ABOUT THE SPEAKER

Elora Hardy - Sustainable designer
Cultivating the power of sustainable materials, Elora Hardy leads Ibuku, creating bespoke bamboo homes in her native Bali.

Why you should listen

Growing up in Bali with two artist parents, Elora Hardy’s creativity led her to design prints for one of New York's biggest fashion houses. Then, in a dramatic shift, she moved back home and founded Ibuku, a team that builds bespoke homes made and furnished almost entirely of bamboo.

The strength of this abundant local grass allows for towering, curvilinear structures with a notable sense of luminosity and comfort. Ibuku builds on a design process and an engineering system that were first established at the nearby Green School. Five years ago, Elora and her team chose one humble material, and with it they are building a whole new world.

More profile about the speaker
Elora Hardy | Speaker | TED.com

TED2015

Elora Hardy: Magical houses, made of bamboo

Elora Hardy: ဝါးနဲ့ဆောက်ထားတဲ့ အံ့ဖွယ် အိမ်များ

Filmed: 2015-03-18

Readability: 3.8

4,844,839 views

သင်တို့ဟာ ဒီလို အဆောက်အဦမျိုးကို ဘယ်တုန်းးကမှ မြင်ခဲ့ဘူးကြမှာ မဟုတ်ပါ။ ရင်သပ်ရှူမောစရာ ဝါးအိမ်တွေကို Elora Hardy နဲ့ အဖွဲ့က ဘာလီမှာ ဆောက်နေကြရာ တွန့်လိမ် ကွေးကောက်လျက် အံ့အားသင့်စရာတွေပါ။ နားလည်ရန် ခက်သေးတဲ့ ဝါးကြောင့် ၎င်းတို့ဟာ အစဉ်အလာကို ဖီဆန်နေကြတယ်။ တူတဲ့ ဝါးပင်နှစ်ပင် မရှိုနိုင်လို့ အိမ်တိုင်း၊ တံတားတိုင်း၊ ရေချိုးခန်းတိုင်းဟာ တမူထူးခြားကြပါတယ်။လှပကာ စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဒီဟောပြောချက်ထဲမှာ သူဟာ ထပ်တလည်လည် ဖြစ်ထွန်းလာနိုင်ခြင်း နှင့် စိတ်ကူးယဉ်လို့ သိပ်ကောင်းတဲ့ ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်း ဝါးရဲ့ အလားအလာများကို မျှဝေထားပါတယ်။ "ကျွန်မတို့ဟာ ကျွန်မတို့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် စည်းကမ်းချက်တွေကို ကြံဆချမှတ်နေကြရတယ်"လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

Elora Hardy - Sustainable designer
Cultivating the power of sustainable materials, Elora Hardy leads Ibuku, creating bespoke bamboo homes in her native Bali. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

When I was nine years old,

0

695

1904

ကျွန်မ ကိုးနှစ်အရွယ်တုန်းက၊

00:14

my mom asked me what I would want
my house to look like,

1

2599

2848

အမေက ဘယ်လိုပုံစံမျိုး အိမ်ကို ကျွန်မ
လိုချင်လဲ မေးကြည့်ခဲ့ရာ၊

00:18

and I drew this fairy mushroom.

2

6037

2483

ကျွန်မက ပုံပြင်ထဲက
ဒီလိုမှိုကို ရေးဆွဲပြခဲ့တယ်။

00:20

And then she actually built it.

3

8520

3274

အဲဒီနောက်မှာ သူမဟာ အဲဒါကို
တကယ်ဆောက်ခဲ့တယ်။

00:23

(Laughter)

4

11794

1997

(ရယ်မောသံများ)

00:25

I don't think I realized
this was so unusual at the time,

5

13791

2624

အဲဒီတုန်းက ဒါဟာ သမရိုးကျ မဟုတ်ခဲ့တာ
ကျွန်မ နားမလည်ခဲ့ပါ၊

00:28

and maybe I still haven't,

6

16415

1532

အခုလည်း နားမလည်သေးဘူးနဲ့တူတယ်၊

00:29

because I'm still designing houses.

7

17947

2799

ကျွန်မဟာ အိမ်တွေကို ဆက်ပြီး
ဒီဇိုင်းရေးဆွဲနေတုန်း မို့လို့ပါ။

00:35

This is a six-story bespoke home
on the island of Bali.

8

23325

3373

ဒါက ဘာလီကျွန်းပေါ်က အော်ဒါပေးခဲ့တဲ့
ခြောက်ထပ် အိမ်ပါ။

00:38

It's built almost entirely from bamboo.

9

26698

2972

အဲဒါကို အားလုံးနီးပါး
ဝါးနဲ့ ဆောက်လုပ်ထားတယ်။

00:42

The living room overlooks the valley
from the fourth floor.

10

30360

3437

လေးထပ်မှာ ရှိတဲ့ ဧည့်ခန်းထဲကနေပြီး
ချိုင့်ဝှမ်းကို မြင်နိုင်ပါတယ်။

00:46

You enter the house by a bridge.

11

34967

1814

Bအိမ်ထဲကို တံတားတခုပေါ်မှ ဝင်ရပါတယ်။

00:50

It can get hot in the tropics,

12

38548

1857

အပူပိုင်းဒေသမှာ တော်တော့ကို ပူနိုင်တာမို့

00:52

so we make big curving roofs
to catch the breezes.

