TEDGlobal 2007
Jane Goodall: How humans and animals can live together
Η Τζέιν Γκούνταλ βοηθάει την συνύπαρξη ανθρώπων και ζώων.
Filmed:
Readability: 4
948,670 views
Η θρυλική ερευνήτρια χιμπατζήδων Τζέιν Γκούνταλ μιλάει για το πρόγραμμα TACARE καθώς και άλλα κοινοτικά προγράμματα, τα οποία βοηθούν τους ανθρώπους σε ραγδαία αναπτυσσόμενες πόλεις της Αφρικής να ζουν μαζί με τα υπό εξαφάνιση ζώα.
Jane Goodall - Primatologist; environmentalist
Jane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian. Full bio
Jane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:19
Good afternoon, good evening, whatever.
0
1000
3000
Καλό σας απόγευμα ή και καλησπέρα, δεν έχει σημασία.
00:23
We can go, jambo, guten Abend, bonsoir,
1
5000
5000
Μπορούμε να το πούμε στα σουαχίλι, στα γερμανικά ή στα γαλλικά,
00:28
but we can also ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh.
2
10000
9000
αλλά μπορούμε επίσης να πούμε--ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh,
00:38
That is the call that chimpanzees make
3
20000
3000
Έτσι μιλούν οι χιμπατζήδες
00:41
before they go to sleep in the evening.
4
23000
2000
το βράδυ πριν πάνε για ύπνο.
00:43
You hear it going from one side of the valley to the other,
5
25000
4000
Το ακούς παντού μέσα στις κοιλάδες,
00:47
from one group of nests to the next.
6
29000
3000
από τη μια ομάδα στην άλλη.
00:51
And I want to pick up with my talk this evening
7
33000
3000
Θέλω να ξεκινήσω την ομιλία μου απόψε
00:54
from where Zeray left off yesterday.
8
36000
4000
από εκεί που τελείωσε ο Ζεράι εχθές.
00:59
He was talking about this amazing, three-year-old Australopithecine child, Selam.
9
41000
6000
Μιλούσε για ένα εκπληκτικό τρίχρονο αυστραλοπίθηκο, τον Σελάμ.
01:05
And we've also been hearing about the history, the family tree, of mankind
10
47000
7000
Έχουμε ακούσει την ιστορία, το οικογενειακό δεντρο της ανθρωπότητας
01:12
through DNA genetic profiling.
11
54000
3000
μέσω της γενετικής σκιαγράφησης του DNA.
01:15
And it was a paleontologist, the late Louis Leakey,
12
57000
5000
Ένας παλαιοντολόγος, ο Λούις Λίκει
01:20
who actually set me on the path for studying chimpanzees.
13
62000
4000
με ώθησε στο να μελετήσω τους χιμπατζήδες.
01:24
And it was pretty extraordinary, way back then.
14
66000
3000
Ήταν αρκετά ασυνήθιστο για την εποχή.
01:27
It's kind of commonplace now,
15
69000
2000
Θεωρείται πιο κοινότυπο σήμερα,
01:29
but his argument was -- because he'd been searching
16
71000
3000
αλλά το ερώτημά του ήταν, μιας και ερευνούσε
01:32
for the fossilized remains of early humans in Africa.
17
74000
5000
για τα πρώτα απολιθώματα ανθρώπων στην Αφρική..
01:37
And you can tell an awful lot
18
79000
3000
και σίγουρα μπορούμε να πούμε πολλά,
01:40
about what those beings looked like from the fossils,
19
82000
3000
για το πως έμοιαζαν αυτά τα όντα ,ερευνώντας τα απολιθώματα,
01:43
from the shape of the muscle attachments,
20
85000
3000
από το σχήμα των μυικών τους συνδέσμων.
01:46
something about the way they lived
21
88000
2000
Αναφορικά με τη ζωή τους
01:48
from the various artifacts found with them.
22
90000
3000
από τα διάφορα αντικείμενα που βρέθηκαν μαζί τους.
01:51
But what about how they behaved? That's what he wanted to know.
23
93000
4000
Αλλά πως συμπεριφέρονταν; Αυτό ήθελε να μάθει.
01:55
And of course, behavior doesn't fossilize.
24
97000
2000
Φυσικά η συμπεριφορά δεν βρίσκεται στα απολιθώματα.
01:57
He argued -- and it's now a fairly common theory --
25
99000
3000
Υποστήριξε - και σήμερα είναι μια αποδεκτή θεωρία-
02:00
that if we found behavior patterns similar or the same
26
102000
7000
πως αν ανακαλύψουμε στοιχεία συμπεριφοράς παρόμοια ή τα ίδια
02:07
in our closest living relatives, the great apes, and humans today,
27
109000
4000
στους στενούς μας συγγενείς,στους μεγάλους πιθήκους και στους ανθρώπους σήμερα,
02:11
then maybe those behaviors were present in the ape-like,
28
113000
4000
τότε ίσως εκείνες οι συμπεριφορές να υπήρχαν και στους πιθηκό-
02:15
human-like ancestor some seven million years ago.
29
117000
4000
ανθρωπό- προγόνους μας πριν από περίπου 7 εκ. χρόνια.
02:19
And therefore, perhaps we had brought those characteristics with us
30
121000
4000
Ως εκ τούτου , πιθανόν να κουβαλάμε εκείνα τα χαρακτηριστικά
02:23
from that ancient, ancient past.
31
125000
2000
από το μακρινό παρελθόν.
02:25
Well, if you look in textbooks today that deal with human evolution,
32
127000
6000
Εαν κοιτάξετε τα διδακτικά βιβλία που ασχολούνται με την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους,
02:31
you very often find people speculating about how early humans
33
133000
4000
πολύ συχνά θα βρείτε ανθρώπους να εικάζουν για τo συμπεριφέρονταν
02:35
may have behaved, based on the behavior of chimpanzees.
34
137000
4000
οι πρώτοι άνθρωποι, βασιζόμενοι στη συμπεριφορά των χιμπατζήδων.
02:39
They are more like us than any other living creature,
35
141000
4000
Έχουν περισσότερο από κάθε άλλο είδος κοινά στοιχεία με εμάς,
02:43
and we've heard about that during this TED Conference.
36
145000
3000
και ακούσαμε γι'αυτό στο σημερινό συνέδριο.
02:46
So it remains for me to comment on the ways in which chimpanzees
37
148000
5000
Οπότε απομένει να αναφερθώ στους τρόπους με τους οποίους οι χιμπατζήδες
02:51
are so like us, in certain aspects of their behavior.
38
153000
5000
μας μοιάζουν σε συγκεκριμένες πλευρές της συμπεριφοράς τους.
02:57
Every chimpanzee has his or her own personality.
39
159000
3000
Κάθε χιμπατζής έχει τη δική του προσωπικότητα.
03:00
Of course, I gave them names. They can live to be 60 years or more,
40
162000
4000
Εννοείται πως κάθε ένας έχει και το δικό του όνομα, και ζουν ως και 60 χρόνια ή και περισσότερο,
03:04
although we think most of them probably don't make it to 60 in the wild.
41
166000
5000
παρόλο που θεωρούμε πως οι περισσότεροι δεν ζουν τόσο πολύ στην άγρια φύση.
03:09
Mr. Wurzel. The female has her first baby when she's 11 or 12.
42
171000
6000
Κύριε Βούρτσελ. Το θηλυκό τεκνοποιεί όταν είναι 11 ή 12.
03:15
Thereafter, she has one baby only every five or six years,
43
177000
4000
Μετά από αυτό, κάθε πέντε ή έξι χρόνια,
03:19
a long period of childhood dependency when the child is nursing,
44
181000
5000
μια μακρά περίοδος εξάρτησης για το μικρό,,
03:24
sleeping with the mother at night, and riding on her back.
