ABOUT THE SPEAKER
Sam Van Aken - Artist
Sam Van Aken is a contemporary artist who works beyond traditional modes of art-making, crossing artistic genres and disciplines to develop new perspectives on themes like communication, botany, agriculture, climatology and the ever-increasing impact of technology.

Why you should listen

Sam Van Aken’s interventions in the natural and public realm are seen as metaphors that serve as the basis of narrative, sites of place making and, in some cases, even become the basis of scientific research.

Born in Reading, Pennsylvania, Van Aken received his undergraduate education in art and communication theory. Immediately following his studies, he lived in Poland and worked with dissident artists under the former communist regime through the auspices of the Andy Warhol Foundation and the United States Information Agency. Van Aken received his MFA from the University of North Carolina at Chapel Hill, and since then his work has been exhibited and placed nationally and internationally. He has received numerous honors including a Joan Mitchell Foundation Award, Association of International Curator's of Art Award and a Creative Capital Grant. Most recently, his work has been presented as part of Nature-Cooper Hewitt Design Triennial with the Cube Design Museum, Netherlands. Van Aken lives and works in Syracuse, New York, where he is currently an associate professor in the School of Art at Syracuse University. Van Aken's work is represented by Ronald Feldman Fine Arts.

More profile about the speaker
Sam Van Aken | Speaker | TED.com
TED Salon The Macallan

Sam Van Aken: How one tree grows 40 different kinds of fruit

Sam Van Aken: Bir ağaçta kırk çeşit meyve nasıl yetişir

Filmed:
363,921 views

Sanatçı Sam Van Aken, "Kırk Meyve Ağacı"nın ardındaki nefes kesici çalışmayı paylaşıyor. Kırk Meyve Ağacı, tek bir ağaçta şeftali, erik, kayısı, nektar ve vişne gibi kırk çeşit meyve yetişen bir dizi melez meyve ağacı. Güzel ve renkli ağaç çiçeklerini sergileme amacıyla bir sanat projesi olarak başlayan çalışma, nadir yadigâr örneklerin ve onların hikâyelerinin canlı bir arşivi hâline geldi. Aynı zamanda insanlara tarımı öğretmenin uygulamalı (ve lezzetli) yolu ve gıda güvenliği sağlamak için biyoçeşitliliğe duyulan ihtiyacın canlı sembolü. "Sadece gıda olmaktan öte, bu meyvelere kültürümüz işlenmiş... Birçok yönden bu meyveler, bizim hikâyemiz." diyor Van Aken.
- Artist
Sam Van Aken is a contemporary artist who works beyond traditional modes of art-making, crossing artistic genres and disciplines to develop new perspectives on themes like communication, botany, agriculture, climatology and the ever-increasing impact of technology. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
100 yearsyıl agoönce,
0
1627
1688
100 yıl önce ABD'de
00:15
there were 2,000 varietiesçeşitleri of peachesŞeftali,
1
3339
3315
iki bin tür şeftali,
00:18
nearlyneredeyse 2,000 differentfarklı varietiesçeşitleri of plumsErik
2
6678
3776
yaklaşık iki bin çeşit erik
00:22
and almostneredeyse 800 namedadlı varietiesçeşitleri
of appleselma growingbüyüyen in the UnitedAmerika StatesBirleşik.
3
10478
4270
ve neredeyse sekiz yüz çeşit
elma yetişiyordu.
00:27
TodayBugün, only a fractionkesir of those remainkalmak,
4
15333
2487
Bugün çok az bir bölümü hâlâ yetişiyor,
00:29
and what is left is threatenedtehdit
by industrializationsanayileşme of agriculturetarım,
5
17844
4271
bunlar da tarımın makineleşmesi, hastalık
ve iklim değişikliği tehdidi altında.
00:34
diseasehastalık and climateiklim changedeğişiklik.
6
22139
1790
Tehdit altında olan çeşitler arasında
00:36
Those varietiesçeşitleri that are threatenedtehdit
includeDahil etmek the BloodKan ClingSarılmak,
7
24264
4177
00:40
a red-fleshkırmızı et peachşeftali broughtgetirdi
by Spanishİspanyolca missionariesmisyonerler to the AmericasAmericas,
8
28465
4721
İspanyol misyonerler tarafından
Amerika'ya getirilen
ve yüzyıllarca yerlilerin yetiştirdiği
kırmızı etli Blood Cling şeftali;
00:45
then cultivatedekili by NativeYerli
AmericansAmerikalılar for centuriesyüzyıllar;
9
33210
3380
kıtalar arası demir yolunda çalışmak için
00:48
an apricotKayısı that was broughtgetirdi
by ChineseÇince immigrantsgöçmenler
10
36614
2694
00:51
who camegeldi to work
on the TranscontinentalKıtalararası RailroadDemiryolu;
11
39332
3214
ABD'ye gelen Çinlilerin
yanlarında getirdiği bir tür kayısı
ve İtalyan, Fransız
ve Almanlar tarafından getirilen
00:54
and countlesssayısız varietiesçeşitleri of plumsErik
that originatedkökenli in the MiddleOrta EastDoğu
12
42570
4371
00:58
and were then broughtgetirdi by Italianİtalyanca,
FrenchFransızca and GermanAlmanca immigrantsgöçmenler.
13
46965
3683
Orta Doğu kökenli sayısız erik türü var.
