ABOUT THE SPEAKER

Scilla Elworthy - Peace builder
Scilla Elworthy founded Oxford Research Group in 1982, to promote effective dialogue between nuclear weapons policy-makers and their opponents.

Why you should listen

When Scilla Elworthy was 13, she sat in front of her television set watching as Soviet tanks rolled into Budapest. Immediately she started packing her bags. "What are you doing?" her mother said. "I'm going to Budapest," she said. "They're doing something awful and I have to go." Years later, Elworthy is a three-time Nobel Peace Prize nominee and a recipient of the Niwano Peace Prize. In 2002 Elworthy founded Peace Direct, which supports local action against conflict, and in 1982 founded Oxford Research Group, a think-tank devoted to developing effective dialogue between nuclear weapons policy-makers and their critics. Beginning in 2005 she helped set up The Elders initiative as an adviser to Sir Richard Branson, Peter Gabriel and Archbishop Desmond Tutu.

More profile about the speaker
Scilla Elworthy | Speaker | TED.com

TEDxExeter

Scilla Elworthy: Fighting with nonviolence

Scilla Elworthy: အကြမ်းမဖက်တဲ့နည်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်း

Filmed: 2012-04-20

Readability: 3.9

1,241,517 views

အနိုင်ကျင့်သူတစ်ယောက်ကို လူရမ်းကား ဖြစ်မလာစေပဲ ဘယ်လို ရင်ဆိုင်မလဲ။ ပညာသားပါပြီး ခံစားချက်ပါတဲ့ ဒီဟောပြောချက်ထဲမှာ ငြိမ်းချမ်းရေး လှုပ်ရှားသူ Scilla Elworthy ကနေပြီး ကျွန်တော်တို့တွေ လိုအပ်တဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို ပုံစံထုတ်ပြထားပါတယ်။ နိုင်ငံများ အနေနဲ့ရော တစ်ဦးချင်း အနေနဲ့ပါ အင်မတန် ပြင်းထန်တဲ့ အင်အားကို တန်ပြန်အင်အားမသုံးပဲနဲ့ တိုက်ခိုက်ဖို့ပါ။ အကြမ်း မဖက်တဲ့နည်းဟာ ဘာကြောင့်၊ ဘယ်လိုပုံ အလုပ်လုပ်တယ်ဆိုတာကို ဖြေဆိုဖို့ သူမဟာ သမိုင်းဝင် သူရဲကောင်တွေဖြစ်တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ မဟတ္တမ ဂန္ဒီ၊ နယ်လ်ဆင် မန်ဒဲလား တို့ကို သူတို့ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ဆန့်ကျင်မှုတွေကို မောင်းနှင်ပေးတဲ့ ကိုယ်ရေးဆိုင်ရာ ဒဿနတွေကို သတိရစေလိုက်ပါတယ်။

Scilla Elworthy - Peace builder
Scilla Elworthy founded Oxford Research Group in 1982, to promote effective dialogue between nuclear weapons policy-makers and their opponents. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16

In half a century of trying to help prevent wars,

0

360

4134

စစ်ပွဲတွေကို တားဆီးကူညီဖို့
ရာစုဝက်အတွင်းမှာ

00:20

there's one question that never leaves me:

1

4494

3515

ကြိုးပမ်းရင်း ကျွန်မစိတ်ထဲမှ ထွက်မသွားတဲ့
မေးခွန်းရှိတယ်၊

00:23

How do we deal with extreme violence

2

8025

3700

အင်မတန် ပြင်းထန်တဲ့ အင်အားကို
တန်ပြန်လျက်အင်အားကို

00:27

without using force in return?

3

11725

3501

မသုံးပဲနဲ့ ဘယ်လို ရင်ဆိုင်ကြမလဲ။

00:31

When you're faced with brutality,

4

15226

2551

လူမဆန်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ၊

00:33

whether it's a child facing a bully on a playground

5

17777

2916

ကလေးတစ်ဦး ကစားကွင်းမှာ
အနိုင်ကျင့်သူကို ရင်ဆိုင်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊

00:36

or domestic violence --

6

20693

1700

ပြည်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊

00:38

or, on the streets of Syria today,

7

22393

2916

ဒီနေ့ Syria ရဲ့ လမ်းတွေပေါ်မှာ
ရင်ဆိုင်နေရတဲ့

00:41

facing tanks and shrapnel,

8

25309

2551

တင့်ကားတွေ၊ အမြှောက်ဆန်တွေပဲ ဖြစ်ဖြစ်

00:43

what's the most effective thing to do?

9

27860

3347

အထိရောက်ဆုံး လုပ်ဖို့အရာက ဘာလဲ။

00:47

Fight back? Give in?

10

31207

2598

ပြန်တိုက်မလား၊ အလျှော့ပေးမလား။

00:49

Use more force?

11

33805

3341

အင်အားပိုသုံးမလား။

00:53

This question: "How do I deal with a bully

12

37176

3962

ဒီမေးခွန်းဖြစ်တဲ့ "အနိုင်ကျင့်သူတစ်ဦးကို

00:57

without becoming a thug in return?"

13

41138

3750

လူရမ်းကား ဖြစ်မလာစေပဲ ဘယ်လို ရင်ဆိုင်မလဲ"

01:00

has been with me ever since I was a child.

14

44888

3016

ဆိုတာဟာ ကလေးဘဝထဲက ကျွန်မနဲ့အတူ ရှိခဲ့တာပါ။

01:03

I remember I was about 13,

15

47904

2551

ကျွန်မ ၁၃ နှစ်လောက်တုန်းက
အစက်အပြောက်ထနေတဲ့

01:06

glued to a grainy black and white television in my parents' living room

16

50455

4986

အဖြူအမည်း တီဗီကို မျက်စိက မခွာတမ်း
ကြည့်နေတာကို မှတ်မိသေးတယ်။

01:11

as Soviet tanks rolled into Budapest,

17

55441

4265

ဆိုဗီယက်တင့်ကားတွေ ဘူဒါပတ်စ် ကို
လှိမ့်ဝင်အလာ

01:15

and kids not much older than me

18

59706

2799

ကျွန်မထက် အရမ်းကြီးတဲ့ ကလေးတွေဟာ

01:18

were throwing themselves at the tanks

19

62505

2501

တင့်ကားတွေဆီ စုံပစ်ဝင်နေကြပြီး

01:20

and getting mown down.

