TED2018
Chetna Gala Sinha: How women in rural India turned courage into capital
चेतना गाला सिन्हा: ग्रामीण भारतीय महिलांनी कशाप्रकारे आपल्या धैर्याचं भांडवलात रुपांतर केलं!
Filmed:
Readability: 3.7
1,542,110 views
खेड्यात राहणाऱ्या आपल्या शेजारच्या महिलांना बँकांनी कर्ज नाकारलं, तेव्हा चेतना गाला सिन्हा यांनी एक मोठं कार्य केलं: त्यांनी स्वतःचीच बँक सुरु केली. महिलांनी महिलांसाठी सुरु केलेली देशातली पहिलीच बँक! या प्रेरणादायी भाषणातून चेतना सिन्हा काही महिलांच्या गोष्टी सादर करतात, ज्या महिलांनी त्यांना प्रोत्साहन दिलं आणि ज्यांनी कोणतेही परंपरागत आर्थिक पाठबळ नसलेल्या महिलांच्या समस्यांवर उपाय शोधण्याला सिन्हा यांच्याकडे सतत आग्रह धरला.
Chetna Gala Sinha - Banker, social entrepreneur
Chetna Gala Sinha is the founder and chair of the Mann Deshi Bank, aimed at the needs of rural women micro-entrepreneurs in India. Full bio
Chetna Gala Sinha is the founder and chair of the Mann Deshi Bank, aimed at the needs of rural women micro-entrepreneurs in India. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm here to tell you not just my story
0
760
3656
मी येथे केवळ माझी कथा सांगण्यासाठी नव्हे
00:16
but stories of exceptional women
from India whom I've met.
from India whom I've met.
1
4440
5016
तर भारतात मला भेटलेल्या असामान्य
स्त्रियांची गाथा ऐकवण्यासाठी आलेय.
स्त्रियांची गाथा ऐकवण्यासाठी आलेय.
00:21
They continue to inspire me,
2
9480
2136
त्या मला सतत प्रेरित करतात,
00:23
teach me, guide me
in my journey of my life.
in my journey of my life.
3
11640
4336
माझ्या या जीवनप्रवासात
मला शिकवतात आणि मार्गदर्शन करतात.
मला शिकवतात आणि मार्गदर्शन करतात.
00:28
These are incredible women.
4
16000
2056
या विलक्षण महिला आहेत.
00:30
They never had an opportunity
to go to school,
to go to school,
5
18080
3096
त्यांना कधीही
शाळेत जाण्याची संधी मिळाली नाही,
शाळेत जाण्याची संधी मिळाली नाही,
00:33
they had no degrees,
6
21200
1776
त्यांच्याकडे कोणत्याच पदव्या नव्हत्या
00:35
no travel, no exposure.
7
23000
2160
प्रवास केलेला नाही, जगाशी संपर्कही नाही.
00:38
Ordinary women
who did extraordinary things
who did extraordinary things
8
26000
3696
सामान्य स्त्रियांनी
असामान्य कर्तृत्व करून दाखवलं
असामान्य कर्तृत्व करून दाखवलं
00:41
with the greatest of their courage,
9
29720
2136
त्यांच्या ठायी असलेल्या पराकोटीचे साहस,
00:43
wisdom and humility.
10
31880
2040
बुद्धिमत्ता व विनम्रता
यांच्या साहाय्याने.
यांच्या साहाय्याने.
00:46
These are my teachers.
11
34680
1440
या माझ्या शिक्षिका आहेत.
00:49
For the last three decades,
12
37160
1736
गेल्या ३ दशकांपासून,
00:50
I've been working,
staying and living in India
staying and living in India
13
38920
3416
मी भारतात काम करतेय,
वास्तव्य करतेय आणि जगतेय
वास्तव्य करतेय आणि जगतेय
00:54
and working with women in rural India.
14
42360
2960
त्याचप्रमाणे ग्रामीण भागातील महिलांसोबत
काम करतेय.
काम करतेय.
00:58
I was born and brought up in Mumbai.
15
46040
2120
मी मुंबईतच जन्मले आणि मोठी झाले.
01:01
When I was in college,
16
49080
1616
महाविद्यालयात शिकत असतांना,
01:02
I met Jayaprakash Narayan,
17
50720
3216
मी जयप्रकाश नारायण यांना भेटले,
01:05
famous Gandhian leader
18
53960
2296
प्रसिद्ध गांधीवादी नेते
01:08
who inspired youth to work in rural India.
19
56280
3120
ज्यांनी तरुणाईला
ग्रामीण भारतात कार्य करण्यास प्रेरित केले.
ग्रामीण भारतात कार्य करण्यास प्रेरित केले.
01:12
I went into the villages
to work in rural India.
to work in rural India.
20
60440
3176
भारताच्या ग्रामीण भागात काम करण्यासाठी
मीही खेडोपाड्यांत गेले.
मीही खेडोपाड्यांत गेले.
01:15
I was part of land rights movement,
21
63640
2776
मी जमीन हक्क चळवळीत सहभागी झाले,
01:18
farmers' movement
22
66440
1496
शेतकऱ्यांचे आंदोलन
01:19
and women's movement.
23
67960
1360
आणि स्त्रियांसाठीची चळवळ.
01:22
On the same line,
24
70400
1296
त्याच काळात,
01:23
I ended up in a very small village,
25
71720
2976
मी सरतेशेवटी एका छोट्या खेड्यात स्थिरावले,
01:26
fell in love with a young, handsome,
dynamic young farmer-leader
dynamic young farmer-leader
26
74720
6416
एका तरुण, रुबाबदार, तडफदार
शेतकरी-नेत्याच्या प्रेमात पडले
शेतकरी-नेत्याच्या प्रेमात पडले
01:33
who was not very educated,
27
81160
2336
जो फार काही शिक्षित नव्हता,
01:35
but he could pull the crowd.
28
83520
2336
पण गर्दी खेचू शकत होता.
