TEDGlobal 2007
Corneille Ewango: A hero of the Congo forest
Corneille Ewango: held van het Kongolese oerwoud
Filmed:
Readability: 3.7
495,523 views
Botanist Corneille Ewango praat over zijn werk in het Okapi Fauna Reservaat in het Kongo Basin -- en zijn heroïsche werk om het te beschermen tegen stropers, mijnbouw en oplaaiende burgeroorlogen.
Corneille Ewango - Botanist and activist
As a botanist at the Okapi Wildlife Reserve in the Congo basin, Corneille Ewango has faced down poachers and soldiers who threaten this delicate and vital ecosystem. Full bio
As a botanist at the Okapi Wildlife Reserve in the Congo basin, Corneille Ewango has faced down poachers and soldiers who threaten this delicate and vital ecosystem. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I don't speak English.
0
0
2000
Ik spreek geen Engels.
00:14
I start speaking English, learning English, about a year ago.
1
2000
4000
Ik begon een jaar geleden Engels te spreken, Engels te leren.
00:18
I speak French and I grew up with French, so my English is Franglais.
2
6000
7000
Ik spreek Frans en groeide op met Frans, dus mijn Engels is Franglais.
00:25
I'm born in the Western Congo, in an area around here,
3
13000
5000
Ik ben geboren in West Kongo in dit gebied hier
00:30
and then went to university in Kisangani.
4
18000
5000
en ging naar de universiteit in Kisangani.
00:35
And after I finished, I went to this area, the Ituri Forest.
5
23000
4000
Na mijn studie ging ik naar dit gebied, het Ituri Woud.
00:39
But what I've been doing --
6
27000
2000
Maar wat ik gedaan heb --
00:41
when I was about 14, I grew in my uncle's house.
7
29000
7000
toen ik ongeveer 14 was, groeide ik op in mijn ooms huis.
00:48
And my father was a soldier,
8
36000
3000
Mijn vader was een soldaat,
00:51
and my uncle was a fisherman and also a poacher.
9
39000
4000
en mijn oom was visser en tevens stroper.
00:55
What I've been doing from 14 to 17 was,
10
43000
5000
Wat ik gedaan heb van mijn 14e tot mijn 17e,
01:00
I was assisting them collecting ivory tusk, meat
11
48000
7000
was het assisteren met het verzamelen van ivoor, vlees
01:07
and whatever they were killing, poaching, hunting in the forest,
12
55000
4000
en wat ze maar doodden, stroopten, jaagden in het bos,
01:11
bring it in the main city to get access to the market.
13
59000
4000
om het naar de markt in de stad te brengen.
01:16
But finally, I got myself involved.
14
64000
4000
Maar uiteindelijk raakte ik zelf betrokken.
01:20
Around 17 to 20 years, I became, myself, a poacher.
15
68000
6000
Rond mijn 17e tot mijn 20e werd ik zelf stroper.
01:27
And I wanted to do it, because -- I believed -- to continue my studies.
16
75000
5000
Ik wilde dat doen, omdat ik mijn studie wilde vervolgen.
01:32
I wanted to go to university, but my father was poor, my uncle even.
17
80000
4000
Ik wilde naar de universiteit, maar mijn vader was arm, zelfs mijn oom...
01:36
So, I did it.
18
84000
2000
Dus deed ik het.
01:38
And for three to four years, I went to university.
19
86000
4000
Drie tot vier jaar lang ging ik naar de universiteit.
01:42
For three times, I applied to biomedical science, to be a doctor.
20
90000
5000
Driemaal meldde ik me aan voor biomedische wetenschap, om dokter te worden.
01:48
I didn't succeed.
21
96000
2000
Ik werd niet toegelaten.
01:50
I was having my inscriptions, my admission to biology.
22
98000
4000
Ik werd wel toegelaten tot de studie biologie.
01:55
And I said, "No way, I'm not doing it.
23
103000
2000
Ik zei: Nee, dat doe ik niet.
01:57
My family's poor, my area don't have better health care.
24
105000
4000
Mijn familie is arm, mijn gebied heeft geen goede gezondheidszorg.
02:01
I want to be a doctor to serve them."
25
109000
2000
Ik wil dokter worden om ze te kunnen helpen.
02:03
Three times, that means three years, and I start getting old.
26
111000
5000
Drie keer, dat betekent drie jaar... en ik werd ouder.
02:08
I say, "Oh, no, I continue."
27
116000
2000
Ik zei: nee, ik ga door.
02:10
So, I did tropical ecology and plant botany.
28
118000
5000
Dus ik studeerde ecologie en tropische plantkunde.
02:16
When I finished, I went to the Ituri Forest for my internship.
29
124000
4000
Toen ik afstudeerde, ging ik naar het Ituriwoud voor mijn stage.
