TEDWomen 2010
Caroline Casey: Looking past limits
Caroline Casey: Nhìn xa hơn những giới hạn
Filmed:
Readability: 2.7
2,344,099 views
Nhà hoạt động Caroline Casey kể câu chuyện về cuộc đời phi thường của cô, bắt đầu từ một bí mật được tiết lộ (nhưng không làm hỏng đoạn sau). Trong bài nói chuyện thách thức những nhận thức này, Casey kêu gọi tất cả chúng ta hãy vượt ra khỏi những giới hạn mà chúng ta tự đặt cho bản thân.
Caroline Casey - Inclusivity activist
Caroline Casey works relentlessly to bring out a global shift in business inclusion, and ensure that everyone can live their life without limit or labels. Full bio
Caroline Casey works relentlessly to bring out a global shift in business inclusion, and ensure that everyone can live their life without limit or labels. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Can any of you
0
0
2000
Có ai trong số các bạn
00:17
remember what you wanted to be
1
2000
2000
còn nhớ các bạn muốn trở thành ai
00:19
when you were 17?
2
4000
2000
khi 17 tuổi không?
00:21
Do you know what I wanted to be?
3
6000
2000
Các bạn có biết tôi đã muốn làm gì không?
00:23
I wanted to be a biker chick.
4
8000
2000
Tôi đã từng ước trở thành một tay đua.
00:25
(Laughter)
5
10000
2000
(Tiếng cười)
00:27
I wanted to race cars,
6
12000
2000
Tôi muốn đua xe,
00:29
and I wanted to be a cowgirl,
7
14000
3000
và muốn trở thành một cô nàng cao bồi
00:32
and I wanted to be Mowgli from "The Jungle Book."
8
17000
3000
và tôi ước là Mowgli trong "Quyển sách rừng xanh"
00:35
Because they were all about being free,
9
20000
4000
Bởi vì những điều đó đều thật tự do biết mấy
00:39
the wind in your hair -- just to be free.
10
24000
3000
cảm nhận làn gió len qua từng sợi tóc -- đó chính là tự do.
00:42
And on my seventeenth birthday,
11
27000
2000
Và vào sinh nhật lần thứ 17 của tôi,
00:44
my parents, knowing how much I loved speed,
12
29000
3000
bố mẹ tôi, những người biết rất rõ niềm đam mê tốc độ của tôi,
00:47
gave me one driving lesson
13
32000
2000
đã tặng tôi một bài học về cách lái xe
00:49
for my seventeenth birthday.
14
34000
2000
như là một món quà sinh nhật.
00:51
Not that we could have afforded I drive,
15
36000
2000
Không phải để tôi lái xe,
00:53
but to give me the dream of driving.
16
38000
3000
mà cho tôi giấm mơ được lái xe.
00:57
And on my seventeenth birthday,
17
42000
2000
Cũng vào sinh nhật 17 tuổi
00:59
I accompanied my little sister
18
44000
2000
tôi đă đi cùng em gái tôi
01:01
in complete innocence,
19
46000
2000
mà không hề hay biết gì,
01:03
as I always had all my life --
20
48000
3000
như tôi vẫn vậy trong suốt cuộc đời --
01:06
my visually impaired sister --
21
51000
2000
cô em gái có thị lực kém của tôi --
01:08
to go to see an eye specialist.
22
53000
2000
đến gặp một chuyên gia về mắt.
01:10
Because big sisters
23
55000
2000
Bởi vì những người chị
01:12
are always supposed to support their little sisters.
24
57000
3000
luôn có nhiệm vụ phải hỗ trợ em mình
01:15
And my little sister wanted to be a pilot --
25
60000
2000
Và em gái tôi đã mong muốn trở thành một phi công --
01:17
God help her.
26
62000
2000
Chúa hãy giúp nó.
01:19
So I used to get my eyes tested
27
64000
2000
Vì thế, tôi đã có một cuộc kiểm tra mắt
01:21
just for fun.
28
66000
2000
chỉ để lấy lệ
01:23
And on my seventeenth birthday,
29
68000
2000
Vào hôm sinh nhật 17 tuổi đó,
01:25
after my fake eye exam,
30
70000
3000
sau cuộc kiểm tra mắt qua loa đó
01:28
the eye specialist just noticed it happened to be my birthday.
31
73000
3000
bác sĩ đã nhận ra đó tình cờ chính là sinh nhật tôi
01:31
And he said, "So what are you going to do to celebrate?"
32
76000
4000
Bác ấy đã hỏi tôi "Thế cháu định tổ chức sinh nhật thế nào nào?"
01:35
And I took that driving lesson,
33
80000
2000
Tôi nhớ đến bài học lái xe đó
01:37
and I said, "I'm going to learn how to drive."
34
82000
4000
và tôi trả lời, "Cháu sẽ học lái xe ạ."
01:43
And then there was a silence --
35
88000
3000
Ngay lúc đó, không ai nói một lời nào
01:46
one of those awful silences
36
91000
2000
đó là một trong những khoảng lặng kinh khủng
01:48
when you know something's wrong.
37
93000
2000
khi bạn nhận ra rằng có điều gì đó không ổn.
01:50
And he turned to my mother,
38
95000
2000
Bác sĩ quay sang phía mẹ tôi,
01:52
and he said, "You haven't told her yet?"
39
97000
4000
ông hỏi, "Chị vẫn chưa nói gì với cháu sao?"
01:58
On my seventeenth birthday,
40
103000
3000
Vào ngày sinh nhật 17 tuổi,
02:01
as Janis Ian would best say,
41
106000
3000
giống như Janis Ian đã từng nói,
02:04
I learned the truth at 17.
42
109000
3000
Tôi đã phát hiện ra sự thật khi 17 tuổi:
02:07
I am, and have been since birth,
43
112000
4000
Từ khi sinh ra
02:11
legally blind.
44
116000
3000
tôi đã hoàn toàn bị mù.
