TED@BCG Milan
Vittorio Loreto: Need a new idea? Start at the edge of what is known
Vittorio Loreto: Cần một ý tưởng mới? Hãy bắt đầu với những gì đã biết
Filmed:
Readability: 3.9
1,544,594 views
"Những ý tưởng tuyệt vời đến từ đâu?" Bắt đầu với câu hỏi này trong tâm trí, Vittorio Loreto đưa chúng ta qua một hành trình khám phá đề án toán học có thể giải thích sự ra đời của cái mới. Tìm hiểu thêm về lý thuyết "liền kề khả thi" - sự giao thoa của những điều thực tế và những gì có thể - và cách toán học đằng sau nó có thể giải thích cách chúng ta tạo ra những ý tưởng mới.
Vittorio Loreto - Physicist
Vittorio Loreto is passionate about the complexity of the world around us in all its forms and he actively tries to decode it. Full bio
Vittorio Loreto is passionate about the complexity of the world around us in all its forms and he actively tries to decode it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
We have all probably wondered
0
2349
2867
Chúng ta hẳn đều đã từng thắc mắc
00:17
how great minds achieved
what they achieved, right?
what they achieved, right?
1
5240
4176
làm sao những bộ não vĩ đại đạt được
thành tựu, phải không?
thành tựu, phải không?
00:21
And the more astonishing
their achievements are,
their achievements are,
2
9440
2656
Và khi những thành tựu ấy
càng đáng kinh ngạc,
càng đáng kinh ngạc,
00:24
the more we call them geniuses,
3
12120
2536
thì ta càng gọi họ là thiên tài,
00:26
perhaps aliens
4
14680
1536
có thể là người ngoài vũ trụ,
00:28
coming from a different planet,
5
16239
2097
đến từ 1 hành tinh khác,
00:30
definitely not someone like us.
6
18360
2656
chắc chắn không giống chúng ta.
00:33
But is that true?
7
21040
1776
Nhưng điều đó có thật không?
00:34
So let me start with an example.
8
22840
1800
Để tôi bắt đầu bằng 1 ví dụ.
00:37
You all know the story
of Newton's apple, right? OK.
of Newton's apple, right? OK.
9
25440
3816
Các vị hẳn đều biết câu chuyện
về trái táo của Newton chứ? OK.
về trái táo của Newton chứ? OK.
00:41
Is that true? Probably not.
10
29280
2936
Nó có thật không? Có thể là không.
00:44
Still, it's difficult to think
that no apple at all was there.
that no apple at all was there.
11
32240
5216
Nhưng vẫn thật khó tin là
chẳng có trái táo nào.
chẳng có trái táo nào.
00:49
I mean some stepping stone,
some specific conditions
some specific conditions
12
37480
3616
Ý tôi là có 1 số bàn đạp nào đó,
1 số điều kiện nhất định nào đó
1 số điều kiện nhất định nào đó
00:53
that made universal gravitation
not impossible to conceive.
not impossible to conceive.
13
41120
4016
làm cho định luật vạn vật hấp dẫn
không đến nỗi bất khả tư nghị.
không đến nỗi bất khả tư nghị.
00:57
And definitely this was not impossible,
14
45160
2376
Và chắc chắn nó không phải là bất khả,
00:59
at least for Newton.
15
47560
1576
ít nhất là đối với Newton.
01:01
It was possible,
16
49160
1256
Điều đó khả thi,
01:02
and for some reason, it was also there,
17
50440
3056
và vì một lý do nào đó, nó cũng ở đó,
01:05
available at some point,
easy to pick as an apple.
easy to pick as an apple.
18
53520
3776
có sẵn tại một điểm nào đó,
dễ dàng như hái một quả táo.
dễ dàng như hái một quả táo.
01:09
Here is the apple.
19
57320
1616
Đây là 1 quả táo.
01:10
And what about Einstein?
20
58960
2216
Còn Einstein thì sao?
01:13
Was relativity theory another big leap
in the history of ideas
in the history of ideas
21
61200
5296
Liệu thuyết tương đối có là 1 bước
nhảy vọt lớn trong lịch sử của ý tưởng
nhảy vọt lớn trong lịch sử của ý tưởng
01:18
no one else could even conceive?
22
66520
2656
mà không ai khác nghĩ ra được?
01:21
Or rather, was it again
something adjacent and possible,
something adjacent and possible,
23
69200
4456
Hoặc, nó cũng là 1 thứ gần kề
và khả thi
và khả thi
01:25
to Einstein of course,
24
73680
2096
tất nhiên là đối với Einstein,
01:27
and he got there by small steps
and his very peculiar scientific path?
and his very peculiar scientific path?
25
75800
4216
và ông đạt được nó bằng từng
bước nhỏ trên con đường khoa học khác thường của mình
bước nhỏ trên con đường khoa học khác thường của mình
01:32
Of course we cannot conceive this path,
26
80040
2456
Tất nhiên chúng ta không thể
hình dung ra con đường này,
hình dung ra con đường này,
01:34
but this doesn't mean
that the path was not there.
that the path was not there.
27
82520
2480
nhưng nó không có nghĩa là
con đường không có ở đó.
con đường không có ở đó.
01:38
So all of this seems very evocative,
28
86760
4856
Vậy, tất cả điều này có vẻ
rất gợi liên tưởng
rất gợi liên tưởng
01:43
but I would say hardly concrete
29
91640
1536
nhưng tôi xin nói rằng
hầu như không chắc chắn
hầu như không chắc chắn
01:45
if we really want to grasp
the origin of great ideas
the origin of great ideas
30
93200
3576
nếu chúng ta thực sự muốn nắm bắt
nguồn gốc của những ý tưởng tuyệt vời
nguồn gốc của những ý tưởng tuyệt vời
01:48
and more generally the way
in which the new enters our lives.
in which the new enters our lives.
31
96800
4016
và nói rộng hơn là cách chúng ta
nắm bắt cái mới trong cuộc sống.
nắm bắt cái mới trong cuộc sống.
01:52
As a physicist, as a scientist,
32
100840
1976
Là 1 nhà vật lí, 1 nhà khoa học,
01:54
I have learned that posing
the right questions
the right questions
33
102840
2176
tôi đã học được rằng đặt ra câu hỏi đúng
01:57
is half of the solution.
34
105040
2016
đã là một nửa giải pháp.
01:59
But I think now we start having
a great conceptual framework
a great conceptual framework
35
107080
4736
Nhưng tôi nghĩ bây giờ chúng ta bắt đầu
có 1 khuôn khổ khái niệm tuyệt vời
có 1 khuôn khổ khái niệm tuyệt vời
02:03
to conceive and address
the right questions.
the right questions.
