ABOUT THE SPEAKER
Henrietta Fore - Child advocate
UNICEF executive director Henrietta Fore is a champion of economic development, education, health and humanitarian assistance.

Why you should listen
Henrietta Fore became executive director of UNICEF, the United Nations Children's Fund, on January 1, 2018. Previously she served as the administrator of USAID and director of the United States Foreign Assistance (as the firrst woman to serve in these roles), managing billions of dollars in assistance annually, including support to people and countries recovering from disaster. Prior to this appointment, Fore served as Under Secretary of State for Management, the COO of the Department of State, under President George W. Bush. She also served on the boards of the Center for Strategic and International Studies (CSIS) and the Aspen Institute among others.
More profile about the speaker
Henrietta Fore | Speaker | TED.com
We the Future

Henrietta Fore: How we can help young people build a better future

ھێنریتا فۆر: چۆن دەتوانین یارمەتی گەنجان بدەین داھاتوویەکی باشتر دروست بکەن

Filmed:
1,771,486 views

بەڕێوەبەری جێبەجێکار لە یونسف ھێنریتا فۆر دەڵێ: ژمارەی زۆری گەنجان لە جیھاندا خەریکە شوێنی ئێمە دەگرێتەوە، و ئەرکی سەرشانی ھەموومانە وا لە گەنجان بکەین شەر لە پێناو شانسی داھاتوویەکی باشتر بکەن. لەم ڤیدێو سەرنج ڕاکێشەدا، ئەم خاتوونە ھەموو کێشە و تەنگ و چەڵەمەنە دەخاتەڕوو کە ڕووبەڕووی گەنجان دەبێتەوە و زانیاری زیاتر بۆ دەستپێشخەری جیھانێکی نۆی. ئامانجی ڕێکخراو نەوەیەکی بێ سنوور ئەوەیە تاکو ساڵی ٢٠٣٠ گەنجان بچنە فێرگە و ڕاھێنان بۆ کاری داھاتوویان بکەن .
- Child advocate
UNICEF executive director Henrietta Fore is a champion of economic development, education, health and humanitarian assistance. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
Today, there are 1.8 billion young people
0
1560
4696
لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا، ١.٨ ملیار گەنج
00:18
between the ages
of 10 and 24 in the world.
1
6280
3640
لە جیھاندا تەمەنیان
لە نێوان ١٠ بۆ ٢٤ ساڵییە.
00:22
It is the largest cohort in human history.
2
10920
3736
ئەم نەوەیە لە مێژووی
مڕۆڤایەتی گەورەترین کۆمەڵەن.
00:26
Meeting their needs
will be a big challenge.
3
14680
2936
دابین کردنی پێداویستیەکانیان
سەرکێشیەکی گەورە دەبێت.
00:29
But it's also a big opportunity.
4
17640
3136
بەڵام دەرفەتێکی گەورەیە.
00:32
They hold our shared future
in their hands.
5
20800
4536
بەرپرسیارەتی داھاتووی ھاوبەشمان
لە ئەستۆی ئەم نەوەیە دایە.
00:37
Every day, we read about young people
lending their ideas and passions
6
25360
5816
ھەموو ڕۆژێک، دەربارەی دەربڕینی ھەست،
سۆز، بیرۆکەیان و شەڕکردنیان
00:43
to fighting for change,
7
31200
2016
لە پێناو گۆڕانکاری دەبیستین،
00:45
social change, political change,
change in their communities.
8
33240
5256
گۆڕانکاری کۆمەلایەتی و سیاسی،
00:50
Imagine what they'll create:
breakthroughs, inventions.
9
38520
4120
بھێنە بەر چاوتان ئەوان چی دروست دەکەن،
چ داھێنان دەکەن و چی بەدەست دەهێنن.
00:55
Maybe new medicines,
new modes of transportation,
10
43480
4216
لەوانەیە دەرمانی نوێ،
ھۆکاری گواستنەوەی نوێ،
00:59
new ways to communicate,
11
47720
2016
‎ڕێگەی بەیەکەوە بەستەوەی تازە،
01:01
sustainable economies
and maybe even a world at peace.
12
49760
5536
ئابوریەکی پاڕێزراو و تەنانەت
جیھانێکی پڕ لە ئاشتی.
01:07
But this opportunity, this youth dividend,
13
55320
2896
بەڵام گەنجامان بەهۆی دابەشکاریەوە
ئەم دەرفەتەیان،
01:10
is not a given.
14
58240
1440
بۆ نەڕەخساوە.
01:13
One point eight billion
young women and young men
15
61200
3896
١.٨ ملیار گەنج لە ھەردوو ڕەگەز
01:17
are standing at the door of adulthood.
16
65120
2520
لە قۆناغی ھەرەزکاری بەرەو
قۆناغی گەنجیەوە دەڕۆین.
01:20
Are they ready?
17
68520
1736
ئایا ئەوان بۆ ئەم قۆناغە ئامادەن؟
01:22
Right now, too few of them are.
18
70280
2360
تاکو ئێستا، بەشێکی کەمیان ئامادەن.