02:14
And you know,
45
119000
2000
Và bạn biết không,
02:16
how on earth did I get to 17
46
121000
2000
sao tôi có thể sống đến tuổi 17
02:18
and not know that?
47
123000
2000
mà không hề hay biết điều đó?
02:20
Well, if anybody says country music isn't powerful,
48
125000
3000
Ồ nếu ai đó nói rằng nhạc đồng quê chẳng mạnh mẽ chút nào,
02:23
let me tell you this:
49
128000
3000
hãy để tôi nói với bạn điều này:
02:26
I got there
50
131000
2000
Tôi có thể thành công như ngày hôm nay
02:28
because my father's passion for Johnny Cash
51
133000
3000
là nhờ sự hâm mộ của bố tôi dành cho Johnny Cash
02:31
and a song, "A Boy Named Sue."
52
136000
3000
và bài hát "Cậu bé tên Sue."
02:35
I'm the eldest of three. I was born in 1971.
53
140000
3000
Trong 3 người con của bố mẹ tôi, tôi là con cả. Tôi ra đời năm 1971.
02:38
And very shortly after my birth,
54
143000
2000
Chỉ một thời gian ngắn sau khi tôi được sinh ra,
02:40
my parents found out I had a condition called ocular albinism.
55
145000
3000
bố mẹ tôi phát hiện ra rằng tôi mắc một chứng bệnh gọi là mắt bạch tạng.
02:43
And what the hell does that mean to you?
56
148000
2000
Tôi biết điều đó chẳng có nghĩa lý gì với các bạn hết.
02:45
So let me just tell you, the great part of all of this?
57
150000
2000
Nhưng hãy để tôi kể cho các bạn nghe phần quan trọng nhất của câu chuyện.
02:47
I can't see this clock and I can't see the timing,
58
152000
3000
Tôi không nhìn thấy chiếc đồng hồ này và không thể biết được thời gian
02:50
so holy God, woohoo! (Laughter)
59
155000
2000
vì thế hỡi chúa đáng kính, woohoo!
02:52
I might buy some more time.
60
157000
2000
tôi co thể mua thêm một chút thì giờ
02:54
But more importantly, let me tell you --
61
159000
3000
Nhưng quan trọng hơn, hãy để tôi nói với các bạn --
02:57
I'm going to come up really close here. Don't freak out, Pat.
62
162000
3000
Tôi sẽ tiến lên thật gần trên này. Đừng sợ, Pat.
03:00
Hey.
63
165000
2000
Này.
03:02
See this hand?
64
167000
2000
Các bạn có nhìn thấy bàn tay này không?
03:04
Beyond this hand is a world of Vaseline.
65
169000
3000
Phủ bên ngoài bàn tay này là một lớp kem Vaseline.
03:07
Every man in this room, even you, Steve,
66
172000
3000
Mọi quý ông trong khán phòng này, kể cả anh, Steve,
03:10
is George Clooney.
67
175000
2000
đều là George Clooney.
03:12
(Laughter)
68
177000
2000
(Tiếng cười)
03:14
And every woman, you are so beautiful.
69
179000
3000
Và các quý bà, các vị đều thật đẹp.
03:17
And when I want to look beautiful, I step three feet away from the mirror,
70
182000
3000
Mỗi khi tôi muốn mình trông xinh đẹp, tôi sẽ bước ra xa cách chiếc gương ba phít,
03:20
and I don't have to see these lines etched in my face
71
185000
2000
tôi sẽ không phải nhìn thấy những nếp nhăn hằn rõ trên khuôn mặt
03:22
from all the squinting I've done all my life
72
187000
2000
từ những cái nheo mắt mà tôi vẫn hay làm
03:24
from all the dark lights.
73
189000
3000
để tránh những tia sáng tối tăm
03:27
The really strange part is
74
192000
2000
Điều lạ là
03:29
that, at three and a half, just before I was going to school,
75
194000
3000
hồi ba tuổi rưỡi, ngay trước khi tôi bắt đầu đến trường
03:32
my parents made a bizarre, unusual
76
197000
2000
bố mẹ tôi đã có một quyết định kỳ quái, khác thường
03:34
and incredibly brave decision.
77
199000
4000
nhưng vô cùng dũng cảm
03:38
No special needs schools.
78
203000
3000
Không cần trường học cho học sinh có nhu cầu đặc biệt.
03:41
No labels.
79
206000
2000
Không nhãn mác.
03:43
No limitations.
80
208000
3000
Cũng không giới hạn.
03:46
My ability and my potential.
81
211000
2000
Năng lực và khả năng tiềm tàng của tôi.
03:48
And they decided to tell me
82
213000
3000
Bố mẹ tôi đã quyết định nói với tôi rằng
03:51
that I could see.
83
216000
2000
tôi có thể nhìn.
03:54
So just like Johnny Cash's Sue,
84
219000
4000
Cũng giống như cậu bé Sue của Johnny Cash,
03:58
a boy given a girl's name,
85
223000
3000
một cậu bé được đặt cho cái tên của con gái,
04:01
I would grow up and learn from experience
86
226000
3000
tôi đã lớn lên và học từ những kinh nghiệm
04:04
how to be tough and how to survive,
87
229000
3000
cách để trở nên cứng cỏi và những kĩ năng sinh tồn
04:07
when they were no longer there to protect me,
88
232000
2000
khi bố mẹ không còn bên cạnh để bảo vệ tôi,
04:09
or just take it all away.
89
234000
2000
hay đều đã qua đời.
04:11
But more significantly,
90
236000
2000
Nhưng quan trọng hơn,
04:13
they gave me the ability
91
238000
2000
họ đã dạy tôi biết cách
04:15
to believe,
92
240000
2000
tin tưởng,
04:17
totally, to believe that I could.
93
242000
3000
hoàn toàn tin rằng tôi có thể làm được.
