TEDGlobal 2007
Jane Goodall: How humans and animals can live together
เจน กู๊ดดอล ช่วยให้มนุษย์กับสัตว์อยู่ร่วมกันได้
Filmed:
Readability: 4
948,670 views
นักวิจัยชิมแปนซีในตำนาน เจน กู๊ดดอล พูดถึงโครงการ TACARE และโครงการชุมชนอื่นๆ ของเธอ ซึ่งช่วยให้คนในเมืองที่กำลังรุ่งเรืองของแอฟริกาใช้ชีวิตร่วมกับสัตว์ที่กำลังจะสูญพันธุ์
Jane Goodall - Primatologist; environmentalist
Jane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian. Full bio
Jane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:19
Good afternoon, good evening, whatever.
0
1000
3000
สวัสดีตอนบ่ายนะคะ หรืออาจจะตอนเย็น
00:23
We can go, jambo, guten Abend, bonsoir,
1
5000
5000
สวัสดี หรือจัมโบ กูด-อาเบ็น บอนซัวร์
00:28
but we can also ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh.
2
10000
9000
หรือเราจะทักว่า อู อู อู อู้ อู อู้ อู อู
00:38
That is the call that chimpanzees make
3
20000
3000
นี่คือเสียงที่ชิมแปนซีทำ
00:41
before they go to sleep in the evening.
4
23000
2000
ก่อนที่พวกเขาจะเข้านอนตอนกลางคืน
00:43
You hear it going from one side of the valley to the other,
5
25000
4000
คุณได้ยินเสียงนี้จากฟากหนึ่งของหุบเขาไปยังอีกฟาก
00:47
from one group of nests to the next.
6
29000
3000
จากรังลิงกลุ่มหนึ่งไปยังอีกกลุ่ม
00:51
And I want to pick up with my talk this evening
7
33000
3000
และฉันก็อยากเริ่มบทบรรยายวันนี้
00:54
from where Zeray left off yesterday.
8
36000
4000
จากจุดที่เซไรย์จบการบรรยายของเขาเมื่อวานนี้
00:59
He was talking about this amazing, three-year-old Australopithecine child, Selam.
9
41000
6000
เขาพูดถึงเซลาม เด็กพันธุ์ออสเตรโลพิเทซีนอายุสามขวบ
01:05
And we've also been hearing about the history, the family tree, of mankind
10
47000
7000
และเราก็ได้ฟังเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ สาแหรกของมนุษยชาติ
01:12
through DNA genetic profiling.
11
54000
3000
ผ่านการสร้างโปรไฟล์ดีเอ็นเอ
01:15
And it was a paleontologist, the late Louis Leakey,
12
57000
5000
หลุยส์ ลีคีย์ นักศึกษาซากดึกดำบรรพ์ผู้ล่วงลับ
01:20
who actually set me on the path for studying chimpanzees.
13
62000
4000
เขาจุดประกายให้ฉันเดินบนเส้นทางศึกษาชิมแปนซี
01:24
And it was pretty extraordinary, way back then.
14
66000
3000
และเขาก็ทำเรื่องที่สุดยอดมากในอดีต
01:27
It's kind of commonplace now,
15
69000
2000
แต่ตอนนี้ค่อนข้างธรรมดาแล้ว
01:29
but his argument was -- because he'd been searching
16
71000
3000
สิ่งที่เขาทำคือ เขาค้นหาซากฟอสซิลมานาน
01:32
for the fossilized remains of early humans in Africa.
17
74000
5000
ซากของบรรพบุรุษมนุษย์ยุคแรกในแอฟริกา
01:37
And you can tell an awful lot
18
79000
3000
และคุณก็บอกอะไรๆ ได้เยอะมาก
01:40
about what those beings looked like from the fossils,
19
82000
3000
ว่าตัวจริงมีหน้าตาอย่างไรจากฟอลซิล
01:43
from the shape of the muscle attachments,
20
85000
3000
ดูจากรูปทรงของกล้ามเนื้อ
01:46
something about the way they lived
21
88000
2000
รู้วิถีชีวิตบางอย่างของพวกเขา
01:48
from the various artifacts found with them.
22
90000
3000
จากโบราณวัตถุที่พบพร้อมกับซาก
01:51
But what about how they behaved? That's what he wanted to know.
23
93000
4000
แต่พฤติกรรมของพวกเขาล่ะ? นั่นคือสิ่งที่ลีคีย์อยากรู้
01:55
And of course, behavior doesn't fossilize.
24
97000
2000
ซึ่งแน่นอน พฤติกรรมไม่กลายเป็นฟอสซิล
01:57
He argued -- and it's now a fairly common theory --
25
99000
3000
ลีคีย์ถกเถียง ซึ่งตอนนี้เป็นทฤษฎีธรรมดาไปแล้ว
02:00
that if we found behavior patterns similar or the same
26
102000
7000
ว่าถ้าเราพบแบบแผนพฤติกรรมที่คล้ายหรือเหมือนกัน
02:07
in our closest living relatives, the great apes, and humans today,
27
109000
4000
ในญาติที่ใกล้ชิดกับเราที่สุดที่ยังอยู่ คือลิงใหญ่
02:11
then maybe those behaviors were present in the ape-like,
28
113000
4000
บางทีพฤติกรรมของลิงใหญ่พวกนั้น
02:15
human-like ancestor some seven million years ago.
29
117000
4000
จะเหมือนกับของบรรพบรุษมนุษย์ 7 ล้านปีที่แล้ว
02:19
And therefore, perhaps we had brought those characteristics with us
30
121000
4000
และดังนั้น ลักษณะเหล่านั้นอาจจะตกทอดมาถึงเรา
02:23
from that ancient, ancient past.
31
125000
2000
จากยุคโบราณนานนม
02:25
Well, if you look in textbooks today that deal with human evolution,
32
127000
6000
โอเค ถ้าคุณไปดูตำราวันนี้ที่พูดเรื่องวิวัฒนาการมนุษย์
02:31
you very often find people speculating about how early humans
33
133000
4000
คุณมักจะพบข้อสังเกตว่ามนุษย์ยุคแรกๆ ทำตัวอย่างไร
02:35
may have behaved, based on the behavior of chimpanzees.
34
137000
4000
โดยดูจากแบบแผนของชิมแปนซี
02:39
They are more like us than any other living creature,
35
141000
4000
พวกเขาเหมือนกับเรามากกว่าสัตว์โลกทั้งมวล
02:43
and we've heard about that during this TED Conference.
36
145000
3000
และเราก็ได้ฟังเรื่องนั้นแล้วในงานสัมมนาเท็ด
02:46
So it remains for me to comment on the ways in which chimpanzees
37
148000
5000
ดังนั้น สิ่งที่เหลือให้ฉันทำ คืออธิบายความคล้ายคลึงที่ชิมแปนซี
02:51
are so like us, in certain aspects of their behavior.
38
153000
5000
มีเหมือนกับเราในด้านพฤติกรรม
02:57
Every chimpanzee has his or her own personality.
39
159000
3000
ชิมแปนซีทุกตัวมีบุคลิกเฉพาะ
03:00
Of course, I gave them names. They can live to be 60 years or more,
40
162000
4000
แน่นอนค่ะ ฉันตั้งชื่อให้กับพวกเขา พวกเขาอยู่ได้ถึง 60 ปีหรือแก่กว่า
03:04
although we think most of them probably don't make it to 60 in the wild.
41
166000
5000
ถึงแม้ว่าส่วนใหญ่ที่อยู่ในป่าคงอายุยืนไม่ถึง 60 ปี
03:09
Mr. Wurzel. The female has her first baby when she's 11 or 12.
