TEDWomen 2017
Clemantine Wamariya: War and what comes after
کلمانتین واماریا: جنگ و عواقب آن
Filmed:
Readability: 2.8
1,057,110 views
کلمانتین واماریا شش ساله بود هنگامی که جنگهای داخلی رواندا او و خواهرش را مجبور به فرار از خانه‌شان در کیگالی کرد و والدینشان و هرچیزی را که می‌شناختند رها کردند. دراین بحث کاملا شخصی، او داستان این که چگونه به یک پناهنده مبدل شده، زندگی در کمپ‌های پناهندگان در هفت کشور در طول بیش از شش سال را بیان می‌کند -- و این که چگونه سعی کرده این عواقب را درک کند.
Clemantine Wamariya - Storyteller, human rights advocate
In her work, Clemantine Wamariya is learning and sharing how remembering our life experiences in story form guides us to make sense and appreciate our present moments. Full bio
In her work, Clemantine Wamariya is learning and sharing how remembering our life experiences in story form guides us to make sense and appreciate our present moments. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Words matter.
0
1960
2280
کلمات مهم هستند.
00:19
They can heal
1
7480
2176
می‌توانند باعث التیام شوند
00:21
and they can kill ...
2
9680
1280
و می‌توانند بکشند ...
00:24
yet, they have a limit.
3
12040
2920
اما هنوز، محدودیت دارند.
00:28
When I was in eighth grade,
4
16960
2000
وقتی کلاس هشتم بودم،
00:32
my teacher gave me a vocabulary sheet
5
20600
4016
معلمم یک برگه از لغات
00:36
with the word "genocide."
6
24640
2560
با کلمه "نسل کشی" را به من داد.
00:43
I hated it.
7
31120
2640
از آن متنفر شدم.
00:46
The word genocide is clinical ...
8
34840
4480
نسل کشی کلمه‌ای است بی‌روح ...
00:52
overgeneral ...
9
40480
1520
بسیار کلی ...
00:56
bloodless ...
10
44640
2136
بدون خونریزی ...
00:58
dehumanizing.
11
46800
1840
غیر بشری.
01:03
No word
12
51280
1520
هیچ کلمه‌ای
01:06
can describe
13
54240
2176
قادر به توصیف
01:08
what this does to a nation.
14
56440
3120
چیزی نیست که این کلمه
به سر یک ملت می‌آورد.
به سر یک ملت می‌آورد.
01:14
You need to know,
15
62160
1736
بهتر است که بدانید،
01:15
in this kind of war,
16
63920
1680
در این گونه جنگ‌ها،
01:19
husbands kills wives,
17
67120
2480
شوهرها همسرانشان را می‌کشند،
01:22
wives kill husbands,
18
70640
2440
همسرها شوهرانشان را می‌کشند،
01:26
neighbors and friends kill each other.
19
74600
3360
همسایه‌ها و دوستان یکدیگر را می‌کشند.
01:33
Someone
20
81640
1320
شخص
01:36
in power
21
84120
1216
قدرتمندی
01:37
says,
22
85360
1200
می‌گوید،
01:39
"Those over there ...
23
87960
1200
"آن‌هایی که آنجا هستند ...
01:42
they don't belong.
24
90520
1280
وابسته به چیزی نیستند.
01:44
They're not human."
25
92680
1360
آن‌ها انسان نیستند."
01:47
And people believe it.
26
95120
2240
و مردم آن را باور کردند.
01:51
I don't want words
27
99760
2336
نمی‌خواهم که کلمات
01:54
to describe this kind of behavior.
28
102120
2520
این گونه رفتارها را توصیف کنند.
01:58
I want words to stop it.
29
106720
3600
می خواهم که کلمات از آن‌ها جلوگیری کنند.
02:04
But where are the words to stop this?
30
112800
2680
اما کلمات کجایند تا مانع آن بشوند؟
02:08
And how do we find the words?