45
186000
4000
καθώς κοιμάται με την μητέρα του το βράδυ και μεταφέρεται στην πλάτη της.
03:28
And we believe that this long period of childhood
46
190000
3000
Πιστεύουμε ότι αυτή η μακρά περίοδος της παιδικής ηλικίας
03:31
is important for chimpanzees, just as it is for us, in relation to learning.
47
193000
5000
είναι σημαντική για τους χιμπατζήδες, όσο είναι και για μας σε συσχετισμό με τη μάθηση.
03:36
As the brain becomes ever more complex
48
198000
2000
Καθώς ο εγκέφαλος γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος,
03:38
during evolution in different forms of animals,
49
200000
4000
κατά την εξέλιξη σε διαφορετικά είδη ζώων,
03:42
so we find that learning plays an ever more important role
50
204000
3000
ανακαλύπτουμε ότι η εκμάθηση έχει ουσιαστικό ρόλο
03:45
in an individual's life history.
51
207000
3000
στην πορεία της ζωής κάθε ατόμου.
03:48
And young chimpanzees spend a lot of time watching what their elders do.
52
210000
4000
Οι νεαροί χιμπατζήδες παρατηρούν αρκετά τι κάνουν οι μεγαλύτεροί τους.
03:52
We know now that they're capable of imitating behaviors that they see.
53
214000
6000
Γνωρίζουμε πλέον ότι είναι ικανοί να μιμούνται συμπεριφορές που παρατηρούν.
03:58
And we believe that it's in this way
54
220000
3000
Πιστεύουμε ότι με αυτό τον τρόπο
04:01
that the different tool-using behaviors -- that have now been seen
55
223000
3000
οι διάφορες συμπεριφορές χρήσης εργαλείων που έχουμε δει μέχρι τώρα
04:04
in all the different chimpanzee populations studied in Africa --
56
226000
4000
σε όλους τους χιμπατζήδες που έχουμε μελετήσει στην Αφρική,
04:08
how these are passed from one generation to the next,
57
230000
3000
έχουν μεταφερθεί από γενιά σε γενιά
04:11
through observation, imitation and practice,
58
233000
3000
μέσω της παρατήρησης, του μιμιτισμού και της άσκησης
04:14
so that we can describe these tool-using behaviors as primitive culture.
59
236000
5000
ώστε να μπορούμε να περιγράψουμε αυτές τις συμπεριφορές χρήσης εργαλείων ως πρωτόγονο πολιτισμό.
04:19
Chimpanzees don't have a spoken language. We've talked about that.
60
241000
4000
Οι χιμπατζήδες δεν έχουν μια ομιλούμενη γλώσσα, αναφερθήκαμε σε αυτό.
04:23
They do have a very rich repertoire of postures and gestures,
61
245000
4000
Έχουν πάντως ένα πολύ πλούσιο δραματολόγιο στάσεων και χειρονομιών,
04:27
many of which are similar, or even identical, to ours
62
249000
4000
πολλά από τα οποία είναι ίδια ή πανομοιότυπα με τα δικά μας
04:31
and formed in the same context. Greeting chimpanzees embracing.
63
253000
4000
και δημιουργούνται στο ίδιο πλαίσιο.Οι χιμπατζήδες αγκαλιάζονται όταν χαιρετιούνται.
04:35
They also kiss, hold hands, pat one another on the back.
64
257000
3000
Επίσης ανταλάσσουν φιλιά, κρατιούνται από το χέρι και κτυπούν ελαφρά ο ένας την πλάτη του άλλου.
04:38
And they swagger and they throw rocks.
65
260000
3000
Είναι αλαζονικοί και πετούν πέτρες.
04:42
In chimpanzee society, we find many, many examples of compassion,
66
264000
6000
Στις κοινωνίες των χιμπατζήδων, υπάρχουν πολλά παραδείγματα συμπόνοιας,
04:48
precursors to love and true altruism.
67
270000
3000
προάγγελοι αγάπης και αληθινός αλτρουισμός.
04:51
Unfortunately, they, like us, have a dark side to their nature.
68
273000
4000
Δυστυχώς όπως κι εμείς, έχουν μια σκοτεινή πλευρά στη φύση τους.
04:55
They're capable of extreme brutality, even a kind of primitive war.
69
277000
5000
Είναι ικανοί για ακραία βία, ακόμη και για πρωτόγονο πόλεμο.
05:00
And these really aggressive behaviors, for the most part,
70
282000
3000
Αυτές οι πραγματικά επιθετικές συμπεριφορές, σε μεγάλο ποσοστό,
05:03
are directed against individuals of the neighboring social group.
71
285000
4000
στρέφονται ενάντια σε άτομα από γειτονικές ομάδες.
05:07
They are very territorially aggressive.
72
289000
4000
Είναι πολύ επιθετικοί σχετικά με τη γη τους.
05:12
Chimpanzees, I believe, more than any other living creature,
73
294000
4000
Πιστεύω ότι οι χιμπατζήδες πιο πολύ από κάθε άλλο ζωντανό οργανισμό,
05:16
have helped us to understand that, after all, there is no sharp line
74
298000
4000
μας έχουν βοηθήσει να κατανοήσουμε ότι δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση
05:20
between humans and the rest of the animal kingdom.
75
302000
3000
μεταξύ των ανθρώπων και των υπολοίπων μελών του ζωϊκού βασιλείου.
05:23
It's a very blurry line, and it's getting more blurry all the time
76
305000
4000
Πρόκειται για μια θολή γραμμή και γίνεται ολοένα και πιο θολή,
05:27
as we make even more observations.
77
309000
3000
καθώς κάνουμε ακόμη περισσότερες παρατηρήσεις.
05:30
The study that I began in 1960 is still continuing to this day.
78
312000
5000
Η μελέτη που ξεκίνησα το 1960 συνεχίζεται και σήμερα.
05:35
And these chimpanzees, living their complex social lives in the wild,
79
317000
5000
Οι χιμπατζήδες με τις περίπλοκες κοινωνικές συμπεριφορές τους,
05:40
have helped -- more than anything else --
80
322000
3000
μας έχουν βοηθήσει -- περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο --
05:43
to make us realize we are part of, and not separated from,
81
325000
4000
να κατανοήσουμε ότι αποτελούμε μέρος ενός συνόλου
05:47
the amazing animals with whom we share the planet.
82
329000
3000
του εκπληκτικού ζωϊκού βασιλείου με τα οποία μοιραζόμαστε τον πλανήτη.
05:50
So it's pretty sad to find that chimpanzees,
83
332000
3000
Είναι πράγματι δυσάρεστο να ανακαλύπτουμε ότι οι χιμπατζήδες
05:53
like so many other creatures around the world, are losing their habitats.
84
335000
4000
όπως και πολλά άλλα πλάσματα σε όλο τον κόσμο χάνουν το φυσικό τους περιβάλλον.
05:57
This is just one photograph from the air,
85
339000
3000
Αυτή είναι μια αεροφωτογραφία,
06:00
and it shows you the forested highlands of Gombe.
86
342000
4000
στην οποία μπορείτε να δείτε τις δασικές ορεινές περιοχές της Γκόμπι.
06:04
And it was when I flew over the whole area, about 16 years ago,
87
346000
6000
Πριν από 16 χρόνια, όταν είχα πετάξει πάνω από αυτήν την περιοχή
06:10
and realized that outside the park, this forest,
88
352000
3000
και συνειδητοποίησα ότι έξω από το πάρκο, αυτό το δάσος
06:13
which in 1960 had stretched almost unbroken
89
355000
3000
το οποίο το 1960 είχε εξαπλωθεί σχεδόν ανέπαφο
06:16
along the eastern shore of Lake Tanganyika,
90
358000
3000
κατά μήκος της ανατολικής όχθης της λίμνης Τανγκανίκα,
06:19
which is where the tiny, 30-square-mile Gombe National Park lies,
91
361000
5000
όπου βρίσκεται το μικροσκοπικό Εθνικό Πάρκο Γκόμπι έκτασης 30 τετραγωνικών μιλίων,
06:24
that a question came to my mind.
