TEDGlobal 2011
Niall Ferguson: The 6 killer apps of prosperity
Niall Ferguson: 6 zabójczych aplikacji dobrobytu
Filmed:
Readability: 4.7
1,762,544 views
Przez kilka ostatnich wieków, kraje zachodnie dobrze radziły sobie z tworzeniem własnego dobrobytu. Historyk Niall Ferguson pyta: Dlaczego akurat Zachód, a inni nie? Podsuwa pół tuzina dobrych pomysłów z kultury Zachodu, które ochrzcił mianem 6 zabójczych aplikacji, które wspierają zamożność, stabilizację i innowację. Wspomina on również, że w dwudziestym pierwszym wieku, aplikacje te są ogólnodostępne.
Niall Ferguson - Historian
History is a curious thing, and Niall Ferguson investigates not only what happened but why. (Hint: Politics and money explain a lot.) Full bio
History is a curious thing, and Niall Ferguson investigates not only what happened but why. (Hint: Politics and money explain a lot.) Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Let's talk about billions.
0
0
3000
Porozmawiajmy o miliardach.
00:18
Let's talk about
1
3000
3000
Porozmawiajmy o przeszłych i przyszłych miliardach.
00:21
past and future billions.
2
6000
3000
Porozmawiajmy o przeszłych i przyszłych miliardach.
00:24
We know
3
9000
2000
Wiemy, że na świecie
00:26
that about 106 billion people
4
11000
3000
żyło ogółem około 106 miliardów ludzi.
00:29
have ever lived.
5
14000
2000
żyło ogółem około 106 miliardów ludzi.
00:31
And we know that most of them are dead.
6
16000
3000
Wiemy też, że większość z nich już nie żyje.
00:34
And we also know
7
19000
2000
Większość z nich żyje lub żyła w Azji.
00:36
that most of them live or lived in Asia.
8
21000
2000
Większość z nich żyje lub żyła w Azji.
00:38
And we also know
9
23000
2000
Wiemy też,
00:40
that most of them were or are very poor --
10
25000
4000
że większość z nich była lub jest bardzo biedna
00:44
did not live for very long.
11
29000
3000
i nie żyła zbyt długo.
00:47
Let's talk about billions.
12
32000
3000
Porozmawiajmy o miliardach.
00:50
Let's talk about
13
35000
2000
Porozmawiajmy o 195 bilionach dolarów bogactwa
00:52
the 195,000 billion dollars of wealth
14
37000
4000
Porozmawiajmy o 195 bilionach dolarów bogactwa
00:56
in the world today.
15
41000
3000
w dzisiejszym świecie.
00:59
We know that most of that wealth
16
44000
3000
Wiemy, że większość z nich
01:02
was made after the year 1800.
17
47000
3000
powstała po 1800 roku.
01:05
And we know that most of it
18
50000
3000
Wiemy też, że większość tych pieniędzy
01:08
is currently owned
19
53000
2000
jest w posiadaniu
01:10
by people we might call Westerners:
20
55000
4000
ludzi z tzw. Zachodu:
01:14
Europeans, North Americans, Australasians.
21
59000
4000
Europejczyków, Amerykanów, Kanadyjczyków, Australoazjatów.
01:18
19 percent of the world's population today,
22
63000
3000
Ludzie z Zachodu, 19% całej populacji,
01:21
Westerners own two-thirds of its wealth.
23
66000
4000
posiadają dwie trzecie jej bogactwa.
01:25
Economic historians
24
70000
2000
Historycy ekonomiczni
01:27
call this "The Great Divergence."
25
72000
3000
nazywają to zjawisko "Teorią Europejskiego Cudu".
01:30
And this slide here
26
75000
2000
A ten oto slajd
01:32
is the best simplification
27
77000
2000
jest najlepszym uproszczeniem
01:34
of the Great Divergence story
28
79000
2000
historii Europejskiego Cudu
01:36
I can offer you.
29
81000
2000
jaką mogę wam zaoferować.
01:38
It's basically two ratios
30
83000
2000
To są dwie krzywe
01:40
of per capita GDP,
31
85000
2000
oznaczające stosunek PKB,
01:42
per capita gross domestic product,
32
87000
3000
produktu krajowego brutto na osobę,
01:45
so average income.
33
90000
2000
czyli średni dochód.
01:47
One, the red line,
34
92000
2000
Ta czerwona
01:49
is the ratio of British to Indian
35
94000
2000
oznacza stosunek brytyjskiego PKB do indyjskiego.
01:51
per capita income.
36
96000
2000
oznacza stosunek brytyjskiego PKB do indyjskiego.
01:53
And the blue line
37
98000
2000
Niebieska linia
01:55
is the ratio of American to Chinese.
38
100000
3000
oznacza stosunek PKB USA i Chin.