42
171000
6000
มร. เวอร์เซล เพศเมีย มีลูกครั้งแรกตอนเธออายุ 11 หรือ 12
03:15
Thereafter, she has one baby only every five or six years,
43
177000
4000
หลังจากนั้นเธอก็มีลูกทุกๆ 5 หรือ 6 ปี
03:19
a long period of childhood dependency when the child is nursing,
44
181000
5000
เป็นช่วงเวลาเลี้ยงดูลูกที่นานมาก ลูกพึ่งพาแม่
03:24
sleeping with the mother at night, and riding on her back.
45
186000
4000
นอนกับแม่ตอนกลางคืน ขี่หลังแม่
03:28
And we believe that this long period of childhood
46
190000
3000
และเราเชื่อว่าช่วงวัยเยาว์ที่นานเช่นนี้
03:31
is important for chimpanzees, just as it is for us, in relation to learning.
47
193000
5000
สำคัญสำหรับการเรียนรู้ของชิมแปนซี เช่นเดียวกับของมนุษย์
03:36
As the brain becomes ever more complex
48
198000
2000
ขณะที่สมองพัฒนาซับซ้อนขึ้นเรื่อยๆ
03:38
during evolution in different forms of animals,
49
200000
4000
ในช่วงวิวัฒนาการของสัตว์นานาชนิด
03:42
so we find that learning plays an ever more important role
50
204000
3000
เราพบว่าการเรียนรู้มีบทบาทที่สำคัญมาก
03:45
in an individual's life history.
51
207000
3000
ในประวัติชีวิตของปัจเจก
03:48
And young chimpanzees spend a lot of time watching what their elders do.
52
210000
4000
ชิมแปนซีรุ่นเยาว์ใช้เวลาเยอะมากในการสังเกตว่าผู้อาวุโสทำอะไร
03:52
We know now that they're capable of imitating behaviors that they see.
53
214000
6000
เรารู้แล้วว่าพวกเขาสามารถเลียนแบบพฤติกรรมที่พบเห็น
03:58
And we believe that it's in this way
54
220000
3000
และเราก็เชื่อว่าวิธีนี้
04:01
that the different tool-using behaviors -- that have now been seen
55
223000
3000
คือวิธีที่พฤติกรรมการใช้เครื่องมือที่แตกต่างหลากหลาย
04:04
in all the different chimpanzee populations studied in Africa --
56
226000
4000
ของชิมแปนซีหลายกลุ่มในแอฟริกาที่เราศึกษา
04:08
how these are passed from one generation to the next,
57
230000
3000
สืบทอดกันมาจากรุ่นต่อรุ่น
04:11
through observation, imitation and practice,
58
233000
3000
ผ่านการสังเกต การเลียนแบบ และการฝึกฝน
04:14
so that we can describe these tool-using behaviors as primitive culture.
59
236000
5000
ดังนั้นเราจึงเรียกพฤติกรรมการใช้เครื่องมือได้ว่า วัฒนธรรมดึกดำบรรพ์
04:19
Chimpanzees don't have a spoken language. We've talked about that.
60
241000
4000
เรารู้แล้วว่าชิมแปนซีไม่มีภาษาพูด
04:23
They do have a very rich repertoire of postures and gestures,
61
245000
4000
แต่พวกเขามีภาษากายและท่าทางที่เยอะมาก
04:27
many of which are similar, or even identical, to ours
62
249000
4000
ซึ่งส่วนใหญ่คล้ายหรือแม้แต่เหมือนกันกับของเรา
04:31
and formed in the same context. Greeting chimpanzees embracing.
63
253000
4000
เกิดขึ้นในบริบทเดียวกัน ชิมแปนซีกอดกันเวลาทักทาย
04:35
They also kiss, hold hands, pat one another on the back.
64
257000
3000
พวกเขาจูบกัน จูงมือกัน และตบหลังซึ่งกันและกัน
04:38
And they swagger and they throw rocks.
65
260000
3000
เดินส่ายอาดๆ และโยนก้อนหิน
04:42
In chimpanzee society, we find many, many examples of compassion,
66
264000
6000
ในสังคมชิมแปนซี เราพบตัวอย่างมากมายของความมีน้ำใจ
04:48
precursors to love and true altruism.
67
270000
3000
รากกำเนิดของความรักและความเสียสละที่แท้จริง
04:51
Unfortunately, they, like us, have a dark side to their nature.
68
273000
4000
แต่โชคร้ายที่พวกเขาก็มีด้านมืดเหมือนกันกับเรา
04:55
They're capable of extreme brutality, even a kind of primitive war.
69
277000
5000
พวกเขาโหดร้ายป่าเถื่อนได้ บางครั้งก็ทำสงครามแบบคนป่า
05:00
And these really aggressive behaviors, for the most part,
70
282000
3000
พฤติกรรมที่ก้าวร้าวเหล่านี้ส่วนใหญ่
05:03
are directed against individuals of the neighboring social group.
71
285000
4000
พุ่งเป้าไปที่สมาชิกกลุ่มสังคมที่อยู่ใกล้กัน
05:07
They are very territorially aggressive.
72
289000
4000
ชิมแปนซีก้าวร้าวมากเกี่ยวกับดินแดนตัวเอง
05:12
Chimpanzees, I believe, more than any other living creature,
73
294000
4000
ฉันเชื่อว่าชิมแปนซี มากกว่าสัตว์อื่นใดทั้งหมด
05:16
have helped us to understand that, after all, there is no sharp line
74
298000
4000
ช่วยให้เราเข้าใจว่าไม่มีเส้นแบ่งที่ชัดเจนหรอก
05:20
between humans and the rest of the animal kingdom.
75
302000
3000
ระหว่างมนุษย์กับเพื่อนร่วมโลกที่เหลือ
05:23
It's a very blurry line, and it's getting more blurry all the time
76
305000
4000
มันเป็นเส้นที่คลุมเครือ และคลุมเครือมากขึ้นเรื่อยๆ
05:27
as we make even more observations.
77
309000
3000
ขณะที่เราค้นพบเกี่ยวกับพวกเขามากขี้นๆ
05:30
The study that I began in 1960 is still continuing to this day.
78
312000
5000
งานวิจัยที่ฉันเริ่มในปี 1960 ยังดำเนินมาถึงทุกวันนี้
05:35
And these chimpanzees, living their complex social lives in the wild,
79
317000
5000
และชิมแปนซีเหล่านี้ ผู้ใช้ชีวิตสังคมที่ซับซ้อนในป่า
05:40
have helped -- more than anything else --
80
322000
3000
ได้ช่วยเรามากกว่าทุกสิ่งทุกอย่าง
05:43
to make us realize we are part of, and not separated from,
81
325000
4000
ให้ตระหนักว่าเราเป็นส่วนหนึ่ง ไม่ใช่เป็นเอกเทศ
05:47
the amazing animals with whom we share the planet.
82
329000
3000
จากสัตว์โลกอันน่าทึ่งที่อยู่บนโลกนี้ด้วยกัน
05:50
So it's pretty sad to find that chimpanzees,
83
332000
3000
ฉะนั้นจึงเป็นเรื่องเศร้าที่ฉันพบว่าชิมแปนซี
05:53
like so many other creatures around the world, are losing their habitats.
84
335000
4000
กำลังสูญเสียที่อยู่อาศัย เหมือนกับสัตว์อื่นอีกมากมายทั่วโลก
05:57
This is just one photograph from the air,
85
339000
3000
นี่เป็นแค่ภาพถ่ายทางอากาศภาพเดียว
06:00
and it shows you the forested highlands of Gombe.
86
342000
4000
แสดงป่าสูงในกอมเบ
06:04
And it was when I flew over the whole area, about 16 years ago,
87
346000
6000
ตอนที่ฉันบินดูบริเวณนี้เมื่อ 16 ปีก่อน
06:10
and realized that outside the park, this forest,
88
352000
3000
ฉันตระหนักว่านอกอุทยานแห่งนี้ นอกป่านี้
06:13
which in 1960 had stretched almost unbroken
89
355000
3000
ซึ่งในปี 1960 ยาวไกลติดต่อกัน
06:16
along the eastern shore of Lake Tanganyika,
90
358000
3000
ตลอดชายฝั่งตะวันออกของทะเลสาบตังกันยิกา
06:19
which is where the tiny, 30-square-mile Gombe National Park lies,
91
361000
5000
ที่ตั้งของอุทยานแห่งชาติกอมเบ เนื้อที่ 30 ตารางไมล์
06:24
that a question came to my mind.
