TEDxNASA
Joel Levine: Why we need to go back to Mars
Joel Levine: Neden Mars'a tekrar gitmeliyiz
Filmed:
Readability: 4.5
764,198 views
TEDxNASA'da gezegen bilim adamı Joel Levine Mars'taki ilgi çekici ve şaşırtıcı keşiflerden bahsediyor: buz dolu kraterler, eski okyanus izleri, geçmişte bir zamanlar olmuş hayatın ipuçları. Daha fazlasını elde etmek için Mars'a tekrar gitmemiz gerektiğini anlatmaya çalışıyor.
Joel Levine - Planetary and atmospheric scientist
Joel Levine studies the atmospheres of Earth and Mars, looking at their origin, evolution, structure and chemistry and climate change. He's the principal investigator of the proposed ARES Mars Airplane Mission. Full bio
Joel Levine studies the atmospheres of Earth and Mars, looking at their origin, evolution, structure and chemistry and climate change. He's the principal investigator of the proposed ARES Mars Airplane Mission. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want to talk about 4.6 billion years of history
0
0
5000
4.6 milyarlık bir tarihi
00:20
in 18 minutes.
1
5000
2000
18 dakika içinde anlatmak istiyorum.
00:22
That's 300 million years per minute.
2
7000
3000
Bu dakika başı 300 milyon yıl demek.
00:25
Let's start with the first photograph NASA obtained
3
10000
4000
NASA'nın elde ettiği ilk Mars
00:29
of planet Mars.
4
14000
2000
fotoğrafından başlayalım.
00:31
This is fly-by, Mariner IV.
5
16000
2000
Bu Mariner IV.
00:33
It was taken in 1965.
6
18000
3000
1965'te çekildi.
00:36
When this picture appeared,
7
21000
2000
Bu fotoğraf,
00:38
that well-known scientific journal,
8
23000
3000
çok tanınan bilimsel dergi New York Times'da
00:41
The New York Times, wrote in its editorial,
9
26000
3000
yayınlandığı zaman, başyazı şöyleydi:
00:44
"Mars is uninteresting.
10
29000
2000
"Mars ilginç değil.
00:46
It's a dead world. NASA should not spend
11
31000
3000
Mars ölü bir dünya. NASA Mars'ı daha fazla
00:49
any time or effort studying Mars anymore."
12
34000
4000
anlamak için zaman ve para harcamamalıdır."
00:53
Fortunately, our leaders in Washington
13
38000
2000
Çok şükür Washington'da NASA'daki
00:55
at NASA headquarters knew better
14
40000
2000
lidelerimiz daha bilgili idi.
00:57
and we began a very extensive study
15
42000
4000
Ve biz kırmızı gezegenin geniş
01:01
of the red planet.
16
46000
2000
araştırmasına başladık.
01:03
One of the key questions in all of science,
17
48000
4000
Bütün bilimlerdeki anahtar sorulardan biri,
01:07
"Is there life outside of Earth?"
18
52000
2000
"Dünya dışında bir hayat var mı?"
01:09
I believe that Mars is the most likely target
19
54000
4000
Bence Mars, Dünya dışında hayatın olabileceği
01:13
for life outside the Earth.
20
58000
2000
en muhtemel yer.
01:15
I'm going to show you in a few minutes
21
60000
2000
Birazdan size
01:17
some amazing measurements that suggest
22
62000
2000
Mars'ta hayatın olabileceğini gösteren
01:19
there may be life on Mars.
23
64000
2000
bazı muhteşem ölçümler göstereceğim.
01:21
But let me start with a Viking photograph.
24
66000
4000
İzin verirseniz bir Viking fotoğrafı ile başlayayım.
01:25
This is a composite taken by Viking in 1976.
25
70000
4000
Bu kompozit Viking tarafından 1976'da çekildi.
01:29
Viking was developed and managed at the
26
74000
3000
Viking NASA Langley Araştırma Merkezi'nde
01:32
NASA Langley Research Center.
27
77000
2000
geliştirildi ve idare edildi.
01:34
We sent two orbiters and two landers in the summer of 1976.
28
79000
4000
1976'da iki tane yörüngeye ve iki tane de yüzeye araç gönderdik.
01:38
We had four spacecraft, two around Mars,
29
83000
4000
Dört tane uzay aracımız vardı, ikisi Mars'ın etrafında,
01:42
two on the surface --
30
87000
2000
ikisi yüzeyde,
01:44
an amazing accomplishment.
31
89000
2000
muhteşem bir başarı.
01:46
This is the first photograph taken from
32
91000
2000
Bu herhangi bir gezegenin yüzeyinden çekilmiş
01:48
the surface of any planet.
33
93000
2000
ilk resim.
01:50
This is a Viking Lander photograph
34
95000
2000
Bu yüzeye inen Viking'in
01:52
of the surface of Mars.
35
97000
2000
Mars'ın yüzeyini çektiği fotoğraf.
01:54
And yes, the red planet is red.