36
111840
3176
để hình dung và đặt ra
những câu hỏi đúng.
những câu hỏi đúng.
02:07
So let me drive you
to the edge of what is known,
to the edge of what is known,
37
115040
3456
Vì vậy, hãy để tôi đưa bạn đến biên giới
của những điều đã biết,
của những điều đã biết,
02:10
or at least, what I know,
38
118520
2096
hoặc ít nhất, những gì tôi biết,
02:12
and let me show you that what is known
39
120640
2056
và để tôi chỉ ra rằng những điều đã biết
02:14
could be a powerful
and fascinating starting point
and fascinating starting point
40
122720
4576
có thể là 1 điểm xuất phát lôi cuốn và
có tác động mạnh
có tác động mạnh
02:19
to grasp the deep meaning
of words like novelty, innovation,
of words like novelty, innovation,
41
127320
5096
để nắm bắt ý nghĩa sâu xa của
những thứ như sự đổi mới, cách tân,
những thứ như sự đổi mới, cách tân,
02:24
creativity perhaps.
42
132440
1560
hay có thể là sự sáng tạo.
02:26
So we are discussing the "new,"
43
134880
3336
Vậy chúng ta đang bàn về "cái mới",
02:30
and of course, the science behind it.
44
138240
2656
và tất nhiên, khoa học đằng sau nó.
02:32
The new can enter our lives
in many different ways,
in many different ways,
45
140920
2976
Cái mới có thể bước vào cuộc sống
của ta theo nhiều cách khác nhau,
của ta theo nhiều cách khác nhau,
02:35
can be very personal,
46
143920
1696
có thể rất cá nhân,
02:37
like I meet a new person,
47
145640
1936
như khi tôi gặp 1 người mới,
02:39
I read a new book,
or I listen to a new song.
or I listen to a new song.
48
147600
3296
tôi đọc một cuốn sách mới,
hay nghe một bài hát mới.
hay nghe một bài hát mới.
02:42
Or it could be global,
49
150920
1256
Hoặc nó có thể mang tính toàn cầu,
02:44
I mean, something we call innovation.
50
152200
2056
Ý tôi là, cái chúng ta gọi là sự đổi mới.
02:46
It could be a new theory,
a new technology,
a new technology,
51
154280
2176
Nó có thể là 1 lý thuyết mới,
1 công nghệ mới,
1 công nghệ mới,
02:48
but it could also be a new book
if you're the writer,
if you're the writer,
52
156480
2576
nhưng nó cũng có thể là
1 cuốn sách mới nếu bạn là nhà văn,
1 cuốn sách mới nếu bạn là nhà văn,
02:51
or it could be a new song
if you're the composer.
if you're the composer.
53
159080
2336
hoặc nó có thể là 1 bài hát mới
nếu bạn là nhà soạn nhạc.
nếu bạn là nhà soạn nhạc.
02:53
In all of these global cases,
the new is for everyone,
the new is for everyone,
54
161440
4296
Trong tất cả các ví dụ toàn cầu này,
cái mới dành cho tất cả mọi người,
cái mới dành cho tất cả mọi người,
02:57
but experiencing the new
can be also frightening,
can be also frightening,
55
165760
3816
nhưng trải nghiệm cái mới
có thể cũng đáng sợ,
có thể cũng đáng sợ,
03:01
so the new can also frighten us.
56
169600
3736
vậy cái mới cũng có thể làm chúng ta
sợ hãi.
sợ hãi.
03:05
But still, experiencing the new
means exploring a very peculiar space,
means exploring a very peculiar space,
57
173360
4176
Tuy vậy, trải nghiệm cái mới nghĩa là
khám phá 1 không gian rất đặc biệt,
khám phá 1 không gian rất đặc biệt,
03:09
the space of what could be,
58
177560
2096
không gian của những gì có thể,
03:11
the space of the possible,
the space of possibilities.
the space of possibilities.
59
179680
3176
không gian của những điều làm được,
không gian của các khả năng.
không gian của các khả năng.
03:14
It's a very weird space,
so I'll try to get you through this space.
so I'll try to get you through this space.
60
182880
3456
Đó là một khoảng không rất lạ, vì vậy
tôi sẽ cố giải thích về không gian này.
tôi sẽ cố giải thích về không gian này.
03:18
So it could be a physical space.
61
186360
2016
Nó có thể là một không gian hữu hình.
03:20
So in this case, for instance,
62
188400
1616
Trong trường hợp đó, ví dụ như,
03:22
novelty could be climbing
Machu Picchu for the first time,
Machu Picchu for the first time,
63
190040
4056
cái mới có thể là leo lên
điện Machu Picchu lần đầu,
điện Machu Picchu lần đầu,
03:26
as I did in 2016.
64
194120
1920
như tôi đã làm hồi 2016.
03:28
It could be a conceptual space,
65
196960
1816
Nó có thể là 1 không gian
về khái niệm,
về khái niệm,
03:30
so acquiring new information,
making sense of it, in a word, learning.
making sense of it, in a word, learning.
66
198800
4416
như tiếp thu thông tin mới,
làm cho nó có nghĩa, tóm lại, học tập.
làm cho nó có nghĩa, tóm lại, học tập.
03:35
It could be a biological space.
67
203240
1936
Nó có thể là một không gian sinh học.
03:37
I mean, think about the never-ending
fight of viruses and bacteria
fight of viruses and bacteria
68
205200
4096
Ý tôi là, hãy nghĩ về cuộc chiến không
bao giờ kết thúc giữa virus và vi khuẩn
bao giờ kết thúc giữa virus và vi khuẩn
03:41
with our immune system.
69
209320
1936
với hệ miễn dịch của chúng ta.
03:43
And now comes the bad news.
70
211280
1736
Và bây giờ là tin xấu.
03:45
We are very, very bad
at grasping this space.
at grasping this space.
71
213040
3296
Chúng ta rất, rất tệ trong việc
nắm bắt không gian này.
nắm bắt không gian này.
03:48
Think of it. Let's make an experiment.
72
216360
2016
Nghĩ xem. Hãy làm 1 thí nghiệm.
03:50
Try to think about all the possible things
you could do in the next, say, 24 hours.
you could do in the next, say, 24 hours.
73
218400
6880
Hãy nghĩ về tất cả những gì bạn có thể
làm trong, chẳng hạn, 24 giờ kế tiếp.
làm trong, chẳng hạn, 24 giờ kế tiếp.
03:58
Here the key word is "all."
74
226320
2656
Ở đây từ khóa là "tất cả".
04:01
Of course you can conceive a few options,
like having a drink, writing a letter,
like having a drink, writing a letter,
75
229000
4800
Tất nhiên bạn có thể hình dung 1 vài
lựa chọn, như uống nước, viết thư,
lựa chọn, như uống nước, viết thư,
04:06
also sleeping during this boring talk,
76
234840
3176
hoặc ngủ suốt bài nói chuyện
chán ngắt này,
chán ngắt này,
04:10
if you can.