02:20
It's where I really getting passion with what I'm doing
30
128000
4000
Daar vond ik mijn passie voor wat ik
02:24
right up to now -- I'm standing in front of you --
31
132000
4000
tot op dit moment gedaan heb:
02:28
doing botany and wildlife conservation.
32
136000
3000
plantkunde en natuurbehoud.
02:32
That time the Ituri Forest was created as a forest reserve
33
140000
4000
Rond die tijd was het Ituriwoud een bosreservaat
02:36
with some animals and also plants.
34
144000
5000
met enkele dieren en de planten.
02:41
And the training center there was built
35
149000
2000
Het opleidingscentrum was opgebouwd
02:43
around the scientific Congolese staff
36
151000
5000
rond de Kongolese wetenschappelijke staf
02:48
and some American scientists also.
37
156000
3000
en ook enkele Amerikaanse wetenschappers.
02:51
So, the Okapi Faunal Reserve protects number --
38
159000
3000
Het Okapi Fauna Reservaat beschermt
02:54
I think that is the largest number of elephants
39
162000
4000
volgens mij het grootste aantal olifanten
02:58
we have right now in protected areas in Congo.
40
166000
3000
die we nu in beschermde gebieden hebben in Kongo.
03:01
It has also chimpanzees.
41
169000
2000
Er zijn ook chimpansees.
03:03
And it has been named Okapi Faunal Reserve
42
171000
3000
De naam Okapi Fauna Reservaat
03:06
because of this beautiful creature.
43
174000
3000
komt van dit mooie schepsel.
03:09
That is a forest giraffe.
44
177000
2000
Dit is een bosgiraf.
03:11
I think you guys know it quite well.
45
179000
3000
Ik denk dat jullie die wel kennen.
03:14
Here we have savanna giraffes,
46
182000
2000
Hier hebben we de savanne-giraf,
03:16
but through evolution we have this forest giraffe
47
184000
5000
maar door evolutie hebben we deze bosgiraf,
03:21
that lives only in Congo.
48
189000
2000
die alleen in Kongo leeft.
03:23
It has also some beautiful primates.
49
191000
3000
Ook zijn er enkele mooie primaten.
03:26
Thirteen species -- highest diversity we can find in one single area in Africa.
50
194000
7000
13 Soorten -- de grootste verscheidenheid in één gebied binnen Afrika.
03:33
And it has the Ituri Forest itself --
51
201000
3000
In het Ituriwoud zelf
03:36
about 1,300 species of plants, so far known.
52
204000
5000
zijn ongeveer 1300 plantensoorten, voor zover bekend.
03:41
I joined the Wildlife Conservation Society, working there, in 1995,
53
209000
6000
Ik ging in 1995 werken bij de Wildlife Conservation Society,
03:47
but I started working with them as a student in 1991.
54
215000
3000
maar begon in 1991 bij hen te werken als student.
03:50
I was appointed as a teaching assistant at my university
55
218000
5000
Ik werd aangesteld als onderwijsassistent op mijn universiteit
03:55
because I accomplished with honor.
56
223000
4000
omdat ik met lof geslaagd was.
03:59
But I didn't like the way -- the instruction I got was very poor.
57
227000
5000
Ik vond dit niks vanwege de matige begeleiding die ik kreeg.
04:04
And I wanted to be formed to a training center and a research center.
58
232000
4000
Ik wilde bij een opleidings- en onderzoekscentrum werken.
04:08
With the end of the dictatorship regime of Mobutu Sese Seko,
59
236000
5000
Met het einde van het dictatorschap van Mobutu Sese Seko,
04:13
that most of you know, life became very, very difficult.
60
241000
5000
die de meesten van jullie kennen, werd het leven erg moeilijk.
04:18
And the work we have been doing
61
246000
2000
Het werk dat we gedaan hadden
04:20
was completely difficult to do and to achieve it.
62
248000
4000
werd onmogelijk gemaakt.
04:24
When Kabila started his movement to liberate Congo,
63
252000
5000
Toen Kabila zijn beweging startte om Kongo te bevrijden,
04:30
so Mobutu soldiers started moving and retreated.
64
258000
4000
trokken Mobutu's soldaten zich terug,
04:34
So they started fleeing from the east to the west.
65
262000
4000
en trokken van het Oosten naar het Westen.
04:38
And the Okapi Faunal Reserve is there,
66
266000
3000
Het Okapi Fauna Reservaat is hier,
04:41
so there was a road from Goma, somewhere here,
67
269000
5000
en er was een weg van Goma, hier ergens,
04:46
and coming like this.
68
274000
2000
helemaal naar hier.
04:48
So they might go through, pass through the Okapi Faunal Reserve.
69
276000
5000
Dus ze konden wel eens door het Okapi Fauna Reservaat trekken.
04:53
Congo has five of the world's richest sites of protected area,
70
281000
6000
Kongo heeft vijf werelderfgoed-natuurgebieden
04:59
and the Okapi Faunal Reserve is one of them.
