The Way We Work
Wendy De La Rosa: 3 psychological tricks to help you save money
Wendy De La Rosa: Ba mẹo tâm lí giúp bạn tiết kiệm
Filmed:
Readability: 3.4
1,969,849 views
Ta luôn muốn tiết kiệm - nhưng nhìn chung, ngày nay, con người ngày càng ít tiết kiệm đi. Nhà hành vi học Wendy De La Rosa đã nghiên cứu cách con người ra quyết định để giúp ta cải thiện tình hình tài chính. Những phát hiện của Wendy sẽ giúp bạn thực hiện cam kết với chính bản thân về việc tiết kiệm nhiều hơn và chi tiêu ít đi một cách nhẹ nhàng nhưng hiệu quả.
Wendy De La Rosa - Behavioral scientist
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions. Full bio
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:00
We all know that saving is important
0
365
1759
Ta biết tiết kiệm là quan trọng
và đó điều nên làm
và đó điều nên làm
00:02
and is something that we should be doing.
1
2148
1994
Nhưng nhìn chung,
ta ngày càng ít tiết kiệm.
ta ngày càng ít tiết kiệm.
00:04
And yet, overall, we're doing
less and less of it.
less and less of it.
2
4166
2357
00:06
[The Way We Work]
3
6547
2602
[TED: Cách chúng ta làm việc]
[Tài trợ bởi Dropbox]
Ta đều biết nên làm những gì.
00:10
We know what we need to do.
4
10822
1587
00:12
The question is: How do we do it?
5
12433
2135
Câu hỏi là: Làm thế nào để thực hiện?
00:14
And that's what I'm here to teach you.
6
14592
1826
Và đó là điều tôi sẽ chỉ bạn.
00:16
Your savings behavior
isn't a question of how smart you are
isn't a question of how smart you are
7
16442
2833
Tiết kiệm không liên quan
đến trí tuệ hay ý chí
đến trí tuệ hay ý chí
00:19
or how much willpower you have.
8
19299
1510
00:20
The amount we save depends
on the environmental cues around us.
on the environmental cues around us.
9
20833
3277
mà phụ thuộc
vào hoàn cảnh xung quanh.
vào hoàn cảnh xung quanh.
Để tôi cho bạn một ví dụ.
00:24
Let me give you an example.
10
24134
1413
00:25
We ran a study in which, in one group,
11
25571
2508
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu
trong đó, một nhóm
trong đó, một nhóm
00:28
we showed people
their income on a monthly basis.
their income on a monthly basis.
12
28103
2896
được biết về
thu nhập hàng tháng của mình.
thu nhập hàng tháng của mình.
00:31
In another group, we showed people
their income on a weekly basis.
their income on a weekly basis.
13
31023
3643
trong khi các thành viên của nhóm còn lại
được biết mức thu nhập hàng tuần.
được biết mức thu nhập hàng tuần.
00:34
And what we found was that people
who saw their income on a weekly basis
who saw their income on a weekly basis
14
34690
4286
Và chúng tôi nhận thấy những người
được biết mức thu nhập hàng tuần
được biết mức thu nhập hàng tuần
có khả năng lên kế hoạch tài chính
tốt hơn trong tháng.
tốt hơn trong tháng.
00:39
were able to budget better
throughout the month.
throughout the month.
15
39000
2372
Nên nhớ là
00:41
Now, it's important to know
16
41396
1300
00:42
that we didn't change
how much money people were receiving,
how much money people were receiving,
17
42720
2777
chúng tôi không thay đổi
số tiền kiếm được,
số tiền kiếm được,
mà chỉ thay đổi hoàn cảnh
tác động đến nhận thức về mức thu nhập.
tác động đến nhận thức về mức thu nhập.
00:45
we just changed the environment
in which they understood their income.
in which they understood their income.
18
45521
3314
Và những yếu tố hoàn cảnh
như vậy có sự tác động.
như vậy có sự tác động.
00:48
And environmental cues
like this have an impact.
like this have an impact.