01:37
And so in the passion of youth,
29
85880
2576
आणि म्हणून तारुण्याच्या जोशात,
01:40
I married him
30
88480
1856
मी त्याच्याशी विवाहबद्ध झाले
01:42
and left Mumbai,
31
90360
1456
आणि मुंबई सोडली,
01:43
and went to a small village
which did not have running water
which did not have running water
32
91840
4176
आणि अशा लहान खेड्यात गेले जिथे वाहते पाणी
01:48
and no toilet.
33
96040
1280
आणि शौचालय दोघंही नव्हते.
01:50
Honestly, my family
and friends were horrified.
and friends were horrified.
34
98000
4136
खरं सांगते,
माझे कुटुंब आणि मित्रपरिवार भयचकित झाले.
माझे कुटुंब आणि मित्रपरिवार भयचकित झाले.
01:54
(Laughter)
35
102160
1150
(हशा)
01:56
I was staying with my family,
36
104320
2416
माझ्या कुटुंबासह जीवन व्यतीत करत असतांना,
01:58
with my three children in the village,
37
106760
2616
खेड्यात माझ्या तीन अपत्यांसमवेत,
02:01
and one day,
38
109400
1776
आणि एके दिवशी,
02:03
a few years later one day,
39
111200
2256
काही वर्षानंतर एकदा,
02:05
a woman called Kantabai came to me.
40
113480
2800
कांताबाई नावाची महिला माझ्याकडे आली.
02:09
Kantabai said, "I want
to open a saving account.
to open a saving account.
41
117480
4816
कांताबाई म्हणाली,
"मला एक बचत खातं उघडायचं आहे.
"मला एक बचत खातं उघडायचं आहे.
02:14
I want to save."
42
122320
1200
मला पैसे जमवायचे आहेत."
02:16
I asked Kantabai:
43
124600
1496
मी कांताबाईला विचारलं:
02:18
"You are doing business of blacksmith.
44
126120
3456
"तुम्ही लोहारकाम करता.
02:21
Do you have enough money to save?
45
129600
1976
बचत करण्याजोगे पैसे तुमच्याकडे आहेत का?
02:23
You are staying on the street.
46
131600
2376
त्यात अजून तुम्ही उघड्यावर राहता.
02:26
Can you save?"
47
134000
1256
तुम्ही बचत करू शकाल?"
02:27
Kantabai was insistent.
48
135280
1936
कांताबाई ठाम होती.
02:29
She said, "I want to save
because I want to buy a plastic sheet
because I want to buy a plastic sheet
49
137240
5216
ती म्हणाली, "मला प्लास्टिकचं छत घेण्यासाठी
पैसे जमवायचे आहेत
पैसे जमवायचे आहेत
02:34
before the monsoons arrive.
50
142480
1656
पावसाळा सुरु होण्याआधी.
02:36
I want to save my family from rain."
51
144160
2560
मला माझ्या कुटुंबाचं
पावसापासून रक्षण करायचंय."
पावसापासून रक्षण करायचंय."
02:39
I went with Kantabai to the bank.
52
147840
2576
मी कांताबाई सोबत बँकेत गेले.
02:42
Kantabai wanted to save 10 rupees a day --
53
150440
3016
कांताबाईंना दररोज १० रुपये जमवायचे होते--
02:45
less than 15 cents.
54
153480
2160
१५ सेंटहून कमी.
02:48
Bank manager refused to open
the account of Kantabai.
the account of Kantabai.
55
156400
3576
बँक व्यवस्थापकाने
कांताबाईंचे खाते उघडण्यास नकार दिला.
कांताबाईंचे खाते उघडण्यास नकार दिला.
02:52
He said Kantabai's amount is too small
56
160000
4936
तो म्हणाला की
कांताबाईंची रक्कम फारच तुटपुंजी आहे
कांताबाईंची रक्कम फारच तुटपुंजी आहे
02:56
and it's not worth his time.
57
164960
2600
आणि त्यासाठी त्याच्याकडे वेळ नाही.
03:00
Kantabai was not asking
any loan from the bank.
any loan from the bank.
58
168120
3536
कांताबाई बँकेकडून
कोणतेही कर्ज मागत नव्हती.
कोणतेही कर्ज मागत नव्हती.
03:03
She was not asking any subsidy
or grant from the government.
or grant from the government.
59
171680
4336
तसेच ती सरकारकडून
सबसिडी अथवा अनुदानही मागत नव्हती.
सबसिडी अथवा अनुदानही मागत नव्हती.
03:08
What she was asking
was to have a safe place
was to have a safe place
60
176040
3936
ती काय मागत होती तर एक सुरक्षित जागा
03:12
to save her hard-earned money.
61
180000
2096
तिने मेहनतीने कमवलेले पैसे जमवण्यासाठी.
03:14
And that was her right.
62
182120
1600
आणि तो तिचा अधिकार होता.
03:16
And I went --
63
184480
1216
आणि मी निघून गेले --
03:17
I said if banks are not opening
the account of Kantabai,
the account of Kantabai,
64
185720
3456
मी म्हणाले की
बँक जर कांताबाईंचे खाते उघडू देत नसेल,
बँक जर कांताबाईंचे खाते उघडू देत नसेल,
03:21
why not start the bank
65
189200
2136
तर बँकच का सुरु करू नये
03:23
which will give an opportunity
for women like Kantabai to save?
for women like Kantabai to save?
66
191360
4080
जी कांताबाईसारख्या महिलांना
बचत करण्यासाठी संधी उपलब्ध करून देईल?
बचत करण्यासाठी संधी उपलब्ध करून देईल?
03:28
And I applied for the banking license
to Reserve Bank of India.
to Reserve Bank of India.
67
196120
3760
आणि मी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाकडे
बँकेच्या परवान्यासाठी अर्ज केला.
बँकेच्या परवान्यासाठी अर्ज केला.
03:32
(Applause)
68
200840
4400
(टाळ्यांचा कडकडाट)
03:38
No, it was not an easy task.
69
206280
3256
नाही, हे अजिबात सोपे काम नव्हते.