31
116120
3280
و چگونه این کلمات را پیدا کنیم؟
02:14
But I believe, truly,
we have to keep trying.
we have to keep trying.
32
122120
5640
اما من معتقدم، که به راستی،
باید به تلاش کردن ادامه بدهیم.
باید به تلاش کردن ادامه بدهیم.
02:21
I was born in Kigali, Rwanda.
33
129960
2640
من در کیگالی، رواندا به دنیا آمده‌ام.
02:26
I felt loved by my entire family
34
134120
4120
همه خانواده‌ام به من مهر و محبت می‌کردند
02:31
and my neighbors.
35
139240
1360
و همسایه‌ها.
02:34
I was constantly
being teased by everybody,
being teased by everybody,
36
142000
4296
مداوم از سوی همه مسخره می‌شدم،
02:38
especially my two older siblings.
37
146320
2600
به خصوص دو خواهر و برادر بزرگترم.
02:42
When I lost my front tooth,
38
150240
1960
وقتی که دندان جلویی‌ام را از دست دادم،
02:45
my brother looked at me and said,
39
153440
2096
برادرم به من نگاهی کرد و گفت،
02:47
"Oh, it has happened to you, too?
40
155560
2600
"اوه، به سر تو هم آمد؟
02:51
It will never grow back."
41
159920
1496
دیگر هرگز رشد نخواهد کرد."
02:53
(Laughter)
42
161440
1016
(خنده)
02:54
I enjoyed playing everywhere,
43
162480
2216
هرجایی از بازی کردن لذت می‌بردم،
02:56
especially my mother's garden
and my neighbor's.
and my neighbor's.
44
164720
4000
به خصوص در باغ مادرم و همسایه‌ها.
03:01
I loved my kindergarten.
45
169480
2080
مهدکودکم را دوست داشتم.
03:04
We sang songs,
46
172440
2416
آواز می‌خواندیم،
03:06
we played everywhere
47
174880
1256
همه جا بازی می‌کردیم
03:08
and ate lunch.
48
176160
1480
و ناهار می‌خوردیم.
03:11
I had a childhood
49
179600
3336
دوران کودکی داشتم
03:14
that I would wish for anyone.
50
182960
3720
که برای هرکس آن را آرزو می‌کنم.
03:20
But when I was six,
51
188680
1720
اما وقتی شش ساله بودم،
03:23
the adults in my family
began to speak in whispers
began to speak in whispers
52
191400
5616
بزرگترها در خانواده‌ام
شروع به پچ پچ کردند
شروع به پچ پچ کردند
03:29
and shushed me any time
that I asked a question.
that I asked a question.
53
197040
3840
و من را هر زمانی که سوالی می‌پرسیدم
به سکوت وادار می‌کردند.
به سکوت وادار می‌کردند.
03:35
One night,
54
203000
1256
یک شب،
03:36
my mom and dad came.
55
204280
1680
پدر و مادرم آمدند.
03:39
They had this strange look
when they woke us.
when they woke us.
56
207200
2720
وقتی که ما را بیدار می‌کردند
نگاه عجیبی داشتند.
نگاه عجیبی داشتند.
03:43
They sent my older sister Claire and I
to our grandparent's,
to our grandparent's,
57
211640
5296
آن‌ها خواهر بزرگترم کلئر و من را
پیش پدربزرگ و مادربزرگمان فرستادند،
پیش پدربزرگ و مادربزرگمان فرستادند،
03:48
hoping whatever was happening
would blow away.
would blow away.
58
216960
2920
با این امید که هرچیزی که درحال
رخ دادن بود به خیر بگذرد.
رخ دادن بود به خیر بگذرد.
03:54
Soon we had to escape from there, too.
59
222160
3520
خیلی زود مجبور شدیم از آنجا هم فرار کنیم.