04:20
And so when I heard that eye specialist
94
245000
2000
Vậy nên khi tôi nghe người chuyên viên về mắt
04:22
tell me all the things, a big fat "no,"
95
247000
4000
nói về những điều đó, một từ "không" thẳng thừng,
04:26
everybody imagines I was devastated.
96
251000
2000
mọi người hãy tưởng tượng tôi đã suy sụp như thế nào.
04:28
And don't get me wrong, because when I first heard it --
97
253000
3000
Đừng nghĩ sai về tôi, bởi vì khi tôi lần đầu tiên nghe điều đó --
04:31
aside from the fact that I thought he was insane --
98
256000
2000
ngoài việc cho rằng bác sĩ kia thật điên rồ --
04:33
I got that thump in my chest,
99
258000
2000
tôi như bị một cú thụi mạnh vào ngực --
04:35
just that "huh?"
100
260000
3000
giống như thế này "huh".
04:38
But very quickly I recovered. It was like that.
101
263000
3000
Ngay lập tức tôi lấy lại được bình tĩnh. Nó giống như thế này.
04:41
The first thing I thought about was my mom,
102
266000
2000
Lúc đó điều đầu tiên tôi nghĩ đến là mẹ tôi
04:43
who was crying over beside me.
103
268000
2000
người đang khóc nức nở bên cạnh tôi.
04:45
And I swear to God, I walked out of his office,
104
270000
2000
Và trong khi bước ra khỏi phòng khám, tôi đã thề với chúa,
04:47
"I will drive. I will drive.
105
272000
3000
"Mình sẽ lái xe. Mình sẽ lái xe.
04:50
You're mad. I'll drive. I know I can drive."
106
275000
3000
Mọi người điên rồi. Mình sẽ lái xe. Mình biết mình có thể lái xe."
04:53
And with the same dogged determination
107
278000
2000
Và cũng với cùng một quyết tâm lì lợm
04:55
that my father had bred into me since I was such a child --
108
280000
3000
mà bố tôi đã truyền cho tôi khi tôi mới chỉ là một đứa trẻ --
04:58
he taught me how to sail,
109
283000
2000
ông đã dạy tôi cách chèo thuyền,
05:00
knowing I could never see where I was going, I could never see the shore,
110
285000
3000
dù biết rằng tôi chẳng thể nhìn thấy tôi đang đi đâu, cũng chẳng thể nhìn thấy bờ,
05:03
and I couldn't see the sails, and I couldn't see the destination.
111
288000
3000
tôi cũng không thể trông thấy những cánh buồm và không thấy được đích đến.
05:06
But he told me to believe
112
291000
3000
Nhưng bố tôi bảo tôi hãy tin tưởng
05:09
and feel the wind in my face.
113
294000
2000
và cảm nhận những cơn gió lùa vào mặt tôi.
05:11
And that wind in my face made me believe
114
296000
3000
Chính những làn gió phả vào mặt đã làm tôi tin rằng
05:14
that he was mad and I would drive.
115
299000
2000
ông bác sĩ bị điên và tôi sẽ lái xe.
05:16
And for the next 11 years,
116
301000
2000
Trong 11 năm tiếp đó,
05:18
I swore nobody would ever find out that I couldn't see,
117
303000
2000
tôi thề rằng không ai có thể phát hiện ra là tôi bị mù,
05:20
because I didn't want to be a failure,
118
305000
2000
bởi vì tôi không muốn thất bại,
05:22
and I didn't want to be weak.
119
307000
2000
tôi không muốn là một người yếu đuối.
05:24
And I believed I could do it.
120
309000
2000
Tôi đã tin là tôi sẽ thành công.
05:26
So I rammed through life as only a Casey can do.
121
311000
3000
Tôi đâm qua cuộc đời như cách mà chỉ mình làm được.
05:29
And I was an archeologist, and then I broke things.
122
314000
3000
Tôi đã từng là một nhà khảo cổ học, và tôi làm vỡ các thứ.
05:32
And then I managed a restaurant, and then I slipped on things.
123
317000
2000
Và rồi tôi quản lý một nhà hàng, và tôi vấp chân lên các thứ.
05:34
And then I was a masseuse. And then I was a landscape gardener.
124
319000
2000
Và rồi tôi đi làm massage. Và rồi tôi đi thiết kế vườn cảnh.
05:36
And then I went to business school.
125
321000
2000
Và rôi tôi đi học kinh doanh.
05:38
And you know, disabled people are hugely educated.
126
323000
2000
Những người tàn tật nhận được nền giáo dục rất tốt.
05:40
And then I went in and I got a global consulting job with Accenture.
127
325000
3000
Tôi đỗ vào và nhận được công việc tư vấn toàn cầu với Accenture.
05:43
And they didn't even know.
128
328000
3000
Và họ thậm chí còn không biết.
05:46
And it's extraordinary
129
331000
2000
Niềm tin có thể đưa bạn
05:48
how far belief can take you.
130
333000
3000
đi xa đến mức đáng kinh ngạc.
05:51
In 1999,
131
336000
2000
Năm 1999,
05:53
two and a half years into that job,
132
338000
3000
khi tôi đã làm công việc đó được hai năm rưỡi,
05:56
something happened.
133
341000
2000
một chuyện xảy ra --
05:58
Wonderfully, my eyes decided, enough.
134
343000
3000
tuyệt vời thay, mắt tôi quyết định rằng, đủ rồi.
06:02
And temporarily,
135
347000
2000
Và trong một thời gian ngắn,
06:04
very unexpectedly,
136
349000
2000
vô cùng bất ngờ,
06:06
they dropped.
137
351000
2000
chúng suy giảm rõ rệt.
06:08
And I'm in one of the most competitive environments in the world,
138
353000
3000
Và tôi đang thuộc một trong những môi trường cạnh tranh cao nhất thế giới,
06:11
where you work hard, play hard, you gotta be the best, you gotta be the best.