71
287000
3000
en Okapi Fauna Reservaat is daar een van.
05:02
So soldier was fleeing in the Okapi Faunal Reserve.
72
290000
3000
Dus soldaten vluchtten door het reservaat.
05:05
On their way, they looted everything.
73
293000
4000
Op hun weg plunderden ze alles.
05:09
Torture, wars -- oh, my God, you can't believe.
74
297000
3000
Martelingen, gevechten -- oh, mijn God, je gelooft het niet.
05:12
Every person was looking his way -- where to go, we don't know.
75
300000
5000
Iedereen probeerde te vluchten, maar waarheen?
05:17
And it was for us, the young, the first time really
76
305000
3000
Voor ons jongeren was het de eerste keer
05:20
we hear the language of war, of guns.
77
308000
5000
dat we de taal van oorlog, van geweren hoorden.
05:25
And even people who faced the rebellion of 1963,
78
313000
5000
Zelfs mensen die de rebellie van 1963 hadden meegemaakt,
05:30
after our independence, they didn't believe what was happening.
79
318000
5000
na de onafhankelijkheid, geloofden niet wat er gebeurde.
05:36
They were killing people. They were doing whatever they want
80
324000
2000
Ze vermoordden mensen, ze deden wat ze maar wilden
05:38
because they have power.
81
326000
2000
want ze hadden macht.
05:40
Who have been doing that?
82
328000
2000
Wie deden dit?
05:42
Young children. Child soldiers.
83
330000
3000
Jonge kinderen. Kindsoldaten.
05:45
You can't ask him how old he is because he has guns.
84
333000
5000
Je kunt hem niet vragen hoe oud hij is, want hij heeft een geweer.
05:50
But I was from the west, working in the east.
85
338000
3000
Maar ik was uit het Westen, en werkte in het Oosten,
05:53
I even [at] that time was not speaking Swahili.
86
341000
3000
maar sprak destijds geen Swahili.
05:57
And when they came, they looted everything.
87
345000
2000
Toen ze kwamen plunderden ze alles.
05:59
You can't speak Lingala because Lingala was from Mobutu,
88
347000
4000
Lingala spreken was onmogelijk, want dat sprak Mobutu,
06:03
and everyone speaking Lingala is soldier.
89
351000
3000
en iedereen die het sprak was een soldaat.
06:06
And I was from the same area to him.
90
354000
2000
Ik kwam uit hetzelfde gebied als hij.
06:08
All my friends said, we are leaving because we are a target.
91
356000
3000
Al mijn vrienden zeiden: we vertrekken want we zijn doelwit.
06:11
But I'm not going to the east, because I don't know Swahili.
92
359000
4000
Maar ik wilde niet naar het Oosten want ik sprak geen Swahili.
06:15
I stay. If I go, I will be killed.
93
363000
2000
Ik bleef. Als ik ging werd ik vermoord.
06:17
I can't go back to my area -- it's more than 1,000 kilometers [away].
94
365000
4000
Ik kon ook niet terug naar mijn gebied -- meer dan 1000 km ver.
06:21
I stayed after they looted everything.
95
369000
3000
Ik bleef nadat ze alles hadden geplunderd.
06:24
We have been doing research on botany,
96
372000
3000
We hadden plantkundig onderzoek gedaan,
06:27
and we have a small herbarium of 4,500 sheets of plants.
97
375000
6000
en hadden een klein herbarium van 4500 vellen met planten.
06:33
We cut, we dry and we packed them,
98
381000
2000
We sneden, droogden en verpakten ze,
06:35
we mounted them on a folder.
99
383000
3000
plakten ze in een map.
06:38
Purpose: so that we start them for agriculture,
100
386000
4000
Zodoende konden we ze gebruiken voor landbouw,
06:42
for medicine, for whatever, and for science,
101
390000
3000
geneeskunde, wat dan ook -- en voor wetenschappelijk
06:45
for the study of the flora and the change of the forest.
102
393000
4000
onderzoek naar de flora en verandering van het bos.
06:49
That is people moving around, that's even Pygmies.
103
397000
3000
Dit zijn mensen die rondtrekken, hier zelfs Pygmeeën.
06:52
And this is a bright guy, hard-working person, and Pygmy.
104
400000
7000
Dit is een intelligente, hardwerkende jongen, een Pygmee.
06:59
I've been working with him about 10 years.
105
407000
3000
Ik heb zo'n tien jaar met hem gewerkt.
07:02
And with soldiers, they went to the forest for poaching elephants.
106
410000
5000
Hij moest met soldaten het bos in om olifanten te stropen.
07:07
Because he's Pygmy, he knows how to track elephants in the forest.
107
415000
4000
Omdat hij Pygmee is, weet hij hoe je een olifant opspoort in het bos.
07:11
He has been attacked by a leopard and they abandon him in the forest.
