TED2010
Nicholas Christakis: The hidden influence of social networks
Նիկոլաս Կրիստակիս. Սոցիալական ցանցերի թաքնված ազդեցությունը
Filmed:
Readability: 4.3
1,674,218 views
Մենք ընդգրկված ենք բազում սոցիալական ցանցերում` ընկերներ, ընտանիք, գործընկերներ և այլն: Նիկոլաս Կրիստակիսը դիտարկում է, թե ինչպես տարբեր բնորոշ գծեր` երջանկությունից մինչև ճարպակալություն, կարող են փոխանցվել մի մարդուց մեկ այլ մարդու, և ցույց է տալիս, թե ինչպես սոցիալական ցանցում ունեցած տեղադրությունը կարող է ազդեցություն ունենալ իրական կյանքի վրա։
Nicholas Christakis - Physician, social scientist
Nicholas Christakis explores how the large-scale, face-to-face social networks in which we are embedded affect our lives, and what we can do to take advantage of this fact. Full bio
Nicholas Christakis explores how the large-scale, face-to-face social networks in which we are embedded affect our lives, and what we can do to take advantage of this fact. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
For me, this story begins about 15 years ago,
0
1000
3000
Ինձ համար այս պատմությունը սկիզբ է առել տասնհինգ տարի առաջ,
00:19
when I was a hospice doctor at the University of Chicago.
1
4000
3000
երբ ես աշխատում էի Չիկագոյի համալսարանի պանդխտանոցում որպես բժիշկ:
00:22
And I was taking care of people who were dying and their families
2
7000
3000
Ես հոգ էի տանում մահամերձ մարդկանց և նրանց ընտանիքիների համար, ովքեր ապրում էին
00:25
in the South Side of Chicago.
3
10000
2000
Չիկագոյի հարավային մասում:
00:27
And I was observing what happened to people and their families
4
12000
3000
Եվ ես ուսումնասիրում էի, թե ինչ է տեղի ունենում մարդկանց և նրանց ընտանիքների հետ
00:30
over the course of their terminal illness.
5
15000
3000
իրենց մահացու հիվանդության ընթացքում:
00:33
And in my lab, I was studying the widower effect,
6
18000
2000
Եվ իմ փորձասենյակում, ուսումնասիրում էի «այրիների» էֆեկտը,
00:35
which is a very old idea in the social sciences,
7
20000
2000
որը բավական հին գաղափար է հասարակական գիտությունների ոլորտում,
00:37
going back 150 years,
8
22000
2000
իր արմատներով հետ է գնում 150 տարի,
00:39
known as "dying of a broken heart."
9
24000
2000
և հայտնի է որպես «մահ կոտրված սրտից»:
00:41
So, when I die, my wife's risk of death can double,
10
26000
3000
Այսպես, երբ ես մահանամ, իմ կնոջ մահանալու հավանականությունը կկրկնապատկվի,
00:44
for instance, in the first year.
11
29000
2000
օրինակ, մեկ տարվա ընթացքում:
00:46
And I had gone to take care of one particular patient,
12
31000
3000
Եվ ես սկսեցի հոգ տանել մեկ հիվանդի համար,
00:49
a woman who was dying of dementia.
13
34000
2000
որը խենթությունից մահացող մի կին էր:
00:51
And in this case, unlike this couple,
14
36000
2000
Եվ այս դեպքում, ի տարբերություն այս զույգի,
00:53
she was being cared for
15
38000
2000
նրան խնամում էր
00:55
by her daughter.
16
40000
2000
իր աղջիկը:
00:57
And the daughter was exhausted from caring for her mother.
17
42000
3000
Եվ աղջիկն արդեն ուժասպառ էր եղել մորը խնամելուց
01:00
And the daughter's husband,
18
45000
2000
Եվ այդ աղջկա ամուսինը նույնպես
01:02
he also was sick
19
47000
3000
հոգնել էր
01:05
from his wife's exhaustion.
20
50000
2000
իր կնոջ տառապանքներից:
01:07
And I was driving home one day,
21
52000
2000
Եվ մի օր տուն գնալու ճանապարհին
01:09
and I get a phone call from the husband's friend,
22
54000
3000
ես ստանում եմ մի հեռախոսազանգ ամուսնու ընկերոջ կողմից,
01:12
calling me because he was depressed
23
57000
2000
նա զանգահարում էր, քանի որ շատ անհանգիստ էր
01:14
about what was happening to his friend.
24
59000
2000
իր ընկերոջ համար:
01:16
So here I get this call from this random guy
25
61000
2000
Եվ ահա ես ստանում եմ մի զանգ պատահական տղայից,
01:18
that's having an experience
26
63000
2000
որն ունի այս փորձը,
01:20
that's being influenced by people
27
65000
2000
որի վրա ազդում են մարդիկ
01:22
at some social distance.
28
67000
2000
սոցիալական որոշ հեռավորությունից:
01:24
And so I suddenly realized two very simple things:
29
69000
3000
Եվ հանկարծ ես հասկացա երկու պարզ բան:
01:27
First, the widowhood effect
30
72000
2000
Առաջինը` «այրիների» էֆեկտը
01:29
was not restricted to husbands and wives.
31
74000
3000
չի սահմանափակվում ամուսիններով:
01:32
And second, it was not restricted to pairs of people.
32
77000
3000
Երկրորդ` այն չի սահմանափակվում երկու անձանցով:
01:35
And I started to see the world
33
80000
2000
Եվ ես սկսեցի աշխարհը տեսնել
01:37
in a whole new way,
34
82000
2000
ամբողջովին այլ կերպ,
01:39
like pairs of people connected to each other.
35
84000
3000
որպես զույգեր, որոնք կապված են միմյանց:
01:42
And then I realized that these individuals
36
87000
2000
Ապա ես հասկացա, որ այս անհատները
01:44
would be connected into foursomes with other pairs of people nearby.
37
89000
3000
կապված են մեկ այլ զույգի հետ:
01:47
And then, in fact, these people
38
92000
2000
Եվ, ի վերջո, մարդիկ
01:49
were embedded in other sorts of relationships:
39
94000
2000
ներգրավված են այլ տեսակի հարաբերությունների մեջ,
01:51
marriage and spousal
40
96000
2000
ամուսնական և սիրային,
01:53
and friendship and other sorts of ties.
41
98000
2000
ընկերական և այլն:
01:55
And that, in fact, these connections were vast
42
100000
3000
Եվ իրականում այս կապերը մեծաքանակ են
01:58
and that we were all embedded in this
43
103000
2000
և մենք բոլորս ներգրավված ենք
02:00
broad set of connections with each other.
44
105000
3000
միմյանց միջև գտնվող բազում կապերում:
02:03
So I started to see the world in a completely new way
45
108000
3000
Այսպիսով, ես սկսեցի նայել կյանքին ամբողջապես նոր ձևով,
02:06
and I became obsessed with this.
46
111000
2000
և կլանվեցի դրանով:
02:08
I became obsessed with how it might be
47
113000
2000
Ես սկսեցի տարվել հարցերով, թե ինչու
02:10
that we're embedded in these social networks,
48
115000
2000
ենք մենք ընդգրկվել այդպիսի սոցիալական ցանցերում
02:12
and how they affect our lives.
49
117000
2000
և ինչպես են դրանք ազդում մեր կյանքի վրա:
02:14
So, social networks are these intricate things of beauty,
50
119000
3000
Սոցիալական ցանցերը հանդիսանում են այնքան խրթին և գեղեցիկ,
02:17
and they're so elaborate and so complex
51
122000
2000
նրանք այնքան խառն ու բարդ են նախագծված,
02:19
and so ubiquitous, in fact,
52
124000
2000
և միևնույն ժամանակ այնքան տարածված են,
02:21
that one has to ask what purpose they serve.
