TED2014
Moshe Safdie: How to reinvent the apartment building
مۆش سافدی: چۆن وارخانەکانمان بنیات بنێنەوە؟
Filmed:
Readability: 4
1,771,800 views
لە ساڵی ١٩٦٧، مۆش ساففی دووبارە بیری لە بینا و وارخانە تاکەکان کردەوە، درووستکردنی 'ژینگەی ٦٧' کە هەستێکی بێوێنەیی کراوە دەدات بە هەر یەکەیەک. نزیکەی ٥٠ ساڵ دواتر، ئەو باوەڕی وایە کە پێویستی ئەم جۆرە بینایە لە هەموو شت مەزنترە لە ئێستادا. لە ئاخاوتنێکی کورتدا، سافدی پێوانەی زنجیرەیەک پڕۆژە دەکات و باڵاخانە بەرزەکان لا دەبات و رێ بە ڕۆشنایی دەدات بێتە ناو شارە جەنجاڵەکانەوە .
Moshe Safdie - Architect
Moshe Safdie's buildings -- from grand libraries to intimate apartment complexes -- explore the qualities of light and the nature of private and public space. Full bio
Moshe Safdie's buildings -- from grand libraries to intimate apartment complexes -- explore the qualities of light and the nature of private and public space. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When, in 1960, still a student,
0
964
2770
لە سەردەمی ١٩٦٠ دا ،
کە هێشتا خوێدکار بووم،
کە هێشتا خوێدکار بووم،
00:15
I got a traveling fellowship
1
3734
2425
بەشداری سەفەرێکی دەرەوەم کرد
00:18
to study housing in North America.
2
6159
3061
بۆ خوێندنی نیشتەجێ بوون،
لە باکوری ئەمەریکا
لە باکوری ئەمەریکا
00:21
We traveled the country.
3
9220
2284
بە ناوچەکەدا گەشتمان کرد.
00:23
We saw public housing high-rise buildings
4
11504
3105
باڵاخانەی نیشتەجێوونی گشتیمان بینی
00:26
in all major cities:
5
14609
2341
لە هەموو شارە سەرکییەکان:
00:28
New York, Philadelphia.
6
16950
2080
لە نیویۆرک،
فییلیدۆفیا.
فییلیدۆفیا.
00:31
Those who have no choice lived there.
7
19030
2969
ئەوانەش کە بژاردەیەکیان نەبوو لەوێ بژین.
00:33
And then we traveled from suburb to suburb,
8
21999
2295
جا گەشتمان کرد لە قەراغ شارێ بۆ
قەراغێکی دی،
قەراغێکی دی،
00:36
and I came back thinking,
9
24294
2048
لە گەڕانەوەدا بیرم دەکردەوە،
00:38
we've got to reinvent the apartment building.
10
26342
2654
دەبێت دووبارە ژیان
بدەینەوە بە باڵاخانەکان.
بدەینەوە بە باڵاخانەکان.
00:40
There has to be another way of doing this.
11
28996
2679
دەبێت ڕێگەیەکی دی هەبێت بۆ کردنی ئەمە.
00:43
We can't sustain suburbs,
12
31675
2035
ناکرێت هەر قەراغی شارەکان ببەزێنین،
00:45
so let's design a building
13
33710
2565
جا با دیزاینی بینایەک بکەین
00:48
which gives the qualities of a house
14
36275
3243
کە هەمان کوالێتی ماڵێکمان دەداتێ
00:51
to each unit.
15
39518
1171
بۆ هەر یەکەیەک.
00:52
Habitat would be all about gardens,
16
40689
4161
ژینگەیەک کە پارچەیەک باخچە بیت،
00:56
contact with nature,
17
44850
1905
بەرکەوتەی هەبێت لەگەڵ سرووشتدا،
00:58
streets instead of corridors.
18
46755
2184
شەقام هەبێت لە جێی ڕارەو.
01:00
We prefabricated it so we would achieve economy,
19
48939
3798
لەبەر ئابووری پێشتر
یەکەکانمان درووستمان دەکرد،
یەکەکانمان درووستمان دەکرد،
01:04
and there it is almost 50 years later.
20
52737
5243
ئەمەش نزیکی ٥٠ ساڵ دواترە.
01:09
It's a very desirable place to live in.
21
57980
3371
زۆر گونجاوە بۆ ژیانکردن.
01:13
It's now a heritage building,
22
61351
2459
ئێستا بینایەکی کلتوورییە،
01:15
but it did not proliferate.
23
63810
3603
وەلێ خێرا گەشەی نەکرد.
01:19
In 1973, I made my first trip to China.
24
67413
4704
لە ساڵی ١٩٧٣، یەکەمین گەشتم کرد بۆ چین.
