TED2017
Damon Davis: Courage is contagious
Damon Davis: Ferguson ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ကျွန်တော် တွေ့မြင်ခဲ့မိသမျှ။
Filmed:
Readability: 3.3
1,189,894 views
အနုပညာရှင် Damon Davis ဟာ ၂၀၁၄ ခုမှာ Michael Brown ကို ရဲတွေက သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက် Missouri မှာရှိတဲ့ Ferguson က ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ သွားရောက် ပါဝင်ခဲ့တော့ အမျက်ဒေါသတင်မဟုတ်ပဲ ကိုယ်ပိုင်အတ္တနဲ့ ရပ်ရွာအတွက် ချစ်တဲ့သဘောတစ်ရပ်ကိုပါ သူတွေ့ရှိ ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ မှတ်တမ်းတင်ရုပ်ရှင်ကားဖြစ်တဲ့ "Whose Streets?" (ဘယ်သူ့လမ်းတွေလဲ) ဟာ ကြောက်စိတ်နဲ့ အမုန်းကို ပျံ့ပွားဖို့ အာဏာကို အသုံးပြုသူတွေကို စိန်ခေါ်ဖို့ ရောက်လာကြတဲ့ လှုပ်ရှားပြောင်းလဲရေးဝါဒီတွေရဲ့ အမြင်ကနေ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြတွေရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ပြောပြထားပါတယ်။
Damon Davis - Artist and filmmaker
TED Fellow Damon Davis makes art to empower the disenfranchised and combat oppression. Full bio
TED Fellow Damon Davis makes art to empower the disenfranchised and combat oppression. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So, I'm afraid.
0
1412
1286
ကဲ ကျွန်တော် ကြောက်တယ်။
00:15
Right now,
1
3618
1454
အခုပါ၊
00:17
on this stage,
2
5096
1521
ဒီစင်ပေါ်မှာကို
00:18
I feel fear.
3
6641
1218
ကြောက်စိတ်ခံစားရတယ်။
00:21
In my life, I ain't met many people
4
9099
1703
ကျွန်တော့ဘဝမှာ သူတို့ကြောက်ပါတဲ့အခါ
00:22
that will readily admit
when they are afraid.
when they are afraid.
5
10826
2230
မဆိုင်းမတွ ဝန်ခံမယ့်
လူအများကြီးမတွေ့ဖူးဘူး။
လူအများကြီးမတွေ့ဖူးဘူး။
00:25
And I think that's because deep down,
6
13598
2043
အကြောင်းက သူတို့ ရင်ထဲမှာ ဒါက ဘယ်လို
00:27
they know how easy it spreads.
7
15665
1708
ကူးစက်လွယ်တာ သိကြလို့ ထင်ပါတယ်။
00:30
See, fear is like a disease.
8
18468
1555
ကြောက်စိတ်က ရောဂါတစ်ခုလိုပါ။
00:32
When it moves, it moves like wildfire.
9
20912
2288
ရွေ့တဲ့အခါ တောမီးလိုရွေ့တယ်။
00:35
But what happens when,
10
23912
1578
ဒါပေမဲ့ ဒီကြောက်စိတ်နဲ့
00:37
even in the face of that fear,
11
25514
1750
ရင်ဆိုင်ရတောင် သင်လုပ်စရာရှိတာ
00:39
you do what you've got to do?
12
27288
1487
လုပ်တဲ့အခါ ဘာဖြစ်တတ်လဲ။
00:41
That's called courage.
13
29294
1329
ဒါကို သတ္တိလို့ခေါ်ပါတယ်။
00:43
And just like fear,
14
31354
1683
ပြီးတော့ ကြောက်စိတ်လိုပဲ
00:45
courage is contagious.
15
33061
1382
သတ္တိဟာ ကူးစက်တတ်ပါတယ်။
00:47
See, I'm from East St. Louis, Illinois.
16
35870
2248
ကြည့် ကျွန်တော်က East St. Louis,
Illinois ကပါ။
Illinois ကပါ။
00:50
That's a small city
17
38143
1159
ဒါက St.Louis, Missouri က
00:51
across the Mississippi River
from St. Louis, Missouri.
from St. Louis, Missouri.