01:25
My favorite part of my job at UNICEF
19
73520
2616
سەرنج ڕاکێشترین بەشی کارەکەم لە یونسیف
01:28
is a chance to talk to, meet with
and hear from young people
20
76160
4536
ھەڵی قسە کردن، گۆێ لێگرتن و
چاوپێکەوتن لەگەڵ گەنجەکان
01:32
all around the world.
21
80720
1936
لە سەرتاسەری جیھاندا بۆ دەڕەخسێت.
01:34
And they tell me
about their hopes and dreams.
22
82680
2896
و ئەوان ھیوا و خەونەکانیان بە من دەڵێن
01:37
And they have amazing hopes and dreams
23
85600
3056
و خەون ئاوات سەرنج ڕاکێشیان ھەیە
01:40
for what they'll accomplish
in their lives.
24
88680
2400
تا لە ژیانی خۆیان بەدەستی بھێنن.
01:43
But what they're also telling me
is that they have fears.
25
91960
3640
بەڵام ئەوان باسی ترسی خۆیان بۆ من دەکەن.
01:48
They feel that they're facing
a series of urgent crises.
26
96400
4936
ھەست دەکەن ڕووبەڕووی کۆمەڵێک
تەنگ و چەڵەمەی هەنوکەیی دەبنەوە.
01:53
A crisis of demographics,
27
101360
2576
کێشەی نیشتەجێ بوون،
01:55
a crisis of education,
28
103960
2376
کێشەی پەروەدە و فێربوون،
01:58
a crisis of employment,
29
106360
2256
کێشەی نەبوونی کار،
02:00
a crisis of violence
30
108640
2056
کێشەی توندوتیژی
02:02
and a crisis for girls.
31
110720
2240
و کێشەی تایبەت بە کچان.
02:07
If you look at these crises,
you realize that they're urgent
32
115240
4376
ئەگەر ئێوە سەیری ئەم کێشانە بکەن،
بۆتان دەردەکەوێت کە ئەوانە هەنوکەین
02:11
and they need to be addressed now.
33
119640
2416
و ئێستا کاتی چارەسەرەی ئەم کێشانەیە.
02:14
Because they tell us that they're worried.
34
122080
2480
چونکە ئەوان بە ئێمە دەڵێن نیگەرانین.
02:17
They're worried that they might not get
the education that they need.
35
125560
4696
ئەوان نیگەرانن لەو پەروەردەیەی کە
ئەوان پێویستیان پێیەتی بە دەست نەھێنن.
02:22
And you know what?
36
130280
1216
و پێتان ڕابگەیەنم؟
02:23
They're right.
37
131520
1576
ئەوان لەسەر ھەقن.
02:25
Two hundred million adolescents
are out of school worldwide,
38
133120
3816
٢٠٠ ملیۆن مێرد منداڵ لە سەرنسەری جیھان
لە خوێندن بێ بەشن
02:28
about the population of Brazil.
39
136960
2656
کە دەکاتە بەقەد دانیشتوانی بەرازیل.
02:31
And those that are in school
40
139640
1976
و ئەوانەی لەبەر خوێندنن
02:33
feel that they may not be getting
the right skills.
41
141640
3416
وا ھەست دەکەن کاڕامەیی پێویست
بەدەست ناھێنن.
02:37
Globally, six in 10
children and young people
42
145080
4296
لەسەر ئاستی جیھان، شەش
لە دەی منداڵان و گەنجان
02:41
do not meet the minimum proficiency level
for reading and mathematics.
43
149400
5240
کارامەیی تەواو بۆ خوێندنەوە و
بیرکاریان نیە.
02:47
No country can be successful
44
155360
2496
ھیچ وڵاتێک پێشکەوتوو نابێت
02:49
if nearly half of its population
of young people
45
157880
3416
ئەگەر نزیکەی نیوەی گەنجەکانی وڵاتەکەی
02:53
are unable to read or write.
46
161320
2520
توانای نوسین و خوێندنەوەیان نەبێت.
02:56
And what about the lucky few
who are in secondary school?
47
164680
4176
و چی دەربارەی ئەم بەشە کەمەی هەرزەکاران
کە شەنسیان لە خوێندنی ئامادەیی هەیە؟
03:00
Many of them are dropping out
because they're worried
48
168880
3176
زۆرێک لەوانە واز لە خوێندن دەھێنن
چونکە نیگەرانن
03:04
that they're not getting skills
that they can use to make a livelihood.
49
172080
4176
شارەزایی تەواو بە دەست ناھێنن
بۆ بەدەست هێنانی بژێوی ژیانیان.
03:08
And sometimes, their parents
can no longer afford the fees.
50
176280
3936
و ھەندێک کات، دایک و باوکیان چیتر
ناتوانن خەرجی شت کڕینان دابین بکەن.
03:12
It's a tragedy.
51
180240
1200
ئەمە کارەساتە.
03:14
And young people are also telling me
that they're worried about employment,
52
182480
4856
و گەنجەکان پێم دەڵێن نیگەرانین
بەھۆی نەبوونی هەڵی کارەوە،
03:19
that they won't be able to find a job.
