
09:29
of the liminal space between disciplines
158
557280
2776
disiplinler arası boşluğu dolduracak
araştırmaları gerektirenler kaldı.
araştırmaları gerektirenler kaldı.
09:32
to create the multifaceted
solutions of tomorrow.
solutions of tomorrow.
159
560080
4416
09:36
Who better to solve these liminal problems
160
564520
3096
Kim bu boşlukları,
hayatlarını bu eşiklerde geçiren
kimselerden daha iyi çözebilir.
kimselerden daha iyi çözebilir.
09:39
than those who have faced
their whole lives at the intersections.
their whole lives at the intersections.
161
567640
4336
09:44
We as thought leaders and decision makers
162
572000
2936
Biz, liderler ve karar verici
kabul edilen kişiler olarak,
kabul edilen kişiler olarak,
09:46
must push past
the first steps of diversity
the first steps of diversity
163
574960
3416
çeşitliliğin ilk aşamasını geçip
09:50
and into the richer
and more robust territory
and more robust territory
164
578400
3296
daha zengin ve daha kapsayıcı
09:53
of full inclusion and equal opportunity.
165
581720
4016
ve eşit imkanları barındıran
sağlam bölgelere doğru devam etmeliyiz.
sağlam bölgelere doğru devam etmeliyiz.
09:57
One of my favorite examples
of liminal excellence
of liminal excellence
166
585760
3056
Bu eşikte yer alan ve
benim en favorilerim arasındaki kişi;
benim en favorilerim arasındaki kişi;
10:00
comes from the late Dr. Claudia Alexander,
167
588840
2856
10 yıl süren göğüs kanseri sonunda,
10:03
a black woman plasma physicist,
168
591720
1736
geçen Temmuz'da vefat eden,
siyahi bir kadın olan
siyahi bir kadın olan
10:05
who passed away this past July
after a 10-year bout with breast cancer.
after a 10-year bout with breast cancer.
169
593480
5056
plasma fizikçisi merhum
Dr. Claudia Alexander'dır.
Dr. Claudia Alexander'dır.
10:10
She was a NASA project scientist
who spearheaded the NASA side
who spearheaded the NASA side
170
598560
4096
Rosetta görevinin
NASA ayağına liderlik eden,
NASA ayağına liderlik eden,
10:14
of the Rosetta mission,
171
602680
1456
NASA'daki projelerde
çalışan bilim insanı idi.
çalışan bilim insanı idi.
10:16
which became famous this year
for landing a rover on a comet,
for landing a rover on a comet,
172
604160
4456
Bu yıl, bir kuyrukluyıldıza
bir gezginci indirmesiyle
bir gezginci indirmesiyle
10:20
and the 1.5 billion dollar
Galileo mission to Jupiter,
Galileo mission to Jupiter,
173
608640
4496
ve 1.5 milyar dolarlık
Jupiter'e yapılan Galileo görevi ile,
Jupiter'e yapılan Galileo görevi ile,
10:25
two high-profile scientific victories
174
613160
2976
NASA, Birleşik Devletler
ve dünya için yaptığı çok büyük
iki bilimsel zafer ile tanınır hale geldi
iki bilimsel zafer ile tanınır hale geldi
10:28
for NASA, the United States
and the world.
and the world.
175
616160
4096
10:32
Dr. Alexander said it this way:
176
620280
2696
Dr. Alexander bunu şu şekilde söyledi:
10:35
"I'm used to walking between two cultures.
177
623000
2696
"İki kültür arasında yürümeye alışkınım.
10:37
For me, it's among the purposes of my life
178
625720
3136
Benim için hayatımın amaçlarından birisi;
10:40
to take us from states of ignorance
to states of understanding
to states of understanding
179
628880
3616
bizi cahillikten alıp,
her gün yapamayacağımız
her gün yapamayacağımız
10:44
with bold exploration
that you can't do every day."
that you can't do every day."
180
632520
4376
cesur bir keşifle
bir kavrayış durumuna taşımak."
bir kavrayış durumuna taşımak."
10:48
This shows exactly
the power of a liminal person.
the power of a liminal person.
181
636920
3776
İşte bu tam da eşikte yaşayan
bir insanın gücünü gösteriyor.
bir insanın gücünü gösteriyor.
10:52
She had the technical ability to spearhead
182
640720
2376
O, zamanımızın en iddialı
uzay görevlerinden bazılarına
uzay görevlerinden bazılarına
10:55
some of the most ambitious
space missions of our time,
space missions of our time,
183
643120
3096
liderlik edebilecek
teknik bir yeteneğe sahipti.
teknik bir yeteneğe sahipti.