36
99000
3000
Ve evet, kırmızı gezegen kırmızı.
01:57
Mars is half the size of the Earth,
37
102000
3000
Mars Dünya'nın yarısı kadar.
02:00
but because two-thirds of the Earth is covered by water,
38
105000
3000
Fakat Dünya'nın 2/3'ü su ile kaplı olduğundan,
02:03
the land area on Mars
39
108000
3000
Mars'taki kara alanı
02:06
is comparable to the land area on Earth.
40
111000
2000
Dünya'nınki ile aynı.
02:08
So, Mars is a pretty big place even though it's half the size.
41
113000
5000
Yani, Mars Dünya'nın yarısı kadar da olsa gayet büyük bir yer.
02:13
We have obtained topographic measurements
42
118000
3000
Mars yüzeyinin topografik ölçümlerini aldık.
02:16
of the surface of Mars. We understand
43
121000
2000
Yükseklik farklarını
02:18
the elevation differences.
44
123000
2000
anlayabiliyoruz.
02:20
We know a lot about Mars.
45
125000
2000
Mars hakkında çok şey biliyoruz.
02:22
Mars has the largest volcano in the solar system,
46
127000
4000
Mars'ta Güneş Sistemi'ndeki en büyük volkan var,
02:26
Olympus Mons.
47
131000
2000
Olympus Mons.
02:28
Mars has the Grand Canyon
48
133000
2000
Mars Güneş Sistemi'nin en büyük
02:30
of the solar system, Valles Marineris.
49
135000
3000
kanyonuna sahip, Valles Marineris.
02:33
Very, very interesting planet.
50
138000
2000
Çok, çok ilginç bir gezegen.
02:35
Mars has the largest
51
140000
3000
Mars Güneş Sistemi'ndeki
02:38
impact crater in the solar system,
52
143000
2000
en büyük etki kraterine sahip,
02:40
Hellas Basin.
53
145000
2000
Hellas Basin.
02:42
This is 2,000 miles across.
54
147000
2000
Uzunluğu 3200 kilometre.
02:44
If you happened to be on Mars
55
149000
2000
Eğer bu krater oluşurken
02:46
when this impactor hit,
56
151000
2000
Mars'ta olsaydınız,
02:48
it was a really bad day on Mars.
57
153000
2000
gerçekten çok, çok kötü bir gün geçirirdiniz.
02:50
(Laughter)
58
155000
2000
(Gülüşmeler)
02:52
This is Olympus Mons.
59
157000
2000
Bu Olympus Mons.
02:54
This is bigger than the state of Arizona.
60
159000
3000
Arizona eyaletinden büyük.
02:57
Volcanoes are important, because volcanoes
61
162000
2000
Volkanlar önemli çünkü,
02:59
produce atmospheres and they produce oceans.
62
164000
3000
volkanlar atmosferi ve okyanusları oluşturuyorlar.
03:02
We're looking at Valles Marineris,
63
167000
3000
Valles Marineris'e,
03:05
the largest canyon in the solar system,
64
170000
2000
Güneş Sistemi'ndeki en büyük kanyona,
03:07
superimposed on a map of the United States,
65
172000
3000
ABD haritasının üzerine getirip bakıyoruz,
03:10
3,000 miles across.
66
175000
2000
4.800 kilometre uzunluğunda.
03:12
One of the most intriguing features about Mars,
67
177000
3000
Ulusal Bilim Akademisi'nin dediğine göre
03:15
the National Academy of Science says
68
180000
2000
Mars ile ilgili en dikkat çekici şeylerden biri,
03:17
one of the 10 major mysteries of the space age,
69
182000
3000
uzay çağının 10 ana gizeminden biri,
03:20
is why certain areas of Mars
70
185000
3000
Mars'ın bazı alanlarının
03:23
are so highly magnetized.
71
188000
2000
çok manyetik olması.
03:25
We call this crustal magnetism.
72
190000
2000
Biz buna kabuk manyetizması diyoruz.
03:27
There are regions on Mars, where, for some reason --
73
192000
3000
Mars'ın bazı noktalarında, bazı sebeplerden ötürü,
03:30
we don't understand why at this point --
74
195000
3000
şu anda bunları anlayamıyoruz,
03:33
the surface is very, very highly magnetized.
75
198000
3000
yüzey çok, çok yüksek manyetizmaya sahip.
03:36
Is there water on Mars?
76
201000
2000
Mars'ta su var mı?
03:38
The answer is no, there is no liquid water
77
203000
3000
Cevap, hayır. Mars yüzeyinde
03:41
on the surface of Mars today.
78
206000
2000
bugün sıvı su yok.
03:43
But there is intriguing evidence
79
208000
2000
Fakat ilginç bir delil,
03:45
that suggests that the early history of Mars
80
210000
3000
Mars'ın erken tarihinde nehirlerin
03:48
there may have been rivers
81
213000
2000
ve hızlı akan suların olabileceğini
03:50
and fast flowing water.
82
215000
3000
söylüyor.
03:53
Today Mars is very very dry.