108
419000
6000
Hij werd aangevallen door een luipaard en ze hadden hem achtergelaten.
07:17
They came to told me, I have to save him.
109
425000
3000
Ze kwamen me vertellen dat ik hem moest redden.
07:20
And what I did, I gave him just antibiotics
110
428000
3000
Ik gaf hem enkel antibiotica die we
07:23
that we care for tuberculosis.
111
431000
4000
gebruiken tegen tuberculose.
07:27
And fortunately, I saved his life.
112
435000
3000
Gelukkig heb ik zo zijn leven gered.
07:30
And that was the language of the war.
113
438000
4000
Dat was de taal van de oorlog.
07:34
Everywhere there has been constant extraction of mineral,
114
442000
5000
Overal werd voortdurend naar mineralen gegraven,
07:39
killing animals, the logging timbers and so on.
115
447000
4000
werden dieren gedood, hout gekapt enzovoort.
07:43
And what of important things --
116
451000
2000
En het belangrijkste:
07:45
I think all of you here have a cell phone.
117
453000
3000
ik denk dat jullie allemaal een mobieltje hebben.
07:48
That mineral has killed a lot:
118
456000
2000
Dit mineraal heeft veel mensen vermoord --
07:50
five millions of Congolese have gone because of this
119
458000
4000
vijf miljoen Kongolezen stierven vanwege dit:
07:54
Colombo-Tantalite -- they call it Coltan --
120
462000
3000
Colombo-Tantalite, ze noemen het Coltan.
07:57
that they use it to make cell phones
121
465000
3000
Ze gebruiken het om mobieltjes te maken.
08:00
and it has been in that area, all over in Congo. Extraction,
122
468000
5000
In dit gebied en door heel Kongo werd het gevonden.
08:05
and good, big business of the war.
123
473000
3000
Een lucratieve handel van de oorlog.
08:08
And what I did for the first war, after we have lost everything,
124
476000
6000
In de eerste oorlog, nadat we alles hadden verloren,
08:14
I have to save something, even myself, my life and life of the staff.
125
482000
4000
moest ik van alles redden, zelfs mezelf, mijn leven en de levens van mijn staf.
08:18
I buried some of our new vehicle engines, I buried it to save it.
126
486000
6000
Ik begroef de motor van onze nieuwe auto, om deze te redden.
08:24
And some of equipment went with them,
127
492000
2000
De uitrusting ging deels mee naar boven
08:26
on the top of the canopy, to save it.
128
494000
2000
op de boomtoppen, om het te redden.
08:28
He's not collecting plants, he's going to save our equipment
129
496000
3000
Hij verzamelt geen planten, hij gaat onze instrumenten redden
08:31
on the canopy.
130
499000
2000
in het bladerdak.
08:33
And with the material that's left --
131
501000
2000
Met het materiaal dat over was --
08:35
because they wanted to destroy it, to burn it,
132
503000
3000
omdat ze het wilden verwoesten, verbranden.
08:38
they didn't understand it, they didn't go to school --
133
506000
2000
Ze begrepen het niet, ze hadden geen opleiding.
08:40
I packed it.
134
508000
2000
Ik verpakte het.
08:42
And that is me, going to, hurrying to Uganda,
135
510000
4000
Dat ben ik die zich naar Oeganda haast.
08:46
to try to save that 4,000 material,
136
514000
3000
Ik trachtte 4.000 specimen te redden,
08:49
with people carrying them on the bikes, bicycles.
137
517000
5000
met mensen die ze per fiets vervoerden.
08:54
And after that, we succeeded.
138
522000
2000
We waren succesvol.
08:56
I housed that 4,000 material at the herbarium of Makerere University.
139
524000
5000
Ik bracht die 4.000 specimen onder in het herbarium van Makerere-universiteit.
09:01
And after the war, I have been able to bring it back home,
140
529000
4000
Na de oorlog was ik in staat het naar huis terug te brengen
09:05
so that we continue our studies.
141
533000
2000
zodat we onze studies konden voortzetten.
09:07
The second war came while we didn't expect it.
142
535000
4000
De tweede oorlog kwam onverwacht.
09:11
With friends, we had been sitting and watching match football,
143
539000
4000
Met vrienden zaten we voetbal te kijken
09:15
and having some good music with WorldSpace radio,
144
543000
4000
en goede muziek te luisteren op radio Worldspace,
09:19
when it started, I think.
145
547000
2000
toen het begon, denk ik.
09:21
So, it was so bad.
146
549000
3000
Het was zo erg.
09:24
We heard that now from the east again the war started,
147
552000
3000
We hoorden nu dat vanuit het Oosten de oorlog weer begon,
09:27
and it's going fast.
148
555000
2000
en het ging hard.
09:29
This time I think Kabila will go in place of, as he did with Mobutu.
149
557000
5000
Ik dacht: nu zal met Kabila hetzelfde gebeuren als hij met Mobutu deed.
