TED2014
Ziauddin Yousafzai: My daughter, Malala
Миний охин, Малала
Filmed:
Readability: 3.2
2,536,881 views
Пакистаны сурган хүмүүжүүлэгч Ziauddin Yousafzai олон хүмүүсийн сонсохыг хүсдэггүй жирийн үнэнийг дэлхий нийтэд санууллаа: Эмэгтэйчүүд болон эрэгтэйчүүд боловсрол, бие даасан байдал болон хувь хүний чанарын хувьд ижил боломжтой байх ёстой. Тэрээр өөрийн амьдралын түүх болон 2012онд сургуульд явах гэж зориглосныхоо төлөө Талибанчуудад буудуулсан Малала охиныхоо амьдралын түүхийг ярьж байна. Yousafzai: "Яагаад миний охин ийм хүчтэй юм бэ?" "Учир нь би түүний далавчийг огтооогүй юм."
Ziauddin Yousafzai - Education activist
Despite an attack on his daughter Malala in 2012, Ziauddin Yousafzai continues his fight to educate children in the developing world. Full bio
Despite an attack on his daughter Malala in 2012, Ziauddin Yousafzai continues his fight to educate children in the developing world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
In many patriarchal societies and tribal societies,
0
1228
4034
Эцгийн эрхэт ёсны болон овгийн зохион байгуулалттай олон нийгэмд
00:17
fathers are usually known by their sons,
1
5262
5225
Аав нар ихэвчлэн хүү нараараа танигддаг.
00:22
but I'm one of the few fathers
2
10487
3216
Харин би бол өөрийн охиноороо танигдсан
00:25
who is known by his daughter,
3
13703
2044
цөөн хэдэн аав нарын нэг юм.
00:27
and I am proud of it.
4
15747
1626
Би үүгээрээ бахархдаг.
00:29
(Applause)
5
17373
4169
(Алга ташилт)
00:35
Malala started her campaign for education
6
23810
2848
Малала боловсролын төлөөх өөрийн аянаа
00:38
and stood for her rights in 2007,
7
26658
2887
2007 онд эхлүүлж, өөрийн эрхийнхээ төлөө зогссон.
00:41
and when her efforts were honored in 2011,
8
29545
4558
Түүний хичээл зүтгэлийг 2011 онд үнэлж
00:46
and she was given the national youth peace prize,
9
34103
3440
түүнд үндэсний энх тайвны шагналыг олгосон.
00:49
and she became a very famous,
10
37543
1869
Тэр улсдаа маш нэр хүндтэй,
00:51
very popular young girl of her country.
11
39412
4044
алдартай залуу охин болсон билээ.
00:55
Before that, she was my daughter,
12
43456
3328
Үүнээс өмнө, тэр миний охин байлаа.
00:58
but now I am her father.
13
46784
3005
Харин одоо би түүний аав болсон.
01:02
Ladies and gentlemen,
14
50741
1755
Ноёд хатагтай нараа
01:04
if we glance to human history,
15
52496
3147
Хэрвээ бид хүн төрөлхтний түүхийг харах юм бол,
01:07
the story of women
16
55643
2828
эмэгтэйчүүдийн түүх
01:10
is the story of injustice,
17
58471
3376
бол шударга бус байдал
01:13
inequality,
18
61847
2060
тэгш бус байдал
01:15
violence and exploitation.
19
63907
5311
хүчирхийлэл, мөлжлөгийн түүх юм.
01:21
You see,
20
69218
1835
Та мэднэ дээ
01:23
in patriarchal societies,
21
71053
4151
Эцгийн эрхэт нийгэмд
01:27
right from the very beginning,
22
75204
2442
бүр анхнаасаа л
01:29
when a girl is born,
23
77646
3006
эмэгтэй хүүхэд төрөхөд
01:32
her birth is not celebrated.
24
80652
4280
энэ үйл явдлыг тэмдэглэдэггүй байсан.
01:36
She is not welcomed,
25
84932
2164
Тэр охиныг таатай хүлээж авдаггүй.
01:39
neither by father nor by mother.
26
87096
2776
Эцэг нь ч тэр эх нь ч тэр.
01:41
The neighborhood comes
27
89872
1685
Хөршүүд ирээд
01:43
and commiserates with the mother,
28
91557
2501
ээжид нь гашуудал илэрхийлдэг.
01:46
and nobody congratulates the father.