77
238040
1696
nếu có thể.
04:11
But not all of them.
78
239760
1656
Nhưng không phải tất cả mọi việc.
04:13
So think about an alien invasion,
now, here, in Milan,
now, here, in Milan,
79
241440
3936
Nghĩ về 1 cuộc xâm lược từ người
ngoài hành tinh, bây giờ, ở đây, Milan,
ngoài hành tinh, bây giờ, ở đây, Milan,
04:17
or me -- I stopped thinking
for 15 minutes.
for 15 minutes.
80
245400
3120
hay như tôi - tôi đã ngừng suy nghĩ
trong 15 phút.
trong 15 phút.
04:21
So it's very difficult
to conceive this space,
to conceive this space,
81
249440
3136
Vậy, rất khó để hình dung không gian này,
04:24
but actually we have an excuse.
82
252600
2176
nhưng thực ra chúng ta có 1 lý do
để tự bào chữa.
để tự bào chữa.
04:26
So it's not so easy to conceive this space
83
254800
3496
Không dễ để hình dung không gian này,
04:30
because we are trying to conceive
the occurrence of something brand new,
the occurrence of something brand new,
84
258320
3495
bởi vì chúng ta đang cố gắng hình dung
1 cái gì đó hoàn toàn mới mẻ,
1 cái gì đó hoàn toàn mới mẻ,
04:33
so something that never occurred before,
85
261839
1977
cái gì đó chưa từng xảy ra trước đây,
04:35
so we don't have clues.
86
263840
1480
vì vậy chúng ta không có manh mối.
04:38
A typical solution could be
87
266040
2896
Một giải pháp điển hình có thể là
04:40
looking at the future
with the eyes of the past,
with the eyes of the past,
88
268960
3216
nhìn về tương lai
với đôi mắt của quá khứ,
với đôi mắt của quá khứ,
04:44
so relying on all
the time series of past events
the time series of past events
89
272200
3296
tức là dựa vào các chuỗi sự kiện trong
quá khứ
quá khứ
04:47
and hoping that this is enough
to predict the future.
to predict the future.
90
275520
3496
và hy vọng nó đủ để dự đoán tương lai.
04:51
But we know this is not working.
91
279040
2176
Nhưng chúng ta biết điều này
không hiệu quả.
không hiệu quả.
04:53
For instance, this was the first attempt
for weather forecasts, and it failed.
for weather forecasts, and it failed.
92
281240
5216
Ví dụ, đây là dự báo thời tiết lần đầu,
và nó không thành công.
và nó không thành công.
04:58
And it failed because
of the great complexity
of the great complexity
93
286480
2416
Nó thất bại vì sự phức tạp
05:00
of the underlying phenomenon.
94
288920
1936
của các hiện tượng liên quan.
05:02
So now we know that predictions
had to be based on modeling,
had to be based on modeling,
95
290880
5616
Vì vậy, bây giờ chúng ta biết rằng
dự đoán phải dựa trên mô hình,
dự đoán phải dựa trên mô hình,
05:08
which means creating
a synthetic model of the system,
a synthetic model of the system,
96
296520
3496
có nghĩa là tạo ra 1 mô hình tổng hợp
cho cả hệ thống,
cho cả hệ thống,
05:12
simulating this model
and then projecting the system
and then projecting the system
97
300040
4136
mô phỏng mô hình này
và sau đó dự báo hệ thống
và sau đó dự báo hệ thống
05:16
into the future through this model.
98
304200
2536
trong tương lai thông qua mô hình này.
05:18
And now we can do this in a lot of cases
99
306760
2936
Và bây giờ chúng ta có thể làm
điều này trong nhiều trường hợp
điều này trong nhiều trường hợp
05:21
with the help of a lot of data.
100
309720
1880
với sự trợ giúp của rất nhiều dữ liệu.
05:25
Looking at the future
with the eye of the past
with the eye of the past
101
313000
2896
Nhìn vào tương lai
với con mắt của quá khứ
với con mắt của quá khứ
05:27
could be misleading also for machines.
102
315920
2736
có thể gây nhầm lẫn kể cả
đối với máy móc.
đối với máy móc.
05:30
Think about it.
103
318680
1216
Hãy nghĩ về điều này.
05:31
Now picture yourself for a second
in the middle of the Australian Outback.
in the middle of the Australian Outback.
104
319920
4800
Trong 1 giây hãy hình dung chính bạn
ở giữa Vùng hẻo lánh của Úc.
ở giữa Vùng hẻo lánh của Úc.
05:37
You stand there under the sun.
105
325440
2720
Bạn đứng đó dưới ánh mặt trời.
05:40
So you see something weird happening.
106
328840
2216
Và bạn nhìn thấy một cái gì đó
kỳ lạ đang xảy ra.
kỳ lạ đang xảy ra.
05:43
The car suddenly stops
107
331080
2736
Chiếc xe đột ngột dừng lại
05:45
very, very far from a kangaroo
crossing the street.
crossing the street.
108
333840
3056
cách rất, rất xa một con chuột túi
đang băng qua đường.
đang băng qua đường.
05:48
You look closer
109
336920
1456
Bạn nhìn kỹ hơn
05:50
and you realize
that the car has no driver.
that the car has no driver.
110
338400
2416
và bạn nhận ra chiếc xe
không có người lái.
không có người lái.
05:52
It is not restarting, even after
the kangaroo is not there anymore.
the kangaroo is not there anymore.
111
340840
4016
Nó không khởi động lại, thậm chí
sau khi con chuột túi đã đi mất.
sau khi con chuột túi đã đi mất.
05:56
So for some reasons,
112
344880
1896
Vậy, vì một số lý do,
05:58
the algorithms driving the car
cannot make sense
cannot make sense
113
346800
2536
các thuật toán lái chiếc xe đó
không biết xử lý thế nào
không biết xử lý thế nào
06:01
of this strange beast
jumping here and there on the street.
jumping here and there on the street.
114
349360
3680
khi gặp con thú kỳ lạ này
nhảy lung tung trên đường.
nhảy lung tung trên đường.
06:05
So it just stops.
115
353640
1200
Thế là nó dừng lại.
06:07
Now, I should tell you,
this is a true story.
this is a true story.
116
355720
2136
Bây giờ, tôi nên nói cho các bạn
biết đó là 1 câu chuyện có thật.
biết đó là 1 câu chuyện có thật.