09:34
And the reserve was a target to the rebels.
150
562000
4000
Het reservaat was doelwit van de rebellen.
09:38
Three different movements and two militia acting in the same area
151
566000
6000
Drie verschillende bewegingen en twee milities, in hetzelfde gebied,
09:44
and competing for natural resources.
152
572000
3000
vechtend om de natuurlijke bronnen.
09:47
And there was no way to work.
153
575000
2000
Werken was onmogelijk.
09:49
They destroy everything.
154
577000
2000
Ze verwoestten alles.
09:51
Poaching -- oh, no way.
155
579000
2000
Stropen -- ongelofelijk...
09:53
And that's the powerful men. We have to meet and to talk to them.
156
581000
6000
Dat zijn de machtige mannen waarmee we moesten praten.
09:59
What's the regulation of the reserve
157
587000
2000
Wat zijn de regels van het reservaat
10:01
and what is the regulation of the parks?
158
589000
2000
en de regels van de parken?
10:03
And they can't do what they are doing.
159
591000
3000
Wat ze deden kon niet.
10:06
So we went to meet them.
160
594000
2000
Dus gingen we met ze praten.
10:08
That is Coltan extraction, gold mining.
161
596000
4000
Dat is winning van Coltan en goudwinning.
10:12
So, we started talking with them,
162
600000
2000
Dus vertelden we ze
10:14
convincing them that we are in a protected area.
163
602000
2000
dat ze in een beschermd gebied waren.
10:16
There are regulations
164
604000
2000
Er is regelgeving
10:18
that it's prohibited to do logging, mining and poaching, specifically.
165
606000
6000
dat het verboden is hout te kappen, mijnbouw te plegen en te stropen.
10:24
But they said, "You guys,
166
612000
2000
Maar ze zeiden: "Mensen toch,
10:26
you think that soldiers who are dying are not important,
167
614000
4000
jullie denken dat soldaten die sterven
10:30
and your animals you are protecting are most important.
168
618000
5000
minder belangrijk zijn dan jullie dieren.
10:35
We don't think so.
169
623000
2000
Wij denken dat niet.
10:37
We have to do it, because to let our movement advance."
170
625000
4000
We moeten het doen om onze beweging vooruit te helpen."
10:41
I say, "No way, you are not going to do it here."
171
629000
3000
Ik zei: "Geen sprake van, dat doe je hier niet."
10:44
We started talking with them and I was negotiating.
172
632000
3000
We praatten met ze en ik was aan het onderhandelen.
10:47
Tried to protect our equipment, tried to protect our staff
173
635000
5000
Ik probeerde onze uitrusting te beschermen en onze staf,
10:52
and the villages of about 1,500 people.
174
640000
4000
en de dorpen met zo'n 1.500 mensen.
10:56
And we continued.
175
644000
2000
We gingen door.
10:58
But I was doing that, negotiating with them.
176
646000
3000
Maar terwijl ik met ze onderhandelde,
11:01
Sometimes we are having meeting
177
649000
2000
hadden we soms ontmoetingen
11:03
and they are talking with Jean-Pierre Bemba,
178
651000
2000
waarbij zij spraken met Jean-Pierre Bemba,
11:05
with Mbusa Nyamwisi, with Kabila, and I'm there.
179
653000
4000
met Mbusa Nyamwisi, met Kabila, waar ik bij zat.
11:09
Sometimes, they talk to my own language, that is, Lingala.
180
657000
3000
Soms spraken ze in mijn eigen taal, Lingala.
11:12
I hear it and what strategy they are doing, what they are planning.
181
660000
4000
Ik hoorde welke strategieën ze hadden, wat ze voorbereidden.
11:16
Sometimes, they are having a helicopter
182
664000
2000
Soms kwam een helikopter
11:18
to supply them with ammunition and so on.
183
666000
2000
om ze ammunitie te brengen en zo.
11:20
They used me to carry that, and I was doing counting,
184
668000
5000
Zij lieten mij dit dragen, en ik telde
11:25
what comes from where, and where, and where.
185
673000
2000
en hield bij waar alles vandaan kwam.
11:27
I had only this equipment -- my satellite phone, my computer
186
675000
6000
Ik had alleen maar een satelliettelefoon, mijn computer
11:33
and a plastic solar panel -- that I hide it in the forest.
187
681000
6000
en een plastic zonnepaneel, die ik verstopte in het bos.
11:39
And every time, daily, after we have meeting,
188
687000
4000
Elke dag, nadat we onze ontmoeting hadden,
11:43
what compromise we have, whatever,
189
691000
4000
welk compromis we ook hadden,
11:47
I go, I write a short email, send it.
190
695000
2000
ging ik een korte e-mail schrijven
11:50
I don't know how many people I had on my address.
191
698000
4000
en verstuurde hem naar alle mensen in mijn adresboek.