20

65006

2168

အပြုံလိုက်ကြီး အသေခံနေကြတယ်။

01:23

And I rushed upstairs and started packing my suitcase.

21

67174

3801

ကျွန်မလည်း အပေါ်ထပ်ကို ပြေးတက်ပြီး
ကိုယ့်သေတ္တာကို ထုပ်ပိုးတော့တာပေါ့။

01:26

And my mother came up and said, "What on Earth are you doing?"

22

70975

2714

အမေတက်လာပြီး ပြောတာက
" ဟဲ့ နင်ဘာတွေလုပ်နေတာတုန်း"

01:29

And I said, "I'm going to Budapest."

23

73689

2282

ကျွန်မက " ဘူဒါပတ်စ် သွားမလို့ပါ။"

01:31

And she said, "What on Earth for?"

24

75971

2634

ပြီးတော့ အမေက " ဘာအတွက်တုန်း အေ။"

01:34

And I said, "Kids are getting killed there.

25

78605

2049

ကျွန်မက "အဲဒီမှာ ကလေးတွေ အသေခံနေကြတယ်။

01:36

There's something terrible happening."

26

80654

1852

ဆိုးဆိုးဝါးဝါး တစ်ခုတော့ ဖြစ်နေတယ်။"

01:38

And she said, "Don't be so silly."

27

82506

2017

ဒီတော့သူမက " ဒီလောက် မရူးစမ်းပါနဲ့ အေ။"

01:40

And I started to cry.

28

84523

2600

ဒါနဲ့ ကျွန်မ စငိုပါလေရော။

01:43

And she got it, she said,

29

87123

2215

ဒါကို သူမ သိတော့ ပြောတာက

01:45

"Okay, I see it's serious.

30

89338

1767

"ကောင်းပြီ၊ ဒါဟာ အရေးပါကြီးပေမဲ့

01:47

You're much too young to help.

31

91105

2834

နင်ဟာ ကူညီပေးဖို့ ငယ်လွန်းပါတယ်။

01:49

You need training. I'll help you.

32

93939

2635

သင်ပေးဖို့လိုတယ်၊ ငါကူညီပါ့မယ်။

01:52

But just unpack your suitcase."

33

96574

2165

ဒါပေမဲ့ နင့်သေတ္တာကို ရှင်းလိုက်ဦး။"

01:54

And so I got some training

34

98739

3566

ဒီလိုနဲ့ ကျွန်မ လေ့ကျင့်လိုက်ပြီး

01:58

and went and worked in Africa during most of my 20s.

35

102305

3933

ကျွန်မရဲ့ အသက် ၂၀ အများစုကို
အာဖရိကမှာ သွား အလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်။

02:02

But I realized that what I really needed to know

36

106238

3701

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မသဘောပေါက်ခဲ့တာက
ကျွန်မတကယ် သိဖို့လိုတာကို

02:05

I couldn't get from training courses.

37

109939

2399

သင်တန်းတွေကနေ မရနိုင်ဘူးဆိုတာပါ။

02:08

I wanted to understand

38

112338

2186

အကြမ်းဖက်တာဟာ ဘယ်လို၊ ဖိနှိပ်မှုဟာ

02:10

how violence, how oppression, works.

39

114524

4450

ဘယ်လို အလုပ်လုပ်တယ်ဆိုတာကို
နားလည်ချင်ခဲ့တယ်။

02:14

And what I've discovered since is this:

40

118974

4948

အဲဒီကတည်းက ကျွန်မ ရှာဖွေတွေ့ရှိတာက၊

02:19

Bullies use violence in three ways.

41

123922

4066

အနိုင်ကျင့်သူတွေဟာ အကြမ်းဖက်တာကို
နည်း ၃ နည်းနဲ့ အသုံးပြုတယ်။

02:23

They use political violence to intimidate,

42

127988

5303

ခြိမ်းခြောက်ဖို့ နိုင်ငံရေး
အကြမ်းဖက်မှုကို သုံးတယ်။

02:29

physical violence to terrorize

43

133291

5414

အထိတ်တလန့်ဖြစ်ဖို့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
အကြမ်းဖက်မှုသုံးတယ်။

02:34

and mental or emotional violence to undermine.

44

138705

7524

စိတ်ယိမ်းယိုင်သွားဖို့ စိတ်ပိုင်း (သို့)
စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုသုံးတယ်။

02:42

And only very rarely in very few cases

45

146229

3227

ပြီးတော့ အင်မတန်ရှားပါးတဲ့ ကိစ္စအချို့မှာ

02:45

does it work to use more violence.

46

149456

3516

ပိုပြီး အကြမ်းဖက်တာကို သုံးကြတယ်။

02:48

Nelson Mandela went to jail believing in violence,

47

152972

6209

နယ်လ်ဆင် မန်ဒဲလား ဟာ အကြမ်းဖက်တာကို
ယုံကြည်ရင်းနဲ့ ထောင်ကျခဲ့ပြီး

02:55

and 27 years later

48

159181

2024

နောက် ၂ရ နှစ်အကြာမှာ

02:57

he and his colleagues

49

161205

1983

သူနဲ့ သူ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေဟာ

02:59

had slowly and carefully

50

163188

1985

တဖြည်းဖြည်း၊ ဂရုတစိုက်နဲ့

03:01

honed the skills, the incredible skills, that they needed

51

165173

4966

သူတို့ရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို ကမ္ဘာပေါ်
မှာ အရက်စက်ဆုံး အစိုးရတွေထဲက

03:06

to turn one of the most vicious governments the world has known

52

170139

4200

တစ်ခုလို့သိထားတဲ့ အစိုးရကို ဒီမိုကရေစီ
အသွင်ပြောင်းဖို့ လိုအပ်တဲ့ မယုံနိုင်စရာ

03:10

into a democracy.

53

174339

1866

ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို သွေးယူခဲ့တယ်။

03:12

And they did it in a total devotion to non-violence.

