TED2006
Dan Dennett: Let's teach religion -- all religion -- in schools
დენ დენეტი: ვასწავლოთ რელიგია, ყველა რელიგია სკოლებში
Filmed:
Readability: 3.9
3,728,395 views
ფილოსოფოსი დენ დენეტი მოგვიწოდებს ყველა რელიგია ვასწავლოთ სკოლებში, იმისთვის რომ გავიგოთ მისი ხასიათი, როგორც ბუნებრივი მოვლენისა. შემდეგ ის განიხილავს ცხოვრების არსს და ეწინააღმდეგება მტკიცებას, რომ მორალურობისთვის საჭიროა ევოლუციის უარყოფა.
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientist
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
It's wonderful to be back.
0
1000
3000
მიხარია დაბრუნება.
00:29
I love this wonderful gathering.
1
4000
3000
მიყვარს ეს შესანიშნავი შეხვედრები
00:32
And you must be wondering, "What on Earth?
2
7000
2000
თქვენ ალბათ ფიქრობთ: "რა არის ეს,
00:34
Have they put up the wrong slide?"
3
9000
2000
არასწორი სლაიდი გაუშვეს?"
00:36
No, no.
4
11000
2000
არა, არა.
00:38
Look at this magnificent beast and ask the question -- who designed it?
5
13000
7000
შეხედეთ ამ არაჩვეულებრივ ცხოველს
ისმის კითხვა: ვინ შექმნა ის?
ისმის კითხვა: ვინ შექმნა ის?
00:45
This is TED.
6
20000
2000
ეს TED-ია.
00:47
This is Technology, Entertainment, Design and there's a dairy cow.
7
22000
7000
ეს არის ტექნოლოგია, გართობა და დიზაინი
და აქ არის მეწველი ძროხა.
და აქ არის მეწველი ძროხა.
00:54
It's a quite wonderfully designed animal.
8
29000
4000
საკმაოდ შესანიშნავად შექმნილი ცხოველია.
00:58
And I was thinking, how do I introduce this?
9
33000
2000
ვფიქრობდი როგორ წარმედგინა ის?
01:00
And I thought, well, maybe that old doggerel by Joyce Kilmer,
10
35000
5000
და ვიფიქრე,
შეიძლება იმ ძველი ჯოის კილმერის ლექსით:
შეიძლება იმ ძველი ჯოის კილმერის ლექსით:
01:05
you know: "Poems are made by fools like me,
11
40000
2000
"პოემებს ქმნიან ჩემნაირი სულელები,
01:07
but only God can make a tree."
12
42000
2000
მაგრამ ხის შექმნა მხოლოდ ღმერთს შეუძლია."
01:09
And you might say, "Well, God designed the cow."
13
44000
3000
და თქვენ შეიძლება თქვათ:
"ღმერთმა შექმნა ძროხა."
"ღმერთმა შექმნა ძროხა."
01:12
But, of course, God got a lot of help.
14
47000
3000
მაგრამ რა თქმა უნდა
ღმერთს ბევრი დაეხმარა ამაში.
ღმერთს ბევრი დაეხმარა ამაში.
01:16
This is the ancestor of cattle.
15
51000
3000
ეს არის ძროხის წინაპარი.
01:19
This is the Oryx.
16
54000
2000
ეს არის ანტილოპა
01:21
And it was designed by natural selection,
17
56000
2000
და ის შეიქმნა ბუნებრივი გადარჩევის გზით,
01:23
the process of natural selection, over many millions of years.
18
58000
4000
ბუნებრივი გადარჩევის გზით,
ბევრი მილიონი წლის მანძილზე.
ბევრი მილიონი წლის მანძილზე.
01:27
And then it became domesticated thousands of years ago.
19
62000
5000
შემდეგ ის იქნა მოშინაურებული,
ათასობით წლის წინ.
ათასობით წლის წინ.
01:32
And human beings became its stewards,
20
67000
5000
და ადამიანები გახდნენ მისი ზედამხედველები,
01:37
and, without even knowing what they were doing,
21
72000
2000
და არც კი იცოდნენ ისე ეტაპობრივად
01:39
they gradually redesigned it and redesigned it and redesigned it.
22
74000
4000
ცვლიდნენ, ცვლიდნენ და ცვლიდნენ
01:43
And then, more recently, they really began
23
78000
3000
და შემდეგ, უკვე ბოლო დროს, დაიწყეს
01:46
to do sort of reverse engineering on this beast
24
81000
3000
ამ ცხოველის უკუ-ინჟინერია
01:49
and figure out just what the parts were, how they worked
25
84000
3000
რომ გაერკვიათ რა ნაწილებისგან შედგება,
როგორ მუშაობენ ისინი
როგორ მუშაობენ ისინი
01:52
and how they might be optimized -- how they might be made better.
26
87000
4000
და როგორ შეიძლება მათი ოპტიმიზება
და გაუმჯობესება.
და გაუმჯობესება.
01:57
Now why am I talking about cows?
27
92000
3000
მაშ, რატომ ვლაპარაკობ ძროხებზე?
02:01
Because I want to say that much the same thing is true of religions.
28
96000
4000
ამით იმის თქმა მინდა,
რომ იგივესთან გვაქვს საქმე,
რომ იგივესთან გვაქვს საქმე,
02:06
Religions are natural phenomena.
29
101000
3000
რელიგიების შემთხვევაშიც
რელიგიები ბუნებრივი მოვლენაა.
რელიგიები ბუნებრივი მოვლენაა.
02:09
They're just as natural as cows.
30
104000
2000
ისენი ისეთივე ბუნებრივია, როგორც ძროხები.
02:11
They have evolved over millennia.
31
106000
4000
მათ ათასწლეულების განმავლობაში
განიცადეს ევოლუცია
განიცადეს ევოლუცია
02:15
They have a biological base, just like the Oryx.
32
110000
5000
მათ აქვთ ბიოლოგიური საფუძველი
ისევე როგორც ანტილოპას.
ისევე როგორც ანტილოპას.
02:20
They have become domesticated, and human beings
33
115000
3000
ისინი იქნენ მოშინაურებულები
და ადამიანები ცვლიდნენ
და ადამიანები ცვლიდნენ
02:23
have been redesigning their religions for thousands of years.
34
118000
5000
საკუთარ რელიგიებს ათასწლეულების მანძილზე.
02:29
This is TED, and I want to talk about design.
35
124000
4000
ეს არის TED
და მე აქ მინდა ვისაუბრო დიზაინზე.
და მე აქ მინდა ვისაუბრო დიზაინზე.
02:33
Because what I've been doing for the last four years,
36
128000
2000
იმიტომ რომ მას შემდეგ
რაც პირველად მნახეთ
რაც პირველად მნახეთ
02:36
really since the first time you saw me -- some of you saw me at TED
37
131000
2000
ზოგმა სწორედ აქ TED-ში
რელიგიაზე საუბრისას
რელიგიაზე საუბრისას
02:38
when I was talking about religion, and in the last four years
38
133000
4000
მას შემდეგ, ბოლო 4 წელი,
02:42
I've been working just about non-stop on this topic.
39
137000
3000
გაუჩერებლივ ვმუშაობდი ამ საკითხზე.
02:45
And you might say it's about the reverse engineering of religions.
40
140000
5000
შეიძლება ითქვას
რელიგიების უკუ-ინჟინერიაზე.
რელიგიების უკუ-ინჟინერიაზე.
02:51
Now that very idea, I think, strikes terror in many people,
41
146000
6000
ვფიქრობ ეს აზრი, ბევრში შიშს აღძრავს
02:57
or anger, or anxiety of one sort or another.
42
152000
5000
ან სიბრაზეს იწვევს,
ან ამა თუ იმ სახის აღელვებას
ან ამა თუ იმ სახის აღელვებას
03:02
And that is the spell that I want to break.
43
157000
3000
და მე მინდა ეს დამოკიდებულება დავამსხვრიო.
03:05
I want to say, no, religions are an important natural phenomenon.
44
160000
4000
მინდა გითხრათ, რომ რელიგიები არის
მნიშვნელოვანი ბუნებრივი მოვლენა.
მნიშვნელოვანი ბუნებრივი მოვლენა.
03:09
We should study them with the same intensity
45
164000
3000
ჩვენ უნდა შევისწავლოთ ისინი
იმავე ინტენსივობით,
იმავე ინტენსივობით,
03:12
that we study all the other important natural phenomena,
46
167000
3000
რითაც ყველა სხვა
მნიშვნელოვან ბუნებრივ მოვლენას ვსწავლობთ
მნიშვნელოვან ბუნებრივ მოვლენას ვსწავლობთ
03:15
like global warming, as we heard so eloquently last night from Al Gore.
47
170000
4000
როგორც მაგალითად, გლობალური დათბობა,
რაც ალ გორისგან წინა ღამეს მოვისმინეთ.
რაც ალ გორისგან წინა ღამეს მოვისმინეთ.
03:19
Today's religions are brilliantly designed -- brilliantly designed.
48
174000
5000
დღევანდელი რელიგიები
მშვენივრად არიან შექმნილები, მშვენივრად
მშვენივრად არიან შექმნილები, მშვენივრად
03:24
They're immensely powerful social institutions
49
179000
4000
ისინი მძლავრი სოციალური ინსტიტუციებია
03:28
and many of their features can be traced back to earlier features
50
183000
6000
და შეიძლება ბევრი მათი თვისების ადრეული
მახასიათებლები იქნას მიკვლეული.
მახასიათებლები იქნას მიკვლეული.
03:34
that we can really make sense of by reverse engineering.
51
189000
4000
ამის გაგება უკუ-ინჟინერიით
რეალურად შეგვიძლია.
რეალურად შეგვიძლია.