29
94058
5094
Хэн ч аавд нь баяр хүргэдэггүй.
01:51
And a mother is very uncomfortable
30
99152
4315
Эх нь охин хүүхэд төрүүлсэндээ
маш их хямарч, зовсон байдаг
01:55
for having a girl child.
31
103467
4367
01:59
When she gives birth to the first girl child,
32
107834
3260
Ээж нь анхны хүүхдээ охин төрүүлэхэд
02:03
first daughter, she is sad.
33
111094
4089
тэр гунигладаг.
02:07
When she gives birth to the second daughter,
34
115183
3747
Хоёр дахь охиноо төрүүлэхэд
02:10
she is shocked,
35
118930
1847
тэр цочирддог.
02:12
and in the expectation of a son,
36
120777
3384
Хүү төрүүлнэ гэсэн горьдлоготойгоор
02:16
when she gives birth to a third daughter,
37
124161
3206
гурав дахь охиноо төрүүлэхэд
02:19
she feels guilty like a criminal.
38
127367
5539
буруу зүйл хийсэн гэмт хэрэгтэн мэт санагддаг.
02:24
Not only the mother suffers,
39
132906
2634
Зөвхөн эх нь зовоод зогсохгүй
02:27
but the daughter, the newly born daughter,
40
135540
2737
дөнгөж төрсөн охин ч бас.
02:30
when she grows old,
41
138277
2135
Түүнийг өсөж том болох үед
02:32
she suffers too.
42
140412
2135
тэр бас л зовох болно.
02:34
At the age of five,
43
142547
2053
Таван нас хүрсэн охин
02:36
while she should be going to school,
44
144600
3329
сургуульд явахын оронд
02:39
she stays at home
45
147929
1743
гэртээ үлдэж байхад
02:41
and her brothers are admitted in a school.
46
149672
4622
түүний эрэгтэй дүү нар нь сургуульд ордог.
02:46
Until the age of 12, somehow,
47
154294
2593
12 нас хүртлээ яаж ийгээд
02:48
she has a good life.
48
156887
2641
тэр сайхан амьдралтай байна.
02:51
She can have fun.
49
159528
1671
Тэр хөгжилдөж наадаж болно.
02:53
She can play with her friends in the streets,
50
161199
3189
Тэр гудамжинд найз нартайгаа тоглож болно.
02:56
and she can move around in the streets
51
164388
2039
Яг л эрвээхий шиг
02:58
like a butterfly.
52
166427
2775
гудамжаар зугаалж болно.
03:01
But when she enters her teens,
53
169202
3815
Гэвч тэр өсвөр насны охин болж
03:05
when she becomes 13 years old,
54
173017
2340
13 нас хүрэхэд нь
03:07
she is forbidden to go out of her home
55
175357
3619
түүнийг эрэгтэй харгалзагчгүйгээр
03:10
without a male escort.
56
178976
3492
гэрээсээ гарахыг нь хориглодог.
03:14
She is confined under the four walls of her home.
57
182468
5375
Тэр гэрийнхээ дөрвөн хананы дунд хоригдоно.
03:19
She is no more a free individual.
58
187843
5194
Тэр чөлөөтэй, бие даасан хувь хүн байхаа болино.
03:25
She becomes the so-called honor
59
193037
3020
Тэр гэр бүл,
03:28
of her father and of her brothers
60
196057
2481
аав, ах дүү нарынхаа хувьд
03:30
and of her family,
61
198538
3450
нэр төр гэх зүйл нь болдог.
03:33
and if she transgresses
62
201988
2688
Хэрвээ охин энэ нэр төр гэх
03:36
the code of that so-called honor,
63
204676
3211
хуулийг нь зөрчих юм бол
03:39
she could even be killed.
64
207887
4364
тэр амь насаа ч алдаж болно.
03:44
And it is also interesting that this so-called
65
212251
4001
Мөн энэхүү хүндэтгэл,
нэр төрийн журам нь
03:48
code of honor,
66
216252
1363
03:49
it does not only affect the life of a girl,
67
217615
3690
зөвхөн охины амьдралд нөлөөлөөд зогсохгүй,
03:53
it also affects the life
68
221305
2126
тэр гэр бүлийн эрэгтэй гишүүдийн
03:55
of the male members of the family.
69
223431
4799
амьдралд ч нөлөөлдөг нь хачирхалтай.