54

176205

4732

ဒါကို အကြမ်းမဖက်ရေးကို လုံးဝ
ရည်စူးချက်နဲ့ လုပ်ခဲ့ကြတယ်။

03:16

They realized that using force against force

55

180937

7167

အင်အားကို အင်အားသုံး ဆန့်ကျင်တာဟာ

03:24

doesn't work.

56

188104

5196

အလုပ်မဖြစ်ဘူးဆိုတာ နားလည်ခဲ့ကြတယ်။

03:29

So what does work?

57

193300

2193

ဒီတော့ အလုပ်လုပ်တာက ဘာလဲ။

03:31

Over time I've collected about a half-dozen methods

58

195493

3469

တကယ်ကို အလုပ်ဖြစ်တဲ့နည်းပေါင်း
ဒါဇင်ဝက်လောက်ကို စုလိုက်တယ်။

03:34

that do work -- of course there are many more --

59

198962

1833

တကယ်တော့ အလုပ်ဖြစ်ပြီး၊

03:36

that do work and that are effective.

60

200795

2346

ထိရောက်တာတွေ အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။

03:39

And the first is

61

203141

1367

ပထမဆုံးတစ်ခုက

03:40

that the change that has to take place

62

204508

2518

ဖြစ်ဖို့လိုတဲ့ အပြောင်းအလဲကို ဟောဒီမှာ

03:42

has to take place here, inside me.

63

207026

4465

ဖြစ်ဖို့လိုတာပါ။ ကျွန်မ ကိုယ်ရဲ့
အတွင်းမှာလေ။

03:47

It's my response, my attitude, to oppression

64

211491

4100

ဒါဟာ ကျွန်မထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဖိနှိပ်မှုကို

03:51

that I've got control over,

65

215591

2851

ကျွန်မရဲ့ တုံပြန်မှု၊ ကျွန်မရဲ့
သဘောထားဖြစ်ပြီး

03:54

and that I can do something about.

66

218442

2300

ကျွန်မလုပ်နိုင်တာ တစ်ခုခုပါ။

03:56

And what I need to develop is self-knowledge to do that.

67

220742

4183

ကျွန်မ ဖွံ့ဖြိုးဖို့ လိုအပ်တာက ဒါလုပ်ဖို့
ကိုယ့်ကိုယ်ကို အသိရှိဖို့ပါ။

04:00

That means I need to know how I tick,

68

224925

2499

ဆိုလိုတာက ကိုယ်ပြိုလဲတဲ့အခါ
ဘယ်လို အရှိန်မပျက်

04:03

when I collapse,

69

227424

2251

ဆက်လုပ်ရမယ်ဆိုတာ သိဖို့လိုတာပါ။

04:05

where my formidable points are,

70

229675

4334

ကိုယ့်ရဲ့ အထင်ကြီးစရာ အချက်တွေ ဘယ်မှာ၊

04:09

where my weaker points are.

71

234009

2498

ကိုယ့်ရဲ့ ပိုအားနည်းတဲ့အချက်တွေက ဘယ်မှာ

04:12

When do I give in?

72

236507

1468

ဘယ်အချိန်မှာ လက်လျှော့ရမလဲ။

04:13

What will I stand up for?

73

237975

5263

ဘာအတွက် ကိုယ်ရပ်တည်မလဲ။

04:19

And meditation or self-inspection

74

243238

5139

အလေးအနက် ဆင်ခြင်ခြင်း (သို့)
မိမိကိုယ်ကို စစ်ဆေးခြင်းဟာ

04:24

is one of the ways -- again it's not the only one --

75

248377

2534

နည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခု ထပ်ပြောရရင်
တစ်နည်းတည်းမဟုတ်ဘူး

04:26

it's one of the ways

76

250911

1118

အတွင်းအားကိုရယူဖို့

04:27

of gaining this kind of inner power.

77

252029

4117

နည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခုပါ။

04:32

And my heroine here -- like Satish's --

78

256146

2482

ကျွန်မရဲ့ သူရဲကောင်းက.. Satish's လိုမျိုး

04:34

is Aung San Suu Kyi in Burma.

79

258628

3033

မြန်မာပြည်က အောင်ဆန်းစုကြည်ပါ။

04:37

She was leading a group of students

80

261661

3633

သူမဟာ ရန်ကုန် လမ်းတွေပေါ်က
ကန့်ကွက်ပွဲတစ်ခုမှာ

04:41

on a protest in the streets of Rangoon.

81

265294

2400

ကျောင်းသားတစ်စုကို ဦးဆောင်နေခဲ့တာပါ။

04:43

They came around a corner faced with a row of machine guns.

82

267694

4183

သူတို့တွေဟာ လမ်းထောင့်ကိုလာပြီး
စက်သေနတ် တစ်သီကြီးကို ရင်ဆိုင်ပါတယ်။

04:47

And she realized straight away

83

271877

1167

သူမ ချက်ချင်း နားလည်တာက

04:48

that the soldiers with their fingers shaking on the triggers

84

273044

3918

သေနတ်မောင်းတွေပေါ်မှာ တုန်ယင်နေတဲ့
လက်ချောင်းတွေနဲ့ စစ်သားတွေဟာ

04:52

were more scared than the student protesters behind her.

85

276962

5698

သူမနောက်က ကျောင်းသားဆန့်ကျင်
သူတွေထက် ပိုလန့်နေတာကိုပါ။

04:58

But she told the students to sit down.

86

282660

2705

ဒါပေမဲ့ သူမက ကျောင်းသားတွေကို
ထိုင်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။

05:01

And she walked forward with such calm and such clarity

87

285365

7296

နောက်ပြီး တည်ငြိမ်လှတဲ့ ၊ ပြတ်သားလှတဲ့
ပထမဆုံး သေနတ်

05:08

and such total lack of fear

88

292661

3450

တည့်တည့်ကိုသွားနိုင်လောက်တဲ့ လုံးဝ

05:12

that she could walk right up to the first gun,

89

296111

4100

အကြောက်တရား ကင်းမှုနဲ့ ရှေ့ကို
တက်သွားလိုက်ပြီး

05:16

put her hand on it and lower it.