01:58
And this chart goes back to 1500.
39
103000
2000
Wykres zaczyna się od 1500 roku.
02:00
And you can see here
40
105000
2000
Możecie tutaj dostrzec
02:02
that there's an exponential Great Divergence.
41
107000
3000
eksponencjalną rozbieżność Europejskiego Cudu.
02:05
They start off pretty close together.
42
110000
2000
Krzywe zaczynają na podobnym poziomie.
02:07
In fact, in 1500,
43
112000
2000
Na dobrą sprawę w 1500 roku
02:09
the average Chinese was richer than the average North American.
44
114000
3000
przeciętny Chińczyk był bogatszy od Amerykanina.
02:13
When you get to the 1970s,
45
118000
3000
Jeśli dojedziemy do lat 70. ubiegłego wieku,
02:16
which is where this chart ends,
46
121000
2000
gdzie wykres się kończy,
02:18
the average Briton is more than 10 times richer
47
123000
2000
przeciętny Brytyjczyk był ponad 10 razy bogatszy
02:20
than the average Indian.
48
125000
2000
od przeciętnego Hindusa.
02:22
And that's allowing
49
127000
2000
I to po wzięciu pod uwagę
02:24
for differences in the cost of living.
50
129000
2000
różnic w kosztach utrzymania.
02:26
It's based on purchasing power parity.
51
131000
3000
Rachunek opiera się na mocy nabywczej.
02:29
The average American
52
134000
2000
Przeciętny Amerykanin
02:31
is nearly 20 times richer
53
136000
2000
był prawie 20 razy bogatszy
02:33
than the average Chinese
54
138000
2000
od przeciętnego Chińczyka
02:35
by the 1970s.
55
140000
2000
aż do lat 70.
02:37
So why?
56
142000
3000
Dlaczego?
02:40
This wasn't just an economic story.
57
145000
3000
To nie jest ekonomiczna historia.
02:43
If you take the 10 countries
58
148000
2000
Jeśli weźmiemy 10 krajów
02:45
that went on to become
59
150000
3000
które stały się
02:48
the Western empires,
60
153000
2000
zachodnimi mocarstwami,
02:50
in 1500 they were really quite tiny --
61
155000
3000
w 1500 roku były naprawdę malutkie,
02:53
five percent of the world's land surface,
62
158000
2000
ledwie 5% powierzchni Ziemi,
02:55
16 percent of its population,
63
160000
2000
16% populacji
02:57
maybe 20 percent of its income.
64
162000
3000
i około 20% całkowitego dochodu.
03:00
By 1913,
65
165000
2000
Przed 1913 rokiem
03:02
these 10 countries, plus the United States,
66
167000
3000
te same kraje i USA
03:05
controlled vast global empires --
67
170000
3000
kontrolowały o wiele więcej:
03:08
58 percent of the world's territory,
68
173000
2000
58% powierzchni Ziemi,
03:10
about the same percentage of its population,
69
175000
3000
mniej więcej tyle samo populacji,
03:13
and a really huge, nearly three-quarters share
70
178000
3000
oraz ogromne, trzy czwarte udziału
03:16
of global economic output.
71
181000
2000
w światowych dochodach.
03:18
And notice, most of that went to the motherland,
72
183000
4000
Większość dochodów trafiała do krajów macierzystych,
03:22
to the imperial metropoles,
73
187000
2000
do imperialnych metropolii,
03:24
not to their colonial possessions.
74
189000
3000
nie do posiadanych kolonii.
03:28
Now you can't just blame this on imperialism --
75
193000
2000
Nie można całą winą obarczać imperializmu,
03:30
though many people have tried to do so --
76
195000
3000
mimo że inni tak robili,
03:33
for two reasons.
77
198000
3000
a to z dwóch powodów.
03:36
One, empire was the least original thing
78
201000
3000
Po pierwsze, po roku 1500
03:39
that the West did after 1500.
79
204000
3000
imperium było najmniej oryginalnym tworem Zachodu
03:42
Everybody did empire.
80
207000
3000
Wszyscy mieli imperia.
03:45
They beat preexisting Oriental empires
81
210000
3000
Zachód pokonał istniejące wcześniej imperia Wschodu,
03:48
like the Mughals and the Ottomans.
82
213000
2000
jak Wielkich Mogołów czy Ottomanów.
03:50
So it really doesn't look like empire is a great explanation
83
215000
3000
Czyli imperium nie tłumaczy najlepiej
03:53
for the Great Divergence.
84
218000
2000
Teorii Europejskiego Cudu.
03:55
In any case, as you may remember,
85
220000
2000
Dla przypomnienia,
03:57
the Great Divergence reaches its zenith in the 1970s,
86
222000
3000
Europejski Cud osiąga szczyt w latach 70.,
04:00
some considerable time after decolonization.