11:54
I sent the message: what is going about the progress of the war
192
702000
4000
Berichtte ze wat er gebeurde in de voortgang van de oorlog
11:58
and what they are planning to do.
193
706000
2000
en wat ze van plan waren.
12:00
They started suspecting that what we do on the morning,
194
708000
4000
Ze werden achterdochtig toen ze merkten dat wat er 's ochtends
12:04
and the afternoon, it's on the news, BBC, RFI.
195
712000
3000
besproken was, 's middags op het nieuws was -- BBC, RFI.
12:07
(Laughter)
196
715000
1000
(Gelach)
12:08
Something might be going on.
197
716000
2000
Iets klopte er niet.
12:10
And one day, we went for a meeting.
198
718000
2000
Op een dag troffen we elkaar.
12:12
(Applause)
199
720000
2000
(Applaus)
12:14
Sorry.
200
722000
3000
Sorry.
12:18
One day, we went to meet the Chief Commander.
201
726000
2000
Op een dag gingen we naar de hoofdcommandant.
12:20
He had the same iridium cell phone like me.
202
728000
3000
Hij had hetzelfde iridium mobieltje als ik.
12:23
And he asked me, "Do you know how to use this?"
203
731000
2000
Hij vroeg me: "Weet je hoe dit werkt?"
12:25
I said, "I have never seen it.
204
733000
2000
Ik zei: "Heb ik nooit gezien.
12:27
(Laughter)
205
735000
1000
(Gelach)
12:28
I don't know."
206
736000
2000
Ik weet het niet."
12:30
And I had mine on my pocket.
207
738000
2000
Ik had het mijne in mijn zak zitten.
12:32
So, it was a chance that they trusted me a lot.
208
740000
2000
Dus ik gokte erop dat ze me vertrouwden,
12:34
They didn't -- they was not looking on me.
209
742000
2000
en dat ze me niet zouden fouilleren.
12:36
So I was scared.
210
744000
2000
Dus ik was bang.
12:38
And when we finished the meeting, I went to return it in the forest.
211
746000
4000
Toen we klaar waren, ging ik het terugleggen in het bos.
12:42
And I was sending news, doing whatever,
212
750000
4000
Ik verstuurde het nieuws over, wat dan ook,
12:46
reporting daily to the U.N., to UNESCO, to our institution in New York,
213
754000
5000
dagelijks naar de V.N., UNESCO, ons instituut in New York
12:51
what have been going.
214
759000
2000
over wat er zich afspeelde.
12:53
And for that, they have been having big pressure to leave, to free the area.
215
761000
5000
Daardoor werden ze onder grote druk gezet om het gebied te verlaten.
12:58
Because there was no way --
216
766000
2000
Want het was onmogelijk
13:00
whatever they do, it's known the same time.
217
768000
2000
dat alles wat ze doen meteen bekend is.
13:02
During the first two rebellions, they killed all animals in the zoo.
218
770000
5000
Gedurende de eerste twee opstanden, doodden ze alle dieren in de dierentuin.
13:07
We have a zoo of 14 Okapis, and one of them was pregnant.
219
775000
4000
We hadden 14 Okapi's, waarvan er eentje zwanger was.
13:11
And during the war, after a week of heavy war, fighting in the area,
220
779000
6000
Na een week van hevige gevechten in het gebied,
13:17
we succeeded: we had the first Okapi.
221
785000
2000
hadden we succes -- we hadden de eerste Okapi.
13:19
This is the only trouser and shirt remind me of this.
222
787000
3000
Dit zijn de enige broek en shirt die ik had.
13:22
This is not local population, this is rebels.
223
790000
3000
Dit is geen plaatselijke bevolking, dit zijn rebellen.
13:25
They are now happy sending the news
224
793000
2000
Ze brachten hier verheugd het nieuws
13:27
that they have protected the Okapi with the war,
225
795000
2000
dat ze de Okapi beschermd hadden met de oorlog,
13:29
because we sent the news that they are killing
226
797000
3000
omdat wij het nieuws verspreidden dat ze overal
13:32
and poaching everywhere.
227
800000
1000
moordden en stroopten.
13:33
After a week, we celebrated the birthday of that Okapi,
228
801000
5000
Een week nadat we de geboorte van de Okapi vierden,
13:38
they killed an elephant, just 50 meters to the area
229
806000
4000
doodden ze een olifant, net 50 meter van de plek
13:42
where the zoo, where Okapi was born.
230
810000
3000
waar de Okapi was geboren in de dierentuin.
13:45
And I was mad.
231
813000
1000
Ik was woedend.
13:46
I oppose it -- that they are now going to dissect it,
232
814000
2000
Ik was er tegen dat ze hem zouden ontleden
13:48
until I do my report and then I see the Chief Commander.
233
816000
6000
voor ik mijn rapport klaar had en de Commandant had gesproken.