13

40405

3765

လေပြည်ကို ဖမ်းယူရန် ကွေးနေတဲ့
အမိုးတွေကို ဆောက်ပေးထားတယ်။

00:57

But some rooms have tall windows
to keep the air conditioning in

14

45760

3738

တချို့အခန်းတွေမှာ မြင့်တဲ့ ပြူတင်းပေါက်တွေ
တပ်ဆင်ထားခြင်းဖြင့် လေကို ဝင်လာစေလျက်

01:01

and the bugs out.

15

49498

3472

ပိုးကောင်တွေကို အပြင်ကို
မောင်းထုတ်ပစ်နိုင်တယ်။

01:05

This room we left open.

16

53515

1718

ဒီအခန်းကို မပိတ်ဘဲ ထားပါတယ်။

01:07

We made an air-conditioned, tented bed.

17

55233

2762

ကျွန်မတို့ဟာ လေသန့်စက်ပါ ရွက်ထည် အိပ်ရာကို
ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။

01:10

And one client wanted a TV room
in the corner of her living room.

18

58935

3634

ဖောက်သည် တယောက် သူ့ဧည့်ခန်း ထောင့်မှာ
ရုပ်သံ အခန်းကို ပြုလုပ်ချင်ခဲ့တယ်။

01:14

Boxing off an area with tall walls
just didn't feel right,

19

62569

3763

နေရာတခုကို နံရံမြင့်များဖြင့် ပိတ်ပေးရင်
သိပ်ကောင်းမှာ မဟုတ်လို့၊

01:18

so instead, we made this giant woven pod.

20

66332

4178

အဲဒါ့အစား ကျွန်မတို့ဟာ ယက်ထားတဲ့
စင်လိုဟာမျိုး ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

01:24

Now, we do have all the necessary
luxuries, like bathrooms.

21

72477

4153

အခု ကျွန်မတို့ဟာ ဒီမှာ ဇိမ်ခံပစ္စည်းတွေ၊
ရေချိုခန်းလိုဟာမျိုး အားလုံး ရှိနေပါပြီ။

01:28

This one is a basket
in the corner of the living room,

22

76630

4369

ဒါက ဧည့်ခန်း ထောင့်တနေရာက ခြင်းတခုပါ၊

01:32

and I've got tell you, some people
actually hesitate to use it.

23

80999

3514

လူတချို့တို့ဟာ အဲဒါကို
အသုံးပြုဖို့ လက်တုန့်နေတတ်ကြပါတယ်။

01:36

We have not quite figured out
our acoustic insulation.

24

84513

2972

ကျွန်မတို့ဟာ အသံဗလံတွေကို လုံနေအောင်
မလုပ်တတ်သေးလို့ ဖြစ်ပါတယ်။

01:39

(Laughter)

25

87485

2438

(ရယ်မောသံများ)

01:41

So there are lots of things
that we're still working on,

26

89923

2577

ကျွန်မတို့ ဆက်စဉ်းစားနေတုန်း
လုပ်ကိုင်ဆဲတွေ များပါတယ်၊

01:44

but one thing I have learned

27

92500

2200

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ နားလည်လိုက်တာ တခုကတော့

01:46

is that bamboo will treat you well
if you use it right.

28

94700

3237

ဝါးဟာ ၎င်းကို မှန်ကန်စွာ သုံးတတ်ရင်
ကျွန်မတို့ကို ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ကျွေးမှာပါ။

01:50

It's actually a wild grass.

29

98907

2045

တကယ်တမ်းမှာ ဝါးဟာ
အလေ့ကျပေါက်တဲ့ မြက်ပင်ပါပဲ။

01:52

It grows on otherwise unproductive land --

30

100952

2972

၎င်းဟာ ဘာမှ စိုက်မထားတဲ့ မြေပေါ်မှာ၊

01:55

deep ravines, mountainsides.

31

103924

3343

နက်ရှိုင်းတဲ့ လျှိုတွေမှာ၊
တောင်ဘေးမှာ ပေါက်ပါတယ်။

01:59

It lives off of rainwater,
spring water, sunlight,

32

107267

4226

ဝါးပင်အတွက် မိုးရေ၊ စမ်းရေ၊
နေရောင် လိုအပ်ပါတယ်။

02:03

and of the 1,450 species of bamboo
that grow across the world,

33

111493

4760

တကမ္ဘာလုံးမှာ ပေါက်ကြတဲ့
ဝါးအမျိုးအစား ၁၄၅၀ ထဲက

02:08

we use just seven of them.

34

116253

2438

ခုနစ်ခုကိုသာ ကျွန်မတို့ အသုံးပြုကြတာပါ။

02:10

That's my dad.

35

118691

1428

ဒါက ကျွန်မ အဖေပါ။

02:12

He's the one who got me
building with bamboo,

36

120119

2101

ဝါးတွေဖြင့် ဆောက်လုပ်ဖို့
အားပေးခဲ့တာ သူပါပဲ၊

02:14

and he is standing in a clump

37

122220

2090

သူဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ခုနစ်နှစ်တုန်းက
စိုက်ပျိုးခဲ့တဲ့

02:16

of Dendrocalamus asper niger
that he planted just seven years ago.