01:24
It was the Cultural Revolution.
25
72117
4266
ئەوکات شۆڕشی کلتووری بوو.
01:28
We traveled the country,
26
76383
2148
بە ناوچەکەدا گەشتمان کرد،
01:30
met with architects and planners.
27
78531
3229
چەند تەلارساز و پلاندەرمان ناسی.
01:33
This is Beijing then,
28
81760
2216
ئەمە بەیجینی ئەو کاتە،
01:35
not a single high rise building
29
83976
2872
هیچ باڵاخانەیەکی تەنیا نییە
01:38
in Beijing or Shanghai.
30
86848
2284
لە بەیجین یان شەنگەهای.
01:41
Shenzhen didn't even exist as a city.
31
89132
3858
شێنژێن تەنانەت وەک شار دەرناکەوێت.
01:44
There were hardly any cars.
32
92990
3279
بە سەختی سەیارە دەبینرا.
01:48
Thirty years later,
33
96269
2651
سی ساڵ دواتر،
01:50
this is Beijing today.
34
98920
2995
ئەمە بەیجینی ئەمڕۆیە.
01:53
This is Hong Kong.
35
101915
1713
ئەمەش هۆنک کۆنگە.
01:55
If you're wealthy, you live there,
36
103628
2500
گەر پارەدار بیت، لەوێ دەژتیت،
01:58
if you're poor, you live there,
37
106128
2420
گەر کەم دەرامەتیش بیت، لەوێ دەژیت،
02:00
but high density it is, and it's not just Asia.
38
108548
2666
بەڵام چڕی دانیشتووی بەرزە
ئەمەش تەنیا لە ئاسیا نابینرێت.
ئەمەش تەنیا لە ئاسیا نابینرێت.
02:03
São Paulo, you can travel
39
111214
1957
ساوپاولۆ، دەتوانن سەردانی بکەن
02:05
in a helicopter 45 minutes
40
113171
2524
لە هێلیکۆپتەرێک بۆ ٤٥ خولەک
02:07
seeing those high-rise buildings consume
41
115695
2010
تێکدەری باڵاخانەکان
02:09
the 19th-century low-rise environment.
42
117705
2636
لە سەد ١٩ و گەشەی کەمی ژینگە دەبینین.
02:12
And with it, comes congestion,
43
120341
2311
ئەمەش جەنجاڵی لێکەوتەوە،
02:14
and we lose mobility, and so on and so forth.
44
122652
4022
بەمەش شارەکە بزواندنی لە دەستدا
بە شێوەیەکی بەردەوام.
بە شێوەیەکی بەردەوام.
02:18
So a few years ago, we decided to go back
45
126674
2550
،بۆیە چەند ساڵێ لەمەوپێش،
بڕیارماندا بگەڕێینەوە
بڕیارماندا بگەڕێینەوە
02:21
and rethink Habitat.
46
129224
1914
و دووبارە بیر لە ژینگە بکەینەوە.
02:23
Could we make it more affordable?
47
131138
2689
دەتوانین وای لێبکەین بەردەستر بێت؟
02:25
Could we actually achieve this quality of life
48
133827
3063
دەتوانین بە ڕاستی ئەم جۆرێتییەی
ژیانمان دەست بکەوێت
ژیانمان دەست بکەوێت
02:28
in the densities that are prevailing today?
49
136890
4407
لەم گەشەکردنە چڕە باوەی ئەمڕۆدا؟
02:33
And we realized, it's basically about light,
50
141297
2863
و بۆمان دەرکەوت، ئەمە بەزۆری
لەبارەی ڕووناکیەوەیە،
لەبارەی ڕووناکیەوەیە،
02:36
it's about sun, it's about nature,
51
144160
3062
دەربارەی خۆرە، دەربارەی سرووشتە،
02:39
it's about fractalization.
52
147222
2180
دەربارەی ئامارەکانە.
02:41
Can we open up the surface of the building
53
149402
3229
ئایا دەتوانین ڕووی بینایەک بکەینەوە کە
02:44
so that it has more contact with the exterior?
54
152631
2868
بەرکەوتەی زیاتر بێت لەگەڵ ڕووکەشەکەیدا؟
02:47
We came up with a number of models:
55
155499
2239
ئێمە بە ژمارەیەک نموونە
دەستمان کرد بە ئیش:
دەستمان کرد بە ئیش:
02:49
economy models, cheaper to build and more compact;
56
157738
3836
نموونەی ئابووری، کەم نرختر و پتەوتر؛
02:53
membranes of housing
57
161574
2047
شانەی نیشتەجێبوون
02:55
where people could design their own house
58
163621
2359
شوێنێ خەڵکی بتوانن دیزاینی
خانووەکانیان بکەن.