92
366000
3000
ตอนที่บินดู คำถามหนึ่งแวบเข้ามาในหัว
06:27
"How can we even try to save these famous chimpanzees,
93
369000
4000
"เราจะพยายามปกป้องชิมแปนซีที่โด่งดังเหล่านี้ได้ยังไง
06:31
when the people living around the National Park are struggling to survive?"
94
373000
4000
ในเมื่อคนที่อยู่รอบๆ บริเวณยังดิ้นรนเอาตัวรอด?"
06:35
More people are living there than the land could possibly support.
95
377000
4000
คนอาศัยอยู่ที่นั่นมากเกินกว่าที่ที่ดินจะรองรับได้
06:39
The numbers increased by refugees pouring in from Burundi
96
381000
4000
ตัวเลขประชากรเพิ่มขึ้นจากผู้อพยพที่หลั่งไหลมาจากบุรุนดี
06:43
and over the lake from Congo.
97
385000
2000
และข้ามทะเลสาบมาจากคองโก
06:45
And very poor people -- they couldn't afford to buy food from elsewhere.
98
387000
7000
คนจนที่อัตคัดมากๆ ไม่มีเงินซื้ออาหารจากไหนเลย
06:52
This led to a program, which we call TACARE.
99
394000
3000
ปัญหานี้ทำให้เราตั้งโครงการชื่อ ตาแคร์ (TACARE)
06:55
It's a very holistic way of improving the lives
100
397000
5000
ใช้วิธีอย่างบูรณาการเพื่อปรับปรุงคุณภาพชีวิต
07:00
of the people living in the villages around the park.
101
402000
3000
ของคนที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านรอบๆ อุทยาน
07:03
It started small with 12 villages. It's now in 24.
102
405000
4000
โครงการนี้เริ่มเล็ก จาก 12 หมู่บ้าน ตอนนี้มี 24
07:07
There isn't time to go into it, but it's including things like tree nurseries,
103
409000
5000
ฉันไม่มีเวลาอธิบาย แต่เราใช้วิธีอย่างเช่นอนุบาลต้นไม้
07:12
methods of farming most suitable to this now very degraded,
104
414000
4000
เผยแพร่วิธีทำการเกษตรที่เหมาะสมกับแผ่นดิน
07:16
almost desert-like land up in these mountains.
105
418000
3000
ที่เสื่อมสภาพจนเกือบจะเหมือนทะเลทรายในภูเขา
07:19
Ways of controlling, preventing soil erosion.
106
421000
4000
วิธีควบคุมและป้องกันดินเสื่อม
07:23
Ways of reclaiming overused farmland,
107
425000
3000
วิธีฟื้นฟูพื้นที่เพาะปลูกที่ใช้มากเกินไป
07:26
so that within two years they can again be productive.
108
428000
3000
ภายใน 2 ปีจะได้กลับมาอุดมสมบูรณ์ใหม่
07:29
Working to help the villagers obtain fresh water from wells.
109
431000
6000
ช่วยขุดบ่อน้ำให้ชาวบ้านมีน้ำสะอาดใช้
07:35
Perhaps build some schoolrooms.
110
437000
3000
บางทีก็สร้างห้องเรียน
07:38
Most important of all, I believe,
111
440000
3000
ที่สำคัญที่สุดคือ
07:41
is working with small groups of women,
112
443000
4000
ทำงานกับกลุ่มสตรีกลุ่มเล็กๆ
07:45
providing them with opportunities for micro-credit loans.
113
447000
4000
มอบโอกาสให้กับพวกเธอด้วยสินเชื่อไมโครเครดิต
07:49
And we've got, as is the case around the world,
114
451000
3000
ซึ่งสถิติของเราก็เหมือนกับทั่วโลก
07:52
about 95 percent of all loans returned.
115
454000
4000
คือมีอัตราการชำระคืนสูงถึง 95%
07:56
Empowering women, working with education,
116
458000
5000
เราเพิ่มอำนาจให้ผู้หญิงด้วยการศึกษา
08:01
providing scholarships for girls so they can finish secondary school,
117
463000
6000
มอบทุนการศึกษาให้กับเด็กผู้หญิงจนจบมัธยมปลาย
08:07
in the clear understanding that, all around the world,
118
469000
3000
ด้วยความเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่า ทั่วโลก
08:10
as women's education improves, family size drops.
119
472000
5000
เมื่อผู้หญิงมีการศึกษามากขึ้น ขนาดครอบครัวก็ลดลง
08:15
We provide information about family planning and about HIV/AIDS.
120
477000
5000
เราให้ข้อมูลเกี่ยวกับการวางแผนครอบครัว และโรคเอดส์
08:20
And as a result of this program,
121
482000
4000
ผลลัพธ์ของโครงการนี้
08:24
something's happening for conservation.
122
486000
2000
คือผลบวกสำหรับงานอนุรักษ์
08:26
What's happening for conservation is that the farmers living in these 24 villages,
123
488000
6000
สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นคือ เกษตรกรในหมู่บ้าน 24 แห่งนี้
08:32
instead of looking on us as a bunch of white people
124
494000
3000
แทนที่จะมองว่าเราเป็นคนผิวขาวกลุ่มหนึ่ง
08:35
coming to study a whole bunch of monkeys --
125
497000
3000
ที่มาศึกษาลิงกลุ่มหนึ่ง
08:38
and by the way, many of the staff are now Tanzanian --
126
500000
4000
ฉันลืมบอกว่าพนักงานส่วนใหญ่เป็นชาวแทนซาเนียแล้ว
08:42
but when we began the TACARE program,
127
504000
3000
แต่ตอนที่เราเริ่มโครงการตาแคร์
08:45
it was a Tanzanian team going into the villages.
128
507000
3000
คนที่เข้าไปในหมู่บ้านต่างๆ คือทีมคนแทนซาเนีย
08:48
It was a Tanzanian team talking to the villagers,
129
510000
3000
ชาวแทนซาเนียพูดคุยกับชาวบ้าน
08:51
asking what they were interested in.
130
513000
2000
ถามว่าพวกเขาสนใจอะไร
08:53
Were they interested in conservation? Absolutely not.
131
515000
3000
สนใจอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมหรือเปล่า? ไม่ใช่แน่ๆ
08:56
They were interested in health; they were interested in education.
132
518000
3000
พวกเขาสนใจสุขภาพ สนใจการศึกษา
08:59
And as time went on, and as their situation began to improve,
133
521000
7000
แต่เมื่อเวลาผ่านไป ขณะที่พวกเขามีชีวิตที่ดีขึ้น
09:06
they began to understand ever more about the need for conservation.
134
528000
5000
พวกเขาก็เริ่มเข้าใจมากขึ้นว่าการอนุรักษ์สำคัญอย่างไร
09:11
They began to understand
135
533000
2000
พวกเขาเริ่มเข้าใจว่า
09:13
that as the upper levels of the hills were denuded of trees,
136
535000
3000
ขณะที่ภูเขาชั้นบนถูกถางป่าจนโล่งเตียน
09:16
so you've got this terrible soil erosion and mudslides.
137
538000
4000
ก่อให้เกิดภาวะดินเสื่อมและดินถล่มอย่างรุนแรง
09:20
Today, we are developing what we call the Greater Gombe Ecosystem.
138
542000
5000
วันนี้เรากำลังพัฒนาสิ่งที่เราเรียกว่า ระบบนิเวศกอมเบและปริมณฑล
09:25
This is an area way outside the National Park,
139
547000
3000
นี่คือบริเวณที่อยู่นอกอุทยานแห่งชาติไปไกลมาก
09:28
stretching out into all these very degraded lands.