53
126000
3000
որ հարց է առաջանում. ի՞նչ նպատակի են նրանք ծառայում:
02:24
Why are we embedded in social networks?
54
129000
2000
Ինչու՞ ենք մենք ներգրավվում սոցիալական ցանցերում:
02:26
I mean, how do they form? How do they operate?
55
131000
2000
Ի նկատի ունեմ, ինչպե՞ս են նրանք ստեղծվում: Ինչպե՞ս են նրանք աշխատում:
02:28
And how do they effect us?
56
133000
2000
Եվ ինչպե՞ս են նրանք ազդում մեր վրա:
02:30
So my first topic with respect to this,
57
135000
3000
Եվ ահա այս հարցի հետ կապված իմ առաջին դիտարկումը,
02:33
was not death, but obesity.
58
138000
3000
ոչ թե մահն է, այլ ճարպակալությունը:
02:36
It had become trendy
59
141000
2000
Շատ հանկարծակի լայն տարածում ստացավ
02:38
to speak about the "obesity epidemic."
60
143000
2000
խոսել «ճրպակալաման համաճարակի» մասին:
02:40
And, along with my collaborator, James Fowler,
61
145000
3000
Եվ իմ գործընկեր Ջեյմս Ֆոուերի հետ միասին
02:43
we began to wonder whether obesity really was epidemic
62
148000
3000
մենք սկսեցինք մտածել, արդյոք ճարպակալումն իրականում այդքան համատարած է
02:46
and could it spread from person to person
63
151000
2000
և արդյոք այն կարող է փոխանցվել մի մարդուց մյուսին
02:48
like the four people I discussed earlier.
64
153000
3000
այնպես, ինչպես նախորդ չորս մարդկանց դեպքում:
02:51
So this is a slide of some of our initial results.
65
156000
3000
Սա մեր սկզբնական արդյունքների պատկերն է:
02:54
It's 2,200 people in the year 2000.
66
159000
3000
2000 թվականին 2,200 մարդ:
02:57
Every dot is a person. We make the dot size
67
162000
2000
Յուրաքանչյուր կետ մի մարդ է: Մենք պատկերել ենք կետերի չափսերը
02:59
proportional to people's body size;
68
164000
2000
մարդու մարմնի չափսերին համապատասխան:
03:01
so bigger dots are bigger people.
69
166000
3000
Այսպիսով, մեծ կետերը մեծ մարդիկ են:
03:04
In addition, if your body size,
70
169000
2000
Ի հավելումն դրան, եթե ձեր մարմնի չափերը,
03:06
if your BMI, your body mass index, is above 30 --
71
171000
2000
ձեր մարմնի մասսայի ինդեքսը 30-ից ավել է,
03:08
if you're clinically obese --
72
173000
2000
եթե դուք տառապում եք ճարպակալմամբ,
03:10
we also colored the dots yellow.
73
175000
2000
մենք գունավորում ենք այդ կետերը դեղին գույնով:
03:12
So, if you look at this image, right away you might be able to see
74
177000
2000
Եթե դուք նայեք այս պատկերին, միանգամից կարող եք տեսնել,
03:14
that there are clusters of obese and
75
179000
2000
որ կան ճարպակալմամբ տառապող
03:16
non-obese people in the image.
76
181000
2000
և դրանով չտառապող մարդկանց խմբեր:
03:18
But the visual complexity is still very high.
77
183000
3000
Բայց տեսողական բարդությունը դեռևս գոյություն ունի:
03:21
It's not obvious exactly what's going on.
78
186000
3000
Ակնհայտ չէ, թե ինչ է իրականում կատարվում:
03:24
In addition, some questions are immediately raised:
79
189000
2000
Ի հավելումն, անմիջապես ծագում են որոշ հարցեր:
03:26
How much clustering is there?
80
191000
2000
Ինչքա՞ն խիտ են խմբերը:
03:28
Is there more clustering than would be due to chance alone?
81
193000
3000
Արդյո՞ք կան ավելի խմբեր կան քան սովորական պատահականության դեպքում կլինեին :
03:31
How big are the clusters? How far do they reach?
82
196000
2000
Ինչքա՞ն մեծ է յուրաքանչյուր խումբ:
03:33
And, most importantly,
83
198000
2000
Եվ ամենակարևորը,
03:35
what causes the clusters?
84
200000
2000
ո՞րն է խմբերի գոյության պատճառը:
03:37
So we did some mathematics to study the size of these clusters.
85
202000
3000
Մենք կատարեցինք որոշ մաթեմատիկական հաշվարկներ, որպեսզի գտնենք այս խմբերի մեծությունը:
03:40
This here shows, on the Y-axis,
86
205000
2000
Ահա այստեղ, Y-ների առանցքի վրա
03:42
the increase in the probability that a person is obese
87
207000
3000
երևում է, մարդու ճարպակալված լինելու հավանականության աճը,
03:45
given that a social contact of theirs is obese
88
210000
2000
երբ նրա սոցիալական շրջանակում կամ ճարպակալումով տառապող մարդիկ:
03:47
and, on the X-axis, the degrees of separation between the two people.
89
212000
3000
X-երի առանցքի վրա տեղադրում ենք երկու մարդկանց միջև բաժանվածության աստիճանը:
03:50
On the far left, you see the purple line.
90
215000
2000
Եվ ահա ձախ կողմի հեռու մասում դուք տեսնում եք մանուշակագույն սյունակ:
03:52
It says that, if your friends are obese,
91
217000
2000
Այն ցույց է տալիս, որ, եթե ձեր ընկերները գեր են,
03:54
your risk of obesity is 45 percent higher.
92
219000
3000
ձեր գեր լինելու ռիսկը 45 տոկոսով ավելի մեծ է:
03:57
And the next bar over, the [red] line,
93
222000
2000
Հաջորդ սյունակում /կարմիր սյունակ/
03:59
says if your friend's friends are obese,
94
224000
2000
տեսնում ենք, որ եթե ձեր ընկերոջ ընկերները գեր են
04:01
your risk of obesity is 25 percent higher.
95
226000
2000
ապա գիրանալու ձեր ռիսկը 25 տոկոսով ավելի մեծ է:
04:03
And then the next line over says
96
228000
2000
Հաջորդ սյունակը ցույց է տալիս,
04:05
if your friend's friend's friend, someone you probably don't even know, is obese,
97
230000
3000
որ եթե ձեր ընկերոջ ընկերոջ ընկերը, ինչ-որ մեկը, որին դուք հավանաբար չգիտեք, գեր է,
04:08
your risk of obesity is 10 percent higher.
98
233000
3000
գիրանալու ձեր հավանականությունը 10 տոկոսով ավելի մեծ է:
04:11
And it's only when you get to your friend's friend's friend's friends
99
236000
3000
Եվ միայն քո ընկերոջ ընկերոջ ընկերոջ ընկերոջ դեպքում
04:14
that there's no longer a relationship
100
239000
2000
այլևս չկա
04:16
between that person's body size and your own body size.
101
241000
3000
փոխկապվածություն ձեր մարմնի և մյուս մարդու մարմնի քաշերի միջև:
04:20
Well, what might be causing this clustering?
102
245000
3000
Ինչը՞ կարող է այսպիսի խմբերի պատճառ հանդիսանալ:
04:23
There are at least three possibilities:
103
248000
2000
Կա հնարավոր առնվազն երեք տարբերակ:
04:25
One possibility is that, as I gain weight,
104
250000
2000
Առաջինն այն է, որ, երբ իմ քաշն ավելանում է,
04:27
it causes you to gain weight.
105
252000
2000
այն պատճառ է դառնում, որպեսզի ձեր քաշն էլ ավելանա,
04:29
A kind of induction, a kind of spread from person to person.