04:00
I know a family of seven sisters and one brother,
70
228230
6593
Би долоон эмэгтэй, нэг эрэгтэй хүүхэдтэй айлыг мэднэ.
04:06
and that one brother,
71
234823
1822
Тэр айлын ганц хүү нь
04:08
he has migrated to the Gulf countries,
72
236645
3504
долоон эгч дүүс болон
эцэг эхийнхээ амжиргааг залгуулахын тулд
04:12
to earn a living for his seven sisters
73
240149
2695
04:14
and parents,
74
242844
2348
Персийн булан руу нүүн ажиллаж байгаа.
04:17
because he thinks that it will be humiliating
75
245192
5854
Учир тэр хэрвээ түүний долоон эгч дүүс
04:23
if his seven sisters learn a skill
76
251046
2722
мэргэжилтэй болоод
04:25
and they go out of the home
77
253768
2380
гэрээсээ гаран амь зууж эхэлбэл,
04:28
and earn some livelihood.
78
256148
4151
энэ нь ичгэвэртэй хэрэг болно гэж боддог.
04:32
So this brother,
79
260299
1590
Ингээд ганц хүү нь
04:33
he sacrifices the joys of his life
80
261889
3353
өөрийн амьдралын баяр баясгалан болон
04:37
and the happiness of his sisters
81
265242
3392
эгч дүү нарынхаа аз жаргалыг
04:40
at the altar of so-called honor.
82
268634
4584
тэр нэр төр гэх зүйлийн төлөө золиослосон.
04:45
And there is one more norm
83
273218
1534
Эцгийн эрхэт нийгэмд
04:46
of the patriarchal societies
84
274752
2358
дуулгавартай байдал гэх
04:49
that is called obedience.
85
277110
4450
бас өөр нэгэн дүрэм журам бий.
04:53
A good girl is supposed to be
86
281560
3786
Сайн охин хүүхэд
маш дуугүй, даруу,
04:57
very quiet, very humble
87
285346
5248
05:02
and very submissive.
88
290594
3971
хүлцэнгүй байх ёстой.
05:06
It is the criteria.
89
294565
1339
Энэ бол шалгуур.
05:07
The role model good girl should be very quiet.
90
295904
3832
Үлгэр жишээ охин маш даруухан байх хэрэгтэй.
05:11
She is supposed to be silent
91
299736
2289
Тэр чимээгүй байх ёстой
05:14
and she is supposed to accept the decisions
92
302025
3171
бас өөрийн эцэг эх болон
05:17
of her father and mother
93
305196
2220
ахмад хүмүүсийн шийдвэрийг
05:19
and the decisions of elders,
94
307416
3225
дургүй байсан ч
05:22
even if she does not like them.
95
310641
2406
хүлцэнгүйгээр дагах ёстой.
05:25
If she is married to a man she doesn't like
96
313047
3329
Хэрвээ тэр сэтгэлгүй хүнтэйгээ гэрлэвэл
05:28
or if she is married to an old man,
97
316376
2742
эсвэл хөгшин хүнтэй гэрлэвэл
05:31
she has to accept,
98
319118
1560
тэр хүлээн зөвшөөрөх л ёстой.
05:32
because she does not want to be dubbed
99
320678
2518
Учир нь тэр дуулгаваргүй гэж
05:35
as disobedient.
100
323196
2623
дуудуулахыг хүсэхгүй.
05:37
If she is married very early,
101
325819
1632
Хэрвээ тэр эрт гэр бүл болбол
05:39
she has to accept.
102
327451
1474
мөн л хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй.
05:40
Otherwise, she will be called disobedient.
103
328925
4022
Эс бөгөөс түүнийг дуулгаваргүй хэмээн хэлэх болно.
05:44
And what happens at the end?
104
332947
2803
Эцэст нь юу болох вэ?
05:47
In the words of a poetess,
105
335750
1755
Нэгэн яруу найрагч эмэгтэйн хэлснээр
05:49
she is wedded, bedded,
106
337505
2787
Тэр гэрлэнэ, оронд орно,
05:52
and then she gives birth
to more sons and daughters.
to more sons and daughters.
107
340292
5171
тэгээд илүү олон хүү, охин төрүүлэх болно.