03:39
And, as with the cow, there's a mixture of evolutionary design,
52
194000
5000
რაც შეეხება ძროხას,
ეს არის ნაზავი ევოლუციური დიზაინისა,
ეს არის ნაზავი ევოლუციური დიზაინისა,
03:44
designed by natural selection itself, and intelligent design --
53
199000
5000
ბუნებრივი გადარჩევის გზით
და გონივრული დიზაინის,
და გონივრული დიზაინის,
03:49
more or less intelligent design -- and redesigned by human beings
54
204000
4000
მეტ-ნაკლებად გონივრული დიზაინი,
რეკონსტრუირებული ადამიანების მიერ,
რეკონსტრუირებული ადამიანების მიერ,
03:53
who are trying to redesign their religions.
55
208000
4000
რომლებიც ცდილობენ
საკუთარი რელიგიების შეცვლას.
საკუთარი რელიგიების შეცვლას.
03:58
You don't do book talks at TED, but I'm going to have just one slide
56
213000
5000
როგორც წესი TED-ში არ აკეთებენ
წიგნის პრეზენტაციებს,
წიგნის პრეზენტაციებს,
04:03
about my book, because there is one message in it
57
218000
4000
მაგრამ მხოლოდ ერთი სლაიდი ჩემს წიგნზე,
მასში არსებული ერთი გზავნილის გამო,
მასში არსებული ერთი გზავნილის გამო,
04:07
which I think this group really needs to hear.
58
222000
3000
რომელიც ვფიქრობ
აქ მყოფებმა უნდა მოისმინოთ.
აქ მყოფებმა უნდა მოისმინოთ.
04:10
And I would be very interested to get your responses to this.
59
225000
4000
და ძალიან მაინტერესებს
მასზე თქვენი აზრების მოსმენა
მასზე თქვენი აზრების მოსმენა
04:15
It's the one policy proposal that I make in the book,
60
230000
4000
ეს არის ერთი პოლიტიკური წინადადება,
რომელსაც ამ წიგნში ვაკეთებ,
რომელსაც ამ წიგნში ვაკეთებ,
04:19
at this time when I claim not to know enough about religion
61
234000
4000
ამ წუთისთვის როცა საკმარისად არ ვიცი
რელიგიების შესახებ,
რელიგიების შესახებ,
04:23
to know what other policy proposals to make.
62
238000
2000
იმისთვის რომ სხვა წინადადებებიც გავაკეთო.
04:25
And it's one that echoes remarks that you've heard already today.
63
240000
5000
და ეს ეხმაურება იმ შენიშვნებს,
რაც ცოტა ხნის წინ მოისმინეთ.
რაც ცოტა ხნის წინ მოისმინეთ.
04:30
Here's my proposal.
64
245000
2000
ჩემი წინადადება შემდეგში მდგომარეობს,
04:32
I'm going to just take a couple of minutes to explain it --
65
247000
2000
მე დამჭირდება ორი წუთი ამის ასახსნელად.
04:34
education in world religions, on world religions, for all of our children in primary school,
66
249000
7000
რელიგიური განათლება, მსოფლიოს რელიგიებზე
დაწყებითი სკოლის ყველა მოსწავლისთვის.
დაწყებითი სკოლის ყველა მოსწავლისთვის.
04:41
in high school, in public schools, in private schools and in home schooling.
67
256000
4000
საშუალო სკოლაში, საჯარო სკოლაში,
კერძო სკოლაში და საშინაო სწავლისას.
კერძო სკოლაში და საშინაო სწავლისას.
04:46
So what I'm proposing is,
68
261000
2000
მაშ მე გთავაზობთ,
04:48
just as we require reading, writing, arithmetic, American history,
69
263000
6000
ისევე როგორც გვჭირდება კითხვა,
წერა, არითმეტიკა, ისტორია,
წერა, არითმეტიკა, ისტორია,
04:54
so we should have a curriculum on facts
70
269000
4000
ზუსტად ასევე ჩვენ უნდა გვქონდეს
სასწავლო გეგმა ფაქტებზე,
სასწავლო გეგმა ფაქტებზე,
04:58
about all the religions of the world --
71
273000
2000
ყველა რელიგიის შესახებ მსოფლიოში.
05:00
about their history, about their creeds, about their texts,
72
275000
6000
მათ ისტორიაზე, მათ კრედოებზე
და მათ ტექსტებზე.
და მათ ტექსტებზე.
05:06
their music, their symbolisms, their prohibitions, their requirements.
73
281000
4000
მათ მუსიკაზე, მათ სიმბოლიზმზე,
აკრძალვებზე და მოთხოვნებზე.
აკრძალვებზე და მოთხოვნებზე.
05:11
And this should be presented factually, straightforwardly,
74
286000
5000
და ეს წარმოდგენილი უნდა იყოს
ფაქტებით, პირდაპირ,
ფაქტებით, პირდაპირ,
05:16
with no particular spin, to all of the children in the country.
75
291000
6000
ყველანაირი სუბიექტური ინტერპრეტაციის
გარეშე, ყველა ბავშვისთვის ქვეყანაში.
გარეშე, ყველა ბავშვისთვის ქვეყანაში.
05:23
And as long as you teach them that,
76
298000
3000
და იმდენად რამდენადაც
ამას ასწავლით, მხოლოდ ამის შემდეგ
ამას ასწავლით, მხოლოდ ამის შემდეგ
05:26
you can teach them anything else you like.
77
301000
3000
შეგეძლებათ ასწავლოთ ნებისმიერი სხვა რამ,
რაც მოგესურვებათ.
რაც მოგესურვებათ.
05:29
That, I think, is maximal tolerance for religious freedom.
78
304000
5000
ვფიქრობ, ეს არის მაქსიმალური ტოლერანტობა
რელიგიური თავისუფლების მიმართ.
რელიგიური თავისუფლების მიმართ.
05:34
As long as you inform your children about other religions,
79
309000
5000
იმდენად რამდენადაც თქვენი შვილის
ინფორმირებას ახდენთ სხვა რალიგიებზეც,
ინფორმირებას ახდენთ სხვა რალიგიებზეც,
05:39
then you may -- and as early as you like and whatever you like --
80
314000
3000
თქვენ შეგიძლიათ, როცა გინდათ და რაც გინდათ
05:42
teach them whatever creed you want them to learn.
81
317000
3000
რა დოქტრინაც გინდათ ის ასწავლოთ,
05:45
But also let them know about other religions.
82
320000
3000
მაგრამ ასევე აცნობეთ სხვა რელიგიებზეც.
05:48
Now why do I say that?
83
323000
3000
ახლა, რატომ ვამბობ ამას?
05:52
Because democracy depends on an informed citizenship.
84
327000
6000
იმიტომ რომ დემოკრატია,
დამოკიდებულია ინფორმირებულ მოქალაქეებზე.
დამოკიდებულია ინფორმირებულ მოქალაქეებზე.
05:59
Informed consent is the very bedrock
85
334000
3000
ინფორმირებული თანხმობა არის
06:02
of our understanding of democracy.
86
337000
3000
სწორედ ჩვენი გაგებით დემოკრატიის არსი.
06:06
Misinformed consent is not worth it.
87
341000
4000
არაინფორმირებული თანხმობა უღირსი რამ არის.
06:10
It's like a coin flip; it doesn't count really.
88
345000
3000
ის მონეტის აგდებასავით არის,
სინამდვილეში არ ითვლება.
სინამდვილეში არ ითვლება.
06:13
Democracy depends on informed consent.
89
348000
3000
დემოკრატია დამოკიდებულია
ინფორმირებულ თანხმობაზე.
ინფორმირებულ თანხმობაზე.
06:16
This is the way we treat people as responsible adults.
90
351000
4000
ასე ხდება პასუხისმგებლიან
ზრდასრულებთან ურთიერთობა.
ზრდასრულებთან ურთიერთობა.
06:20
Now, children below the age of consent are a special case.
91
355000
8000
თანხმობის ასაკამდე ბავშვები
სპეციფიური შემთხვევაა.
სპეციფიური შემთხვევაა.
06:30
I'm going to use a word that Pastor Rick just used --
92
365000
6000
აქ გამოვიყენებდი სიტყვას,
რომელიც პასტორმა რიკმა გამოიყენა:
რომელიც პასტორმა რიკმა გამოიყენა:
06:36
parents are stewards of their children.
93
371000
2000
მშობლები არიან
შევილების ზედამხედველები.
შევილების ზედამხედველები.
06:38
They don't own them.
94
373000
3000
ისინი არ წარმოადგენენ მათ საკუთრებას.
06:41
You can't own your children.
95
376000
2000
თქვენი შვილი არ არის თქვენ საკუთრება.
06:43
You have a responsibility to the world,
96
378000
3000
თქვენ გაქვთ პასუხისმგებლობა
მსოფლიოს წინაშე,
მსოფლიოს წინაშე,
06:46
to the state, to them, to take care of them right.
97
381000
5000
სახელმწიფოს წინაშე, მათ წინაშე,
რომ სწორად იზრუნოთ მათზე.
რომ სწორად იზრუნოთ მათზე.
06:52
You may teach them whatever creed you think is most important,
98
387000
6000
თქვენ შეიძლება ასწავლოთ მათ ის დოქტრინა,
რაც თვლით რომ ყველაზე მნიშვნელოვანია,
რაც თვლით რომ ყველაზე მნიშვნელოვანია,
06:58
but I say you have a responsibility to let them be informed
99
393000
5000
მაგრამ მე ვიტყოდი, ვალდებული ხართ,
რომ მოახდინოთ მათი ინფორმირება
რომ მოახდინოთ მათი ინფორმირება
07:03
about all the other creeds in the world, too.
100
398000
4000
ასევე ყველა სხვა დოქტრინაზე მსოფლიოში.
07:07
The reason I've taken this time is I've been fascinated to hear
101
402000
4000
მიზეზი რატომაც ამდენი დრო დავხარჯე
ასახსნელად, არის გამაოგნებელი რეაქციები,
ასახსნელად, არის გამაოგნებელი რეაქციები,
07:11
some of the reactions to this.
102
406000
2000
რომლებიც მოვისმინე პასუხად.
07:14
One reviewer for a Roman Catholic newspaper called it "totalitarian."