106
254000
3000
ինդուկցիայի նման է, այն փոխանցում է մեկ մարդուց մյուսին։
04:32
Another possibility, very obvious, is homophily,
107
257000
2000
Մյուս տարբերակը շատ ակնհայտ է`
04:34
or, birds of a feather flock together;
108
259000
2000
մարդկանց միտումը կապեր հաստատել իրենց նմանների հետ:
04:36
here, I form my tie to you
109
261000
2000
Այստեղ ես իմ կապն եմ ստեղծում քեզ հետ,
04:38
because you and I share a similar body size.
110
263000
3000
որովհետև երկուսս էլ ունենք մարմնի միևնույն քաշը:
04:41
And the last possibility is what is known as confounding,
111
266000
2000
Երրորդ հնարավոր տարբերակը հայտնի է որպես շփոթեղնող,
04:43
because it confounds our ability to figure out what's going on.
112
268000
3000
քանի որ այն շփոթեցնում է մեզ և մենք անկարող ենք հասկանալ, թե ինչ է կատարվում:
04:46
And here, the idea is not that my weight gain
113
271000
2000
Այս դեպքում միտքն այն չէ, որ իմ քաշը
04:48
is causing your weight gain,
114
273000
2000
պատճառ է հանդիսանում քո քաշի ավելացման,
04:50
nor that I preferentially form a tie with you
115
275000
2000
կամ, որ ես ցանկանում եմ կապ ստեղծել քեզ հետ,
04:52
because you and I share the same body size,
116
277000
2000
քանի որ մենք երկուսս միևնույն քաշն ունենք,
04:54
but rather that we share a common exposure
117
279000
2000
այլ այն, որ մենք ընդհանուր մի բան ունենք,
04:56
to something, like a health club
118
281000
3000
օրինակ մարզասրահը,
04:59
that makes us both lose weight at the same time.
119
284000
3000
որը պատճառ է հանդիսանում, որ մենք երկուսս էլ միաժամանակ քաշ կորցնենք:
05:02
When we studied these data, we found evidence for all of these things,
120
287000
3000
Եվ երբ մենք ուսումնասիրեցինք այս տվյալները, մենք գտանք ապացույցներ բոլոր տարբերակների համար,
05:05
including for induction.
121
290000
2000
ներառյալ ինդուկցիայի դեպքը:
05:07
And we found that if your friend becomes obese,
122
292000
2000
Մենք պարզեցինք, որ երբ ձեր ընկերը ճարպակալում է,
05:09
it increases your risk of obesity by about 57 percent
123
294000
3000
այն ավելացնում է ձեր ճարպակալման ռիսկը մինչև 57 տոկոս
05:12
in the same given time period.
124
297000
2000
միևնույն ժամանակաշրջանի համար:
05:14
There can be many mechanisms for this effect:
125
299000
3000
Կարող են շատ մեխանիզմներ լինել այս էֆեկտի համար:
05:17
One possibility is that your friends say to you something like --
126
302000
2000
Մի տարբերակն այն է, որ ձեր ընկերները ձեզ ասում են, օրինակ...
05:19
you know, they adopt a behavior that spreads to you --
127
304000
3000
դե գիտեք, նրանք այնպիսի վարքագիծ են որդեգրում, որ տարածվում է նաև ձեզ վրա,
05:22
like, they say, "Let's go have muffins and beer,"
128
307000
3000
այսպես, օրինակ, ասում են․ «Եկեք գարջուր և թխվածքաբլիթներ վերցնենք»,
05:25
which is a terrible combination. (Laughter)
129
310000
3000
ինչը չափազանց վատ համակցություն է:
05:28
But you adopt that combination,
130
313000
2000
Բայց դուք ընդունում եք այդ տարբերակը,
05:30
and then you start gaining weight like them.
131
315000
3000
ապա սկսում եք ավելացնել ձեր քաշը նրանց պես:
05:33
Another more subtle possibility
132
318000
2000
Մեկ այլ, ավելի նուրբ տարբերակն
05:35
is that they start gaining weight, and it changes your ideas
133
320000
3000
այն է, նրանք սկսում են գիրանալ, և դա փոխում է ձեր տեսակետը
05:38
of what an acceptable body size is.
134
323000
2000
մարմնի ընդունելի քաշի վերաբերյալ:
05:40
Here, what's spreading from person to person
135
325000
2000
Այս պարագայում, մի մարդուց մեկ այլ մարդուն փոխանցվում է
05:42
is not a behavior, but rather a norm:
136
327000
2000
ոչ թե վարքագիծ, այլ սահմանված չափ:
05:44
An idea is spreading.
137
329000
2000
Միտքը տարածվում է:
05:46
Now, headline writers
138
331000
2000
Այժմ խորագրեր գրողները
05:48
had a field day with our studies.
139
333000
2000
մեր ուսումնասիրության շնորհիվ, կարող են անել մի բան, որ շատ ցանկանում էին։
05:50
I think the headline in The New York Times was,
140
335000
2000
Կարծում եմ Նյու Յորք Թայմզում հայտնված խորագիրն այսպիիսն էր.
05:52
"Are you packing it on?
141
337000
2000
«Գիրացե՞լ եք:
05:54
Blame your fat friends." (Laughter)
142
339000
3000
Մեղադրեք ձեր գեր ընկերներին»:
05:57
What was interesting to us is that the European headline writers
143
342000
2000
Հետաքրքիր էր այն փաստը, որ Եվրոպայում խորագրեր գրողներն
05:59
had a different take: They said,
144
344000
2000
այլ մոտեցում ունեին. նրանք ասում էին.
06:01
"Are your friends gaining weight? Perhaps you are to blame."
145
346000
3000
«Ձեր ընկերները գիրանու՞մ են: Հավանաբար դա ձեր մեղքն է»։
06:04
(Laughter)
146
349000
5000
(Ծիծաղ)
06:09
And we thought this was a very interesting comment on America,
147
354000
3000
Եվ մենք մտածեցինք, որ սա շատ հետաքրքիր կերպով բնորոշեց Ամերիկայի
06:12
and a kind of self-serving,
148
357000
2000
եսակենտրոնությանը,
06:14
"not my responsibility" kind of phenomenon.
149
359000
2000
և «ես պատասխանատու չեմ» երևույթը:
06:16
Now, I want to be very clear: We do not think our work
150
361000
2000
Ես ցանկանում եմ հստակեցնել. մենք չենք կարծում, որ մեր աշխատանքը
06:18
should or could justify prejudice
151
363000
2000
պետք է կամ կարող է արդարացնել նախապաշարմունքն
06:20
against people of one or another body size at all.
152
365000
3000
ընդդեմ մարդկանց, ովքեր ունեն մարմնի այս կամ այն քաշը:
06:24
Our next questions was:
153
369000
2000
Մեր հաջորդ հարցը.
06:26
Could we actually visualize this spread?
154
371000
3000
Կարո՞ղ ենք իրականում տեսանելի դարձնել այս բաշխվածությունը:
06:29
Was weight gain in one person actually spreading
155
374000
2000
Արդյոք մի մարդու գիրացումը կարող է պատճառ հանդիսանալ
06:31
to weight gain in another person?
156
376000
2000
մեկ այլ մարդու գիրացման համար:
06:33
And this was complicated because
157
378000
2000
Եվ սա շատ խրթին հարց է, քանի որ
06:35
we needed to take into account the fact that the network structure,
158
380000
3000
մենք պետք է անպայման հաշվի առնենք այն փաստը, որ ցանցերի կառուցվածքը,
06:38
the architecture of the ties, was changing across time.