13:54
And I succeeded.
234
822000
2000
Dat lukte me.
13:56
The elephant just decayed and they just got the tusks.
235
824000
5000
De olifant rotte weg en zij kregen enkel de slagtanden.
14:01
What we are doing after that -- that was the situation of the war --
236
829000
5000
Na dit alles moesten we deze oorlogssituatie
14:06
we have to rebuild.
237
834000
2000
gaan herbouwen.
14:08
I had some money. I was paid 150 dollars.
238
836000
3000
Ik had wat geld -- 150 dollar salaris.
14:11
I devoted half of it to rebuild the herbarium,
239
839000
6000
Met de helft daarvan herbouwde ik het herbarium,
14:17
because we didn't have good infrastructure to start plants.
240
845000
3000
want we hadden geen goede infrastructuur voor plantstudie.
14:20
Wildlife Conservation Society more dealing with plants.
241
848000
4000
Wildlife Conservation Society is meer met planten bezig.
14:24
I started this with 70 dollars,
242
852000
3000
Ik startte dit met 70 dollar
14:27
and start fundraising money to where I've been going.
243
855000
4000
en begon met geld inzamelen waar ik maar heenging.
14:31
I had opportunity to go all over,
244
859000
2000
Ik had de kans om overal heen te gaan
14:33
where herbarium for my African material is.
245
861000
3000
waar er herbaria zijn voor mijn Afrikaanse materiaal.
14:36
And they supported me a bit, and I built this.
246
864000
5000
Ze steunden me een beetje en ik bouwde dit.
14:41
Now, it's doing work to train young Congolese.
247
869000
5000
Nu worden hier jonge Congolezen getraind.
14:46
And also, what one of the speciality we are doing,
248
874000
3000
Tevens is een van onze specialiteiten
14:49
my design is tracking the global warming effect on biodiversity,
249
877000
6000
het volgen van de effecten van opwarming op biodiversiteit,
14:55
and what the impacts of the Ituri Forest is playing to uptake carbon.
250
883000
5000
en welke rol het Ituriwoud speelt in het opnemen van koolstof.
15:00
This is one of the studies we are doing on a 40-hectare plot,
251
888000
3000
Dit is een van de studies die we doen op 40 hectare grond,
15:04
where we have tagged trees and lianas from one centimeters,
252
892000
4000
waar we bomen en lianen dikker dan 1 cm. hebben gemerkt
15:08
and we are tracking them.
253
896000
2000
en we volgen ze.
15:10
We have now data of about 15 years,
254
898000
4000
We hebben nu data over ongeveer 15 jaar,
15:14
to see how that forest is contributing to the carbon reductions.
255
902000
7000
die laten zien hoe het bos bijdraagt aan de koolstofreducties.
15:21
And that is -- I think it's difficult for me.
256
909000
5000
Dat is -- dit is erg moeilijk voor me.
15:26
This is a very embarrassing talk, I know.
257
914000
2000
Dit is een erg genante talk --
15:29
I don't know where to start, where to finish it.
258
917000
3000
Ik weet niet waar te beginnen en te eindigen.
15:32
When I was thinking to come here,
259
920000
2000
Toen ik me hierop voorbereidde,
15:34
what best title I wanted to say to my talk, I didn't find this.
260
922000
5000
kon ik geen goede titel bedenken voor mijn talk.
15:39
But now I think that I would have titled it, "The Language of Guns."
261
927000
5000
Maar nu denk ik dat ik het zou noemen: "De taal van geweren".
15:44
Where are you people?
262
932000
2000
Waar zijn jullie allemaal?
15:46
Now we are talking about reconstitution, rebuild Africa.
263
934000
5000
We praten nu over het herbouwen van Afrika.
15:51
But is gun industries a tool to rebuild, or is it a game?
264
939000
8000
Maar is de wapenindustrie een middel voor heropbouw, of een spelletje?
15:59
I think we see the war like a game --
265
947000
5000
Ik geloof dat we oorlog als een spelletje zien --
16:04
like soccer, football.
266
952000
2000
zoals voetbal.
16:06
Everybody is happy, but see what it's doing,
267
954000
5000
Iedereen is blij, maar kijk wat het aanricht,
16:11
see what is going in Darfur.
268
959000
2000
kijkt wat er gebeurt in Darfur.
16:13
Now we say, oh, my God.
269
961000
1000
Nu zeggen we: O, mijn God.
16:14
See what the wars in Rwanda.
270
962000
2000
Kijk naar de oorlog in Rwanda.
16:16
That's because of the language of guns.
271
964000
4000
Veroorzaakt door de taal van geweren.
16:20
I don't think that someone may blame Google,
272
968000
4000
Ik denk niet dat iemand Google kan beschuldigen,
16:24
because it's doing the right things,
273
972000
3000
want ze doen het juiste,
16:27
even if people like Al-Qaeda are using Google
274
975000
3000
zelfs als mensen van Al-Qaida Google gebruiken
16:30
to connect between them.