103
409000
7000
ერთ-ერთმა მიმომხილველმა
კათოლიკური გაზეთიდან,
კათოლიკური გაზეთიდან,
07:21
It strikes me as practically libertarian.
104
416000
4000
ამას "ტოტალიტარიზმი" უწოდა.
მე ეს ლიბერტარიანულად მეჩვენება.
მე ეს ლიბერტარიანულად მეჩვენება.
07:26
Is it totalitarian to require reading, writing and arithmetic?
105
421000
3000
ტოტალიტარიზმია წერა-კითხვის
და არითმეტიკის სწავლების მოთხოვნა?
და არითმეტიკის სწავლების მოთხოვნა?
07:29
I don't think so.
106
424000
2000
არ მგონია.
07:31
All I'm saying is -- facts. Facts only.
107
426000
4000
რასაც ვამბობ,
არის მხოლოდ და მხოლოდ ფაქტები.
არის მხოლოდ და მხოლოდ ფაქტები.
07:35
No values, just facts about all the world's religions.
108
430000
5000
არა ღირებულებები, არამედ მხოლოდ ფაქტები
მსოფლიოს ყველა რელიგიაზე.
მსოფლიოს ყველა რელიგიაზე.
07:41
Another reviewer called it "hilarious."
109
436000
3000
სხვა მიმომხილველმა ეს შეაფასა
როგორც "კომიკური".
როგორც "კომიკური".
07:44
Well, I'm really bothered by the fact
110
439000
4000
მე მართლა მაწუხებს ის ფაქტი,
07:48
that anybody would think that was hilarious.
111
443000
3000
რომ ვიღაც ამას
შეიძლება კომიკურად მიიჩნევდეს.
შეიძლება კომიკურად მიიჩნევდეს.
07:51
It seems to me to be such a plausible,
112
446000
3000
მე ეს აზრი ისე დამაჯერებლად მეჩვენება,
07:55
natural extension of the democratic principles we already have,
113
450000
4000
ბუნებრივ გაგრძელებად იმ დემოკრატიული
პრინციპებისა რაც ჩვენ უკვე გვაქვს,
პრინციპებისა რაც ჩვენ უკვე გვაქვს,
07:59
that I'm shocked to think anybody would find that just ridiculous.
114
454000
6000
რომ შოკირებული ვარ როგორ შეიძლება,
ვინმეს ეს სასაცილოდ მოეჩვენოს.
ვინმეს ეს სასაცილოდ მოეჩვენოს.
08:05
I know many religions are so anxious about preserving the purity
115
460000
7000
მე მესმის, რომ ბევრ რელიგიას
ისე მგზნებარედ სურს საკუთარი რწმენების
ისე მგზნებარედ სურს საკუთარი რწმენების
08:12
of their faith among their children that they are intent
116
467000
5000
სიწმინდეების შემონახვა
საკუთარი შვილებისთვის,
საკუთარი შვილებისთვის,
08:17
on keeping their children ignorant of other faiths.
117
472000
3000
რომ გეგმაში აქვს ბავშვები უვიცები დატოვოს
სხვა რწმენების მიმართ.
სხვა რწმენების მიმართ.
08:22
I don't think that's defensible, but I'd really be pleased
118
477000
4000
არ მგონია ეს გამართლებადი იყოს,
მაგრამ სიამოვნებით მოვისმენდი
მაგრამ სიამოვნებით მოვისმენდი
08:26
to get your answers on that -- any reactions to that -- later.
119
481000
3000
თქვენს პასუხებს ამაზე,
ნებისმიერი რეაქცია ამაზე, მოგვიანებით.
ნებისმიერი რეაქცია ამაზე, მოგვიანებით.
08:29
But now I'm going to move on.
120
484000
2000
ახლა კი განვაგრძობ.
08:31
Back to the cow.
121
486000
2000
დავუბრუნდეთ ძროხას.
08:33
This picture, which I pulled off the web --
122
488000
2000
ეს სურათი, რომელიც ინტერნეტიდან ამოვიღე.
08:36
the fellow on the left is really an important part of this picture.
123
491000
3000
მამაკაცი მარცხნივ,
არის მნიშვნელოვანი კომპონენტი ამ სურათისა
არის მნიშვნელოვანი კომპონენტი ამ სურათისა
08:39
That's the steward.
124
494000
2000
ის არის ზედამხედველი
08:41
Cows couldn't live without human stewards -- they're domesticated.
125
496000
5000
ძროხები ვერ იცხოვრებდნენ
ზედმახედველის გარეშე,
ზედმახედველის გარეშე,
08:46
They're a sort of ectosymbiont.
126
501000
4000
ისინი მოშინაურებულები არიან.
ისინი ერთგვარი ექტოსიმბიოზები არიან.
ისინი ერთგვარი ექტოსიმბიოზები არიან.
08:50
They depend on us for their survival.
127
505000
5000
ისინი დამოკიდებულები არიან ჩვენზე
გადარჩენისთვის.
გადარჩენისთვის.
08:55
And Pastor Rick was just talking about sheep.
128
510000
3000
პასტორი რიკი ცხვრებზე საუბრობდა.
08:58
I'm going to talk about sheep, too.
129
513000
2000
მეც ვაპირებ ცხვრებზე ვისაუბრო.
09:00
There's a lot of serendipitous convergence here.
130
515000
3000
აქ ბევრი ბედნიერი შემთხვევითობა გვაქვს.
09:04
How clever it was of sheep to acquire shepherds!
131
519000
4000
რა ჭკვიანურად მოიქცნენ ცხვრები,
რომ იშოვეს მწყემსები.
რომ იშოვეს მწყემსები.
09:10
Think of what this got them.
132
525000
2000
დაფიქრდით ამით რა მიიღეს.
09:12
They could outsource all their problems --
133
527000
3000
მათ შეძლეს ყველა საკუთარი პრობლემის,
გარე მომსახურებაზე გატანა.
გარე მომსახურებაზე გატანა.
09:15
protection from predators, food finding, health maintenance.
134
530000
5000
მტაცებლებისგან დაცვა,
საჭმლის მოძიება, სამედიცინო მომსახურება.
საჭმლის მოძიება, სამედიცინო მომსახურება.
09:22
The only cost in most flocks is a loss of free mating.
135
537000
6000
ერთადერთი ფასი რასაც იხდიან,
არის დაწყვილების თავისუფლების დაკარგვა.
არის დაწყვილების თავისუფლების დაკარგვა.
09:29
What a deal.
136
544000
2000
რა მომგებიანი მორიგებაა.
09:31
"How clever of sheep!" you might say.
137
546000
2000
"რა ჭკვიანურად მოიქცა ცხვარი" იტყოდით.
09:33
Except, of course, it wasn't the sheep's cleverness.
138
548000
2000
მაგრამ ცხადია,
ცხვრის ჭკუა არაფერ შუაშია.
ცხვრის ჭკუა არაფერ შუაშია.
09:35
We all know sheep are not exactly rocket scientists -- they're not very smart.
139
550000
5000
ჩვენ ვიცით, რომ ცხვრისგან
სარაკეტო მეცნიერი არ დადგება.
სარაკეტო მეცნიერი არ დადგება.
09:40
It wasn't the cleverness of the sheep at all.
140
555000
3000
ისინი არ არიან ასე საზრიანები
ეს არ იყო ცხვრის ჭკუის დამსახურება
ეს არ იყო ცხვრის ჭკუის დამსახურება
09:43
They were clueless.
141
558000
2000
მათ წარმოდგენა არ ჰქონდათ ამაზე.
09:45
But it was a very clever move.
142
560000
3000
მაგრამ ეს ნამვდილად იყო
ჭკვიანური საქციელი.
ჭკვიანური საქციელი.
09:48
Whose clever move was it?
143
563000
2000
ვისი ჭკვიანური საქიცელი იყო ეს?
09:50
It was a clever move of natural selection itself.
144
565000
3000
ეს იყო თავად ბუნებრივი გადარჩევის
ჭკვიანური საქციელი
ჭკვიანური საქციელი
09:53
Francis Crick, the co-discoverer of the structure of DNA
145
568000
6000
ფრენსის კრიკმა,
დნმ-ის სტრუქტურის თანააღმომჩენმა
დნმ-ის სტრუქტურის თანააღმომჩენმა
09:59
with Jim Watson, once joked about what he called Orgel's Second Rule.
146
574000
5000
ჯიმ უოტსონთან ერთად, ერთხელ იხუმრა,
როგორც ის ეძახის, ორგელის მეორე წესზე.
როგორც ის ეძახის, ორგელის მეორე წესზე.
10:04
Leslie Orgel is still a molecular biologist, brilliant guy,
147
579000
6000
ლესლი ორგელი ისევ მოლეკულური ბილოგია,
შესანიშნავი კაცი,
შესანიშნავი კაცი,
10:10
and Orgel's Second Rule is: Evolution is cleverer than you are.
148
585000
3000
და ორგელის მეორე წესი კი ასეთია:
"ევოლუცია თქვენზე ჭკვიანია."
"ევოლუცია თქვენზე ჭკვიანია."
10:14
Now, that is not Intelligent Design -- not from Francis Crick.
149
589000
6000
ახლა, ეს არ არის გონივრული დიზაინი
არა ფრენცის კრიკისგან.
არა ფრენცის კრიკისგან.
10:21
Evolution is cleverer than you are.
150
596000
2000
ევოლუცია თქვენზე ჭკვიანია.
10:23
If you understand Orgel's Second Rule, then you understand
151
598000
3000
თუ თქვენ გაიაზრებთ ორგელის მეორე წესს,
მაშინ თქვენ მიხვდებით,
მაშინ თქვენ მიხვდებით,
10:26
why the Intelligent Design movement is basically a hoax.
152
601000
6000
თუ რატომ არის გონივრული დიზაინის
შესახებ აზრი სიყალბე.
შესახებ აზრი სიყალბე.