01:03
NoneHiçbiri of these varietiesçeşitleri are indigenousyerli.
14
51116
2217
Bunların hiçbiri
ülkemizde doğal olarak yetişmiyor.
01:05
In factgerçek, almostneredeyse all of our fruitmeyve treesağaçlar
were broughtgetirdi here,
15
53357
4306
Aslında neredeyse tüm meyve ağaçlarımız
buraya başka ülkelerden getirilmiş.
Elma, şeftali ve vişne ağaçları da dahil.
01:09
includingdahil olmak üzere appleselma and peachesŞeftali and cherrieskiraz.
16
57687
3174
01:13
So more than just foodGıda,
17
61395
1363
Bu yüzden bu meyveler sadece gıda değil,
01:14
embeddedgömülü withiniçinde these fruitmeyve
is our culturekültür.
18
62782
2762
onlara kültürümüz de işlenmiş.
01:18
It's the people who caredbakım for
and cultivatedekili them,
19
66176
2831
Onları önemseyen, yetiştiren
ve evlerini hatırlatması için
01:21
who valueddeğerli them so much
that they broughtgetirdi them here with them
20
69031
3515
yanlarında buraya getirecek kadar
değer veren insanlar işlenmiş.
01:24
as a connectionbağ to theironların home,
21
72570
2278
Bu insanların diğer nesle aktarması
ve paylaşması işlenmiş.
01:26
and it's the way that they'veonlar ettik passedgeçti
them on and sharedpaylaşılan them.
22
74872
2960
01:29
In manyçok waysyolları, these fruitmeyve are our storyÖykü.
23
77856
2556
Birçok yönden bu meyveler bizim hikâyemiz.
01:33
And I was fortunateşanslı enoughyeterli
to learnöğrenmek about it
24
81062
3794
Oluşturduğum Kırk Meyve Ağacı isimli
sanat eseri sayesinde
bu hikâyeyi öğrendiğim için şanslıyım.
01:36
throughvasitasiyla an artworksanat eseri that I createdoluşturulan
entitledadlı the "TreeAğaç of 40 FruitMeyve."
25
84880
3229
Kırk Meyve Ağacı, üzerinde kırk çeşit
çekirdekli meyve yetişen tek bir ağaç.
01:40
The TreeAğaç of 40 FruitMeyve is a singletek treeağaç
26
88133
2588
01:42
that growsbüyür 40 differentfarklı
varietiesçeşitleri of stonetaş fruitmeyve.
27
90745
2852
01:46
So that's peachesŞeftali, plumsErik, apricotsKayısı,
nectarinesnektarinler and cherrieskiraz
28
94121
4938
Yani şeftali, erik, kayısı, nektar
ve kiraz; hepsi bir ağaçta yetişiyor.
01:51
all growingbüyüyen on one treeağaç.
29
99083
1817
Yılın bir dönemine, bahar ve yaza kadar
normal görünecek şekilde tasarlandı.
01:52
It's designedtasarlanmış to be a normal-lookingNormal görünümlü treeağaç
throughoutboyunca the majorityçoğunluk of the yearyıl,
30
100924
3753
01:56
untila kadar springbahar, when it blossomsçiçekleri
in pinkpembe and whitebeyaz
31
104701
3538
Bahar gelince pembe
ve beyaz renkte çiçekler açıyor
02:00
and then in summeryaz,
bearsayılar a multitudeçok sayıda of differentfarklı fruitmeyve.
32
108263
3466
ve yazın çeşit çeşit meyve veriyor.
02:03
I beganbaşladı the projectproje
for purelyyalnızca artisticartistik reasonsnedenleri:
33
111753
3278
Bu projeyi sadece
sanatsal nedenlerle başlattım.
02:07
I wanted to changedeğişiklik
the realitygerçeklik of the everydayher gün,
34
115055
2814
Alışılagelmiş gerçeği değiştirmek istedim.
02:09
and to be honestdürüst,
35
117893
1160
Dürüst olmak gerekirse insanların,
ağacın çeşitli renklerde çiçek açtığını
02:11
createyaratmak this startlingşaşırtıcı momentan
when people would see this treeağaç
36
119077
2849
ve birçok çeşit meyve verdiğini gördükleri
o şaşırtıcı anı da oluşturmak istedim.
02:13
blossomçiçeği in all these differentfarklı colorsrenkler
37
121950
3358
02:17
and bearayı all of these differentfarklı fruitmeyve.
38
125332
1832
02:19
I createdoluşturulan the TreeAğaç of 40 FruitMeyve
throughvasitasiyla the processsüreç of graftingaşılama.
39
127188
3236
Kırk Meyve Ağacı'nı, aşıyla oluşturdum.
02:22
I'll collecttoplamak cuttingskupürleri
in winterkış, storemağaza them,
40
130782
2947
Kışın, kesilen dalları toplayıp
onları sakladım
02:25
and then graftgreft them
ontoüstüne the endsuçları of branchesdalları in springbahar.
41
133753
3166
ve baharda ağaca aşıladım.
02:28
In factgerçek, almostneredeyse all
fruitmeyve treesağaçlar are graftedaşılı,
42
136943
3033
Aslında neredeyse
tüm meyve ağaçları aşılanmıştır
02:32
because the seedtohum of a fruitmeyve treeağaç
is a geneticgenetik variantdeğişken of the parentebeveyn.
43
140000
3843
çünkü meyve ağacının tohumu,
ana tohumdan genetik olarak farklıdır.