03:41
Our license was rejected --
70
209560
2016
आमचा परवाना अर्ज नाकारण्यात आला --
03:43
(Laughter)
71
211600
1376
(हशा)
03:45
on the grounds --
72
213000
1216
या आधारावर की --
03:46
Reserve Bank said
that we cannot issue a license
that we cannot issue a license
73
214240
2936
रिझर्व्ह बँक म्हणालं की
आम्ही अशा बँकेला परवाना देऊ शकत नाही
आम्ही अशा बँकेला परवाना देऊ शकत नाही
03:49
to the bank who's promoting
members who are nonliterate.
members who are nonliterate.
74
217200
3480
जिचे प्रवर्तक सदस्य निरक्षर आहेत.
03:53
I was terrified.
75
221640
1256
मी हादरले.
03:54
I was crying.
76
222920
1416
मला रडू कोसळत होतं.
03:56
And by coming back home,
77
224360
1896
आणि घरी परतत असतांना
03:58
I was continuously crying.
78
226280
1936
मी हमसून हमसून रडत होते.
04:00
I told Kantabai and other women
79
228240
2376
मी कांताबाई आणि इतर महिलांना सांगितलं
04:02
that we couldn't get the license
because our women are nonliterate.
because our women are nonliterate.
80
230640
3880
की आपल्याला परवाना मिळू शकला नाही
कारण आपल्या महिला निरक्षर आहेत.
कारण आपल्या महिला निरक्षर आहेत.
04:07
Our women said, "Stop crying.
81
235200
2200
आमच्या महिला म्हणाल्या, "रडणं थांबवा.
04:10
We will learn to read and write
82
238440
2096
आम्ही लिहिणं आणि वाचणं शिकू
04:12
and apply again, so what?"
83
240560
2016
आणि पुन्हा अर्ज करू, त्यात काय?"
04:14
(Applause)
84
242600
5400
(टाळ्यांचा कडकडाट)
04:21
We started our literacy classes.
85
249600
2456
आम्ही आमचे साक्षरता वर्ग सुरु केले.
04:24
Every day our women would come.
86
252080
2536
आमच्या महिला दररोज येत असत.
04:26
They were so determined
that after working the whole day,
that after working the whole day,
87
254640
3735
त्या इतक्या दृढनिश्चयी होत्या की
संपूर्ण दिवस काम करून,
संपूर्ण दिवस काम करून,
04:30
they would come to the class
and learn to read and write.
and learn to read and write.
88
258399
3457
त्या साक्षरता वर्गाला यायच्या
व लिहिणं आणि वाचणं शिकायच्या.
व लिहिणं आणि वाचणं शिकायच्या.
04:33
After five months,
89
261880
1376
पाच महिन्यांनी,
04:35
we applied again,
90
263280
1536
आम्ही पुन्हा परवाना अर्ज केला,
04:36
but this time I didn't go alone.
91
264840
3016
परंतु यावेळी मी एकटी गेले नाही.
04:39
Fifteen women accompanied me
to Reserve Bank of India.
to Reserve Bank of India.
92
267880
3360
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाकडे जातांना
माझ्यासोबत १५ महिला होत्या.
माझ्यासोबत १५ महिला होत्या.
04:44
Our women told
the officer of Reserve Bank,
the officer of Reserve Bank,
93
272440
3016
आमच्या महिलांनी
रिझर्व बँकेच्या अधिकाऱ्याला सांगितलं,
रिझर्व बँकेच्या अधिकाऱ्याला सांगितलं,
04:47
"You rejected the license
because we cannot read and write.
because we cannot read and write.
94
275480
4376
"तुम्ही परवाना नाकारला
कारण आम्हाला लिहिता-वाचता येत नाही.
कारण आम्हाला लिहिता-वाचता येत नाही.
04:51
You rejected the license
because we are nonliterate."
because we are nonliterate."
95
279880
3096
तुम्ही परवाना नाकारला
कारण आम्ही निरक्षर आहोत."
कारण आम्ही निरक्षर आहोत."
04:55
But they said, "There were no schools
when we were growing,
when we were growing,
96
283000
2816
परंतु त्या म्हणाल्या,
"आम्ही मोठे होत असतांना शाळा नव्हत्या,
"आम्ही मोठे होत असतांना शाळा नव्हत्या,
04:57
so we are not responsible
for our noneducation."
for our noneducation."
97
285840
3000
म्हणून आमच्या अशिक्षितपणाला
आम्ही जबाबदार नाहीत."
आम्ही जबाबदार नाहीत."
05:01
And they said, "We cannot read and write,
98
289640
2816
आणि पुढे म्हणाल्या,
"आम्हाला लिहिता-वाचता येत नाही,
"आम्हाला लिहिता-वाचता येत नाही,
05:04
but we can count."
99
292480
1376
पण मोजता येतं."
05:05
(Laughter)
100
293880
2016
(हशा)
05:07
(Applause)
101
295920
1856
(टाळ्यांचा कडकडाट)
05:09
And they challenged the officer.
102
297800
1880
आणि त्यांनी अधिकाऱ्याला आव्हान दिलं.
05:12
"Then tell us to calculate
the interest of any principal amount."
the interest of any principal amount."
103
300520
4176
"चला मग आम्हाला कोणत्याही
मूळ रकमेच्या व्याजाचा हिशेब करायला सांगा."
मूळ रकमेच्या व्याजाचा हिशेब करायला सांगा."
05:16
(Laughter)
104
304720
1016
(हशा)
05:17
"If we are unable to do it,
105
305760
1776
"आम्ही हे करू शकलो नाही तर,
05:19
don't give us license.
106
307560
1856
"आम्हाला परवाना देऊ नका.
05:21
Tell your officers to do it
without a calculator
without a calculator
107
309440
3576
तुमच्या अधिकाऱ्याला
गणकयंत्र न वापरता हे करायला सांगा
गणकयंत्र न वापरता हे करायला सांगा
05:25
and see who can calculate faster."