275
978000
2000
om elkaar te spreken.
16:32
But it's serving millions for the best.
276
980000
3000
Maar het verleent een enorme dienst aan miljoenen.
16:35
But what is doing with gun industries?
277
983000
3000
Maar wat doet de wapenindustrie?
16:38
Thank you.
278
986000
2000
Dank je wel.
16:40
(Applause)
279
988000
5000
(Applaus)
16:45
Chris Anderson: Thank you, thank you.
280
993000
2000
Chris Anderson: Dank je. Dank je.
16:47
Just wait over there.
281
995000
2000
Wacht hier even.
16:50
It's an amazing story.
282
998000
2000
Het is een verbazingwekkend verhaal.
16:52
I suspect a lot of people here have the same question I have.
283
1000000
4000
Ik vermoed dat een hoop mensen hier met dezelfde vraag zitten als ik.
16:57
How can we help you?
284
1005000
5000
Hoe kunnen we je helpen?
17:02
Corneille Ewango: That's really embarrassing questions.
285
1010000
3000
Corneille Ewango: Dat is een heel genante vraag.
17:06
I think that now I feel nervous.
286
1014000
2000
Ik ben nu heel nerveus.
17:08
And I think, helping us, people are acting sometimes by ignorance.
287
1016000
6000
Ik denk dat mensen soms handelen vanuit onwetendheid.
17:14
I did it myself.
288
1022000
2000
Ik heb het zelf gedaan.
17:16
If I know when I was young,
289
1024000
2000
Als ik geweten had, toen ik jong was,
17:18
that [by] killing an elephant, I'm destroying biodiversity,
290
1026000
3000
dat door olifanten te doden, ik biodiversiteit vernietigde,
17:21
I would not have done it.
291
1029000
2000
dan had ik het niet gedaan.
17:23
Many, many of you have seen the talents of Africans,
292
1031000
4000
Velen van jullie hebben de talenten van Afrikanen gezien,
17:27
but there are few who are going to school.
293
1035000
4000
maar weinigen gaan naar school.
17:31
Many are dying because of all those kind of pandemics,
294
1039000
5000
Velen sterven door al die pandemieën: HIV, malaria,
17:36
HIV, malaria, poverty, not going to school.
295
1044000
5000
armoede en gaan niet naar school.
17:41
What you can assist us, it's by building capacities.
296
1049000
4000
Hoe je ons kunt helpen, is door capaciteiten te bouwen.
17:45
How many have got opportunity like me
297
1053000
2000
Hoevelen hebben kansen zoals ik die had,
17:47
to go to U.S., do a master's?
298
1055000
2000
om in de V.S. een masters te behalen.
17:49
And go -- now, I'm in the Netherlands to do a Ph.D.
299
1057000
3000
Nu ben ik in Nederland om te promoveren.
17:52
But many of them are just here, because they don't have money.
300
1060000
3000
Velen ontbreekt het gewoon aan geld.
17:55
And they can't go even to university.
301
1063000
3000
Zij kunnen niet eens naar de universiteit.
17:58
They can't even attain the bachelor's degree.
302
1066000
3000
Ze kunnen niet eens een bachelorgraad behalen.
18:01
Building capacities for the young generation
303
1069000
4000
Capaciteiten bouwen voor jonge mensen,
18:05
is going to make a better generation
304
1073000
2000
zal een betere generatie bouwen
18:07
and a better future tomorrow for Africa.
305
1075000
3000
en een betere toekomst voor Afrika.
18:10
CA: Thank you, thank you.
306
1078000
1000
CA: Dank je, dank je.
18:11
(Applause)
307
1079000
2000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Corneille Ewango - Botanist and activistAs a botanist at the Okapi Wildlife Reserve in the Congo basin, Corneille Ewango has faced down poachers and soldiers who threaten this delicate and vital ecosystem.
Why you should listen
Corneille Ewango grew up in a family of poachers and hunters -- it was simply a way of life in his village. But when he got the chance to go to school, he found a new mission -- to study and preserve the flora and fauna of his region, the Congo Basin forest. In his passion for the forest, Ewango found himself an unwitting hero, taking bold steps to secure its resources and convince warring parties to leave it in peace.
The Congo Basin's great forests are under pressure from many angles. Settlers look here for fresh farmland; miners look for deposits of valuable col-tan; and soldiers fight over the forests both as territory to be won and as a resource for bush meat (from the threatened okapi) and cooking charcoal. It's home to families of pygmies and herds of okapi -- and a treasure house of green, growing things.
Ewango won the Goldman Environmental Prize in 2005 for his work at the Okapi Faunal Reserve in the Democratic Republic of Congo, a World Heritage Site. He's now studying in the United States.
Corneille Ewango | Speaker | TED.com