06:09
It happened a few months ago
to Volvo's self-driving cars
to Volvo's self-driving cars
117
357880
2696
Nó đã xảy ra cách đây vài tháng với
những chiếc xe tự lái của Volvo
những chiếc xe tự lái của Volvo
06:12
in the middle of the Australian Outback.
118
360600
1936
ở giữa Vùng hẻo lánh của Úc.
06:14
(Laughter)
119
362560
1696
(Tiếng cười)
06:16
It is a general problem,
120
364280
1976
Đó là một vấn đề chung,
06:18
and I guess this will affect
more and more in the near future
more and more in the near future
121
366280
2976
và tôi đoán nó sẽ có ảnh hưởng
ngày càng nhiều trong tương lai gần
ngày càng nhiều trong tương lai gần
06:21
artificial intelligence
and machine learning.
and machine learning.
122
369280
2560
trí tuệ nhân tạo
và máy mọc tự học.
và máy mọc tự học.
06:24
It's also a very old problem,
I would say 17th century,
I would say 17th century,
123
372440
3976
Đó cũng là một vấn đề rất cũ,
tôi cho rằng từ thế kỷ 17,
tôi cho rằng từ thế kỷ 17,
06:28
but I guess now we have new tools
and new clues to start solving it.
and new clues to start solving it.
124
376440
5136
nhưng tôi đoán chúng ta giờ có công cụ
và đầu mối mới để giải quyết nó.
và đầu mối mới để giải quyết nó.
06:33
So let me take a step back,
125
381600
2176
Vì vậy, tôi sẽ lùi một bước,
06:35
five years back.
126
383800
2736
về cách đây 5 năm.
06:38
Italy. Rome. Winter.
127
386560
2976
Italy. Rome. Mùa đông.
06:41
So the winter of 2012
was very special in Rome.
was very special in Rome.
128
389560
3576
Mùa đông năm 2012 rất đặc biệt
ở Rome.
ở Rome.
06:45
Rome witnessed one of the greatest
snowfalls of its history.
snowfalls of its history.
129
393160
3560
Rome trải qua 1 trong những
đợt tuyết rơi lớn nhất lịch sử.
đợt tuyết rơi lớn nhất lịch sử.
06:49
That winter was special also
for me and my colleagues,
for me and my colleagues,
130
397520
3696
Mùa đông năm đó cũng đặc biệt với
tôi và các đồng nghiệp của tôi,
tôi và các đồng nghiệp của tôi,
06:53
because we had an insight
about the possible mathematical scheme --
about the possible mathematical scheme --
131
401240
3496
vì chúng tôi có 1 cái nhìn sâu sắc về
các chương trình toán học có thể -
các chương trình toán học có thể -
06:56
again, possible,
possible mathematical scheme,
possible mathematical scheme,
132
404760
2976
tôi nhắc lại, có thể,
các chương trình toán học có thể
các chương trình toán học có thể
06:59
to conceive the occurrence of the new.
133
407760
1840
hình dung sự xuất hiện của cái mới.
07:02
I remember that day
because it was snowing,
because it was snowing,
134
410520
2416
Tôi nhớ ngày hôm đó
bởi vì tuyết rơi,
bởi vì tuyết rơi,
07:04
so due to the snowfall,
we were blocked, stuck in my department,
we were blocked, stuck in my department,
135
412960
3776
và vì thế chúng tôi bị mắc kẹt lại ở khoa,
07:08
and we couldn't go home,
136
416760
1416
và không thể về nhà,
07:10
so we got another coffee, we relaxed
137
418200
3056
thế là chúng tôi uống cà phê, thư giãn
07:13
and we kept discussing.
138
421280
1776
và tiếp tục thảo luận.
07:15
But at some point --
maybe not that date, precisely --
maybe not that date, precisely --
139
423080
3696
Nhưng 1 lúc nào đó - có lẽ không phải
chính xác là ngày hôm đó -
chính xác là ngày hôm đó -
07:18
at some point we made the connection
140
426800
2896
tại 1 lúc nào đó
chúng tôi đã kết nối được
chúng tôi đã kết nối được
07:21
between the problem of the new
141
429720
2976
giữa vấn đề của cái mới
07:24
and a beautiful concept
proposed years before
proposed years before
142
432720
2416
với 1 khái niệm đẹp đẽ được
đề xuất từ nhiều năm trước
đề xuất từ nhiều năm trước
07:27
by Stuart Kauffman,
143
435160
1776
bởi Stuart Kauffman,
07:28
the adjacent possible.
144
436960
2040
điều khả thi liền kề.
07:31
So the adjacent possible
consists of all those things.
consists of all those things.
145
439720
3056
Vậy điều khả thi liền kề
bao gồm nhiều thứ.
bao gồm nhiều thứ.
07:34
It could be ideas, it could be molecules,
it could be technological products
it could be technological products
146
442800
3736
Nó có thể là ý tưởng, là các phân tử,
là sản phẩm công nghệ
là sản phẩm công nghệ
07:38
that are one step away
147
446560
2936
mà chỉ cách 1 bước
07:41
from what actually exists,
148
449520
1736
tới sự thật,
07:43
and you can achieve them
through incremental modifications
through incremental modifications
149
451280
3536
và bạn có thể đạt được chúng
qua các điều chỉnh gia tăng
qua các điều chỉnh gia tăng
07:46
and recombinations
of the existing material.
of the existing material.
150
454840
2560
và tái kết hợp
các tài nguyên hiện có.
các tài nguyên hiện có.
07:50
So for instance, if I speak
about the space of my friends,
about the space of my friends,
151
458520
3896
Ví dụ, nếu tôi nói về mạng lưới
bạn bè của tôi,
bạn bè của tôi,
07:54
my adjacent possible would be
the set of all friends of my friends
the set of all friends of my friends
152
462440
3976
Không gian khả thi liền kề là tất cả
bạn bè của bạn bè tôi
bạn bè của bạn bè tôi
07:58
not already my friends.
153
466440
1400
mà chưa là bạn với tôi.
08:00
I hope that's clear.
154
468240
1736
Tôi hy vọng nó rõ ràng.
08:02
But now if I meet a new person,
155
470000
1816
Nhưng giờ nếu tôi gặp một người mới,
08:03
say Briar,
156
471840
1696
tên Briar chẳng hạn,
08:05
all her friends would immediately enter
my adjacent possible,
my adjacent possible,
157
473560
4056
tất cả bạn cô ấy ngay lập tức sẽ bước
vào không gian khả thi liền kề của tôi,
vào không gian khả thi liền kề của tôi,
08:09
pushing its boundaries further.
158
477640
1520
đẩy ranh giới của nó xa hơn.
08:12
So if you really want to look
from the mathematical point of view --
from the mathematical point of view --
159
480160
3216
Vậy, nếu bạn thực sự muốn nhìn từ
quan điểm toán học
quan điểm toán học
08:15
I'm sure you want --
160
483400
1400
tôi chắc chắn là bạn muốn -
08:18
you can actually look at this picture.