18
39327
2814
Mississippi မြစ်တစ်ဘက်ကမြို့ငယ်လေးပါ။
00:54
I have lived in and around
St. Louis my entire life.
St. Louis my entire life.
19
42165
4073
ကျွန်တော်က ဒီမှာနဲ့ St. Louis တစ်ဝိုက်မှာ
တစ်သက်လုံးနေခဲ့တာပါ။
တစ်သက်လုံးနေခဲ့တာပါ။
01:00
When Michael Brown, Jr.,
20
48443
1304
သာမန်ဆယ်ကျော်သက်
01:01
an ordinary teenager,
21
49771
1252
Michael Brown, Jr ကို
01:03
was gunned down by police in 2014
in Ferguson, Missouri --
in Ferguson, Missouri --
22
51047
4550
၂၀၁၄ ခုမှာ St. Louis မြောက်ဘက်က
အခြားဆင်ခြေဖုံး Missouri က Ferguson မှာ
အခြားဆင်ခြေဖုံး Missouri က Ferguson မှာ
01:07
another suburb, but north of St. Louis --
23
55621
3159
ရဲက သေနတ်နဲ့ပစ်သတ်တော့
01:10
I remember thinking,
24
58804
1533
တွေးနေတာကို မှတ်မိတာက
01:12
he ain't the first,
25
60361
1759
ဥပဒေနဲ့ အတင်းအကျပ်ပြုမှုမှာ
01:14
and he won't be the last young kid
to lose his life to law enforcement.
to lose his life to law enforcement.
26
62144
3864
အသက်ဆုံးရှုံးတာ သူဟာ ပထမဆုံး
မဟုတ်သလို နောက်ဆုံးလည်းမဟုတ်ပါဘူး။
မဟုတ်သလို နောက်ဆုံးလည်းမဟုတ်ပါဘူး။
01:18
But see, his death was different.
27
66488
1661
ဒါပေမဲ့ သူ့သေဆုံးမှုက မတူပါဘူး။
01:21
When Mike was killed,
28
69065
1323
Mike အသတ်ခံရတော့
01:22
I remember the powers that be
trying to use fear as a weapon.
trying to use fear as a weapon.
29
70412
3464
လက်နက်အဖြစ် ကြောက်စိတ်ကို သုံးဖို့
ကြိုးစားနေတဲ့ အာဏာပိုင်တွေကို သတိရတယ်။
ကြိုးစားနေတဲ့ အာဏာပိုင်တွေကို သတိရတယ်။
01:27
The police response to a community
in mourning was to use force
in mourning was to use force
30
75180
3528
ပူဆွေးမှုထဲက ရပ်ရွာတစ်ခုကို
ရဲတုံ့ပြန်မှု အင်အားသုံးဖို့
ရဲတုံ့ပြန်မှု အင်အားသုံးဖို့
01:30
to impose fear:
31
78732
1223
ကြောက်စိတ် သွတ်သွင်းဖို့
01:32
fear of militarized police,
32
80744
1618
စစ်ပုံသွင်းထားတဲ့ ရဲကို ကြောက်စိတ်
01:34
imprisonment,
33
82913
1229
ထောင်ချမှု
01:36
fines.
34
84166
1169
ဒဏ်ငွေပါ။
01:37
The media even tried
to make us afraid of each other
to make us afraid of each other
35
85359
2520
မီဒီယာတွေက လံကြုပ်လုပ်တဲ့နည်းနဲ့
အချင်းချင်း
အချင်းချင်း
01:39
by the way they spun the story.
36
87903
1552
ကြောက်အောင်တောင်လုပ်ခဲ့တယ်။
01:41
And all of these things
have worked in the past.
have worked in the past.
37
89479
2359
ဒီအရာအားလုံးက အတိတ်မှာ
အလုပ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
အလုပ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
01:43
But like I said,
this time it was different.
this time it was different.