10:33
The designs discovered by the process of natural selection
153
608000
4000
აღმოჩენილი დიზაინი, რომელიც
ბუნებრივი გადარჩევის პროცესით აეწყო,
ბუნებრივი გადარჩევის პროცესით აეწყო,
10:37
are brilliant, unbelievably brilliant.
154
612000
3000
არის შესანიშნავი, დაუჯერებლად შესანიშნავი.
10:40
Again and again biologists are fascinated with the brilliance of what's discovered.
155
615000
5000
ისევ და ისევ ბიოლოგები გაოგნებულები არიან
ამ აღმოჩენების მშვენიერებით
ამ აღმოჩენების მშვენიერებით
10:45
But the process itself is without purpose,
156
620000
3000
მაგრამ თავად პროცესი უმიზნოა.
10:48
without foresight, without design.
157
623000
3000
წინდახედულობის გარეშე, გეგმის გარეშე.
10:51
When I was here four years ago,
158
626000
2000
როცა მე აქ გამოვდიოდი 4 წლის წინ
10:53
I told the story about an ant climbing a blade of grass.
159
628000
2000
მე გიამბეთ ბალახზე მცოცავ ჭიანჭველაზე,
10:55
And why was the ant doing it?
160
630000
2000
და რატომ აკეთებდა ის ამას?
10:57
Well, it's because its brain had been infected with a lancet fluke that was --
161
632000
5000
იმიტომ რომ მისი ტვინი ინფიცირებული იყო
ლანცეტისებრი პარაზიტით,
ლანცეტისებრი პარაზიტით,
11:02
needed to get into the belly of a sheep or a cow in order to reproduce.
162
637000
5000
რომლის მიზანიც იყო ცხვრის,
ან ძროხის მუცელში მოხვედრა გასამრავლებლად.
ან ძროხის მუცელში მოხვედრა გასამრავლებლად.
11:07
It was sort of a spooky story.
163
642000
2000
ეს იყო ერთგვარად საშინელი ისტორია
11:09
And I think some people may have misunderstood.
164
644000
2000
და ვფიქრობ ზოგიერთს შეიძლება ვერ გაეგო.
11:11
Lancet flukes aren't smart.
165
646000
2000
ეს პარაზიტები არ არიან ჭკვიანები.
11:13
I submit that the intelligence of a lancet fluke is down there
166
648000
5000
მე გეტყვით,
რომ ლანცეტისებრი პარაზიტის ინტელექტი
რომ ლანცეტისებრი პარაზიტის ინტელექტი
11:18
somewhere between petunia and carrot.
167
653000
2000
არის სადღაც პეტუნიასა და სტაფილოს შორის.
11:20
They're not really bright. They don't have to be.
168
655000
2000
ის არ არის გონიერი და არც უნდა იყოს.
11:22
The lesson we learn from this is
169
657000
2000
გაკვეთილი, რომელიც აქედან გამოგვაქვს არის
11:24
you don't have to have a mind to be a beneficiary.
170
659000
3000
რომ თქვენ არ გჭირდებათ ინტელექტი
იმისთვის რომ მიიღოთ სიკეთეები.
იმისთვის რომ მიიღოთ სიკეთეები.
11:27
The design is there in nature, but it's not in anybody's head.
171
662000
5000
დიზაინი არსებობს ბუნებაში,
მაგრამ ის არავის თავში არ არის
მაგრამ ის არავის თავში არ არის
11:32
It doesn't have to be.
172
667000
2000
და არც უნდა იყოს.
11:34
That's the way evolution works.
173
669000
2000
ასე მუშაობს ევოლუცია.
კითხვა:
კითხვა:
11:36
The question -- was domestication good for sheep?
174
671000
2000
იყო მოშინაურება კარგი ცხვერბისთვის?
11:38
It was great for their genetic fitness.
175
673000
2000
ეს შესანიშნავი იყო მათი გენეტიკისთვის
11:40
And here I want to remind you of a wonderful point
176
675000
4000
და აქ მინდა შეგახსენოთ შესანიშნავი აზრი,
11:44
that Paul MacCready made at TED three years ago.
177
679000
3000
რომელიც პოლ მაკრდიმ წარმოთქვა
TED-ში სამი წლის წინ.
TED-ში სამი წლის წინ.
11:47
Here's what he said.
178
682000
2000
აი რა თქვა მან.
11:49
10,000 years ago at the dawn of agriculture,
179
684000
3000
10 000 წლის წინ,
სოფლის მეურნეობის განთიადზე
სოფლის მეურნეობის განთიადზე
11:52
human population, plus livestock and pets, was approximately
180
687000
3000
მოსახლეობა, საქონელი და შინაური ცხოველი
იკავებდა დაახლოებით
იკავებდა დაახლოებით
11:55
a tenth of one per cent of the terrestrial vertebrae landmass.
181
690000
5000
დედამიწაზე მცხოვრები
ხერხემლიანების მასის 1 პროცენტის მეთაედს.
ხერხემლიანების მასის 1 პროცენტის მეთაედს.
12:00
That was just 10,000 years ago.
182
695000
2000
ეს იყო 10 000 წლის წინ.
12:02
Yesterday, in biological terms.
183
697000
3000
ბილოგიურ ტერმინებში რომ ვთქვათ, გუშინ.
12:05
What is it today? Does anybody remember what he told us?
184
700000
3000
და დღეს რა ხდება?
ვინმეს ახსოვს რა გვითხრა მან?
ვინმეს ახსოვს რა გვითხრა მან?
12:09
98 percent.
185
704000
2000
98 პროცენტი.
12:11
That is what we have done on this planet.
186
706000
3000
ეს არის ის რაც ჩვენ გავაკეთეთ დედამიწაზე
12:14
Now, I talked to Paul afterwards.
187
709000
2000
მე შემდეგ ვესაუბრე პოლს.
12:16
I wanted to check to find out how he'd calculated this,
188
711000
2000
მინდოდა გამერკვია როგორ გამოთვალა,
12:18
and get the sources and so forth.
189
713000
2000
მიმეღო წყაროები და ა.შ.
12:20
And he gave me a paper that he had written on this.
190
715000
3000
და მან მომცა ნაშრომი,
რომელიც ამასთან დაკავშირებით დაწერა.
რომელიც ამასთან დაკავშირებით დაწერა.
12:23
There was a passage in it which he did not present here
191
718000
2000
მასში ნაწყვეტია,
რომელიც აქ არ წარმოუდგენია
რომელიც აქ არ წარმოუდგენია
12:25
and I think it is so good I'm going to read it to you.
192
720000
3000
და ვფიქრობ,
რომ მისი აქ თქვენთვის წაკითხვა ღირს.
რომ მისი აქ თქვენთვის წაკითხვა ღირს.
12:28
"Over billions of years on a unique sphere,
193
723000
3000
"მილიარდობით წლების მანძილზე,
12:31
chance has painted a thin covering of life:
194
726000
3000
შემთხვევით დაიხატა სიცოცხლის თხელი საფარი:
12:34
complex, improbable, wonderful and fragile.
195
729000
4000
რთული, დაუჯერებელი, შესანიშნავი
და მყიფე.
და მყიფე.
12:38
Suddenly, we humans, a recently arrived species
196
733000
3000
უეცრად, ჩვენ ადამიანები,
ცოტა ხნის წინ მოსული სახეობა,
ცოტა ხნის წინ მოსული სახეობა,
12:41
no longer subject to the checks and balances inherent in nature,
197
736000
3000
აღარ ვართ ბუნების განუყოფელი
კონტროლისა და ბალანსის ობიექტები,
კონტროლისა და ბალანსის ობიექტები,
12:44
have grown in population, technology and intelligence to a position of terrible power.
198
739000
5000
გავიზარდეთ ოდენობით, ტექნოლოგიებით
და გონებრივად, შიშისმომგვრელ ძლიერებამდე.
და გონებრივად, შიშისმომგვრელ ძლიერებამდე.
12:49
We now wield the paintbrush."
199
744000
2000
ახლა ფუნჯი ჩვენ გვიპყრია ხელთ."
12:52
We heard about the atmosphere as a thin layer of varnish.
200
747000
3000
ჩვენ გვსმენია ატომსფეროზე,
როგორც თხელ ლაქის ფენაზე.
როგორც თხელ ლაქის ფენაზე.
12:55
Life itself is just a thin coat of paint on this planet.
201
750000
4000
სიცოცხლე თავად არის
საღებავის თხელი ფენა ამ პლანეტაზე
საღებავის თხელი ფენა ამ პლანეტაზე
12:59
And we're the ones that hold the paintbrush.
202
754000
2000
და სწორედ ჩვენ გვაქვს ხელთ ფუნჯი.
13:01
And how can we do that?
203
756000
3000
და როგორ ვაკეთებთ ამას?
13:04
The key to our domination of the planet is culture,
204
759000
4000
ჩვენი დომინირების გასაღები
ამ პლანეტაზე კულტურაა
ამ პლანეტაზე კულტურაა
13:08
and the key to culture is religion.
205
763000
2000
და კულტურის გასაღები კი - რელიგია.
13:11
Suppose Martian scientists came to Earth.
206
766000
3000
ვთქვათ, მარსიანელი მეცნიერები
ჩამოვიდნენ დედამიწის შესასწავლად.
ჩამოვიდნენ დედამიწის შესასწავლად.
13:14
They would be puzzled by many things.
207
769000
3000
ისინი გაკვირვებულები იქნებოდნენ
ბევრი რამით.
ბევრი რამით.
13:19
Anybody know what this is?
208
774000
2000
ვინმემ იცის ეს რა არის?
13:21
I'll tell you what it is.
209
776000
2000
მე გეტყვით რა არის ეს.
13:23
This is a million people gathering on the banks of the Ganges in 2001,
210
778000
4000
ეს არის მილიონობით ადამიანი, რომელიც
იკრიბება მდინარე განჯის პირას 2001 წელს.
იკრიბება მდინარე განჯის პირას 2001 წელს.
13:27
perhaps the largest single gathering of human beings ever,
211
782000
4000
შესაძლოა ყველაზე მრავალრიცხოვანი შეკრებაა,
რაც კი ოდესმე ყოფილა.