161
486200
1976
bạn có thể nhìn lên bức tranh này.
08:20
So suppose now this is your universe.
162
488200
1896
Vậy giả sử đây là vũ trụ của bạn.
08:22
I know I'm asking a lot.
163
490120
1256
Tôi biết tôi đang đòi hỏi rất nhiều.
08:23
I mean, this is your universe.
Now you are the red spot.
Now you are the red spot.
164
491400
2640
Ý tôi là, đây là vũ trụ của bạn.
Bây giờ bạn là điểm màu đỏ.
Bây giờ bạn là điểm màu đỏ.
08:27
And the green spot
is the adjacent possible for you,
is the adjacent possible for you,
165
495320
2616
Và điểm màu xanh lá cây là
điểm liền kề có thể của bạn,
điểm liền kề có thể của bạn,
08:29
so something you've never touched before.
166
497960
2096
cái gì đó bạn chưa bao giờ
tiếp xúc trước đây.
tiếp xúc trước đây.
08:32
So you do your normal life.
167
500080
1336
Bạn đang sống cuộc sống
bình thường của bạn.
bình thường của bạn.
08:33
You move. You move in the space.
168
501440
1656
Bạn di chuyển trong
không gian của bạn.
không gian của bạn.
08:35
You have a drink.
You meet friends. You read a book.
You meet friends. You read a book.
169
503120
2656
Bạn đi uống rượu. Bạn gặp bạn bè.
Bạn đọc một quyển sách.
Bạn đọc một quyển sách.
08:37
At some point,
you end up on the green spot,
you end up on the green spot,
170
505800
2896
Tại một thời điểm nào đó,
bạn đi vào điểm màu xanh lá cây,
bạn đi vào điểm màu xanh lá cây,
08:40
so you meet Briar for the first time.
171
508720
2176
và bạn gặp Briar lần đầu tiên.
08:42
And what happens?
172
510920
1336
Và điều gì xảy ra?
08:44
So what happens is there is a new part,
173
512280
2296
Điều xảy ra là có một phần mới,
08:46
a brand new part of the space,
174
514600
2456
một phần hoàn toàn mới
trong không gian,
trong không gian,
08:49
becoming possible for you
in this very moment,
in this very moment,
175
517080
4256
mở ra với bạn
trong khoảnh khắc này,
trong khoảnh khắc này,
08:53
even without any possibility
for you to foresee this
for you to foresee this
176
521360
3856
ngay cả khi không có khả năng nào
để bạn thấy trước điều này
để bạn thấy trước điều này
08:57
before touching that point.
177
525240
2056
trước khi chạm tới điểm đó.
08:59
And behind this there will be
a huge set of points
a huge set of points
178
527320
2696
Và phía sau điểm này sẽ có
một tập hợp rất lớn các điểm
một tập hợp rất lớn các điểm
09:02
that could become possible
at some later stages.
at some later stages.
179
530040
3696
có thể trở thành khả thi
ở một số giai đoạn sau này.
ở một số giai đoạn sau này.
09:05
So you see the space
of the possible is very peculiar,
of the possible is very peculiar,
180
533760
2816
Bạn thấy đấy, không gian của
những điều khả thi rất kỳ dị,
những điều khả thi rất kỳ dị,
09:08
because it's not predefined.
181
536600
2216
bởi vì nó không được xác định trước.
09:10
It's not something we can predefine.
182
538840
2296
Đó không phải là điều
ta có thể xác định trước.
ta có thể xác định trước.
09:13
It's something that gets
continuously shaped and reshaped
continuously shaped and reshaped
183
541160
3376
Đó là 1 cái gì đó liên tục hình thành
và tái định hình
và tái định hình
09:16
by our actions and our choices.
184
544560
2600
bởi hành động và lựa chọn
của chúng ta.
của chúng ta.
09:20
So we were so fascinated
by these connections we made --
by these connections we made --
185
548120
3456
Vì vậy, chúng tôi đã rất phấn khởi
trước những kết nối chúng tôi tìm ra -
trước những kết nối chúng tôi tìm ra -
09:23
scientists are like this.
186
551600
1896
các nhà khoa học đều như vậy.
09:25
And based on this,
187
553520
2296
Và dựa trên điều này,
09:27
we conceived our mathematical formulation
for the adjacent possible,
for the adjacent possible,
188
555840
3216
chúng tôi đã hình thành công thức
toán học về liền kề có thể,
toán học về liền kề có thể,
09:31
20 years after the original
Kauffman proposals.
Kauffman proposals.
189
559080
3456
20 năm sau khi đề xuất của Kauffman
xuất hiện lần đầu.
xuất hiện lần đầu.
09:34
In our theory -- this is a key point --
190
562560
2136
Theo lý thuyết của chúng tôi -
đây là điểm chính -
đây là điểm chính -
09:36
I mean, it's crucially based
on a complex interplay
on a complex interplay
191
564720
3536
Ý tôi là, nó chủ yếu dựa trên
1 sự tương tác phức tạp
1 sự tương tác phức tạp
09:40
between the way in which
this space of possibilities expands
this space of possibilities expands
192
568280
4776
giữa cách thức không gian của
các khả năng này mở rộng
các khả năng này mở rộng
09:45
and gets restructured,
193
573080
1536
và tái cấu trúc,
09:46
and the way in which we explore it.
194
574640
2496
và cách thức chúng tôi khám phá nó.
09:49
After the epiphany of 2012,
195
577160
3856
Sau buổi khai nhãn năm 2012,
09:53
we got back to work, real work,
196
581040
1656
chúng tôi quay lại với
công việc thực sự,
công việc thực sự,
09:54
because we had to work out this theory,
197
582720
1896
bởi vì chúng tôi phải
nghiên cứu lý thuyết này
nghiên cứu lý thuyết này
09:56
and we came up with
a certain number of predictions
a certain number of predictions
198
584640
2416
và chúng tôi đi đến một số
dự đoán nhất định
dự đoán nhất định
09:59
to be tested in real life.
199
587080
1256
để đem thử nghiệm
trong đời thực.
trong đời thực.
10:00
Of course, we need a testable framework
200
588360
2896
Tất nhiên, chúng tôi cần 1 khuôn khổ
có thể kiểm tra được
có thể kiểm tra được
10:03
to study innovation.
201
591280
1456
để nghiên cứu sự sáng tạo.
10:04
So let me drive you
across a few predictions we made.
across a few predictions we made.
202
592760
4056
Hãy để tôi giới thiệu 1 số dự đoán
chúng tôi đưa ra.
chúng tôi đưa ra.