90

300211

4076

သူမရဲ့လက်ကို သေနတ်ပေါ်
တင်လိုက်ကာ နိမ့်ချလိုက်ပါတယ်။

05:24

And no one got killed.

91

308564

3518

တစ်ယောက်မှ အပစ်သတ် မခံရဘူးလေ။

05:27

So that's what the mastery of fear can do --

92

312097

3942

ဒီတော့ ကြောက်ရွံ့မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်
ခြင်းက စက်သေနတ်တွေကို

05:31

not only faced with machine guns,

93

316039

2301

ရင်ဆိုင်နိုင်ရုံမက လမ်းထဲမှာ
ဓားတစ်ချောင်းနဲ့

05:34

but if you meet a knife fight in the street.

94

318340

4166

တိုက်ခိုက်တာကြုံရင်လဲ တတ်နိုင်ပါတယ်။

05:38

But we have to practice.

95

322506

2365

ဒါပေမဲ့ လေ့ကျင့်ဖို့တော့ လိုတာပေါ့နော်။

05:40

So what about our fear?

96

324871

1901

ဒီတော့ ကျွန်မတို့ရဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုကရော။

05:42

I have a little mantra.

97

326772

4954

ကျွန်မှာ ဂါထာလေးတစ်ပုဒ် ရှိတယ်။

05:47

My fear grows fat

98

331726

3441

ကျွန်မရဲ့ အကြောက်တရားဟာ ကျွန်မ ကျွေးတဲ့

05:51

on the energy I feed it.

99

335167

2217

စွမ်းအင်ပေါ်မှာ ဝဖြိုးလာတယ်။

05:53

And if it grows very big

100

337384

2287

ပြီးတော့ အရမ်း ကြီးထွားလာရင်

05:55

it probably happens.

101

339671

2362

ဒါက ဖြစ်တတ်တာပါ။

05:57

So we all know the three o'clock in the morning syndrome,

102

342033

4435

ဒီတော့ မနက် ၃ နာရီ ရောဂါလက္ခဏာစုကို
အားလုံး သိကြပါတယ်။

06:02

when something you've been worrying about wakes you up --

103

346468

2716

ကိုယ်တွေး ပူနေတဲ့ တစ်ခုခုက
ကိုယ့်ကို နှိုးတဲ့အခါမှာပေါ့၊

06:05

I see a lot of people --

104

349184

2390

လူအများကြီးတွေ့ဖူးတယ်၊

06:07

and for an hour you toss and turn,

105

351574

3610

တစ်နာရီလောက် လူးလိုက်၊ လှိမ့်လိုက်နဲ့လေ၊

06:11

it gets worse and worse,

106

355184

1678

ဒါက ပို ပို ဆိုးလာတော့

06:12

and by four o'clock you're pinned to the pillow

107

356862

3122

၄ နာရီရောက်ရော အဲလောက်ကြီးတဲ့
သတ္တဝါကြီးကြောင့်

06:15

by a monster this big.

108

359984

2203

ကိုယ်ဟာ ခေါင်းအုံးနဲ့ ပိညပ်နေတာလေ။

06:18

The only thing to do

109

362187

1934

တစ်ခုတည်းသော လုပ်စရာက အိပ်ရာထပြီး

06:20

is to get up, make a cup of tea

110

364121

1834

လက်ဖက်ရည် တစ်ခွက်လောက်ဖျော်၊

06:21

and sit down with the fear like a child beside you.

111

365955

5316

ဘေးမှာ ကလေးတစ်ယောက်ရှိနေသလို
ကြောက်ရွံ့ခြင်းနဲ့ အတူထိုင်လိုက်ရုံပဲ

06:27

You're the adult.

112

371271

2481

သင်ဟာ လူကြီးပါ။

06:29

The fear is the child.

113

373752

1887

ကြောက်ရွံ့မှုက ကလေးလေ။

06:31

And you talk to the fear

114

375639

1445

ကြောက်ရွံ့မှုကို စကားပြောပြီး

06:32

and you ask it what it wants, what it needs.

115

377084

3186

သူလိုချင်တာ၊ သူလိုအပ်တာ မေးလိုက်ပါ။

06:36

How can this be made better?

116

380270

4617

ဒါက ဘယ်လို ပိုကောင်းအောင် လုပ်နိုင်မှာလဲ။

06:40

How can the child feel stronger?

117

384887

1750

ကလေးက ဘယ်လို ပိုအားကောင်း နိုင်မလဲ။

06:42

And you make a plan.

118

386637

1449

အစီအစဉ်တစ်ခု သင် လုပ်ပေါ့။

06:43

And you say, "Okay, now we're going back to sleep.

119

388086

2005

သင်က " ကောင်းပြီ၊ ငါတို့ ပြန်အိပ်တော့မယ်။

06:45

Half-past seven, we're getting up and that's what we're going to do."

120

390091

3767

၇ နာရီခွဲမှာ ငါတို့ အိပ်ရာထမယ်၊
ငါတို့လုပ်မှာ ဒါပဲလေ။"

06:49

I had one of these 3 a.m. episodes on Sunday --

121

393858

5732

ကျွန်မမှာ အဲဒီလိုဖြစ်စဉ် တစ်ခု တနင်္ဂနွေ
မနက် ၃ နာရီမှာ ကြုံခဲ့တယ်။

06:55

paralyzed with fear at coming to talk to you.

122

399606

3985

ရှင်တို့ကို ပြောဖို့လာရာမှာ ကြောက်စိတ်နဲ့
မဝံ့မရဲ့ ဖြစ်ခဲ့တာပေါ့။

06:59

(Laughter)

123

403591

1998

(ရယ်သံများ)

07:01

So I did the thing.

124

405589

1507

ဒီတော့ ကျွန်မလုပ်ခဲ့တာက

07:02

I got up, made the cup of tea, sat down with it, did it all

125

407096

4129

အိပ်ရာကထ၊ လက်ဖက်ရည်ဖျော်၊
ဒီစိတ်နဲ့ ထိုင်လိုက်တယ်၊ ဒါပဲလုပ်ပြီး

07:07

and I'm here -- still partly paralyzed, but I'm here.