92
366000
3000
ένα ερώτημα πέρασε από το μυαλό μου-
06:27
"How can we even try to save these famous chimpanzees,
93
369000
4000
"Πως είναι δυνατόν να προσπαθήσουμε να διασώσουμε αυτούς τους διάσημους χιμπατζήδες,
06:31
when the people living around the National Park are struggling to survive?"
94
373000
4000
όταν οι άνθρωποι που ζουν κοντά στο Εθνικό Πάρκο παλεύουν για την επιβίωση;'
06:35
More people are living there than the land could possibly support.
95
377000
4000
Στο συγκεκριμμένο μέρος ζουν πολλοί περισσότεροι απ' όσους θα μπορούσε να συντηρήσει ο τόπος.
06:39
The numbers increased by refugees pouring in from Burundi
96
381000
4000
Ο πληθυσμός αυξήθηκε με την έλευση των προσφύγων από το Μπουρούντι
06:43
and over the lake from Congo.
97
385000
2000
και το Κογκό.
06:45
And very poor people -- they couldn't afford to buy food from elsewhere.
98
387000
7000
Οι φτωχοί άνθρωποι- δεν μπορούσαν να αγοράσουν τρόφιμα από πουθενά αλλού.
06:52
This led to a program, which we call TACARE.
99
394000
3000
Έτσι οδηγηθήκαμε σε αυτό το πρόγραμμα που ονομάζουμε Πρόληψη.
06:55
It's a very holistic way of improving the lives
100
397000
5000
Πρόκειται για έναν ολιστικό τρόπο βελτίωσης των ζωών
07:00
of the people living in the villages around the park.
101
402000
3000
ανθρώπων που ζουν σε χωριά κοντά στο πάρκο.
07:03
It started small with 12 villages. It's now in 24.
102
405000
4000
Ξεκίνησε με 12 χωριά και τώρα έχει 24.
07:07
There isn't time to go into it, but it's including things like tree nurseries,
103
409000
5000
Περιλαμβάνει θέματα όπως φυτώρια δέντρων,
07:12
methods of farming most suitable to this now very degraded,
104
414000
4000
μεθόδους γεωργίας κατάλληλους για την υποβαθμισμένη
07:16
almost desert-like land up in these mountains.
105
418000
3000
σχεδόν ερημωμένη γη στους ορεινούς όγκους.
07:19
Ways of controlling, preventing soil erosion.
106
421000
4000
Τρόποι να ελέγξουμε και να αποτρέψουμε την διάβρωση του εδάφους.
07:23
Ways of reclaiming overused farmland,
107
425000
3000
Τρόποι να επανακτήσουμε υπερχρησιμοποιημένες γεωργικές εκτάσεις
07:26
so that within two years they can again be productive.
108
428000
3000
έτσι ώστε να ξαναγίνουν παραγωγικές μέσα σε δύο χρόνια.
07:29
Working to help the villagers obtain fresh water from wells.
109
431000
6000
Εργαζόμαστε για να βοηθήσουμε τους χωρικούς να έχουν φρέσκο νερό από πηγάδια.
07:35
Perhaps build some schoolrooms.
110
437000
3000
Πιθανόν και κατασκευή εκπαιδευτικών μονάδων.
07:38
Most important of all, I believe,
111
440000
3000
Πιο σημαντικό από όλα, πιστεύω ότι
07:41
is working with small groups of women,
112
443000
4000
είναι να συνεργαζόμαστε με μικρές ομάδες γυναικών,
07:45
providing them with opportunities for micro-credit loans.
113
447000
4000
και να τους προσφέρουμε τη δυνατότητα για μικροπιστωτικά δάνεια.
07:49
And we've got, as is the case around the world,
114
451000
3000
Και όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο,
07:52
about 95 percent of all loans returned.
115
454000
4000
περίπου το 95 τοις εκατό των δανείων εξοφλείται.
07:56
Empowering women, working with education,
116
458000
5000
Στηρίζοντας τις γυναίκες μέσω της εκπαίδευσης,
08:01
providing scholarships for girls so they can finish secondary school,
117
463000
6000
παρέχοντας υποτροφίες σε κορίτσια για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους,
08:07
in the clear understanding that, all around the world,
118
469000
3000
με την ξεκάθαρη γνώση πως σε όλο τον κόσμο,
08:10
as women's education improves, family size drops.
119
472000
5000
καθώς βελτιώνεται το επίπεδο εκπαίδευσης των γυναικών, μειώνεται το μέγεθος των οικογενειών.
08:15
We provide information about family planning and about HIV/AIDS.
120
477000
5000
Παρέχουμε ενημέρωση για τον οικογενειακό προγραμματισμό και το HIV/AIDS.
08:20
And as a result of this program,
121
482000
4000
Ως αποτέλεσμα αυτού του προγράμματος,
08:24
something's happening for conservation.
122
486000
2000
γίνεται κάτι για τη συντήρηση.
08:26
What's happening for conservation is that the farmers living in these 24 villages,
123
488000
6000
Αυτό που παρατηρείται, είναι ότι οι κάτοικοι αυτών των 24 χωριών,
08:32
instead of looking on us as a bunch of white people
124
494000
3000
αντί να μας κοιτούν σαν μία ομάδα λευκών
08:35
coming to study a whole bunch of monkeys --
125
497000
3000
που έρχεται να μελετήσει ένα σωρό από μαϊμούδες --
08:38
and by the way, many of the staff are now Tanzanian --
126
500000
4000
πολλοί από το προσωπικό πλέον είναι από την Τανζανία,
08:42
but when we began the TACARE program,
127
504000
3000
αλλά όταν ξεκινήσαμε το πρόγραμμα
08:45
it was a Tanzanian team going into the villages.
128
507000
3000
η ομάδα από την Τανζανία πλησίαζε αυτά τα χωριά.
08:48
It was a Tanzanian team talking to the villagers,
129
510000
3000
Μια ομάδα από την Τανζανία μιλούσε με τους χωρικούς,
08:51
asking what they were interested in.
130
513000
2000
ρωτώντας τους τι τους ενδιέφερε.
08:53
Were they interested in conservation? Absolutely not.
131
515000
3000
Ενδιαφέρονταν για τη συντήρηση; Φυσικά κι όχι.
08:56
They were interested in health; they were interested in education.
132
518000
3000
Ενδιαφέρονταν για την υγεία και την εκπαίδευση.
08:59
And as time went on, and as their situation began to improve,
133
521000
7000
Καθώς ο καιρός περνούσε και η κατάστασή τους άρχισε να βελτιώνεται,
09:06
they began to understand ever more about the need for conservation.
134
528000
5000
κατάλαβαν ακόμα περισσότερο την ανάγκη για τη συντήρηση.
09:11
They began to understand
135
533000
2000
Ξεκίνησαν να καταλαβαίνουν,
09:13
that as the upper levels of the hills were denuded of trees,
136
535000
3000
ότι καθώς τα ψηλότερα σημεία των λόφων απογυμνώνονταν από τα δέντρα,
09:16
so you've got this terrible soil erosion and mudslides.
137
538000
4000
επέρχεται μια τρομερή διάβρωση του εδάφους μαζί με κατολισθήσεις.
09:20
Today, we are developing what we call the Greater Gombe Ecosystem.
138
542000
5000
Σήμερα, αναπτύσουμε αυτό που ονομάζουμε "Οικοσύστημα του Ευρύτερου Γκόμπι."