83
218000
2000
Bugün Mars çok, çok kuru.
03:55
We believe there's some water in the polar caps,
84
220000
3000
Kutup bölgelerinde biraz su olduğunu düşünüyoruz.
03:58
there are polar caps of North Pole and South Pole.
85
223000
3000
Kuzey ve Güney kutuplarında donmuş bölgeler var.
04:01
Here are some recent images.
86
226000
2000
Bunlar yeni fotoğraflar.
04:03
This is from Spirit and Opportunity.
87
228000
3000
Bu Spirit ve Opportunity'den.
04:06
These images that show at one time,
88
231000
2000
Bunlar da Mars'ın yüzeyinde bir zamanlar
04:08
there was very fast flowing water on the surface of Mars.
89
233000
4000
hızlı akan suların olduğunu gösteren fotoğraflar.
04:12
Why is water important? Water is important
90
237000
2000
Su neden önemli? Su önemli çünkü,
04:14
because if you want life you have to have water.
91
239000
4000
hayatın olmasını istiyorsanız, su olması lazım.
04:18
Water is the key ingredient
92
243000
2000
Su, evrimin, gezegende hayatın ortaya çıkmasındaki
04:20
in the evolution, the origin of life on a planet.
93
245000
4000
en önemli bileşen.
04:24
Here is some picture of Antarctica
94
249000
2000
Burada Antarktika'nın
04:26
and a picture of Olympus Mons,
95
251000
3000
ve Olympus Mons'un resimleri var,
04:29
very similar features, glaciers.
96
254000
2000
çok benzer yapılar, buzullar.
04:31
So, this is frozen water.
97
256000
2000
Pekala, bu donmuş su.
04:33
This is ice water on Mars.
98
258000
3000
Bu Mars'taki buz halindeki su.
04:36
This is my favorite picture. This was just taken a few weeks ago.
99
261000
3000
Bu benim en çok sevdiğim fotoğraf. Birkaç hafta önce çekildi.
04:39
It has not been seen publicly.
100
264000
2000
Daha alenen gösterilmedi.
04:41
This is European space agency
101
266000
3000
Bu Avrupa Uzay Ajansı.
04:44
Mars Express, image of a crater on Mars
102
269000
2000
Mars Express'in Mars yüzeyindeki bir kraterden çektiği resim.
04:46
and in the middle of the crater
103
271000
2000
Kraterin ortasında
04:48
we have liquid water, we have ice.
104
273000
3000
sıvı su var, buz var.
04:51
Very intriguing photograph.
105
276000
2000
Çok ilgi çekici bir fotoğraf.
04:53
We now believe that in the early history of Mars,
106
278000
4000
Şu anda Mars'ın erkan tarihinde,
04:57
which is 4.6 billion years ago,
107
282000
3000
4.6 milyar yıl önce,
05:00
4.6 billion years ago, Mars was very Earth-like.
108
285000
4000
4.6 milyar yıl önce, Mars Dünya'ya çok benziyordu.
05:04
Mars had rivers, Mars had lakes,
109
289000
3000
Mars'ta nehirler, Mars'ta göller,
05:07
but more important Mars had planetary-scale oceans.
110
292000
4000
daha da önemlisi Mars'ta gezegen boyutlarında okyanuslar vardı.
05:11
We believe that the oceans were in the northern hemisphere,
111
296000
4000
Şu anda okyanusların kuzey yarımkürede olduğuna inanıyoruz.
05:15
and this area in blue,
112
300000
2000
6.4 kilometrelik bir depresyonun gösterildiği
05:17
which shows a depression of about four miles,
113
302000
3000
bu mavi ile kaplı alanda,
05:20
was the ancient ocean area
114
305000
3000
eskiden Mars yüzeyinde
05:23
on the surface of Mars.
115
308000
2000
bir okyanus vardı.
05:25
Where did the ocean's worth of water on Mars go?
116
310000
3000
Mars'taki okyanuslar dolusu su nereye gitti?
05:28
Well, we have an idea.
117
313000
2000
Aslında bir fikrimiz var.
05:30
This is a measurement we obtained a few years ago
118
315000
3000
Bu Mars'ın yörüngesinde dolanan uydu Odyssey'den
05:33
from a Mars-orbiting satellite called Odyssey.
119
318000
4000
birkaç yıl önce elde ettiğimiz bir ölçüm.
05:37
Sub-surface water on Mars,
120
322000
2000
Mars'ın yeraltı suları,
05:39
frozen in the form of ice.
121
324000
3000
donmuş buz şeklinde.
05:42
And this shows the percent. If it's a blueish color,
122
327000
3000
Bu da yüzdeyi gösteriyor. Mavimsi bir renkse,
05:45
it means 16 percent by weight.
123
330000
3000
ağırlığın yüzde 16'sı demek.
05:48
Sixteen percent, by weight, of the interior
124
333000
2000
İç tarafın ağırlığının % 16'sı
05:50
contains frozen water, or ice.