53
187360
2080
توانای دۆزینەوەی کاریان نیە
03:22
And again, they're right.
54
190120
1640
و دووبارە، لەسەر ھەقن.
03:24
Every month, 10 million
young people reach working age.
55
192480
4400
ھەموو مانگێک دە ملیۆن گەنج
دەگەنە تەمەنی شیاوی کارکردن.
03:29
It's a staggering number.
56
197760
2136
ئەمەش ژمارەیەکی ئێجگار زۆرە.
ھەندێکیان بواری
03:31
Some will go on for further education,
but many will enter the workforce.
57
199920
5216
خوێندنی زیاتریان بۆ دەڕەخسێت
بەڵام زۆربەیان دەچنە بازنەی کارکردن.
03:37
And our world is not creating
10 million new jobs each month.
58
205160
4320
و بەڵام جیھان مانگانە
دە ملێۆن هەڵی کار ناڕەخسێنێت.
03:42
The competition is fierce
for the jobs that are available.
59
210400
3720
پێشبرکێیەکی بەھێز بۆ بەدەستهێنانی
ئەم کارانە ھەیە.
03:47
So, imagine being a young person today,
60
215000
2896
بۆیە، بھێنە بەرچاوتان
لە ڕۆژگاری ئەمڕودا گەنج بیت،
03:49
needing a job, seeking a livelihood,
61
217920
3216
پێویستیت بە کارە، گەران بە دوای بژێوی ژیان
03:53
ready to build a future,
62
221160
2056
بتەوێت داھاتوو بنیات بنێن،
03:55
and opportunities are hard to find.
63
223240
2760
بەڵام دۆزینەوەی دەرفەتی قورسە.
04:00
Young people are also telling me
64
228120
1976
ھەروەھا گەنجان پێم دەڵێن
04:02
that they're worried that they're not
getting the skills that they need.
65
230120
3736
نیگەرانن کە ئەو کارامەیەیی ئەوان
پێویستیانە بە دەستی ناھێنن.
04:05
And again, they're right.
66
233880
1800
و دیسان، لەسەر ھەقن.
04:09
We are finding ourselves
at a time in the world
67
237840
4376
ئێمە لە جیهانێک دەژین
04:14
when the world
is changing so fast for work.
68
242240
2976
کە ژینگەی کارکردن
زۆر بە خێرایی دەگۆڕێت.
04:17
We're in the fourth industrial revolution.
69
245240
3376
ئێمە لە شۆرشی پیشەسازی چوارەمداین.
04:20
Young people do not want to be
on the farms and in rural communities.
70
248640
4176
گەنجان نایانەوێ لە کێڵگە و
گوندەکان بژین.
04:24
They want to go to the cities.
71
252840
2016
دەیانەوێت بەرەو شارەکان کۆچ بکەن.
04:26
They want to learn future skills
for future work.
72
254880
3976
دەیانەوێت بۆ کاری داھاتوویان
کارامەیی زیاتر بەدەست بهیێنن.
04:30
They want to learn digital technology
and green technologies.
73
258880
4256
دەیانەوێت فێری تەکنەلۆجیای دیجیتاڵ و
تەکنەلۆجیایی یژینگە دۆستی بن.
04:35
They want to have a chance
to learn modern agriculture.
74
263160
3616
دەیانەوێت دەرفەتی فێربوونی
کشتوکاڵی سەردەمیانەیان ھەبێت.
04:38
They want to learn business
and entrepreneurship,
75
266800
2736
دەیانەوێت فێری بەڕێوەبردن و
دامەزراندنی کاری بازرگانی ببن،
04:41
so that they can create
a business of their own.
76
269560
3056
بۆ ئەوەی بتوانن کۆمپانیای
تایبەت بە خۆیان دامەزرێنن.
04:44
They want to be nurses and radiologists
and pharmacists and doctors.
77
272640
5536
دەیانەوێت ببن بە پەرستار، شارەزا لە
.کاری تیشک، دەرمانساز و پزیشک
04:50
And they want to have all of the skills
that they'll need for the future.
78
278200
3880
و دەیانەوەێت کارامەیەیی پێویست
کە بۆ داھاتوو پێویستە بەدەست بهێنن.
04:54
They also want to learn the trades,
like construction and electricians.
79
282960
5496
ھەروەھا دەیانەوێت فێری پیشەی وەک
بیناسازی و کارەباچیی ببن.
05:00
These are all the professions
that a country needs,
80
288480
2976
ئەمانە ئەم پیشانەن کە
وڵاتێک پێویستی پێیەتی،
05:03
as well as the professions
that have not been invented yet.
81
291480
3280
لەپاڵ ئەم پیشانە کە تاکو ئێستا دانەھێنراون
05:08
And young people are also telling me
that they're worried about violence.
82
296080
4680
ھەروەھا گەنجان پێم دەڵێن کە ئەوان
لە توندوتیژی نیگەرانن.
05:13
At home, online, in school,
in their communities.