09:25
This is an area way outside the National Park,
139
547000
3000
Πρόκειται για μια περιοχή εκτός του Εθνικού Πάρκου,
09:28
stretching out into all these very degraded lands.
140
550000
4000
που εκτείνεται σε διάφορες υποβαθμισμένες περιοχές.
09:32
And as these villages have a better standard of life,
141
554000
4000
Καθώς αυτά χωριά αποκτούν μια καλύτερη ποιότητα ζωής,
09:36
they are actually agreeing to put
142
558000
2000
στην ουσία συμφωνούν να παραμερήσουν
09:38
between 10 percent and 20 percent of their land in the highlands aside,
143
560000
5000
το 10 με 20 τοις εκατό της γης τους στους ορεινούς όγκους,
09:43
so that once again, as the trees grow back,
144
565000
4000
έτσι ώστε καθώς τα δέντρα αναπτύσσονται πάλι,
09:47
the chimpanzees will have leafy corridors
145
569000
2000
να έχουν οι χιμπατζήδες φυλλώδεις διαδρόμους
09:49
through which they can travel to interact --
146
571000
3000
μέσω των οποίων να μπορούν να ταξιδεύουν για να έρχονται σε επαφή,
09:52
as they must for genetic viability --
147
574000
3000
καθώς οφείλουν για την γενετική βιωσιμότητά τους-
09:55
with other remnant groups outside the National Park.
148
577000
3000
με τις υπόλοιπες ομάδες εκτός του Εθνικού Πάρκου.
09:58
So TACARE is a success.
149
580000
4000
Οπότε η πρόληψη έχει επιτευχθεί.
10:02
We're replicating it in other parts of Africa,
150
584000
3000
Αναπαράγουμε αυτό το μοντέλο και σε άλλα μέρη της Αφρικής,
10:05
around other wilderness areas
151
587000
2000
γύρω από άλλες περιοχές άγριας φύσης
10:07
which are faced with extreme population pressure.
152
589000
3000
που αντιμετωπίζουν μεγάλη πληθυσμιακή πίεση.
10:10
The problems in Africa, however, as we've been discussing
153
592000
5000
Τα προβλήματα στην Αφρική, όπως τα έχουμε αναπτύξει,
10:15
for the whole of these first couple of days of TED,
154
597000
4000
όλες αυτές τις πρώτες μέρες του TED,
10:19
are major problems.
155
601000
3000
είναι μεγάλα προβλήματα.
10:22
There is a great deal of poverty.
156
604000
2000
Υπάρχει πολύ μεγάλη φτώχεια.
10:24
And when you get large numbers of people
157
606000
4000
Και όταν υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι
10:28
living in land that is not that fertile,
158
610000
4000
που ζουν σε μια άγονη χώρα,
10:32
particularly when you cut down trees,
159
614000
2000
ιδίως όταν καταστρέφεις το φυσικό περιβάλλον,
10:34
and you leave the soil open to the wind for erosion,
160
616000
4000
και αφήνεις το έδαφος ακάλυπτο στον αέρα να διαβρώνεται,
10:39
as desperate populations cut down more and more trees,
161
621000
3000
όσο ο απελπισμένος πληθυσμός καταστρέφει κι άλλα δέντρα,
10:42
so that they can try and grow food for themselves and their families,
162
624000
4000
έτσι ώστε να μπορέσει να επιβιώσει,
10:46
what's going to happen? Something's got to give.
163
628000
3000
τι πρόκειται να συμβει; Κάτι πρέπει να αλλάξει.
10:49
And the other problems -- in not only Africa,
164
631000
6000
Υπάρχουν κι άλλα προβλήματα - όχι μόνο στην Αφρική,
10:55
but the rest of the developing world and, indeed, everywhere --
165
637000
4000
αλλά και σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, ουσιαστικά παντού.
10:59
what are we doing to our planet?
166
641000
3000
Τι κάνουμε στον πλανήτη μας;
11:02
You know, the famous scientist, E. O. Wilson
167
644000
3000
Γνωρίζετε, ο διάσημος επιστήμονας Ε.Ο. Γουίλσον,
11:05
said that if every person on this planet
168
647000
3000
είπε ότι αν καθένας πάνω σε αυτό τον πλανήτη
11:08
attains the standard of living of the average European or American,
169
650000
4000
ακολουθήσει τον τρόπο ζωής του μέσου Ευρωπαίου ή Αμερικανού,
11:12
we need three new planets.
170
654000
2000
θα χρειαστούμε τρεις νέους πλανήτες.
11:14
Today, they are saying four. But we don't have them. We've got one.
171
656000
5000
Σήμερα μιλούν για τέσσερεις. Αλλά δεν υπάρχουν, έχουμε μόνο έναν.
11:20
And what's happened? I mean, the question here is, here we are,
172
662000
6000
Τι έχει συμβεί; Εννοώ το ερώτημα παραμένει, βρισκόμαστε εδώ,
11:26
arguably the most intelligent being that's ever walked planet Earth,
173
668000
5000
αναμφισβήτητα το πιο έξυπνο ον που έχει βρεθεί ποτέ στη Γη,
11:31
with this extraordinary brain,
174
673000
2000
με το εκπληκτικό του μυαλό,
11:33
capable of the kind of technology
175
675000
3000
ικανό για τέτοιου είδους τεχνολογία
11:36
that is so well illustrated by these TED Conferences,
176
678000
4000
όπως αποτυπώνεται στα συνέδρια του TED.
11:40
and yet we're destroying the only home we have.
177
682000
4000
Κι όμως καταστρέφουμε το μόνο σπίτι που έχουμε.
11:44
The indigenous people around the world,
178
686000
3000
Οι αυτόχθονες σε όλο τον κόσμο,
11:47
before they made a major decision,
179
689000
2000
προτού πάρουν μια απόφαση,
11:49
used to sit around and ask themselves,
180
691000
3000
συνήθιζαν να συζητούν μεταξύ τους,
11:52
"How does this decision affect our people seven generations ahead?"
181
694000
4000
"Πως αυτή η απόφαση μας θα επηρεάσει τις ζωές των ανθρώπων μετά από επτά γενιές;"
11:56
Today, major decisions -- and I'm not particularly talking about Africa here,
182
698000
5000
Σήμερα, σημαντικές αποφάσεις - και δεν αναφέρομαι μόνο στην Αφρική,
12:01
but the developed world --
183
703000
2000
αλλά και στον αναπτυγμένο κόσμο -
12:03
major decisions involving millions of dollars,
184
705000
3000
σημαντικές αποφάσεις που συμπεριλαμβάνουν εκατομμύρια δολάρια,
12:06
and millions of people, are often based on,
185
708000
2000
και εκατομμύρια ανθρώπους, βασίζονται στο
12:08
"How will this affect the next shareholders' meeting?"
186
710000
3000
"Πως θα επηρεάσει το επόμενο συμβούλιο μετόχων;"
12:11
And these decisions affect Africa.
187
713000
2000
Αυτές οι αποφάσεις επηρεάζουν την Αφρική.
12:13
As I began traveling around Africa
188
715000
2000
Καθώς ξεκίνησα να ταξιδεύω στην Αφρική,
12:15
talking about the problems faced by chimpanzees and their vanishing forests,
189
717000
5000
μιλώντας για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χιμπατζήδες και τα δάση που αφανίζονται,
12:20
I realized more and more how so many of Africa's problems
190
722000
3000
συνειδητοποίησα πιο πολύ πόσα από τα προβλήματα της Αφρικής
12:23
could be laid at the door of previous colonial exploitation.
191
725000
5000
θα μπορούσαν να αποδωθούν στην παλιότερη αποικιακή εκμετάλλευση.
12:28
So I began traveling outside Africa, talking in Europe,
192
730000
3000
Έτσι ξεκίνησα να ταξιδεύω εκτός Αφρικής, στην Ευρώπη,
12:31
talking in the United States, going to Asia.