10:08
The first one concerns
the pace of innovation,
the pace of innovation,
203
596840
2896
Điều đầu tiên liên quan đến
tốc độ đổi mới,
tốc độ đổi mới,
10:11
so the rate at which you observe novelties
in very different systems.
in very different systems.
204
599760
4896
mức độ mà bạn quan sát thấy cái mới
trong các hệ thống rất khác nhau.
trong các hệ thống rất khác nhau.
10:16
So our theory predicts
that the rate of innovation
that the rate of innovation
205
604680
2496
Lý thuyết của chúng tôi dự đoán
rằng tốc độ đổi mới
rằng tốc độ đổi mới
10:19
should follow a universal curve,
206
607200
1936
đi theo 1 đường cong phổ quát,
10:21
like this one.
207
609160
1320
như cái này.
10:23
This is the rate of innovation versus time
in very different conditions.
in very different conditions.
208
611240
3640
Đây là tỷ lệ đổi mới so với thời gian
trong những điều kiện rất khác nhau.
trong những điều kiện rất khác nhau.
10:27
And somehow, we predict
that the rate of innovation
that the rate of innovation
209
615720
2616
Và bằng cách nào đó, chúng tôi
dự đoán rằng tốc độ đổi mới
dự đoán rằng tốc độ đổi mới
10:30
should decrease steadily over time.
210
618360
2696
sẽ giảm dần theo thời gian.
10:33
So somehow, innovation
is predicted to become more difficult
is predicted to become more difficult
211
621080
3096
Tức là, sự đổi mới được dự đoán
sẽ trở nên khó khăn hơn
sẽ trở nên khó khăn hơn
10:36
as your progress over time.
212
624200
1920
khi bạn tiến bộ theo thời gian.
10:38
It's neat. It's interesting.
It's beautiful. We were happy.
It's beautiful. We were happy.
213
626960
3536
Nó thật gọn gàng. Thật thú vị.
Thật đẹp. Chúng tôi đã rất vui.
Thật đẹp. Chúng tôi đã rất vui.
10:42
But the question is, is that true?
214
630520
2176
Nhưng câu hỏi là, nó có đúng không?
10:44
Of course we should check with reality.
215
632720
1880
Tất nhiên chúng ta nên
kiểm tra trong thực tế
kiểm tra trong thực tế
10:47
So we went back to reality
216
635600
2376
Thế là chúng tôi trở lại với thực tế
10:50
and we collected a lot of data,
terabytes of data,
terabytes of data,
217
638000
3136
và chúng tôi thu thập rất nhiều dữ liệu,
hàng terabyte dữ liệu
hàng terabyte dữ liệu
10:53
tracking innovation in Wikipedia, Twitter,
218
641160
3336
theo dõi những đổi mới
trên Wikipedia, Twitter,
trên Wikipedia, Twitter,
10:56
the way in which we write free software,
219
644520
2216
cách chúng ta viết phần mềm miễn phí,
10:58
even the way we listen to music.
220
646760
1640
thậm chí cả cách chúng ta
thưởng thức âm nhạc
thưởng thức âm nhạc
11:01
I cannot tell you, we were
so amazed and pleased and thrilled
so amazed and pleased and thrilled
221
649160
3736
Tôi không thể kể hết, chúng tôi đã
rất kinh ngạc, hài lòng và vui sướng
rất kinh ngạc, hài lòng và vui sướng
11:04
to discover that the same predictions
we made in the theory
we made in the theory
222
652920
3496
khi khám phá ra rằng những dự đoán
chúng tôi đưa ra trong lý thuyết
chúng tôi đưa ra trong lý thuyết
11:08
were actually satisfied in real systems,
223
656440
2576
thật sự trùng khớp với
các hệ thống có thực,
các hệ thống có thực,
11:11
many different real systems.
224
659040
1536
nhiều hệ thống có thực
khác nhau.
khác nhau.
11:12
We were so excited.
225
660600
1496
Chúng tôi đã rất phấn khích.
11:14
Of course, apparently,
we were on the right track,
we were on the right track,
226
662120
2816
Hiển nhiên là chúng tôi đã đi
đúng hướng
đúng hướng
11:16
but of course, we couldn't stop,
227
664960
2496
và dĩ nhiên chúng tôi không thể
dừng lại được.
dừng lại được.
11:19
so we didn't stop.
228
667480
1496
nên chúng tôi không dừng lại.
11:21
So we kept going on,
229
669000
2096
Vì thế chúng tôi tiếp tục,
11:23
and at some point
we made another discovery
we made another discovery
230
671120
2056
đến 1 lúc nào đó, chúng tôi
phát hiện thêm 1 điều
phát hiện thêm 1 điều
11:25
that we dubbed "correlated novelties."
231
673200
3536
mà chúng tôi gọi là "đổi mới tương quan".
11:28
It's very simple.
232
676760
1256
Nó rất đơn giản.
11:30
So I guess we all experience this.
233
678040
1896
Nên tôi đoán tất cả chúng ta
đều trải qua chuyện này.
đều trải qua chuyện này.
11:31
So you listen to "Suzanne"
by Leonard Cohen,
by Leonard Cohen,
234
679960
3560
Khi bạn nghe "Suzanne"
do Leonard Cohen hát,
do Leonard Cohen hát,
11:36
and this experience
triggers your passion for Cohen
triggers your passion for Cohen
235
684440
3656
và trải nghiệm này kích hoạt
niềm đam mê của bạn với Cohen
niềm đam mê của bạn với Cohen
11:40
so that you start frantically
listening to his whole production.
listening to his whole production.
236
688120
3816
để bạn bắt đầu điên cuồng tìm nghe
toàn bộ tác phẩm của ông ấy.
toàn bộ tác phẩm của ông ấy.
11:43
And then you realize
that Fabrizio De André here
that Fabrizio De André here
237
691960
2296
Và rồi bạn biết được Fabrizio De André
11:46
recorded an Italian version of "Suzanne,"
238
694280
1976
có thu âm 1 phiên bản tiếng Ý
của "Suzanne"
của "Suzanne"
11:48
and so on and so forth.
239
696280
2016
vân vân và vân vân.
11:50
So somehow for some reason,
240
698320
1976
Bằng 1 cách nào đó vì 1 lý do nào đó,
11:52
the very notion of adjacent possible
is already encoding the common belief
is already encoding the common belief
241
700320
3896
khái niệm về liền kề khả thi
đã gắn chặt với niềm tin chung
đã gắn chặt với niềm tin chung
11:56
that one thing leads to another
242
704240
2560
rằng cái này dẫn đến cái kia
11:59
in many different systems.
243
707720
1736
trong nhiều hệ thống khác nhau.