03:59
We hid,
60
227400
1416
پنهان شدیم،
04:00
we crawled,
61
228840
1216
سینه خیز رفتیم،
04:02
we sometimes ran.
62
230080
1280
بعضی اوقات می‌دویدیم.
04:08
Sometimes I heard laughter
63
236840
4000
بعضی وقت‌ها صدای خنده می‌شنیدم
04:14
and then screaming and crying
64
242880
3520
سپس صدای جیغ و گریه
04:19
and then noise that I had never heard.
65
247600
2520
بعد از آن صدایی که هرگز نشنیده بودم.
04:24
You see,
66
252000
1216
می‌دانید،
04:25
I did not know
67
253240
1880
نمی‌دانستم
04:29
what those noises were.
68
257040
2640
که آن صداها چه بودند.
04:32
They were neither human --
69
260560
2296
آن‌ها صدای انسان نبودند --
04:34
and also at the same time,
they were human.
they were human.
70
262880
2480
و همچنین به صورت همزمان،
می‌توان گفت صدای انسان بودند.
می‌توان گفت صدای انسان بودند.
04:38
I saw people who were not breathing.
71
266680
3800
افرادی را دیدم که نفس نمی‌کشیدند.
04:43
I thought they were asleep.
72
271920
1840
فکر می‌کردم آن‌ها خوابیده‌اند.
04:48
I still didn't understand what death was,
73
276480
4896
هنوز نمی‌دانستم که مرگ چیست،
04:53
or killing in itself.
74
281400
2520
یا کشتن به خودی خود چه معنایی دارد.
04:57
When we would stop
to rest for a little bit
to rest for a little bit
75
285760
3496
وقتی که اندکی برای استراحت
05:01
or search for food,
76
289280
1936
یا پیداکردن غذا توقف می‌کردیم،
05:03
I would close my eyes,
77
291240
1936
چشمهایم را می‌بستم،
05:05
hoping when I opened them,
78
293200
2536
به این امید که وقتی آن‌ها را باز کردم،
05:07
I would be awake.
79
295760
1400
بیدار شده باشم.
05:11
I had no idea which direction was home.
80
299480
3360
نمی‌دانستم که خانه کدام طرفی بود.
05:16
Days were for hiding
81
304800
1960
روزها برای پنهان شدن
05:20
and night for walking.
82
308120
1920
و شب‌ها برای راه رفتن بود.
05:28
You go from a person who's away from home
83
316280
5016
از شخصی که از خانه دور است
05:33
to a person with no home.
84
321320
2240
به کسی تبدیل می‌شوی که خانه‌ای ندارد.
05:37
The place that is supposed to want you
85
325200
2656
از جایی که باید تو را بخواهند
05:39
has pushed you out,
86
327880
1680
بیرونت کرده‌اند،
05:44
and no one takes you in.
87
332360
3560
و هیچ کس به تو پناهی نمی‌دهد.
05:48
You are unwanted
88
336760
2360
هیچ کسی
05:52
by anyone.
89
340160
2440
تو را نمی‌خواهد.
05:56
You are a refugee.
90
344760
2320
تو یک پناهنده هستی.
06:02
From age six to 12,
91
350240
2216
از سن شش تا دوازده سالگی،
06:04
I lived in seven different countries,
92
352480
2280
در هفت کشور متفاوت زندگی کردم،
06:08
moving from one refugee camp to another,
93
356560
3200
از یک کمپ پناهندگی به سوی دیگری،
06:12
hoping we would be wanted.
94
360720
2440
با این امید که خواسته بشویم.
06:18
My older sister Claire,
95
366200
2376
خواهر بزرگترم کلئر،
06:20
she became a young mother ...
96
368600
1880
به یک مادر جوان تبدیل شد ...
06:25
and a master at getting things done.
97
373320
3120
و در سرانجام دادن به کارها استاد شد.