რაც კი ოდესმე ყოფილა.
13:31
as seen from satellite photograph.
212
786000
2000
როგორც თანამგრზავრიდან გადაღებულ ფოტოზეა.
13:33
Here's a big crowd.
213
788000
1000
აი ხალხის დიდი მასა.
13:34
Here's another crowd in Mecca.
214
789000
2000
აი კიდევ სხვა ხალხთა შეკრება მექაში.
13:36
Martians would be amazed by this.
215
791000
3000
მარსიანელები გაოგნებულები იქნებოდნენ ამით.
13:39
They'd want to know how it originated, what it was for and how it perpetuates itself.
216
794000
5000
მათ მოუნდებოდათ გაეგოთ როგორ დაიწყო ეს,
რისთვის და როგორ ნარჩუნდება
რისთვის და როგორ ნარჩუნდება
13:44
Actually, I'm going to pass over this.
217
799000
2000
პრინციპში ამის გამოტოვება მინდა.
13:47
The ant isn't alone.
218
802000
2000
ჭიანჭველები მარტონი არ არიან ამაში.
13:49
There's all sorts of wonderful cases of species.
219
804000
3000
არსებობს უამრავი განმაცვიფრებელი მაგალითი
სხვადასხვა სახეობებში
სხვადასხვა სახეობებში
13:52
In that case, a parasite gets into a mouse
220
807000
6000
ამ შემთხვევაში პარაზიტი აღწევს თაგვში.
13:58
and it needs to get into the belly of a cat.
221
813000
2000
მას უნდა მოხვდეს კატის მუცელში.
14:00
And it turns the mouse into Mighty Mouse -- it makes it fearless,
222
815000
2000
ის თაგვს, ძლევამოსილად აქცევს
14:02
so it runs out in the open, where it'll be eaten by a cat.
223
817000
3000
ეს მას უშიშარს ხდის
ისეთად, რომ ის გამორბის ღია სივრცეში,
ისეთად, რომ ის გამორბის ღია სივრცეში,
14:05
True story.
224
820000
2000
სადაც მას ადვილად შეჭამს კატა
მართლაც ასეა.
მართლაც ასეა.
14:07
In other words, we have these hijackers --
225
822000
2000
სხვა სიტყვებით, არსებობენ ასეთი ყაჩაღები.
14:09
you've seen this slide before, from four years ago --
226
824000
3000
გინახავთ ეს სლაიდი 4 წლის წინ?
14:12
a parasite that infects the brain
227
827000
2000
პარაზიტი, რომელიც ტვინს აზიანებს
14:14
and induces even suicidal behavior on behalf of a cause
228
829000
3000
და იწვევს თვითგამანადგურებელ ქმედებებს,
საერთო საქმისთვის.
საერთო საქმისთვის.
14:17
other than one's own genetic fitness.
229
832000
2000
ინდივიდის გენეტიკური სიჯანსაღის წინააღმდეგ
14:19
Does that ever happen to us?
230
834000
3000
მოგვსვლია ჩვენ ასეთი რამ როდისმე?
14:22
Yes, it does -- quite wonderfully.
231
837000
4000
დიახ, მოგვსვლია,
საკმაოდ შესანიშნავადაც.
საკმაოდ შესანიშნავადაც.
14:27
The Arabic word "Islam" means "submission."
232
842000
2000
არაბული სიტყვა "ისლამი"
ნიშნავს მორჩილებას.
ნიშნავს მორჩილებას.
14:29
It means "surrender of self-interest to the will of Allah."
233
844000
3000
ეს ნიშნავს "საკუთარი ინტერესის დანებებას
ალაჰის ნების წინაშე"
ალაჰის ნების წინაშე"
14:32
But I'm not just talking about Islam.
234
847000
2000
მაგრამ მე მხოლოდ ისლამზე არ ვსაუბრობ.
14:34
I'm talking also about Christianity.
235
849000
2000
ასევე ვსაუბრობ ქრისტიანობაზე.
14:36
This is a parchment music page that I found in a Paris bookstall 50 years ago.
236
851000
5000
ეს ფურცელი, რომელიც
50 წლის წინ ვიპოვე პარიზის წიგნის კიოსკში
50 წლის წინ ვიპოვე პარიზის წიგნის კიოსკში
14:41
And on it it says, in Latin:
237
856000
2000
მასზე ლათინურად წერია:
14:44
"Semen est verbum Dei. Sator autem Christus.
238
859000
3000
(ლათინურად)
14:47
The word of God is the seed and the sower of the seed is Christ."
239
862000
4000
"სიტყვა ღმერთისა არის თესლი
და მისი მთესველი ქრისტეა"
და მისი მთესველი ქრისტეა"
14:51
Same idea! Well, not quite.
240
866000
2000
იგივე აზრი! მაგრამ არც მთლად იგივე
14:53
But in fact, Christians, too, glory in the fact that they have surrendered to God.
241
868000
9000
სინამდვილეში ქრისტიანები ასევე ამაყობენ,
რომ ისინი ნებდებიან ღვთის ნებას.
რომ ისინი ნებდებიან ღვთის ნებას.
15:02
I'll give you a few quotes.
242
877000
1000
აი რამდენიმე ციტატა:
15:03
"The heart of worship is surrender.
243
878000
3000
"გული თაყვანისცემისა არის დანებება
15:06
Surrendered people obey God's words, even if it doesn't make sense."
244
881000
4000
დანებებული ადამიანები ემორჩილებიან
ღვთის სიტყვებს, მაშინაც როცა ისინი უაზროა"
ღვთის სიტყვებს, მაშინაც როცა ისინი უაზროა"
15:11
Those words are by Rick Warren.
245
886000
2000
ეს სიტყვები რიკ უორენს ეკუთვნის.
15:13
Those are from "The Purpose Driven Life."
246
888000
3000
ისინი აღებულია წიგნიდან
"მიზანდასახული ცხოვრება"
"მიზანდასახული ცხოვრება"
15:17
And I want to turn now, briefly, to talk about that book, which I've read.
247
892000
3000
და ახლა მინდა დისკუსია
ამ წიგნის განხილვისკენ შემოვატრიალო,
ამ წიგნის განხილვისკენ შემოვატრიალო,
15:20
You've all got a copy.
248
895000
2000
რომელიც წავიკითხე.
თქვენ ყველას გაქვთ ასლი.
თქვენ ყველას გაქვთ ასლი.
15:22
You've just heard the man.
249
897000
2000
თქვენ ახლახანს მოისმინეთ ამ კაცის აზრი
15:24
And what I want to do now is say a bit about this book from the design standpoint,
250
899000
5000
და მე მინდა ეხლა ცოტა რამ გითხრათ
ამ წიგნზე დიაზინის თვალსაზრისით,
ამ წიგნზე დიაზინის თვალსაზრისით,
15:29
because I think it's actually a brilliant book.
251
904000
3000
იმიტომ რომ ვფიქრობ
ეს მართლაც შესანიშნავი წიგნია.
ეს მართლაც შესანიშნავი წიგნია.
15:32
First of all, the goal.
252
907000
2000
პირველ რიგში - მიზანი
15:34
And you heard just now what the goal is.
253
909000
2000
და თქვენ მოისმინეთ რა არის მიზანი.
15:36
It's to bring purpose to the lives of millions, and he has succeeded.
254
911000
3000
მიზანია მილიონობით ადამიანის
ცხოვრებისთვის აზრის შეძენა.
ცხოვრებისთვის აზრის შეძენა.
15:39
Is it a good goal?
255
914000
2000
და მან ეს შეძლო.
არის ეს კარგი მიზანი?
არის ეს კარგი მიზანი?
15:41
In itself, I'm sure we all agree, it is a wonderful goal.
256
916000
2000
თავისთავად, რა თქმა უნდა ვთანხმდებით,
15:43
He's absolutely right.
257
918000
2000
რომ კარგი მიზანია
ის აბსოლუტურად მართალია.
ის აბსოლუტურად მართალია.
15:45
There are lots of people out there who don't have purpose in their life,
258
920000
3000
არის უამრავი ადამიანი,
რომელსაც არ გააჩნია ცხოვრების აზრი
რომელსაც არ გააჩნია ცხოვრების აზრი
15:48
and bringing purpose to their life is a wonderful goal.
259
923000
3000
და მის ცხოვრებაში აზრის შეტანა
მშვენიერი მიზანია.
მშვენიერი მიზანია.
15:51
I give him an A+ on this.
260
926000
2000
ამისთვის მას 5 პლუსით ჩემგან.
15:55
Is the goal achieved?
261
930000
3000
ეს მიზანი მიღწეულია?
15:58
Yes.
262
933000
2000
დიახ.
16:00
30 million copies of this book.
263
935000
4000
30 მილიონიანი ტირაჟი ამ წიგნისა.
16:05
Al Gore, eat your heart out.
264
940000
2000
ელ გორს უთუოდ შეშურდებოდა.
16:07
(Laughter)
265
942000
3000
(სიცილი)
16:10
Just exactly what Al is trying to do, Rick is doing.
266
945000
4000
ზუსტად ის რის გაკეთებასაც ელი ცდილობს,
აკეთებს რიკი.
აკეთებს რიკი.
16:14
This is a fantastic achievement.
267
949000
3000
ეს ფანტასტიკური მიღწევაა
16:17
And, the means -- how does he do it?
268
952000
5000
და რაც შეეხება საშუალებას,
როგორ აღწევს ამას?
როგორ აღწევს ამას?
16:22
It's a brilliant redesign of traditional religious themes --
269
957000
3000
ეს ტრადიცული რელიგიური თემების
მშვენიერი რეკონსტრუქციაა,
მშვენიერი რეკონსტრუქციაა,
16:25
updating them, quietly dropping obsolete features,
270
960000
3000
მათი განახლება,
მოძველებული ნაწილების ჩუმი გადაყრით.
მოძველებული ნაწილების ჩუმი გადაყრით.