87
225000
4000
sporo po dekolonizacji.
04:04
This is not a new question.
88
229000
2000
To nie jest nowe pytanie.
04:06
Samuel Johnson,
89
231000
2000
Samuel Johnson,
04:08
the great lexicographer,
90
233000
2000
wybitny leksykograf
04:10
[posed] it through his character Rasselas
91
235000
3000
sprzeciwił się temu poprzez postać Rasselasa
04:13
in his novel "Rasselas, Prince of Abissinia,"
92
238000
3000
w swej powieści "Rasselas, Książe Abisynii,"
04:16
published in 1759.
93
241000
3000
wydanej w 1759 roku.
04:19
"By what means are the Europeans thus powerful;
94
244000
3000
"Dzięki czemu Europejczycy są tacy potężni;
04:22
or why, since they can so easily visit Asia and Africa
95
247000
3000
albo dlaczego, skoro z łatwością odwiedzają Azję i Afrykę
04:25
for trade or conquest,
96
250000
3000
dla handlu i podbojów,
04:28
cannot the Asiaticks and Africans
97
253000
2000
Azjaci i Afrykanie nie mogą
04:30
invade their coasts,
98
255000
2000
podbić ich wybrzeży,
04:32
plant colonies in their ports,
99
257000
2000
otwierać kolonii w ich portach
04:34
and give laws to their natural princes?
100
259000
3000
i nadawać praw swoim naturalnym książętom?
04:37
The same wind that carries them back
101
262000
3000
Przecież ten sam wiatr, który towarzyszy im w powrocie
04:40
would bring us thither?"
102
265000
2000
zaniósłby nas w tym samym kierunku?"
04:42
That's a great question.
103
267000
2000
To jest dobre pytanie.
04:44
And you know what,
104
269000
2000
I wiecie co,
04:46
it was also being asked at roughly the same time
105
271000
2000
to samo pytanie zadawali sobie w tym samym czasie
04:48
by the Resterners -- by the people in the rest of the world --
106
273000
3000
pozostali ludzie z nie-Zachodu,
04:51
like Ibrahim Muteferrika,
107
276000
3000
jak Ibrahim Muteferrika,
04:54
an Ottoman official,
108
279000
2000
ottomański urzędnik,
04:56
the man who introduced printing, very belatedly,
109
281000
3000
który, choć bardzo późno, wprowadził druk
04:59
to the Ottoman Empire --
110
284000
2000
do ottomańskiego imperium,
05:01
who said in a book published in 1731,
111
286000
3000
i który w swojej książce z 1731 roku napisał:
05:04
"Why do Christian nations which were so weak in the past
112
289000
2000
"Czemu chrześcijańskie narody, tak słabe w przeszłości
05:06
compared with Muslim nations
113
291000
2000
w porównaniu do ludów muzułmańskich,
05:08
begin to dominate so many lands in modern times
114
293000
4000
zdominowały tyle krajów w naszych czasach,
05:12
and even defeat the once victorious Ottoman armies?"
115
297000
4000
a nawet pokonały niegdyś zwycięską armię Ottomana?"
05:16
Unlike Rasselas,
116
301000
2000
W przeciwieństwie do Rasselasa,
05:18
Muteferrika had an answer to that question,
117
303000
2000
Muteferrika miał odpowiedź na to pytanie,
05:20
which was correct.
118
305000
3000
poprawną odpowiedź.
05:23
He said it was "because they have laws and rules
119
308000
4000
Powiedział, że było tak, "ponieważ oni mają prawa i zasady
05:27
invented by reason."
120
312000
4000
wynalezione przez rozum."
05:31
It's not geography.
121
316000
3000
To nie geografia.
05:34
You may think we can explain the Great Divergence
122
319000
2000
Mogliście pomyśleć, że Europejski Cud
05:36
in terms of geography.
123
321000
2000
da się wytłumaczyć używając geografii.
05:38
We know that's wrong,
124
323000
2000
Wiemy, że to nieprawda, bo w XX w.
05:40
because we conducted two great natural experiments in the 20th century
125
325000
2000
przeprowadziliśmy 2 doskonałe, naturalne eksperymenty,
05:42
to see if geography mattered more than institutions.
126
327000
2000
które uwidoczniły, czy geografia znaczy więcej niż instytucje.
05:44
We took all the Germans,
127
329000
3000
Wzięliśmy wszystkich Niemców,
05:47
we divided them roughly in two,
128
332000
2000
podzieliliśmy ich mniej więcej na pół
05:49
and we gave the ones in the East communism,
129
334000
3000
i tym na wschodzie daliśmy komunizm.
05:52
and you see the result.
130
337000
3000
Rezultaty łatwo zobaczyć.