140
550000
4000
ไกลถึงพื้นดินที่เสื่อมโทรมแห้งแล้งเหล่านี้
09:32
And as these villages have a better standard of life,
141
554000
4000
ขณะที่หมู่บ้านเหล่านี้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น
09:36
they are actually agreeing to put
142
558000
2000
พวกเขาก็ตกลงว่าจะ
09:38
between 10 percent and 20 percent of their land in the highlands aside,
143
560000
5000
กันที่ดิน 10-20% ของพวกเขาในแถบที่สูง
09:43
so that once again, as the trees grow back,
144
565000
4000
กันไว้เพื่อให้ต้นไม้มีโอกาสได้เติบโต
09:47
the chimpanzees will have leafy corridors
145
569000
2000
ชิมแปนซีจะได้มีพื้นที่สีเขียวร่มรื่น
09:49
through which they can travel to interact --
146
571000
3000
ไว้เดินทางไปมาหาสู่กัน
09:52
as they must for genetic viability --
147
574000
3000
ซึ่งจำเป็นต่อความแข็งแรงทางพันธุกรรม
09:55
with other remnant groups outside the National Park.
148
577000
3000
ต้องไปหากลุ่มลิงอื่นๆ นอกอุทยานแห่งนี้
09:58
So TACARE is a success.
149
580000
4000
ตาแคร์ประสบความสำเร็จ
10:02
We're replicating it in other parts of Africa,
150
584000
3000
เรากำลังทำซ้ำในบริเวณอื่นในแอฟริกา
10:05
around other wilderness areas
151
587000
2000
ในพื้นที่ป่าที่อื่น
10:07
which are faced with extreme population pressure.
152
589000
3000
ซึ่งเผชิญกับแรงกดดันทางประชากรอย่างมหาศาล
10:10
The problems in Africa, however, as we've been discussing
153
592000
5000
อย่างไรก็ตาม ปัญหาในแอฟริกาก็เหมือนกับที่เราคุยกัน
10:15
for the whole of these first couple of days of TED,
154
597000
4000
มาตลอดงานเท็ดวันสองวันนี้
10:19
are major problems.
155
601000
3000
เป็นปัญหาที่ใหญ่หลวงมาก
10:22
There is a great deal of poverty.
156
604000
2000
มีความยากจนข้นแค้น
10:24
And when you get large numbers of people
157
606000
4000
เมื่อคุณมีคนจำนวนมากมาอยู่
10:28
living in land that is not that fertile,
158
610000
4000
บนที่ดินที่ขาดความอุดมสมบูรณ์
10:32
particularly when you cut down trees,
159
614000
2000
โดยเฉพาะหลังจากที่คุณตัดต้นไม้
10:34
and you leave the soil open to the wind for erosion,
160
616000
4000
เปิดหน้าดินให้เผชิญลมฟ้าอากาศจนดินเสื่อม
10:39
as desperate populations cut down more and more trees,
161
621000
3000
ขณะที่ประชากรผู้ทุกข์ยากโค่นไม้ลงต้นแล้วต้นเล่า
10:42
so that they can try and grow food for themselves and their families,
162
624000
4000
ในความพยายามที่จะเพาะปลูกหาอาหารเลี้ยงครอบครัว
10:46
what's going to happen? Something's got to give.
163
628000
3000
อะไรจะเกิดขึ้น? อะไรสักอย่างต้องขาดสะบั้น
10:49
And the other problems -- in not only Africa,
164
631000
6000
ไม่นับว่ามีปัญหาอื่นอีก ไม่ใช่เฉพาะแอฟริกา
10:55
but the rest of the developing world and, indeed, everywhere --
165
637000
4000
แต่ในโลกกำลังพัฒนาทั้งหมด และที่จริงก็ทุกที่
10:59
what are we doing to our planet?
166
641000
3000
เรากำลังทำอะไรกับโลกของเรา?
11:02
You know, the famous scientist, E. O. Wilson
167
644000
3000
คุณรู้ไหม อี.โอ. วิลสัน นักวิทยาศาสตร์ผู้โด่งดัง
11:05
said that if every person on this planet
168
647000
3000
พูดว่าถ้าคนทุกคนบนดาวเคราะห์ดวงนี้
11:08
attains the standard of living of the average European or American,
169
650000
4000
มีมาตรฐานการครองชีพเท่ากับคนยุโรปหรือคนอเมริกันเฉลี่ย
11:12
we need three new planets.
170
654000
2000
เราก็ต้องมีโลกสามใบ
11:14
Today, they are saying four. But we don't have them. We've got one.
171
656000
5000
วันนี้มีคนบอกว่าสี่ใบแล้ว แต่เราไม่มี เรามีแค่ใบเดียว
11:20
And what's happened? I mean, the question here is, here we are,
172
662000
6000
แล้วเกิดอะไรขึ้น? ฉันหมายความว่า ดูตัวเราสิ
11:26
arguably the most intelligent being that's ever walked planet Earth,
173
668000
5000
น่าจะเป็นสิ่งมีชีวิตที่ฉลาดที่สุดตั้งแต่โลกถือกำเนิด
11:31
with this extraordinary brain,
174
673000
2000
มีสมองที่ปราดเปรื่อง
11:33
capable of the kind of technology
175
675000
3000
มีเทคโนโลยีได้ขนาดนี้
11:36
that is so well illustrated by these TED Conferences,
176
678000
4000
ที่งานสัมมนาเท็ดสาธิตได้ดีเหลือเกิน
11:40
and yet we're destroying the only home we have.
177
682000
4000
แต่แล้วเราก็กำลังทำลายบ้านเพียงหลังเดียวของเรา
11:44
The indigenous people around the world,
178
686000
3000
คนพื้นเมืองทั่วโลก
11:47
before they made a major decision,
179
689000
2000
ก่อนที่พวกเขาจะตัดสินใจครั้งใหญ่
11:49
used to sit around and ask themselves,
180
691000
3000
เคยรวมตัวกันและถามกันเองว่า
11:52
"How does this decision affect our people seven generations ahead?"
181
694000
4000
"การตัดสินใจนี้จะส่งผลอะไรต่อคนรุ่นหลังอีก 7 รุ่นถัดไป?"
11:56
Today, major decisions -- and I'm not particularly talking about Africa here,
182
698000
5000
วันนี้ การตัดสินใจใหญ่ๆ และฉันไม่ได้หมายถึงเฉพาะแอฟริกา
12:01
but the developed world --
183
703000
2000
แต่โลกพัฒนาแล้วทั้งหมด
12:03
major decisions involving millions of dollars,
184
705000
3000
การตัดสินใจใหญ่ๆ ที่เกี่ยวกับเงินหลายล้านเหรียญ
12:06
and millions of people, are often based on,
185
708000
2000
และคนหลายล้านคน มักจะตั้งอยู่บนคำถามว่า
12:08
"How will this affect the next shareholders' meeting?"
186
710000
3000
"การตัดสินใจนี้จะส่งผลต่อการประชุมผู้ถือหุ้นครั้งต่อไปอย่างไร?"
12:11
And these decisions affect Africa.
187
713000
2000
การตัดสินใจเหล่านี้่ส่งผลต่อแอฟริกา
12:13
As I began traveling around Africa
188
715000
2000
ขณะที่ฉันเริ่มเดินทางไปทั่วแอฟริกา
12:15
talking about the problems faced by chimpanzees and their vanishing forests,
189
717000
5000
พูดเรื่องปัญหาที่ชิมแปนซีประสบ พื้นที่ป่าที่หดหาย
12:20
I realized more and more how so many of Africa's problems
190
722000
3000
ฉันก็ตระหนักว่าปัญหาของแอฟริกาหลายเรื่องมาก
12:23
could be laid at the door of previous colonial exploitation.