38

124310

4017

Dendrocalamus asper niger ဝါးပျင်တွေ
အကြားမှာ ရပ်နေတာပါ။

02:20

Each year, it sends up
a new generation of shoots.

39

128327

3042

နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း အဲဒီမှာ ဝါးပင်အတက်တွေ
တပုံကြီးကို ပေါက်လာတတ်ပါတယ်။

02:23

That shoot, we watched it grow a meter
in three days just last week,

40

131369

4774

ဟိုမှာမြင်ရတဲ့ အတက်ဆိုရင် လွန်ခဲ့တဲ့အပတ်
သုံးရက်အတွင်း တမီတာ ရှည်ထွက်လာခဲ့တယ်၊

02:28

so we're talking about sustainable
timber in three years.

41

136143

4613

သုံးနှစ်အတွင်း အစားထိုးပေါ်လာနိုင်တဲ့
ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းကို ပြောနေတာပါ။

02:35

Now, we harvest from hundreds
of family-owned clumps.

42

143225

3413

အခုတော့ ကျွန်မတို့ဟာ မိသားစုပိုင်
ဝါးပင်အုပ်စုများမှ ဝါးတွေကို ရရှိကြပါတယ်။

02:38

Betung, as we call it, it's really long,

43

146638

2652

ကျွန်မတို့က Betung လို့ ခေါ်ကြတဲ့ ဒီဝါးဟာ
တကယ့်ကို ရှည်ပါတယ်၊

02:41

up to 18 meters of usable length.

44

149290

1666

သုံးနိုင်တဲ့ အရှည်ဟာ ၁၈ မီတာ ရှိတတ်တယ်။

02:42

Try getting that truck down the mountain.

45

150956

2531

ထရပ်ကားနဲ့ တောင်ပေါ်မှ သွားယူရပါတယ်။

02:45

And it's strong: it has
the tensile strength of steel,

46

153487

3646

အဲဒါဝါးဟာ သိပ်ခိုင်ပါတယ်၊
၎င်းရဲ့ ဆန့်နိုင်အားဟာ သံမဏိ အတိုင်းပါပဲ၊

02:49

the compressive strength of concrete.

47

157133

2716

ဖိနှိပ်ခံအား ကျတော့ ဘိလပ်မြေနဲ့တူတယ်။

02:51

Slam four tons straight down on a pole,

48

159849

2926

ထိုးဝါးဆိုရင် တန်ချိန် လေးတန်အထိကို

02:54

and it can take it.

49

162775

2717

တောင့်ခံနိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်။

02:57

Because it's hollow, it's lightweight,

50

165492

3198

၎င်းထဲမှာ အခေါင်းရှိပြီ ပေါ့ပါးလို့ပါ။

03:00

light enough to be lifted
by just a few men,

51

168690

2720

လူအနည်းငယ်ဖြင့် မယူနိုင်သလို၊ တခါတရံမှာ
အမျိုးသမီး တယောက်တည်းတောင်၊

03:03

or, apparently, one woman.

52

171410

2720

မ’ယူနိုင်အောင်ကို ပေါ့ပါတယ်။

03:06

(Laughter) (Applause)

53

174130

5570

(ရယ်မောသံများ) (လက်ခုပ်သံများ)

03:14

And when my father
built Green School in Bali,

54

182279

4156

ကျွန်မ ဖခင်က ဘာလီမှာ Green School ကို
ဆောက်လုပ်ခဲ့စဉ်၊

03:18

he chose bamboo for all
of the buildings on campus,

55

186435

3204

နယ်မြေတခုလုံးထဲက အဆောက်အဦ အားလုံးအတွက်
ဝါးကို ရွေးခဲ့တယ်၊

03:21

because he saw it as a promise.

56

189639

2253

ဝါးဟာ နမိတ်ကောင်း တခုပဲလို့ မြင်ခဲ့လို့ပါ။

03:23

It's a promise to the kids.

57

191892

1904

အဲဒါဟာ ကလေးတွေအတွက် နမိတ်ကောင်းပါ။

03:25

It's one sustainable material
that they will not run out of.

58

193796

4060

အဲဒါဟာ ကုန်ခမ်းမှာ မဟုတ်တဲ့
ရေရှည်ခံနိုင်မယ့် ပစ္စည်းမို့လို့ပါ။

03:30

And when I first saw these structures
under construction about six years ago,

59

198547

4147

ဒီအဆောက်အဦတွေ ဆောက်လုပ်နေစဉ် လွန်ခဲ့တဲ့
ခြောက်နှစ်တုန်းက ကျွန်မ မြင်လိုက်တော့၊

03:34

I just thought, this makes perfect sense.

60

202694

4086

အဲဒါဟာ သိပ်ဟုတ်မှန်တာကို စဉ်းစားမိတယ်။

03:38

It is growing all around us.

61

206780

2113

ဝါးဟာ ကျွန်မတို့ တဝိုက်မှာ ပေါက်ပါတယ်။

03:40

It's strong. It's elegant.