05:57
And it is the irony of the situation
108
345463
2769
Үүнд хамгийн харамсалтай нь
06:00
that this mother,
109
348232
2332
өнөөх ээж нь охиддоо
06:02
she teaches the same lesson of obedience
110
350564
3052
дуулгавартай байх талаар
06:05
to her daughter
111
353616
1060
харин хөгвүүддээ нэр хүндийн тухай
06:06
and the same lesson of honor to her sons.
112
354676
4433
өнөөх л сургамжаа заадаг.
06:11
And this vicious cycle goes on, goes on.
113
359109
5113
Энэ хор хөнөөлтэй тойрог үргэлжилсээр л байдаг.
06:17
Ladies and gentlemen,
114
365997
2527
Ноёд хатагтай нар аа,
06:20
this plight of millions of women
115
368524
3222
сая сая эмэгтэйчүүдэд тулгараад буй энэ асуудал
06:23
could be changed
116
371746
2832
өөрчлөгдөж болно.
06:26
if we think differently,
117
374578
2375
Хэрвээ бид өөрөөр бодох юм бол,
06:28
if women and men think differently,
118
376953
3981
Хэрвээ эрчүүд эмэгтэйчүүд өөрөөр бодох юм бол,
06:32
if men and women in the
tribal and patriarchal societies
tribal and patriarchal societies
119
380934
4218
Хэрвээ хөгжиж буй орны эцгийн эрхт ёсны болон
06:37
in the developing countries,
120
385152
1983
овгийн нийгэм дэх эрчүүд эмэгтэйчүүд
06:39
if they can break a few norms
121
387135
2911
Хэрвээ тэд гэр бүл, нийгмийн
06:42
of family and society,
122
390046
4604
хэдхэн л дүрэм журмыг зөрчиж чадвал,
06:46
if they can abolish the discriminatory laws
123
394650
5480
Хэрэв тэд эмэгтэйчүүдийн
үндсэн эрхийг зөрчиж буй
06:52
of the systems in their states,
124
400130
2528
өөрсдийн улс орны систем дэх
06:54
which go against the basic human rights
125
402658
2291
ялгаварлан гадуурхсан хуулийг арилгаж чадвал.
06:56
of the women.
126
404949
3794
07:00
Dear brothers and sisters, when Malala was born,
127
408743
5244
Эрхэм ах эгч, дүү нар минь, Малалаг төрөхөд
07:05
and for the first time,
128
413987
2153
анх удаагаа
07:08
believe me,
129
416140
1274
надад итгээрэй,
07:09
I don't like newborn children, to be honest,
130
417414
4977
шударгаар хэлэхэд, би шинээр төрсөн хүүхдүүдэд дургүй,
07:14
but when I went and I looked into her eyes,
131
422391
3782
гэхдээ намайг очоод түүний нүд рүү харахад
07:18
believe me,
132
426173
2120
надад итгээрэй,
07:20
I got extremely honored.
133
428293
3981
би үнэхээр бахархсан.
07:24
And long before she was born,
134
432274
2170
Түүнийг төрөхөөс өмнө,
07:26
I thought about her name,
135
434444
3036
би түүний нэрний талаар бодсон.
07:29
and I was fascinated with a heroic
136
437480
3285
Тэр үед би Афганистаны эрх чөлөөний домогт
07:32
legendary freedom fighter in Afghanistan.
137
440765
3865
тэмцэгч, баатарлаг нэгнийг биширдэг байлаа.
07:36
Her name was Malalai of Maiwand,
138
444630
5009
Тэр эмэгтэйн нэрийг Майвандын Малалай гэдэг байв.
07:41
and I named my daughter after her.
139
449639
4285
Би охиндоо түүний нэрийг өгсөн.
07:45
A few days after Malala was born,
140
453924
2992
Миний охин Малалаг төрснөөс
07:48
my daughter was born,
141
456916
1739
хэд хоногийн дараа
07:50
my cousin came --
142
458655
1658
миний үеэл манайд ирсэн.
07:52
and it was a coincidence --
143
460313
1968
Хачирхалтай тохиолдлоор
07:54
he came to my home
144
462281
2715
тэр манайд ирэхдээ
07:56
and he brought a family tree,
145
464996
2705
Юсуфзай гэр бүлийн
07:59
a family tree of the Yousafzai family,
146
467701
3668
ургийн бичгийг авчирсан байсан.
08:03
and when I looked at the family tree,
147
471369
2556
Тэр ургийн бичгийг харахад,
08:05
it traced back to 300 years of our ancestors.