191
725000
5000
เกิดจากการล่าอาณานิคมในสมัยก่อน
12:28
So I began traveling outside Africa, talking in Europe,
192
730000
3000
ฉันก็เลยเริ่มเดินทางไปนอกแอฟริกา ไปพูดในยุโรป
12:31
talking in the United States, going to Asia.
193
733000
3000
ไปสหรัฐอเมริกา เอเชีย
12:34
And everywhere there were these terrible problems.
194
736000
3000
และทุกที่ที่มีปัญหาอันเลวร้าย
12:37
And you know the kind I'm talking about. I'm talking about pollution.
195
739000
4000
ทุกคนรู้นะคะว่าฉันหมายถึงปัญหามลพิษ
12:41
The air that we breathe that often poisons us.
196
743000
3000
อากาศที่เราหายใจเข้าไป มันมักจะเป็นพิษ
12:44
The earth is poisoning our foods.
197
746000
2000
ผืนดินกำลังทำให้อาหารเราเป็นพิษ
12:46
The water -- water is perhaps one of the most crucial issues
198
748000
4000
ส่วนน้ำ น้ำน่าจะเป็นประเด็นที่ใหญ่ที่สุด
12:50
that we're going to face in this century --
199
752000
3000
ประเด็นหนึ่งที่เราต้องเผชิญในศตวรรษนี้
12:53
and everywhere water is being polluted by agricultural,
200
755000
3000
ทุกหนแห่ง น้ำกำลังเป็นพิษด้วยสารเคมี
12:56
industrial and household chemicals
201
758000
3000
จากการเกษตร อุตสาหกรรม และครัวเรือน
12:59
that still are being sprayed around the world,
202
761000
3000
ที่ยังพ่นกันไม่หยุดทั่วโลก
13:02
seemingly with the inability to profit from past experience.
203
764000
5000
ดูเหมือนจะไม่ได้บทเรียนจากประสบการณ์ในอดีตเลย
13:07
The mangroves are being cut down;
204
769000
3000
ป่าชายเลนยังถูกตัด
13:10
the effects of things like the tsunami get worse.
205
772000
3000
ทำให้ผลจากภัยพิบัติอย่างสึนามิเลวร้ายลง
13:13
We've talked about the soil erosion.
206
775000
2000
เราคุยไปแล้วเรื่องดินเสื่อม
13:15
We have the reckless burning of fossil fuels
207
777000
4000
เราเผาผลาญเชื้อเพลิงฟอสซิลอย่างบ้าบิ่น
13:19
along with other greenhouse gasses, so called,
208
781000
3000
และก๊าซเรือนกระจกชนิดอื่นๆ ซึ่งทั้งหมด
13:22
leading to climate change.
209
784000
2000
ส่งผลให้ภาวะภูมิอากาศเปลี่ยนแปลง
13:24
Finally, all around the world, people have begun to believe
210
786000
4000
ทั่วโลกผู้คนกำลังเริ่มเชื่อแล้วว่า
13:28
that there is something going on very wrong with our climate.
211
790000
3000
มันผิดปกติ สภาพภูมิอากาศของเราผิดปกติมาก
13:31
All around the world climates are mixed up.
212
793000
3000
ทั่วโลกมันปั่นป่วนรวนเร
13:34
And it's the poor people who are affected worse.
213
796000
3000
และคนจนได้รับผลกระทบมากกว่าเพื่อน
13:37
It's Africa that already is affected.
214
799000
3000
ในแอฟริกามันส่งผลกระทบแล้ว
13:40
In many parts of sub-Saharan Africa, the droughts are so much worse.
215
802000
4000
ภัยแล้งรุนแรงกว่าแต่ก่อนมากในแถบใต้ทะเลรทรายซะฮารา
13:44
And when the rain does come, it so often leads to flooding
216
806000
3000
และเมื่อไหร่ที่ฝนตก น้ำก็มักจะท่วม
13:47
and added distress, and the cycle of poverty and hunger and disease.
217
809000
7000
ซ้ำเติมความทุกข์ยากและวงจรความจน ความหิวโหย และโรคภัยไข้เจ็บ
13:54
And the numbers of people living in an area that the land cannot support,
218
816000
6000
และเพิ่มจำนวนคนที่ใช้ชีวิตในบริเวณที่ที่ดินรองรับไม่ได้
14:00
who are too poor to buy food,
219
822000
3000
พวกเขาจนเกินกว่าจะซื้ออาหาร
14:03
who can't move away because the whole land is degraded.
220
825000
3000
ย้ายไปไหนไม่ได้เพราะที่ดินเสื่อมทั้งแถบ
14:06
And so you get desertification -- creeping, creeping, creeping --
221
828000
6000
ที่ดินค่อยๆ แปรเป็นทะเลทรายทีละเล็กละน้อย
14:12
as the last of the trees are cut down.
222
834000
2000
ขณะที่ตัดต้นไม้ต้นสุดท้าย
14:14
And this kind of thing is not just in Africa. It's all over the world.
223
836000
4000
เรื่องนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะแอฟริกา แต่กำลังเกิดทั่วโลก
14:20
So it wasn't surprising to me
224
842000
4000
ฉันจึงไม่แปลกใจเลย
14:24
that as I was traveling around the world
225
846000
2000
ที่ขณะเดินทางไปทั่วโลก
14:26
I met so many young people who seemed to have lost hope.
226
848000
4000
ฉันจะได้พบกับเยาวชนจำนวนมากที่สิ้นหวัง
14:30
We seem to have lost wisdom, the wisdom of the indigenous people.
227
852000
5000
ดูเหมือนว่าเราจะสูญเสียปัญญาของคนพื้นเมืองไปแล้ว
14:35
I asked a question. "Why?"
228
857000
3000
ฉันถามว่า "ทำไม?"
14:38
Well, do you think there could be some kind of disconnect
229
860000
4000
คุณคิดว่าเป็นไปได้ไหมที่จะมีความแตกแยก
14:42
between this extraordinarily clever brain,
230
864000
3000
ระหว่างสมองอันปราดเปรื่องของเรา
14:45
the kind of brain that the TED technologies exemplify,
231
867000
6000
สมองที่เทคโนโลยีในเท็ดสาธิตให้ดู
14:51
and the human heart? Talking about it in the non-scientific term,
232
873000
4000
กับหัวใจของเรา? ฉันหมายถึงเรื่องที่ไม่ใช่วิทยาศาสตร์
14:55
in terms of love and compassion. Is there some disconnect?
233
877000
5000
เรื่องของความรักและความเมตตา สมองกับหัวใจแตกแยกกันหรือไม่?
15:00
And these young people, when I talk to them,
234
882000
4000
เยาวชนเหล่านี้ เวลาที่ฉันคุยกับพวกเขา
15:04
basically they were either depressed or apathetic,
235
886000
3000
พวกเขาถ้าไม่หดหู่ก็ไม่แยแส
15:07
or bitter and angry. And they said more or less the same thing,
236
889000
4000
หรือไม่ก็ขมขื่นและโกรธแค้น พวกเขาพูดอย่างเดียวกัน
15:11
"We feel this way because we feel you've compromised our future
237
893000
3000
"เรารู้สึกอย่างนี้เพราะเรารู้สึกว่าคุณทำลายอนาคตของเรา
15:14
and there's nothing we can do about it."
238
896000
3000
และเราก็ทำอะไรไม่ได้เลย"
15:17
We have compromised their future.
239
899000
2000
พวกเราได้ทำลายอนาคตของพวกเขา
15:19
I've got three little grandchildren, and every time I look at them
240
901000
3000
ฉันมีหลานตัวเล็กๆ สามคน และทุกครั้งที่ฉันมองดูพวกเขา
15:22
and I think how we've harmed this beautiful planet since I was their age,
241
904000
5000
และคิดว่าเราได้ทำร้ายโลกอันสวยงามนี้ตั้งแต่ฉันยังอายุเท่านั้น
15:27
I feel this desperation.