06:29
When I was 12,
98
377920
1896
وقتی که ۱۲ ساله بودم،
06:31
I came to America with Claire
and her family on refugee status.
and her family on refugee status.
99
379840
4720
به همراه کلئر و خانواده‌اش
به عنوان پناهنده به آمریکا آمدم.
به عنوان پناهنده به آمریکا آمدم.
06:39
And that's only the beginning,
100
387960
2656
و آن فقط شروع قضیه بود،
06:42
because even though I was 12 years old,
101
390640
3016
به این علت که اگرچه ۱۲ساله بودم،
06:45
sometimes I felt like three years old
102
393680
2216
بعضی اوقات خودم را مثل
سه ساله‌ها فرض می‌کردم
سه ساله‌ها فرض می‌کردم
06:47
and sometimes 50 years old.
103
395920
2000
و بعضی اوقات مثل ۵۰ ساله‌ها.
06:50
My past receded,
104
398960
1816
گذشته من برگشته بود،
06:52
grew jumbled,
105
400800
1216
به هم آمیخته شده بود،
06:54
distorted.
106
402040
1200
قاطی پاتی شده بود.
06:56
Everything was too much
107
404200
2856
همه چیز زیاد و بزرگ بود
06:59
and nothing.
108
407080
1360
اما انگار که هیچ چیز نبود.
07:02
Time seemed like pages torn out of a book
109
410880
5136
زمان مثل صفحه‌های پاره شده‌ای
از یک کتاب به نظر می‌رسید
از یک کتاب به نظر می‌رسید
07:08
and scattered everywhere.
110
416040
1880
که همه جا پخش شده بود.
07:11
This still happens to me
standing right here.
standing right here.
111
419600
4800
این قضیه حتی هنوز اینجا که
ایستاده‌ام هم برایم اتفاق می‌افتد.
ایستاده‌ام هم برایم اتفاق می‌افتد.
07:20
After I got to America,
112
428800
2080
بعد از این که به آمریکا آمدم،
07:25
Claire and I did not talk about our past.
113
433840
3040
من و کلئر در مورد گذشته‌مان صحبت نکردیم.
07:31
In 2006,
114
439400
2216
در سال ۲۰۰۶،
07:33
after 12 years
115
441640
1680
بعد از ۱۲ سال
07:37
being separated away from my family,
116
445440
1896
جدا بودن از خانواده‌ام،
07:39
and then seven years
knowing that they were dead
knowing that they were dead
117
447360
2776
و سپس هفت سال دانستن
این که آن‌ها مرده‌اند
این که آن‌ها مرده‌اند
07:42
and them thinking that we were dead,
118
450160
1840
و این که آن‌ها فکر می‌کنند ما مرده‌ایم
07:44
we reunited ...
119
452880
1800
ما دوباره به هم رسیدیم.
07:47
in the most dramatic,
American way possible.
American way possible.
120
455480
5480
به دراماتیک ترین شیوه ی ممکن امریکایی.
07:53
Live,
121
461880
1896
به صورت زنده،
07:55
on television --
122
463800
1616
درتلویزیون --
07:57
(Laughter)
123
465440
1136
(خنده)
07:58
on "The Oprah Show."
124
466600
1416
در"برنامه اپرا."
08:00
(Laughter)
125
468040
1816
(خنده)
08:01
(Applause)
126
469880
4400
(تشویق)
08:09
I told you, I told you.
127
477000
1936
گفتم که، گفتم که.
08:10
(Laughter)
128
478960
1320
(خنده)
08:13
But after the show,
129
481840
1840
اما بعد از برنامه،
08:20
as I spent time with my mom and dad
130
488840
4976
هنگامی که با پدر و مادرم
08:25
and my little sister
131
493840
2656
و خواهر کوچکترم
08:28
and my two new siblings that I never met,
132
496520
2880
و دو خواهر و برادری
که هرگز ندیده بودم وقت گذراندم،
که هرگز ندیده بودم وقت گذراندم،
08:33
I felt anger.