19
48859
2445
00:51
So I'm not going to share tricks with you
that you already know.
that you already know.
20
51328
3008
Nên tôi sẽ không chia sẻ
những mẹo bạn đã biết.
những mẹo bạn đã biết.
00:54
I'm not going to tell you
how to open up a savings account
how to open up a savings account
21
54360
2762
Tôi sẽ không chỉ
cách mở tài khoản tiết kiệm.
cách mở tài khoản tiết kiệm.
hay tiết kiệm để nghỉ hưu.
00:57
or how to start saving
for your retirement.
for your retirement.
22
57146
2012
Cái mà tôi sẽ chia sẻ là
làm thế nào để thu hẹp khoảng cách
làm thế nào để thu hẹp khoảng cách
00:59
What I am going to share with you
is how to bridge this gap
is how to bridge this gap
23
59182
2885
giữa ý định
và hành động tiết kiệm.
và hành động tiết kiệm.
01:02
from your intentions to save
24
62091
1813
01:03
and your actions.
25
63928
1294
Bạn đã sẵn sàng chưa?
01:05
Are you ready?
26
65246
1181
Mẹo đầu tiên:
01:06
Here's number one:
27
66451
1191
01:07
harness the power of pre-commitment.
28
67666
1747
Tận dụng sức mạnh
của cam kết từ trước.
của cam kết từ trước.
01:09
Fundamentally, we think about ourselves
in two different ways:
in two different ways:
29
69437
3023
Cơ bản là ta nghĩ về bản thân
theo hai hướng:
theo hai hướng:
Bản thân của hiện tại và của tương lai.
01:12
our present self and our future self.
30
72484
2461
Trong tương lai, ta hoàn hảo.
01:14
In the future, we're perfect.
31
74969
1651
01:16
In the future, we're going to
save for retirement,
save for retirement,
32
76644
2356
Trong tương lai,
ta sẽ tiết kiệm lương hưu,
ta sẽ tiết kiệm lương hưu,
01:19
we're going to lose weight,
33
79024
1295
sẽ giảm cân,
01:20
we're going to call our parents more.
34
80343
1793
sẽ cho gọi bố mẹ nhiều hơn.
01:22
But we oftentimes forget
that our future self
that our future self
35
82160
2125
Nhưng ta thường quên rằng
"mình" trong tương lai
"mình" trong tương lai
01:24
is exactly the same person
as our present self.
as our present self.
36
84309
3040
cũng là "mình" trong hiện tại.
01:27
We know that one of the best times to save
is when you get your tax return.
is when you get your tax return.
37
87373
3579
Chúng tôi biết thời điểm tốt để tiết kiệm
là khi nhận tiền hoàn thuế.
là khi nhận tiền hoàn thuế.
01:30
So we tried an A/B test.
38
90976
1634
Nên chúng tôi đã thử một bài kiểm tra A/B.
01:32
In the first group, we texted people
in early February,
in early February,
39
92634
3389
Với nhóm đầu tiên, chúng tôi nhắn tin
vào đầu tháng hai,
vào đầu tháng hai,
01:36
hopefully before
they even filed for their taxes.
they even filed for their taxes.
40
96047
2452
trước khi họ nộp thuế
và hỏi rằng:
và hỏi rằng:
01:38
And we asked them,
41
98523
1159
01:39
"If you get a tax refund,
what percentage would you like to save?"
what percentage would you like to save?"
42
99706
3337
"Nếu được hoàn thuế, bạn muốn
tiết kiệm bao nhiêu phần trăm?"
tiết kiệm bao nhiêu phần trăm?"
01:43
Now this is a really hard question.
43
103067
1698
Đây thực sự là một câu hỏi khó.
01:44
They didn't know if they would
receive a tax refund or how much.
receive a tax refund or how much.
44
104789
3576
Họ không biết liệu sẽ được hoàn thuế,
hay được hoàn bao nhiêu.
hay được hoàn bao nhiêu.
01:48
But we asked the question anyway.