خانووەکانیان بکەن.
02:57
and create their own gardens.
59
165980
2107
و باخچەکانیان درووست بکەن.
03:00
And then we decided to take New York as a test case,
60
168087
3881
و دواتر بڕیارماندا نیویۆرک وەک
باری تاقیکردنەوە وەربگرین،
باری تاقیکردنەوە وەربگرین،
03:03
and we looked at Lower Manhattan.
61
171968
2047
تەماشای باشووری دووری مانهانمان کرد.
03:06
And we mapped all the building area in Manhattan.
62
174015
3825
و نەخشەی هەموو ناوچە نیشتەجێبوونەکانمان
کێشا لە مانهاتان.
کێشا لە مانهاتان.
03:09
On the left is Manhattan today:
63
177840
3375
لای چەپ ئەمڕۆی مانهاتان ە:
03:13
blue for housing, red for office buildings, retail.
64
181215
4387
شین بۆ نیشتەجێبوون، سوور بۆ
بینا ئۆفیسەکان، بازرگانی وردە.
بینا ئۆفیسەکان، بازرگانی وردە.
03:17
On the right, we reconfigured it:
65
185602
2599
لای ڕاست، ڕێکخستنێکمان بۆی کرد:
03:20
the office buildings form the base,
66
188201
2317
بینا ئۆفیسەکان لە بنچینەدا،
03:22
and then rising 75 stories above,
67
190518
3263
و ٧٥ قات لەسەرەوە،
03:25
are apartments.
68
193781
1379
هەموو وارخانەن.
03:27
There's a street in the air on the 25th level,
69
195160
2976
شەقامێک هەیە لە هەوادا لە ئاستی ٢٥م دا،
03:30
a community street.
70
198136
2014
شەقامێکی کۆمەڵ.
03:32
It's permeable.
71
200150
1609
تێپەڕیوە بە هەوادا.
03:33
There are gardens and open spaces
72
201759
1953
باخچە و جێی کراوە هەن
03:35
for the community,
73
203712
1444
بۆ کۆمەڵ،
03:37
almost every unit with its own private garden,
74
205156
3209
نزیکەی هەر یەکەیەک باخچەی
تایبەتی خۆی هەیە،
تایبەتی خۆی هەیە،
03:40
and community space all around.
75
208365
2662
و جێیەکی کۆمەڵ لە دەوریدا.
03:43
And most important, permeable, open.
76
211027
3160
و گرنگترینیان، تێپەڕیو، کراوە.
03:46
It does not form a wall or an obstruction in the city,
77
214187
3397
دیوارێک یان رێگرێکی درووست نەکردووە
لە شارەکەدا.
لە شارەکەدا.
03:49
and light permeates everywhere.
78
217584
2835
و ڕووناکی هەموو شوێن دەبڕێت.
03:52
And in the last two or three years,
79
220419
1657
و لەم دوو سێ ساڵەی دوایدا،
03:54
we've actually been, for the first time,
80
222076
2572
ئێمە بە ڕاستی، بۆ یەکەمین جار،
03:56
realizing the quality of life of Habitat
81
224648
3713
جۆرێتی ژینی ئەم ژینگەیەمان بۆ دەرکەوت
04:00
in real-life projects across Asia.
82
228361
3707
لە پرۆژەی ژیانی پراکتیکیدا بە
درێژایی ئاسیادا.
درێژایی ئاسیادا.
04:04
This in Qinhuangdao in China:
83
232068
3234
ئەمە 'چینوانداو'ە لە چین:
04:07
middle-income housing, where there is a bylaw
84
235302
2578
،نیشتەجێبوون بە کرێیەکی مامناوەند،
بە جۆرێک ڕێکخراوە
بە جۆرێک ڕێکخراوە
04:09
that every apartment must receive
85
237880
2707
کە هەموو وارخانێک دەبێت
04:12
three hours of sunlight.
86
240587
2756
٣ کاتژمێر ڕووناکی خۆر وەربگرێت.
04:15
That's measured in the winter solstice.
87
243343
2890
ئەمەش لە وەرز گۆرین بۆ زستان پێوراوە.
04:18
And under construction in Singapore,
88
246233
3427
و لە ژێر بیناکاریدا لە سەنگاپور،
04:21
again middle-income housing, gardens,
89
249660
3222
دووبارە نیشتەجێبوونی کرێ مامناوەند، باخچە،
04:24
community streets and parks and so on and so forth.
90
252882
3866
شەقامانی کۆمەڵ و باخ و هەر
بە هەمان شێوە.
بە هەمان شێوە.
04:28
And Colombo.
91
256748
2450
و کۆڵۆمبۆ.