Hoşumuza giden bir çeşit bulduğumuzda
02:35
So when we find a varietyvaryete
that we really like,
44
143867
3316
bu ağaçtan bir dal kesip başka bir ağaca
aşılayarak bu çeşidi çoğaltırız.
02:39
the way that we propagateyaymak it
is by takingalma a cuttingkesim off of one treeağaç
45
147207
3692
02:42
and puttingkoyarak it ontoüstüne anotherbir diğeri --
46
150923
1469
Her bir Mekintoş elmasının
02:44
whichhangi is kindtür of crazyçılgın to think
47
152416
2202
nesiller boyu aşılanmış tek bir ağaçtan
geldiğini düşünmek çılgınca olsa da
02:46
that everyher singletek MacintoshMacintosh appleelma
camegeldi from one treeağaç
48
154642
4058
02:50
that's been graftedaşılı over and over
from generationnesil to generationnesil.
49
158724
4171
bu, aynı zamanda meyve ağaçlarının
tohum olarak korunamayacağını gösterir.
02:55
But it alsoAyrıca meansanlamına geliyor that fruitmeyve treesağaçlar
can't be preservedkorunmuş by seedtohum.
50
163603
4046
03:00
I've knownbilinen about graftingaşılama
as long as I can rememberhatırlamak.
51
168147
2851
Kendimi bildim bileli
aşılamanın ne olduğunu biliyorum.
03:03
My great-grandfatherbüyük büyükbaba madeyapılmış a livingyaşam
graftingaşılama peachşeftali orchardsmeyve bahçeleri
52
171022
2928
Büyük büyükbabam, Güneydoğu Pensilvanya'da
şeftali bahçeleri aşılayarak
geçimini sağlıyordu.
03:05
in SoutheasternGüneydoğu PennsylvaniaPennsylvania.
53
173974
1833
Onunla hiç tanışmamış olsam da
ne zaman adı anılsa
03:07
And althougholmasına rağmen I never metmet him,
54
175831
1432
03:09
any time anyonekimse would mentionsöz etmek his nameisim,
55
177287
2212
03:11
they were quickhızlı to noteNot
56
179523
1151
mucizevi veya gizemli bir aşılama
yeteneği olduğunu söylenir.
03:12
that he knewbiliyordum how to graftgreft as if he had
a magicalbüyülü or mysticalmistik capabilitykabiliyet.
57
180698
3758
03:16
I decidedkarar on the numbernumara 40
for the TreeAğaç of 40 FruitMeyve
58
184817
3000
Kırk Meyve Ağacı için kırk sayısını seçtim
03:19
because it's foundbulunan
throughoutboyunca WesternWestern religiondin
59
187841
2206
çünkü Batı boyunca bu sayı,
ölçülebilir veya sonsuz olarak görülmez
03:22
as not the quantifiableölçülebilir dozendüzine
and not the infinitesonsuz
60
190071
2897
03:24
but a numbernumara that's beyondötesinde countingsayma.
61
192992
2001
ama saymakla da bitmez,
bolluk ve çokluğu gösterir.
03:27
It's a bountycömertlik or a multitudeçok sayıda.
62
195017
2357
03:29
But the problemsorun was that when I startedbaşladı,
63
197791
2001
New York'ta, yüzyıl önce meyve üretiminde
lider olan bir yerde yaşamama rağmen
03:31
I couldn'tcould find 40 differentfarklı
varietiesçeşitleri of these fruitmeyve,
64
199816
3651
03:35
and this is despiterağmen the factgerçek
that I livecanlı in NewYeni YorkYork statebelirtmek, bildirmek,
65
203491
2802
projeye başladığımda kırk farklı çeşit
meyve bulmakta zorlandım.
03:38
whichhangi, a centuryyüzyıl agoönce,
66
206317
1450
03:39
was one of the leadingönemli
producersüreticileri of these fruitmeyve.
67
207791
2419
03:42
So as they were tearingkocaman out
researchAraştırma orchardsmeyve bahçeleri
68
210582
2572
Araştırma bahçeleri
ve eski bostanlar kapatılırken
03:45
and oldeski, vintageVintage orchardsmeyve bahçeleri,
69
213178
1360
03:46
I would collecttoplamak branchesdalları off them
70
214562
1906
kesilen dalları topladım
ve kendi bahçemdeki ağaçlara aşıladım.
03:48
and graftgreft them ontoüstüne treesağaçlar in my nurseryçocuk odası.
71
216492
2143
03:51
So this is what the TreeAğaç of 40 FruitMeyve
look like when they were first plantedekili,
72
219140
3796
Kırk Meyve Ağacı başta
işte böyle görünüyordu
ve altı yıl sonra bu hâle geldi.
03:54
and this is what they look like
sixaltı yearsyıl latersonra.
73
222960
2273
Kesinlikle ha deyince olan bir şey değil.
03:57
This is definitelykesinlikle not a sportspor
of immediateacil gratificationhaz --
74
225257
2842
(Gülüşmeler)
04:00
(LaughterKahkaha)
75
228123
1594
04:01
It takes a yearyıl to know
if a graftgreft has succeededbaşarılı;
76
229741
3438
Aşının tutup tutmadığını anlamak bir yıl,
04:05
it takes two to threeüç yearsyıl
to know if it producesüretir fruitmeyve;
77
233203
3146
meyve verip vermeyeceğini anlamak
iki ya da üç yıl sürüyor.