38
91862
2614
ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် ပြောခဲ့သလိုပဲ
ဒီတစ်ခါက မတူပါဘူး။
ဒီတစ်ခါက မတူပါဘူး။
01:47
Michael Brown's death and the subsequent
treatment of the community
treatment of the community
39
95664
3374
Michael Brown ရဲ့သေဆုံးမှုနဲ့ ရပ်ရွာရဲ့
နောက်ဆက်တွဲ သဘောထားက
နောက်ဆက်တွဲ သဘောထားက
01:51
led to a string of protests in and around
Ferguson and St. Louis.
Ferguson and St. Louis.
40
99062
3737
Ferguson နဲ့ St.Louis တွင်းနဲ့ ဝန်းကျင်မှာ
ကန့်ကွက်ပွဲတွေ တသီကြီးဖြစ်စေခဲ့တယ်။
ကန့်ကွက်ပွဲတွေ တသီကြီးဖြစ်စေခဲ့တယ်။
01:55
When I got out to those protests
about the fourth or fifth day,
about the fourth or fifth day,
41
103560
3765
လေးရက်၊ ငါးရက်မြောက်လောက်မှာ
ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတွေဆီ ထွက်သွားတော့
ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတွေဆီ ထွက်သွားတော့
01:59
it was not out of courage;
42
107349
1403
သတ္တိရှိလိုတော့မဟုတ်ဘူး၊
02:01
it was out of guilt.
43
109367
1312
လိပ်ပြာမလုံလို့ပါ၊
02:03
See, I'm black.
44
111495
1273
ကြည့်၊ ကျွန်တော်က လူမည်းပါ
02:05
I don't know if y'all noticed that.
45
113223
1745
ခင်ဗျားတို့ သတိထားမိမလားတော့မသိဘူး
02:06
(Laughter)
46
114992
1025
(ရယ်သံများ)
02:08
But I couldn't sit in St. Louis,
minutes away from Ferguson,
minutes away from Ferguson,
47
116041
5477
ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် Ferguson ကနေ မိနစ်ပိုင်း
လောက်ဝေးတဲ့ St. Louis မှာ သွားမကြည့်ပဲ
လောက်ဝေးတဲ့ St. Louis မှာ သွားမကြည့်ပဲ
02:13
and not go see.
48
121542
1469
ထိုင်မနေနိုင်ခဲ့ဘူး။
02:15
So I got off my ass to go check it out.
49
123035
2442
ဒါနဲ့ ဖင်ကြွပြီး သွားကြည့်ခဲ့တယ်။
02:17
When I got out there,
50
125501
1440
အဲဒီကို ရောက်သွားတော့
02:18
I found something surprising.
51
126965
2409
အံဩစရာတစ်ခု တွေ့ရှိခဲ့တယ်။
02:22
I found anger; there was a lot of that.
52
130650
2038
အမျက်ဒေါသကိုတွေ့ခဲ့တယ်၊
ဒါကအများကြီးပါ
ဒါကအများကြီးပါ
02:25
But what I found more of was love.
53
133507
2272
ဒါပေမဲ့ ပိုပြီးတွေ့တာက ချစ်ခင်မှုပါ၊
02:28
People with love for themselves.
54
136745
1908
မိမိကိုယ်ကို ချစ်တဲ့လူတွေ၊
02:30
Love for their community.
55
138677
1640
သူတို့ရပ်ရွာအတွက် ချစ်ခင်မှုပါ။
02:32
And it was beautiful --
56
140341
1689
ဒါက လှပပါတယ်၊
02:34
until the police showed up.
57
142054
1589
ရဲတွေ ရောက်မလာခင်အထိပေါ့။
02:36
Then a new emotion was interjected
into the conversation:
into the conversation:
58
144675
3739
ဒီနောက် ခံစားမှုအသစ်တစ်ခု
စကားပြောဆိုမှုထဲ ထိုးသွင်းခဲ့တယ်။
စကားပြောဆိုမှုထဲ ထိုးသွင်းခဲ့တယ်။
02:40
fear.