159
383000
3000
կապերի կառուցվածքը, ժամանակի ընթացքում փոփոխվում են:
06:41
In addition, because obesity is not a unicentric epidemic,
160
386000
3000
Ի հավելումն սրան, քանի որ ճարպակալումը միաբևեռ համաճարակ չէ,
06:44
there's not a Patient Zero of the obesity epidemic --
161
389000
3000
չկա այդպիսի համաճարակով վարակված առաջին հիվանդ,
06:47
if we find that guy, there was a spread of obesity out from him --
162
392000
3000
չկա մեկը, ումից սկսել է ճարպակալման տարածումը:
06:50
it's a multicentric epidemic.
163
395000
2000
Դա բազմաբևեռ համաճարակ է:
06:52
Lots of people are doing things at the same time.
164
397000
2000
Շատ մարդիկ անում են որոշակի բաներ միևնույն ժամանակ:
06:54
And I'm about to show you a 30 second video animation
165
399000
3000
Եվ ես պատրսատվում եմ ցուցադրել ձեզ 30 վայրկյան տևողությամբ մի անիմացիոն հոլովակ,
06:57
that took me and James five years of our lives to do.
166
402000
3000
որը պատրաստելու համար ես և Ջեյմսը հինգ տարի ենք ծախսել:
07:00
So, again, every dot is a person.
167
405000
2000
Այսպիսով, կրկին անգամ, ամեն մի կետ մի մարդ է:
07:02
Every tie between them is a relationship.
168
407000
2000
Նրանց միջև յուրաքանչյուր գիծ կապ է:
07:04
We're going to put this into motion now,
169
409000
2000
Այժմ մենք պատրաստվում ենք այս ամենը ցուցադրել շարժման մեջ`
07:06
taking daily cuts through the network for about 30 years.
170
411000
3000
վերցնելով ցանցերի ամենօրյա տվյալներ 30 տարվա համար:
07:09
The dot sizes are going to grow,
171
414000
2000
Կետերի չափսերը մեծանում են:
07:11
you're going to see a sea of yellow take over.
172
416000
3000
Շուտով դուք կտեսնենք դեղին կետերի մի ծով:
07:14
You're going to see people be born and die --
173
419000
2000
Շուտով դուք կտեսնեք ծնվող և մահացող մարդկանց.
07:16
dots will appear and disappear --
174
421000
2000
կետերը կհայտնվեն և կանհետանան:
07:18
ties will form and break, marriages and divorces,
175
423000
3000
Կապերը կձևավորվեն և կխզվեն: Ամուսնություններ և ամուսնալուծություններ,
07:21
friendings and defriendings.
176
426000
2000
ընկերություններ և բաժանումներ:
07:23
A lot of complexity, a lot is happening
177
428000
2000
Շատ խճճված իրավիճակներ, շատ իրադարձություններ են տեղի ունենում
07:25
just in this 30-year period
178
430000
2000
այս 30 տարիների ընթացքում,
07:27
that includes the obesity epidemic.
179
432000
2000
ներառյալ ճարպակալման համաճարակը:
07:29
And, by the end, you're going to see clusters
180
434000
2000
Եվ վերջում դուք կտեսնեք խմբեր
07:31
of obese and non-obese individuals
181
436000
2000
որոնք կունենան գեր և ոչ գեր
07:33
within the network.
182
438000
2000
մարդիկ:
07:35
Now, when looked at this,
183
440000
3000
Նայելով սրան,
07:38
it changed the way I see things,
184
443000
3000
ես ամենն այլ կերպ սկսեցի տեսնել,
07:41
because this thing, this network
185
446000
2000
քանի որ սա, այս ցանցը
07:43
that's changing across time,
186
448000
2000
փոփոխվում է,
07:45
it has a memory, it moves,
187
450000
3000
այն ունի հիշողություն, այն շարժուն է,
07:48
things flow within it,
188
453000
2000
ամեն ինչ անցնում է նրան միջով,
07:50
it has a kind of consistency --
189
455000
2000
այն ունի որոշակի հետևողականություն:
07:52
people can die, but it doesn't die;
190
457000
2000
Մարդիկ մահանում են, իսկ ցանցը`ոչ,
07:54
it still persists --
191
459000
2000
այն դեռևս շարունակում է գոյություն ունենալ:
07:56
and it has a kind of resilience
192
461000
2000
Նա ունի որոշակի ճկունություն,
07:58
that allows it to persist across time.
193
463000
2000
որը թույլ է տալիս նրան գոյություն ունենալ ժամանակի ընթացքում:
08:00
And so, I came to see these kinds of social networks
194
465000
3000
Ես այն համոզմունքին եմ, որ այսպիսի ցանցերը
08:03
as living things,
195
468000
2000
կենդանի էակներ են,
08:05
as living things that we could put under a kind of microscope
196
470000
3000
կենդանի էակներ, որ մենք կարող ենք մարնադիտակով
08:08
to study and analyze and understand.
197
473000
3000
ուսումնասիրել, վերլուծել և հասկանալ:
08:11
And we used a variety of techniques to do this.
198
476000
2000
Եվ մենք օգտագործեցինք բազում տեխնիկական միջոցներ դա անելու համար:
08:13
And we started exploring all kinds of other phenomena.
199
478000
3000
Եվ սկսեցինք ուսումնասիրել այլ տեսակի երևույթներ:
08:16
We looked at smoking and drinking behavior,
200
481000
2000
Մենք դիտարկեցինք ծխելը և խմելը,
08:18
and voting behavior,
201
483000
2000
և ընտրական վարքագիծը,
08:20
and divorce -- which can spread --
202
485000
2000
և ամուսնալուծությունը, որ կարող է տարածվել,
08:22
and altruism.
203
487000
2000
և ալտրուիզմը:
08:24
And, eventually, we became interested in emotions.
204
489000
3000
Ի վերջո, մենք հետաքրքրվեցինք զգացմունքներով:
08:28
Now, when we have emotions,
205
493000
2000
Այժմ, երբ մենք ունենք զգացմունքներ,
08:30
we show them.
206
495000
2000
մենք ցույց ենք տալիս դրանք:
08:32
Why do we show our emotions?
207
497000
2000
Ինչու՞ ենք ցույց տալիս մեր զգացմունքները:
08:34
I mean, there would be an advantage to experiencing
208
499000
2000
Առավել գերադասելի է թաքցնել մեր
08:36
our emotions inside, you know, anger or happiness.
209
501000
3000
զգացմունքները լինի դա բարկություն թե երջանկություն:
08:39
But we don't just experience them, we show them.
210
504000
2000
Բայց մենք ոչ միայն զգում ենք դրանք, այլ նաև ցույց տալիս:
08:41
And not only do we show them, but others can read them.
211
506000
3000
Եվ ոչ միայն ցույց ենք տալիս, այլ ուրիշները կարող ենք կարդալ դրանք:
08:44
And, not only can they read them, but they copy them.
212
509000
2000
Եվ ոչ միայն կարդալ, այլ պատճենել:
08:46
There's emotional contagion
213
511000
2000
Զգացմունքների վարակ է
08:48
that takes place in human populations.
214
513000
3000
տեղի ունենում մարդկանց խմբերում:
08:51
And so this function of emotions
215
516000
2000
Եվ զգացմունքների այս ֆունկցիան,
08:53
suggests that, in addition to any other purpose they serve,
216
518000
2000
ի հավելումն այն ամենի, ինչին զգացմունքները ծառայում են,
08:55
they're a kind of primitive form of communication.
217
520000
3000
ծառայեցնում է դրանց որպես շփման պարզունակ ձև:
08:58
And that, in fact, if we really want to understand human emotions,
218
523000
3000
Եվ եթե մենք իրականում ցանկանում ենք հասկանալ մարդկանց զգացմունքները,
09:01
we need to think about them in this way.