108
313040
2576
आणि आता बघूया हिशेब लवकर कोण करतं ते."
05:27
(Applause)
109
315640
3760
(टाळ्यांचा कडकडाट)
05:33
Needless to say,
110
321120
1896
हे सांगायची काही गरज नाही,
05:35
we got the banking license.
111
323040
1856
की आम्हाला बँकेचा परवाना मिळाला.
05:36
(Laughter)
112
324920
1696
(हशा)
05:38
(Applause)
113
326640
2240
(टाळ्यांचा कडकडाट)
05:42
Today, more than 100,000
women are banking with us
women are banking with us
114
330600
3976
सध्या, १ लाखाहून जास्त महिला
आमच्या बँकेसोबत व्यवहार करतात
आमच्या बँकेसोबत व्यवहार करतात
05:46
and we have more
than 20 million dollars of capital.
than 20 million dollars of capital.
115
334600
3856
आणि आमच्याकडे
२० दशलक्ष डॉलर्सपेक्षा जास्त भांडवल आहे.
२० दशलक्ष डॉलर्सपेक्षा जास्त भांडवल आहे.
05:50
This is all women's savings,
116
338480
2416
या सर्व महिलांच्या बचत ठेवी आहेत,
05:52
women capital,
117
340920
1416
महिलांचे भांडवल,
05:54
no outside investors
asking for a business plan.
asking for a business plan.
118
342360
2896
बाहेरील कोणतेही गुंतवणूकदार
व्यापारी योजना घेऊन येत नाहीत.
व्यापारी योजना घेऊन येत नाहीत.
05:57
No.
119
345280
1216
मुळीच नाही.
05:58
It's our own rural women's savings.
120
346520
1896
आमच्या ग्रामीण महिलांच्या बचत ठेवी आहेत
06:00
(Applause)
121
348440
4360
(टाळ्यांचा कडकडाट)
06:08
I also want to say that yes,
122
356240
2096
मला देखील हे म्हणावंसं वाटतं की होय,
06:10
after we got the license,
123
358360
2096
आम्हाला परवाना मिळाल्यानंतर,
06:12
today Kantabai has her own house
124
360480
2896
आज कांताबाईकडे तिचं स्वतःचं घर आहे
06:15
and is staying with her family
125
363400
1616
आणि तिच्या कुटुंबासोबत राहतेय
06:17
in her own house
for herself and her family.
for herself and her family.
126
365040
3400
तिच्या स्वतःसाठी आणि कुटुंबासाठी
असलेल्या स्वमालकीच्या घरात.
असलेल्या स्वमालकीच्या घरात.
06:20
(Applause)
127
368920
5136
(टाळ्यांचा कडकडाट)
06:26
When we started our banking operations,
128
374080
2296
जेव्हा आम्ही आमच्या
बँकेचं कामकाज सुरु केलं,
बँकेचं कामकाज सुरु केलं,
06:28
I could see that our women
were not able to come to the bank
were not able to come to the bank
129
376400
3416
मला हे दिसत होतं की
आमच्या महिला बँकेत येऊ शकत नव्हत्या
आमच्या महिला बँकेत येऊ शकत नव्हत्या
06:31
because they used to lose the working day.
130
379840
2296
कारण त्यांना रोजंदारी गमवावी लागत होती.
06:34
I thought if women
are not coming to the bank,
are not coming to the bank,
131
382160
2616
मी विचार केला की महिला जर बँकेत येत नाहीत,
06:36
bank will go to them,
132
384800
1416
तर बँक त्यांच्याकडे न्यावी,
06:38
and we started doorstep banking.
133
386240
2160
आणि आम्ही घरपोच बँकसेवा सुरु केली.
06:41
Recently, we starting digital banking.
134
389040
2400
नुकतीच, आम्ही डिजीटल बँकसेवा सुरु केलीय.
06:44
Digital banking required
to remember a PIN number.
to remember a PIN number.
135
392360
3576
डिजीटल बँकिंगचा लाभ घेण्यासाठी
एक पिन क्रमांक लक्षात ठेवावा लागणार होता.
एक पिन क्रमांक लक्षात ठेवावा लागणार होता.
06:47
Our women said,
"We don't want a PIN number.
"We don't want a PIN number.
136
395960
3616
आमच्या महिला म्हणाल्या,
"आम्हाला पिन क्रमांक नकोय.
"आम्हाला पिन क्रमांक नकोय.
06:51
That's not a good idea."
137
399600
1656
ही काही चांगली कल्पना नाही."
06:53
And we tried to explain to them
138
401280
1536
मग आम्ही त्यांस समजावून सांगितलं
06:54
that maybe you should
remember the PIN number;
remember the PIN number;
139
402840
2496
की कदाचित तुम्ही
पिन क्रमांक लक्षात ठेवू शकाल;
पिन क्रमांक लक्षात ठेवू शकाल;
06:57
we will help you
to remember the PIN number.
to remember the PIN number.
140
405360
2336
पिन क्रमांक आठवावा यासाठी
आम्ही तुम्हाला मदत करू.
आम्ही तुम्हाला मदत करू.
06:59
They were firm.
141
407720
1216
पण त्या ठाम राहिल्या.
07:00
They said, "suggest something else,"
142
408960
1816
त्या म्हणाल्या, "काहीतरी दुसरं सुचवा,"
07:02
and they --
143
410800
1216
आणि त्या --
07:04
(Laughter)
144
412040
2856
(हशा)
07:06
and they said, "What about thumb?"
145
414920
2360
आणि त्या म्हणाल्या,
"अंगठ्याबद्दल काय वाटतं?"
"अंगठ्याबद्दल काय वाटतं?"
07:10
I thought that's a great idea.
146
418200
2456
मी विचार केला की
ही एक छान कल्पना आहे.
ही एक छान कल्पना आहे.