10:58
and she perfectly understood her place
184
646240
3336
O da kendisinin kendisi olduğu bir yerde
11:01
of being exactly who she was
in any place she was.
in any place she was.
185
649600
3640
tamamen kimliğinin var olduğu
yeri çok iyi bir şekilde kavramıştı.
yeri çok iyi bir şekilde kavramıştı.
11:06
Jessica Matthews, inventor
of the SOCCKET line of sports products,
of the SOCCKET line of sports products,
186
654240
3616
Onlarla oynadıkça yenilenebilir
enerji üreten futbol topları gibi
enerji üreten futbol topları gibi
11:09
like soccer balls, that generate
renewable energy as you play with them,
renewable energy as you play with them,
187
657880
3976
spor ürünleri üreten
SOCCKET'in mucidi Jessica Matthews
SOCCKET'in mucidi Jessica Matthews
11:13
said it this way:
188
661880
1856
şöyle söyledi:
11:15
"A major part of invention
isn't just creating things,
isn't just creating things,
189
663760
3456
"İcadın büyük bir bölümü,
sadece bir şeylerin yapılması değildir,
sadece bir şeylerin yapılması değildir,
11:19
it's understanding people
190
667240
1816
insanları anlamaktır
11:21
and understanding the systems
that make this world."
that make this world."
191
669080
3240
ve bu dünyayı oluşturan
sistemleri anlamaktır."
sistemleri anlamaktır."
11:25
The reason I tell my story
192
673320
1816
Kendi hikayemi
11:27
and the story of Dr. Alexander
and Jessica Matthews
and Jessica Matthews
193
675160
3056
ve Dr. Alexander ve Jessica Matthews'ün
hikayesini anlatmamın sebebi,
hikayesini anlatmamın sebebi,
11:30
is because they are fundamentally
intersectional stories,
intersectional stories,
194
678240
3856
onların temelde kesişim noktaları
barındıran hikayeler olmasıdır;
barındıran hikayeler olmasıdır;
11:34
the stories of lives lived at the nexus
of race, gender and innovation.
of race, gender and innovation.
195
682120
6000
ırk, cinsiyet ve yeniliğin kesiştiği
bir noktada yaşanmış hikayeler olmasıdır.
bir noktada yaşanmış hikayeler olmasıdır.
11:40
Despite implicit and explicit questions
of my right to be in an elite space,
of my right to be in an elite space,
196
688760
5616
Elit bir konumda olma hakkımın
getirdiği dahili ve harici sorgulamalara karşın,
getirdiği dahili ve harici sorgulamalara karşın,
11:46
I'm proud to report that when I graduated,
197
694400
2576
mezun olduğumda,
Yale'in 312 yıllık tarihinde
Yale'in 312 yıllık tarihinde
11:49
I was the first black woman
to earn a PhD in astrophysics
to earn a PhD in astrophysics
198
697000
3456
astrofizik alanında
doktora derecesi elde eden
doktora derecesi elde eden
11:52
in Yale's then 312-year history.
199
700480
3096
ilk siyahi kadın olduğumu
söylemekten dolayı gurur duyuyorum.
söylemekten dolayı gurur duyuyorum.
11:55
(Applause)
200
703600
5896
(Alkışlar)
12:01
I am now part of a small but growing cadre
of women of color in STEM
of women of color in STEM
201
709520
5416
Ben şimdilerde, STEM içinde yer alan beyaz olmayan,
küçük, ancak gelişen bir kadronun bir parçasıyım.
küçük, ancak gelişen bir kadronun bir parçasıyım.
12:06
who are poised to bring new perspectives
and new ideas to life
and new ideas to life
202
714960
4016
O kişiler, zamanımızın
en acele meselelerinde:
en acele meselelerinde:
12:11
on the most pressing issues of our time:
203
719000
2776
eğitimdeki eşitsizlikler, polis şiddeti,
12:13
things like educational inequities,
204
721800
2176
HIV/AİDS, küresel ısınma,
genetik düzeltme,
genetik düzeltme,
12:16
police brutality, HIV/AIDS,
climate change, genetic editing,
climate change, genetic editing,
205
724000
5976
yapay zeka ve Mars'ın keşfi gibi
alanlardaki meselelerde yeni
alanlardaki meselelerde yeni
bakış açıları ve yeni fikirler
getirecek şekilde dengelenmişlerdir.
getirecek şekilde dengelenmişlerdir.
12:22
artificial intelligence
and Mars exploration.
and Mars exploration.
206
730000
3376
12:25
This is to say nothing of the things
we haven't even thought of yet.
we haven't even thought of yet.
207
733400
4296
İşte bu, henüz bizim bile düşünmediğimiz
şeylerde hiçbir şey söylememektir.