16:28
putting new interpretations on other features.
271
963000
2000
სხვა ნაწილების ახალი ინტერპრეტირება.
16:30
This is the evolution of religion that's been going on for thousands of years,
272
965000
3000
ეს რელიგიის ევოლუციაა,
რომელიც ათასობით წლის მანძილზე ხდება უკვე
რომელიც ათასობით წლის მანძილზე ხდება უკვე
16:33
and he's just the latest brilliant practitioner of it.
273
968000
3000
და რიკი მხოლოდ ამის უკანასკნელი
მშვენიერი შემსრულებელია
მშვენიერი შემსრულებელია
16:38
I don't have to tell you this.
274
973000
2000
ამის ახსნა მე არც მჭირდება.
16:40
You've just heard the man.
275
975000
2000
თქვენ ახალხანს მოუსმინეთ მას.
16:42
Excellent insights into human psychology, wise advice on every page.
276
977000
4000
მშვენიერი წვდომა ადამიანის ფსიქოლოგიაზე,
ბრძნული რჩევები ყველა გვარდზე.
ბრძნული რჩევები ყველა გვარდზე.
16:46
Moreover, he invites us to look under the hood.
277
981000
4000
მეტიც, ის გვთავაზობს
ჩავიხედოთ შიდა სამზარეულოში.
ჩავიხედოთ შიდა სამზარეულოში.
16:50
I really appreciated that.
278
985000
2000
მე მართლა დიდად ვაფასებ ამას.
16:52
For instance, he has an appendix where he explains
279
987000
2000
მაგალითად, მას აქვს დანართი სადაც ის ხსნის
16:54
his choice of translations of different Bible verses.
280
989000
3000
საკუთარ არჩევანს ბიბლიის ლექსების
სხვადასხვა თარგმანებისა.
სხვადასხვა თარგმანებისა.
16:57
The book is clear, vivid, accessible, beautifully formatted.
281
992000
6000
წიგნი გასაგებია, თვალსაჩინოა,
ხელმისაწვდომია, ლამაზად ფორმატირებულია.
ხელმისაწვდომია, ლამაზად ფორმატირებულია.
17:04
Just enough repetition.
282
999000
2000
ზომიერი გამეორებებით.
17:06
That's really important.
283
1001000
2000
ეს მართლაც მნიშვნელოვანია.
17:08
Every time you read it or say it, you make another copy in your brain.
284
1003000
4000
ყოველ ჯერზე მისი წაკითხვის ან მოყოლისას,
თქვენ აკეთებთ კიდევ ერთ ასლს თქვენს ტვინში
თქვენ აკეთებთ კიდევ ერთ ასლს თქვენს ტვინში
17:13
Every time you read it or say it, you make another copy in your brain.
285
1008000
4000
ყოველ ჯერზე მისი წაკითხვის ან მოყოლისას,
თქვენ აკეთებთ კიდევ ერთ ასლს თქვენს ტვინში
თქვენ აკეთებთ კიდევ ერთ ასლს თქვენს ტვინში
17:17
(Laughter)
286
1012000
1000
(სიცილი)
17:18
With me, everybody -- every time you read it or say it,
287
1013000
4000
ყველა ამყევით: ყოველ ჯერზე
მისი წაკითხვის ან მოყოლისას,
მისი წაკითხვის ან მოყოლისას,
17:22
you make another copy in your brain.
288
1017000
2000
თქვენ აკეთებთ კიდევ ერთ ასლს თქვენს ტვინში
17:24
Thank you.
289
1019000
2000
მადლობა
17:26
And now we come to my problem.
290
1021000
2000
და ახლა ჩვენ მივედით ჩემ პრობლემამდე,
17:28
Because I'm absolutely sincere in my appreciation
291
1023000
4000
რადგან მე აბსოლუტურად გულწრფელი ვარ
ჩემს დადებით შეფასებებში,
ჩემს დადებით შეფასებებში,
17:32
of all that I've said about this book.
292
1027000
2000
რომელიც ამ წიგნზე გამოვთქვი.
17:34
But I wish it were better.
293
1029000
2000
სამწუხაროა, რომ ის უკეთესი არ არის.
17:36
I have some problems with the book.
294
1031000
2000
მე მაქვს რაღაც პრობლემები ამ წიგნთან.
17:38
And it would just be insincere of me not to address those problems.
295
1033000
4000
და იქნებოდა უსინდისობა ჩემი მხრიდან
არ მომეყოლა ამ პრობლემებზე.
არ მომეყოლა ამ პრობლემებზე.
17:42
I wish he could do this with a revision,
296
1037000
4000
სამწუხაროა, რომ მან არ გამოუშვა
ამ წიგნის გადასინჯვა,
ამ წიგნის გადასინჯვა,
17:46
a Mark 2 version of his book.
297
1041000
3000
როგორც ვერსია ნომერი 2 მისი წიგნისა.
17:50
"The truth will set you free" --
298
1045000
2000
"ჭეშმარიტება გათავისუფლებთ"
17:52
that's what it says in the Bible, and it's something that I want to live by, too.
299
1047000
5000
ეს არის რაც ბიბლიაში წერია
და ეს არის რითიც მეც მინდა ვიცხოვრო
და ეს არის რითიც მეც მინდა ვიცხოვრო
17:57
My problem is, some of the bits in it I don't think are true.
300
1052000
5000
ჩემი პრობლემა იმაშია, რომ ზოგიერთი რამ
ამ წიგნში არ მგონია ჭეშმარიტება.
ამ წიგნში არ მგონია ჭეშმარიტება.
18:02
Now some of this is a difference of opinion,
301
1057000
4000
რაღაცეები აქედან არის
უბრალო აზრთა სხვადასხვაობა,
უბრალო აზრთა სხვადასხვაობა,
18:07
and that's not my main complaint.
302
1062000
2000
და ეს არ არის ჩემი ძირითადი პრეტენზია
18:09
That's worth mentioning.
303
1064000
2000
უნდა აღინიშნოს.
18:11
Here's a passage -- it's very much what he said, anyway.
304
1066000
2000
აი ნაწყვეტი, ზუსტად ის რაც ზოგადად თქვა.
18:13
"If there was no God we would all be accidents,
305
1068000
2000
"ღმერთი რომ არ იყოს, ჩვენ ვიქნებოდით
18:15
the result of astronomical random chance in the Universe.
306
1070000
3000
შემთხვევითობა,
კოსმიური შემთხვევითობის შედეგი სამყაროში.
კოსმიური შემთხვევითობის შედეგი სამყაროში.
18:18
You could stop reading this book because life
307
1073000
3000
თქვენ შეგეძლოთ შეგეწყვიტათ
ამ წიგნის კითხვა,
ამ წიგნის კითხვა,
18:21
would have no purpose or meaning or significance.
308
1076000
3000
რადგან ცხოვრებას არ ექნებოდა მიზანი,
მნიშვნელობა ან აზრი.
მნიშვნელობა ან აზრი.
18:24
There would be no right or wrong and no hope beyond your brief years on Earth."
309
1079000
3000
არ იარსებებდა სწორი და არასწორი და იმედი
მოკლე სიცოცხლის მერე"
მოკლე სიცოცხლის მერე"
18:27
Now, I just do not believe that.
310
1082000
2000
არა, მე უბრალოდ არ მჯერა ამის.
18:29
By the way, I find Homer Groening's film
311
1084000
4000
სხვათაშორის, მე ვთვლი
რომ ჰომერ გრონინგის ფილმში
რომ ჰომერ გრონინგის ფილმში
18:33
presented a beautiful alternative to that very claim.
312
1088000
4000
წარმოდგენილია კარგი ალტერნატივა
ზუსტად ამ მტკიცებისა.
ზუსტად ამ მტკიცებისა.
18:37
Yes, there is meaning and a reason for right or wrong.
313
1092000
4000
დიახ, არსებობს მნიშვნელობა და მიზეზი
სწორი და არაწორი საქციელისთვის.
სწორი და არაწორი საქციელისთვის.
18:41
We don't need a belief in God to be good or to have meaning in us.
314
1096000
6000
ჩვენ არ გვჭირდება ღვთის რწმენა, რომ ვიყოთ
კარგები და გვესმოდეს საკუთარი არსი.
კარგები და გვესმოდეს საკუთარი არსი.
18:47
But that is just a difference of opinion.
315
1102000
5000
მაგრამ ეს მხოლოდ აზრთა სხვადასხვაობაა.
18:52
That's not what I'm really worried about.
316
1107000
2000
ეს არ არის ის რაც მართლა მაწუხებს.
18:54
How about this -- "God designed this planet's environment just so we could live in it."
317
1109000
5000
აბა ეს ნახეთ: "ღმერთმა შექმნა გარემო
ამ პლანეტაზე, რომ ჩვენ მასზე გვეცხოვრა"
ამ პლანეტაზე, რომ ჩვენ მასზე გვეცხოვრა"
19:00
I'm afraid that a lot of people take that sentiment to mean
318
1115000
5000
ვშიშობ, ბევრს ეს აზრი იმ გაგებით ესმის,
რომ თითქოს
რომ თითქოს
19:05
that we don't have to do the sorts of things that Al Gore
319
1120000
2000
ჩვენ არ უნდა ვაკეთოთ ის რასაც ელ გორი,
19:07
is trying so hard to get us to do.
320
1122000
2000
ასე დაჟინებით ცდილობს გაგვაკეთებინოს.
19:09
I'm not happy with that sentiment at all.
321
1124000
3000
მე საერთოდ არ მომწონს მსგავსი აზრები.