242
909000
2000
ฉันก็รู้สึกคับแค้นสิ้นหวัง
15:29
And that led to this program we call Roots and Shoots,
243
911000
3000
นั่นทำให้เราก่อตั้งโครงการชื่อ รูทส์แอนด์ชูทส์
15:32
which began right here in Tanzania
244
914000
3000
เริ่มขึ้นที่นี่ ที่แทนซาเนีย
15:35
and has now spread to 97 countries around the world.
245
917000
4000
ตอนนี้กระจายไปยัง 97 ประเทศทั่วโลก
15:39
It's symbolic. Roots make a firm foundation.
246
921000
3000
ชื่อนี้มีความหมาย ราก (รูทส์) เป็นฐานที่มั่นคง
15:42
Shoots seem tiny; to reach the sun they can break through a brick wall.
247
924000
4000
หน่ออ่อน (ชูทส์) ดูบอบบาง แต่ทลายกำแพงได้เพื่อหาแสงอาทิตย์
15:46
See the brick wall as all these problems we've inflicted on the planet,
248
928000
4000
กำแพงเปรียบเสมื่อนปัญหาต่างๆ ที่คุกคามโลก
15:50
environmental and social. It's a message of hope.
249
932000
3000
ทั้งด้านสิ่งแวดล้อมและสังคม ชื่อนี้ส่งสารแห่งความหวัง
15:53
Hundreds and thousands of young people around the world
250
935000
3000
เยาวชนนับร้อยนับพันคนทั่วโลกสามารถ
15:56
can break through and can make this a better world for all living things.
251
938000
5000
เจาะทะลุกำแพงและทำให้โลกนี้ดีขึ้นได้สำหรับสิ่งมีชีวิตทั้งมวล
16:01
The most important message of Roots and Shoots:
252
943000
3000
สารที่สำคัญที่สุดของรูทส์แอนด์ชูทส์
16:04
every single one of us makes a difference, every single day.
253
946000
5000
คือ เราแต่ละคนสร้างการเปลี่ยนแปลงได้ ทุกๆวัน
16:09
We have a choice. Every one of us in this room,
254
951000
4000
เรามีทางเลือก เราทุกคนในห้องนี้
16:13
we have a choice as to what kind of difference we want to make.
255
955000
5000
เราเลือกได้ว่าจะสร้างการเปลี่ยนแปลงแบบไหน
16:18
The very poor have no choice. It's up to us to change things
256
960000
5000
คนยากจนข้นแค้นไม่มีทางเลือก เราต้องเปลี่ยนแปลง
16:23
so that the poor have choice as well.
257
965000
3000
เพื่อให้พวกเขามีทางเลือกเหมือนกัน
16:26
The Roots and Shoots groups all choose three projects.
258
968000
4000
กลุ่มรูทส์แอนด์ชูทส์ทุกกลุ่มเลือกโครงการ 3 โครงการ
16:30
It depends on how old they are, and which country,
259
972000
4000
ขึ้นอยู่กับอายุของพวกเขา และประเทศที่อยู่
16:34
whether they're in a city or rural, as to what kinds of projects.
260
976000
4000
ชนิดของโครงการขึ้นอยู่กับว่าเยาวชนอยู่ในเมืองหรือชนบท
16:38
But basically, we have programs now from preschool right through university,
261
980000
4000
แต่โดยสรุปคือตอนนี้เรามีโครงการตั้งแต่อนุบาลถึงมหาวิทยาลัย
16:42
with more and more adults starting their own Roots and Shoots groups.
262
984000
6000
ผู้ใหญ่จำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ที่ก่อตั้งกลุ่มรูทส์แอนด์ชูทส์ของตัวเอง
16:48
And every group chooses, between them,
263
990000
3000
ทุกกลุ่มจะเลือกเอาเองว่า
16:51
three different kinds of project to make this a better world,
264
993000
3000
จะทำโครงการอะไร 3 โครงการที่ทำให้โลกนี้ดีขึ้น
16:54
recognizing that all these different problems are interconnected
265
996000
4000
ด้วยความตระหนักว่าปัญหาต่างๆ ล้วนเกี่ยวพันกัน
16:58
and impinge on each other.
266
1000000
2000
กระทบซึ่งกันและกัน
17:00
So one of their projects will be to help their own human community.
267
1002000
3000
ดังนั้นโครงการหนึ่งจะต้องทำเพื่อช่วยชุมชน
17:03
And then, if they're able, they may raise money to help communities
268
1005000
4000
และถ้าทำได้ก็อาจระดมทุนเพื่อช่วยเหลือชุมชนอื่น
17:07
in other parts of the world.
269
1009000
2000
ในประเทศอื่นในโลก
17:09
One of their projects will be to help animals -- not just wildlife,
270
1011000
4000
โครงการที่สองจะต้องช่วยสัตว์ ไม่จำเป็นต้องเป็นสัตว์ป่า
17:13
domestic animals as well.
271
1015000
2000
สัตว์เลี้ยงก็ได้
17:15
And one of their projects will be to help the environment that we all share.
272
1017000
4000
และโครงการที่สามจะทำเพื่อช่วยสิ่งแวดล้อมที่เราอยู่ร่วมกัน
17:19
And woven throughout all of this is a message
273
1021000
4000
ทั้งหมดนี้สอดแทรกสาระ
17:23
of learning to live in peace and harmony within ourselves,
274
1025000
5000
ให้เรียนรู้ที่จะอยู่อย่างสันติและกลมกลืนกับตัวเอง
17:28
in our families, in our communities, between nations, between cultures,
275
1030000
4000
กับครอบครัว ชุมชน ระหว่างประเทศ ข้ามวัฒนธรรม
17:32
between religions and between us and the natural world.
276
1034000
4000
ระหว่างศาสนา และระหว่างเรากับธรรมชาติ
17:36
We need the natural world. We cannot go on destroying it at the rate we are.
277
1038000
5000
โลกธรรมชาติจำเป็นสำหรับเรา เราทำลายมันต่อไปในอัตราเดิมไม่ได้
17:41
We not do have more than this one planet.
278
1043000
4000
เราไม่มีดาวเคราะห์อื่นให้อยู่
17:45
Just picking one or two of the projects right here in Africa
279
1047000
4000
ฉันจะยกตัวอย่างโครงการ 1-2 อันในแอฟริกา
17:49
that the Roots and Shoots groups are doing,
280
1051000
3000
ที่กลุ่มรูทส์แอนด์ชูทส์กำลังทำ
17:52
one or two projects only -- in Tanzania, in Uganda, Kenya,
281
1054000
5000
แค่เป็นตัวอย่าง ในแทนซาเนีย อูกันดา เคนยา
17:57
South Africa, Congo-Brazzaville, Sierra Leone, Cameroon
282
1059000
5000
แอฟริกาใต้ คองโก บราซซาวิลล์ เซียราลีโอน คาแมรูน
18:02
and other groups. And as I say, it's in 97 countries around the world.
283
1064000
4000
และกลุ่มอื่นๆ ที่ฉันบอกว่ากระจายกัน 97 ประเทศทั่วโลก
18:06
Of course, they're planting trees. They're growing organic vegetables.
284
1068000
4000
แน่นอน พวกเขากำลังปลูกต้นไม้ ปลูกผักออร์แกนิก
18:10
They're working in the refugee camps, with chickens
285
1072000
3000
ทำงานในค่ายอพยพ เลี้ยงไก่
18:13
and selling the eggs for a little amount of money,
286
1075000
2000
ขายไก่แลกกับเงินนิดหน่อย
18:15
or just using them to feed their families,
287
1077000
3000
หรือแค่เลี้ยงครอบครัวเฉยๆ
18:18
and feeling a sense of pride and empowerment,
288
1080000
3000
พวกเขารู้สึกภูมิใจและมีพลัง
18:21
because they're no longer helpless and depending on others
289
1083000
2000
เพราะไม่ได้สิ้นหวังและต้องพึ่งพาคนอื่นอีกแล้ว
18:23
with their vegetables and their chickens.