12:01
But the reason why we were thrilled
244
709480
2296
Nhưng lý do mà chúng tôi phấn khích
12:03
is because actually
we could give, for the first time,
we could give, for the first time,
245
711800
2524
là bởi vì lần đầu tiên chúng tôi
thực sự có thể đưa ra
thực sự có thể đưa ra
12:06
a scientific substance to this intuition
246
714348
2068
nền tảng khoa học cho trực giác này
12:08
and start making predictions
247
716440
1656
và bắt đầu đưa ra các dự đoán
12:10
about the way in which
we experience the new.
we experience the new.
248
718120
2416
về cách mà chúng ta trải nghiệm cái mới
12:12
So novelties are correlated.
249
720560
2320
Vậy cái mới có tương quan lẫn nhau.
12:16
They are not occurring randomly.
250
724320
2056
Chúng không xảy ra ngẫu nhiên.
12:18
And this is good news,
251
726400
1456
Và đây là 1 tin tốt,
12:19
because it implies
that impossible missions
that impossible missions
252
727880
4736
vì nó ngụ ý rằng các nhiệm vụ
bất khả thi
bất khả thi
12:24
might not be so impossible after all,
253
732640
2376
có lẽ không hề bất khả thi,
12:27
if we are guided by our intuition,
254
735040
3096
nếu chúng ta được trực giác mách bảo,
12:30
somehow leading us
to trigger a positive chain reaction.
to trigger a positive chain reaction.
255
738160
3760
bằng cách nào đó kích hoạt 1
phản ứng dây chuyền tích cực.
phản ứng dây chuyền tích cực.
12:34
But there is a third consequence
of the existence of the adjacent possible
of the existence of the adjacent possible
256
742840
3496
Nhưng có 1 hệ quả thứ ba từ sự tồn tại
của điều liền kề khả thi
của điều liền kề khả thi
12:38
that we named "waves of novelties."
257
746360
3536
mà chúng tôi gọi là "sóng đổi mới".
12:41
So just to make this simple, so in music,
258
749920
2696
Nói 1 cách đơn giản, trong âm nhạc,
12:44
without waves of novelties,
259
752640
1376
nếu không có làn sóng đổi mới,
12:46
we would still be listening
all the time to Mozart or Beethoven,
all the time to Mozart or Beethoven,
260
754040
6056
chúng ta sẽ vẫn chỉ nghe Mozart
hoặc Beethoven suốt,
hoặc Beethoven suốt,
12:52
which is great,
261
760120
1496
điều đó cũng tuyệt,
12:53
but we don't do this all the time.
262
761640
1656
nhưng chúng ta không
chỉ nghe như thế,
chỉ nghe như thế,
12:55
We also listen to the Pet Shop Boys
or Justin Bieber -- well, some of us do.
or Justin Bieber -- well, some of us do.
263
763320
5016
Chúng ta còn nghe Pet Shop Boys hoặc
Justin Bieber - cũng có người nghe chứ
Justin Bieber - cũng có người nghe chứ
13:00
(Laughter)
264
768360
2176
(Tiếng cười)
13:02
So we could see very clearly
all of these patterns
all of these patterns
265
770560
3896
Vậy, chúng tôi có thể thấy rõ
tất cả các hình mẫu này
tất cả các hình mẫu này
13:06
in the huge amounts of data
we collected and analyzed.
we collected and analyzed.
266
774480
3736
trong lượng lớn dữ liệu
chúng tôi thu thập và phân tích.
chúng tôi thu thập và phân tích.
13:10
For instance, we discovered
that popular hits in music
that popular hits in music
267
778240
3656
Ví dụ, chúng tôi phát hiện ra
những hát phổ biến trong âm nhạc
những hát phổ biến trong âm nhạc
13:13
are continuously born, you know that,
268
781920
1896
được sáng tác liên tục, bạn biết đấy,
13:15
and then they disappear,
still leaving room for evergreens.
still leaving room for evergreens.
269
783840
3440
và sau đó biến mất,
vẫn để lại chỗ cho các bài hát kinh điển.
vẫn để lại chỗ cho các bài hát kinh điển.
13:20
So somehow waves of novelties ebb and flow
270
788120
3096
Bằng cách nào đó, làn sóng đổi mới
dâng lên và xuống
dâng lên và xuống
13:23
while the tides always hold the classics.
271
791240
2576
trong khi dòng triều luôn giữ
những bài kinh điển.
những bài kinh điển.
13:25
There is this coexistence
between evergreens and new hits.
between evergreens and new hits.
272
793840
3960
Có sự cộng sinh giữa những bài
kinh điển và các bài mới phổ biến.
kinh điển và các bài mới phổ biến.
13:31
Not only our theory
predicts these waves of novelties.
predicts these waves of novelties.
273
799920
2696
Lý thuyết của chúng tôi không chỉ
dự đoán những làn sóng đổi mới.
dự đoán những làn sóng đổi mới.
13:34
This would be trivial.
274
802640
1456
Nếu thế thì cũng thường thôi.
13:36
But it also explains why they are there,
275
804120
2896
Nhưng nó còn giải thích lý do
đằng sau các làn sóng đó,
đằng sau các làn sóng đó,
13:39
and they are there for a specific reason,
276
807040
1976
và đó là những lý do rất cụ thể,
13:41
because we as humans
display different strategies
display different strategies
277
809040
3216
vì loài người chúng ta thể hiện
các chiến lược khác nhau
các chiến lược khác nhau
13:44
in the space of the possible.
278
812280
1856
trong không gian của điều khả thi.
13:46
So some of us tend to retrace
already known paths.
already known paths.
279
814160
5136
Một số người có xu hướng dò lại
những con đường đã biết
những con đường đã biết
13:51
So we say they exploit.
280
819320
2320
Chúng tôi gọi họ là những
người khai thác
người khai thác
13:54
Some of us always launch
into new adventures.
into new adventures.
281
822360
2856
Một số luôn lao vào những
cuộc phiêu lưu mới
cuộc phiêu lưu mới
13:57
We say they explore.
282
825240
1696
Chúng tôi gọi họ là những
người thăm dò
người thăm dò
13:58
And what we discovered is
all the systems we investigated
all the systems we investigated
283
826960
3296
Và chúng tôi phát hiện ra là tất cả
các hệ thống đã được tìm hiểu
các hệ thống đã được tìm hiểu
14:02
are right at the edge
between these two strategies,
between these two strategies,
284
830280
3176
ở ngay giữa hai chiến lược này,
14:05
something like 80 percent exploiting,
20 percent exploring,
20 percent exploring,
285
833480
3536
giống như 80% khai thác,
20% thăm dò,
20% thăm dò,
14:09
something like
blade runners of innovation.
blade runners of innovation.