62

208893

2390

၎င်းဟာ ခိုင်တယ်။ ၎င်းဟာ ကြော့ရှင်းတယ်။

03:43

It's earthquake-resistant.

63

211283

2231

၎င်းဟာ ငလျင်ဒဏ်ခံနိုင်တယ်။

03:45

Why hasn't this happened sooner,
and what can we do with it next?

64

213514

4096

ဘာဖြစ်လို့ အရင်တုန်းက မဆောက်ခဲ့ကြတာလဲ၊
နောက်ကော ဘယ်လိုများ သုံးနိုင်ကြအုံးမလဲ?

03:49

So along with some of
the original builders of Green School,

65

217610

5027

အဲဒါနဲ့ ကျွန်မဟာ Green School ကို
ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြသူ အချို့နဲ့အတူ

03:54

I founded Ibuku.

66

222637

1976

Ibuku ကို တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။

03:56

Ibu means "mother," and ku means "mine,"
so it represents my Mother Earth,

67

224613

5658

Ibu ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်မှာ "မိခင်" ပြီးတော့ ku က
"ကျွန်မတို့ရဲ့"ပါ၊ မိခင် ကမ္ဘာ ဆိုလိုတပါ။

04:02

and at Ibuku, we are a team
of artisans, architects and designers,

68

230271

5092

အဲဒီ Ibuku ဟာ လက်မှုပညာရှင်တွေ၊ ဗိသုကာ
ပညာရှင်တွေ ဒီဇိုင်းရေးဆွဲသူတွေရဲ့ အဖွဲ့ပါ၊

04:07

and what we're doing together
is creating a new way of building.

69

235363

4553

ကျွန်မတို့ အားလုံးလက်တွဲလျက် ဆောက်လုပ်ရေး
နည်းသစ်ကို တီထွင်နေကြတာပါ။

04:12

Over the past five years together,

70

240316

2361

လွန်ခဲ့တဲ့ ငါးနှစ်ကာလအတွင်းမှာ
ကျွန်မတို့ဟာ

04:14

we have built over 50 unique structures,
most of them in Bali.

71

242677

4989

လုံးဝမတူကြတဲ့ အဆောက်အဦ ၅၀ ကျော်ကို
ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြရာ အများစုဟာ ဘာလီမှာပါ။

04:20

Nine of them are at Green Village --

72

248737

3042

၎င်းတို့ထဲက ကိုးခုဟာ Green Village ထဲမှာပါ၊

04:23

you've just seen inside
some of these homes --

73

251779

2833

ရှင်တို့ဟာ အိမ်တချို့တို့ရဲ့
အတွင်းပိုင်းကို ခုနက မြင်ခဲ့ကြတယ်၊

04:26

and we fill them with bespoke furniture,

74

254612

4164

အဲဒီမှာ ကျွန်မတို့ အော်ဒါဖြင့် ထုတ်လုပ်တဲ့
ပရိဘောဂများကို တပ်ဆင်ပေးကြပါမယ်၊

04:30

we surround them with veggie gardens,

75

258776

2058

၎င်းတိုကို ဟင်းသီးဟင်းရွက် ခြံများဖြင့်
ဝန်းရံပေးကြပါမယ်၊

04:32

we would love to invite you all
to come visit someday.

76

260834

3112

တနေ့နေ့မှာ လာပြီးလည်ကြဖို့ ရှင်တို့
အားလုံးကို ဖိတ်ကြားပါတယ်။

04:35

And while you're there,
you can also see Green School --

77

263946

3028

အဲဒီကို သွားရင်၊ ရှင်တို့ဟာ Green School
ကိုလည်း မြင်နိုင်ကြမှာပါ၊

04:38

we keep building
classrooms there each year --

78

266974

2614

ကျွန်မတို့ဟာ အဲဒီမှာ နှစ်စဉ်
စာသင်ခန်းတွေကို ဆက်ဆောက်နေတယ်။

04:41

as well as an updated
fairy mushroom house.

79

269588

3286

ပြီးတော့ မွမ်းမံထားတဲ့ ပုံပြင်လာ
မှိုအိမ်ကိုလည်း ဆောက်လုပ်နေကြသေးတယ်။

04:46

We're also working on
a little house for export.

80

274548

3390

ကျွန်မတို့ဟာ နိုင်ငံခြား တင်ပို့ဖို့
အိမ်သေးသေးလေးကို လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။

04:49

This is a traditional Sumbanese home
that we replicated,

81

277938

3181

အဲဒါက အစဉ်အလာ Sumbanese အိမ်ပါ၊
ကျွန်မတို့က အဲဒါကို

04:53

right down to the details and textiles.

82

281119

3227

သုံးထားတဲ့ အထည်အလိပ်မှအစ အသေစိတ်
ပုံတူအတိုင်း ထုတ်လုပ်ပေးထားကြပါတယ်။

04:57

A restaurant
with an open-air kitchen.

83

285056

4254

ဟင်းလင်းပြင် မီးဖိုခန်းပါတဲ့
စားသောက်ဆိုင်လည်း ပါပါတယ်။

05:01

It looks a lot like a kitchen, right?

84

289310

3010

ဒါဟာ မီးဖိုနဲ့ တော်တော့ကို တူတယ် မဟုတ်လား?