219
526000
2000
մենք պետք է մտածենք նրանց մասին այս կերպ:
09:03
Now, we're accustomed to thinking about emotions in this way,
220
528000
3000
Այժմ մենք հարմարվել ենք մտածել զգացմունքների մասին այս կերպ,
09:06
in simple, sort of, brief periods of time.
221
531000
3000
կարճ ժամանակահատվածների համար:
09:09
So, for example,
222
534000
2000
Օրինակ, այս նույն ելույթով
09:11
I was giving this talk recently in New York City,
223
536000
2000
ներկայանում էի Նյու Յորքում,
09:13
and I said, "You know when you're on the subway
224
538000
2000
և ասացի. «Գիտեք, թե ինչպես է պատահում, երբ օրինակ, մետրոյում եք,
09:15
and the other person across the subway car
225
540000
2000
և մյուս վագոնից ինչ-որ մեկը
09:17
smiles at you,
226
542000
2000
ժպտում է ձեզ,
09:19
and you just instinctively smile back?"
227
544000
2000
դուք նույնպես անգիտակցաբար ժպտում եք»:
09:21
And they looked at me and said, "We don't do that in New York City." (Laughter)
228
546000
3000
Եվ նրանք նայեցին ինձ ու ասացին. «Մենք այդպես չենք անում Նյու Յորքում»: (Ծիծաղ)
09:24
And I said, "Everywhere else in the world,
229
549000
2000
Ես ասացի. «Աշխարհի մնացած բոլոր քաղաքներում
09:26
that's normal human behavior."
230
551000
2000
սա մարդկային նորմալ վարվելակերպ է»:
09:28
And so there's a very instinctive way
231
553000
2000
Փաստորեն գոյություն ունի ոչ գիտակցական ձև,
09:30
in which we briefly transmit emotions to each other.
232
555000
3000
որի միջոցով մենք փոխանցում ենք մեր զգացմունքները:
09:33
And, in fact, emotional contagion can be broader still.
233
558000
3000
Իրականում էմոցիանալ վարակը կարող է ավելի լայն տարածում ունենալ,
09:36
Like we could have punctuated expressions of anger,
234
561000
3000
ինչպես, օրինակ, մենք արտահայտում ենք զայրույթը
09:39
as in riots.
235
564000
2000
ապստամբությունների ժամանակ:
09:41
The question that we wanted to ask was:
236
566000
2000
Եվ հարցը, որ կցանկանայինք տալ հետևյալն է.
09:43
Could emotion spread,
237
568000
2000
Կարո՞ղ է զգացմունքը տարածվել ժամանակի մեջ
09:45
in a more sustained way than riots, across time
238
570000
3000
ավելի հաստատուն կերպով, քան անկարգությունները
09:48
and involve large numbers of people,
239
573000
2000
ներառելով մարդկանց լայն զանգվածներ,
09:50
not just this pair of individuals smiling at each other in the subway car?
240
575000
3000
և ոչ միայն մետրոյում ժպտացող մի զույգ:
09:53
Maybe there's a kind of below the surface, quiet riot
241
578000
3000
Գուցե գոյություն ունի մեկ այլ թաքնված ապստամբություն,
09:56
that animates us all the time.
242
581000
2000
որն անըդհատ աշխուժացնում է մեզ:
09:58
Maybe there are emotional stampedes
243
583000
2000
Գուցե կա զգայական խուճապ,
10:00
that ripple through social networks.
244
585000
2000
որն ալեծվում է սոցիալական ցանցերում:
10:02
Maybe, in fact, emotions have a collective existence,
245
587000
3000
Միգուցե, զգացմունքներն ունեն կոլեկտիվ գոյություն,
10:05
not just an individual existence.
246
590000
2000
և ոչ միայն անհատական:
10:07
And this is one of the first images we made to study this phenomenon.
247
592000
3000
Սա առաջին պատկերներից մեկն է, որն արել ենք այս ֆենոմենն ուսումնասիրելու ժամանակ:
10:10
Again, a social network,
248
595000
2000
Կրկին, սոցիալական ցանց,
10:12
but now we color the people yellow if they're happy
249
597000
3000
բայց այժմ դեղինով նշված են երջանիկ մարդիկ,
10:15
and blue if they're sad and green in between.
250
600000
3000
կապույտով` տխուր և կանաչով` դրանց միջև գտնվող մարդիկ:
10:18
And if you look at this image, you can right away see
251
603000
2000
Եթե նայեք այս պատկերին, ակնհայտորեն կտեսնեք
10:20
clusters of happy and unhappy people,
252
605000
2000
երջանիկ և դժբախտ մարդկանց խմբերը,
10:22
again, spreading to three degrees of separation.
253
607000
2000
կրկին բաժանված երեք աստիճաններով:
10:24
And you might form the intuition
254
609000
2000
Եվ դուք միգուցե կմտածեք, որ
10:26
that the unhappy people
255
611000
2000
դժբախտ մարդիկ
10:28
occupy a different structural location within the network.
256
613000
3000
կառուցվածքային տարբեր դիրքեր են գրավում ցանցում:
10:31
There's a middle and an edge to this network,
257
616000
2000
Կան միջին մասեր և ծայրեր,
10:33
and the unhappy people seem to be
258
618000
2000
և դժբախտ մարդիկ կարծես թե
10:35
located at the edges.
259
620000
2000
ծայրերում են:
10:37
So to invoke another metaphor,
260
622000
2000
Այլ կերպ ասած,
10:39
if you imagine social networks as a kind of
261
624000
2000
եթե պատկերացնենք սոցիալական ցանցը որպես
10:41
vast fabric of humanity --
262
626000
2000
մարդկության մեծ գոյացություն,
10:43
I'm connected to you and you to her, on out endlessly into the distance --
263
628000
3000
ես կապված եմ քեզ հետ, դու` նրա, մինչ անվերջություն,
10:46
this fabric is actually like
264
631000
2000
այս կառույցն իրականում կնմանվի
10:48
an old-fashioned American quilt,
265
633000
2000
ամերիկյան հնաոճ մգդակած վերմակի,
10:50
and it has patches on it: happy and unhappy patches.
266
635000
3000
և այն կազմված է երջանիկ և դժբախտ կտորներից:
10:53
And whether you become happy or not
267
638000
2000
Եվ քո երջանիկ լինել կամ չլինելը
10:55
depends in part on whether you occupy a happy patch.
268
640000
3000
կախված է, թե որ կտորի վրա ես դու գտնվում:
10:58
(Laughter)
269
643000
2000
(Ծիծաղ)
11:00
So, this work with emotions,
270
645000
3000
Այսպիսով, սա ճիշտ է զգացմունքների դեպքում
11:03
which are so fundamental,
271
648000
2000
որոնք այնքան հիմնավոր են,
11:05
then got us to thinking about: Maybe
272
650000
2000
և դա ստիպում է մեզ մտածել, որ հավանաբար
11:07
the fundamental causes of human social networks
273
652000
2000
մարդկանց սոցիալական ցանցեր կազմելու պատճառը
11:09
are somehow encoded in our genes.
274
654000
2000
ինչ-որ կերպ ներառված է մեր գեներում:
11:11
Because human social networks, whenever they are mapped,
275
656000
3000
Որովհետև մարդկանց սոցիալական ցանցերը, երբ նայում ես դրանց,
11:14
always kind of look like this:
276
659000
2000
միշտ ունեն այս նույն տեսքը,
11:16
the picture of the network.
277
661000
2000
այս պատկերը:
11:18
But they never look like this.
278
663000
2000
Դրանք երբեք այսպիսի տեսք չունեն:
11:20
Why do they not look like this?