139
356000
3000
nơi mà bạn làm mạnh, chơi mạnh, anh phải là số một, anh phải là số một.
06:14
And two years in,
140
359000
2000
Và hai năm đó,
06:16
I really could see very little.
141
361000
3000
tôi thực ra chỉ thấy được rất lờ mờ.
06:19
And I found myself in front of an HR manager
142
364000
3000
Và tôi đã đứng trước quản lý nhân sự,
06:22
in 1999,
143
367000
2000
năm 1999
06:24
saying something I never imagined that I would say.
144
369000
3000
nói một điều mà tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ nói.
06:27
I was 28 years old.
145
372000
2000
Tôi đã 28 tuổi.
06:29
I had built a persona all around what I could and couldn't do.
146
374000
4000
Mọi người đã có ý niệm chung về những việc tôi làm được và không làm được.
06:33
And I simply said,
147
378000
3000
Và tôi chỉ đơn giản nói là,
06:36
"I'm sorry.
148
381000
3000
"Xin lỗi.
06:39
I can't see, and I need help."
149
384000
4000
Tôi không nhìn thấy, và tôi cần giúp đỡ."
06:44
Asking for help can be incredibly difficult.
150
389000
3000
Nhờ giúp đỡ có thể vô cùng khó khăn.
06:47
And you all know what it is. You don't need to have a disability to know that.
151
392000
3000
Các bạn đều biết nó rất khó khăn; bạn không cần phải tàn tật mới biết điều đó.
06:50
We all know how hard it is
152
395000
2000
Chúng ta đều biết
06:52
to admit weakness and failure.
153
397000
2000
chấp nhận điểm yếu và thất bại khó khăn đến thế nào.
06:54
And it's frightening, isn't it?
154
399000
2000
Và điều đó thật đáng sợ, phải không?
06:56
But all that belief had fueled me so long.
155
401000
2000
Nhưng lòng tin đã nâng đỡ tôi suốt thời gian đó.
06:58
And can I tell you, operating in the sighted world when you can't see,
156
403000
4000
Có thể nói, sống trong thế giới bình thường khi bạn không nhìn thấy được,
07:02
it's kind of difficult -- it really is.
157
407000
3000
khá là khó - thực sự khó khăn.
07:05
Can I tell you, airports are a disaster.
158
410000
2000
Sân bay là một nơi khủng khiếp.
07:07
Oh, for the love of God.
159
412000
2000
Lạy chúa tôi.
07:09
And please, any designers out there?
160
414000
2000
Và làm ơn, những nhà thiết kế ở đây.
07:11
OK, designers, please put up your hands, even though I can't even see you.
161
416000
3000
Các nhà thiết kế, làm ơn giơ tay lên, dù tôi không nhìn thấy các bạn.
07:14
I always end up in the gents' toilets.
162
419000
3000
Tôi luôn vào nhầm toilet cho đàn ông.
07:17
And there's nothing wrong with my sense of smell.
163
422000
2000
Và không có phải vì tôi có vấn đề về thính giác.
07:19
But can I just tell you,
164
424000
2000
Nhưng tôi có thể nói với các bạn,
07:21
the little sign for a gents' toilet or a ladies' toilet
165
426000
3000
dấu hiệu nho nhỏ cho toilet đàn ông hay phụ nữ
07:24
is determined by a triangle.
166
429000
2000
được xác định bằng một hình tam giác.
07:26
Have you ever tried to see that
167
431000
2000
Bạn đã bao giờ thử nhìn hình đó
07:28
if you have Vaseline in front of your eyes?
168
433000
4000
với một lớp vaseline trước mắt chưa?
07:32
It's such a small thing, right?
169
437000
3000
Một hình thật quá nhỏ, đúng không?
07:35
And you know how exhausting it can be
170
440000
2000
Và bạn biết mệt mỏi thế nào
07:37
to try to be perfect when you're not,
171
442000
2000
khi phải cố gắng tỏ ra hoàn hảo trong khi bạn không như thế,
07:39
or to be somebody that you aren't?
172
444000
2000
hoặc tỏ ra là ai khác bản thân bạn?
07:41
And so after admitting I couldn't see to HR,
173
446000
2000
Vậy nên sau khi thú nhận mình không nhìn thấy với người quản lý nhân sự,
07:43
they sent me off to an eye specialist.
174
448000
2000
họ cho tôi đi gặp chuyên viên nhãn khoa.
07:45
And I had no idea that this man was going to change my life.
175
450000
3000
Và tôi không hề biết người đó sẽ thay đổi cuộc sống của mình.
07:48
But before I got to him, I was so lost.
176
453000
3000
Nhưng trước khi gặp anh ta, tôi đã rất mất định hướng.
07:51
I had no idea who I was anymore.
177
456000
2000
Tôi không biết mình là ai nữa.
07:53
And that eye specialist, he didn't bother testing my eyes.
178
458000
2000
Và người chuyên viên nhãn khoa đó, ông ta không cần kiểm tra mắt tôi.
07:55
God no, it was therapy.
179
460000
2000
Lạy chúa, đó là cách điều trị.
07:57
And he asked me several questions,
180
462000
2000
Và ông ta hỏi tôi vào câu hỏi,
07:59
of which many were, "Why?
181
464000
2000
trong số đó có rất nhiều "Tại sao?"
08:01
Why are you fighting so hard
182
466000
3000
Tại sao cô phải đấu tranh quá mệt mỏi
08:04
not to be yourself?
183
469000
2000
để không phải là mình?
08:06
And do you love what you do, Caroline?"
184
471000
3000
Và cô muốn làm gì, Caroline?"
08:09
And you know, when you go to a global consulting firm,
185
474000
2000
Bạn biết đấu, khi bạn đi làm cho một công ty tư vấn toàn cầu,
08:11
they put a chip in your head, and you're like,
186
476000
2000
họ gắn một con chip vào đầu bạn, và bạn sẽ như thế này,
08:13
"I love Accenture. I love Accenture. I love my job. I love Accenture.