59
148995
1203
ကြောက်စိတ်ပါ။
02:42
Now, I'm not going to lie;
60
150627
1685
ကဲ ကျွန်တော် မညာတော့ဘူးဗျာ၊
02:44
when I saw those armored vehicles,
61
152336
2794
သံချပ်ကာကားတွေ၊
02:47
and all that gear
62
155154
1161
အဲဒီတန်ဆာပလာတွေ၊
02:48
and all those guns
63
156339
1366
သေနတ်တွေ
02:49
and all those police
64
157729
1761
ရဲတွေကို မြင်တော့
02:51
I was terrified --
65
159514
1463
ကျွန်တော် လန့်သွားတယ်။
02:53
personally.
66
161001
1175
ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျလေ။
02:55
And when I looked around that crowd,
67
163971
1754
လူစုကို လှည့်ပတ်ကြည့်လိုက်တော့
02:57
I saw a lot of people that had
the same thing going on.
the same thing going on.
68
165749
2762
အလားတူဆက်ဖြစ်နေတဲ့
လူအများကြီးတွေ့ခဲ့တယ်။
လူအများကြီးတွေ့ခဲ့တယ်။
03:00
But I also saw people
with something else inside of them.
with something else inside of them.
69
168535
3193
ဒါပေမဲ့ သူတို့အတွင်းဘက်မှာ
တစ်ခုခုရှိတဲ့ လူတွေကိုပါ တွေ့ခဲ့တယ်။
တစ်ခုခုရှိတဲ့ လူတွေကိုပါ တွေ့ခဲ့တယ်။
03:04
That was courage.
70
172230
1593
ဒါက သတ္တိပါ။
03:05
See, those people yelled,
71
173847
1378
ကြည့်ပါ၊ လူတွေ အားပေးတယ်၊
03:07
and they screamed,
72
175249
1242
အော်ဟစ်ကြတယ်။
03:08
and they were not about
to back down from the police.
to back down from the police.
73
176515
2552
သူတို့က ရဲတွေကနေ
တပ်ခေါက်တော့မှာ မဟုတ်ဘူး။
တပ်ခေါက်တော့မှာ မဟုတ်ဘူး။
03:11
They were past that point.
74
179091
1648
သူတို့က အဲဒီအမှတ်ကို ကျော်သွားတယ်။
03:12
And then I could feel
something in me changing,
something in me changing,
75
180763
2251
ဒီနောက် ကိုယ့်မှာ တစ်ခုခု ပြောင်းလဲတာ
ခံစားရတယ်။
ခံစားရတယ်။
03:15
so I yelled and I screamed,
76
183038
1638
ဒါနဲ့ အားပေး၊ အော်ဟစ်ခဲ့ကာ
03:17
and I noticed that everybody around me
was doing the same thing.
was doing the same thing.
77
185489
3488
ကျွန်တော့ဘေးက လူတိုင်းလည်း
အလားတူလုပ်နေတာ သတိထားမိလိုက်တယ်။
အလားတူလုပ်နေတာ သတိထားမိလိုက်တယ်။
03:21
And there was nothing like that feeling.
78
189827
2187
ဒီခံစားချက်မျိုးနဲ့တူတာ တစ်ခုမှမရှိဘူး။
03:25
So I decided I wanted
to do something more.
to do something more.
79
193023
2087
ဒါနဲ့ တစ်ခုခုထပ်လုပ်ချင်တယ်လို့
ဆုံးဖြတ်တယ်
ဆုံးဖြတ်တယ်
03:27
I went home, I thought:
I'm an artist. I make shit.
I'm an artist. I make shit.
80
195605
3304
အိမ်ပြန်ပြီး တွေးမိတာက
ငါက အနုပညာရှင်၊ ပေါက်ကရလုပ်တယ်။
ငါက အနုပညာရှင်၊ ပေါက်ကရလုပ်တယ်။
03:30
So I started making things
specific to the protest,
specific to the protest,
81
198933
3627
ဒါနဲ့ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲနဲ့ သီးသန့်ဆိုင်ရာ
တွေ စလုပ်ခဲ့တယ်၊
တွေ စလုပ်ခဲ့တယ်၊
03:36
things that would be weapons
in a spiritual war,
in a spiritual war,
82
204092
2589
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ပွဲအတွက်
လက်နက်ဖြစ်မယ့်ဟာတွေ၊
လက်နက်ဖြစ်မယ့်ဟာတွေ၊
03:40
things that would give people voice
83
208437
1927
လူတွေရဲ့ သဘောထားကိုပေးမဲ့ဟာတွေ၊
03:43
and things that would fortify them
for the road ahead.
for the road ahead.