45
108389
1693
Dù vậy, chúng tôi vẫn hỏi.
01:50
In the second group, we asked people
right after they received their refund,
right after they received their refund,
46
110106
4189
Nhóm thứ hai, chúng tôi hỏi
ngay sau khi
ngay sau khi
họ nhận được tiền hoàn thuế:
01:54
"What percentage would you like to save?"
47
114319
1976
"Bạn muốn tiết kiệm
bao nhiêu phần trăm?"
bao nhiêu phần trăm?"
01:56
Now, here's what happened.
48
116319
1294
Và đây là những điều đã diễn ra:
01:57
In that second condition, when people
just received their tax refund,
just received their tax refund,
49
117637
3935
Ở nhóm thứ hai,
khi vừa nhận được tiền hoàn thuế,
khi vừa nhận được tiền hoàn thuế,
họ muốn tiết kiệm
khoảng 17 phần trăm số tiền đó.
khoảng 17 phần trăm số tiền đó.
02:01
they wanted to save about 17 percent
of their tax refund.
of their tax refund.
50
121596
3121
02:04
But in the condition when we asked people
before they even filed their taxes,
before they even filed their taxes,
51
124741
4516
Nhưng với nhóm được hỏi
trước khi khai trình thuế,
trước khi khai trình thuế,
tiền tiết kiệm tăng từ 17% đến 27%
02:09
savings rates increased
from 17 percent to 27 percent
from 17 percent to 27 percent
52
129281
4453
02:13
when we asked in February.
53
133758
1378
Vì sao?
02:15
Why?
54
135160
1170
Bởi khi bạn cam kết dành dụm
cho bản thân trong tương lai,
cho bản thân trong tương lai,
02:16
Because you're committing
for your future self,
for your future self,
55
136354
2216
02:18
and of course your future self
can save 27 percent.
can save 27 percent.
56
138594
2699
và đương nhiên bạn trong tương lai
có thể tiết kiệm 27%.
có thể tiết kiệm 27%.
02:21
These large changes in savings behavior
57
141317
2603
Những thay đổi lớn trong tiết kiệm
xuất phát từ việc
xuất phát từ việc
02:23
came from the fact that we changed
the decision-making environment.
the decision-making environment.
58
143944
3159
thay đổi môi trường ảnh hưởng
đến quyết định của bạn.
đến quyết định của bạn.
02:27
We want you to be able
to harness that same power.
to harness that same power.
59
147127
2419
Chúng tôi mong muốn bạn
tận dụng sức mạnh này.
tận dụng sức mạnh này.
02:29
So take a moment
60
149570
1260
Nên hãy dành chút thời gian
suy nghĩ về
suy nghĩ về
02:30
and think about the ways in which
you can sign up your future self
you can sign up your future self
61
150854
3415
những cách bạn có thể
chuẩn bị cho bản thân trong tương lai
chuẩn bị cho bản thân trong tương lai
02:34
for something that you know today
will be a little bit hard.
will be a little bit hard.
62
154293
2976
cho điều mà hôm nay
bạn biết sẽ trở nên khó khăn hơn.
bạn biết sẽ trở nên khó khăn hơn.
02:37
Sign up for an app that lets you
make savings decisions in advance.
make savings decisions in advance.
63
157293
3659
Đăng kí một ứng dụng giúp bạn
đưa ra quyết định tiết kiệm.
đưa ra quyết định tiết kiệm.
Mấu chốt là
bạn phải nghiêm túc với bản thân.
bạn phải nghiêm túc với bản thân.
02:40
The trick is, you have to have
that binding contract.
that binding contract.
64
160976
3206
02:44
Number two: use transition moments
to your advantage.
to your advantage.
65
164206
3602
Mẹo thứ hai: biến những khoảnh khắc
chuyển giao thành lợi thế.
chuyển giao thành lợi thế.
02:47
We did an experiment with a website
66
167832
1884
Chúng tôi đã thử nghiệm
trên một trang web
trên một trang web
02:49
that helps older adults
share their housing.
share their housing.