126

411225

4156

ဒီမှာရောက်နေတယ်၊ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ
မဝံ့မရဲ ဖြစ်နေသေးပေမဲ့ ဒီမှာ ရှိနေပြီ၊

07:11

(Applause)

127

415381

4399

(လက်ခုပ်သံများ)

07:15

So that's fear. What about anger?

128

419780

2516

ဒီတော့ ဒါက ကြောက်စိတ်၊ ဒေါသကျတော့ရော။

07:18

Wherever there is injustice there's anger.

129

422296

4402

တရားမမျှတမှု ရှိရာမှာ ဒေါသဆိုတာရှိတယ်။

07:22

But anger is like gasoline,

130

426698

2848

ဒါပေမဲ့ ဒေါသဟာ ဓာတ်ဆီလိုပဲလေ၊

07:25

and if you spray it around and somebody lights a match,

131

429546

3454

ဒါကို ဘေးပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဖြန်းလိုက်ပြီး
တစ်ယောက်ယောက်က မီးခြစ်လိုက်ရင်

07:28

you've got an inferno.

132

433000

2000

တဟုန်းဟုန်း တောက်ရောလေ။

07:30

But anger as an engine -- in an engine -- is powerful.

133

435000

5117

ဒါပေမဲ့ ဒေါသက အင်ဂျင်လို၊ အင်ဂျင်ထဲမှာ
အားပြင်းတယ်၊

07:36

If we can put our anger inside an engine,

134

440117

4166

ဒေါသကို အင်ဂျင်ထဲထည့်နိုင်ရင်၊

07:40

it can drive us forward,

135

444283

1783

ရှေ့ကို မောင်းပေးနိုင်တယ်လေ။

07:41

it can get us through the dreadful moments

136

446066

2988

ကြောက်စရာ ကာလတွေကို ဖြတ်ကျော်စေပြီး

07:44

and it can give us real inner power.

137

449054

3963

တကယ့်အတွင်းအားကို ပေးနိုင်တယ်လေ။

07:48

And I learned this in my work

138

453017

3118

ဒါကို နျူးကလီးယား လက်နက်
မူဝါဒချမှတ်သူတွေနဲ့

07:52

with nuclear weapon policy-makers.

139

456135

2264

လုပ်တဲ့ ကျွန်မ အလုပ်ထဲမှာ သင်ယူခဲ့တာပါ။

07:54

Because at the beginning I was so outraged

140

458399

2719

အကြောင်းက အစမှာ ကျွန်မဟာ ဒါတွေက
ကျွန်မတို့ကို ထိတွေ့နေတဲ့

07:57

at the dangers they were exposing us to

141

461118

3316

အန္တရာယ်တွေ နာကြည်းလွန်းတော့

08:00

that I just wanted to argue and blame and make them wrong.

142

464434

5134

ငြင်းခုံ၊ အပြစ်တင်ပြီး သူတို့ကို
မှားအောင်လုပ်တယ်လေ။

08:05

Totally ineffective.

143

469568

2533

လုံးဝကို မထိရောက်ဘူး။

08:08

In order to develop a dialogue for change

144

472101

3749

ပြောင်းလဲခြင်းအတွက် ဆွေးနွေးမှုတစ်ခုကို
တိုးတက်အောင်လုပ်ဖို့ရာမှာ

08:11

we have to deal with our anger.

145

475850

2073

ကျွန်မတို့ရဲ့ ဒေါသကို ကိုင်တွယ်ဖို့လိုတယ်။

08:13

It's okay to be angry with the thing --

146

477923

4677

ဒီဟာနဲ့ ဒေါသဖြစ်တာ ကိစ္စမရှိပါဘူး။

08:18

the nuclear weapons in this case --

147

482600

2100

ဒီကိစ္စမှာတော့ နျူးကလီးယား လက်နက်တွေပေါ့..

08:20

but it is hopeless to be angry with the people.

148

484700

3851

ဒါပေမဲ့ လူတွေကို ဒေါသဖြစ်တာကျတော့
သုံးမရတော့ဘူးလေ။

08:24

They are human beings just like us.

149

488551

2615

သူတို့တွေဟာ ကျွန်မတို့လို လူသားတွေပဲလေ။

08:27

And they're doing what they think is best.

150

491166

2651

သူတို့ထင်တဲ့ အကောင်းဆုံးကို လုပ်နေတာပဲလေ။

08:29

And that's the basis on which we have to talk with them.

151

493817

3983

ဒါကတော့ သူတို့နဲ့ဆွေးနွေးဖို့ အခြေခံပါ။

08:33

So that's the third one, anger.

152

497800

2917

ဒီတော့ ဒါက တတိယ တစ်ခု၊ ဒေါသပါ။

08:36

And it brings me to the crux

153

500717

1400

ဒါက ကျွန်မကို ယနေ့ လောကမှာ

08:38

of what's going on, or what I perceive as going on,

154

502117

3234

ဆက်ဖြစ်တာတွေရဲ့ (သို့) ဆက်ဖြစ်မယ်လို့
သိမြင်တဲ့ ချက်ကျရာဆီ

08:41

in the world today,

155

505351

1065

ခေါ်သွားတယ်။

08:42

which is that last century was top-down power.

156

506416

4018

ဒါကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်ဟာ အာဏာကို
အထက်ကနေ အောက် ထိန်းချုပ်တာပါ။

08:46

It was still governments telling people what to do.

157

510434

4265

လူတွေကို ဘာလုပ်ဖို့ ပြောနေတဲ့
အစိုးရတွေ ရှိခဲ့တုန်းပါ။

08:50

This century there's a shift.

158

514699

2035

ဒီရာစုမှာတော့ အပြောင်းအလဲ ရှိတယ်။

08:52

It's bottom-up or grassroots power.

159

516734

3883

အောက်ကနေ အထက် (သို့) အခြေခံကျတဲ့ မာဏာပေါ့။

08:56

It's like mushrooms coming through concrete.

160

520617

3216

ကွန်ကရစ်က ထိုးထွက်လာတဲ့ မှိုပွင့်လိုပေါ့။

08:59

It's people joining up with people, as Bundy just said, miles away

161

523833

6681

Bundy ခုနကပြောသလို
အပြောင်းလဲဖြစ်ထွန်းဖို့

09:06

to bring about change.