05:04

And a bridge that spans
22 meters across a river.

85

292320

3971

မြစ်ကို ၂၂ မီတာမိုးလျက်
ဖြတ်ဆောက်ထားတဲ့ တံတားပါပါတယ်။

05:09

Now, what we're doing,
it's not entirely new.

86

297150

3864

အခုတော့ လုံးဝ အသစ်
လုပ်ကိုင်နေတာ ရှိပါတယ်။

05:13

From little huts to elaborate bridges
like this one in Java,

87

301691

4529

Java တဝှမ်းမှာ မြင်နေကျ တဲအိမ်လေးတွေ
ဆီမှနေပြီး ဒီလို တံတာလေးတွေကိုပါ၊,

05:18

bamboo has been in use across
the tropical regions of the world

88

306220

3110

ကမ္ဘာပေါ်က အပူပိုင်း ဒေသတွေမှာ
ဝါးကို ကျယ်ပြန့်စွာ သုံးလာခဲ့ကြတာ

05:21

for literally tens of thousands of years.

89

309330

2902

နှစ်ပေါင်း ထောင်သောင်း မကတော့ပါ။

05:24

There are islands and even continents
that were first reached by bamboo rafts.

90

312232

6058

ကျွန်းတွေ တိုက်တွေဆီကို လူတွေဟာ
ဝါးဖောင်တွေကို သုံးပြီး ကူးခဲ့ကြတာပါ။

05:30

But until recently,

91

318290

2533

ဒါပေမဲ့ ဘာမှမကြာသေးခင်အထိကို

05:32

it was almost impossible to reliably
protect bamboo from insects,

92

320823

4621

ဝါးကို အင်းဆက်ပိုးတွေမှ စိတ်ချက်လက်ချ
ကာကွယ်နိုင်တဲ့ နည်း မရှိခဲ့လို့

05:37

and so, just about everything
that was ever built out of bamboo is gone.

93

325444

4261

ဝါးနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ အရာမှန်သမျှနီးပါးဟာ
ပျက်စီး ဆုံးရှုံးသွားခဲ့ကြရပါတယ်။

05:42

Unprotected bamboo weathers.

94

330613

2368

အကာအကွယ်မဲ့လို့ ဝါးတွေဟာ
ပျက်ပြုန်းသွားခဲ့တာပါ။

05:44

Untreated bamboo gets eaten to dust.

95

332981

3390

မွမ်းမံပေးမထားတဲ့ ဝါးကို စားပစ်ခံရမှာပါ။

05:48

And so that's why most people,
especially in Asia,

96

336371

3279

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ လူတော်တော်များများက၊
အထူးသဖြင့် အာရှတိုက်ထဲမှာ၊

05:51

think that you couldn't be poor enough
or rural enough to actually want

97

339650

3896

ဝါးအိမ်ထဲမှာ နေရလောက်အောင်ကိုပဲ
ငါဟာ ဆင်းရဲလှတာ မဟုတ်ဘူးလို့

05:55

to live in a bamboo house.

98

343546

2600

ထင်မြင် ယူဆကြတာပါ။

05:58

And so we thought,

99

346146

1835

အဲဒါနဲ့ ကျွန်မတို့ စဉ်းစားမိတာက၊

05:59

what will it take to change their minds,

100

347981

2345

အဲဒီလူတွေရဲ့ အယူအဆတွေကို ပြောင်းလဲပစ်လျက်

06:02

to convince people
that bamboo is worth building with,

101

350326

3181

ဝါးဟာ ကောင်းမွန်တဲ့
ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းဖြစ်တာကို

06:05

much less worth aspiring to?

102

353507

2833

ပြီးတော့ အားကျစရာ ကောင်းတာကို
ယုံကြည်လက်ခံလာဖို့ ကြိုးပမ်းရင်ကော?

06:08

First, we needed safe treatment solutions.

103

356340

3088

ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့၊ ကျွန်မတို့ဟာ လုံခြုံအောင်
မွမ်းမံတဲ့နည်း လိုခဲ့တယ်။

06:11

Borax is a natural salt.

104

359428

1695

Borax ဟာ သဘာဝ ဓာတ်ဆား တခုပါ။

06:13

It turns bamboo into
a viable building material.

105

361123

2716

ဝါးကို ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်တဲ့ ဆောက်လုပ်ရေး
ပစ္စည်းအဖြစ် ပြောင်းပေးလိုက်တယ်။

06:15

Treat it properly, design it carefully,

106

363839

2763

စနစ်တကျ မွမ်းမံပေးမယ်၊ ဒီဇိုင်းကို
ဂရုစိုက် ရေးဆွဲပေးမယ် ဆိုရင်

06:18

and a bamboo structure
can last a lifetime.

107

366602

2688

ဝါးနဲ့ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ အဆောက်အဦဟာ
တသက်တာ တာရှည်ခံမှာပါ။

06:22

Second, build something
extraordinary out of it.

108

370390

3758

ဒုတိယအနေနဲ့၊ ၎င်းဖြင့် ထူးထူးဆန်းဆန်း
တခုခုကို ဆောက်လုပ်ရန်ပါ။

06:26

Inspire people.