83
301720
4936
لە ماڵەوە، لەسەر ھێلی ئینترنێت،
لە فێرگە، لە کۆمەڵگەکەشیاندا..
05:18
And again, they're right.
84
306680
2080
و دیسان، لەسەر ھەقن
05:21
A young person can have
hundreds of friends on social media,
85
309560
4296
گەنجان لە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان دەتوانن
بە ھەزاران ھاوڕێ یان ھەبێت،
05:25
but when they need
to find a friendly face,
86
313880
2976
بەڵام کاتێک ئەوان پێویستیان بە
ھاوڕێیەکی دڵسۆز ھەیە،
05:28
someone who can be there
as their friend, to talk to,
87
316880
3056
کەسێک کە دەتوانی وەک ھاورێ لایان بێت،
قسەی لەگەڵ بکات،
05:31
they do not find one.
88
319960
2216
کەسێکی وایان دەست ناکەوێت.
05:34
They face bullying, harassment and more.
89
322200
4016
ڕووبەڕووی دەست دڕێژی،
ئازاردان و شتی زیاتر دەبنەوە.
05:38
And hundreds of millions
are facing exploitation
90
326240
4016
و سەدان ملیۆن کەس ڕووبەڕووی
چەوسانەوە
05:42
and abuse, and violence.
91
330280
2040
و دەست دڕێژی و توندوتیژی دەبنەوە.
05:45
Every seven minutes,
an adolescent boy or girl
92
333360
4016
ھەموو حەوت خولەکێک،
کچێک یان کوڕێکی مێرد منداڵ
05:49
somewhere in the world
is killed by an act of violence.
93
337400
3720
لە سوچێکی ئەم جیھانە
بەھۆی توندوتیژی دەکوژرێت.
05:55
And girls are telling me
94
343400
1376
‎و کچان پێم دەڵێن
05:56
that they're especially worried
about their futures.
95
344800
3296
ئەوان بە شێوەیەکی تایبەتی
لە داھاتوی خۆیان نیگەرانن.
06:00
And sadly, they're right, too.
96
348120
2656
و بەداخەوە، ئەوانیش لەسەر ھەقن.
06:02
Girls face prejudice and discrimination.
97
350800
3056
کچان ڕووبەڕووی زوڵم و
جیاکاری جێندەری دەبنەوە.
06:05
They face early childhood marriage
98
353880
2016
ئەوان ڕووبەڕووی مەترسی
بە شوودانی پێش وەختە دەبنەوە
06:07
and they face life-threatening
early pregnancy.
99
355920
3400
و ڕووبەرووی مەترسی
سکپڕی پێش وەختە دەبنەوە.
06:12
Imagine a population of the United States.
100
360760
2816
ژمارەی دانیشتوانی ئەمریکا
بھێنە بەرچاوتان.
06:15
Now double it.
101
363600
1456
ئێستا دووھێندەی بکەن.
06:17
That's the number of women who
were married before their 18th birthday.
102
365080
4776
ژمارەی ئەو ئافرەتانەی کە لە
خوار تەمەنی ١٨ ساڵیەوە بە شوو دراون..
06:21
Six hundred and fifty million.
103
369880
2736
دەکاتە شەش سەد و پەنجا ملێون ئافرەت.
06:24
And many were mothers
while they were still children themselves.
104
372640
4360
خۆیان هەروا منداڵ بوون
کاتێک ببوون بە دایک.
06:30
One out of every three women
will face physical abuse
105
378000
4536
لە ھەر سێ ژن یەکێکیان
ڕووبەڕووی ئازاردانی جەستەی
06:34
or sexual abuse in her lifetime.
106
382560
2520
یان ھەراسانی سێکسی لە ژیانیدا دەبێتەوە.
06:37
So, no wonder girls are worried
about their futures.
107
385920
3400
بۆیە ھیچ کچێک نیە نیگەرانی داھاتووی نەبێت
06:42
These urgent crises may not be a reality
in your life or in your neighborhood.
108
390400
5536
ئەم کێشانە لەوانەیە لە ژیانی ئێوە و
ئەوانەی لە دەوروبەرتانن بوونیان نەبێت.
06:47
And perhaps you've had opportunities
for a good education
109
395960
2936
و لەوانەیە دەرفەتی پەروەردە و
فێرکردنێکی باشتان بۆ ڕەخسابێت
06:50
and for marketable skills,
and for getting a job.
110
398920
3616
و شارەزای تەواوتان بۆ
بەدەست هێنانی کار هەبێت.
06:54
And maybe you've never faced violence,
or prejudice, or discrimination.
111
402560
5096
و لەوانەیە ئێوە ھەرگیز ڕووبەڕووی
توندوتیژی، یان جیاکاری جێندەری نەبووبنەوە.
06:59
But there are tens of millions
of young people who are not so lucky.
112
407680
4336
بەڵام دەیان ملیۆن گەنج ھەیە کە
دەرفەتی باشیان بۆ ناڕەخسێت.
07:04
And they are sounding the alarm
for their futures.