04:31
And I want to touch on one more issue,
92
259198
2216
و دەمەوێت باسی کێشەیەکی دی وەربنێم،
04:33
which is the design of the public realm.
93
261414
3685
کە دیزاینکردنی شانشینی گشتییە.
04:37
A hundred years after we've begun building
94
265099
3594
سەدان ساڵ دوای دەستکردنمان بە بیناکاری
04:40
with tall buildings,
95
268693
1732
و بینا بەرزەکان،
04:42
we are yet to understand
96
270425
2340
هێشتا تێنەگەشتووین
04:44
how the tall high-rise building
97
272765
2925
چۆن باڵاخانە بەرزەکان
04:47
becomes a building block in making a city,
98
275690
2835
دەبنە کەرتێک لە پێکهێنانی شاردا،
04:50
in creating the public realm.
99
278525
2823
لە درووستکردنی شانشینێکی گشتدا.
04:53
In Singapore, we had an opportunity:
100
281348
2419
لە سەنگاپور، دەرفەتێکمان هەبوو:
04:55
10 million square feet, extremely high density.
101
283767
3223
١٠ ملیۆن پێ دووجا، ئەو پەڕی بەرزی چڕی.
04:58
Taking the concept of outdoor and indoor,
102
286990
4122
ئێشکردن لەسەر فکرەی دەرەکی و ناوەکی،
05:03
promenades and parks integrated
103
291112
2251
تێکەڵی سەیرانگە و باخچە
05:05
with intense urban life.
104
293363
2182
لەگەڵ چڕیی ژیانی شار.
05:07
So they are outdoor spaces and indoor spaces,
105
295545
3588
جا، ئەوانە جێی دەرەکی و جێی ناوەکین،
05:11
and you move from one to the other,
106
299133
1977
کە لە یەکیان بۆ ئەوی تر دەچیت،
05:13
and there is contact with nature,
107
301110
2107
و بەرکەوتەیەک هەیە لەگەڵ سرووشتدا،
05:15
and most relevantly, at every level of the structure,
108
303217
3971
لە سەروو هەمویەوە، لە هەر ئاستێکی
بنیاتەکەدا،
بنیاتەکەدا،
05:19
public gardens and open space:
109
307188
2689
باخچەی گشتی و شوێنی کراوە:
05:21
on the roof of the podium,
110
309877
1766
لە سەربانێکی فرەپێدا،
05:23
climbing up the towers,
111
311643
1799
بەرزبوونەوە بۆ تاوەرەکان،
05:25
and finally on the roof, the sky park,
112
313442
3938
لە کۆتایدا لە سەقفەکەدا، باخچەی
ئاسمان هەیە،
ئاسمان هەیە،
05:29
two and a half acres, jogging paths, restaurants,
113
317380
3374
پێوانەکەی ٢.٥* ٤٣٥٦٠ مەتر دووجایە ،
ڕێڕەوە جوڵۆکەکان، ڕیێستۆرانتەکان،
ڕێڕەوە جوڵۆکەکان، ڕیێستۆرانتەکان،
05:32
and the world's longest swimming pool.
114
320754
5355
و درێژترین مەلەوانگە لە جیهاندا هەیە.
05:38
And that's all I can tell you in five minutes.
115
326109
2756
ئەمەش هەموو ئەوەبوو کە دەتوانم لە
٥ خولەک پێتانی بڵێم.
٥ خولەک پێتانی بڵێم.
05:40
Thank you.
116
328865
1868
سوپاس بۆ ئێوە.
05:42
(Applause)
117
330733
2697
(چەپڵەڕێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Moshe Safdie - ArchitectMoshe Safdie's buildings -- from grand libraries to intimate apartment complexes -- explore the qualities of light and the nature of private and public space.
Why you should listen
Moshe Safdie's master's thesis quickly became a cult building: his modular "Habitat '67" apartments for Montreal Expo '67. Within a dizzying pile of concrete, each apartment was carefully sited to have natural light and a tiny, private outdoor space for gardening. These themes have carried forward throughout Safdie's career -- his buildings tend to soak in the light, and to hold cozy, user-friendly spaces inside larger gestures.
He's a triple citizen of Canada, Israel and the United States, three places where the bulk of his buildings can be found: in Canada, the National Gallery in Ottawa, the Montreal Museum of Fine Arts, the Vancouver public library. For Yad Vashem, the Holocaust museum in Jerusalem, he designed the Children's Memorial and the Memorial to the Deportees; he's also built airport terminals in Tel Aviv. In the US, he designed the elegant and understated Peabody Essex Museum in Salem, Masachusetts, and the Crystal Bridges Museum in Arkansas.
Moshe Safdie | Speaker | TED.com