148
473925
6053
манай өвөг дээдсийн 300 жилийн түүхийг харуулж байв.
08:11
But when I looked, all were men,
149
479978
4397
Гэхдээ бүгд эрчүүд байсан.
08:16
and I picked my pen,
150
484375
2422
Тэгээд би үзгээ аваад
08:18
drew a line from my name,
151
486797
2004
өөрийнхөө нэрнээс зураас татаад
08:20
and wrote, "Malala."
152
488801
3699
"Малала" гэж бичсэн.
08:25
And when she grow old,
153
493585
2770
Түүнийг өсөж томроход,
08:28
when she was four and a half years old,
154
496355
3583
дөрвөн нас хагастай байхад нь
08:31
I admitted her in my school.
155
499938
3536
би түүнийг сургуульдаа бүртгэж авсан.
08:35
You will be asking, then, why should I mention about
156
503474
2906
Та бүхэн яагаад охиноо сургуульд
08:38
the admission of a girl in a school?
157
506380
2502
оруулснаа дурдав гэж асуух байх.
08:40
Yes, I must mention it.
158
508882
2055
Тиймээ, би үүнийг дурдах ёстой.
08:42
It may be taken for granted in Canada,
159
510937
3085
Канадад, Америк болон олон өндөр хөгжилтэй орнуудад
08:46
in America, in many developed countries,
160
514022
3827
энэ нь магадгүй энгийн үзэгдэл байх л даа.
08:49
but in poor countries,
161
517849
2458
Гэхдээ ядуу буурай улс орнуудад
08:52
in patriarchal societies, in tribal societies,
162
520307
3568
эцгийн эрхт ёсны, овгийн зохион байгуулалттай нийгмүүдэд
08:55
it's a big event for the life of girl.
163
523875
3614
энэ нь охины амьдралд тохиох маш том үйл явдал юм.
08:59
Enrollment in a school means
164
527489
3639
Сургуульд орно гэдэг нь
09:03
recognition of her identity and her name.
165
531128
5749
түүний бие даасан байдал, нэр хүндийн гол илрэл юм.
09:08
Admission in a school means
166
536877
1678
Сургуульд орсноор
09:10
that she has entered the world of dreams
167
538555
3682
тэр ирээдүйн амьдралынхаа
боломжийг нээн илрүүлэх,
09:14
and aspirations
168
542237
1663
09:15
where she can explore her potentials
169
543900
3512
хүсэл мөрөөдөл болон зорилгынхоо ертөнцөд
09:19
for her future life.
170
547412
3246
орно гэсэн үг юм.
09:22
I have five sisters,
171
550658
2079
Би таван эгчтэй дүүстэй.
09:24
and none of them could go to school,
172
552737
3314
Тэдний нэг нь ч сургуульд явж чадаагүй.
09:28
and you will be astonished,
173
556051
1574
Намайг 2 долоо хоногийн өмнө
09:29
two weeks before,
174
557625
4094
Канадын визны мэдүүлэг хөтөлж байх үед
09:33
when I was filling out the Canadian visa form,
175
561735
4283
гэр бүлийн мэдээлэл гэсэн хэсэгт
09:38
and I was filling out the family part of the form,
176
566018
4665
09:42
I could not recall
177
570683
2084
би зарим эгч нарынхаа
09:44
the surnames of some of my sisters.
178
572767
4005
овог нэрийг санахгүй байсан гэвэл
та нар гайхах байх.
09:48
And the reason was
179
576772
1849
Учир юу вэ гэвэл
09:50
that I have never, never seen the names
180
578621
3292
би өмнө нь тэдний нэрийг
09:53
of my sisters written on any document.
181
581913
5826
ямар ч бичиг баримт дээр бичигдсэн байхыг нь хараагүй.
09:59
That was the reason that
182
587739
2940
Ийм учраас би
10:02
I valued my daughter.
183
590679
3533
охиноо хүндэтгэсэн юм.
10:06
What my father could not give to my sisters
184
594212
4313
Миний аав эгч нарт минь, өөрийн охиддоо
10:10
and to his daughters,
185
598525
1755
өгч чадаагүй тэр зүйл.
10:12
I thought I must change it.
186
600280
4241
Би үүнийг өөрчлөх ёстой гэж бодсон.
10:16
I used to appreciate the intelligence
187
604521
3007
Би охиныхоо ухаан, авьяас чадвараар
10:19
and the brilliance of my daughter.