133
501200
2160
عصبی بودم.
08:36
I felt every deep pain in me.
134
504960
4200
درد عمیقی را در وجودم حس می‌کردم.
08:43
And I know that
there is absolutely nothing,
there is absolutely nothing,
135
511520
4896
و می‌دانستم که قطعاً چیزی نیست،
08:48
nothing,
136
516440
1200
هیچ چیز،
08:50
that could restore the time
we lost with each other
we lost with each other
137
518440
5056
که بتواند اوقاتی را که
یکدیگر را از دست داده‌ایم
یکدیگر را از دست داده‌ایم
08:55
and the relationship we could've had.
138
523520
2720
و روابطی را که می‌توانستیم
داشته باشیم باز گرداند.
داشته باشیم باز گرداند.
09:00
Soon, my parents
moved to the United States,
moved to the United States,
139
528480
4176
خیلی زود، والدینم
به آمریکا نقل مکان کردند،
به آمریکا نقل مکان کردند،
09:04
but like Claire,
140
532680
1200
اما مانند کلئر،
09:07
they don't talk about our past.
141
535200
3520
درباره گذشته‌مان حرفی نمی‌زدند.
09:12
They live in never-ending present.
142
540200
4016
آن‌ها بی وقفه در زمان حال زندگی می‌کردند.
09:16
Not asking too many questions,
143
544240
3016
زیاد از حد سوال نمی‌پرسیدند،
09:19
not allowing themselves to feel --
144
547280
3440
به خودشان اجازه نمی‌دادند که ---
09:24
moving in small steps.
145
552240
3640
با گام‌های کوچک به جلو حرکت کنند.
09:29
None of us, of course,
can make sense of what happened to us.
can make sense of what happened to us.
146
557800
4960
البته، هیچ یک از ما، نمی‌توانستیم چیزی را
که برای ما رخ داده بود را کامل درک کنیم.
که برای ما رخ داده بود را کامل درک کنیم.
09:38
Though my family is alive --
147
566680
2720
اگرچه که خانواده من زنده است --
09:42
yes, we were broken,
148
570840
2576
ولی بله، ما شکسته شده بودیم،
09:45
and yes, we are numb
149
573440
2736
بله، کرخت و بی‌حس شده‌ایم
09:48
and we were silenced
by our own experience.
by our own experience.
150
576200
4800
و به وسیله تجربیات خودمان
وادار به سکوت شده بودیم.
وادار به سکوت شده بودیم.
09:55
It's not just my family.
151
583800
4520
قضیه فقط خانواده من نیست.
10:02
Rwanda is not the only country
152
590320
4776
رواندا تنها کشوری نیست
10:07
where people have turned on each other
153
595120
2936
که مردم به جان یکدیگر می‌افتند
10:10
and murdered each other.
154
598080
1440
و یکدیگر را به قتل می‌رسانند.
10:13
The entire human race,
155
601440
2360
کل نژاد انسانی،
10:17
in many ways,
156
605640
1256
به طرق مختلفی،
10:18
is like my family.
157
606920
1520
مانند خانواده من هستند.
10:23
Not dead;
158
611800
1696
نمرده اند،
10:25
yes, broken, numb and silenced
by the violence of the world
by the violence of the world
159
613520
6056
بله، شکسته شده‌اند، بی‌حس شده‌اند
و به وسیله خشونتی که جهان را در برگرفته
و به وسیله خشونتی که جهان را در برگرفته
10:31
that has taken over.
160
619600
1680
وادار به سکوت شده‌اند.
10:35
You see,
161
623680
1216
می‌دانید،
10:36
the chaos of the violence continues inside
162
624920
4936
آشفتگی حاصل از خشونت در باطن
10:41
in the words we use
163
629880
3136
کلماتی که استفاده می‌کنیم
10:45
and the stories
we create every single day.
we create every single day.