279
665000
2000
Ինչու՞ դրանք այսպիսի տեսք չունեն:
11:22
Why don't we form human social networks
280
667000
2000
Ինչու՞ մենք չենք կառուցում սոցիալական ցանցեր
11:24
that look like a regular lattice?
281
669000
2000
կանոնավոր վանդակի նմանությամբ:
11:26
Well, the striking patterns of human social networks,
282
671000
3000
Սոցիալական ցանցերի զարմանալի տեսքը,
11:29
their ubiquity and their apparent purpose
283
674000
3000
նրանց տարածվածությունը և ակնհայտ նպատակը
11:32
beg questions about whether we evolved to have
284
677000
2000
հարց է առաջանում, արդյոք մենք հատուկ զարգացել ենք
11:34
human social networks in the first place,
285
679000
2000
որպեսզի ունենանք սոցիալական ցանցեր,
11:36
and whether we evolved to form networks
286
681000
2000
և արդյոք մենք զարգացել ենք որպեսզի ունենանք ցանցեր
11:38
with a particular structure.
287
683000
2000
որոշակի կառուցվածքով:
11:40
And notice first of all -- so, to understand this, though,
288
685000
2000
Եվ նկատեք` առաջին հերթին ... Եվ սա հասկանալու համար,
11:42
we need to dissect network structure a little bit first --
289
687000
3000
մեզ անհրաժեշտ է նախ ուսումնասիրել ցանցերի կառուցվածքը:
11:45
and notice that every person in this network
290
690000
2000
Նկատենք, որ ցանցի յուրաքանչյուր մասնակից
11:47
has exactly the same structural location as every other person.
291
692000
3000
ունի ամբողջովին նույն կառուցվածքային դիրքը, ինչ մնացածը:
11:50
But that's not the case with real networks.
292
695000
3000
Բայց իրական ցանցերի դեպքում այդպես չէ:
11:53
So, for example, here is a real network of college students
293
698000
2000
Օրինակ, ահա մի էլիտար հյուսիսարևելյան համալսարանի
11:55
at an elite northeastern university.
294
700000
3000
ուսանողների իրական ցանց:
11:58
And now I'm highlighting a few dots.
295
703000
2000
Եվ այժմ ես ընդգծում եմ մի քանի կետեր,
12:00
If you look here at the dots,
296
705000
2000
և եթե դուք նայեք նրանց,
12:02
compare node B in the upper left
297
707000
2000
համեմատեք ձախ վերևում գտնվող B հանգույցը,
12:04
to node D in the far right;
298
709000
2000
աջ ծայրում գտվող D հանգույցի հետ:
12:06
B has four friends coming out from him
299
711000
2000
B-ն ունի իր հետ կապված չորս ընկեր:
12:08
and D has six friends coming out from him.
300
713000
3000
Իսկ D-ն ունի վեց ընկեր:
12:11
And so, those two individuals have different numbers of friends.
301
716000
3000
Այդպիսով, այս երկու անհատներն ունեն տարբեր քանակի ընկերներ:
12:14
That's very obvious, we all know that.
302
719000
2000
Դա ակնհայտ է, մենք բոլորս գիտենք դա:
12:16
But certain other aspects
303
721000
2000
Բայց սոցիալական ցանցի որոշ այլ
12:18
of social network structure are not so obvious.
304
723000
2000
կողմեր այդքան էլ ակնհայտ չեն:
12:20
Compare node B in the upper left to node A in the lower left.
305
725000
3000
Համեմատենք ձախ վերևի B հանգույցը ձախ ներքևում գտնվող A հանգույցի հետ:
12:23
Now, those people both have four friends,
306
728000
3000
Այս երկու մարդիկ ունեն չորս ընկեր,
12:26
but A's friends all know each other,
307
731000
2000
բայց A-ի ընկերները ճանաչում են միմյանց,
12:28
and B's friends do not.
308
733000
2000
իսկ B-ի ընկերները` ոչ:
12:30
So the friend of a friend of A's
309
735000
2000
Այսպիսով, A-ի ընկերոջ ընկերը,
12:32
is, back again, a friend of A's,
310
737000
2000
կրկին A-ի ընկերն է,
12:34
whereas the friend of a friend of B's is not a friend of B's,
311
739000
2000
այն ժամանակ, երբ B-ի ընկերոջ ընկերը B-ի ընկերը չէ,
12:36
but is farther away in the network.
312
741000
2000
այլ բավական հեռու է ցանցում:
12:38
This is known as transitivity in networks.
313
743000
3000
Այն հայտնի է որպես «անցումներ ցանցում»:
12:41
And, finally, compare nodes C and D:
314
746000
2000
Ի վերջո, համեմատենք C և D հանգույցները:
12:43
C and D both have six friends.
315
748000
3000
Նրանցից յուրաքանչյուրն ունի վեց ընկեր:
12:46
If you talk to them, and you said, "What is your social life like?"
316
751000
3000
Եթե դուք զրուցեք նրանց հետ և հարցնեք. «Ինչպիսի՞ն է ձեր սոցիալական կյանքը»,
12:49
they would say, "I've got six friends.
317
754000
2000
նրանք կասեն. «Ես ունեմ վեց ընկեր:
12:51
That's my social experience."
318
756000
2000
Ահա իմ սոցիալական շփման փորձը»:
12:53
But now we, with a bird's eye view looking at this network,
319
758000
3000
Բայց մենք, առավել ընդհանրական դիտարկելով այս ցանցը,
12:56
can see that they occupy very different social worlds.
320
761000
3000
կարող ենք տեսնել, որ սոցիալական աշխարհում նրանք տարբեր դիրքեր են զբաղեցնում:
12:59
And I can cultivate that intuition in you by just asking you:
321
764000
2000
Եվ ես կարող եմ զարգացնել այդ ինտուիցիան պարզապես հարցնելով.
13:01
Who would you rather be
322
766000
2000
Ի՞նչ կլինի ձեզ հետ
13:03
if a deadly germ was spreading through the network?
323
768000
2000
եթե մահացու վտանգ տարածվի ցանցի միջոցով:
13:05
Would you rather be C or D?
324
770000
3000
Դուք կնախընտրեք լինել C-ն՞, թե՞ D-ն:
13:08
You'd rather be D, on the edge of the network.
325
773000
2000
Դուք հավանաբար կուզենաք լինել D-ն, ցանցի ծայրում:
13:10
And now who would you rather be
326
775000
2000
Իսկ ո՞ր տեղում կնախընտրեք լինել,
13:12
if a juicy piece of gossip -- not about you --
327
777000
3000
եթե բամբասանքների մի «հյութեղ» ալիք, ոչ ձեր մասին,
13:15
was spreading through the network? (Laughter)
328
780000
2000
տարածվելու լիներ ցանցի միջոցով:
13:17
Now, you would rather be C.
329
782000
2000
Այս դեպքում դուք հավանաբար կնախընտրեիք լինել C-ն:
13:19
So different structural locations
330
784000
2000
Այսպիսով կառուցվածքային տարբեր դիրքեր
13:21
have different implications for your life.
331
786000
2000
տարբեր ազդեցություններ են ունենում ձեր կյանքի վրա:
13:23
And, in fact, when we did some experiments looking at this,
332
788000
3000
Եվ, իրականում, երբ մենք կատարեցինք որոշակի փորձեր,
13:26
what we found is that 46 percent of the variation
333
791000
3000
բացահայտեցինք, որ ձեր ընկերների քանակի տատանումների
13:29
in how many friends you have
334
794000
2000
46 տոկոսը բացատրվում է
13:31
is explained by your genes.
335
796000
2000
ձեր գեներով:
13:33
And this is not surprising. We know that some people are born shy
336
798000
3000
Բայց սա տարօրինակ չէ: Մենք գիտենք, որ որոշ մարդիկ ծնվում են ամաչկոտ
13:36
and some are born gregarious. That's obvious.