67
169740
2521
giúp những người cao tuổi
chia sẻ tiền nhà.
chia sẻ tiền nhà.
02:52
We ran two ads on social media,
68
172285
1952
Chúng tôi chạy hai quảng cáo
trên mạng xã hội,
trên mạng xã hội,
02:54
targeted to the same
population of 64-year-olds.
population of 64-year-olds.
69
174261
2842
hướng tới những người 64 tuổi
02:57
In one group, we said,
"Hey, you're getting older.
"Hey, you're getting older.
70
177127
3041
Với một nhóm, chúng tôi nói:
"Bạn đang già đi.
"Bạn đang già đi.
03:00
Are you ready for retirement?
71
180192
1434
Bạn đã sẵn sàng nghỉ hưu chưa?
03:01
House sharing can help."
72
181650
1183
Hãy để dịch vụ chia sẻ nhà giúp bạn."
03:02
In the second group,
we got a little bit more specific
we got a little bit more specific
73
182857
2816
Ở nhóm thứ hai,
chúng tôi cụ thể hơn:
chúng tôi cụ thể hơn:
03:05
and said, "You're 64 turning 65.
74
185697
2382
"Bạn 64 tuổi và chuẩn bị sang tuổi 65.
03:08
Are you ready for retirement?
75
188103
1425
Bạn đã sẵn sàng nghỉ hưu chưa?
03:09
House sharing can help."
76
189552
1328
Hãy để dịch vụ chia sẻ nhà giúp bạn."
03:10
What we're doing in that second group
77
190904
1841
Điều mà chúng tôi làm
với nhóm hai là
với nhóm hai là
03:12
is highlighting that
a transition is happening.
a transition is happening.
78
192769
2492
nhấn mạnh rằng
chuyển giao đang diễn ra.
chuyển giao đang diễn ra.
03:15
All of a sudden,
79
195285
1151
Ngạc nhiên thay, chúng tôi nhận thấy
tỉ lệ nhấp chuột và đăng kí tăng
tỉ lệ nhấp chuột và đăng kí tăng
03:16
we saw click-through rates,
and ultimately sign-up rates, increase
and ultimately sign-up rates, increase
80
196460
3122
03:19
when we highlight that.
81
199606
1160
khi nhấn mạnh sự chuyển giao.
03:20
In psychology, we call this
the "fresh start effect."
the "fresh start effect."
82
200790
2717
Trong tâm lý học, điều này được gọi
là "Hiệu ứng khởi đầu."
là "Hiệu ứng khởi đầu."
03:23
Whether it's the start of a new year
or even a new season,
or even a new season,
83
203531
3175
Dù là khởi đầu năm mới
hay thậm chí, một mùa mới,
hay thậm chí, một mùa mới,
03:26
your motivation to act increases.
84
206730
2434
động lực để thực hiện công việc
của bạn tăng lên.
của bạn tăng lên.
03:29
So right now, put a meeting
request on your calendar
request on your calendar
85
209188
2549
Nên ngay bây giờ,
hãy lên kế hoạch
hãy lên kế hoạch
03:31
for the day before your next birthday.
86
211761
1881
ngay trước ngày sinh nhật của bạn.
03:33
Identify the one financial thing
you most want to do.
you most want to do.
87
213666
3092
Xác định khoản tài chính
bạn mong muốn
bạn mong muốn
và cam kết sẽ thực hiện nó.
03:37
And commit yourself to it.
88
217063
1893
Mẹo thứ ba và cuối cùng:
03:38
The third and final trick:
89
218980
1717
Hãy cảnh giác
với các giao dịch nhỏ thường xuyên.
với các giao dịch nhỏ thường xuyên.
03:40
get a handle on small, frequent purchases.
90
220721
3191
03:43
We've run a few different studies
91
223936
2032
Chúng tôi đã thực hiện
vài nghiên cứu khác
vài nghiên cứu khác
03:45
and found that the number one purchase
people say they regret, after bank fees,
people say they regret, after bank fees,
92
225992
4587
và nhận thấy chi phí khiến ta hối hận nhất
chỉ sau giao dịch ngân hàng,
chỉ sau giao dịch ngân hàng,
là chi phí ăn ngoài.