07:12
We'll link that digital banking
with biometric,
with biometric,
147
420680
3456
आपण डिजीटल बँकिंगला बायोमेट्रिकशी जोडूया,
07:16
and now women use the digital
financial transaction
financial transaction
148
424160
3576
आणि आता या महिला
डिजीटल स्वरुपात आर्थिक व्यवहार करू शकतील
डिजीटल स्वरुपात आर्थिक व्यवहार करू शकतील
07:19
by using the thumb.
149
427760
1536
अंगठ्याचा वापर करून.
07:21
And you know what they said?
150
429320
1560
अजून माहितीये का, काय म्हणाल्या?
07:24
They said, "Anybody
can steal my PIN number
can steal my PIN number
151
432080
2176
म्हणे, "माझा पिन क्रमांक कोणीही चोरू शकतो
07:26
and take away my hard-earned money,
152
434280
2136
आणि मेहनतीचा पैसा हिरावून घेऊ शकतो,
07:28
but nobody can steal my thumb."
153
436440
1976
पण माझा अंगठा कदापि चोरू शकणार नाही."
07:30
(Applause)
154
438440
4376
(हशा व टाळ्यांचा कडकडाट)
07:34
That reinforced the teaching
which I have always learned from women:
which I have always learned from women:
155
442840
4976
यामुळे त्या शिकवणुकीला बळ मिळालं
जे मी नेहमीच या महिलांकडून शिकत आलेय:
जे मी नेहमीच या महिलांकडून शिकत आलेय:
07:39
never provide poor solutions
to poor people.
to poor people.
156
447840
3040
गरीब लोकांना कधीच
दुय्यम दर्जाचे उपाय सुचवू नका.
दुय्यम दर्जाचे उपाय सुचवू नका.
07:43
They are smart.
157
451800
1216
ते चलाख असतात.
07:45
(Applause)
158
453040
5480
(टाळ्यांचा कडकडाट) सर्वांचे आभार...
07:53
A few months later,
159
461320
1656
काही महिन्यांनंतर,
07:55
another woman came to the bank --
160
463000
2016
दुसरी महिला बँकेत आली --
07:57
Kerabai.
161
465040
1536
केराबाई.
07:58
She mortgaged her gold and took the loan.
162
466600
3416
तिने तिचे दागिने गहाण ठेवून
कर्ज काढलं होतं.
कर्ज काढलं होतं.
08:02
I asked Kerabai, "Why are you
mortgaging your precious jewelry
mortgaging your precious jewelry
163
470040
4696
मी केराबाईला विचारलं,
"तुम्ही तुमचे मौल्यवान दागिने गहाण ठेवून
"तुम्ही तुमचे मौल्यवान दागिने गहाण ठेवून
08:06
and taking a loan?"
164
474760
1696
कर्ज का काढत आहात?"
08:08
Kerabai said, "Don't you realize
that it's a terrible drought?
that it's a terrible drought?
165
476480
3976
केराबाई म्हणाली, "किती भयंकर दुष्काळ पडलाय
दिसतंय न तुम्हाला?
दिसतंय न तुम्हाला?
08:12
There's no food or fodder for the animals.
166
480480
3496
गुरांसाठी अन्न किंवा वैरणाचा तुटवडा आहे.
08:16
No water.
167
484000
1376
पाण्याचा एक थेंबही नाही.
08:17
I'm mortgaging gold to buy
food and fodder for my animals."
food and fodder for my animals."
168
485400
4496
माझ्या जनावरांसाठी अन्न-चारा विकत घेता
यावा म्हणून मी सोनं गहाण ठेवतेय."
यावा म्हणून मी सोनं गहाण ठेवतेय."
08:21
And then she asks me,
"Can I mortgage gold and get water?"
"Can I mortgage gold and get water?"
169
489920
4776
आणि पुढे ती मला विचारते,
"मी सोनं गहाण ठेवून पाणी मिळवू शकेन का?"
"मी सोनं गहाण ठेवून पाणी मिळवू शकेन का?"
08:26
I had no answer.
170
494720
1200
माझ्याकडे उत्तर नव्हतं.
08:28
Kerabai challenged me:
"You're working in the village
"You're working in the village
171
496840
3176
केराबाईने मला आव्हान दिलं:
"तुम्ही या खेड्यात काम करताय
"तुम्ही या खेड्यात काम करताय
08:32
with women and finance,
172
500040
1896
महिला आणि आर्थिक बळाच्या आधारे,
08:33
but what if one day there's no water?
173
501960
3456
पण एक दिवस इथलं पाणीच नाहीसं झालं तर काय?
08:37
If you leave this village,
174
505440
1336
जर हे खेडे सोडून गेलात,
08:38
with whom are you going to do banking?"
175
506800
1880
तर तुम्ही कोणासोबत बँकिंग करणार आहात?"
08:41
Kerabai had a valid question,
176
509520
2456
केराबाईचा सवाल रास्त होता,
08:44
so in this drought,
177
512000
1456
म्हणून त्या दुष्काळात,
08:45
we decided to start
the cattle camp in the area.
the cattle camp in the area.
178
513480
3600
आम्ही त्या भागात पशुधन सहायता छावणी
सुरु करायचं ठरवलं.
सुरु करायचं ठरवलं.
08:49
It's where farmers can bring
their animals to one place
their animals to one place
179
517400
4336
जिथे शेतकरी त्यांची गुरेढोरे
एकाच ठिकाणी आणू शकतील
एकाच ठिकाणी आणू शकतील
08:53
and get fodder and water.
180
521760
2399
आणि चारा व पाणी मिळवू शकतील.
08:57
It didn't rain.
181
525600
1256
अखेर पाऊस आलाच नाही.
08:58
Cattle camp was extended for 18 months.
182
526880
2856
पशुधन सहायता छावणी
तब्बल १८ महिने लांबणीवर पडली.
तब्बल १८ महिने लांबणीवर पडली.
09:01
Kerabai used to move around
in the cattle camp
in the cattle camp
183
529760
3296
केराबाई पशुधन छावणीत फेरफटका मारत असे
09:05
and sing the songs of encouragement.
184
533080
3136
आणि प्रोत्साहनपर गाणी गात असे.