187
478000
2000
"Tôi yêu Accenture. Tôi yêu Accenture. Tôi yêu công việc của mình. Tôi yêu Accenture.
08:15
I love Accenture. I love Accenture. I love my job. I love Accenture." (Laughter)
188
480000
3000
Tôi yêu Accenture. Tôi yêu công việc của mình. Tôi yêu Accenture."
08:18
To leave would be failure.
189
483000
2000
Bỏ việc là thất bại.
08:20
And he said, "Do you love it?"
190
485000
2000
Và ông ấy hỏi, "Cô có yêu nó không?"
08:22
I couldn't even speak I was so choked up.
191
487000
2000
Tôi thậm chí không thể thốt lên lời vì quá nghẹn ngào.
08:24
I just was so -- how do I tell him?
192
489000
3000
Tôi cảm thấy quá -- làm sao để tôi nói với ông ta được?
08:27
And then he said to me, "What did you want to be when you were little?"
193
492000
3000
Lúc đó ông ấy hỏi tôi "Khi còn nhỏ cô muốn làm gì?"
08:30
Now listen, I wasn't going to say to him, "Well, I wanted to race cars and motorbikes."
194
495000
3000
Giờ nghe này, tôi sẽ không nói với ông ta "Tôi muốn đua xe ô tô và xe máy."
08:33
Hardly appropriate at this moment in time.
195
498000
2000
Không phù hợp với thời điểm lúc đó chút nào.
08:35
He thought I was mad enough anyway.
196
500000
2000
Thế nào ông ấy cũng nghĩ tôi bị điên.
08:37
And as I left his office,
197
502000
2000
Và khi tôi rời văn phòng ông ấy,
08:39
he called me back
198
504000
2000
ông ấy gọi tôi lại
08:41
and he said, "I think it's time.
199
506000
3000
và nói "Tôi nghĩ đến lúc rồi.
08:44
I think it's time
200
509000
2000
Tôi nghĩ đã đến lúc
08:46
to stop fighting and do something different."
201
511000
2000
dừng chiến đấu và làm điều gì khác."
08:48
And that door closed.
202
513000
2000
Và cánh cửa đóng lại.
08:50
And that silence just outside a doctor's office,
203
515000
2000
Và cái yên lặng bên ngoài một văn phòng bác sĩ,
08:52
that many of us know.
204
517000
3000
cái yên lặng đó, rất nhiều chúng ta đều biết.
08:55
And my chest ached.
205
520000
2000
Ngực tôi đau nhói.
08:57
And I had no idea where I was going. I had no idea.
206
522000
2000
Tôi không biết mình sẽ đi đâu. Tôi không biết.
08:59
But I did know the game was up.
207
524000
2000
Nhưng tôi biết trò chơi đã kết thúc.
09:01
And I went home, and, because the pain in my chest ached so much,
208
526000
2000
Và tôi về nhà, và bởi nối đau trong ngực quá nhức nhối,
09:03
I thought, "I'll go out for a run."
209
528000
2000
tôi nghĩ "Mình sẽ chạy."
09:05
Really not a very sensible thing to do.
210
530000
2000
Không phải là một điều hợp lý cho lắm.
09:07
And I went on a run that I know so well.
211
532000
2000
Và tôi chạy theo con đường mình đã biết quá rõ.
09:09
I know this run so well, by the back of my hand.
212
534000
3000
Tôi biết đường chạy này quá rõ, như lòng bàn tay mình vậy.
09:12
I always run it perfectly fine.
213
537000
2000
Tôi luôn luôn chạy trên đó một cách hoàn hảo.
09:14
I count the steps and the lampposts and all those things
214
539000
2000
Tôi đếm số bước và những cột đèn và mọi thứ
09:16
that visually impaired people have a tendency to have a lot of meetings with.
215
541000
3000
mà những người thị lực kém thường đụng phải.
09:19
And there was a rock that I always missed.
216
544000
2000
Và có một hòn đá tôi luôn luôn quên.
09:21
And I'd never fallen on it, never.
217
546000
2000
Tôi chưa bao giờ vấp vào nó, chưa bao giờ.
09:23
And there I was crying away,
218
548000
2000
Lúc đó tôi đập mạnh vào hòn đá đó,
09:25
and smash, bash on my rock.
219
550000
2000
bật khóc không dừng được.
09:27
Broken, fallen over
220
552000
3000
Đổ vỡ, thảm hại
09:30
on this rock
221
555000
2000
trên một hòn đá
09:32
in the middle of March in 2000,
222
557000
2000
giữa tháng 3 năm 2000 --
09:34
typical Irish weather on a Wednesday --
223
559000
2000
thời tiết đặc trưng của Ireland một ngày thứ 4 --
09:36
gray, snot, tears everywhere,
224
561000
2000
xám xịt, nước mũi nước mắt vòng quanh --
09:38
ridiculously self-pitying.
225
563000
2000
tự than vãn một cách lố bịch.
09:40
And I was floored, and I was broken,
226
565000
2000
Tôi đã vấp ngã, và tôi đã đổ vỡ,
09:42
and I was angry.
227
567000
2000
và tôi đã tức giận.
09:44
And I didn't know what to do.
228
569000
2000
Và tôi không biết phải làm gì.
09:46
And I sat there for quite some time going,
229
571000
2000
Tôi ngồi đó khá lâu,
09:48
"How am I going to get off this rock and go home?
230
573000
2000
"Làm thế nào tôi có thể đứng lên khỏi hòn đá này và về nhà được?
09:50
Because who am I going to be?
231
575000
2000
Bởi tôi sẽ là ai?
09:52
What am I going to be?"
232
577000
2000
Tôi sẽ là ai?"
09:54
And I thought about my dad,
233
579000
2000
Và tôi nghĩ về cha mình,
09:56
and I thought, "Good God, I'm so not Sue now."