04:08
and it takes up to eightsekiz yearsyıl
to createyaratmak just one of the treesağaçlar.
78
236373
3099
Böyle bir ağaç yetiştirmekse
sekiz yıla kadar sürebiliyor.
04:12
EachHer of the varietiesçeşitleri graftedaşılı
to the TreeAğaç of 40 FruitMeyve
79
240943
2797
Ağaca aşılanmış her çeşidin
farklı bir şekli ve farklı bir rengi var.
04:15
has a slightlyhafifçe differentfarklı formform
and a slightlyhafifçe differentfarklı colorrenk.
80
243764
2936
04:19
And I realizedgerçekleştirilen that by creatingoluşturma a timelinezaman çizelgesi
of when all these blossomedçiçek
81
247214
3403
Fark ettim ki çiçeklenme dönemiyle ilgili
bir zaman çizelgesi oluşturarak
04:22
in relationshipilişki to eachher other,
82
250641
1882
04:24
I can essentiallyesasen shapeşekil or designdizayn
how the treeağaç appearsbelirir duringsırasında springbahar.
83
252547
4531
baharda ağacın alacağı görüntüye
şekil verip onu tasarlayabilirim.
Yaz mevsiminde böyle görünüyor,
04:29
And this is how they appeargörünmek duringsırasında summeryaz.
84
257102
2001
hazirandan eylüle kadar meyve yetişiyor.
04:31
They produceüretmek fruitmeyve from JuneHaziran
throughvasitasiyla SeptemberEylül.
85
259127
2778
04:33
First is cherrieskiraz, then apricotsKayısı,
86
261929
2560
İlk olarak vişne, sonra kayısı,
erik, nektar ve şeftali.
04:36
AsianAsya plumsErik, nectarinesnektarinler and peachesŞeftali,
87
264513
3310
Sanırım aralarından birini unuttum.
04:39
and I think I forgotUnuttun one
in there, somewherebir yerde ...
88
267847
2320
04:42
(LaughterKahkaha)
89
270191
1285
04:43
AlthoughHer ne kadar it's an artworksanat eseri
that existsvar outsidedışında of the gallerygaleri,
90
271500
3018
Galeri mekânı dışında bir yerde bulunan
bir sanat eseri olsa da
04:46
as the projectproje continuesdevam ediyor,
91
274542
1651
04:48
it's been conservationkoruma
by way of the artSanat worldDünya.
92
276217
2932
sanat dünyası tarafından
koruma altına alındı.
04:51
As I've been askeddiye sordu to createyaratmak
these in differentfarklı locationsyerleri,
93
279173
2716
Bu ağaçlardan farklı yerlerde
oluşturmam istendi.
04:53
what I'll do is I'll researchAraştırma varietiesçeşitleri
94
281913
2298
Tarihte orada doğal olarak yetişmiş
veya kökeni orası olan çeşitleri araştırıp
04:56
that originatedkökenli or were
historicallytarihsel grownyetişkin in that areaalan,
95
284235
3421
04:59
I'll sourcekaynak them locallylokal olarak
and graftgreft them to the treeağaç
96
287680
2938
onları yerel olarak tedarik ettim
ve bir ağaca aşıladım
05:02
so that it becomesolur an agriculturaltarım historytarih
of the areaalan where they're locatedbulunan.
97
290642
3792
böylece bulundukları bölgenin
tarım tarihi olacaklar.
05:06
And then the projectproje got pickedseçilmiş up onlineinternet üzerinden,
98
294458
2318
Proje çevrim içinde de ilgi çekti,
05:08
whichhangi was horrifyingkorkunç and humblinghumbling.
99
296800
2254
bu, hem korkunç hem de mahcup ediciydi.
05:11
The horrifyingkorkunç partBölüm
was all of the tattoosdövmeler that I saw
100
299078
3825
Korkunç kısım, Kırk Meyve Ağacı'nın
resimlerinden oluşan dövmelerdi.
05:14
of imagesGörüntüler of the TreeAğaç of 40 FruitMeyve.
101
302927
1855
05:16
(LaughterKahkaha)
102
304806
1023
(Gülüşmeler)
05:17
WhichHangi I was like, "Why would
you do that to your bodyvücut?"
103
305853
2627
"Vücutlarına neden
bunu yapıyorlar?" diye düşündüm.
(Gülüşmeler)
05:20
(LaughterKahkaha)
104
308504
1095
Mahcup edici kısımsa papaz, haham
ve rahiplerden aldığım onca istekti.
05:21
And the humblinghumbling partBölüm
was all of the requestsistekler that I receivedAlınan
105
309623
3141
05:24
from pastorspapazlar, from rabbishahamlar and priestsrahipler
106
312788
2931
Ağacı, dinî törenlerinde
merkez olarak kullanmak istiyorlardı.
05:27
who askeddiye sordu to use the treeağaç
as a centralmerkezi partBölüm withiniçinde theironların servicehizmet.
107
315743
3159
Daha sonra internet fenomeni hâline geldi.
05:30
And then it becameoldu a memememe --
108
318926
1643
05:32
and the answerCevap to that questionsoru
is "I hopeumut not?"
109
320593
3619
Bu sorunun cevabı "Umarım değildir."
[Evliliğiniz Kırk Meyve Ağacı gibi mi?]
05:36
[Is your marriageevlilik
like the TreeAğaç of 40 FruitMeyve?]