19:12
And then I find this -- "All the evidence available in the biological sciences
322
1127000
4000
და შემდეგ ეს ვნახე: "ბილოგიურ მეცნიერებაში
არსებული ყველა მტკიცებულება,
არსებული ყველა მტკიცებულება,
19:16
supports the core proposition that the cosmos is especially designed whole
323
1131000
4000
მიუთითებს ცენტრალურ არსზე, რომ კოსმოსი
არის სპეციალურად შექმნილი მთლიანობა,
არის სპეციალურად შექმნილი მთლიანობა,
19:20
with life and mankind as its fundamental goal and purpose,
324
1135000
3000
რომლის ძირითადი მიზანი
და აზრი სიცოცხლე და ადამაინია,
და აზრი სიცოცხლე და ადამაინია,
19:23
a whole in which all facets of reality have their meaning
325
1138000
2000
ამ მთლიანობაში ყოველი ასპექტის მნიშვნელობა
19:25
and explanation in this central fact."
326
1140000
2000
და ახსნა ამ ცენტრალური არსით ხდება"
19:27
Well, that's Michael Denton. He's a creationist.
327
1142000
3000
ჰმ, ეს მაიკლ დენტონია, ის კრეაციონისტია
19:30
And here I think, "Wait a minute."
328
1145000
3000
და ამ დროს ვიფიქრე "ერთი წუთით"
19:33
I read this again.
329
1148000
2000
კიდევ ერთხელ გადავიკითხე.
19:35
I read it three or four times and I think,
330
1150000
2000
წავიკითხე კიდევ სამჯერ, ოთხჯერ და ვიფიქრე:
19:37
"Is he really endorsing intelligent design?
331
1152000
2000
"მართლაც გონივრულ დიზაინს ამტკიცებს?
19:39
Is he endorsing creationism here?"
332
1154000
2000
ამტკიცებს თუ არა ის აქ კრეაციონიზმს?"
19:41
And you can't tell.
333
1156000
2000
და მიხვდი რომ შეუძლებალია აქ ამის დადგენა.
19:43
So I'm sort of thinking, "Well, I don't know,
334
1158000
2000
ამიტომ ვიფიქრე: "არ ვიცი, არ ვიცი,
19:45
I don't know if I want to get upset with this yet."
335
1160000
2000
ღირს თუ არა ჯერ-ჯერობით ამაზე ავღელდე"
19:47
But then I read on and I read this: "First, Noah had never seen rain,
336
1162000
4000
მაგრამ განვაგრძე კითხვა და წავიკითხე:
"პირველ რიგში, ნოეს არ უნახავს წვიმა
"პირველ რიგში, ნოეს არ უნახავს წვიმა
19:51
because prior to the flood God irrigated the earth from the ground up."
337
1166000
4000
რადგან დიდ წყალდიდობამდე
ღმერთმა წყალი მიწიდან ამოიყვანა"
ღმერთმა წყალი მიწიდან ამოიყვანა"
19:56
I wish that sentence weren't in there, because I think it is false.
338
1171000
5000
სამწუხაროა რომ წიგნში ეს წინადადებაა,
იმიტომ რომ მგონია ის მცდარია.
იმიტომ რომ მგონია ის მცდარია.
20:01
And I think that thinking this way about the history of the planet,
339
1176000
3000
და მგონია რომ მსგავსი აზრები
ჩვენი პლანეტის ისტორიაზე,
ჩვენი პლანეტის ისტორიაზე,
20:04
after we've just been hearing about the history
340
1179000
3000
მას შემდეგ რაც ჩვენ ახლახანს მოვისმინეთ
20:07
of the planet over millions of years,
341
1182000
3000
მის ისტორიაზე მილიონი წლების განმავლობაში,
20:11
discourages people from scientific understanding.
342
1186000
3000
ხელს უშლის
ადამიანების მიერ მეცნიერების აღქმას.
ადამიანების მიერ მეცნიერების აღქმას.
20:14
Now, Rick Warren uses scientific terms and scientific factoids
343
1189000
8000
რიკ უორენი იყენებს სამეცნიერო ტერმინებსა
და ფაქტორებს
და ფაქტორებს
20:22
and information in a very interesting way.
344
1197000
3000
და ინფორმაციას საინეტრესო ხერხით
20:25
Here's one: "God deliberately shaped and formed you to serve him
345
1200000
3000
აი მაგალითი: "ღმერთმა შეგნებულად შეგქმნათ
ასე რომ მას ემსახუროთ
ასე რომ მას ემსახუროთ
20:28
in a way that makes your ministry unique.
346
1203000
2000
ეს თქვენს მსახურებას უნიკალურს ხდის.
20:30
He carefully mixed the DNA cocktail that created you."
347
1205000
5000
მან სიფრთხილით შეაზავა დნმ-ის კოქტეილი,
რომელმაც შეგქმნათ თქვენ."
რომელმაც შეგქმნათ თქვენ."
20:37
I think that's false.
348
1212000
3000
მე ვფიქრობ ეს სიცრუეა.
20:40
Now maybe we want to treat it as metaphorical.
349
1215000
3000
შეიძლება ჩვენ ეს მეტაფორად მივიღოთ.
20:43
Here's another one -- "For instance, your brain can store 100 trillion facts.
350
1218000
4000
აი კიდევ ერთი: "მაგალითად თქვენი ტვინი
იტევს 100 ტრილიონ ფაქტს.
იტევს 100 ტრილიონ ფაქტს.
20:47
Your mind can handle 15,000 decisions a second."
351
1222000
3000
თქვენს ტვინს შეუძლია
15 000 გადაწყვეტილების დამუშავება წამში"
15 000 გადაწყვეტილების დამუშავება წამში"
20:50
Well, it would be interesting to find the interpretation where I would accept that.
352
1225000
4000
საინტერესო იქნებოდა ამის
ჩემთვის მისაღები ინტერპრეტაციის მოსმენა.
ჩემთვის მისაღები ინტერპრეტაციის მოსმენა.
20:54
There might be some way of treating that as true.
353
1229000
3000
შეიძლება არსებობდეს
ამის სიმართლედ მიღების ფორმა.
ამის სიმართლედ მიღების ფორმა.
20:57
"Anthropologists have noted that worship is a universal urge,
354
1232000
4000
"ანთროპოლოგებმა აღნიშნეს, რომ თაყვანისცემა
არის უნივერსალური მოთხოვნილება
არის უნივერსალური მოთხოვნილება
21:01
hardwired by God into the very fiber of our being,
355
1236000
3000
რომელიც ღმერთმა ჩააქსოვა ჩვენ ყოფაში,
21:04
an inbuilt need to connect with God."
356
1239000
3000
როგორც თანდაყოლილი სურვილი
ღმერთთან შეერთებისა."
ღმერთთან შეერთებისა."
21:08
Well, there's a sense which I agree with him,
357
1243000
2000
რაღაც გაგებით ვეთანხმები, იმ განსხვავებით
21:10
except I think it has an evolutionary explanation.
358
1245000
2000
რომ ჩემი აზრით ამას ევოლუციური ახსნა აქვს.
21:12
And what I find deeply troubling in this book
359
1247000
4000
და რაც მე ძალიან შემაშფოთებლად მიმაჩნია
ამ წიგნში
ამ წიგნში
21:16
is that he seems to be arguing that if you want to be moral,
360
1251000
4000
არის ის, რომ როგორც ჩანს ის
ცდილობს ამტკიცოს რომ მორალურობისთვის
ცდილობს ამტკიცოს რომ მორალურობისთვის
21:20
if you want to have meaning in your life,
361
1255000
2000
და იმისთვის რომ იპოვოთ ცხოვრების აზრი,
21:22
you have to be an Intelligent Designer -- you have to deny
362
1257000
4000
თქვენ უნდა გჯეროდეთ გონიერი შემქმნელისა
21:26
the theory of evolution by natural selection.
363
1261000
3000
და უნდა უარყოთ ევოლუციის თეორია
ბუნებრივი გადარჩევის გზით.
ბუნებრივი გადარჩევის გზით.
21:29
And I think, on the contrary, that it is very important to solving
364
1264000
3000
მე კი პირიქით მგონია, რომ
მსოფლიო პრობლემების გადაჭრისთვის
მსოფლიო პრობლემების გადაჭრისთვის
21:32
the world's problems that we take evolutionary biology seriously.
365
1267000
4000
მნიშვნელოვანია
ევოლუციურ ბიოლოგიას სერიოზულად მივუდგეთ.
ევოლუციურ ბიოლოგიას სერიოზულად მივუდგეთ.
21:37
Whose truth are we going to listen to?
366
1272000
2000
ვის უნდა დავუჯეროთ?
21:40
Well, this from "The Purpose Driven Life" --
367
1275000
3000
ეს "მიზანდასახული ცხოვრებიდან" არის:
21:43
"The Bible must become the authoritative standard for my life,
368
1278000
3000
"ბიბლია უნდა გახდეს ჩემი ცხოვრების
ავტორიტეტული სტანდარტი.
ავტორიტეტული სტანდარტი.
21:46
the compass I rely on for direction, the counsel I listen to
369
1281000
3000
კომპასი რომელსაც ვენდობი მიმართულებისთვის,
რჩევა რომელსაც ვუსმენ
რჩევა რომელსაც ვუსმენ
21:49
for making wise decisions and the benchmark I use for evaluating everything."
370
1284000
4000
დასკვნების გამოტანისა და შკალისთვის,
რომლითაც ყველაფრს შევაფასებ."
რომლითაც ყველაფრს შევაფასებ."
21:53
Well maybe, OK, but what's going to follow from this?
371
1288000
5000
კარგით, შესაძლებელია,
მაგრამ აქედან რა გამომდინარეობს?
მაგრამ აქედან რა გამომდინარეობს?
21:58
And here's one that does concern me.
372
1293000
3000
აი რაც მართლა მაღელვებს.
22:02
Remember I quoted him before with this line --
373
1297000
3000
გახსოვთ მე წაგიკითხეთ მისი ეს ნაწყვეტი:
22:05
"Surrendered people obey God's word, even if it doesn't make sense."
374
1300000
3000
"დანებებული ადამიანები ემორჩილებიან
ღვთის სიტყვებს,
ღვთის სიტყვებს,
22:10
And that's a problem.
375
1305000
4000
მაშინაც როცა ისინი უაზროა"
ამაშია პრობლემა.
ამაშია პრობლემა.