109

374148

2092

လူတွေကို စိတ်ဝင်စားလာအောင် လှုံ့ဆော်ပေးပါ။

06:28

Fortunately,

110

376240

1054

ကံတောင်းချင်တော့၊

06:29

Balinese culture fosters craftsmanship.

111

377294

1874

ဘာလီယဉ်ကျေးမှုဟာ လက်မှုပညာကို
အားပေးပါတယ်။

06:31

It values the artisan.

112

379168

1975

ဘာလီမှာ လက်မှုပညာရှင်တွေကို
တန်ဖိုးထားကြပါတယ်။

06:33

So combine those
with the adventurous outliers

113

381143

2827

ဒီတော့ အဲဒီလိုပညာရှင်တွေကို

06:35

from new generations
of locally trained architects

114

383970

3135

ဒေသထဲမှာ လေ့ကျင့် သင်တန်းပေးထားတဲ့
မျိုးဆက်သစ် ဗိသုကာညာရှင်တွေ၊

06:39

and designers and engineers,

115

387105

3425

ဒီဇိုင်းရေးဆွဲသူတွေ နဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေနဲ့
ပေါင်းစပ်ပေးလိုက်ကာ၊

06:42

and always remember that you are designing

116

390530

3153

ကျွန်မတို့ ဒီဇိုင်းရေးဆွဲရမှာက
ကွေးကောက်နေတဲ့ ရှူးထွက်နေကြတဲ့

06:45

for curving, tapering, hollow poles.

117

393683

3768

အခေါင်းတွေပါတဲ့ ဝါးအတွက် ဖြစ်တာကို
သတိရနေရန် အရေးကြီးတယ်။

06:49

No two poles alike, no straight lines,

118

397451

3274

ဝါးတွေထဲမယ် တူတာနှစ်ခု မရှိုနိုင်ပါ၊
ဖြောင့်တန်းနေတာ မဟုတ်ပါ၊

06:52

no two-by-fours here.

119

400725

2403

နှစ်လက်မ၊ လေးလက်မ
အရွယ်အစားတွေ မရှိနိုင်ပါ။

06:55

The tried-and-true, well-crafted formulas
and vocabulary of architecture

120

403128

4981

ခေတ်အဆက်ဆက်က သုံးလာခဲ့ကြကာ
အများလက်ခံကြတဲ့ ဗိသုကာ နည်းပညာတွေကို

07:00

do not apply here.

121

408109

1318

ဒီမှာ အသုံးပြုမရနိုင်ပါ။

07:01

We have had to invent our own rules.

122

409427

2304

ကျွန်မတို့ ကိုယ်ပိုင် စည်းစနစ်တွေကို
တီထွင်ကြရပါမယ်။

07:03

We ask the bamboo what it's good at,
what it wants to become,

123

411731

4467

ဝါးဟာ ဘာ့အတွက် ကောင်းတာလဲ၊
ဘာဖြစ်လာချင်တာလဲ ဝါးကို မေးကြရပါတယ်၊

07:08

and what it says is: respect it,
design for its strengths,

124

416198

4492

၎င်းက ပြောလိုက်တာကို လေးစားပါ၊
၎င်းကို ခိုင်ခန့်အောင် ဒီဇိုင်းဆွဲပေးပါ၊

07:12

protect it from water,
and to make the most of its curves.

125

420690

3745

၎င်းကို ရေမှကာကွယ်ပေးပါ၊ ပြီးတော့
ကွေးကောက်မှုကို အများဆုံးအသုံးချရန်ပါ။

07:16

So we design in real 3D,

126

424435

1901

ဒါတွေကို ကျွန်မတို့ဟာ တကယ့် 3D ပုံစံ၊

07:18

making scale structural models

127

426336

1823

အဆောက်အဦ ပုံစံကို စကေးဖြင့်
နောက်ပိုင်းမှာ အိမ်ကို

07:20

out of the same material
that we'll later use to build the house.

128

428159

3099

ဆောက်လုပ်ဖို့ သုံးမယ့် ဆောက်လုပ်ရေး
ပစ္စည်းတွေကိုပဲ သုံးပြီး ထုတ်လုပ်ကတယ်။

07:23

And bamboo model-making, it's an art,

129

431258

2020

ဝါးဖြင့် ပုံစံကို ထုတ်လုပ်မှုဟာ
အနုပညာ တရပ်ပါ၊

07:25

as well as some hardcore engineering.

130

433278

3094

ပြီးတော့ အင်ဂျင်နီယာ ပညာကိုလည်း
ကျွမ်းဖို့ လိုပါသေးတယ်။

07:34

So that's the blueprint of the house.

131

442752

1880

ဒီတော့ အိမ်ရဲ့ မူကြမ်းပဲလို့
ပြောနိုင်တာပေါ့။

07:36

(Laughter)

132

444632

2410

(ရယ်မောသံများ)

07:39

And we bring it to site,

133

447042

1909

ကျွန်မတို့ဟာ အဲဒါကို ဆောက်မယ့်
နေရာဆီ ယူလာတယ်၊

07:40

and with tiny rulers,
we measure each pole,

134

448951

2740

သေးငယ်တဲ့ ပေတံများဖြင့်
ဝါးတိုင်တိုင်ကို တိုင်းကြည့်ကြတယ်၊

07:43

and consider each curve, and we choose
a piece of bamboo from the pile

135

451691

4597

ကောက်နေတဲ့ လိုင်းတွေကို စဉ်းစားကြတယ်၊
အပုံကြီးထဲက ဝါးတချောင်းကို ကောက်ယူပြီး

07:48

to replicate that house on site.