286
837040
2680
cái gì đó luôn ở rìa của sự đổi mới
14:12
So it seems that the wise balance,
you could also say a conservative balance,
you could also say a conservative balance,
287
840720
5216
Có vẻ như sự cân bằng khôn ngoan,
có thể nói 1 sự cân bằng bảo thủ,
có thể nói 1 sự cân bằng bảo thủ,
14:17
between past and future,
between exploitation and exploration,
between exploitation and exploration,
288
845960
4976
giữa quá khứ và tương lai,
giữa khai thác và thăm dò,
giữa khai thác và thăm dò,
14:22
is already in place
and perhaps needed in our system.
and perhaps needed in our system.
289
850960
3416
đã có chỗ và có lẽ cần thiết trong
hệ thống của chúng ta.
hệ thống của chúng ta.
14:26
But again the good news is
now we have scientific tools
now we have scientific tools
290
854400
3616
Nhưng 1 lần nữa, tin tốt là chúng ta
giờ có các công cụ khoa học
giờ có các công cụ khoa học
14:30
to investigate this equilibrium,
291
858040
1736
để điều tra sự cân bằng này,
14:31
perhaps pushing it further
in the near future.
in the near future.
292
859800
3280
có thể đẩy nó xa hơn
trong tương lai gần.
trong tương lai gần.
14:37
So as you can imagine,
293
865360
2256
Như bạn có thể tưởng tượng,
14:39
I was really fascinated by all this.
294
867640
4160
tôi thật sự phấn khích trước
tất cả những việc này
tất cả những việc này
14:44
Our mathematical scheme
is already providing cues and hints
is already providing cues and hints
295
872920
3136
Đề án toán học của chúng tôi
đã cung cấp các tín hiệu và gợi ý
đã cung cấp các tín hiệu và gợi ý
14:48
to investigate the space of possibilities
296
876080
2056
để nghiên cứu không gian của
các khả năng
các khả năng
14:50
and the way in which
all of us create it and explore it.
all of us create it and explore it.
297
878160
4016
và cách thức mà tất cả chúng ta
tạo ra và khám phá nó.
tạo ra và khám phá nó.
14:54
But there is more.
298
882200
1336
Nhưng còn nữa.
14:55
This, I guess, is a starting point
of something that has the potential
of something that has the potential
299
883560
3376
Tôi đoán đây là điểm khởi đầu
cho một thứ có tiềm năng
cho một thứ có tiềm năng
14:58
to become a wonderful journey
for a scientific investigation of the new,
for a scientific investigation of the new,
300
886960
4616
trở thành 1 hành trình nghiên cứu
khoa học tuyệt vời về cái mới,
khoa học tuyệt vời về cái mới,
15:03
but also I would say
a personal investigation of the new.
a personal investigation of the new.
301
891600
3280
nhưng tôi cũng muốn nói đây là
1 nghiên cứu có tính cá nhân
1 nghiên cứu có tính cá nhân
15:09
And I guess this can have
a lot of consequences
a lot of consequences
302
897320
2896
Và tôi đoán điều này có thể
dẫn đến nhiều hậu quả
dẫn đến nhiều hậu quả
15:12
and a huge impact in key activities
303
900240
2136
và tác động rất lớn đến các
hoạt động chính
hoạt động chính
15:14
like learning, education,
research, business.
research, business.
304
902400
5320
như học tập, giáo dục,
nghiên cứu, kinh doanh.
nghiên cứu, kinh doanh.
15:20
So for instance, if you think
about artificial intelligence,
about artificial intelligence,
305
908680
2896
Ví dụ, nếu bạn nghĩ về
trí thông minh nhân tạo,
trí thông minh nhân tạo,
15:23
I am sure -- I mean,
artificial intelligence,
artificial intelligence,
306
911600
2136
Tôi chắc - ý tôi là,
về trí tuệ nhân tạo,
về trí tuệ nhân tạo,
15:25
we need to rely in the near future
307
913760
1816
trong tương lai gần
ta phải dựa vào
ta phải dựa vào
15:27
more and more on the structure
of the adjacent possible,
of the adjacent possible,
308
915600
3816
ngày càng nhiều cấu trúc
của liền kề khả thi,
của liền kề khả thi,
15:31
to restructure it, to change it,
309
919440
1936
để cơ cấu lại nó, để thay đổi nó,
15:33
but also to cope
with the unknowns of the future.
with the unknowns of the future.
310
921400
2320
mà còn để đối phó với những điều
chưa biết về tương lai.
chưa biết về tương lai.
15:36
In parallel, we have a lot of tools,
311
924400
1856
Song song đó, chúng ta
có rất nhiều công cụ,
có rất nhiều công cụ,
15:38
new tools now, to investigate
how creativity works
how creativity works
312
926280
3496
các công cụ mới để điều tra sự
sáng tạo hoạt động thế nào
sáng tạo hoạt động thế nào
15:41
and what triggers innovation.
313
929800
1600
và điều gì châm ngòi sự đổi mới.
15:44
And the aim of all this
is to raise a generation of people
is to raise a generation of people
314
932080
3176
Và mục đích của tất cả những điều này
là để nuôi dạy một thế hệ
là để nuôi dạy một thế hệ
15:47
able to come up with new ideas
to face the challenges in front of us.
to face the challenges in front of us.
315
935280
3616
có thể đưa ra ý tưởng mới để đối mặt
với những thách thức phía trước.
với những thách thức phía trước.
15:50
We all know.
316
938920
1216
Chúng ta đều biết.
15:52
I think it's a long way to go,
317
940160
2096
Tôi nghĩ đó là một chặng đường dài
để đi,
để đi,
15:54
but the questions, and the tools,
318
942280
3056
nhưng các câu hỏi, và công cụ,
15:57
are now there, adjacent and possible.
319
945360
3560
bây giờ đã có, liền kề và khả thi.
16:01
Thank you.
320
949720
1216
Cảm ơn.
16:02
(Applause)
321
950960
4880
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Vittorio Loreto - PhysicistVittorio Loreto is passionate about the complexity of the world around us in all its forms and he actively tries to decode it.
Why you should listen
Vittorio Loreto is a physicist at Sapienza University of Rome and faculty of the Complexity Science Hub Vienna. He is presently director of the SONY Computer Science Laboratories in Paris where he heads the team on creativity, innovation and artificial intelligence. He recently coordinated the research program dubbed KREYON, aimed at unfolding the dynamics of creativity, novelties and innovation. While theoretical modeling and data analysis are his native research tools, in the last few years he has been developing interactive tools, games, installations, to directly involve the public on the very research agenda. He created the KREYON DAYS, a new form of scientific event that tightly entangles research, learning, awareness and fun.
Vittorio Loreto | Speaker | TED.com