113
412040
4456
و لە مەترسی لە ژیانی داھاتوویان
ئاگادارمان دەکەنەوە.
07:08
And that is why UNICEF
and our many public and private partners
114
416520
4056
و بۆیە یونسێف و ھاوکارانمان
لە کەرتی تایبەتی و گشتی
07:12
are launching a new global initiative.
115
420600
2976
دەستپێشخەری جیھانی دەخەینە ڕوو.
07:15
Young people themselves have named it.
116
423600
3016
گەنجەکان خۆیان ناویان بۆ هەڵبژاردووە.
07:18
And it's called Generation Unlimited
117
426640
2936
و پێ ی دەڵێن "نەوەیەکی بێ سنوور"
07:21
or Gen-U or Gen you.
118
429600
3720
کورتکراوەکەی "جێن یوو"
Gen-U
07:26
So, what they're saying is,
it's our time, it's our turn,
119
434720
4736
بۆیە دەڵێن: کاتی ئێمەیە، نۆرەی ئێمەیە،
07:31
it's our future.
120
439480
1440
داھاتوو بۆ ئێمەیە،
07:33
Our goal is very straightforward.
121
441760
2936
ئامانجمان زۆر ڕوونە.
07:36
We want every young person
in school, learning, training,
122
444720
4856
ئێمە دەمانەوێت گەنجان لە فێرگەکان،
فێرببن، ڕاھێنان بکەن،
07:41
or age-appropriate employment
by the year 2030.
123
449600
3720
یان تا ٢٠٣٠ کار کردن لە
تەمەنی نەگونجاو نەهێڵین.
07:46
This goal is urgent,
it's necessary, it's ambitious.
124
454880
4376
ئەم ئامانجە هەنوکەییە، گرنگە، وکاریگەرە.
07:51
But we think it's also achievable.
125
459280
2280
بەڵام دڵنیاین کە ئامانجەکە دێتە دی.
07:54
So we're calling out
for cutting-edge solutions
126
462480
2736
ئێمە داوای چارەسەری نوێ و جیاواز
07:57
and new ideas.
127
465240
1856
و بیرۆکە نوێ دەکەین.
07:59
Ideas that will give young people
a fighting chance for their futures.
128
467120
4936
بیرۆکەکان وا لە گەنجەکان دەکات
شەڕ لە پێناو داھاتووی خۆیان بکەن.
08:04
We don't know all the answers,
129
472080
1736
ئێمە ھەموو وەڵامەکان نازانین،
08:05
so we're reaching out to businesses
and governments, and nonprofits,
130
473840
4376
بۆیە داوای ھاوکاری لە خاوەن کار،
و حکومەت، و ڕێکخراوەکان،
08:10
and academia, and communities,
and innovators for help.
131
478240
4616
و ئەکادیمیا، کۆمەڵگەکان،
و داھێنەرەکان دەکەین.
08:14
Gen-U is to be an open platform,
132
482880
2816
،"جی یو" سەکۆیەکی ئیشی کراوەیە
08:17
where people can come
and share their ideas and solutions
133
485720
5056
لەوێ خەڵک دەتوانن بێن و بیرۆکەکان و
چارەسەرەکان ئاڵ و گۆڕ بکەن
08:22
about what works, what does not work,
134
490800
3136
دەربارەی چی باشە، و چی خراپە،
08:25
and importantly, what might work.
135
493960
3200
و بە تایبەتی چی باشترینە.
08:30
So if we can take these ideas
and add a little bit of seed money,
136
498040
5016
ئەگەر ئێمە ئەم بیرۆکانە
لەگەڵ سەرچاوەیەکی دارایی کەم،
08:35
and add some good partners,
137
503080
1976
و بە ھاوبەشی لەگەڵ ھەندێک کۆمپانیای باش،
08:37
and add good political will,
138
505080
2256
و پشتگیری سیاسی بۆ بەدەست بهێنین،
08:39
we think they can scale up to reach
thousands and millions of people
139
507360
4216
پێمان وایە ژمارەکە زیاد بکات
بگاتە سەدان ملیۆن خەڵک
08:43
around the world.
140
511600
1199
لە سەرانسەری جیھان.
08:45
And with this project,
we're also going to do something new.
141
513720
3496
و لەگەڵ ئەم پڕۆژەیە،
ئێمە کارێکی نۆی ئەنجام دەدەین.
08:49
We're going to co-design
and co-create with young people.
142
517240
3616
ئێمە بەھاوکاری گەنجان
نەخشەو پلان دادەڕێژین.
08:52
So with Gen-U, they're going to be
in the driver's seat,
143
520880
2895
بۆیە "جێن-یوو"، دەیەوێت ڕێنیشاندەر بێت،
08:55
steering us all along the way.
144
523799
2001
بە دڕێژای ڕێگەکە سەرکردایەتیمان بکەن.