136

456288

2525

အဲဒီအိမ်ကို သူ့နေရာမှာ
ပုံတူ ဆောက်လုပ်ကြပါတယ်။

07:52

When it comes down to the details,
we consider everything.

137

460064

3353

အသေးစိတ် အချက်တွေကို အသေအချာ
စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

07:55

Why are doors so often rectangular?

138

463417

2113

တံခါးတွေကို ဘာဖြစ်လို့
ထောင့်မှန်စတုဂံပုံ လုပ်ကြတာလဲ?

07:57

Why not round?

139

465530

1346

ဝိုင်းတဲ့ ပုံစံဆိုရင်ကော?

07:58

How could you make a door better?

140

466876

1647

တံခါး ပိုကောင်းဖို့ ဘယ်လိုများ
လုပ်ကိုင်နိုင်မလဲ?

08:00

Well, its hinges battle with gravity,

141

468523

1975

ပတ္တာတွေဟာ ကမ္ဘာ့ဆွဲအားနဲ့
တိုက်ပွဲဝင်နေကြရတော့၊

08:02

and gravity will always win in the end,

142

470498

2160

ပြီးတော့ ကမ္ဘာ့ဆွဲအားဟာ
အဆုံးမှာ အမြဲတမ်း နိုင်မှာမို့လို့၊

08:04

so why not have it pivot on the center

143

472658

2740

၎င်းအတွက် အလယ်မှာ ဆုံချက်ကို
ထားပေးလိုက်ရင်

08:07

where it can stay balanced?

144

475398

2252

၎င်းဟာ ချိန်ခွင်လျှာ မျှလျက် ရှိနေမယ်
ဆိုရင်ကော?

08:09

And while you're at it,
why not doors shaped like teardrops?

145

477650

4666

ဒါကို စဉ်းစားနေတယ်ဆိုတော့ တံခါးတွေကို
မျက်ရည်စက်ပုံစံမျိုး စမ်းကြည့်ရင်ကော?

08:14

To reap the selective benefits
and work within the constraints

146

482316

3050

ဒီဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းရဲ့ အကန့်အသတ်
ဘောင်အတွင်းမှာကို

08:17

of this material,

147

485366

1734

ရရှိုနိုင်တဲ့ အကျိုးစီးပွားတွေကို
ရယူနိုင်ဖို့

08:19

we have really had to push ourselves,

148

487100

2229

ကျွန်မတို့ဟာ အဲဒီအကန့်အသတ်တွေထဲမှာကို

08:21

and within that constraint,
we have found space for something new.

149

489329

4587

အသစ်အဆန်းတွေအတွက် နယ်ပယ်တွေကို
ရှာကြံတွေ့ရှိနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

08:27

It's a challenge: how
do you make a ceiling

150

495235

2290

စိန်ခေါ်မှုပါပဲ၊ ကျွန်မတို့
ပျဉ်းပြားတွေ မရှိဘဲနဲ့

08:29

if you don't have any
flat boards to work with?

151

497525

3135

မျက်နှာကြက်ကို ဘယ်လိုများ
ဆောက်ုလုပ်နိုင်မလဲ?

08:32

Let me tell you, sometimes I dream
of sheet rock and plywood.

152

500660

4550

ကျွန်မဟာ မကြာခဏဆိုသလို၊ ကျောက်ပြားတွေ၊
ထပ်သားတွေ အကြောင်းကို စဉ်းစားမိတတ်ပါတယ်။

08:37

(Laughter)

153

505210

1800

(ရယ်မောသံများ)

08:39

But if what you've got
is skilled craftsmen

154

507710

4109

တကယ်တော့၊ ကျွမ်းကျင်တဲ့
လက်မှုပညာရှင်တွေ ရှိတယ်၊

08:43

and itsy bitsy little splits,

155

511819

2671

ဝါးအမျှင်လေးတွေ ရှိတယ်ဆိုရင်

08:46

weave that ceiling together,

156

514490

2182

အဲဒီမျက်နှာကြက်ကို အတူတူ ရက်ယူလိုက်ရုံပါ၊

08:48

stretch a canvas over it, lacquer it.

157

516672

2963

၎င်းအပေါ်မှာ ပိတ်စကို ဆန့်ဆွဲလိုက်ပြီး
သစ်စေးသုတ်ပေးလိုက်ရုံပါပဲ။

08:51

How do you design durable
kitchen countertops

158

519635

2717

မီးဖိုခန်းမှာ တွဲဖက်သုံးရန် ရေရှည်ခံမယ့်
စားပွဲလို မျက်နှာပြင်တွေကို

08:54

that do justice to this curving
structure you've just built?

159

522352

3552

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကွေးကောက်နေတဲ့ အဆောက်အဦနဲ့
လိုက်ဖက်အောင် ဘယ်လို ဆောက်လုပ်မလဲ?