84
211471
2649
ရှေဆက်မယ့်လမ်းအတွက်
သူတို့ကို အားဖြည့်ပေးမှာတွေပေါ့။
သူတို့ကို အားဖြည့်ပေးမှာတွေပေါ့။
03:47
I did a project where I took pictures
of the hands of protesters
of the hands of protesters
85
215054
3413
ဆန့်ကျင်သူတွေရဲ့ လက်ပုံတွေကိုယူပြီး
ဒါတွေကို ဘုတ်ကပ်ထားတဲ့ တိုက်တွေနဲ့
ဒါတွေကို ဘုတ်ကပ်ထားတဲ့ တိုက်တွေနဲ့
03:50
and put them up and down
the boarded-up buildings
the boarded-up buildings
86
218491
3989
ရပ်ကွက်ဆိုင်တွေရဲ့
အထက်အောက်မှာ ကပ်ထားတဲ့
အထက်အောက်မှာ ကပ်ထားတဲ့
03:54
and community shops.
87
222505
1675
ပရောဂျက်တစ်ခု လုပ်ခဲ့တယ်။
03:56
My goal was to raise awareness
and to raise the morale.
and to raise the morale.
88
224870
3620
ကျွန်တော့ရည်ရွယ်ချက်က အသိပေးနှိုးဆော်ဖို့၊
စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ပေးဖို့ပါ။
စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ပေးဖို့ပါ။
04:00
And I think, for a minute at least,
89
228514
2401
ထင်တာက အနည်းဆုံး တစ်မိနစ်လောက်
04:02
it did just that.
90
230939
1246
ဒါပဲလုပ်ခဲ့တယ်။
04:05
Then I thought, I want to uplift
the stories of these people
the stories of these people
91
233950
3540
ဒီနောက် ဒီလူတွေရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို
အားပေးချင်တယ်လို့ တွေးမိတယ်။
အားပေးချင်တယ်လို့ တွေးမိတယ်။
04:09
I was watching being
courageous in the moment.
courageous in the moment.
92
237514
2406
အဲဒီအခိုက်မှာ သတ္တိဖြစ်နေတာကို
စောင့်ကြည့်နေခဲ့တယ်။
စောင့်ကြည့်နေခဲ့တယ်။
04:12
And myself and my friend,
93
240438
3071
ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်နဲ့ ကျွန်တော့မိတ်ဆွေ၊
04:16
and filmmaker and partner Sabaah Folayan
94
244130
1972
ရုပ်ရှင်ရိုက်သူ၊ အစုစပ် Sabaah Folayan ဟာ
04:18
did just that with our documentary,
95
246126
2178
မှတ်တမ်းတင်ရုပ်ရှင် ရိုက်ခဲ့တယ်။
04:20
"Whose Streets?"
96
248328
1311
"Whose Streets?"ပါ။
04:23
I kind of became a conduit
97
251496
2112
ကျွန်တော်ဟာ ကိုယ့်ကိုပေးထားတဲ့
04:25
for all of this courage
that was given to me.
that was given to me.
98
253632
3522
သတ္တိအားလုံးအတွက်
ရေသွယ်မြောင်းလိုမျိုးဖြစ်လာခဲ့တယ်။
ရေသွယ်မြောင်းလိုမျိုးဖြစ်လာခဲ့တယ်။
04:29
And I think that's part
of our job as artists.
of our job as artists.
99
257178
3189
ဒါက အနုပညာရှင်တွေအနေနဲ့ ကိုယ့်အလုပ်ရဲ့
အစိတ်အပိုင်းလို့ထင်ပါတယ်။
အစိတ်အပိုင်းလို့ထင်ပါတယ်။
04:33
I think we should be conveyors
of courage in the work that we do.
of courage in the work that we do.