337
801000
3000
իսկ որոշները` շփվող: Դա ակնհայտ է:
13:39
But we also found some non-obvious things.
338
804000
2000
Բայց մենք հայտնաբերեցինք որոշ ոչ այդքան ակնհայտ բաներ:
13:41
For instance, 47 percent in the variation
339
806000
3000
Օրինակ, ձեր ընկերների միյանց ճանաչելու
13:44
in whether your friends know each other
340
809000
2000
կամ չճանաչելու տատանումների 47 տոկոսը
13:46
is attributable to your genes.
341
811000
2000
կարելի է վերագրել ձեր գեներին։
13:48
Whether your friends know each other
342
813000
2000
Ձեր ընկերների միմյանց ճանաչելը
13:50
has not just to do with their genes, but with yours.
343
815000
3000
ոչ միայն կապված է նրանց գեների հետ, այլ նաև ձեր:
13:53
And we think the reason for this is that some people
344
818000
2000
Եվ մենք կարծում ենք, որ սրա պատճառն այն է, որ որոշ մարդիկ
13:55
like to introduce their friends to each other -- you know who you are --
345
820000
3000
սիրում են ներկայացնել իրենց ընկերներին միմյանց,
13:58
and others of you keep them apart and don't introduce your friends to each other.
346
823000
3000
և մնացածները հեռու են պահում իրենց և չեն ծանոթացնում իրենց ընկերներին միմյանց:
14:01
And so some people knit together the networks around them,
347
826000
3000
Այդպիսով որոշ մարդիկ իրենց շուրջը ցանց են հյուսում`
14:04
creating a kind of dense web of ties
348
829000
2000
ստեղծելով հարաբերությունների խիտ ցանց,
14:06
in which they're comfortably embedded.
349
831000
2000
որում նրանք շատ հարմարավետորեն ներգրավված են:
14:08
And finally, we even found that
350
833000
2000
Եվ, ի վերջո, մենք նույնիսկ գտանք, որ
14:10
30 percent of the variation
351
835000
2000
մարդկանց ցանցի մեջտեղում
14:12
in whether or not people are in the middle or on the edge of the network
352
837000
3000
կամ ծայրերում գտնվելու տատանումների 30 տոկոսը
14:15
can also be attributed to their genes.
353
840000
2000
նույնպես կարելի է վերագրել նրանց գեներին:
14:17
So whether you find yourself in the middle or on the edge
354
842000
2000
Ցանցի մեջտեղում կամ ծայրերում ձեր գտնվելը
14:19
is also partially heritable.
355
844000
3000
մասամբ ժառանգական է:
14:22
Now, what is the point of this?
356
847000
3000
Իսկ ինչու՞մն է սրա իմաստը:
14:25
How does this help us understand?
357
850000
2000
Ինչպե՞ս է այն օգնում մեզ աշխարհը հասկանալ:
14:27
How does this help us
358
852000
2000
Ինչպե՞ս է այն օգնում մեզ բացահայտել որոշ
14:29
figure out some of the problems that are affecting us these days?
359
854000
3000
խնդիրներ, որոնք ազդում են մեզ վրա այս օրերին:
14:33
Well, the argument I'd like to make is that networks have value.
360
858000
3000
Այն փաստարկը, որ կցանկանայի առաջ բերել, այն է, ցանցերն ունեն արժեքներ:
14:36
They are a kind of social capital.
361
861000
3000
Նրանք, այսպես ասած, սոցիալական կապիտալ են:
14:39
New properties emerge
362
864000
2000
Նոր հատկություններ են ստեղծվում,
14:41
because of our embeddedness in social networks,
363
866000
2000
սոցիալական ցանցերում մեր ներգրավվածության պատճառով,
14:43
and these properties inhere
364
868000
3000
և այս հատկություններն անբաժան են
14:46
in the structure of the networks,
365
871000
2000
ցանցերի կառուցվածքից,
14:48
not just in the individuals within them.
366
873000
2000
և ոչ միայն նրանցում գտնվող անհատներից:
14:50
So think about these two common objects.
367
875000
2000
Խորհեք այս երկու ընդհանուր բաների մասին:
14:52
They're both made of carbon,
368
877000
2000
Նրանք երկուսն էլ պատրաստված են ածխածնից
14:54
and yet one of them has carbon atoms in it
369
879000
3000
սակայն նրանցից մեկն ունի ածխածնի ատոմներ,
14:57
that are arranged in one particular way -- on the left --
370
882000
3000
որոնք դասավորված են որոշակի օրինաչափությամբ, ձախ կողմում
15:00
and you get graphite, which is soft and dark.
371
885000
3000
և դուք ունենում եք գրաֆիտ, որը փափուկ է և մուգ:
15:03
But if you take the same carbon atoms
372
888000
2000
Բայց եթե դուք վերցնեք միևնույն ածխածնի ատոմները
15:05
and interconnect them a different way,
373
890000
2000
և կապակցեք դրանք այլ կերպ,
15:07
you get diamond, which is clear and hard.
374
892000
3000
դուք կստանաք ադամանդ, որը մաքուր է և կարծր:
15:10
And those properties of softness and hardness and darkness and clearness
375
895000
3000
Եվ, փափկության և կարծրության, մուգ գույնի և պարզության հատկությունները
15:13
do not reside in the carbon atoms;
376
898000
2000
չեն գտնվում ածխածնի ատոմների մեջ:
15:15
they reside in the interconnections between the carbon atoms,
377
900000
3000
Նրանք գտնվում են ածխածնի ատոմների փոխկապվածության մեջ,
15:18
or at least arise because of the
378
903000
2000
կամ ի վերջո առաջանում են
15:20
interconnections between the carbon atoms.
379
905000
2000
ածխածնի ատոմների փոխկապվածություններից:
15:22
So, similarly, the pattern of connections among people
380
907000
3000
Նմանապես, մարդկանց միջև գոյություն ունեցող համակցումները
15:25
confers upon the groups of people
381
910000
3000
օժտում են մարդկանց խմբերին
15:28
different properties.
382
913000
2000
տարբեր հատկություններով:
15:30
It is the ties between people
383
915000
2000
Մարդկանց միջև կապերը
15:32
that makes the whole greater than the sum of its parts.
384
917000
3000
թույլ են տալիս, որ ամբողջն լինի ավելի քանի մասերի համադրում:
15:35
And so it is not just what's happening to these people --
385
920000
3000
Եվ սա միայն այն մարդկանց չի վերաբերում...
15:38
whether they're losing weight or gaining weight, or becoming rich or becoming poor,
386
923000
3000
արդյոք նրանք նիհարում են, թե` գիրանում, հարստանում, թե` աղքատանում,
15:41
or becoming happy or not becoming happy -- that affects us;
387
926000
3000
երջանկանում, թե` դժբախտանում...այն ազդում է մեզ վրա,
15:44
it's also the actual architecture
388
929000
2000
այն նաև մեզ շրջապատող կապերի
15:46
of the ties around us.
389
931000
2000
իրական կառուցվածք է:
15:48
Our experience of the world
390
933000
2000
Աշխարհի վերաբերյալ մեր փորձը
15:50
depends on the actual structure
391
935000
2000
կախված է այն ցանցերի փաստացի կառուցվածքից,
15:52
of the networks in which we're residing
392
937000
2000
որոնցում մենք բնակվում ենք
15:54
and on all the kinds of things that ripple and flow
393
939000
3000
և նաև ցանցում բոլոր ծածանվող
15:57
through the network.