193
733000
3000
στην Αμερική και στην Ασία.
12:34
And everywhere there were these terrible problems.
194
736000
3000
Παντού υπήρχαν αυτά τα τεράστια προβλήματα.
12:37
And you know the kind I'm talking about. I'm talking about pollution.
195
739000
4000
Γνωρίζετε για ποιό θέμα μιλάω. Μιλάω για τη μόλυνση.
12:41
The air that we breathe that often poisons us.
196
743000
3000
Ο αέρας που αναπνέουμε συχνά μας δηλητηριάζει.
12:44
The earth is poisoning our foods.
197
746000
2000
Η γη δηλητηριάζει τα τρόφιμά μας.
12:46
The water -- water is perhaps one of the most crucial issues
198
748000
4000
Το νερό - το νερό είναι ίσως ένα από τα πιο καίρια ζητήματα
12:50
that we're going to face in this century --
199
752000
3000
που θα αντιμετωπίσουμε αυτό τον αιώνα.
12:53
and everywhere water is being polluted by agricultural,
200
755000
3000
Παντού το νερό μολύνεται από τις αγροκαλλιέργειες,
12:56
industrial and household chemicals
201
758000
3000
από τα βιομηχανικά και οικιακά χημικά
12:59
that still are being sprayed around the world,
202
761000
3000
που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο,
13:02
seemingly with the inability to profit from past experience.
203
764000
5000
φαινομενικά μη έχοντας την ικανότητα να κερδίσουμε από τις εμπειρίες του παρελθόντος.
13:07
The mangroves are being cut down;
204
769000
3000
Τα ριζοφόρα καταστρέφονται,
13:10
the effects of things like the tsunami get worse.
205
772000
3000
οι επιπτώσεις από φαινόμενα όπως τα τσουνάμι γίνονται χειρότερες.
13:13
We've talked about the soil erosion.
206
775000
2000
Έχουμε μιλήσει για τη διάβρωση του εδάφους.
13:15
We have the reckless burning of fossil fuels
207
777000
4000
Έχουμε και την απερίσκεπτη καύση των ορυκτών καυσίμων,
13:19
along with other greenhouse gasses, so called,
208
781000
3000
μαζί με άλλα αέρια του θερμοκηπίου, όπως λέγονται,
13:22
leading to climate change.
209
784000
2000
να οδηγούν σε μια κλιματική αλλαγή.
13:24
Finally, all around the world, people have begun to believe
210
786000
4000
Τελικά, παντού στον κόσμο οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να πιστεύουν,
13:28
that there is something going on very wrong with our climate.
211
790000
3000
πως κάτι δεν πηγαίνει καλά με το κλίμα μας.
13:31
All around the world climates are mixed up.
212
793000
3000
Παντού στον κόσμο το κλίμα έχει αλλάξει.
13:34
And it's the poor people who are affected worse.
213
796000
3000
Πιο πολύ επηρεάζονται οι φτωχοί άνθρωποι.
13:37
It's Africa that already is affected.
214
799000
3000
Η Αφρική ήδη έχει επηρεαστεί.
13:40
In many parts of sub-Saharan Africa, the droughts are so much worse.
215
802000
4000
Σε πολλά τμήματα της υποσαχάριας Αφρικής οι ξηρασίες είναι πολύ χειρότερες.
13:44
And when the rain does come, it so often leads to flooding
216
806000
3000
Και οι βροχές όταν έρθουν, οδηγούν πολύ συχνά σε πλημμύρες
13:47
and added distress, and the cycle of poverty and hunger and disease.
217
809000
7000
και επιπλέον δυστυχία, και στον κύκλο της φτώχειας, της πείνας και της ασθένειας.
13:54
And the numbers of people living in an area that the land cannot support,
218
816000
6000
Η γη δεν μπορεί να καλύψει της ανάγκες των ανθρώπων που ζουν εκεί,
14:00
who are too poor to buy food,
219
822000
3000
οι οποίοι είναι πολύ φτωχοί για να αγοράσουν τρόφιμα,
14:03
who can't move away because the whole land is degraded.
220
825000
3000
οι οποίοι δεν μπορούν να απομακρυνθούν μιας και όλη η χώρα είναι υποβαθμισμένη.
14:06
And so you get desertification -- creeping, creeping, creeping --
221
828000
6000
Έτσι επέρχεται η απερήμωση- υφέρπουσα, υφέρπουσα, υφέρπουσα-
14:12
as the last of the trees are cut down.
222
834000
2000
καθώς και τα τελευταία δέντρα κόβονται.
14:14
And this kind of thing is not just in Africa. It's all over the world.
223
836000
4000
Αυτό δεν ισχύει μόνο στην Αφρική αλλά και σε άλλα σημεία του πλανήτη.
14:20
So it wasn't surprising to me
224
842000
4000
Οπότε δεν μου έκανε καμία εντύπωση,
14:24
that as I was traveling around the world
225
846000
2000
καθώς ταξίδευα σε όλο τον κόσμο,
14:26
I met so many young people who seemed to have lost hope.
226
848000
4000
να συναντώ πολλούς νέους ανθρώπους που σταμάτησαν να ελπίζουν.
14:30
We seem to have lost wisdom, the wisdom of the indigenous people.
227
852000
5000
Φαίνεται πως έχουμε χάσει τη σοφία, τη σοφία των ιθαγενών ανθρώπων.
14:35
I asked a question. "Why?"
228
857000
3000
Έχω ένα ερώτημα - "Γιατί;"
14:38
Well, do you think there could be some kind of disconnect
229
860000
4000
Θεωρείτε ότι υπάρχει διαχωρισμός
14:42
between this extraordinarily clever brain,
230
864000
3000
μεταξύ αυτού του εκπληκτικού μυαλού
14:45
the kind of brain that the TED technologies exemplify,
231
867000
6000
που τονίζουν οι τεχνολογίες του TED,
14:51
and the human heart? Talking about it in the non-scientific term,
232
873000
4000
και της ανθρώπινης καρδιάς; Και δεν αναφερόμαστε στον επιστημονικό όρο.
14:55
in terms of love and compassion. Is there some disconnect?
233
877000
5000
Με την έννοια της αγάπης και της συμπόνοιας. Υπάρχει διαχωρισμός;
15:00
And these young people, when I talk to them,
234
882000
4000
Όταν συζητώ με αυτούς τους νέους ανθρώπους,
15:04
basically they were either depressed or apathetic,
235
886000
3000
δείχνουν να υποφέρουν από κατάθλιψη ή απάθεια,
15:07
or bitter and angry. And they said more or less the same thing,
236
889000
4000
είναι παγεροί ή οργισμένοι. Πάνω -κάτω λένε όλοι το ίδιο πράγμα,
15:11
"We feel this way because we feel you've compromised our future
237
893000
3000
"Νιώθουμε έτσι γιατί νιώθουμε πως έχετε υποθηκεύσει το μέλλον μας
15:14
and there's nothing we can do about it."
238
896000
3000
και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε γι'αυτό."
15:17
We have compromised their future.
239
899000
2000
Έχουμε υποθηκεύσει το μέλλον τους.
15:19
I've got three little grandchildren, and every time I look at them
240
901000
3000
Έχω τρία εγγόνια και κάθε φορά που τα παρατηρώ,
15:22
and I think how we've harmed this beautiful planet since I was their age,
241
904000
5000
σκεπτόμενη πόσο κακό έχουμε κάνει στον όμορφο πλανήτης μας, από τότε που εγώ ήμουν στην ηλικία τους,
15:27
I feel this desperation.
242
909000
2000
νιώθω αυτή την απόγνωση.