110
324236
2214
(Gülüşmeler)
05:38
(LaughterKahkaha)
111
326474
1151
Her güzel internet fenomeni gibi bu da
05:39
Like all good memesmemlerimizin,
112
327649
1288
05:40
this has led to an interviewröportaj
on NPR'sNPR's "WeekendHafta sonu EditionEdition,"
113
328961
3476
NPR'nin Weekend Edition röportajını
beraberinde getirdi.
05:44
and as a collegekolej professorprofesör,
I thought I peakedkadar yükseldi --
114
332461
3993
Üniversitede görev yapan
bir profesör olarak
05:48
like, that was the pinnacleÇukur
of my careerkariyer --
115
336478
2343
kariyerimin zirvesinde olduğumu düşündüm.
05:50
but you never know who'skim listeningdinleme to NPRNPR.
116
338845
3271
Ama NPR'yi kimin dinlediğini bilemesiniz.
NPR röportajından birkaç hafta sonra
Savunma Bakanlığı'ndan bir e-posta aldım.
05:54
And severalbirkaç weekshaftalar after the NPRNPR interviewröportaj,
117
342140
3332
05:57
I receivedAlınan an emailE-posta
from the DepartmentBölümü of DefenseSavunma.
118
345496
2430
06:00
The DefenseSavunma AdvancedGelişmiş ResearchAraştırma
ProjectProje AdministrationYönetim inviteddavet me
119
348368
4009
Savunma İleri Araştırma Projeleri idaresi,
06:04
to come talk about
innovationyenilik and creativityyaratıcılık,
120
352401
2997
beni, yenilik ve yaratıcılık hakkında
konuşmaya davet etti.
06:07
and it's a conversationkonuşma that quicklyhızlı bir şekilde
shiftedkaydırılır to a discussiontartışma of foodGıda securitygüvenlik.
121
355422
3984
Konuşma, çabucak gıda güvenliğiyle ilgili
bir görüşmeye dönüştü.
06:11
You see, our nationalUlusal securitygüvenlik
is dependentbağımlı uponüzerine our foodGıda securitygüvenlik.
122
359957
4504
Gördüğünüz gibi ulusal güvenliğimiz,
gıda güvenliğimize bağlı.
06:16
Now that we'vebiz ettik createdoluşturulan these monoculturesmonocultures
123
364829
2080
Her ekinden sadece birkaç tür yetiştirilen
mono kültürler oluşturduğumuz için
06:18
that only growbüyümek a fewaz
varietiesçeşitleri of eachher cropekin,
124
366933
3241
06:22
if something happensolur
to just one of those varietiesçeşitleri,
125
370198
2973
bu türlerden yalnızca birine
bir şey olsa bile
gıda teminimizde
çok büyük etkiye sahip olabilir.
06:25
it can have a dramaticdramatik impactdarbe
uponüzerine our foodGıda supplyarz.
126
373195
2687
Gıda güvenliğini sürdürmenin kilit noktası
biyoçeşitliliğimizi korumak.
06:28
And the keyanahtar to maintainingmuhafaza
our foodGıda securitygüvenlik
127
376388
3008
06:31
is preservingkoruma our biodiversitybiyolojik çeşitlilik.
128
379420
1965
06:33
100 yearsyıl agoönce, this was donetamam
by everybodyherkes that had a gardenBahçe
129
381690
4435
Yüzyıl önce bu, bağı
ya da arka bahçesinde birkaç ağacı olan
06:38
or a smallküçük standdurmak of treesağaçlar
in theironların backyardarka bahçe,
130
386149
2524
ve diğer nesle aktarılan bitki çeşitleri
yetiştiren herkes tarafından yapılıyordu.
06:40
and grewbüyüdü varietiesçeşitleri that were
passedgeçti down throughvasitasiyla theironların familyaile.
131
388697
3087
Bunlar, bir Kırk Meyve Ağacı'nda ağustosta
sadece bir haftada yetişen erikler.
06:43
These are plumsErik from just one TreeAğaç
of 40 FruitMeyve in one weekhafta in AugustAğustos.
132
391808
4867
06:48
SeveralBirkaç yearsyıl into the projectproje,
133
396699
1527
Projeye başladıktan birkaç yıl sonra
öğrendim ki meyve koleksiyonum,
06:50
I was told that I have one of the largesten büyük
collectionskoleksiyonları of these fruitmeyve
134
398250
3355
ABD'nin doğu kesiminde bulunan
en büyük koleksiyonlardanmış,
06:53
in the EasternDoğu UnitedAmerika StatesBirleşik,
135
401629
2024
ki bu, sanatçı biri için
kesinlikle korkunç.
06:55
whichhangi, as an artistsanatçı,
is absolutelykesinlikle terrifyingdehşet verici.
136
403677
2978
06:58
(LaughterKahkaha)
137
406679
1150
Ama birçok yönden,
neye sahip olduğumu bilmiyordum.
07:00
But in manyçok waysyolları,
I didn't know what I had.
138
408300
2212
07:02
I discoveredkeşfedilen that the majorityçoğunluk
of the varietiesçeşitleri I had
139
410536
2490
Elimdeki çeşitlerin büyük bölümünün
yadigâr çeşitler olduğunu fark ettim.