09:08
Kerabai became very popular.
185
536240
1720
केराबाई अत्यंत लोकप्रिय झाल्या.
09:10
It rained and cattle camp was ended,
186
538640
3976
अंततः पाउस पडला आणि पशुधन छावणी बंद झाली.
09:14
but after cattle camp ended,
187
542640
1896
पण पशुधन सहायता छावणी बंद झाल्यावर,
09:16
Kerabai came to our radio --
188
544560
2176
केराबाई आकाशवाणी केंद्रावर आल्या --
09:18
we have community radio
189
546760
1936
आमच्या समूहासाठी एक आकाशवाणी केंद्र आहे
09:20
which has more than 100,000 listeners.
190
548720
3056
ज्याचा १ लाखाहून अधिक श्रोतृवर्ग आहे.
09:23
She said, "I want to have
a regular show on the radio."
a regular show on the radio."
191
551800
3440
ती म्हणाली, "मला आकाशवाणीवर
नियमितपणे एक कार्यक्रम करायचा आहे."
नियमितपणे एक कार्यक्रम करायचा आहे."
09:28
Our radio manager said,
"Kerabai, you cannot read and write.
"Kerabai, you cannot read and write.
192
556280
4376
आमच्या आकाशवाणी केंद्राचे संचालक म्हणाले,
"केराबाई, तुला लिहिता-वाचता येत नाही.
"केराबाई, तुला लिहिता-वाचता येत नाही.
09:32
How will you write the script?"
193
560680
2056
तू पटकथा कशी लिहशील मग?"
09:34
You know what she replied?
194
562760
1616
तिने काय उत्तर दिलं माहितीये?
09:36
"I cannot read and write,
195
564400
1576
"मला लिहिता-वाचता येत नाही,
09:38
but I can sing.
196
566000
1416
पण मी गाऊ तर शकते ना!
09:39
What's the big deal?"
197
567440
1256
त्यात विशेष असं काय आहे?"
09:40
(Laughter)
198
568720
1736
(हशा)
09:42
And today,
199
570480
1256
आणि आज,
09:43
Kerabai is doing a regular radio program,
200
571760
3256
केराबाई आकाशवाणीवर नियमितपणे
एक कार्यक्रम करतेय,
एक कार्यक्रम करतेय,
09:47
and not only that,
201
575040
1376
आणि फक्त एवढंच नाही,
09:48
she's become a famous radio jockey
202
576440
3016
ती एक प्रसिद्ध रेडिओ जॉकी झालीय
09:51
and she has been
invited by all of the radios,
invited by all of the radios,
203
579480
2696
व तिला सर्व आकाशवाणी केंद्रांकडून
बोलावणं येत आलेलं आहे,
बोलावणं येत आलेलं आहे,
09:54
even from Mumbai.
204
582200
1576
मुंबईहून सुद्धा.
09:55
She gets the invitation
and she does the show.
and she does the show.
205
583800
2936
तिला निमंत्रण येतं
आणि ती कार्यक्रम सादर करते.
आणि ती कार्यक्रम सादर करते.
09:58
(Applause)
206
586760
5376
(टाळ्यांचा कडकडाट)
10:04
Kerabai has become a local celebrity.
207
592160
2616
केराबाई एक स्थानिक सेलिब्रेटी बनलेली आहे.
10:06
One day I asked Kerabai,
208
594800
1696
एके दिवशी मी केराबाईला विचारलं,
10:08
"How did you end up singing?"
209
596520
1800
"तू एकाएकी गायनाकडे कसं वळलीस?"
10:11
She said, "Shall I tell you the real fact?
210
599800
2816
ती म्हणाली,
"मी तुम्हाला खरी वस्तुस्थिती सांगू?
"मी तुम्हाला खरी वस्तुस्थिती सांगू?
10:14
When I was pregnant with my first child,
211
602640
2816
मी जेव्हा पहिल्यांदा गरोदर होते,
10:17
I was always hungry.
212
605480
1736
तेव्हा नेहमीच उपाशी असायचे.
10:19
I did not have enough food to eat.
213
607240
1936
मला खायला पुरेसे अन्न नव्हते.
10:21
I did not have enough money to buy food,
214
609200
2856
अन्न विकत घ्यायला
माझ्याकडे पुरेसे पैसे नव्हते,
माझ्याकडे पुरेसे पैसे नव्हते,
10:24
and so to forget my hunger,
I started singing."
I started singing."
215
612080
4000
आणि त्या भुकेचा विसर पडावा म्हणून
मी गायला सुरवात केली."
मी गायला सुरवात केली."
10:28
So strong and wise, no?
216
616640
2280
किती सामर्थ्य आणि सूज्ञपणा आहे न?
10:32
I always think that our women
overcome so many obstacles --
overcome so many obstacles --
217
620160
4416
मी नेहमीच असा विचार करते की
आमच्या महिला सर्व अडथळ्यांवर मात करतात --
आमच्या महिला सर्व अडथळ्यांवर मात करतात --
10:36
cultural, social, financial --
218
624600
3136
सांस्कृतिक, सामाजिक, आर्थिक --
10:39
and they find out their ways.
219
627760
2680
आणि त्या त्यांचे मार्ग शोधून काढतात.
10:43
I would like to share another story:
220
631760
1976
मला अशीच दुसरी कथा आपणास सांगायला आवडेल:
10:45
Sunita Kamble.
221
633760
1856
सुनिता कांबळे.
10:47
She has taken a course
in a business school,
in a business school,
222
635640
4056
तिने बिझनेस स्कूलमधून नुकताच
एक अभ्यासक्रम पूर्ण केला होता,
एक अभ्यासक्रम पूर्ण केला होता,
10:51
and she has become a veterinary doctor.
223
639720
2776
आणि ती एक पशुवैद्यकीय चिकित्सक बनली.
10:54
She's Dalit;
224
642520
1216
ती दलित आहे;
10:55
she comes from an untouchable caste,
225
643760
2096
अस्पृश्य जातीतली आहे,
10:57
but she does artificial
insemination in goats.
insemination in goats.