162

530514

2273

မိုင်တွေချီပြီး လူတွေကို
တွဲဆက်ထားသလိုပေါ့။

09:08

And Peace Direct spotted quite early on

163

532787

4266

Peace Direct အဖွဲ့ အစောကြီး သတိထားမိတာက

09:12

that local people in areas of very hot conflict

164

537053

3551

အရမ်းကို ပြင်းထန်တဲ့ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့
ဒေသက လူတွေဟာ

09:16

know what to do.

165

540604

2436

ဘာလုပ်ဖို့လိုတာ သိတယ်ဆိုတာပါ။

09:18

They know best what to do.

166

543040

2216

ဘာကို အကောင်းဆုံး လုပ်ဖို့ဆိုတာ
သူတို့သိတယ်။

09:21

So Peace Direct gets behind them to do that.

167

545256

3282

ဒါနဲ့ Peace Direct က ဒါကိုလုပ်ဖို့
သူတို့နောက်က ရပ်တည်တယ်။

09:24

And the kind of thing they're doing

168

548538

2199

သူတို့လုပ်နေတဲ့ အမျိုးအစားက

09:26

is demobilizing militias,

169

550737

3168

စစ်မှုထမ်းကနေ နှုတ်ထွက်ခြင်း၊

09:29

rebuilding economies,

170

553905

2603

စီးပွားရေးကို ပြန်တည်ဆောက်ခြင်း၊

09:32

resettling refugees,

171

556508

2350

ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်နေရာချခြင်း၊

09:34

even liberating child soldiers.

172

558858

5501

ကလေးစစ်သားတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးတာတောင်ပါတယ်။

09:40

And they have to risk their lives almost every day

173

564359

2866

ဒါကိုလုပ်ဖို့ နေ့တိုင်းနီးပါး
သူတို့ အသက်တွေကို

09:43

to do this.

174

567225

3219

ရင်းဖို့ လိုပါတယ်။

09:46

And what they've realized

175

570444

3814

သူတို့ သဘောပေါက် ထားတာက

09:50

is that using violence in the situations they operate in

176

574258

4933

သူတို့လုပ်ဆောင်တဲ့ အခြေအနေတွေမှာ
အကြမ်းဖက်နည်းကို သုံးတာဟာ

09:55

is not only less humane,

177

579191

4519

လူတွေ အချင်းချင်း ဆက်သွယ်၊ ပြန်လည်

09:59

but it's less effective

178

583710

2135

တည်ဆောက်တဲ့ နည်းတွေ သုံးတာထက်

10:01

than using methods that connect people with people, that rebuild.

179

585845

6531

လူသားဆန်မှု နည်းပါးရုံမက
ထိရောက်မှုလည်း ပိုနည်းတယ် ဆိုတာပါ။

10:08

And I think that the U.S. military

180

592376

3932

ပြီးတော့ U.S စစ်တပ်ဟာ နောက်ဆုံးမှာ

10:12

is finally beginning to get this.

181

596308

6880

ဒါကို စတင်တော့မယ်လို့ ထင်မိတယ်။

10:19

Up to now their counter-terrorism policy

182

603188

2709

အခုလက်ရှိအထိ သူတို့ရဲ့
တန်ပြန် အကြမ်းဖက်မှုဟာ

10:21

has been to kill insurgents at almost any cost,

183

605897

4833

ဘာဖြစ်နေနေ သောင်းကျန်းသူ
ဟူသမျှကို သတ်ဖို့ဖြစ်ကာ

10:26

and if civilians get in the way,

184

610730

3203

လမ်းမှာ အရပ်သားတွေပါသွားရင်တော့

10:29

that's written as "collateral damage."

185

613933

4266

"နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ထိခိုက်မှုလို့ ရေးသားပါတယ်။

10:34

And this is so infuriating and humiliating

186

618199

6733

ဒါဟာ အာဖဂန်နစ္စတန်ရဲ့ လူတွေအတွက်

10:40

for the population of Afghanistan,

187

624932

2350

ဒေါသထွက်စရာ၊ အရှက်ရစရာ ဖြစ်လွန်းလို့

10:43

that it makes the recruitment for al-Qaeda very easy,

188

627282

4348

အယ်ကေးဒါး တပ်သားသစ် စုစောင်းတာဟာ
အရမ်းလွယ် သွားစေတယ်လေ။

10:47

when people are so disgusted by, for example,

189

631630

3170

ဥပမာ Koran ကျမ်းကို မီးရှို့တာကြောင့်

10:50

the burning of the Koran.

190

634800

2379

လူတွေဟာ အရမ်း စက်ဆုပ်တဲ့အခါမှာပေါ့။

10:53

So the training of the troops has to change.

191

637179

3001

ဒီတော့ စစ်သည်တွေကို လေ့ကျင့်ပေးတာ
ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။

10:56

And I think there are signs that it is beginning to change.

192

640180

5108

ပြောင်းလဲဖို့ အစပြုတဲ့ လက္ခဏာတွေ
ရှိနေတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

11:01

The British military have always been much better at this.

193

645288

2784

ဒီမှာတော့ ဗြိတိသျှ စစ်တပ်က
အမြဲတမ်း အပုံကြီးသာပါတယ်။

11:03

But there is one magnificent example for them to take their cue from,

194

648072

5682

ဒါပေမဲ့ သူတို့အတွက် အချက်ပြတာယူဖို့
ကြီးကျယ်တဲ့ နမူနာတစ်ခု ရှိပြီး

11:09

and that's a brilliant U.S. lieutenant colonel

195

653754

3168

ဒါကတော့ အရမ်းတော်တဲ့
Chris Hughes လို့ခေါ်တဲ့

11:12

called Chris Hughes.