07:05
were heirloomHatıra varietiesçeşitleri,
140
413050
1160
Yani 1945'ten daha önce de yetişiyorlardı,
07:06
so those that were grownyetişkin before 1945,
141
414234
2872
bu tarih, tarımın sanayileşmesinin
doğuşu olarak görülür.
07:09
whichhangi is seengörüldü as the dawnşafak
of the industrializationsanayileşme of agriculturetarım.
142
417130
3380
07:13
SeveralBirkaç of the varietiesçeşitleri datedtarihli back
thousandsbinlerce and thousandsbinlerce of yearsyıl.
143
421059
3666
Bu çeşitlerden bazıları
binlerce yıl öncesine dayanıyor.
07:17
And findingbulgu out how rarenadir they were,
144
425864
3183
Ne kadar nadir olduklarını gördükçe
onları korumaya takıntılı hâle geldim
07:21
I becameoldu obsessedkafayı takmış
with tryingçalışıyor to preservekorumak them,
145
429071
2984
ve araç olarak kullandığım şey,
sanat hâline geldi.
07:24
and the vehiclearaç for this becameoldu artSanat.
146
432079
1818
07:25
I would go into oldeski, vintageVintage orchardsmeyve bahçeleri
before they were tornyırtık out
147
433921
3140
Eski bahçeler kapanmadan önce oraya gidip
aşılanabilir ağaç gövdeleri
veya çanaklar toplardım.
07:29
and I would savekayıt etmek the bowlçanak
or the trunkgövde sectionBölüm
148
437085
2345
07:31
that possesseddeli the originalorijinal graftgreft unionbirlik.
149
439454
2164
Bitki koleksiyonu
örnekleri oluşturmak için
07:33
I startedbaşladı doing pressingsPressings
of flowersÇiçekler and the leavesyapraklar
150
441642
3712
çiçek ve yaprakları birleştirmeye
ve DNA sıralamaya başladım.
07:37
to createyaratmak herbariumsulak specimensnumuneler.
151
445378
1788
07:39
I startedbaşladı to sequencesıra the DNADNA.
152
447190
2151
Ama sonunda, bakır levha gravürleri
ve tipo açıklamalarını kullanarak
07:41
But ultimatelyen sonunda, I setset out
to preservekorumak the storyÖykü
153
449365
3703
07:45
throughvasitasiyla these copper-platebakır plaka etchingsoyma
and letterpressletterpress descriptionsaçıklamaları.
154
453092
3302
hikâyeyi korumaya koyuldum.
07:48
To tell the storyÖykü of the GeorgeGeorge IVIV peachşeftali,
155
456418
3706
George IV şeftalisinin hikâyesini
anlatmak gerekirse
bir şeftali ağacı, New York City'de
iki binanın arasında yetişiyor.
07:52
whichhangi tookaldı rootkök betweenarasında
two buildingsbinalar in NewYeni YorkYork CityŞehir --
156
460148
3591
Yanından geçen biri
meyvenin tadına bakıyor
07:55
someonebirisi walksyürüyüşleri by, tastestadı it,
157
463763
2585
ve tadı o kadar hoşuna gidiyor ki
07:58
it becomesolur a majormajör commercialticari
varietyvaryete in the 19thinci centuryyüzyıl
158
466372
3408
19. yüzyılın büyük ticari
çeşitliliği hâline geliyor.
08:01
because it tastestadı just that good.
159
469804
2656
08:04
Then all but vanisheskaybolur,
160
472833
1821
Daha sonra ortadan kayboluyor
çünkü nakliyesi kolay olmuyor
ve modern tarıma uymuyor.
08:06
because it doesn't shipgemi well
161
474678
1465
08:08
and it doesn't conformuygun
to modernmodern agriculturetarım.
162
476167
2668
08:11
But I realizegerçekleştirmek that as a storyÖykü,
it needsihtiyaçlar to be told.
163
479716
3533
Fark ettim ki hikâye olduğu için
bunun anlatılması gerek
ve anlatım, bu çeşitliliği koklama, tatma
ve ona dokunma deneyimlerini de içermeli.
08:15
And in the tellingsöylüyorum of that storyÖykü,
164
483273
1723
08:17
it has to includeDahil etmek the experiencedeneyim
of beingolmak ableyapabilmek to touchdokunma,
165
485020
4201
08:21
to smellkoku and to tastedamak zevki those varietiesçeşitleri.
166
489245
2416
Bu yüzden bu meyveleri halka sunabileceğim
bir bahçe oluşturmaya koyuldum.
08:23
So I setset out to createyaratmak an orchardmeyve bahçesi
167
491685
2172
08:25
to make these fruitmeyve
availablemevcut to the publichalka açık,
168
493881
2552
Hedefim, bulabileceğim
en yoğun nüfuslu bölgede bahçeyi kurmaktı.
08:28
and have the aimamaç of placingyerleştirme them
in the highesten yüksek densityyoğunluk of people
169
496457
3264
08:31
that I could possiblybelki find.
170
499745
1786
08:33
NaturallyDoğal olarak, I startedbaşladı looking for an acreAcre
of landarazi in NewYeni YorkYork CityŞehir --
171
501555
3748
Doğal olarak New York City'de
bir arazi aramaya başladım.
08:37
(LaughterKahkaha)
172
505327
1001
Geriye dönüp baktığımda
bu, oldukça iddialı görünüyor
08:38
whichhangi, in retrospectgeriye doğru bakıldığında,
seemedgibiydi, like, ratherdaha doğrusu ambitiousiddialı,
173
506352
4380
08:42
and probablymuhtemelen the reasonneden why nobodykimse
was returningdönen my phonetelefon callsaramalar or emailse-postalar --
174
510756
4307
ve kimsenin telefon ve e-postalarıma
cevap vermeme nedeni de muhtemelen bu.