188
607528
3672
бахархдаг байсан.
10:23
I encouraged her to sit with me
189
611200
2594
Би найз нарыгаа ирэхэд
10:25
when my friends used to come.
190
613794
1659
түүнийг хажуудаа суулгадаг байсан.
10:27
I encouraged her to go with
me to different meetings.
me to different meetings.
191
615453
4784
Би түүнийг олон уулзалтанд хамт дагуулж явдаг байсан.
10:32
And all these good values,
192
620237
1661
Бүхий л сайн сайхан үнэт чанаруудыг
10:33
I tried to inculcate in her personality.
193
621898
3210
түүний зан төлөвт нь суулгахыг хичээсэн.
10:37
And this was not only she, only Malala.
194
625108
3663
Зөвхөн Малалагаар зогсохгүй
10:40
I imparted all these good values
195
628771
2736
би эдгээр бүх сайн чанаруудыг өөрийн сургууль,
10:43
to my school, girl students
and boy students as well.
and boy students as well.
196
631507
4543
эмэгтэй болон эрэгтэй сурагчиддаа дамжуулсан.
10:48
I used education for emancipation.
197
636050
4379
Би боловсролыг эрх чөлөөний төлөө ашигласан.
10:52
I taught my girls,
198
640429
1865
Би охиддоо,
10:54
I taught my girl students,
199
642294
1955
эмэгтэй сурагчиддаа
10:56
to unlearn the lesson of obedience.
200
644249
5069
хүлцэнгүй бай гэх тэр сургамжийг мартахыг заасан.
11:01
I taught my boy students
201
649318
2965
Би эрэгтэй сурагчиддаа хоосон нэр хүндийн тухай
11:04
to unlearn the lesson of so-called pseudo-honor.
202
652283
5481
сургамжийг дагахгүй байхыг заасан.
11:13
Dear brothers and sisters,
203
661696
3985
Эрхэм ах дүү нар минь,
11:17
we were striving for more rights for women,
204
665681
4583
Бид эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө тэмцэж байсан.
11:22
and we were struggling to have more,
205
670264
3622
Бид тэдэнд нийгэмд илүү өргөн орон зайг
11:25
more and more space for the women in society.
206
673886
4227
бий болгохын төлөө тэмцэж байсан.
11:30
But we came across a new phenomenon.
207
678113
3213
Гэвч нэгэн шинэ үйл явдал бий болж эхэлсэн.
11:33
It was lethal to human rights
208
681326
2493
Энэ нь хүний эрх, ялангуяа эмэгтэйчүүдийн
11:35
and particularly to women's rights.
209
683819
3448
эрхийн эсрэг асар хөнөөлтэй зүйл байлаа.
11:39
It was called Talibanization.
210
687267
4677
Үүнийг Талибанчлал гэж нэрлэж байсан.
11:43
It means a complete negation
211
691944
3688
Энэ нь улс төр, эдийн засаг, нийгмийн бүх л харилцаанд
11:47
of women's participation
212
695632
2210
эмэгтэйчүүдийн оролцоог
11:49
in all political, economical and social activities.
213
697842
6195
бүрэн үгүйсгэж, байхгүй болгоно гэсэн үг байв.
11:56
Hundreds of schools were lost.
214
704037
3547
Зуу зуун сургуулиуд хаагдсан.
11:59
Girls were prohibited from going to school.
215
707584
6231
Охидыг сургуульд явахыг нь зогсоосон.
12:05
Women were forced to wear veils
216
713815
3706
Эмэгтэйчүүд хүчээр гивлүүр өмсөж,
12:09
and they were stopped from going to the markets.
217
717521
3556
тэднийг зах руу явахыг нь хориглосон.
12:13
Musicians were silenced,
218
721077
2584
Хөгжимчид чимээгүй болж
12:15
girls were flogged
219
723661
1957
охидыг ташуураар ороолгож,
12:17
and singers were killed.
220
725618
3483
мөн дуучид амь үрэгдэж байлаа.
12:21
Millions were suffering,
221
729101
1874
Олон сая хүн зовж байсан ч
12:22
but few spoke,
222
730975
3245
тэдний цөөнх нь л үзэл бодлоо илэрхийлж байв.
12:26
and it was the most scary thing
223
734220
2224
Эргэн тойронд алдаг, ташуурддаг хүмүүсээр дүүрэн байхад
12:28
when you have all around such people
224
736444
6086
өөрийнхөө эрхийн төлөө
12:34
who kill and who flog,
225
742530
2026
дуугарна гэдэг бол
12:36
and you speak for your rights.