125
335000
3000
donmuş su ya da başka bir değişle buz ihtiva ediyor.
05:53
So, there is a lot of water below the surface.
126
338000
3000
Yani, yeraltında çok su var.
05:56
The most intriguing and puzzling measurement,
127
341000
4000
Bence Mars'tan elde ettiğimiz
06:00
in my opinion, we've obtained of Mars,
128
345000
3000
en ilgi çekici ve anlaşılmaz ölçüm,
06:03
was released earlier this year
129
348000
3000
bu yılın başında Science dergisinde
06:06
in the magazine Science.
130
351000
3000
yayınlandı.
06:09
And what we're looking at is the presence of the gas methane,
131
354000
4000
Mars'ın atmosferinde aradığımız şey,
06:13
CH4, in the atmosphere of Mars.
132
358000
4000
gaz, metan, CH4.
06:17
And you can see there are three distinct regions of methane.
133
362000
4000
Gördüğünüz gibi üç ayrı metan bölgesi var.
06:21
Why is methane important?
134
366000
2000
Metan neden önemli?
06:23
Because on Earth, almost all --
135
368000
2000
Çünkü Dünya'da, neredeyse
06:25
99.9 percent -- of the methane
136
370000
3000
metanın tamamı, %99.9'u
06:28
is produced by living systems,
137
373000
3000
canlı sistemler tarafından üretiliyor,
06:31
not little green men, but microscopic life
138
376000
4000
küçük yeşil adamlar değil, mikroskopik hayat,
06:35
below the surface or at the surface.
139
380000
2000
yüzeyde ya da yüzey altında.
06:37
We now have evidence
140
382000
2000
Dünya'da
06:39
that methane is in the atmosphere of Mars,
141
384000
3000
canlı sistemler tarafından üretilen bir gaz olan
06:42
a gas that, on Earth,
142
387000
2000
metanın Mars'ın atmosferinde
06:44
is biogenic in origin,
143
389000
2000
olduğuna dair
06:46
produced by living systems.
144
391000
2000
artık bir kanıtımız var.
06:48
These are the three plumes: A, B1, B2.
145
393000
4000
Şu 3 tane bulut, A, B1, B2.
06:52
And this is the terrain it appears over,
146
397000
3000
Bu da üzerinde bulunduğu arazi.
06:55
and we know from geological studies
147
400000
3000
Jeolojik araştırmalardan biliyoruz ki,
06:58
that these regions are the oldest regions on Mars.
148
403000
4000
buralar Mars'ın en eski bölgeleri.
07:02
In fact, the Earth and Mars
149
407000
2000
Aslında, hem Dünya, hem Mars
07:04
are both 4.6 billion years old.
150
409000
4000
4.6 milyar yaşında.
07:08
The oldest rock on Earth is only 3.6 billion.
151
413000
4000
Dünya'daki en eski kaya sadece 3.6 milyar yaşında.
07:12
The reason there is a billion-year gap
152
417000
3000
Jeolojik bilgimizde 1 milyar yıllık
07:15
in our geological understanding
153
420000
2000
bir açıklık olmasının sebebi
07:17
is because of plate tectonics,
154
422000
2000
levha tektoniği.
07:19
The crust of the Earth has been recycled.
155
424000
3000
Dünya'nın kabuğu yenilendi.
07:22
We have no geological record prior
156
427000
2000
İlk 1 milyar yıl öncesine dair
07:24
for the first billion years.
157
429000
2000
bir buluntumuz yok.
07:26
That record exists on Mars.
158
431000
2000
O buluntu Mars'ta var.
07:28
And this terrain that we're looking at
159
433000
2000
Bu baktığımız arazi de
07:30
dates back to 4.6 billion years
160
435000
4000
4.6 milyar yıl önce,
07:34
when Earth and Mars were formed.
161
439000
3000
Dünya ve Mars oluştuğu zaman meydana gelmiş.
07:37
It was a Tuesday.
162
442000
2000
Bir Salı günü idi.
07:39
(Laughter)
163
444000
2000
(Gülüşmeler)
07:41
This is a map that shows
164
446000
2000
Bu harita Mars'a giden uzay araçlarının
07:43
where we've put our spacecraft on the surface of Mars.
165
448000
4000
nerelere indiğini gösteriyor.
07:47
Here is Viking I, Viking II.
166
452000
3000
Burada Viking I, Viking II.
07:50
This is Opportunity. This is Spirit.
167
455000
3000
Bu Opportunity. Bu Spirit.
07:53
This is Mars Pathfinder. This is Phoenix,
168
458000
2000
Bu Mars Pathfinder.
07:55
we just put two years ago.
169
460000
2000
Bu da iki yıl önce gönderdiğimiz Phoenix.
07:57
Notice all of our rovers and all of our landers
170
462000
4000
Dikkat ederseniz tüm araçlar
08:01
have gone to the northern hemisphere.
171
466000
2000
kuzey yarımküreye indiler.