100
261016
3765
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကိုယ်လုပ်တဲ့အလုပ်မှာ
သတ္တိ သယ်ဆောင်သူတွေဖြစ်သင့်ပါတယ်။
သတ္တိ သယ်ဆောင်သူတွေဖြစ်သင့်ပါတယ်။
04:37
And I think that we are the wall
between the normal folks
between the normal folks
101
265334
4282
ကျွန်တော်တို့အားလုံးဟာ သာမန်လူတွေနဲ့
ကြောက်စိတ်နဲ့ အမုန်းကို ပျံ့နှံဖို့
ကြောက်စိတ်နဲ့ အမုန်းကို ပျံ့နှံဖို့
04:41
and the people that use their power
to spread fear and hate,
to spread fear and hate,
102
269640
3456
သူတို့ရဲ့အာဏာကိုသုံးသူတွေကြားက
တံတိုင်းလို့ထင်မိတယ်။
တံတိုင်းလို့ထင်မိတယ်။
04:45
especially in times like these.
103
273120
1744
အထူးသဖြင့် ဒီလိုအချိန်တွေပါ။
04:48
So I'm going to ask you.
104
276437
1801
ဒီတော့ သင်တို့ကိုမေးမယ်။
04:50
Y'all the movers and the shakers,
105
278262
1778
သင်တို့ လှုပ်ရှားသူတွေ၊
လှုပ်ခါသူတွေဟာ
လှုပ်ခါသူတွေဟာ
04:52
you know, the thought leaders:
106
280550
2054
သိတဲ့အတိုင်း အတွေးအခေါ် ခေါင်းဆောင်တွေပါ။
04:54
What are you gonna do
107
282628
1840
နေ့စဉ် ကိုယ့်ကို တုတ်နှောင်ထားတဲ့
04:56
with the gifts that you've been given
108
284492
2023
ကြောက်စိတ်ကနေ အိုးစားခွဲဖို့
04:58
to break us from the fear
the binds us every day?
the binds us every day?
109
286539
2441
ကိုယ်ကိုပေးထားတဲ့ လက်ဆောင်တွေနဲ့
ဘာလုပ်ကြမလဲ။
ဘာလုပ်ကြမလဲ။
05:01
Because, see, I'm afraid every day.
110
289760
1779
အကြောင်းက နေ့တိုင်းကြောက်နေတော့
05:04
I can't remember a time when I wasn't.
111
292484
1956
မကြောက်ခဲ့တဲ့ ကာလကို မမှတ်မိနိုင်လို့ပါ။
05:07
But once I figured out that fear
was not put in me to cripple me,
was not put in me to cripple me,
112
295306
3440
ဒါပေမဲ့ ကြောက်စိတ်ဟာ ကျွန်တော့ကို
မသန်မစွမ်းမဖြစ်စေတာ မှန်းဆမိတာနဲ့
မသန်မစွမ်းမဖြစ်စေတာ မှန်းဆမိတာနဲ့
05:11
it was there to protect me,
113
299573
1652
ကျွန်တော့ကို ကာကွယ်ဖို့ ရှိလာတယ်၊
05:13
and once I figured out
how to use that fear,
how to use that fear,
114
301804
2328
ဒီကြောက်စိတ်ကို ဘယ်လိုသုံးဖို့
မှန်းဆမိတာနဲ့
မှန်းဆမိတာနဲ့
05:16
I found my power.
115
304824
1365
ကိုယ့်အစွမ်းကို တွေ့ခဲ့တယ်။
05:19
Thank you.
116
307106
1196
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
05:20
(Applause)
117
308326
2602
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Damon Davis - Artist and filmmakerTED Fellow Damon Davis makes art to empower the disenfranchised and combat oppression.
Why you should listen
Musician, visual artist and filmmaker working at the intersection of art and activism, exploring the experience of contemporary black Americans. His documentary, Whose Streets?, premiered at Sundance 2017 and tells the story of the protests in Ferguson, Missouri that took place after unarmed teenager Michael Brown was killed by police in 2014.
Damon Davis | Speaker | TED.com