لە ئەرجەنتین،
‎ بەرنامەیەک هەیە لە ڕێگەیەوە
ئێمە فێرخوازان بە یەکەوە دەبەستینەوە
08:59
In Argentina, there's a program
where we connect students
145
527280
4136
09:03
who are in rural, remote,
hard to reach mountainous communities,
146
531440
5056
ئەوانەی گوند نیشینن، دوورە دەستن،
ئەوانەی لە ناوچە شاخاویەکانن،
09:08
with something they've seldom seen:
147
536520
2616
بە شتێک کە بە دەگمەن دەیبینن:
09:11
a secondary school teacher.
148
539160
2496
ئەویش مامۆستای ناوەندییە.
09:13
So these students come to a classroom,
they're joined by a community teacher
149
541680
5616
کاتێک ئەو فێرخوازانە دێنە پۆلەوە،
لە لایەن مامۆستاوە بەشداریان پێ دەکرێ
09:19
and they're connected
to urban schools online.
150
547320
4216
بە هێڵی ئینتەرنێت بە فێرگەکەکانی
ناو شارەکان دەبەسترێنەوە.
09:23
And there is the secondary school teacher,
151
551560
2816
و مامۆستایەکی فێرگەی ئامادەیی ھەیە،
09:26
who is teaching them
about digital technology
152
554400
3376
کە وانەیان تەکنەلۆجیایان فێر دەکات
09:29
and a good secondary school education,
153
557800
2856
و پەروەردەی باشیان دەکات،
09:32
without them ever having to leave
their own communities.
154
560680
3360
بەبێ ئەوەی پێوست بکات لە
ناوچەی خۆیان جێبهێڵن.
09:37
And in South Africa,
there's a program called Techno Girls.
155
565000
4176
و لە باشووری ئەفریقا، بەرنامەیەک بە ناوی
هەیە.Techno Girls
09:41
And these are girls
from disadvantaged neighborhoods
156
569200
2696
و ئەمانە ئەو کچانەن کە
لە ناوچە هەژارەکاندا دەژین
09:43
who are studying the STEM program area:
157
571920
3296
کە فێرخوازی بابەتە زانستیەکانی وەک:
09:47
science, technology, engineering and math.
158
575240
3136
زانست، تەکنەلۆجیا، ئەندازیاری و بیرکارین.
09:50
And they have a chance to job shadow.
159
578400
2976
و شانسی دۆزینەوەی دەستکەوتنی کاریان ھەیە.
09:53
This is the way that they then
can see themselves
160
581400
2576
ئەمە ئەو ڕێگەیە کە خۆیانی تێدا دەبینەوە
09:56
in jobs that are in engineering,
161
584000
2016
لە کاری ئەندازیاری،
09:58
in science, and maybe
in the space program.
162
586040
3480
لە زانست، و ھەتا بەرنامەی گەردونناسیشدا.
10:02
In Bangladesh,
163
590320
1336
لە بەنگلادیشدا،
10:03
we have partners who are training
tens of thousands of young people
164
591680
4016
ھاوکارمان ھەیە ڕاھێنان بە دەیان گەنج دەکات
10:07
in the trades,
165
595720
1296
لە بازرگانیدا،
10:09
so that they can become
motorcycle repair people,
166
597040
3216
بۆیە ئەوان دەتوانن ببن بە
وەستای ماتۆر چاککردنەوە،
10:12
or mobile phone service people.
167
600280
2456
یان شارەزایی چاککردنەوەی تەلەفۆن.
10:14
But these are a chance to see
their own livelihoods.
168
602760
3336
ئەمە هەڵیان بۆ دەڕەخسێنێت کە
گوزەرانی خۆیانی پێ دابین بکەن.
10:18
And maybe even to have
a business of their own.
169
606120
3200
و یان ببن بە خاوەن کاری خۆیان.
و لە ڤیتنام دا، بەرنامەیەکمان ھەیە
10:22
And in Vietnam,
170
610400
1616
10:24
there's a program where
we are pairing young entrepreneurs
171
612040
3816
ئەو گەنجانە لە خۆ دەگرێت
کە دەیانەوێت کاری خۆیان دابمەرێنن
10:27
with the needs in their own
local communities.
172
615880
3016
بە ڕەچاوکردنی پێداویستی
کۆمەڵگەی خۆیان.
10:30
So with this program, a group gathered
173
618920
2936
بۆیە لەم بەرنامەیە، کۆمەڵیک خەڵک کۆبوونەوە
10:33
and they decided that they would
solve the problem of transportation
174
621880
3896
و بڕیاریاندا کە کێشەی
گواستنەوە چارەسەر بکەن
10:37
for people with disabilities
in their communities.
175
625800
3296
بۆ ھاوڵاتیانی کەم ئەندامی
کۆمەڵگەی خۆیان.
10:41
So with a mentor
and a bit of seed funding,
176
629120
2296
بە چاودێری و دابین کردنی
بڕێکی کەم لە پارە،
10:43
they've now developed a new app
to help the whole community.
177
631440
3600
ئەپی نۆییان بۆ یارمەتی دانی
گشت ئەندامانی کۆمەڵگەکەیان داناوە.
10:48
And I've seen how these programs
can make a difference.
178
636280
4136
و بینیم کە چۆن ئەم بەرنامەیە دەتوانێ
گۆڕانکاری دروست بکات.