164
633040
4080
و داستان‌هایی که روز به روز
می سازیم ادامه می‌یابد.
می سازیم ادامه می‌یابد.
10:51
But also on the labels
that we impose on ourselves
that we impose on ourselves
165
639480
5616
همچنین در القابی که به خودمان
10:57
and each other.
166
645120
1360
و یک دیگر تحمیل می‌کنیم.
11:01
Once we call someone "other,"
167
649320
5096
وقتی که شخصی را "دیگری" خطاب می‌کنیم،
11:06
"less than,"
168
654440
1336
"یا کمتر از آن"
11:07
"one of them"
169
655800
1256
" و دیگری را"
11:09
or "better than,"
170
657080
1360
"بیشتر از آن"
11:11
believe me ...
171
659600
1240
باورکنید ...
11:16
under the right condition,
172
664080
2000
تحت شرایط مناسب،
11:20
it's a short path to more destruction.
173
668160
4400
این یک مسیر کوتاه برای تخریب بیشتر است.
11:25
More chaos
174
673880
1816
آشوب بیشتر
11:27
and more noise
175
675720
1336
و سر و صدای بیشتر
11:29
that we will not understand.
176
677080
2200
که برای ما قابل فهم نخواهند بود.
11:33
Words will never be enough
177
681080
3040
کلمات هرگز برای تعیین
11:37
to quantify and qualify
the many magnitudes
the many magnitudes
178
685480
5336
کمیت و کیفیت مقادیر بسیاری
11:42
of human-caused destruction.
179
690840
3000
از تخریبات ناشی از انسان کافی نیستند.
11:49
In order for us
180
697520
2320
به این ترتیب برای این که ما
11:53
to stop the violence
that goes on in the world,
that goes on in the world,
181
701040
4200
خشونتی را که درحال رخ دادن
دراین جهان است متوقف کنیم،
دراین جهان است متوقف کنیم،
11:59
I hope --
182
707600
1736
امیدوارم --
12:01
at least I beg you --
183
709360
2536
حداقل استدعا می‌کنم --
12:03
to pause.
184
711920
1280
که متوقف‌اش کنید.
12:06
Let's ask ourselves:
185
714960
2040
بیایید از خودمان بپرسیم:
12:11
Who are we without words?
186
719000
3400
ما بدون کلمات چه کسانی هستیم؟
12:16
Who are we without labels?
187
724080
3680
بدون القاب چه کسانی هستیم؟
12:21
Who are we in our breath?
188
729480
3240
در وجودمان چه کسانی هستیم؟
12:26
Who are we in our heartbeat?
189
734640
4800
در تپش‌های قلبمان که هستیم؟
12:33
(Applause)
190
741000
4760
(تشویق)
ABOUT THE SPEAKER
Clemantine Wamariya - Storyteller, human rights advocateIn her work, Clemantine Wamariya is learning and sharing how remembering our life experiences in story form guides us to make sense and appreciate our present moments.
Why you should listen
Clemantine Wamariya is a human rights advocate, social entrepreneur and public speaker committed to inspiring others through the power of storytelling. Her personal accounts of childhood in Rwanda, displacement throughout war-torn countries and various refugee camps have encouraged myriads of people to persevere despite great odds. With no formal education before the age of 13, Wamariya went on to graduate from Yale University with a BA in Comparative Literature.
Wamariya was recognized for her dedication to improving the lives of others, especially the underserved. In 2011, President Obama appointed her, as the youngest member in history, to the board of the United States Holocaust Memorial Museum, and she was reappointed in 2016. She continues to share her experiences of adversity and seized opportunities as a way to reframe the way her audiences think, whether it be about their own privilege or basic human rights -- and she strives to catalyze development personally, locally and globally. Though still a nomad, she is based out of San Francisco, where she is writing her first book, due in spring 2018.
Clemantine Wamariya | Speaker | TED.com