08:03
That's because the northern hemisphere
172
468000
3000
Bunun sebebi ise eski okyanus havzasının
08:06
is the region of the ancient
173
471000
2000
kuzey yarımkürede
08:08
ocean basin.
174
473000
2000
olması.
08:10
There aren't many craters.
175
475000
2000
Çok fazla krater yok.
08:12
And that's because the water protected the basin
176
477000
3000
Ve bir de su, havzayı
08:15
from being impacted by asteroids and meteorites.
177
480000
4000
asteroid ve meteorlardan korumuş.
08:19
But look in the southern hemisphere.
178
484000
3000
Fakat bir de güney yarımküreye bakın.
08:22
In the southern hemisphere there are impact craters,
179
487000
2000
Güney yarımkürede etki kraterleri var,
08:24
there are volcanic craters.
180
489000
2000
volkanik kraterler var.
08:26
Here's Hellas Basin,
181
491000
2000
Bu Hellas Havzası,
08:28
a very very different place, geologically.
182
493000
3000
jeolojik olarak çok, çok farklı bir yer.
08:31
Look where the methane is, the methane is in a very
183
496000
3000
Metanın nerede olduğuna bakın,
08:34
rough terrain area.
184
499000
4000
metan çok pürüzlü bir arazide.
08:38
What is the best way to unravel
185
503000
2000
Şu anda varolan Mars sırlarını
08:40
the mysteries on Mars that exist?
186
505000
3000
çözmenin en iyi yolu nedir?
08:43
We asked this question 10 years ago.
187
508000
4000
Bu soruyu 10 yıl önde sorduk.
08:47
We invited 10 of the top Mars scientists
188
512000
3000
En iyi 10 Mars bilim adamını
08:50
to the Langley Research Center for two days.
189
515000
4000
Langley Araştırma Merkezi'ne iki günlüğüne çağırdık.
08:54
We addressed on the board
190
519000
2000
Tahtada cevabı bulunamamış
08:56
the major questions that have not been answered.
191
521000
3000
ana soruları tartıştık.
08:59
And we spent two days deciding
192
524000
3000
Ve iki günümüzü bu soruya verilebilecek
09:02
how to best answer this question.
193
527000
3000
en iyi cevabın ne olacağına karar vermek için harcadık.
09:05
And the result of our meeting
194
530000
3000
Toplantımızın sonucu da
09:08
was a robotic rocket-powered airplane we call ARES.
195
533000
6000
robotik roket yakıtlı uçaktı, biz ARES diyoruz.
09:14
It's an Aerial Regional-scale Environmental Surveyor.
196
539000
4000
Havai Bölgesel Çevre Araştırmacısı.
09:18
There's a model of ARES here.
197
543000
2000
Bu da ARES'in bir maketi.
09:20
This is a 20-percent scale model.
198
545000
3000
Gerçeğinin %20'si kadar.
09:23
This airplane was designed at the Langley Research Center.
199
548000
4000
Uçak Langley Araştırma Merkezi'nde tasarlandı.
09:27
If any place in the world
200
552000
2000
Dünya'da Mars'a gidebilecek bir uçağı
09:29
can build an airplane to fly on Mars,
201
554000
2000
yapabilecek tek yer
09:31
it's the Langley Research Center,
202
556000
2000
Langley Araştırma Merkezi'dir.
09:33
for almost 100 years
203
558000
2000
100 yıldır
09:35
a leading center of aeronautics in the world.
204
560000
3000
dünyanın en iyi havacılık merkezi.
09:38
We fly about a mile above the surface.
205
563000
3000
Yüzeyden yaklaşık 1.6 km yukarıdan uçacağız.
09:41
We cover hundreds of miles,
206
566000
2000
Yüzlerce kilometreyi katedeceğiz,
09:43
and we fly about 450 miles an hour.
207
568000
3000
hızımız da saatte 724 km.
09:46
We can do things that rovers can't do
208
571000
3000
Gezicilerin ve inicilerin
09:49
and landers can't do:
209
574000
2000
yapamayacağı bazı şeyleri yapabiliyoruz.
09:51
We can fly above mountains, volcanoes, impact craters;
210
576000
3000
Dağların, volkanların, etki kraterlerin üstünden uçabiliyoruz.
09:54
we fly over valleys;
211
579000
2000
Vadilerin üstünde uçuyoruz.
09:56
we can fly over surface magnetism,
212
581000
2000
Yüzey manyetizmasının üzerinden,
09:58
the polar caps, subsurface water;
213
583000
3000
kutup şapkalarının, yeraltı sularının üstünden uçabiliyoruz.
10:01
and we can search for life on Mars.
214
586000
2000
Ve Mars'ta hayatı arayabiliyoruz.
10:03
But, of equal importance,
215
588000
2000
Ve aynı derecede öneme sahip bir şey daha var,
10:05
as we fly through the atmosphere of Mars,
216
590000
3000
Mars'ın atmosferinde uçarken,
10:08
we transmit that journey,
217
593000
3000
o yolculuğun fotoğraflarını,
10:11
the first flight of an airplane outside of the Earth,
218
596000
3000
Dünya dışındaki ilk uçak yolculuğunun fotoğraflarını,
10:14
we transmit those images back to Earth.