226
744556
1296
хамгийн аймшигтай зүйл.
12:37
It's really the most scary thing.
227
745852
4207
Энэ үнэхээр хамгийн аймшигтэй зүйл.
12:42
At the age of 10,
228
750059
1893
10 настай байхдаа,
12:43
Malala stood, and she stood for the right
229
751952
4244
Малала боловсрол олж авах
эрхийн төлөө тэмцсэн.
12:48
of education.
230
756196
2311
12:50
She wrote a diary for the BBC blog,
231
758507
4772
Тэр BBC-ын блогт өдрийн тэмдэглэл хөтөлж байв.
12:55
she volunteered herself
232
763279
2204
Тэр New York Times-ын баримтат кинонд
12:57
for the New York Times documentaries,
233
765483
3594
сайн дураараа оролцсон.
13:01
and she spoke from every platform she could.
234
769077
4916
Тэр өөрийн хүрч чадах бүх л сувгаар ярьж байв.
13:05
And her voice was the most powerful voice.
235
773993
4388
Түүний дуу хоолой хамгийн хүчирхэг нь байсан.
13:10
It spread like a crescendo all around the world.
236
778381
6253
Энэ нь бүх дэлхийгээр цуурай мэт тарсан.
Үүний улмаас Талибанчууд
13:16
And that was the reason the Taliban
237
784634
1852
13:18
could not tolerate her campaign,
238
786486
4331
түүний аянг тэвчиж чадахгүйд хүрсэн юм.
13:22
and on October 9 2012,
239
790817
2849
2012 оны 10 сарын 9 өдөр
13:25
she was shot in the head at point blank range.
240
793666
5749
Малала толгой руугаа маш ойрын зайнаас буудуулсан.
13:31
It was a doomsday for my family and for me.
241
799415
4145
Энэ өдөр манай гэр бүл болон миний хувьд ертөнцийн төгсгөл байв.
13:35
The world turned into a big black hole.
242
803560
5819
Дэлхий ертөнц том хар нүх болж хувирсан.
13:41
While my daughter was
243
809379
1666
Миний охин
13:43
on the verge of life and death,
244
811045
3452
үхэл амьдралын зааг дээр байхад
13:46
I whispered into the ears of my wife,
245
814497
3839
Би эхнэрийнхээ чихэнд
13:50
"Should I be blamed for what happened
246
818336
3102
"Би энэ бүхэнд өөрийгөө буруутгах
13:53
to my daughter and your daughter?"
247
821438
3676
ёстой юу?" гэж шивнэсэн.
13:57
And she abruptly told me,
248
825114
2521
Гэтэл тэр гэнэт
13:59
"Please don't blame yourself.
249
827635
2511
"Өөрийгөө бүү буруутга.
14:02
You stood for the right cause.
250
830146
3216
Чи зөв зүйлийн төлөө зогссон.
14:05
You put your life at stake
251
833362
2135
Чи үнэний төлөө,
энх тайваны төлөө,
14:07
for the cause of truth,
252
835497
1403
боловсролын төлөө өөрийн амьдралаа
14:08
for the cause of peace,
253
836900
1181
14:10
and for the cause of education,
254
838081
2108
эрсдэлд оруулсан.
14:12
and your daughter in inspired from you
255
840189
2049
Охин чинь чамаас урам зориг авч
14:14
and she joined you.
256
842238
2231
чамтай нэгдсэн.
Та хоёр хоёулаа зөв замаар явж байсан.
14:16
You both were on the right path
257
844469
1675
14:18
and God will protect her."
258
846144
3373
Бурхан түүнийг хамгаалах болно" гэж хэлсэн.
14:21
These few words meant a lot to me,
259
849517
3346
Энэ хэдэн үг надад ихийг ухааруулсан.
14:24
and I didn't ask this question again.
260
852863
4111
Би тэр асуултыг дахиж асуугаагүй.
14:28
When Malala was in the hospital,
261
856974
4120
Малала эмнэлэгт байхдаа
14:33
and she was going through the severe pains
262
861094
3247
тэр хүнд хэцүү өвчин шаналалд зовж,
14:36
and she had had severe headaches
263
864341
2520
толгой нь аймшигтай ихээр өвддөг байсан.