15:29
And that led to this program we call Roots and Shoots,
243
911000
3000
Αυτό μας οδήγησε στο πρόγραμμα Ρίζες και Βλαστοί,
15:32
which began right here in Tanzania
244
914000
3000
το οποίο ξεκίνησε εδώ στην Τανζανία
15:35
and has now spread to 97 countries around the world.
245
917000
4000
και τώρα εφαρμόζεται σε 97 χώρες σε όλο τον κόσμο.
15:39
It's symbolic. Roots make a firm foundation.
246
921000
3000
Η ονομασία είναι συμβολική. Οι ρίζες δημιουργούν μια σταθερή βάση.
15:42
Shoots seem tiny; to reach the sun they can break through a brick wall.
247
924000
4000
Οι βλαστοί φαίνονται πολύ μικροί αλλά για να φτάσουν στον ήλιο μπορούν να γκρεμίσουν και τοίχο,
15:46
See the brick wall as all these problems we've inflicted on the planet,
248
928000
4000
σκεφθείτε τον τοίχο σαν τα προβλήματα που έχουμε δημιουργήσει στον πλανήτη μας
15:50
environmental and social. It's a message of hope.
249
932000
3000
περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Είναι ένα μήνυμα ελπίδας.
15:53
Hundreds and thousands of young people around the world
250
935000
3000
Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι άνθρωποι στον κόσμο,
15:56
can break through and can make this a better world for all living things.
251
938000
5000
μπορούν να διαπεράσουν τον τοίχο και να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο για όλους.
16:01
The most important message of Roots and Shoots:
252
943000
3000
Το πιο σημαντικό μήνυμα μέσα από το πρόγραμμα Ρίζες και Βλαστοί
16:04
every single one of us makes a difference, every single day.
253
946000
5000
είναι ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει τη διαφορά, κάθε μέρα.
16:09
We have a choice. Every one of us in this room,
254
951000
4000
Έχουμε την επιλογή, όλοι εδώ μέσα
16:13
we have a choice as to what kind of difference we want to make.
255
955000
5000
έχουμε την επιλογή τι είδους διαφορά θέλουμε να κάνουμε.
16:18
The very poor have no choice. It's up to us to change things
256
960000
5000
Οι πολλοί φτωχοί δεν έχουν αυτή την επιλογή. Εμείς πρέπει να αλλάξουμε τα πράγματα,
16:23
so that the poor have choice as well.
257
965000
3000
έτσι ώστε να δωθεί αυτή η επιλογή και σε αυτούς.
16:26
The Roots and Shoots groups all choose three projects.
258
968000
4000
Οι ομάδες του προγράμματος Ρίζες και Βλαστοί επιλέγουν τρία σχέδια.
16:30
It depends on how old they are, and which country,
259
972000
4000
Βασίζεται στην ηλικία τους και στη χώρα,
16:34
whether they're in a city or rural, as to what kinds of projects.
260
976000
4000
τα σχέδια ποικίλουν αν πρόκειται για πόλεις ή αγροτικές περιοχές.
16:38
But basically, we have programs now from preschool right through university,
261
980000
4000
Αλλά βασικά, έχουμε προγράμματα από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο,
16:42
with more and more adults starting their own Roots and Shoots groups.
262
984000
6000
και ολοένα και πιο πολλοί ενήλικες ξεκινούν τις δικές τους ομάδες Ριζών και Βλαστών.
16:48
And every group chooses, between them,
263
990000
3000
Κάθε ομάδα διαλέγει ανάμεσά τους,
16:51
three different kinds of project to make this a better world,
264
993000
3000
τρία διαφορετικά σχέδια για να καλυτερεύσει τον κόσμο
16:54
recognizing that all these different problems are interconnected
265
996000
4000
αναγνωρίζοντας ότι όλα τα προβλήματα συνδέονται μεταξύ τους
16:58
and impinge on each other.
266
1000000
2000
και προσκρούουν το ένα στο άλλο.
17:00
So one of their projects will be to help their own human community.
267
1002000
3000
Έτσι υπάρχουν προγράμματα για παροχή βοήθειας σε τοπικό επίπεδο.
17:03
And then, if they're able, they may raise money to help communities
268
1005000
4000
Αν μπορέσουν, πιθανόν να συγκεντρώσουν χρήματα για να βοηθήσουν κι άλλες κοινότητες
17:07
in other parts of the world.
269
1009000
2000
σε άλλα μέρη του κόσμου.
17:09
One of their projects will be to help animals -- not just wildlife,
270
1011000
4000
Ένα από τα σχέδια δράσης είναι και η παροχή βοήθειας στα ζώα - όχι μόνο στα άγρια
17:13
domestic animals as well.
271
1015000
2000
αλλά και στα οικόσιτα.
17:15
And one of their projects will be to help the environment that we all share.
272
1017000
4000
Υπάρχει ακόμη ένα σχέδιο δράσης για την προστασία του περιβάλλοντος που όλοι μοιραζόμαστε.
17:19
And woven throughout all of this is a message
273
1021000
4000
Και μπλεγμένο σε όλα αυτά είναι ένα μήνυμα
17:23
of learning to live in peace and harmony within ourselves,
274
1025000
5000
για να μάθουμε να ζούμε ειρηνικά και συναρμονικά με τον εαυτό μας,
17:28
in our families, in our communities, between nations, between cultures,
275
1030000
4000
στις οικογένειές μας, στις κοινότητές μας, μεταξύ των εθνών και των πολιτισμών,
17:32
between religions and between us and the natural world.
276
1034000
4000
μεταξύ των θρησκειών και μεταξύ του φυσικού κόσμου και εμάς.
17:36
We need the natural world. We cannot go on destroying it at the rate we are.
277
1038000
5000
Χρειαζόμαστε το φυσικό κόσμο. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να τον καταστρέφουμε στο βαθμό που το κάνουμε.
17:41
We not do have more than this one planet.
278
1043000
4000
Έχουμε μόνο αυτόν τον πλανήτη.
17:45
Just picking one or two of the projects right here in Africa
279
1047000
4000
Μιλάμε για ένα ή δύο σχέδια δράσης εδώ στην Αφρική,
17:49
that the Roots and Shoots groups are doing,
280
1051000
3000
με τα οποία ασχολούνται οι Ρίζες και οι Βλαστοί,
17:52
one or two projects only -- in Tanzania, in Uganda, Kenya,
281
1054000
5000
ένα ή δύο σχέδια στην Τανζανία, την Ουγκάντα, την Κένυα,
17:57
South Africa, Congo-Brazzaville, Sierra Leone, Cameroon
282
1059000
5000
στη Νότια Αφρική, στο Κογκό, στην Μπραζαβίλ, στη Σιέρα Λεόνε, στο Καμερούν
18:02
and other groups. And as I say, it's in 97 countries around the world.
283
1064000
4000
και αλλού. Όπως προείπα, εφαρμόζεται σε 97 χώρες στον κόσμο.
18:06
Of course, they're planting trees. They're growing organic vegetables.
284
1068000
4000
Εννοείται οτι κάνουν δεντροφυτεύσεις και καλλιεργούν βιολογικά λαχανικά.
18:10
They're working in the refugee camps, with chickens
285
1072000
3000
Εργάζονται σε καταυλισμούς προσφύγων μαζί με κότες
18:13
and selling the eggs for a little amount of money,
286
1075000
2000
και πωλούν τα αυγά για λίγα χρήματα
18:15
or just using them to feed their families,
287
1077000
3000
ή απλά τα κρατούν για να θρέψουν τις οικογένειές τους
18:18
and feeling a sense of pride and empowerment,
288
1080000
3000
και νιώθουν περήφανοι και δυνατοί,
18:21
because they're no longer helpless and depending on others
289
1083000
2000
γιατί δεν είναι πλεον ανήμποροι και δεν βασίζονται σε τρίτους
18:23
with their vegetables and their chickens.