219
599000
3000
Dünya'ya gönderiyoruz.
10:17
And our goal is to inspire the American public
220
602000
4000
Amacımız da, bu uçuşu vergileri ile destekleyen
10:21
who is paying for this mission through tax dollars.
221
606000
3000
Amerikan halkına ilham vermek.
10:24
But more important we will
222
609000
3000
Daha da önemlisi
10:27
inspire the next generation of scientists,
223
612000
3000
gelecek nesil bilim adamlarına, teknolojicilerine,
10:30
technologists, engineers and mathematicians.
224
615000
3000
mühendislerine ve matematikçilerine ilham kaynağı olacağız.
10:33
And that's a critical area of national security
225
618000
4000
Ulusal güvenliğin ve ekonomik canlılığının
10:37
and economic vitality, to make sure
226
622000
4000
önemli bir hususu da
10:41
we produce the next generation
227
626000
2000
gelecek nesil bilim adamlarını, mühendislerini, matematikçilerini
10:43
of scientists, engineers, mathematicians and technologists.
228
628000
3000
ve teknolojicilerini yetiştirmemizdir.
10:46
This is what ARES looks like
229
631000
3000
ARES Mars üzerinde uçarken
10:49
as it flies over Mars.
230
634000
2000
böyle gözüküyor.
10:51
We preprogram it.
231
636000
2000
ARES'i önceden programlayacağız.
10:53
We will fly where the methane is.
232
638000
2000
Metanın olduğu bölge üzerinde uçacağız.
10:55
We will have instruments aboard the plane
233
640000
3000
Uçakta Mars atmosferinden üç dakikada bir
10:58
that will sample, every three minutes, the atmosphere of Mars.
234
643000
3000
ölçüm alacak aletler olacak.
11:01
We will look for methane
235
646000
2000
Metan dışında
11:03
as well as other gasses
236
648000
2000
canlı sistemler tarafından üretilen
11:05
produced by living systems.
237
650000
2000
diğer gazlara da bakacağız.
11:07
We will pinpoint where these gases emanate from,
238
652000
4000
Bu gazların nereden sızdığını bulacağız.
11:11
because we can measure the gradient where it comes from,
239
656000
3000
Geldikleri yerlerin meyilini ölçebiliyoruz.
11:14
and there, we can direct the next mission
240
659000
3000
Bir sonraki uçuşumuzda da
11:17
to land right in that area.
241
662000
3000
direk o bölgeye ineceğiz.
11:20
How do we transport an airplane to Mars?
242
665000
3000
Bir uçağı Mars'a nasıl taşırsınız?
11:23
In two words, very carefully.
243
668000
3000
İki kelimede, çok dikkatli.
11:26
The problem is we don't fly it to Mars,
244
671000
4000
Problem şu, uçak Mars'a uçmayacak
11:30
we put it in a spacecraft
245
675000
3000
onu bir uzay aracının içine koyup
11:33
and we send it to Mars.
246
678000
2000
Mars'a göndereceğiz.
11:35
The problem is the spacecraft's
247
680000
2000
Problem şu ki,
11:37
largest diameter is nine feet;
248
682000
4000
en büyük uzay aracının çapı 2.7 metre.
11:41
ARES is 21-foot wingspan, 17 feet long.
249
686000
5000
ARES'in kanat açıklığı 6.4 metre, uzunluğu 5.2 metre.
11:46
How do we get it to Mars?
250
691000
2000
Onu Mars'a nasıl taşıyacağız?
11:48
We fold it,
251
693000
2000
Onu katlayacağız
11:50
and we transport it in a spacecraft.
252
695000
3000
ve uzay aracının içinde taşıyacağız.
11:53
And we have it in something called an aeroshell.
253
698000
3000
Aerokabuk dediğimiz bir şey içine koyacağız.
11:56
This is how we do it.
254
701000
2000
Şöyle yapıyoruz.
11:58
And we have a little video that describes the sequence.
255
703000
4000
Bunu anlatan kısa bir videomuz var.
12:02
Video: Seven, six. Green board. Five, four, three, two, one.
256
707000
5000
Video: Hazır. 5,4,3,2,1.
12:07
Main engine start, and liftoff.
257
712000
3000
Ana motor çalışıyor. Ve kalkış.
12:20
Joel Levine: This is a launch from the Kennedy Space Center in Florida.
258
725000
3000
Joel Levine: Bu Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden kalkış.
12:29
This is the spacecraft taking nine months
259
734000
2000
Bu da 9 ayda Mars'a ulaşan
12:31
to get to Mars.
260
736000
2000
uzay aracı.
12:33
It enters the atmosphere of Mars.
261
738000
3000
Mars atmosferine giriyor.
12:36
A lot of heating,
262
741000
2000
Aşırı bir ısınma var.
12:41
frictional heating. It's going 18 thousand miles an hour.