10:52
When I was in Lebanon,
I visited a program called Girls Got IT,
179
640440
4496
کاتێک من لە لوبنان بووم،
بەشداری بەرنامەیەکم کرد بە ناوی
Girls Got It.
10:56
or Girls Got It.
180
644960
1800
10:59
And in this program,
girls who have been studying
181
647520
3056
و لەم بەرنامەیەدا، ئەو کچانەی وانەکانی
11:02
computer skills and the STEM program
182
650600
2816
کۆمپیوتەر و زانستەکانیان خوێندبوو
11:05
have a chance to work side by side
with young professionals,
183
653440
4256
شانسی ئەوەیان بۆ ڕەخسابوو
شان بە شانی گەنجە لێھاتووەکان کار بکەن،
11:09
so that they can learn firsthand
184
657720
2856
بۆ ئەوەی لە نزیکەوە فێر ببن
11:12
what it's like to be an architect,
a designer or a scientist.
185
660600
4656
تەلارساز ،دیزاینەر و زانابوون چیە.
11:17
And when you see these girls,
smiles on their faces,
186
665280
3216
و کاتێک ئەو کچانە دەبینی، خەندە لەسەر لێویانە،
11:20
the hot lights in their eyes,
187
668520
2696
درەوشانەوەی چاویان،
11:23
they are so excited,
they have hope for the future.
188
671240
3576
ئەوان زۆر دڵخۆشن، ھیوایان بە داھاتوو ھەیە.
11:26
They want to change the world.
189
674840
2216
ئەوان دەیانەوێت جیھان بگۆڕن.
11:29
And now, with this program
and these mentors,
190
677080
3296
و لە ئێستادا، بەم بەرنامەیە و
ئەم ڕێگە نیشاندەرانە،
11:32
they'll be able to do it.
191
680400
1840
دەتوانن جیھان بگۆڕن.
11:35
But these ideas and programs
are just a start.
192
683400
3576
بەڵام ئەم بەرنامە و
بیرۆکانە تەنها سەرەتایە.
11:39
They'll only reach a fraction
of the young people that we need to reach.
193
687000
3840
ئەوان کاریگەریان لەسەر بەشێک
لەو گەنجان دەبێت کە ئێمە ئامانجمانە.
11:43
We want to take these ideas
and find ways to scale them up.
194
691640
4136
ئێمە دەمانەوێ ئەم بیرۆکانە
بدۆزینەوە و پەرەیان پێ بدەین.
11:47
To reach more young people
in more communities,
195
695800
2456
تا کاریگەریمان لەسەر گەنجی
زیاتر لە کۆمەڵگەی جیاواز،
11:50
in more places around the world.
196
698280
2696
لە شوێنی زیاتر لە سەرانسەری جیھان هەبێت.
11:53
And we want to dream big.
197
701000
2320
و ئێمە دەمانەوێت خەونی گەورە ببینینن.
11:56
Could every school,
everywhere in the world,
198
704080
3696
لە ھەر شوێنێکی جیھاندا،
گشت فێرگەکانیش دەتوانن،
11:59
no matter how remote or mountainous,
199
707800
2816
کێشە نیە چەند دوورە یان
ناوچەیەکی شاخاوییە،
12:02
or even if it's in a refugee camp,
200
710640
1976
یان ھەتا ئەگەر ئاوارەی کەمپەکانیش بن،
12:04
could they be connected to the internet?
201
712640
3456
دەتوانن پەیوەستربن بە ئینتەرنێتەوە؟
12:08
Could we have instant translation
for young people,
202
716120
3856
دەتوانین وەڕگێڕانی خێرامان
بۆ گەنجان ھەبێت،
12:12
so that you could get a good education
203
720000
2136
دەتوانی پەروەردەیەکی باش وەربگریت
12:14
in your own language,
anywhere in the world?
204
722160
2600
بە زمانی خۆت، لە ھەر شوێنێک لەم جیھانەدا؟
12:17
And would it be possible
205
725640
1456
و ئایا ڕێی تێدەچێت
12:19
that we could connect
the education in your school
206
727120
3896
دەتوانین کارامەیی پێویست
بۆبە دەست هێنانی بژێوی
12:23
with skills that you're going to need
to get a job in your own community?
207
731040
4456
پەیوەست بکەین بە وانانەی کە
لە فێرگەکاندا دەخوێندرێت؟
12:27
So that you actually can move
from school to work.
208
735520
3200
بۆ ئەوەی لە فێرگەوە
بگوازرێنەوە بۆ سەر کار.
12:32
And more.
209
740360
1256
و زیاتریش.
12:33
Can each one of us help?
210
741640
1560
ئایا هەر کەسێک لە ئێمە
دەتوانین ھاوکاریان بین؟
12:36
In our everyday lives
and in our workplaces,
211
744000
3336
لە ژیانی ڕۆژانەمان، و لە شوێنی کارمان
12:39
are there ways that we could
support young people?