226
645880
3200
परंतु ती शेळ्यांमध्ये
कृत्रिम गर्भधारणा करते.
कृत्रिम गर्भधारणा करते.
11:01
It is a very male-dominated profession
227
649680
2456
तो पूर्णपणे पुरुषी-वर्चस्वाचा व्यवसाय आहे
11:04
and it is all the more
difficult for Sunita
difficult for Sunita
228
652160
2656
आणि सुनितासाठी हे सर्व आणखी कठीण आहे
11:06
because Sunita comes
from an untouchable caste.
from an untouchable caste.
229
654840
2496
कारण सुनिता एका अस्पृश्य जातीतली आहे.
11:09
But she worked very hard.
230
657360
1656
पण तिने खूप कष्ट केले.
11:11
She did successful
goat deliveries in the region
goat deliveries in the region
231
659040
4456
या भागातील शेळ्यांची प्रसूती
तिने यशस्वीपणे पार पाडली
तिने यशस्वीपणे पार पाडली
11:15
and she became a famous goat doctor.
232
663520
2200
आणि ती शेळ्यांची प्रसिद्ध डॉक्टर झालीय.
11:18
Recently, she got a national award.
233
666760
2400
अलीकडेच, तिला राष्ट्रीय पुरस्कार मिळाला.
11:22
I went to Sunita's house to celebrate --
234
670040
3256
हा क्षण साजरा करण्यासाठी
मी सुनीताच्या घरी गेले --
मी सुनीताच्या घरी गेले --
11:25
to congratulate her.
235
673320
1616
तिचं अभिनंदन करण्यासाठी.
11:26
When I entered the village,
236
674960
1376
जेव्हा मी खेड्यात शिरले,
11:28
I saw a big cutout of Sunita.
237
676360
2656
मी सुनिताचा एक भलामोठा फलक बघितला.
11:31
Sunita was smiling on that picture.
238
679040
2296
त्या चित्रात सुनिता
स्मित करतांना दिसत होती.
स्मित करतांना दिसत होती.
11:33
I was really surprised
to see an untouchable,
to see an untouchable,
239
681360
3496
एका अस्पृश्याला बघून
मी खूपच आश्चर्यचकित झाले,
मी खूपच आश्चर्यचकित झाले,
11:36
coming from the village,
240
684880
1496
जी खेड्यातली होती,
11:38
having a big cutout
at the entrance of the village.
at the entrance of the village.
241
686400
2720
गावाच्या प्रवेशद्वारातच
तिचं एक भलंमोठं चित्र होतं.
तिचं एक भलंमोठं चित्र होतं.
11:41
When I went to her house,
242
689800
1576
मी जेव्हा तिच्या घरी गेले,
11:43
I was even more amazed
243
691400
2136
मी अजून थक्क झाले
11:45
because upper caste leaders --
244
693560
2296
कारण उच्च जातीचे नेते --
11:47
men -- were sitting
in the house, in her house,
in the house, in her house,
245
695880
2736
माणसं -- तिच्या घरात बसलेले होते,
11:50
and having chai and water,
246
698640
2336
आणि चहा-पाणी घेत होते,
11:53
which is very rare in India.
247
701000
2016
हे भारतातील अतिशय अपवादात्मक दृश्य होतं.
11:55
Upper caste leaders
do not go to an untouchable's house
do not go to an untouchable's house
248
703040
2816
उच्च जातीतील नेतेमंडळी
अस्पृश्यांच्या घरी जात नाहीत
अस्पृश्यांच्या घरी जात नाहीत
11:57
and have chai or water.
249
705880
1816
चहा-पाणी पित नाहीत.
11:59
And they were requesting her
250
707720
1896
आणि ते मात्र तिला विनंती करत होते
12:01
to come and address
the gathering of the village.
the gathering of the village.
251
709640
2960
की तू यावं आणि जमलेल्या
गावकऱ्यांना संबोधित करावं.
गावकऱ्यांना संबोधित करावं.
12:05
Sunita broke centuries-old
caste conditioning in India.
caste conditioning in India.
252
713280
5640
सुनिताने भारतातील शतकानुशतके
जुनी जातीव्यवस्था मोडीत काढली.
जुनी जातीव्यवस्था मोडीत काढली.
12:11
(Applause)
253
719520
6176
(टाळ्यांचा कडकडाट)
12:17
Let me come to what
the younger generations do.
the younger generations do.
254
725720
2560
मला बघायचं आहे युवा पिढी काय करतेय ते.
12:21
As I'm standing here --
255
729040
1736
जशी मी आता इथे उभी आहे --
12:22
I'm so proud as I stand here,
256
730800
2496
मला अभिमान वाटतो की मी इथे आलेय,
12:25
from Mhaswad to Vancouver.
257
733320
2000
म्हसवड ते व्हॅन्कुव्हर.
12:28
Back home, Sarita Bhise --
258
736120
3096
पुन्हा घराकडे जाऊया, सरिता भिसे --
12:31
she's not even 16 years old.
259
739240
2816
जिने अद्याप सोळावं वयही गाठलं नाही.
12:34
She's preparing herself --
260
742080
2256
ती मनापासून तयारी करतेय --
12:36
she's a part of our sports program,
261
744360
2096
ती आमच्या क्रीडा कार्यक्रमाचा एक भाग आहे,
12:38
Champions' program.
262
746480
1320
विजेत्यांचा कार्यक्रम.
12:40
She's preparing herself
to represent India in field hockey.
to represent India in field hockey.
263
748800
4016
फिल्ड हॉकी स्पर्धेत भारताचं प्रतिनिधित्व
करण्यासाठी ती मेहनत करतेय.
करण्यासाठी ती मेहनत करतेय.
12:44
And you know where she's going?
264
752840
2296
तुम्हाला माहितीय, ती कुठे जाणार आहे?
12:47
She's going to represent
in 2020 Olympics, Tokyo.
in 2020 Olympics, Tokyo.