08:57

Slice up a boulder like a loaf of bread,

160

525904

2833

ကျောက်တုံးကို ပေါင်မုန့်လှီးသလို
အချပ်လိုက် လှီးယူါ၊

09:00

hand-carve each to fit the other,

161

528737

2369

အဲဒါတခုနဲ့တခု အံဝင်ဖို့ လက်နဲ့ လုပ်ယူပါ၊

09:03

leave the crusts on,

162

531106

2321

အလွှားလိုက် အပေါ်မှာ ထားပေးပါ၊

09:05

and what we're doing,
it is almost entirely handmade.

163

533427

4250

ကျွန်မတို့ လုပ်ကိုင်ကြတာတွေ အားလုံးလိုလို
လက်နဲ့လုပ်ပေးကြတာပါ။

09:09

The structural connections
of our buildings

164

537677

2136

ကျွန်မတို့ အဆောက်အဦတွေထဲက
ချိတ်ဆက်မှုကို သံမဏိဖြင့် အားဖြည့်ထားပေးမဲ့

09:11

are reinforced by steel joints, but we use
a lot of hand-whittled bamboo pins.

165

539813

4882

ကျွန်မ လက်လုပ် ဝါးအတံတွေကို သုံးကြပါတယ်။

09:16

There are thousands of pins in each floor.

166

544695

4196

ကြမ်းပြင်တိုင်းမှာ အဲဒီလို
ဝါးအတံတွေ ထောင်ချီ ရှိပါတယ်။

09:20

This floor is made of glossy
and durable bamboo skin.

167

548891

4992

ဒီကြမ်းပြင်ကို ပြောင်လက်နေကာ ရေရှည်ခံတဲ့
ဝါးခွံအချက်တွေနဲ့ ခင်းထားတာပါ။

09:25

You can feel the texture under bare feet.

168

553883

3112

ဘာမှ စီးမထားရင် ကြမ်းပြင်အသားကို
ခြေနဲ့ ခံစားနိုင်ပါတယ်။

09:28

And the floor that you walk on,

169

556995

2615

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့
လျှောက်သွားနေတဲ့ ကြမ်းပြင်ဟာ

09:31

can it affect the way that you walk?

170

559610

1843

ကျွန်မတို့ လမ်းလျှောက်ပုံကို
အကျိုးသက်ရောက်နိုင်လား?

09:33

Can it change the footprint
that you'll ultimately leave on the world?

171

561453

4876

အဲဒါဟာ ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ချန်ထားမယ့်
ခြေရာကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်သလား?

09:38

I remember being nine years old

172

566329

1950

ကျွန်မ ကိုးနှစ်ကလေးငယ်အဖြစ်

09:40

and feeling wonder,

173

568279

1904

အံ့အားသင့်ခဲ့တာကို၊

09:42

and possibility,

174

570183

2017

အလားအလာတွေများတာကို၊

09:44

and a little bit of idealism.

175

572200

2274

ပြီးတော့ နဲနဲလေး စိတ်ကူးယဉ်မိတာကို
မှတ်မိပါသေးတယ်။

09:46

And we've got a really long way to go,

176

574474

2856

ကျွန်မတို့ ရှေ့ဆက်သွားရမယ့်
ခရီးဟာ ရှည်ပါတယ်၊

09:49

there's a lot left to learn,

177

577330

2402

သင်ယူရမယ့်ဟာတွေ တပုံကြီးပါ၊

09:51

but one thing I know is that
with creativity and commitment,

178

579732

4940

ကျွန်မ တခုသေချာပေါက် သိတာက
တီထွင်မှုဉာဏ်ဖြင့် ဇောက်ချ လုပ်ကိုင်ရင်

09:56

you can create beauty and comfort

179

584672

4551

လှပကာ သက်သောင့်သက်သာရှိကာ

10:01

and safety and even luxury

180

589223

3227

လုံခြုံရုံသာမက ဇိမ်ခံနိုင်မယ့် အရာတွေကို

10:04

out of a material that will grow back.

181

592450

2958

အသစ်တဖန် ပေါက်လာမယ့် ပစ္စည်းများဖြင့်
ဆောက်နိုင်ကြမယ် ဆိုတာကိုပါ။

10:07

Thank you.

182

595408

2243

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

10:09

(Applause)

183

597651

5800

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by Myo Aung
Reviewed by sann tint

ABOUT THE SPEAKER

Elora Hardy - Sustainable designer
Cultivating the power of sustainable materials, Elora Hardy leads Ibuku, creating bespoke bamboo homes in her native Bali.

Why you should listen

Growing up in Bali with two artist parents, Elora Hardy’s creativity led her to design prints for one of New York's biggest fashion houses. Then, in a dramatic shift, she moved back home and founded Ibuku, a team that builds bespoke homes made and furnished almost entirely of bamboo.

The strength of this abundant local grass allows for towering, curvilinear structures with a notable sense of luminosity and comfort. Ibuku builds on a design process and an engineering system that were first established at the nearby Green School. Five years ago, Elora and her team chose one humble material, and with it they are building a whole new world.

More profile about the speaker
Elora Hardy | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Elora Hardy: ဝါးနဲ့ဆောက်ထားတဲ့ အံ့ဖွယ် အိမ်များ | TED Talk | TED.com