290
1085000
3000
έχοντας τα λαχανικά τους και τις κότες τους.
18:26
It's being used in Uganda
291
1088000
2000
Εφαρμόζεται στην Ουγκάντα,
18:28
to give some psychological help to ex-child soldiers.
292
1090000
5000
για να παρέχουμε ψυχολογική υποστήριξη σε πρώην παιδιά-στρατιώτες.
18:33
Doing projects like this is bringing them out of themselves.
293
1095000
3000
Ακολουθώντας τέτοια προγράμματα, επικεντρώνονται ξανά στους εαυτούς τους.
18:36
Once again, they're useful members of society.
294
1098000
3000
Για μια ακόμη φορά αποτελούν ένα χρήσιμο κομμάτι της κοινωνίας.
18:39
We have this program in prisons as well.
295
1101000
2000
Έχουμε πρόγραμμα και για τις φυλακές.
18:42
So, there's no time for more Roots and Shoots now.
296
1104000
3000
Οπότε δεν υπάρχει χρόνος για περισσότερες Ρίζες και Βλαστούς τώρα.
18:45
But -- oh, they're also working on HIV/AIDS.
297
1107000
4000
Αλλά -- ασχολούνται επίσης με το HIV/AIDS.
18:49
That's a very important component of Roots and Shoots,
298
1111000
3000
Το οποίο είναι ένα βασικό κομμάτι του προγράμματος Ρίζες και Βλαστοί,
18:52
with older kids talking to younger ones.
299
1114000
2000
καθώς μεγαλύτερα παιδιά συζητούν με μικρότερα.
18:54
And unwanted pregnancies and things like that,
300
1116000
3000
Καθώς και για τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες
18:57
which young people listen to better from other youth, rather than adults.
301
1119000
5000
για τις οποίες οι νέοι άνθρωποι προτιμούν να ακούν από συνομήλικούς τους παρά από ενήλικες.
19:03
Hope. That's the question I get asked as I'm going around the world:
302
1125000
5000
Ελπίδα. Αυτό το ερώτημα τίθεται παντού.
19:08
"Jane, you've seen so many terrible things,
303
1130000
2000
"Τζέιν, έχεις δει τόσα πολλά φοβερά πράγματα,
19:10
you've seen your chimpanzees decrease in number
304
1132000
3000
έχεις δει να μειώνεται ο αριθμός των χιμπατζήδων,
19:13
from about one million, at the turn of the century,
305
1135000
2000
από ένα εκατομμύριο στις αρχές του αιώνα
19:15
to no more than 150,000 now, and the same with so many other animals.
306
1137000
5000
σε 150.000 τώρα. Το ίδιο ισχύει και για άλλα ζώα.
19:20
Forests disappearing, deserts where once there was forest.
307
1142000
4000
Τα δάση εξαφανίζονται και στη θέση τους εμφανίζονται έρημοι.
19:24
Do you really have hope?" Well, yes.
308
1146000
4000
Υπάρχει ελπίδα;" Τελικά, υπάρχει.
19:28
You can't come to a conference like TED and not have hope, can you?
309
1150000
4000
Δεν μπορείς να βρίσκεσαι εδώ και να μην ελπίζεις, έτσι δεν είναι;
19:32
And of course, there's hope. One is this amazing human brain.
310
1154000
4000
Φυσικά και υπάρχει ελπίδα. Καταρχάς έχουμε αυτό το εκπληκτικό ανθρώπινο νου.
19:36
And I mean, think of the technologies.
311
1158000
2000
Και εννοώ τις τεχνολογίες.
19:38
And I've just been so thrilled, finally, to come to people talking about compost latrines.
312
1160000
7000
Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη που επιτέλους μπορώ να μιλάω για την ανακύκλωση του ακάθαρτου νερού.
19:45
It's one of my hobbyhorses.
313
1167000
2000
Είναι ένα από τα παιχνίδια μου.
19:47
We just flush all this water down the lavatory, it's terrible.
314
1169000
4000
Απλά είναι τρομερό να σπαταλάμε τόσο νερό χρησιμοποιώντας το καζανάκι.
19:51
And then talking about renewable energy -- desperately important.
315
1173000
5000
Μιλάμε και για ανανεώσιμες πηγές ενέργειες που χρειαζόμαστε απελπισμένα.
19:56
Do we care about the planet for our children?
316
1178000
3000
Μας ενδιαφέρει το μέλλον των παιδιών μας στον πλανήτη;
19:59
How many of us have children or grandchildren, nieces, nephews?
317
1181000
3000
Πόσοι έχουμε παιδιά, εγγόνια ή ανήψια;
20:02
Do we care about their future?
318
1184000
3000
Μας ενδιαφέρει το μέλλον τους;
20:05
And if we care about their future, we, as the elite around the world,
319
1187000
5000
Αν ενδιαφερόμαστε για το μέλλον τους, εμείς ως η τάξη των εκλεκτών του κόσμου,
20:10
we can do something about it. We can make choices as to how we live each day.
320
1192000
4000
μπορούμε να κάνουμε κάτι γι'αυτό. Είναι θέμα επιλογών το πως ζούμε κάθε μέρα.
20:14
What we buy. What we wear.
321
1196000
2000
Τι αγοράζουμε, τι φοράμε.
20:16
And choose to make these choices with the question,
322
1198000
5000
Προτού κάνουμε τις επιλογές μας, να αναρωτιόμαστε
20:21
how will this affect the environment around me?
323
1203000
3000
πως αυτές θα επηρεάσουν το περιβάλλον γύρω μας;
20:24
How will it affect the life of my child when he or she grows up?
324
1206000
5000
Πως θα επηρεάσει τη ζωή του παιδιού μου, όταν αυτό μεγαλώσει;
20:29
Or my grandchild, or whatever it is.
325
1211000
2000
Ή του εγγονιού μου ή των υπολοίπων.
20:31
So the human brain, coupled with the human heart,
326
1213000
5000
Οπότε ο ανθρώπινος νους σε συνδιασμό με την καρδιά --
20:36
and we join hands around the world.
327
1218000
2000
και ενώνουμε τα χέρια σε όλο τον κόσμο.
20:38
And that's what TED is helping so well with, and Google who help us,
328
1220000
4000
Σε αυτό μας βοηθάει το TED μαζί με τη Google
20:42
and Esri are helping us with mapping in Gombe National Park.
329
1224000
5000
και την ESRI για τη χαρτογράφηση του Εθνικού Πάρκου της Γκόμπι.
20:47
All of these technologies we can use.
330
1229000
2000
Χρησιμοποιούμε όλες αυτές τις τεχνολογίες.
20:49
Now let's link them, and it's beginning to happen, isn't it?
331
1231000
3000
Μόλις τις συνδέσουμε, κάτι ξεκινάει να γίνεται, έτσι δεν είναι;
20:52
You've heard about it this afternoon. It's beginning to happen.
332
1234000
4000
Το ακούσατε απόψε.Ξεκινάει να συμβαίνει.
20:56
This change, this change. To see change
333
1238000
2000
Αυτή η αλλαγή, αυτή η αλλαγή, να δούμε την αλλαγή
20:58
that we must have if we care about the future.
334
1240000
3000
που χρειαζόμαστε αν ενδιαφερόμαστε για το μέλλον.
21:01
And the next reason for hope -- nature is amazingly resilient.
335
1243000
4000
Ακόμη κάτι για να ελπίζουμε-- η φύση αντιστέκεται εκπληκτικά.
21:05
You can take an area that's absolutely destroyed,
336
1247000
3000
Ακόμη και σε μια κατεστραμμένη περιοχή,
21:08
with time and perhaps some help it can regenerate.
337
1250000
3000
μετά από καιρό και με λίγη βοήθεια, μπορεί να αναγεννηθεί.