263
746000
2000
Sürtünme ısısı. Uçağın hızı saatte 29.000 km.
12:43
A parachute opens up to slow it down.
264
748000
4000
Yavaşlaması için bir paraşüt açılıyor.
12:47
The thermal tiles fall off.
265
752000
3000
Isı karoları düşüyor.
12:50
The airplane is exposed to the atmosphere for the first time.
266
755000
3000
Uçak atmosferle ilk defa temas ediyor.
12:53
It unfolds.
267
758000
3000
Açılıyor.
12:56
The rocket engine begins.
268
761000
2000
Roket motorları çalışmaya başlıyor.
13:05
We believe that in a one-hour flight
269
770000
3000
Bir saatlik uçuşla
13:08
we can rewrite the textbook on Mars
270
773000
3000
atmosferde yüksek çözünürlükte ölçümler yaparak
13:11
by making high-resolution measurements of the atmosphere,
271
776000
3000
canlılarda,
13:14
looking for gases of biogenic origin,
272
779000
3000
volkanlarda
13:17
looking for gases of volcanic origin,
273
782000
3000
oluşan gazlara bakarak,
13:20
studying the surface, studying the magnetism
274
785000
3000
yüzeyi araştırarak, yüzeydeki anlamadığımız manyetizmayı
13:23
on the surface, which we don't understand,
275
788000
2000
ve daha birçok alanı araştırarak
13:25
as well as about a dozen other areas.
276
790000
3000
Mars hakkındaki ders kitaplarını yeniden yazabileceğimizi düşünüyoruz.
13:28
Practice makes perfect.
277
793000
2000
Uygulama mükemmeliğe götürüyor.
13:30
How do we know we can do it?
278
795000
2000
Bunu yapabileceğimizi nasıl biliyoruz?
13:32
Because we have tested ARES model,
279
797000
4000
Çünkü ARES'in bu modelinin birkaç örneğini
13:36
several models in a half a dozen wind tunnels
280
801000
3000
NASA Langley Araştırma Merkezi'nde
13:39
at the NASA Langley Research Center for eight years,
281
804000
3000
Mars şartlarında sekiz yıl boyunca
13:42
under Mars conditions.
282
807000
2000
denedik.
13:44
And, of equal importance
283
809000
2000
Bir de
13:46
is, we test ARES in the Earth's atmosphere,
284
811000
4000
ARES'i Dünya atmosferinde,
13:50
at 100,000 feet,
285
815000
3000
30.5 km yükseklikte,
13:53
which is comparable to the density and pressure
286
818000
3000
Mars'taki atmosferin yoğunluğuna
13:56
of the atmosphere on Mars where we'll fly.
287
821000
3000
ve basıncına uygun bir yükseklikte, denedik.
13:59
Now, 100,000 feet, if you fly cross-country to Los Angeles,
288
824000
3000
Şimdi 30.5 km, ABD'nin bir ucundan Los Angeles'e uçtuğunuz zaman
14:02
you fly 37,000 feet.
289
827000
2000
11.2 km yükseklikte uçuyorsunuz.
14:04
We do our tests at 100,000 feet.
290
829000
3000
Testlerimizi 30.5 km'de yapıyoruz.
14:07
And I want to show you one of our tests.
291
832000
3000
Sizlere testlerimizden birini göstermek istiyorum.
14:10
This is a half-scale model.
292
835000
2000
Bu gerçeğinin yarısı kadar büyüklükte bir maket.
14:12
This is a high-altitude helium balloon.
293
837000
2000
Bu da yüksek rakımlı helyum balonu.
14:14
This is over Tilamook, Oregon.
294
839000
3000
Oregon, Tilamook üzerinde.
14:17
We put the folded airplane on the balloon --
295
842000
4000
Katlanmış uçağı balona koyuyoruz.
14:21
it took about three hours to get up there --
296
846000
2000
İstediğimiz yüksekliğe çıkması yaklaşık 3 saat alıyor.
14:23
and then we released it on command
297
848000
2000
Verilen emirle 31.4 km'den
14:25
at 103,000 feet,
298
850000
2000
bırakıyoruz.
14:27
and we deploy the airplane and everything works perfectly.
299
852000
4000
Uçağı açıyoruz ve her şey mükemmel bir şekilde çalışıyor.
14:31
And we've done
300
856000
2000
Bu tekniği iyileştirmek için
14:33
high-altitude and low-altitude tests,
301
858000
2000
yüksek ve alçak rakım testleri
14:35
just to perfect this technique.
302
860000
5000
gerçekleştirdik.
14:40
We're ready to go.
303
865000
2000
Gitmeye hazırız.
14:42
I have a scale model here.
304
867000
2000
Burada biraz küçük boyutta bir maket var.
14:44
But we have a full-scale model
305
869000
2000
Tam büyüklükte model
14:46
in storage at the NASA Langley Research Center.
306
871000
3000
NASA Langley Araştırma Merkezi'nde var.