290
1085000
3000
พวกเขามีผักและไก่กิน
18:26
It's being used in Uganda
291
1088000
2000
ตอนนี้วิธีนี้ใช้ในอูกันดา
18:28
to give some psychological help to ex-child soldiers.
292
1090000
5000
เป็นวิธีบำบัดสุขภาพจิตของทหารเด็กที่ปลดประจำการ
18:33
Doing projects like this is bringing them out of themselves.
293
1095000
3000
การทำโครงการแบบนี้ช่วยพาเขาออกมาจากตัวเอง
18:36
Once again, they're useful members of society.
294
1098000
3000
เป็นสมาชิกที่มีค่าของสังคม
18:39
We have this program in prisons as well.
295
1101000
2000
เรามีโครงการนี้ในคุกด้วย
18:42
So, there's no time for more Roots and Shoots now.
296
1104000
3000
ฉันไม่มีเวลาพูดถึงรูทส์แอนด์ชูทส์แล้ว
18:45
But -- oh, they're also working on HIV/AIDS.
297
1107000
4000
แต่ - อ้อ พวกเขายังทำงานเรื่องเอดส์ด้วย
18:49
That's a very important component of Roots and Shoots,
298
1111000
3000
ส่วนที่สำคัญมากของรูทส์แอนด์ชูทส์คือ
18:52
with older kids talking to younger ones.
299
1114000
2000
ให้เด็กโตพูดคุยกับเด็กเล็ก
18:54
And unwanted pregnancies and things like that,
300
1116000
3000
อย่างเรื่องการท้องโดยไม่ตั้งใจ
18:57
which young people listen to better from other youth, rather than adults.
301
1119000
5000
ให้เด็กๆ ฟังจากเด็กรุ่นเดียวกัน ไม่ใช่ผู้ใหญ่
19:03
Hope. That's the question I get asked as I'm going around the world:
302
1125000
5000
ความหวังคือสิ่งที่ฉันถูกถามเวลาเดินทางรอบโลก
19:08
"Jane, you've seen so many terrible things,
303
1130000
2000
"เจน คุณได้เห็นสิ่งร้ายๆ มามากมาย
19:10
you've seen your chimpanzees decrease in number
304
1132000
3000
ได้เห็นจำนวนประชากรลิงชิมแปนซีของคุณลดลง
19:13
from about one million, at the turn of the century,
305
1135000
2000
จาก 1 ล้านตัวตอนต้นศตวรรษนี้
19:15
to no more than 150,000 now, and the same with so many other animals.
306
1137000
5000
เหลือไม่ถึง 150,000 ตัวแล้ว สัตว์อื่นก็เหมือนกัน
19:20
Forests disappearing, deserts where once there was forest.
307
1142000
4000
ป่าไม้กำลังหายไป ทะเลทรายเข้ามาแทนที่
19:24
Do you really have hope?" Well, yes.
308
1146000
4000
คุณมีความหวังจริงๆ หรือ" คำตอบคือมีค่ะ
19:28
You can't come to a conference like TED and not have hope, can you?
309
1150000
4000
ฉันคงมางานอย่างเท็ดโดยไม่มีความหวังไม่ได้ ใช่ไหมคะ?
19:32
And of course, there's hope. One is this amazing human brain.
310
1154000
4000
แน่นอนฉันมีความหวัง ความหวังแรกคือสมองอันชาญฉลาดมนุษย์
19:36
And I mean, think of the technologies.
311
1158000
2000
นึกถึงเทคโนโลยีต่างๆ สิ
19:38
And I've just been so thrilled, finally, to come to people talking about compost latrines.
312
1160000
7000
ฉันรู้สึกตื่นเต้นมากที่ในที่สุดก็มีโอกาสคุยกับคนเรื่องส้วมปุ๋ย
19:45
It's one of my hobbyhorses.
313
1167000
2000
มันเป็นงานอดิเรกเรื่องหนึ่งของฉัน
19:47
We just flush all this water down the lavatory, it's terrible.
314
1169000
4000
ปกติเราชักโครกน้ำทั้งหมดลงส้วม มันแย่มาก
19:51
And then talking about renewable energy -- desperately important.
315
1173000
5000
เราคุยกันเรื่องพลังงานทดแทนด้วย นี่ก็สำคัญเร่งด่วน
19:56
Do we care about the planet for our children?
316
1178000
3000
เราใส่ใจหรือเปล่าว่าจะทิ้งโลกแบบไหนไว้ให้ลูกหลาน?
19:59
How many of us have children or grandchildren, nieces, nephews?
317
1181000
3000
พวกเรากี่คนคะที่มีลูกหรือหลาน?
20:02
Do we care about their future?
318
1184000
3000
เราใส่ใจอนาคตของพวกเขาหรือเปล่า?
20:05
And if we care about their future, we, as the elite around the world,
319
1187000
5000
และถ้าเราใส่ใจ เราในฐานะชนชั้นนำทั่วโลก
20:10
we can do something about it. We can make choices as to how we live each day.
320
1192000
4000
เราก็ทำอะไรได้ เราสามารถเลือกว่าจะใช้ชีวิตแต่ละวันอย่างไร
20:14
What we buy. What we wear.
321
1196000
2000
ซื้ออะไร สวมใส่อะไร
20:16
And choose to make these choices with the question,
322
1198000
5000
และตัดสินใจเหล่านั้นด้วยคำถามว่า
20:21
how will this affect the environment around me?
323
1203000
3000
มันจะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมรอบตัวฉันอย่างไร?
20:24
How will it affect the life of my child when he or she grows up?
324
1206000
5000
กระทบต่อชีวิตของลูกฉันเมื่อเขาหรือเธอโตเป็นผู้ใหญ่อย่างไร?
20:29
Or my grandchild, or whatever it is.
325
1211000
2000
หรือหลานของฉัน หรือคนอื่นๆ
20:31
So the human brain, coupled with the human heart,
326
1213000
5000
สมองมนุษย์ เมื่อเอามารวมกับหัวใจมนุษย์
20:36
and we join hands around the world.
327
1218000
2000
ประสานมือกันทั่วโลก
20:38
And that's what TED is helping so well with, and Google who help us,
328
1220000
4000
นี่คือสิ่งที่เท็ดช่วยเราได้ดีมาก กูเกิลก็เหมือนกัน
20:42
and Esri are helping us with mapping in Gombe National Park.
329
1224000
5000
อีเอสอาร์ไอกำลังช่วยเราทำแผนที่อุทยานแห่งชาติกอมเบ
20:47
All of these technologies we can use.
330
1229000
2000
เราใช้เทคโนโลยีเหล่านี้ได้
20:49
Now let's link them, and it's beginning to happen, isn't it?
331
1231000
3000
ลองเชื่อมมันเข้าด้วยกันดีกว่า ซึ่งก็กำลังเกิดขึ้นแล้วใช่ไหมคะ?
20:52
You've heard about it this afternoon. It's beginning to happen.
332
1234000
4000
เราได้ฟังแล้วเมื่อบ่ายนี้ มันกำลังเกิดขึ้น
20:56
This change, this change. To see change
333
1238000
2000
การเปลี่ยนแปลงที่ว่านี้ การเปลี่ยนแปลง
20:58
that we must have if we care about the future.
334
1240000
3000
ที่จำเป็นต้องเกิด ถ้าเราห่วงใยอนาคต
21:01
And the next reason for hope -- nature is amazingly resilient.
335
1243000
4000
เหตุผลที่สองที่ฉันมีความหวัง คือธรรมชาติคงทนมากอย่างน่าทึ่งค่ะ
21:05
You can take an area that's absolutely destroyed,
336
1247000
3000
พื้นที่ที่ถูกทำลายลงอย่างราบคาบ
21:08
with time and perhaps some help it can regenerate.