03:50
is eating out.
93
230603
1150
03:51
It's a frequent purchase
we make almost every day,
we make almost every day,
94
231777
2778
Đó là chi tiêu mà ta làm
gần như mỗi ngày
gần như mỗi ngày
03:54
and it's death by a thousand cuts.
95
234579
2171
và là mưa dầm thấm lâu.
Một cốc cà phê,
một chiếc bánh burrito
một chiếc bánh burrito
03:56
A coffee here, a burrito there ...
96
236774
2359
03:59
It adds up and decreases
our ability to save.
our ability to save.
97
239157
2846
sẽ làm giảm khả năng tiết kiệm của bạn.
Khi sống ở New York,
04:02
Back when I lived in New York City,
98
242713
1731
tôi đã xem xét các chi tiêu,
04:04
I looked at my expenses
99
244468
1381
04:05
and saw that I spent over 2,000 dollars
on ride-sharing apps.
on ride-sharing apps.
100
245873
4190
và nhận thấy mình đã sử dụng tiêu 2000$
cho các ứng dụng đặt xe.
cho các ứng dụng đặt xe.
Còn nhiều hơn
tiền thuê nhà ở New York.
tiền thuê nhà ở New York.
04:10
It was more than my New York City rent.
101
250087
2015
04:12
I vowed to make a change.
102
252126
1802
Tôi đã hứa sẽ thay đổi.
04:13
And the next month,
I spent 2,000 dollars again --
I spent 2,000 dollars again --
103
253952
2962
Tháng tiếp theo, tôi lại
tiêu tiếp 2000$, như cũ,
tiêu tiếp 2000$, như cũ,
04:16
no change, because the information
alone didn't change my behavior.
alone didn't change my behavior.
104
256938
3815
vì những con số không thể
thay đổi thái độ của tôi.
thay đổi thái độ của tôi.
Tôi đã không thay đổi hoàn cảnh.
04:20
I didn't change my environment.
105
260777
1699
04:22
So now that I was 4,000 dollars
in the hole, I did two things.
in the hole, I did two things.
106
262500
3535
Và sau khi nợ 4000 đô,
tôi đã làm hai việc:
tôi đã làm hai việc:
Đầu tiên là không liên kết
thẻ tín dụng
thẻ tín dụng
04:26
The first is that I unlinked
my credit card
my credit card
107
266059
2554
với các ứng dụng đặt xe.
04:28
from my car-sharing apps.
108
268637
1465
Thay vào đó, tôi liên kết
một thẻ ghi nợ chỉ có 300$ một tháng.
một thẻ ghi nợ chỉ có 300$ một tháng.
04:30
Instead, I linked a debit card
that only had 300 dollars a month.
that only had 300 dollars a month.
109
270126
4096
04:34
If I needed more,
110
274246
1198
Nếu chi nhiều hơn,
04:35
I had to go through the whole process
of adding a new card,
of adding a new card,
111
275468
2850
tôi sẽ phải qua tất cả các bước
để thêm thẻ mới.
để thêm thẻ mới.
và ta biết rằng
mỗi cái nhấp chuột là một rào cản,
mỗi cái nhấp chuột là một rào cản,
04:38
and we know that every click,
every barrier, changes our behavior.
every barrier, changes our behavior.
112
278342
4452
giúp thay đổi hành vi.
Chúng ta không phải cỗ máy.
04:42
We aren't machines.
113
282818
1270
04:44
We don't carry around an abacus every day,
114
284112
2452
Chúng ta không mang theo
bàn tính mỗi ngày,
bàn tính mỗi ngày,
04:46
adding up what we're spending,
in comparison to what we wanted.
in comparison to what we wanted.
115
286588
3686
cân đong chi tiêu,
so với những gì mong muốn.
so với những gì mong muốn.