08:47
(LaughterKahkaha)
175
515087
1007
Ta ki dört yıl sonra
Governors Island'dan dönüt alana kadar.
08:48
untila kadar eventuallysonunda, fourdört yearsyıl latersonra,
I heardduymuş back from GovernorsValiler IslandAda.
176
516118
5049
Bu ada eskiden askerî üsmüş
ve 2000 yılında New York'a verilmiş.
08:53
So GovernorsValiler IslandAda is a formereski navalDeniz basebaz
177
521191
3435
08:56
that was givenverilmiş
to the CityŞehir of NewYeni YorkYork in 2000.
178
524650
2574
Adanın tamamı, New York'tan
beş dakikalık feribot seferlerine açık.
08:59
And it openedaçıldı up all of this landarazi
179
527248
1632
09:00
just a five-minuteBeş dakika ferryFeribot ridebinmek
from NewYeni YorkYork.
180
528904
2288
09:03
And they inviteddavet me to createyaratmak a projectproje
that we're callingçağrı the "OpenAçık OrchardMeyve bahçesi"
181
531216
4414
Açık Bahçe isimli bir proje
oluşturmam için beni davet ettiler.
09:07
that will bringgetirmek back fruitmeyve varietiesçeşitleri
182
535654
1785
Proje, yüzyıldan uzun süredir
New York'ta yetişmemiş meyve çeşitlerini
09:09
that haven'tyok been grownyetişkin
in NewYeni YorkYork for over a centuryyüzyıl.
183
537463
2765
geri getirmeyi amaçlıyordu.
09:12
CurrentlyŞu anda in progressilerleme,
184
540721
1462
Hâlâ devam eden Açık Bahçe'de
09:14
The OpenAçık OrchardMeyve bahçesi
will be 50 multigraftedçok graftlı treesağaçlar
185
542207
4162
antik ve yadigâr 200 meyve türüne sahip
elli adet aşılanmış ağaç mevcut.
09:18
that possesssahip olmak 200 heirloomHatıra
and antiqueAntik fruitmeyve varietiesçeşitleri.
186
546393
4820
Bunlar, bölgede doğal olarak yetişen
veya tarihte yetişmiş türler.
09:23
So these are varietiesçeşitleri that originatedkökenli
or were historicallytarihsel grownyetişkin in the regionbölge.
187
551647
4025
09:28
VarietiesÇeşit like the EarlyErken StrawberryÇilek appleelma,
188
556049
2567
Örneğin 13th Street ve Third Avenue
kökenli Early Strawberry elması.
09:30
whichhangi originatedkökenli on 13thinci StreetSokak
and ThirdÜçüncü AvenueAvenue.
189
558640
3479
Meyve ağaçları tohum yoluyla
saklanamadığı için
09:34
SinceBeri a fruitmeyve treeağaç
can't be preservedkorunmuş by seedtohum,
190
562143
2968
Açık Bahçe, canlı bir gen bakası
veya bu meyvelerin arşivi hâline gelecek.
09:37
The OpenAçık OrchardMeyve bahçesi will actdavranmak
like a livingyaşam genegen bankbanka,
191
565135
2872
09:40
or an archiveArşiv of these fruitmeyve.
192
568031
1542
09:41
Like the TreeAğaç of 40 FruitMeyve,
193
569597
1387
Kırk Meyve Ağacı gibi deneysel olacak,
09:43
it will be experientialdeneysel;
194
571008
1381
aynı zamanda sembolik olacak.
09:44
it will alsoAyrıca be symbolicsembolik.
195
572413
1770
En önemlisi, bu, insanları
yiyeceklerini korumaya
09:46
MostÇoğu importantlyönemlisi, it's going to inviteDavet etmek
people to participatekatılmak in conservationkoruma
196
574207
4960
ve onlar hakkında daha fazlasını
öğrenmeye davet edecek.
09:51
and to learnöğrenmek more about theironların foodGıda.
197
579191
2141
09:53
ThroughAracılığıyla the TreeAğaç of 40 FruitMeyve,
198
581356
1496
Kırk Meyve Ağacı sayesinde
binlerce kişiden e-posta aldım,
09:54
I've receivedAlınan thousandsbinlerce
and thousandsbinlerce of emailse-postalar from people,
199
582876
2810
09:57
askingsormak basictemel questionssorular
about "How do you plantbitki a treeağaç?"
200
585710
3433
"Nasıl ağaç dikilir?" gibi
temel sorular soruyorlardı.
10:01
With lessaz than threeüç percentyüzde
of the populationnüfus
201
589661
2156
Nüfusun yüzde üçten daha az bir kısmının
tarımla doğrudan bağı var.