337
1250000
3000
ฟื้นตัวได้ถ้าเวลาผ่านไปนานพอ บางทีต้องช่วยนิดหน่อย
21:11
And an example is the TACARE program.
338
1253000
3000
ตัวอย่างคือโครงการตาแคร์
21:14
I told you, where a seemingly dead tree stump --
339
1256000
3000
ถ้าคุณเอาตอไม้ที่ดูตายแล้ว
21:17
if you stop hacking them for firewood,
340
1259000
2000
หยุดผ่ามันไปทำฟืน
21:19
which you don't need to because you have wood lots,
341
1261000
2000
ซึ่งไม่จำเป็นแล้วถ้ามีกองไม้
21:21
then in five years you can have a 30-foot tree.
342
1263000
4000
ใน 5 ปี มันจะโตเป็นต้นไม้สูง 30 ฟุตได้
21:25
And animals, almost on the brink of extinction,
343
1267000
3000
และสัตว์ที่เกือบจะสูญพันธุ์ไปแล้ว
21:28
can be given a second chance. That's my next book.
344
1270000
3000
ก็จะมีชีวิตใหม่ นี่คือหนังสือเล่มต่อไปของฉัน
21:31
It's inspiring. And it brings me to my last category of hope,
345
1273000
4000
มันสร้างแรงบันดาลใจได้มาก และความหวังเรื่องสุดท้าย
21:35
and we've heard about this so much in the last two days:
346
1277000
3000
ที่เราได้ยินกันมามากแล้วในสองวันที่ผ่านมา
21:38
this indomitable human spirit. This determination of people,
347
1280000
4000
คือสปิริตที่ไม่ยอมแพ้ของมนุษย์ เจตจำนงของผู้คน
21:42
the resilience of the human spirit,
348
1284000
2000
ความทนทานของสปิริตมนุษย์
21:44
So that people who you would think would be battered by poverty,
349
1286000
4000
คนที่คุณคิดว่าถูกความจนย่ำยี
21:48
or disease, or whatever, can pull themselves up out of it,
350
1290000
5000
หรือเป็นโรค หรืออะไรก็ตาม สามารถหยัดยืนได้
21:53
sometimes with a helping hand, and take their part in society,
351
1295000
6000
บางทีด้วยการช่วยเหลือ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสังคม
21:59
and take their part in changing the world.
352
1301000
3000
มีส่วนร่วมในการเปลี่ยนแปลงโลก
22:02
And just to think of one or two people out of Africa who are just really inspiring.
353
1304000
4000
แต่คิดถึงคนสองคนจากแอฟริกาที่สร้างแรงบันดาลใจมาก
22:06
We could make a very long list,
354
1308000
3000
เรามีรายชื่อยาวเป็นหางว่าว
22:09
but obviously Nelson Mandela, emerging from 17 years
355
1311000
3000
แต่แน่นอน เนลสัน แมนเดลา หลังจากที่ใช้เวลา 17 ปี
22:12
of hard physical labor, 23 years of imprisonment,
356
1314000
3000
กับการทำงานหนัก ใช้ชีวิต 23 ปีในคุก
22:15
with this amazing ability to forgive, so that he could lead his nation
357
1317000
4000
ความสามารถอันน่าทึ่งในการให้อภัย เพื่อมาเป็นผู้นำ
22:19
out the evil regime of apartheid without a bloodbath.
358
1321000
4000
นำประเทศออกจากระบอบเหยียดผิวอันชั่วร้ายโดยไม่นองเลือด
22:23
Ken Saro-Wiwa, in Nigeria, who took on the giant oil companies,
359
1325000
5000
เคน ซาโร-วิวา ในไนจีเรีย ผู้ต่อกรกับบริษัทน้ำมันยักษ์ใหญ่
22:28
and although people around the world tried their best, was executed.
360
1330000
5000
ผู้คนจำนวนมากทั่วโลกพยายาม ถูกประหารชีวิต
22:33
People like this are so inspirational.
361
1335000
4000
คนแบบนี้สร้างแรงบันดาลใจเหลือเกิน
22:37
People like this are the role models we need for young Africans.
362
1339000
4000
คนแบบนี้คือต้นแบบที่เราต้องการสำหรับเยาวชนชาวแอฟริกัน
22:41
And we need some environmental role models as well,
363
1343000
4000
และเราก็ต้องมีต้นแบบด้านสิ่งแวดล้อมด้วย
22:45
and I've been hearing some of them today.
364
1347000
2000
ฉันได้ยินต้นแบบหลายคนพูดในวันนี้
22:47
So I'm really grateful for this opportunity to share this message
365
1349000
5000
ฉันรู้สึกเป็นหนี้บุญคุณที่ได้มีโอกาสมาแบ่งปัน
22:52
again, with everyone at TED.
366
1354000
2000
สารนี้อีกครั้งที่เท็ด
22:54
And I hope that some of us can get together and talk about some of these things,
367
1356000
5000
ฉันหวังว่าพวกเราบางคนอาจได้มาคุยกันเกี่ยวกับเรื่องเหล่านี้
22:59
especially the Roots and Shoots program.
368
1361000
2000
โดยเฉพาะโครงการรูทส์แอนด์ชูทส์
23:01
And just a last word on that --
369
1363000
2000
ฉันอยากจะปิดท้ายว่า
23:03
the young woman who's running this entire conference center,
370
1365000
3000
หญิงสาวคนที่บริหารศูนย์การประชุมแห่งนี้
23:06
I met her today.
371
1368000
2000
วันนี้ฉันได้เจอเธอ
23:08
She came up so excited, with her certificate. She was [in] Roots and Shoots.
372
1370000
5000
เธอชูใบประกาศเกียรติคุณให้ฉันดูอย่างตื่นเต้น เธอเคยทำรูทส์แอนด์ชูทส์
23:13
She was in the leadership in Dar es Salaam.
373
1375000
2000
เคยร่วมกลุ่มในเมือง ดาร์ เอส ซาลาม
23:15
She said it's helped her to do what she's doing.
374
1377000
3000
เธอบอกว่าโครงการนี้ช่วยเธอในงานที่เธอกำลังทำ
23:18
And it was very, very exciting for me to meet her
375
1380000
3000
น่าตื่นเต้นมากที่ฉันได้เจอเธอ
23:21
and see just one example of how young people,
376
1383000
3000
แค่ตัวอย่างเดียวของการที่หนุ่มสาว
23:24
when they are empowered, given the opportunity to take action,
377
1386000
6000
เมื่อพวกเขามีพลัง มีโอกาสที่จะลงมือทำ
23:30
to make the world a better place,
378
1392000
2000
เพื่อทำให้โลกนี้ดีกว่าเดิม
23:32
truly are our hope for tomorrow.
379
1394000
2000
พวกเขาคือความหวังสำหรับอนาคตของเราจริงๆ
23:34
Thank you.
380
1396000
2000
ขอบคุณค่ะ
23:37
(Applause)
381
1399000
3000
(ปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Jane Goodall - Primatologist; environmentalistJane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian.
Why you should listen
Jane Goodall hasn't exactly found the missing link, but she's come closer than just about anyone else on Earth. Her extensive research into the behavior of chimpanzees, which started in Africa in the 1960s and continues today, fundamentally altered scientific thinking about the relationship between humans and other mammals.
Goodall, who founded a research institute in her name in 1977, is an internationally recognized authority on the primate world. She's written books for adults and children, contributed to documentaries, and serves as a National Geographic explorer-in-residence, a United Nations peace messenger, and the president of Advocates for Animals. For her efforts to observe and preserve all species, Goodall has received honors and accolades from governments, nonprofits, universities, and professional organizations, including a medal from UNESCO and the French Legion of Honor in 2006.
Jane Goodall | Speaker | TED.com