265
755160
5536
२०२० सालच्या टोकियो ऑलिंपिक्समध्ये
ती सहभागी होणार आहे.
ती सहभागी होणार आहे.
12:52
(Applause)
266
760720
5256
(टाळ्यांचा कडकडाट)
12:58
Sarita comes from
a very poor shepherd community.
a very poor shepherd community.
267
766000
3080
सरिता खूपच गरीब अशा धनगर समाजातली आहे.
13:01
I am just -- I couldn't be
more proud of her.
more proud of her.
268
769880
3600
मला यापेक्षा आणखी --
तिच्याबद्दल अभिमान कसा वाटू शकेल.
तिच्याबद्दल अभिमान कसा वाटू शकेल.
13:06
There are millions of women
like Sarita, Kerabai, Sunita,
like Sarita, Kerabai, Sunita,
269
774480
5096
सरिता, केराबाई, सुनिता
इ. सारख्या लाखो स्त्रिया आहेत,
इ. सारख्या लाखो स्त्रिया आहेत,
13:11
who can be around you also.
270
779600
2016
ज्या तुमच्या सभोवतालीही असू शकतील.
13:13
They can be all over the world,
271
781640
2096
संपूर्ण जगभरातही असू शकतील,
13:15
but at first glance you may think
that they do not have anything to say,
that they do not have anything to say,
272
783760
4656
पण पहिल्या दृष्टिक्षेपात तुम्ही विचार कराल
की त्यांच्याकडे सांगण्यासारखे काहीही नाही,
की त्यांच्याकडे सांगण्यासारखे काहीही नाही,
13:20
they do not have anything to share.
273
788440
2136
व्यक्त करण्यासारखे काहीही नाही,
13:22
You would be so wrong.
274
790600
2056
तुम्ही चुकीचे असू शकता.
13:24
I am so lucky that I'm working
with these women.
with these women.
275
792680
3776
मी खूप नशीबवान आहे की
मी या महिलांसोबत काम करतेय.
मी या महिलांसोबत काम करतेय.
13:28
They are sharing their stories with me,
276
796480
2536
त्या त्यांचे अनुभव मला ऐकवतात,
13:31
they are sharing their wisdom with me,
277
799040
2656
त्यांचं जाणतेपण मला सांगतात,
13:33
and I'm just lucky to be with them.
278
801720
3600
व त्यांचा सहवास लाभणं मी माझं भाग्य समजते.
13:38
20 years before --
279
806120
1360
२० वर्षांपूर्वी --
13:40
and I'm so proud --
280
808520
1496
आणि मला खूप अभिमान वाटतो --
13:42
we went to Reserve Bank of India
281
810040
2096
आम्ही रिझर्व्ह बँक इंडियाकडे अर्ज केला
13:44
and we set up the first
rural women's bank.
rural women's bank.
282
812160
2680
आणि आम्ही ग्रामीण महिलांसाठी
पहिल्या बँकेची स्थापना केली.
पहिल्या बँकेची स्थापना केली.
13:47
Today they are pushing me
to go to National Stock Exchange
to go to National Stock Exchange
283
815720
4096
सध्या त्या मला नॅशनल स्टॉक एक्सचेंजकडे
जायचा आग्रह करत आहेत
जायचा आग्रह करत आहेत
13:51
to set up the first fund dedicated
to micro rural women entrepreneurs.
to micro rural women entrepreneurs.
284
819840
5776
ग्रामीण महिला लघुउद्योजकांना वाहिलेला
सर्वप्रथम निधी उभारण्यासाठी.
सर्वप्रथम निधी उभारण्यासाठी.
13:57
They are pushing me to set up
285
825640
2536
त्या माझ्याकडे नेटाने मागणी करत आहेत
14:00
the first small finance
women's bank in the world.
women's bank in the world.
286
828200
3120
जगातली महिलांची
प्रथम लघु वित्तपुरवठा बँक उभारण्यासाठी.
प्रथम लघु वित्तपुरवठा बँक उभारण्यासाठी.
14:04
And as one of them said,
287
832400
1776
आणि त्यांच्यातली एक महिला म्हणाली,
14:06
"My courage is my capital."
288
834200
2336
"माझं धैर्य हेच माझं भांडवल आहे."
14:08
And I say here,
289
836560
1736
आणि मी इथं म्हणतेय,
14:10
their courage is my capital.
290
838320
2720
त्यांचं धैर्य हे माझं भांडवल आहे.
14:13
And if you want,
291
841840
1376
आणि तुम्हाला वाटत असेल तर
14:15
it can be yours also.
292
843240
1720
ते तुमचंही भांडवल आहे,
14:17
Thank you.
293
845520
1216
सर्वांचे आभार.
14:18
(Applause)
294
846760
4760
(टाळ्यांचा कडकडाट)
ABOUT THE SPEAKER
Chetna Gala Sinha - Banker, social entrepreneurChetna Gala Sinha is the founder and chair of the Mann Deshi Bank, aimed at the needs of rural women micro-entrepreneurs in India.
Why you should listen
Chetna Gala Sinha is a passionate listener who respects risk-takers -- which makes her a powerful force in the banking world. A longtime activist and farmer, in 1997 she set up the Mann Deshi Mahila Sahakari Bank, India's first bank for and by rural women. Today, the Mann Deshi Bank has 90,000 account holders, manages business of more than Rs. 150 crores (or 22 million dollars) and regularly creates new financial products to support the needs of female micro-entrepreneurs. In 2006, Sinha founded the first business school for rural women in India, and in 2013, she launched a toll-free helpline and the first Chambers of Commerce for women micro-entrepreneurs in the country. In 2012, she set up a community empowerment program for farmers that supports water conservation; it has built ten check dams and impacted 50,000 people.
In January 2018, Sinha served as a co-chair of the World Economic Forum in Davos, Switzerland, and in November 2017, she was honored with a leadership award from Forbes India.
Chetna Gala Sinha | Speaker | TED.com