234
581000
3000
tôi nghĩ rằng "Lạy chúa, giờ con thật không đúng với Sue."
09:59
And I kept thinking over and over in my mind,
235
584000
2000
Tôi cứ nghĩ đi nghĩ lại trong óc,
10:01
what had happened? Where did it go wrong? Why didn't I understand?
236
586000
3000
chuyện gì đã xảy ra? Sai lầm ở đâu? Tại sao tôi không hiểu?
10:04
And you know, the extraordinary part of it
237
589000
2000
Và bạn biết đấy điều đặc biệt về nó
10:06
is I just simply had no answers.
238
591000
2000
đó là tôi chỉ đơn giản không có câu trả lời nào;
10:08
I had lost my belief.
239
593000
2000
tôi đã mất niềm tin.
10:10
Look where my belief had brought me to.
240
595000
2000
Nhìn xem lòng tin đã đưa tôi tới đâu.
10:12
And now I had lost it. And now I really couldn't see.
241
597000
2000
Và giờ tôi đã đánh mất nó. Và giờ tôi thật sự không thể thấy.
10:14
I was crumpled.
242
599000
2000
Tôi như bị vò nát.
10:16
And then I remember thinking about that eye specialist
243
601000
3000
Khi đó tôi nhớ rằng người chuyên viên nhãn khoa
10:19
asking me, "What do you want to be? What do you want to be?
244
604000
3000
hỏi mình "Cô muốn là ai? Cô muốn là ai?
10:22
What did you want to be when you were little? Do you love what you do?
245
607000
2000
Khi còn nhỏ cô muốn là ai? Cô có yêu việc mình làm không?
10:24
Do something different. What do you want to be?
246
609000
2000
Làm điều gì đó khác biệt. Cô muốn là ai?
10:26
Do something different. What do you want to be?"
247
611000
3000
Làm điều gì đó khác biệt. Cô muốn là ai?
10:29
And really slowly, slowly, slowly,
248
614000
3000
Và thật chậm rãi, chậm rãi, chậm rãi,
10:32
it happened.
249
617000
2000
điều đó xảy ra.
10:34
And it did happen this way.
250
619000
3000
Nó xảy ra như thế này.
10:37
And then the minute it came,
251
622000
2000
Giây phút nó đến
10:39
it blew up in my head
252
624000
2000
nó nổ tung trong tâm trí tôi
10:41
and bashed in my heart --
253
626000
2000
và trong trái tim,
10:43
something different.
254
628000
3000
một điều khác biệt,
10:46
"Well, how about Mowgli from 'The Jungle Book'?
255
631000
4000
"Chà, Mowgli trong "Quyển sách rừng xanh" thì sao?
10:50
You don't get more different than that."
256
635000
3000
Mình cũng không kỳ dị hơn thế là bao."
10:53
And the moment, and I mean the moment,
257
638000
2000
Và khoảnh khắc đó,
10:55
the moment that hit me,
258
640000
2000
khoảnh khắc điều đó đến với tôi,
10:57
I swear to God,
259
642000
2000
xin thề với Chúa,
10:59
it was like woo hoo! You know -- something to believe in.
260
644000
3000
nó giống như là 'woohoo!' bạn biết không -- một điều để tin tưởng.
11:02
And nobody can tell me no.
261
647000
2000
Và không ai có thể bảo tôi không.
11:04
Yes, you can say I can't be an archeologist.
262
649000
2000
Phải, anh có thể nói tôi không thể làm khảo cổ.
11:06
But you can't tell me, no, I can't be Mowgli, because guess what?
263
651000
2000
Nhưng anh không thể bảo tôi, không, cô không thể làm Mowgli, bởi vì sao anh biết không/
11:08
Nobody's ever done it before, so I'm going to go do it.
264
653000
2000
Chưa ai từng làm việc đó, thế nên tôi sẽ làm nó.
11:10
And it doesn't matter whether I'm a boy or a girl, I'm just going to scoot.
265
655000
3000
Và tôi là trai hay gái không quan trọng, giờ tôi sẽ biến đi.
11:13
And so I got off that rock, and, oh my God, did I run home.
266
658000
2000
Thế là tôi đứng dậy khỏi hòn đá, và, lạy chúa tôi, tôi chạy về nhà.
11:15
And I sprinted home, and I didn't fall, and I didn't crash.
267
660000
3000
Tôi chạy như bay về nhà, và tôi không ngã, tôi không va đập.
11:18
And I ran up the stairs, and there was one of my favorite books of all time,
268
663000
3000
Và tôi chạy lên cầu thang, và có một trong những quyển sách tôi luôn yêu quý,
11:21
"Travels on My Elephant" by Mark Shand -- I don't know if any of you know it.
269
666000
3000
"Du hành trên chú voi của tôi" viết bởi Mark Shand -- không biết ai trong số các bạn biết quyển này không.
11:24
And I grabbed this book off, and I'm sitting on the couch
270
669000
2000
Tôi với lấy quyển sách xuống, và ngồi lên ghế sofa
11:26
going, "I know what I'm going to do.
271
671000
2000
nghĩ rằng "Tôi biết mình sẽ làm gì.
11:28
I know how to be Mowgli.
272
673000
2000
Tôi sẽ làm Mowgli.
11:30
I'm going to go across India
273
675000
2000
Tôi sẽ đi xuyên Ấn Độ
11:32
on the back of an elephant.
274
677000
2000
trên lưng một con voi.
11:34
I'm going to be an elephant handler."
275
679000
3000
Tôi sẽ trở thành một người quản voi."
11:38
And I had no idea
276
683000
2000
Và tôi không biết
11:40
how I was going to be an elephant handler.
277
685000
3000
làm cách nào mình sẽ trở thành một người quản voi.
11:43
From global management consultant to elephant handler.
278
688000
3000
Từ chuyên viên tư vấn quản lý toàn cầu tới người quản voi.