04:50
But what our brains are very good at
116
290298
2254
Nhưng bộ não của ta rất giỏi
04:52
is counting up the number of times
we've done something.
we've done something.
117
292576
3151
trong việc đếm số lần
làm một cái gì đó.
làm một cái gì đó.
Vì vậy, tôi đặt ra giới hạn
cho bản thân:
cho bản thân:
04:55
So I gave myself a limit.
118
295751
1785
04:57
I can only use ride-sharing apps
three times a week.
three times a week.
119
297560
3558
Tôi chỉ có thể sử dụng ứng dụng đó
ba lần một tuần.
ba lần một tuần.
Nó buộc tôi phải hạn chế các chuyến đi.
05:01
It forced me to ration my travels.
120
301142
2714
Tôi đã xử lý các chi phí xe của mình
vì lợi ích của chồng tôi
vì lợi ích của chồng tôi
05:03
I got a handle on my car-sharing expenses
to the benefit of my husband,
to the benefit of my husband,
121
303880
3658
05:07
because of the environmental
changes that I did.
changes that I did.
122
307562
2247
vì hoàn cảnh thay đổi
những gì tôi làm.
những gì tôi làm.
05:09
So get a handle on whatever
that purchase is for you,
that purchase is for you,
123
309833
2872
Vì vậy, hãy khôn ngoan
trong bất cứ giao dịch nào,
trong bất cứ giao dịch nào,
05:12
and change your environment
to make it harder to do so.
to make it harder to do so.
124
312729
2973
và thay đổi hoàn cảnh
để làm cho nó khó thực hiện.
để làm cho nó khó thực hiện.
Đó là những mẹo của tôi dành cho bạn.
05:16
Those are my tips for you.
125
316095
1801
05:17
But I want you to remember one thing.
126
317920
2135
Nhưng tôi muốn bạn
phải nhớ một điều:
phải nhớ một điều:
05:20
As human beings, we can be irrational
when it comes to saving
when it comes to saving
127
320079
3927
Là con người, bạn có thể trở nên
phi lô gíc khi tiết kiệm,
phi lô gíc khi tiết kiệm,
khi chi tiêu và lập dự thảo ngân sách.
05:24
and spending and budgeting.
128
324030
1874
05:25
But luckily, we know this about ourselves,
129
325928
2246
Nhưng thật may
là ta biết về bản thân
là ta biết về bản thân
05:28
and we can predict how we'll act
under certain environments.
under certain environments.
130
328198
3619
và có thể dự đoán hành động của mình
trong những hoàn cảnh nhất định.
trong những hoàn cảnh nhất định.
05:31
Let's do that with saving.
131
331841
1785
Hãy áp dụng vào tiết kiệm.
05:33
Let's change our environment
to help our future selves.
to help our future selves.
132
333650
3104
Hãy cùng thay đổi hoàn cảnh
để giúp "ta" trong tương lai.
để giúp "ta" trong tương lai.
ABOUT THE SPEAKER
Wendy De La Rosa - Behavioral scientistWendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions.
Why you should listen
Wendy De La Rosa's work has been published in Scientific American, PBS Newshour, Forbes and Tech Crunch. In addition, she was recently named a Forbes "30 Under 30" honoree and a Daisy and Paul Soros scholar. De La Rosa is also a PhD at Stanford's Graduate School of Business focusing on consumer behavior.
Prior to starting Common Cents Lab, De La Rosa helped start Google's first behavioral economics unit, optimizing product strategy and design, customer retention and engagement, and revenue across 30+ teams. She was also a researcher at The Wharton School at the University of Pennsylvania, where she collaborated with Dr. Adam Grant on research and application projects related to organizational behavior, employee motivation and burn-out. She was also a private equity investor at Goldman Sachs.
De La Rosa holds a bachelor's in economics with a concentration in management and finance from Wharton. She graduated summa cum laude and Phi Beta Kappa. In her spare time, De La Rosa leads a monthly behavioral economic reading and discussion series.
Wendy De La Rosa | Speaker | TED.com