394
942000
2000
և ընթացող իրադարձություններից:
16:00
Now, the reason, I think, that this is the case
395
945000
3000
Եվ կարծում եմ սրա պատճառն այն է,
16:03
is that human beings assemble themselves
396
948000
2000
որ մարդիկ միավորվում են
16:05
and form a kind of superorganism.
397
950000
3000
և ստեղծում են գերօրգանիզմի մի տեսակ:
16:09
Now, a superorganism is a collection of individuals
398
954000
3000
Այդ գերօրգանիզմն անհատների համախումբ է,
16:12
which show or evince behaviors or phenomena
399
957000
3000
որը ցույց է տալիս կամ բացահայտում է վարքագծեր և երևույթներ,
16:15
that are not reducible to the study of individuals
400
960000
3000
որոնք չեն երևում մարդկանց ուսումնասիրման ժամանակ
16:18
and that must be understood by reference to,
401
963000
2000
և դրանք հասկանալի են դառնում միայն
16:20
and by studying, the collective.
402
965000
2000
համընդհանուրն ուսումնասիրելիս,
16:22
Like, for example, a hive of bees
403
967000
3000
ինչպես, օրինակ, մեղուների պարսը,
16:25
that's finding a new nesting site,
404
970000
3000
որը նոր փեթակի տեղ է փնտրում,
16:28
or a flock of birds that's evading a predator,
405
973000
2000
կամ թռչունների երամը, որը փախչում է գիշատչից,
16:30
or a flock of birds that's able to pool its wisdom
406
975000
3000
կամ թռչունների երամը, որ ընդունակ է միավորել իրենց իմաստությունը
16:33
and navigate and find a tiny speck
407
978000
2000
և ուղղորդվել ու գտնել Խաղաղ օվկիանոսի
16:35
of an island in the middle of the Pacific,
408
980000
2000
մեջտեղում գտնվող մի փոքրիկ կղզի,
16:37
or a pack of wolves that's able
409
982000
2000
կամ գայլերի խումբը, որն ընդունակ է
16:39
to bring down larger prey.
410
984000
3000
մեծ որսի դուրս գալ:
16:42
Superorganisms have properties
411
987000
2000
Գերօրգանիզմներն ունեն հատկություններ,
16:44
that cannot be understood just by studying the individuals.
412
989000
3000
որոնք չեն կարող բացատրվել պարզապես անհատներին ուսումնասիրելով:
16:47
I think understanding social networks
413
992000
2000
Կարծում եմ հասկանալը, թե ինչպես են
16:49
and how they form and operate
414
994000
2000
սոցիալական ցանցերը կազմված և ինչպես են դրանք գործում
16:51
can help us understand not just health and emotions
415
996000
3000
կարող է օգնել մեզ հասկանալ, ոչ միայն առողջական հարցեր և հույզեր,
16:54
but all kinds of other phenomena --
416
999000
2000
այլ բոլոր տեսակի երևույթներ,
16:56
like crime, and warfare,
417
1001000
2000
ինչպիսին են հանցագործությունը և պատերազմը,
16:58
and economic phenomena like bank runs
418
1003000
2000
և տնտեսական երևույթները, ինչպես բանկերի գործունեությունը
17:00
and market crashes
419
1005000
2000
և շուկայի անկումները
17:02
and the adoption of innovation
420
1007000
2000
և նորարարությունները
17:04
and the spread of product adoption.
421
1009000
2000
և նոր ապրանքների տարածումը:
17:06
Now, look at this.
422
1011000
2000
Այժմ, տեսեք,
17:09
I think we form social networks
423
1014000
2000
ես կարծում եմ, որ մենք ստեղծում ենք սոցիալական ցանցեր,
17:11
because the benefits of a connected life
424
1016000
2000
քանի որ փոխկապված կյանքի առավելությունները
17:13
outweigh the costs.
425
1018000
3000
գերազանցում են ծախսերը:
17:16
If I was always violent towards you
426
1021000
2000
Եթե ես միշտ կոպիտ լինեի ձեր հանդեպ
17:18
or gave you misinformation
427
1023000
2000
կամ տրամադրեի ձեզ ապակողմնորոշիչ տեղեկատվություն
17:20
or made you sad or infected you with deadly germs,
428
1025000
3000
կամ ձեզ տխրեցնեի, կամ վարակեի ձեզ մահացու հիվանդությամբ,
17:23
you would cut the ties to me,
429
1028000
2000
դուք կխզեիք կապերն ինձ հետ,
17:25
and the network would disintegrate.
430
1030000
2000
և ցանցը կմասնատվեր:
17:27
So the spread of good and valuable things
431
1032000
3000
Այսպիսով լավ և արժեքավոր բաների տարածումը
17:30
is required to sustain and nourish social networks.
432
1035000
3000
պահանջվում է, որպեսզի սոցիալական ցանցեը պահպանվեն և սնուցվեն:
17:34
Similarly, social networks are required
433
1039000
2000
Նմանապես, սոցիալական ցանցերն անհրաժեշտ են,
17:36
for the spread of good and valuable things,
434
1041000
3000
որպեսզի տարածենք լավ և արժեքավոր բաները,
17:39
like love and kindness
435
1044000
2000
ինչպես են սերն ու բարությունը,
17:41
and happiness and altruism
436
1046000
2000
երջանկությունը և ալտրուիզմը
17:43
and ideas.
437
1048000
2000
և մտքերը:
17:45
I think, in fact, that if we realized
438
1050000
2000
Կարծում եմ, եթե մենք գիտակցենք,
17:47
how valuable social networks are,
439
1052000
2000
թե ինչքան արժեքավոր են սոցիալական ցանցերը,
17:49
we'd spend a lot more time nourishing them and sustaining them,
440
1054000
3000
մենք ավելի շատ ժամանակ կհատկացնենք դրանք սնելու և կայունացնելու համար,
17:52
because I think social networks
441
1057000
2000
քանի որ կարծում եմ, որ սոցիալական ցանցերը
17:54
are fundamentally related to goodness.
442
1059000
3000
հիմնովին կապված են բարության հետ:
17:57
And what I think the world needs now
443
1062000
2000
Եվ ես կարծում եմ, որ աշխարհն այժմ
17:59
is more connections.
444
1064000
2000
ավելի շատ կապերի կարիք ունի:
18:01
Thank you.
445
1066000
2000
Շնորհակալություն։
18:03
(Applause)
446
1068000
3000
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Nicholas Christakis - Physician, social scientistNicholas Christakis explores how the large-scale, face-to-face social networks in which we are embedded affect our lives, and what we can do to take advantage of this fact.
Why you should listen
People aren't merely social animals in the usual sense, for we don't just live in groups. We live in networks -- and we have done so ever since we emerged from the African savannah. Via intricately branching paths tracing out cascading family connections, friendship ties, and work relationships, we are interconnected to hundreds or even thousands of specific people, most of whom we do not know. We affect them and they affect us.
Nicholas Christakis' work examines the biological, psychological, sociological, and mathematical rules that govern how we form these social networks, and the rules that govern how they shape our lives. His work shows how phenomena as diverse as obesity, smoking, emotions, ideas, germs, and altruism can spread through our social ties, and how genes can partially underlie our creation of social ties to begin with. His work also sheds light on how we might take advantage of an understanding of social networks to make the world a better place.
At Yale, Christakis is a Professor of Social and Natural Science, and he directs a diverse research group in the field of biosocial science, primarily investigating social networks. His popular undergraduate course "Health of the Public" is available as a podcast. His book, Connected, co-authored with James H. Fowler, appeared in 2009, and has been translated into 20 languages. In 2009, he was named by Time magazine to its annual list of the 100 most influential people in the world, and also, in 2009 and 2010, by Foreign Policy magazine to its list of 100 top global thinkers
Nicholas Christakis | Speaker | TED.com