11:46
I had no idea how. I had no idea how you hire an elephant, get an elephant.
279
691000
3000
Tôi hoàn toàn không biết làm cách nào. Tôi hoàn toàn không biết thuê voi thế nào, kiếm voi thế nào.
11:49
I didn't speak Hindi. I'd never been to India. Hadn't a clue.
280
694000
3000
Tôi không nói tiếng Hindi. Tôi chưa từng tới Ấn Độ -- không có bất cứ ý niệm nào.
11:52
But I knew I would.
281
697000
2000
Nhưng tôi biết mình sẽ làm được.
11:54
Because, when you make a decision at the right time and the right place,
282
699000
3000
Bởi vì, khi bạn đưa ra một quyết định vào đúng nơi đúng lúc,
11:57
God, that universe makes it happen for you.
283
702000
2000
Chúa ơi, cả vũ trụ sẽ làm điều đó cho bạn.
11:59
Nine months later, after that day on snot rock,
284
704000
3000
Chín tháng sau cái ngày vấp ngã đó,
12:02
I had the only blind date in my life
285
707000
2000
tôi có cuộc gặp không biết mặt trước duy nhất trong cuộc đời
12:04
with a seven and a half foot elephant called Kanchi.
286
709000
4000
và một chút voi cao 2 mét 3 tên là Kanchi.
12:08
And together we would trek a thousand kilometers
287
713000
2000
Và cùng nhau chúng tôi sẽ băng qua hàng ngàn cây số
12:10
across India.
288
715000
2000
xuyên Ấn Độ.
12:12
(Applause)
289
717000
2000
(Vỗ tay)
12:14
The most powerful thing of all,
290
719000
2000
Điều có tác động mạnh mẽ nhất,
12:16
it's not that I didn't achieve before then. Oh my God, I did.
291
721000
2000
không phải là những thứ tôi chưa đạt được trước đó -- Chúa ơi, tôi đã làm được một số việc.
12:18
But you know, I was believing in the wrong thing.
292
723000
3000
Nhưng bạn biết đấy, tôi đã tin vào một điều sai lầm.
12:21
Because I wasn't believing in me,
293
726000
2000
Bởi tôi không tin vào bản thân --
12:23
really me, all the bits of me --
294
728000
2000
chính bản thân tôi, mọi điều về tôi --
12:25
all the bits of all of us.
295
730000
2000
mọi điều về tất cả chúng ta.
12:27
Do you know how much of us all pretend to be somebody we're not?
296
732000
3000
Bạn có biết chúng ta đều tỏ ra là người khác đến mức nào không?
12:30
And you know what, when you really believe in yourself and everything about you,
297
735000
3000
Và bạn biết không, khi bạn thực sự tin vào bản thân mình và mọi thứ của mình,
12:33
it's extraordinary what happens.
298
738000
2000
những điều xảy ra thật phi thường.
12:35
And you know what, that trip, that thousand kilometers,
299
740000
2000
Và bạn biết không, chuyến đi đó, hàng ngàn cây số đó,
12:37
it raised enough money for 6,000 cataract eye operations.
300
742000
3000
đã gây đủ tiền cho 6000 cuộc giải phẫu mắt.
12:40
Six thousand people got to see because of that.
301
745000
2000
6000 người được nhìn thấy nhờ vào đó.
12:42
When I came home off that elephant,
302
747000
2000
Khi tôi xuống khỏi con voi,
12:44
do you know what the most amazing part was?
303
749000
2000
bạn có biết điều tuyệt vời nhất là gì không?
12:46
I chucked in my job at Accenture.
304
751000
2000
Tôi bỏ việc ở Accenture.
12:48
I left, and I became a social entrepreneur,
305
753000
2000
Tôi ra đi, và trở thành một nhà doanh nghiệp xã hội,
12:50
and I set up an organization with Mark Shand called Elephant Family,
306
755000
3000
tôi thành lập một tổ chức với Mark Shand gọi là Gia đình Voi,
12:53
which deals with Asian elephant conservation.
307
758000
2000
hoạt động về bảo tồn voi châu Á.
12:55
And I set up Kanchi,
308
760000
2000
Và tôi thành lập Kanchi
12:57
because my organization was always going to be named after my elephant,
309
762000
3000
vì tổ chức của tôi sẽ phải được đặt theo tên con voi của tôi,
13:00
because disability is like the elephant in the room.
310
765000
2000
bởi vì tàn tật giống như một con voi trong phòng.
13:02
And I wanted to make you see it in a positive way --
311
767000
3000
Tôi muốn các bạn nhìn điều này theo cách tích cực --
13:05
no charity, no pity.
312
770000
2000
không từ thiện, không thương hại.
13:07
But I wanted to work only and truly
313
772000
2000
Tôi muốn hoạt động duy nhất
13:09
with business and media leadership
314
774000
2000
trong lĩnh vực lãnh đạo kinh doanh và truyền thông
13:11
to totally reframe disability
315
776000
2000
để hoàn toàn thay đổi lại sự tàn tật
13:13
in a way that was exciting and possible.
316
778000
3000
theo một cách khả thi và đầy hào hứng.
13:16
It was extraordinary.
317
781000
3000
Điều đó thật phi thường.
13:19
That's what I wanted to do.
318
784000
2000
Đó là điều tôi muốn thực hiện.
13:21
And I never thought about noes anymore, or not seeing,
319
786000
2000
Và tôi thôi không nghĩ về những câu "không", hay không nhìn thấy,
13:23
or any of that kind of nothing.
320
788000
2000
hay tất cả những thứ không thể đó nữa.
13:25
It just seemed that it was possible.
321
790000
3000
Điều đó dường như là khả thi.
13:28
And you know, the oddest part is,
322
793000
3000
Và bạn biết đấy, phần kỳ lạ nhất là,
13:31
when I was on my way traveling here to TED,
323
796000
2000
khi tôi đi tới TED,
13:33
I'll be honest, I was petrified.