10:03
havingsahip olan any directdirekt tiekravat to agriculturetarım,
202
591841
2616
Açık Bahçe, insanları kamu programları
ve atölyelerde çalışmaya;
10:06
the OpenAçık OrchardMeyve bahçesi
is going to inviteDavet etmek people
203
594481
2540
10:09
to come take partBölüm in publichalka açık programmingprogramlama
and to take partBölüm in workshopsatölyeler,
204
597045
4178
ağaç aşılama, yetiştirme, budama
ve hasat etmeyi öğrenmeye;
10:13
to learnöğrenmek how to graftgreft, to growbüyümek,
to pruneKuru erik and to harvesthasat a treeağaç;
205
601247
4263
doğal yiyecek tüketmeye
ve bahar şölenlerine katılmaya;
10:17
to take partBölüm in freshtaze eatingyemek yiyor
and blossomçiçeği toursturlar;
206
605534
2849
yerel şeflerle çalışıp
bu meyveleri kullanmayı öğrenmeye
10:20
to work with localyerel chefsşefler
to learnöğrenmek how to use these fruitmeyve
207
608407
2675
ve birçok çeşit meyvenin
özellikle bu amaçla yetiştirildiği
10:23
and to recreateyeniden oluşturun centuries-oldyüzlerce yıllık dishesbulaşıklar
208
611106
2111
10:25
that manyçok of these varietiesçeşitleri
were grownyetişkin specificallyözellikle for.
209
613241
3341
yüzyıllık tarifleri
yeniden oluşturmaya davet ediyor.
Bahçe, fiziksel anlamından öte,
10:28
ExtendingGenişletme beyondötesinde the physicalfiziksel
siteyer of the orchardmeyve bahçesi,
210
616606
2334
bu tariflerin hepsini içeren
bir yemek kitabı olacak.
10:30
it will be a cookbookyemek kitabı
that compilesderler all of those recipesyemek tarifleri.
211
618964
3380
Yetişen meyvelerin
karakter, özellik, köken
10:34
It will be a fieldalan guidekılavuz
212
622753
1497
10:36
that talksgörüşmeler about the characteristicskarakteristikleri
and traitsözellikleri of those fruitmeyve,
213
624274
3349
ve hikâyesi hakkında
bilgi içeren bir alan rehberi olacak.
10:39
theironların originMenşei and theironların storyÖykü.
214
627647
1697
10:41
GrowingBüyüyen up on a farmÇiftlik,
I thought I understoodanladım agriculturetarım,
215
629368
3367
Çiftlikte yetiştiğimden dolayı
tarımı anladığımı düşünüyordum
10:44
and I didn't want anything to do with it.
216
632759
2305
ve bununla ilgili olan
hiçbir şeyi istemedim.
10:47
So I becameoldu an artistsanatçı --
217
635523
1564
Bu yüzden sanatçı oldum.
10:49
(LaughterKahkaha)
218
637111
1948
(Gülüşmeler)
Ama şunu söylemeliyim ki
bu, DNA'mda olan bir şey
10:51
But I have to admititiraf etmek that it's something
withiniçinde my ownkendi DNADNA.
219
639377
3421
ve bu konuda yalnız
olmadığımı düşünüyorum.
10:55
And I don't think that I'm the only one.
220
643358
1937
10:57
100 yearsyıl agoönce, we were all much more
closelyyakından tiedbağlı to the culturekültür,
221
645721
5108
100 yıl önce hepimiz
tarıma, bitki yetiştirmeye
11:02
the cultivationekimi
and the storyÖykü of our foodGıda,
222
650853
2992
ve yiyeceklerimizin hikâyesine
çok daha bağlıydık
11:05
and we'vebiz ettik been separatedayrıldı from that.
223
653869
1772
ama zamanla uzaklaştık.
11:08
The OpenAçık OrchardMeyve bahçesi createsyaratır the opportunityfırsat
224
656259
2364
Açık Bahçe, bu bilinmeyen geçmişle
yeniden bağ kurmamıza
11:10
not just to reconnectyeniden
to this unknownBilinmeyen pastgeçmiş,
225
658647
3587
ve yiyeceğimizin geleceğinin ne olacağını
düşünmemize olanak sağlıyor.
11:14
but a way for us to considerdüşünmek
what the futuregelecek of our foodGıda could be.
226
662258
3655
11:18
Thank you.
227
666428
1151
Teşekkür ederim.
11:19
(ApplauseAlkış)
228
667603
3833
(Alkışlar)
Translated by Nevaz Mescioğlu
Reviewed by Cihan Ekmekçi

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sam Van Aken - Artist
Sam Van Aken is a contemporary artist who works beyond traditional modes of art-making, crossing artistic genres and disciplines to develop new perspectives on themes like communication, botany, agriculture, climatology and the ever-increasing impact of technology.

Why you should listen

Sam Van Aken’s interventions in the natural and public realm are seen as metaphors that serve as the basis of narrative, sites of place making and, in some cases, even become the basis of scientific research.

Born in Reading, Pennsylvania, Van Aken received his undergraduate education in art and communication theory. Immediately following his studies, he lived in Poland and worked with dissident artists under the former communist regime through the auspices of the Andy Warhol Foundation and the United States Information Agency. Van Aken received his MFA from the University of North Carolina at Chapel Hill, and since then his work has been exhibited and placed nationally and internationally. He has received numerous honors including a Joan Mitchell Foundation Award, Association of International Curator's of Art Award and a Creative Capital Grant. Most recently, his work has been presented as part of Nature-Cooper Hewitt Design Triennial with the Cube Design Museum, Netherlands. Van Aken lives and works in Syracuse, New York, where he is currently an associate professor in the School of Art at Syracuse University. Van Aken's work is represented by Ronald Feldman Fine Arts.

More profile about the speaker
Sam Van Aken | Speaker | TED.com