196

656922

1665

အမေရိကန် ဒုဗိုလ်မှုကြီးပါ။

11:14

And he was leading his men down the streets of Najaf --

197

658587

4217

သူဟာ တကယ်တော့ အီရတ်က
Najaf ရဲ့လမ်းတွေပေါ်ကို

11:18

in Iraq actually --

198

662804

2168

ဦးဆောင်နေတာဖြစ်ပြီး

11:20

and suddenly people were pouring out of the houses on either side of the road,

199

664972

5033

ဘေးတစ်ဘက် တစ်ချက် လမ်းတွေကနေ
ရုတ်တရက် လူတွေ ပြုံထွက်လာပြီး၊

11:25

screaming, yelling, furiously angry,

200

670005

4598

ဒေါသတကြီးနဲ့ အော်ဟစ်ကြကာ

11:30

and surrounded these very young troops who were completely terrified,

201

674603

4468

ပတ်ဝိုင်းလိုက်တယ်၊ အရမ်းထိတ်လန့်နေတဲ့
လူငယ် စစ်သည်တွေဟာ ဘာဆက်ဖြစ်မှာကို

11:34

didn't know what was going on, couldn't speak Arabic.

202

679071

2500

မသိကြတော့ဘူး၊ အာရပ်စကားလည်း မပြောတတ်နဲ့လေ။

11:37

And Chris Hughes strode into the middle of the throng

203

681571

4250

ဒီတော့ Chris Hughes က လူအုပ်ထဲဝင်လာပြီး

11:41

with his weapon above his head, pointing at the ground,

204

685821

3869

ခေါင်းပေါ်က လက်နက်ကို မြေကိုစိုက်ထားကာ

11:45

and he said, "Kneel."

205

689690

1698

ပြောတာက "ဒူးထောက်လိုက်ကြ"တဲ့။

11:47

And these huge soldiers

206

691388

2800

ဒါနဲ့ ကျောပိုးအိတ်တွေ၊ ကျည်ကာတွေနဲ့

11:50

with their backpacks and their body armor,

207

694188

2633

စစ်သားကြီးတွေဟာ

11:52

wobbled to the ground.

208

696821

4474

မြေကြီးပေါ်မှာ ဒယီးဒယိုင်ဖြစ်သွားတယ်။

11:57

And complete silence fell.

209

701295

6085

နောက် ပကတိ တိတ်ဆိတ်သွားတယ်။

12:03

And after about two minutes,

210

707380

2558

၂ မိနစ်လောက်အကြာမှာတော့

12:05

everybody moved aside and went home.

211

709938

4276

လူတွေအသီးသီးဟာ ဘေးကို ရှဲသွားကာ
အိမ်ပြန်သွားကြတယ်။

12:10

Now that to me is wisdom in action.

212

714214

5482

ဒါက ကျွန်မအတွက်တော့ ပညာသားပါတဲ့
လုပ်ဆောင်ချက်ပါ။

12:15

In the moment, that's what he did.

213

719696

4166

အခိုက်အတန့်အတွင်းမှာ သူလုပ်ခဲ့တာပါ။

12:19

And it's happening everywhere now.

214

723862

5762

အခုတော့ ဒါဟာ နေရာတိုင်းမှာ
ဖြစ်နေပါတယ်။

12:25

You don't believe me?

215

729624

1909

ကျွန်မပြောတာ မယုံဘူးလား။

12:27

Have you asked yourselves

216

731533

3659

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၃၀ ကျော်မှာ ဘာဖြစ်လို့

12:31

why and how so many dictatorships have collapsed

217

735192

4440

များပြားလှတဲ့ အာဏာရှင်စနစ်တွေ
ပြိုလဲကုန်တာလဲလို့

12:35

over the last 30 years?

218

739632

3351

ကိုယ့်ကိုယ်ကို မေးခွန်းထုတ်ဖူးလား။

12:38

Dictatorships in Czechoslovakia, East Germany,

219

742983

5067

အာဏာရှင် စနစ်တွေဖြစ်တဲ့
ချက်ကိုစလိုဗေးကီးယား၊ အရှေ့ဂျာမဏီ၊

12:43

Estonia, Latvia, Lithuania,

220

748050

4215

အက်စတိုးနီးယား၊ လတ်ဗီယား၊ လီသူးယေးနီးယား၊

12:48

Mali, Madagascar,

221

752265

2886

မာလီ၊ မာဒါဂါးစကား၊

12:51

Poland, the Philippines,

222

755151

3782

ပိုလန်၊ ဖိလစ်ပိုင်

12:54

Serbia, Slovenia, I could go on,

223

758933

5083

ဆားဗီယား၊ စလိုဗေးနီးယား
ဆက်ပြောလို့ရသေးတယ်၊

12:59

and now Tunisia and Egypt.

224

764016

4590

ပြီးတော့ အခုတူနီးရှားနဲ့ အီဂျစ်
နိုင်ငံတွေပါ။

13:04

And this hasn't just happened.

225

768606

4050

ပြီးတော့ မဖြစ်သေးတာ ရှိသေးတယ်။

13:08

A lot of it is due to a book

226

772656

3151

အများစုဟာ ဘော့စ်တွန်က
အသက် ၈၀ အဖိုးအို

13:11

written by an 80-year-old man in Boston, Gene Sharp.

227

775807

4465

Gene Sharp ရေးသားတဲ့
စာအုပ်တစ်အုပ်ကြောင့်ပါ။

13:16

He wrote a book called "From Dictatorship to Democracy"

228

780272

4017

သူက "အာဏာရှင်စနစ်မှသည် ဒီမိုကရေစီသို့"
လို့ခေါ်တဲ့ အကြမ်းမဖက်တဲ့နည်း

13:20

with 81 methodologies for non-violent resistance.

229

784289

5396

၈၁ နည်း ပါတဲ့စာအုပ်တစ်အုပ် ရေးခဲ့တယ်။

13:25

And it's been translated into 26 languages.

230

789685

2087

ဒါကို ဘာသာပေါင်း ၂၅ ဘာသာခုနဲ့ ပြန်ဆိုပြီး

13:27

It's flown around the world.

231

791772

2084

ကမ္ဘာတစ်လွှား ပြန့်နှံ့သွားတယ်။

13:29

And it's being used by young people and older people everywhere,

232

793856

7187

ဒါကို နေရာတိုင်းက လူကြီး၊ လူငယ်
မရွေး အသုံးပြုကြတယ်။

13:36

because it works and it's effective.

233

801043

5422

အကြောင်းက ဒါက အလုပ်ဖြစ်ပြီး ထိရောက်လို့ပါ။

13:42

So this is what gives me hope --

234

806465

4558

ဒီတော့ ဒါက ကျွန်မကို မျှော်လင့်ချက်
ပေးတဲ့ အရာပါ။

13:46

not just hope, this is what makes me feel very positive right now.