şeylerde hiçbir şey söylememektir.
12:29
Women of color in STEM
occupy some of the toughest
occupy some of the toughest
208
737720
3496
STEM'deki beyaz olmayan kadınlar,
günümüzün en zor
günümüzün en zor
12:33
and most exciting sociotechnological
issues of our time.
issues of our time.
209
741240
4776
ve en heyecan verici sosyo-teknolojik
meselelerinden bazılarında bulunmaktadırlar.
meselelerinden bazılarında bulunmaktadırlar.
12:38
Thus, we are uniquely positioned
210
746040
2336
Böylece biz, eşsiz bir şekilde,
12:40
to contribute to
and drive these conversations
and drive these conversations
211
748400
3416
yaşanmışlığın daha geniş çeşitliliğini
içine alan bu hareketlere destek vermek
içine alan bu hareketlere destek vermek
12:43
in ways that are more inclusive
of a wider variety of lived experience.
of a wider variety of lived experience.
212
751840
5136
ve bunları yönlendirmek için
yerimizi almış bulunuyoruz.
yerimizi almış bulunuyoruz.
12:49
This outlook can be expanded
to the many intersectional people
to the many intersectional people
213
757000
3576
Bu bakış açısı, kesişimde yer alan,
olumlu ya da olumsuz tecrübe edinen,
olumlu ya da olumsuz tecrübe edinen,
12:52
whose experiences, positive and negative,
214
760600
3056
hatta kaynakları itibariyle en iyi olan
homojen grupların bile üstesinden gelecek şekilde
homojen grupların bile üstesinden gelecek şekilde
12:55
enrich the conversations
in ways that outmatch
in ways that outmatch
215
763680
3056
söz konusu hareketleri
güçlendirecek bir çok insana ulaşabilir.
güçlendirecek bir çok insana ulaşabilir.
12:58
even the best-resourced homogenous groups.
216
766760
3080
13:02
This is not a request
born out of a desire to fit in.
born out of a desire to fit in.
217
770880
3896
Bu, bir şeyleri yerine oturtma hevesinden
doğmuş bir istek değildir.
doğmuş bir istek değildir.
13:06
It's a reminder that we cannot get
to the best possible outcomes
to the best possible outcomes
218
774800
4496
Bu; işbirliğin,
eşiktekilerin, farklı yaşam sürenlerin,
13:11
for the totality of humanity
219
779320
2176
gözle görünür biçimde tecrübe edenlerin
13:13
without precisely this collaboration,
220
781520
2456
13:16
this bringing together of the liminal,
221
784000
2536
ve tamamen farklı bir biçimde
etkilenmiş kişileri bir araya getirmeksizin
etkilenmiş kişileri bir araya getirmeksizin
13:18
the differently lived,
distinctly experienced
distinctly experienced
222
786560
3496
insanlığın bütünü için
en muhtemel çıkış noktalarına
erişemeyeceğimizin bir hatırlatmasıdır.
erişemeyeceğimizin bir hatırlatmasıdır.
13:22
and disparately impacted.
223
790080
2536
13:24
Simply put, we cannot be
the most excellent expression
the most excellent expression
224
792640
4016
Basitçe söylemek gerekirse, biz,
tüm insanlık bir araya getirilmeksizin
13:28
of our collective genius
225
796680
1776
13:30
without the full measure
of humanity brought to bear.
of humanity brought to bear.
226
798480
3496
kollektif dehamızın en
mükemmel dışavurumu olamayız.
mükemmel dışavurumu olamayız.
13:34
Thank you.
227
802000
1216
Teşekkür ederim.
13:35
(Applause)
228
803240
5880
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jedidah Isler - AstrophysicistJedidah Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes that emit powerful jet streams. They are the universe’s most efficient particle accelerators, transferring energy throughout galaxies.
Why you should listen
Jedidah Isler has been staring at the stars since she was 11 or 12. But because neither her undergraduate college or the university where she got her first master’s degree offered astronomy majors, she threw herself wholeheartedly into physics. It wasn’t until she entered a doctoral program that she was able to dedicate her time to the studying the night sky. In 2014, she became the first African-American woman to receive a Ph.D in Astrophysics from Yale.
Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes at the center of galaxies, some of which emit powerful streams of particles. Sometimes these are oriented toward Earth, offering us a unique perspective on the physics of the universe. Isler is a Chancellor’s Faculty Fellow in Physics at Syracuse University. She participates in the Future Faculty Leader program at Harvard's Center for Astrophysics and was named a 2015 TED Fellow.
Isler is also interested in breaking down barriers that prevent many students — especially women of color — from becoming scienists. She works to make STEM accessible to new communities.
Jedidah Isler | Speaker | TED.com