14:49
We're ready to go. All we need is a check from NASA headquarters
307
874000
4000
Gitmeye hazırız. Tek ihtiyacımız NASA'dan maliyetlerimizi
14:53
(Laughter)
308
878000
2000
(Gülüşmeler)
14:55
to cover the costs.
309
880000
2000
karşılamak için bir çek.
14:57
I'm prepared to donate my honorarium for today's talk
310
882000
3000
Bugünkü konuşmadan elde edeceğim ücreti
15:00
for this mission.
311
885000
2000
bağışlamaya hazırım.
15:02
There's actually no honorarium for anyone for this thing.
312
887000
4000
Aslında bu konuşma için herhangi bir ücret ödenmiyor.
15:06
This is the ARES team;
313
891000
2000
Bu da ARES takımı.
15:08
we have about 150 scientists, engineers;
314
893000
4000
Yaklaşık 150 bilim adamı, mühendis var,
15:12
where we're working with Jet Propulsion Laboratory,
315
897000
2000
Jet Tahrik Laboratuvarı
15:14
Goddard Space Flight Center,
316
899000
2000
Goddard Uzay Uçuş Merkezi
15:16
Ames Research Center and half a dozen major universities
317
901000
3000
Ames Araştırma Merkezi ve altı tane daha büyük üniversite
15:19
and corporations in developing this.
318
904000
2000
ve şirketlerle beraber çalışıyoruz.
15:21
It's a large effort. It's all at NASA Langley Research Center.
319
906000
7000
Çok büyük bir iş. Bu da herkes NASA Langley Araştırma Merkezi'nde iken.
15:28
And let me conclude by saying
320
913000
3000
Şunu söyleyerek bitireyim.
15:31
not too far from here,
321
916000
2000
Buradan çok uzak değil
15:33
right down the road in Kittyhawk, North Carolina,
322
918000
3000
Kittyhawk, North Carolina'da
15:36
a little more than 100 years ago
323
921000
2000
100 yıldan biraz daha fazla yıl kadar önce
15:38
history was made
324
923000
2000
Dünya'da ilk defa bir uçağı uçurduğumuz zaman
15:40
when we had the first powered flight of an airplane on Earth.
325
925000
3000
bir tarih yazmıştık.
15:43
We are on the verge right now
326
928000
2000
Şu anda ilk defa bir uçağı
15:45
to make the first flight of an airplane
327
930000
3000
Dünya'nın atmosferi dışında
15:48
outside the Earth's atmosphere.
328
933000
2000
uçurmanın eşiğindeyiz.
15:50
We are prepared to fly this on Mars,
329
935000
3000
Mars'a uçup,
15:53
rewrite the textbook about Mars.
330
938000
2000
Mars hakkındak ders kitaplarını değiştirmeye hazırız.
15:55
If you're interested in more information,
331
940000
3000
Daha fazla bilgiye ulaşmak isterseniz,
15:58
we have a website that describes this exciting
332
943000
3000
bu heyecan verici ve ilginç görev hakkında bilgi içeren
16:01
and intriguing mission, and why we want to do it.
333
946000
3000
ve neden yapmak istediğimizi paylaştığımız bir internet sitemiz var.
16:04
Thank you very much.
334
949000
2000
Çok teşekkürler.
16:06
(Applause)
335
951000
3000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Joel Levine - Planetary and atmospheric scientistJoel Levine studies the atmospheres of Earth and Mars, looking at their origin, evolution, structure and chemistry and climate change. He's the principal investigator of the proposed ARES Mars Airplane Mission.
Why you should listen
Joel S. Levine is a senior research scientist in the Science Mission Directorate at NASA's Langley Research Center, and the principal investigator and chief scientist of the proposed ARES Mars Airplane Mission. ARES (Aerial Regional-scale Environmental Survey) is a robotic, rocket-powered Mars airplane designed to investigate the atmosphere, surface and sub-surface of Mars.
In his research, he studies the atmospheres of Earth and Mars, tracking their development and changes: How similar are they? What can Earth learn from Mars?
His work as an atmospheric scientist had an interesting sideline, as he wrote in this Q&A for students:
From 1998 to 2001, at the request of the National Archives and Records Administration in Washington, D.C., I formed and led a team of NASA scientists to solve the mystery of why tiny white spots were forming in the hermetically sealed encasements containing the Declaration of Independence, the U.S. Constitution and the Bill of Rights. Using noninvasive techniques that were originally developed to measure trace gases in Earth's atmosphere, we solved the problem. We measured very high concentrations of water vapor in the hermetically sealed encasements. The high concentrations of water vapor chemically reacted with the glass encasements, causing the leaching out of alkaline material from the glass, resulting in the formation of the mysterious white spots. The situation was corrected in 2001, when personnel at the National Archives and Records Administration removed the documents from the original encasements, put them in brand-new encasements and put them back on display at the National Archives. This was a unique opportunity to apply NASA-developed technology to solve a non-aerospace problem of great national interest and concern -- the preservation of the founding documents of the United States of America!
Joel Levine | Speaker | TED.com