212
747360
2440
ئایا ڕێگە ھەیە بتوانین
پشگیری لە گەنجان بکەین؟
12:42
Young people are asking us
for apprenticeships,
213
750560
3056
گەنجان داوای مەشق و فێربوونمان لێ دەکەن،
12:45
for job shadowing, for internships.
214
753640
3056
بۆ دۆینەوەی کار، یان مەشق و ڕاھێنان.
12:48
Could we do this?
215
756720
1200
ئایا ئێمە ئەوەمان
پێ دەکرێت؟
12:50
Young people are also asking us
for work-study programs,
216
758840
3976
گەنجان ھەروەھا داوای
تێکەڵ کێشکردنی ئیش و خوێندن دەکەن،
12:54
places where they can learn and earn.
217
762840
2976
لە شوێنێک کە لێ فێربن و قازانجی لێ بکەن.
12:57
Could we do this and could we
reach out to a community that's nearby,
218
765840
4616
ئایا ئێمە دەتوانین ئەم کارە بکەین
لە نزیکەوە یارمەتی کۆمەڵگە دوورەکان بدەین،
13:02
that's less advantaged, and help them?
219
770480
2600
ئەمە سودێکی کەمی ھەیە، و یارمەتیان دەدات؟
13:06
Young people are also saying
that they want to help other young people.
220
774440
3416
گەنجان دەڵێن ئەوان دەیانەوێت
یارمەتی گەنجانی تر بدەن
13:09
They want more space and more voice,
221
777880
2976
ئەوان شوێن و دەنگی زیاتریان دەوێت
13:12
so that they can gather
to help each other.
222
780880
3016
بۆ ئەوەی بتوانن پێکەوە کۆ
.ببنەوە و یارمەتی یەکتری بدەن
13:15
In HIV centers, in refugee camps,
223
783920
4096
لە سەنتەری ئێج ئای ڤی دا،
لە کەمپی ئاوارەکان دا،
13:20
but also to stop online bullying
and early child marriage.
224
788040
4480
تەشقەڵەی سەرهێڵ و
ھاوسەرگیری پێش وەختە نەھێڵین.
13:25
We need ideas, we need
ideas that are big and small,
225
793320
3656
ئێمە پێویستیمان بەم بیرۆکانەیە،
بیرۆکەی گەورە و بچوک،
13:29
ideas that are local and global.
226
797000
2520
بیرۆکەی ناوەخۆی یان جیھانی بن.
13:33
This, in the end, is our responsibility.
227
801240
3576
ئەمە بەرپرسیاریەتی ئێمەیە.
13:36
A massive generation of young people
are about to inherit our world.
228
804840
5896
نەوەیەکی گەنجی مەزن شوێنی ئێمە دەگرنەوە.
13:42
It is our duty to leave a legacy
of hope and opportunity
229
810760
5096
کاری ئێمەیە میراتی
ھیوا و دەرفەت بگوازینەوە
13:47
for them but also with them.
230
815880
3416
بۆ گەنجان و پاڵپشتیان بین.
13:51
Young people are
25 percent of our population.
231
819320
3376
گەنجان ٢٥ لەسەدی
دانیشتوانی گۆی زەوی پێکدەهێنن.
13:54
But they are 100 percent of our future.
232
822720
3936
بەڵام ١٠٠٪‏ داھاتووی ئێمەن.
13:58
And they're calling out
for a fighting chance
233
826680
3096
و لە شەڕ بۆ بەختی خۆیان دەکەن
14:01
to build a better world.
234
829800
2576
بۆ بنیاد نانی جیھانێکی باشتر.
14:04
So their call should be our calling.
235
832400
3216
داوای ئەوان دەبێت داوای ئێمەش بێت.
14:07
The calling of our time.
236
835640
2856
داواکاری هەنوکەییە.
14:10
The time is now, the need is urgent.
237
838520
3336
کاتی هاتووە و پێوستیەکی هەنوکەییە.
14:13
And 1.8 billion young people are waiting.
238
841880
4440
و ١.٨ ملیار گەنج چاوەڕێن
14:19
Thank you.
239
847440
1216
زۆر سوپاس
14:20
(Applause)
240
848680
4000
(چەپڵە)
Translated by Razaw Bor
Reviewed by Koya University

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Henrietta Fore - Child advocate
UNICEF executive director Henrietta Fore is a champion of economic development, education, health and humanitarian assistance.

Why you should listen
Henrietta Fore became executive director of UNICEF, the United Nations Children's Fund, on January 1, 2018. Previously she served as the administrator of USAID and director of the United States Foreign Assistance (as the firrst woman to serve in these roles), managing billions of dollars in assistance annually, including support to people and countries recovering from disaster. Prior to this appointment, Fore served as Under Secretary of State for Management, the COO of the Department of State, under President George W. Bush. She also served on the boards of the Center for Strategic and International Studies (CSIS) and the Aspen Institute among others.
More profile about the speaker
Henrietta Fore | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM
ھێنریتا فۆر: چۆن دەتوانین یارمەتی گەنجان بدەین داھاتوویەکی باشتر دروست بکەن | TED Talk | TED.com