21:11
And an example is the TACARE program.
338
1253000
3000
Το πρόγραμμα Πρόληψη προσφέρει ένα τέτοιο παράδειγμα.
21:14
I told you, where a seemingly dead tree stump --
339
1256000
3000
Σας είπα για φαινομενικά νεκρά κούτσουρα --
21:17
if you stop hacking them for firewood,
340
1259000
2000
αν σταματήσουμε να τα χρησιμοποιούμε ως καυσόξυλα
21:19
which you don't need to because you have wood lots,
341
1261000
2000
μιας και δεν τα χρειαζόμαστε
21:21
then in five years you can have a 30-foot tree.
342
1263000
4000
έτσι μέσα σε πέντε χρόνια θα έχουμε ένα δέντρο 10 μέτρων.
21:25
And animals, almost on the brink of extinction,
343
1267000
3000
Και τα ζώα σχεδόν στα πρόθυρα της εξαφάνισής τους
21:28
can be given a second chance. That's my next book.
344
1270000
3000
αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία. Αυτό είναι το επόμενο βιβλίομου.
21:31
It's inspiring. And it brings me to my last category of hope,
345
1273000
4000
Σε εμπνέει. Και αυτό με φέρνει στην άλλη μου ελπίδα--
21:35
and we've heard about this so much in the last two days:
346
1277000
3000
και ακούσαμε πολλά για αυτό τις τελευταίες δύο μέρες:
21:38
this indomitable human spirit. This determination of people,
347
1280000
4000
το αδάμαστο ανθρώπινο πνεύμα.Αυτή η αποφασιστικότητα των ανθρώπων,
21:42
the resilience of the human spirit,
348
1284000
2000
η αντοχή του ανθρώπινου πνεύματος.
21:44
So that people who you would think would be battered by poverty,
349
1286000
4000
Έτσι αυτοί οι άνθρωποι που χτυπιούνται από την φτώχεια,
21:48
or disease, or whatever, can pull themselves up out of it,
350
1290000
5000
ή από την αρρώστια ή οτιδήποτε άλλο, μπορούν να ξεφύγουν από αυτό,
21:53
sometimes with a helping hand, and take their part in society,
351
1295000
6000
μερικές φορές με λίγη βοήθεια και να ξαναβρούν το ρόλο τους στην κοινωνία
21:59
and take their part in changing the world.
352
1301000
3000
και να αναλάβουν δράση στην αλλαγή του κόσμου.
22:02
And just to think of one or two people out of Africa who are just really inspiring.
353
1304000
4000
Μόνο να σκεφτούμε έναν ή δύο ανθρώπους από την Αφρική που μας εμπνέουν,
22:06
We could make a very long list,
354
1308000
3000
θα μπορούσαμε να είχαμε μια μεγάλη λίστα,
22:09
but obviously Nelson Mandela, emerging from 17 years
355
1311000
3000
αλλά προφανώς ο Νέλσον Μαντέλα βγαίνοντας από 17 χρόνια
22:12
of hard physical labor, 23 years of imprisonment,
356
1314000
3000
σκληρής σωματικής εργασίας, 23 χρόνια φυλάκισης,
22:15
with this amazing ability to forgive, so that he could lead his nation
357
1317000
4000
με μια εκπληκτική ικανότητα να συγχωρεί έτσι ώστε να μπορέσει να καθοδηγήσει το λαό του
22:19
out the evil regime of apartheid without a bloodbath.
358
1321000
4000
μακρυά από το κακό καθεστώς του απαρχάιντ χωρίς μακελειό.
22:23
Ken Saro-Wiwa, in Nigeria, who took on the giant oil companies,
359
1325000
5000
Ο Κεν Σάρο Βίβα στη Νιγηρία, που αντιμετώπισε τις πετρελαϊκές εταιρείες.
22:28
and although people around the world tried their best, was executed.
360
1330000
5000
Παρόλο που πολλοί άνθρωποι προσπάθησαν αρκετά, εκτελέστηκε.
22:33
People like this are so inspirational.
361
1335000
4000
Άτομα όπως αυτά σε εμπνέουν.
22:37
People like this are the role models we need for young Africans.
362
1339000
4000
Άτομα σαν αυτά είναι τα πρότυπα που χρειαζόμαστε για τις νέες γενιές Αφρικανών.
22:41
And we need some environmental role models as well,
363
1343000
4000
Χρειαζόμαστε επίσης και περιβαλλοντικά πρότυπα,
22:45
and I've been hearing some of them today.
364
1347000
2000
ακούσαμε κάποια από αυτά σήμερα.
22:47
So I'm really grateful for this opportunity to share this message
365
1349000
5000
Οπότε είμαι ευγνώμων για αυτήν την ευκαιρία που έχω να μοιραστώ αυτό το μήνυμα
22:52
again, with everyone at TED.
366
1354000
2000
ξανά με όλους όσοι ασχολούνται με το TED.
22:54
And I hope that some of us can get together and talk about some of these things,
367
1356000
5000
Ελπίζω κάποιοι από εμάς να μπορέσουμε να μιλήσουμε για αυτά τα πράγματα,
22:59
especially the Roots and Shoots program.
368
1361000
2000
ιδίως για το πρόγραμμα Ρίζες και Βλαστοί.
23:01
And just a last word on that --
369
1363000
2000
Και κάτι τελευταίο--
23:03
the young woman who's running this entire conference center,
370
1365000
3000
αυτή η νέα γυναίκα που έχει αναλάβει όλο το συνέδριο,
23:06
I met her today.
371
1368000
2000
την οποία συνάντησα σήμερα.
23:08
She came up so excited, with her certificate. She was [in] Roots and Shoots.
372
1370000
5000
Ήταν τόσο ενθουσιασμένη με το πιστοποιητικό της. Δούλεψε στο πρόγραμμα Ρίζες και Βλαστοί.
23:13
She was in the leadership in Dar es Salaam.
373
1375000
2000
Ηγήθηκε στο Νταρ Ες Σαλάαμ.
23:15
She said it's helped her to do what she's doing.
374
1377000
3000
Θεωρεί ότι τη βοήθησε να κάνει ό,τι έχει κάνει.
23:18
And it was very, very exciting for me to meet her
375
1380000
3000
Και ενθουσιάστηκα που τη γνώρισα
23:21
and see just one example of how young people,
376
1383000
3000
και είδα μόνο ένα παράδειγμα για το πως οι νέοι άνθρωποι,
23:24
when they are empowered, given the opportunity to take action,
377
1386000
6000
όταν τους δίνεται η δύναμη και η ευκαιρία να αναλάβουν δράση,
23:30
to make the world a better place,
378
1392000
2000
για να καλυτερεύσουν τον κόσμο μας,
23:32
truly are our hope for tomorrow.
379
1394000
2000
πραγματικά είναι η ελπίδα μας για το αύριο.
23:34
Thank you.
380
1396000
2000
Σας ευχαριστώ.
23:37
(Applause)
381
1399000
3000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Jane Goodall - Primatologist; environmentalistJane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian.
Why you should listen
Jane Goodall hasn't exactly found the missing link, but she's come closer than just about anyone else on Earth. Her extensive research into the behavior of chimpanzees, which started in Africa in the 1960s and continues today, fundamentally altered scientific thinking about the relationship between humans and other mammals.
Goodall, who founded a research institute in her name in 1977, is an internationally recognized authority on the primate world. She's written books for adults and children, contributed to documentaries, and serves as a National Geographic explorer-in-residence, a United Nations peace messenger, and the president of Advocates for Animals. For her efforts to observe and preserve all species, Goodall has received honors and accolades from governments, nonprofits, universities, and professional organizations, including a medal from UNESCO and the French Legion of Honor in 2006.
Jane Goodall | Speaker | TED.com