22:15
"Don't ever argue with the Devil.
376
1310000
2000
"არც კი იდავოთ ეშმაკთან.
22:17
He's better at arguing than you are, having had thousands of years to practice."
377
1312000
4000
ის უფრო არგუმენტირებულია ვიდრე თქვენ,
ათასწლიანი პრაქტიკის შემდეგ."
ათასწლიანი პრაქტიკის შემდეგ."
22:21
Now Rick Warren didn't invent this clever move.
378
1316000
4000
რიკ უორენს არ გამოუგონებია
ეს ჭკვიანური სვლა.
ეს ჭკვიანური სვლა.
22:25
It's an old move.
379
1320000
2000
ეს ძველი ფანდია.
22:27
It's a very clever adaptation of religions.
380
1322000
3000
ეს რელიგიის ძალიან ჭკვიანური ადაპტაციაა.
22:30
It's a wildcard for disarming any reasonable criticism.
381
1325000
4000
ეს არის შაბლონი ნებისმიერი
საფუძვლიანი კრიტიკის განიარაღებისთვის.
საფუძვლიანი კრიტიკის განიარაღებისთვის.
22:35
"You don't like my interpretation?
382
1330000
2000
"არ მოგწონთ ჩემი ინტერპრეტაცია?
22:37
You've got a reasonable objection to it?
383
1332000
2000
გაქვთ საფუძვლიანი პრეტენზიები მასთან?
22:39
Don't listen, don't listen!
384
1334000
2000
ნუ უსმენთ, ნუ უსმენთ!
22:41
That's the Devil speaking."
385
1336000
2000
მისი პირით ეშმაკი გესაუბრებათ."
22:44
This discourages the sort of reasoning citizenship
386
1339000
5000
ეს ხელს უშლის
ისეთი ტიპის აზრიან მოქალაქეობას
ისეთი ტიპის აზრიან მოქალაქეობას
22:49
it seems to me that we want to have.
387
1344000
3000
როგორიც მგონია რომ გვინდა გვქონდეს.
22:52
I've got one more problem, then I'm through.
388
1347000
3000
კიდევ ერთ პრობლემას აღვწერ და დავასრულებ.
22:55
And I'd really like to get a response if Rick is able to do it.
389
1350000
5000
და მე მართლაც მინდა მოვისმინო პასუხები,
თუ რიკი შეძლებს ამას,
თუ რიკი შეძლებს ამას,
23:00
"In the Great Commission, Jesus said, 'Go to all people of all nations
390
1355000
3000
"იესომ დაგვიბარა:
"მაშ, წადით, დაიმოწაფეთ ყველა ხალხი
"მაშ, წადით, დაიმოწაფეთ ყველა ხალხი
23:03
and make them my disciples. Baptize them in the name of the Father,
391
1358000
3000
და ნათელი ეცით მათ მამის და ძის
და სული წმიდის სახელით;
და სული წმიდის სახელით;
23:06
the Son and the Holy Spirit, and teach them to do everything I've told you.'"
392
1361000
3000
ასწავლეთ მათ დაიცვან ყველაფერი,
რაც გამცნეთ"
რაც გამცნეთ"
23:09
The Bible says Jesus is the only one who can save the world.
393
1364000
5000
ბიბლია გვეუბნება რომ იესო არის ერთადერთი
ვისაც მსოფლიოს გადარჩენა შეუძლია.
ვისაც მსოფლიოს გადარჩენა შეუძლია.
23:14
Now here we've seen many wonderful maps of the world
394
1369000
3000
ჩვენ, მსოფლიოს
ბევრი შესანიშნავი რუქა ვნახეთ
ბევრი შესანიშნავი რუქა ვნახეთ
23:17
in the last day or so.
395
1372000
2000
ბოლო დღეებში.
23:19
Here's one, not as beautiful as the others.
396
1374000
2000
აი ერთ-ერთი არც ისეთი ლამაზი
როგორც სხვები.
როგორც სხვები.
23:21
It simply shows the religions of the world.
397
1376000
3000
ის უბრალოდ მსოფლიოს რელიგიებს ასახავს.
23:24
And here's one that shows the sort of current breakdown of the different religions.
398
1379000
5000
და აქ ჩანს
ამჟამინდელი დანაწევრება რელიგიებს შორის.
ამჟამინდელი დანაწევრება რელიგიებს შორის.
23:29
Now do we really want to commit ourselves to engulfing
399
1384000
9000
ახლა, გვინდა მართლაც ჩვენ განვიძრახოთ
ყველა სხვა რელიგიის გაქრობა,
ყველა სხვა რელიგიის გაქრობა,
23:38
all the other religions when their holy books are telling them,
400
1393000
6000
როცა მათი წმინდა წიგნები მათ ეუბნება:
23:44
"Don't listen to the other side, that's just Satan talking!"
401
1399000
5000
"არ უსმინოთ მეორე მხარეს,
მათი პირით სატანა საუბრებს!"
მათი პირით სატანა საუბრებს!"
23:49
It seems to me that that's a very problematic ship
402
1404000
6000
მეჩვენება,
რომ ეს ძალიან პრობლემატური გემია,
რომ ეს ძალიან პრობლემატური გემია,
23:55
to get on for the future.
403
1410000
3000
იმისთვის რომ მასზე მომავლისკენ ვიაროთ.
23:58
I found this sign as I was driving to Maine recently,
404
1413000
5000
ეს აბრა მეინში(აშშ-ს შტატი)
მიმავალ გზაზე ვიპოვე ეკლესიის წინ:
მიმავალ გზაზე ვიპოვე ეკლესიის წინ:
24:03
in front of a church -- "Good without God becomes zero."
405
1418000
2000
"სიკეთე ღმერთის გარეშე ნულია"
24:05
Sort of cute.
406
1420000
2000
თითქოს საზრიანია.
ძალიან ჭკვიანი,
ძალიან ჭკვიანი,
24:07
A very clever little meme.
407
1422000
2000
პატარა მიმია(კულტურით გადაცემული აზრი)
24:11
I don't believe it and I think this idea, popular as it is -- not in this guise
408
1426000
7000
მე არ მჯერა მისი და ვფიქრობ
რომ ეს აზრი, არა ამ სახით არამედ ზოგადად,
რომ ეს აზრი, არა ამ სახით არამედ ზოგადად,
24:18
but in general -- is itself one of the main problems that we face.
409
1433000
4000
თავისთავად არის ერთ-ერთი ძირითადი პრობლემა
რომელსაც ჩვენ ვაწყდებით.
რომელსაც ჩვენ ვაწყდებით.
24:22
If you are like me, you know many wonderful, committed, engaged
410
1437000
7000
თუ თქვენ ისეთივე ხართ როგორც მე, ალბათ
იცნობთ ბევრ შესანიშნავ, ერთგულ, საქმიან
იცნობთ ბევრ შესანიშნავ, ერთგულ, საქმიან
24:29
atheists, agnostics, who are being very good without God.
411
1444000
6000
ათეისტს, აგნოსტიკოსს, რომელიც ღმერთის
გარეშე უაღრესად კეთილშობილია.
გარეშე უაღრესად კეთილშობილია.
24:35
And you also know many religious people who hide behind their sanctity
412
1450000
5000
და თქვენ იცნობთ ბევრ რელიგიურ ადამიანს,
რომელიც სიკეთის კეთების ნაცვლად,
რომელიც სიკეთის კეთების ნაცვლად,
24:40
instead of doing good works.
413
1455000
2000
საკუთარი სიწმინდის უკან იმალება.
24:42
So, I wish we could drop this meme.
414
1457000
4000
მე ვისურვებდი,
რომ ეს მიმი გაგვენადგურებინოს.
რომ ეს მიმი გაგვენადგურებინოს.
24:46
I wish this meme would go extinct.
415
1461000
2000
მე ვისურვებდი, რომ ეს მიმი გადაშენდეს.
24:48
Thanks very much for your attention.
416
1463000
2000
დიდი მადლობა ყურადღებისთვის.
24:50
(Applause)
417
1465000
3000
(აპლოდისმენტები)
ABOUT THE SPEAKER
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientistDan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes.
Why you should listen
One of our most important living philosophers, Dan Dennett is best known for his provocative and controversial arguments that human consciousness and free will are the result of physical processes in the brain. He argues that the brain's computational circuitry fools us into thinking we know more than we do, and that what we call consciousness — isn't. His 2003 book "Freedom Evolves" explores how our brains evolved to give us -- and only us -- the kind of freedom that matters, while 2006's "Breaking the Spell" examines belief through the lens of biology.
This mind-shifting perspective on the mind itself has distinguished Dennett's career as a philosopher and cognitive scientist. And while the philosophy community has never quite known what to make of Dennett (he defies easy categorization, and refuses to affiliate himself with accepted schools of thought), his computational approach to understanding the brain has made him, as Edge's John Brockman writes, “the philosopher of choice of the AI community.”
“It's tempting to say that Dennett has never met a robot he didn't like, and that what he likes most about them is that they are philosophical experiments,” Harry Blume wrote in the Atlantic Monthly in 1998. “To the question of whether machines can attain high-order intelligence, Dennett makes this provocative answer: ‘The best reason for believing that robots might some day become conscious is that we human beings are conscious, and we are a sort of robot ourselves.'"
In recent years, Dennett has become outspoken in his atheism, and his 2006 book Breaking the Spell calls for religion to be studied through the scientific lens of evolutionary biology. Dennett regards religion as a natural -- rather than supernatural -- phenomenon, and urges schools to break the taboo against empirical examination of religion. He argues that religion's influence over human behavior is precisely what makes gaining a rational understanding of it so necessary: “If we don't understand religion, we're going to miss our chance to improve the world in the 21st century.”
Dennett's landmark books include The Mind's I, co-edited with Douglas Hofstaedter, Consciousness Explained, and Darwin's Dangerous Idea. Read an excerpt from his 2013 book, Intuition Pumps, in the Guardian >>
Dan Dennett | Speaker | TED.com