14:38
because her facial nerve was cut down,
264
866861
3188
Учир нь нүүрний мэдрэлийн судаснууд нь тасарсан байсан.
14:42
I used to see a dark shadow
265
870049
2452
Би эхнэрийнхээ царайг
14:44
spreading on the face of my wife.
266
872501
5537
бараан сүүдэрт дарагдахыг харсан.
14:50
But my daughter never complained.
267
878038
6101
Гэвч миний охин хэзээ ч гомдоллож байгаагүй.
14:56
She used to tell us,
268
884139
2061
Тэр бидэнд
14:58
"I'm fine with my crooked smile
269
886200
2051
"Би энэ мэдээгүй болсон нүүр,
15:00
and with my numbness in my face.
270
888251
2742
муруй инээмсэглэлдээ санаа зовохгүй байна.
15:02
I'll be okay. Please don't worry."
271
890993
2079
Би зүгээр болно оо. Битгий санаа зов" гэж хэлдэг байсан.
15:05
She was a solace for us,
272
893072
2129
Тэр бидний хувьд тайтгарал маань байсан юм.
15:07
and she consoled us.
273
895201
2897
Тэр биднийг тайвшруулдаг байсан.
15:12
Dear brothers and sisters,
274
900120
4221
Ах дүүс минь,
15:16
we learned from her how to be resilient
275
904341
2622
Хамгийн хэцүү цаг мөчид ч бэрхшээлийг
15:18
in the most difficult times,
276
906963
3305
хэрхэн даван туулж болдгийг бид түүнээс суралцсан.
15:22
and I'm glad to share with you
277
910268
3008
Хүүхэд эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө тэмцэгч
15:25
that despite being an icon
278
913276
5892
бэлгэ тэмдэг байхаас гадна,
15:31
for the rights of children and women,
279
919168
2829
тэр яг л бусад 16 настай охидтой адилхан
15:33
she is like any 16-year old girl.
280
921997
5293
гэдгийг хуваалцаж байгаадаа баяртай байна.
15:39
She cries when her homework is incomplete.
281
927290
5132
Гэрийн даалгавар нь дутуу бол үүнээсээ болж тэр уйлдаг.
15:44
She quarrels with her brothers,
282
932422
2068
Тэр дүү нартайгаа маргалддаг.
15:46
and I am very happy for that.
283
934490
3723
Би үүнд нь маш их жаргалтай байдаг.
15:50
People ask me,
284
938213
2403
Хүмүүс надаас
15:52
what special is in my mentorship
285
940616
3492
"Малалаг чанга хатуу, зоригтой,
15:56
which has made Malala so bold
286
944108
2540
дуу хоолойгоо хүргэж чаддаг, төлөв томоотой
15:58
and so courageous and so vocal and poised?
287
946648
4492
болгож хүмүүжүүлсэн арга барилын нууц нь юу вэ?" гэж асуудаг.
16:03
I tell them, don't ask me what I did.
288
951140
6275
Би тэдэнд "Миний юу хийснийг бүү асуу.
16:09
Ask me what I did not do.
289
957415
3861
Миний юу хийгээгүйг асуу.
16:13
I did not clip her wings, and that's all.
290
961276
5257
Би түүний далавчийг нь тайраагүй юм. Ингээд л боллоо. " гэж хариулдаг.
16:18
Thank you very much.
291
966533
2882
Маш их баярлалаа.
16:21
(Applause)
292
969415
5496
(Алга ташилт)
16:26
Thank you. Thank you very much. Thank you. (Applause)
293
974911
4000
Маш их баярлалаа. Баярлалаа (Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Ziauddin Yousafzai - Education activistDespite an attack on his daughter Malala in 2012, Ziauddin Yousafzai continues his fight to educate children in the developing world.
Why you should listen
Ziauddin Yousafzai is an educator, human rights campaigner and social activist. He hails from Pakistan's Swat Valley where, at great personal risk among grave political violence, he peacefully resisted the Taliban's efforts to shut down schools and kept open his own school. He also inspired his daughter, Malala Yousafzai, to raise her voice to promote the rights of children to an education. Ziauddin is the co-founder and serves as the Chairman of the Board for the Malala Fund.
He also serves as the United Nations Special Advisor on Global Education and also the educational attaché to the Pakistani Consulate in Birmingham, UK.
Ziauddin Yousafzai | Speaker | TED.com