324
798000
3000
chân thành mà nói, tôi sợ đến chết điếng.
13:36
And I speak,
325
801000
2000
Và tôi nói,
13:38
but this is an amazing audience,
326
803000
2000
đây là những khán giả tuyệt vời,
13:40
and what am I doing here?
327
805000
3000
và tôi đang làm gì trên này?
13:43
But as I was traveling here,
328
808000
2000
Nhưng khi tôi đang tới đây,
13:45
you'll be very happy to know,
329
810000
2000
bạn sẽ rất vui khi biết rằng,
13:47
I did use my white symbol stick cane,
330
812000
2000
tôi có dùng cây gậy có biểu tượng trắng của mình,
13:49
because it's really good to skip queues in the airport.
331
814000
2000
vì thật tuyệt khi không phải xếp hàng ở sân bay.
13:51
And I got my way here
332
816000
2000
Và tôi đi đến đây
13:53
being happily proud that I couldn't see.
333
818000
3000
cảm thấy tự hào một cách hạnh phúc rằng mình không nhìn được.
13:56
And the one thing is that a really good friend of mine,
334
821000
2000
Có một chuyện là, một người bạn rất tốt của tôi,
13:58
he texted me on the way over, knowing I was scared.
335
823000
3000
nhắn tin cho tôi khi tôi đang lên, biết rằng tôi cảm thấy rất run.
14:01
Even though I present confident, I was scared.
336
826000
2000
Dù tôi tỏ ra tự tin, tôi thấy rất run.
14:03
He said, "Be you."
337
828000
3000
Anh ấy nói "Là chính mình."
14:06
And so here I am.
338
831000
2000
Thế nên tôi ở đây.
14:08
This is me, all of me.
339
833000
3000
Đây là tôi, bản thân tôi.
14:11
(Applause)
340
836000
8000
(Vỗ tay)
14:19
And I have learned, you know what,
341
844000
2000
Và tôi đã học được, bạn biết không,
14:21
cars and motorbikes and elephants,
342
846000
3000
ô tô và xe máy và những chú voi,
14:24
that's not freedom.
343
849000
2000
đó không phải là tự do.
14:26
Being absolutely true to yourself is freedom.
344
851000
3000
Tuyệt đối sống đúng với chính mình, đó là tự do.
14:29
And I never needed eyes to see -- never.
345
854000
3000
Và tôi chưa bao giờ cần đôi mắt để thấy -- chưa bao giờ.
14:32
I simply needed vision and belief.
346
857000
2000
Tôi đơn giản chỉ cần tầm nhìn và niềm tin.
14:34
And if you truly believe --
347
859000
2000
Và nếu bạn thực sự tin tưởng --
14:36
and I mean believe from the bottom of your heart --
348
861000
2000
tôi muốn nói rằng tin tưởng từ đáy lòng --
14:38
you can make change happen.
349
863000
2000
bạn có thể tạo ra thay đổi.
14:40
And we need to make it happen,
350
865000
2000
Và chúng ta cần tạo ra nó,
14:42
because every single one of us --
351
867000
2000
bởi mọi cá nhân trong chúng ta --
14:44
woman, man, gay, straight,
352
869000
3000
phụ nữ, đàn ông, gay, không gay,
14:47
disabled, perfect,
353
872000
2000
tàn tật, hoàn hảo,
14:49
normal, whatever --
354
874000
2000
bình thường, sao cũng được --
14:51
everyone of us
355
876000
2000
mọi người trong chúng ta
14:53
must be the very best of ourselves.
356
878000
3000
phải là bản thân tốt nhất của chính mình.
14:56
I no longer want anybody to be invisible.
357
881000
3000
Tôi không muốn bất cứ ai là vô hình nữa.
14:59
We all have to be included.
358
884000
2000
Chúng ta đều phải được công nhận.
15:01
And stop with the labels, the limiting.
359
886000
2000
Và quá đủ với những nhãn mác, những giới hạn --
15:03
Losing of labels,
360
888000
2000
bỏ chúng đi.
15:05
because we are not jam jars.
361
890000
2000
Bởi chúng ta không phải những lọ mứt;
15:07
We are extraordinary, different, wonderful people.
362
892000
3000
chúng ta là những con người phi thường, khác biệt, tuyệt vời.
15:10
Thank you.
363
895000
2000
Xin cảm ơn.
15:12
(Applause)
364
897000
15000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Caroline Casey - Inclusivity activistCaroline Casey works relentlessly to bring out a global shift in business inclusion, and ensure that everyone can live their life without limit or labels.
Why you should listen
Caroline Casey is an award-winning social entrepreneur, Ashoka Fellow and Young Global Leader of the World Economic Forum. Since taking the life-changing decision at 28 to leave her career in management consulting, Caroline has committted to creating inclusion for all.
In 2000, she rode 1,000 kilometers across India on an elephant to raise funds for Sight Savers. Then, as founding CEO of Kanchi, in Dublin, she developed a set of best practices for businesses, to help them see "disabled" workers as an asset, as opposed to a liability. Hundreds of companies have adopted these standards, changing their policies and attitudes. In 2004, Casey started the Ability Awards, sponsored by 02, to recognize Irish businesses for their inclusion of people with disabilities, as employees, suppliers, customers and members of the community. The initiative received great international praise and, in 2010, a parallel program was launched in Spain, backed by Telefónica.
In 2015 Casey founded business inclusion company Binc which, in August 2017, launched #valuable – a worldwide ‘call to action’ for business to recognise the value and potential of the 1 billion people living with a disability and position disability equally on the global business agenda. To start the conversation and build momentum, Casey, who is registered blind, embarked on a 1,000km horse adventure through Colombia, ending with a keynote address at ‘One Young World Summit 2017’ in Bogota, Colombia.
Join the conversation @valuabletribe
Caroline Casey | Speaker | TED.com