235

811023

3753

မျှော်လင့်ချက်တင်မဟုတ်ဘူး၊ အခုဖြစ်နေတဲ့
အရမ်း အကောင်းမြင်မှုကိုလည်းပေးပါတယ်။

13:50

Because finally human beings are getting it.

236

814776

4016

အကြောင်းက နောက်ဆုံး လူသားတွေ
ဟာ ဒါကို ရလာနေလို့ပါ။

13:54

We're getting practical, doable methodologies

237

818792

7618

ကျွန်မရဲ့ မေးခွန်းကိုဖြေဖို့
လက်တွေ့ကျတဲ့၊ ဆောင်ရွက်လို့ရတဲ့

14:02

to answer my question:

238

826410

1584

နည်းနာတွေကို ရနေပါတယ်။

14:03

How do we deal with a bully without becoming a thug?

239

827994

6302

အနိုင်ကျင့်သူတစ်ယောက်ကို လူရမ်းကား
ဖြစ်မလာစေပဲ ဘယ်လို ရင်ဆိုင်မလဲ။

14:10

We're using the kind of skills that I've outlined:

240

834296

4410

ကျွန်မ အနှစ်ချုပ်ထားတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှု
တွေကို သုံးနေပါတယ်။

14:14

inner power -- the development of inner power -- through self-knowledge,

241

838706

3718

အတွင်းအား၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သိစေခြင်းကရတဲ့
အတွင်းအားဖွံ့ဖြိုးမှု၊

14:18

recognizing and working with our fear,

242

842424

3566

ကိုယ့်ရဲ့ ကြောက်စိတ်ကို
အသိအမှတ်ပြုပြီး ဒါနဲ့ အလုပ်လုပ်ဖို့၊

14:21

using anger as a fuel,

243

845990

3518

ဒေါသကို လောင်စာအဖြစ် သုံးဖို့၊

14:25

cooperating with others,

244

849508

2565

သူများတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့၊

14:27

banding together with others,

245

852073

1935

သူများတွေနဲ့ အတူတကွ စုရုံးကြဖို့၊

14:29

courage,

246

854008

2182

သတ္တိရှိဖို့နဲ့

14:32

and most importantly, commitment to active non-violence.

247

856190

6969

အရေးအကြီးဆုံးက တက်ကြွတဲ့
အကြမ်းမဖက်ရေးကို ကျင့်သုံးဖို့ပါ။

14:39

Now I don't just believe in non-violence.

248

863159

4114

အခုတော့ အကြမ်းမဖက်ရေးဆိုတာကို
ယုံကြည်တာတင် မဟုတ်ပဲ

14:43

I don't have to believe in it.

249

867273

2935

ယုံတယ်လို့ကို မဆိုရလောက်အောင် ဖြစ်နေပါတယ်။

14:46

I see evidence everywhere of how it works.

250

870208

3550

ဒါက နေရာတိုင်းမှာ ဘယ်လို အလုပ်
ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့သက်သေကို မြင်ရပါတယ်။

14:49

And I see that we, ordinary people,

251

873758

6050

နောက်ပြီး ကျွန်မတို့ သာမန်လူတွေဟာ

14:55

can do what Aung San Suu Kyi and Ghandi and Mandela did.

252

879808

6318

အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဂန္ဓီနဲ့ မန်ဒဲလ်လားတို့
လုပ်ခဲ့သလို လုပ်နိုင်ပါတယ်။

15:02

We can bring to an end

253

886126

2723

သွေးစွန်းမှု အများဆုံးလို့ လူတွေသိတဲ့

15:04

the bloodiest century that humanity has ever known.

254

888849

4999

ရာစုနှစ်ကို အဆုံးသတ်နိုင်ပါတယ်။

15:09

And we can organize to overcome oppression

255

893848

7941

ကျွန်မတို့ နှလုံးသားတွေကို
ဖွင့်လိုက်ကြရင်းနဲ့ ဖိနှိပ်မှုကို

15:17

by opening our hearts

256

901789

2618

ကျော်လွှားဖို့ စုစည်းနိုင်ပါတယ်။

15:20

as well as strengthening this incredible resolve.

257

904407

5850

ဒီ မယုံနိုင်လောက်စရာ သန္နိဋ္ဌာန်ကိုလည်း
ခိုင်မာအောင်လုပ်ရင်းပေါ့။

15:26

And this open-heartedness is exactly what I've experienced

258

910257

4600

ဒီနှလုံးသားပွင့်လင်းမှုဟာ မနေ့က ဒီကိုရောက်
ကတည်းက ဒီစုရုံးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံး

15:30

in the entire organization of this gathering since I got here yesterday.

259

914857

4434

အတွင်းမှာ ကျွန်မတွေ့ကြုံခံစားရတာနဲ့
ထပ်တူထပ်မျှပါပဲ ရှင်။

15:35

Thank you.

260

919291

2121

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

15:37

(Applause)

261

921412

4569

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

ABOUT THE SPEAKER

Scilla Elworthy - Peace builder
Scilla Elworthy founded Oxford Research Group in 1982, to promote effective dialogue between nuclear weapons policy-makers and their opponents.

Why you should listen

When Scilla Elworthy was 13, she sat in front of her television set watching as Soviet tanks rolled into Budapest. Immediately she started packing her bags. "What are you doing?" her mother said. "I'm going to Budapest," she said. "They're doing something awful and I have to go." Years later, Elworthy is a three-time Nobel Peace Prize nominee and a recipient of the Niwano Peace Prize. In 2002 Elworthy founded Peace Direct, which supports local action against conflict, and in 1982 founded Oxford Research Group, a think-tank devoted to developing effective dialogue between nuclear weapons policy-makers and their critics. Beginning in 2005 she helped set up The Elders initiative as an adviser to Sir Richard Branson, Peter Gabriel and Archbishop Desmond Tutu.

More profile about the speaker
Scilla Elworthy | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Scilla Elworthy: အကြမ်းမဖက်တဲ့နည်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်း | TED Talk | TED.com