05:55
Within an incredibly short period of time,
131
340000
2000
Niezwykle szybko
05:57
people living in the German Democratic Republic
132
342000
2000
ludzie żyjący w NRD
05:59
produced Trabants, the Trabbi,
133
344000
3000
produkowali Trabanty,
06:02
one of the world's worst ever cars,
134
347000
3000
jedne z najgorszych samochodów na świecie,
06:05
while people in the West produced the Mercedes Benz.
135
350000
3000
podczas gdy w RFN wytwarzano Mercedesy Benz.
06:08
If you still don't believe me,
136
353000
2000
Jeśli nadal mi nie wierzycie,
06:10
we conducted the experiment also in the Korean Peninsula.
137
355000
2000
to powtórzyliśmy eksperyment na Półwyspie Koreańskim.
06:12
And we decided we'd take Koreans
138
357000
2000
Postanowiliśmy zebrać Koreańczyków
06:14
in roughly the same geographical place
139
359000
2000
w miejscu podobnym geograficznie,
06:16
with, notice, the same basic traditional culture,
140
361000
4000
z, uwaga, taką samą podstawową kulturą,
06:20
and we divided them in two, and we gave the Northerners communism.
141
365000
3000
i podzieliliśmy ich na dwie części, Północy dając komunizm.
06:23
And the result is an even bigger divergence
142
368000
3000
Różnica pomiędzy nimi była jeszcze większa,
06:26
in a very short space of time
143
371000
2000
w bardzo krótkim czasie,
06:28
than happened in Germany.
144
373000
2000
niż ta w Niemczech.
06:30
Not a big divergence in terms of uniform design for border guards admittedly,
145
375000
4000
Może niezbyt wielka w sensie mundurów służb granicznych,
06:34
but in almost every other respect,
146
379000
2000
ale w prawie każdym innym aspekcie
06:36
it's a huge divergence.
147
381000
2000
różnica była olbrzymia.
06:38
Which leads me to think
148
383000
2000
Przywodzi mi to na myśl,
06:40
that neither geography nor national character,
149
385000
2000
że ani geografia, ani charakter narodowy,
06:42
popular explanations for this kind of thing,
150
387000
2000
czyli popularne wyjaśnienia tego typu spraw,
06:44
are really significant.
151
389000
3000
nie są naprawdę ważne.
06:47
It's the ideas.
152
392000
2000
Chodzi o pojęcia.
06:49
It's the institutions.
153
394000
2000
Chodzi o instytucje.
06:51
This must be true
154
396000
2000
To musi prawda,
06:53
because a Scotsman said it.
155
398000
2000
bo powiedział to Szkot.
06:55
And I think I'm the only Scotsman here at the Edinburgh TED.
156
400000
3000
Chyba jestem jedynym Szkotem na tym TEDzie w Edynburgu.
06:58
So let me just explain to you
157
403000
2000
Pozwólcie mi więc wyjaśnić,
07:00
that the smartest man ever was a Scotsman.
158
405000
3000
że najmądrzejszym człowiekiem w historii był Szkot.
07:03
He was Adam Smith --
159
408000
2000
Chodzi o Adama Smitha,
07:05
not Billy Connolly, not Sean Connery --
160
410000
3000
nie o Billa Connolly'ego, ani Seana Connery'ego,
07:08
though he is very smart indeed.
161
413000
3000
chociaż on też jest bardzo mądry.
07:11
(Laughter)
162
416000
3000
(Śmiech)
07:14
Smith -- and I want you to go
163
419000
2000
Smith. Chcę, żebyście poszli
07:16
and bow down before his statue in the Royal Mile;
164
421000
3000
pokłonić się jego pomnikowi w Royal Mile;
07:19
it's a wonderful statue --
165
424000
2000
to piękny pomnik...
07:21
Smith, in the "Wealth of Nations"
166
426000
2000
Smith, w "Bogactwie Narodów"
07:23
published in 1776 --
167
428000
2000
wydanym w 1776 roku,
07:25
that's the most important thing that happened that year ...
168
430000
3000
co było największym wydarzeniem tego roku...
07:28
(Laughter)
169
433000
3000
(Śmiech)
07:31
You bet.
170
436000
3000
No pewnie.
07:34
There was a little local difficulty in some of our minor colonies, but ...
171
439000
3000
Mieliśmy też lokalne problemy w pomniejszych koloniach, ale...
07:37
(Laughter)
172
442000
2000
(Śmiech)
07:39
"China seems to have been long stationary,
173
444000
2000
"Chiny zdają się od dawna stać w miejscu
07:41
and probably long ago acquired that full complement of riches
174
446000
3000
i prawdopodobnie dawno temu posiedli wszelkie bogactwa,
07:44
which is consistent with the nature of its laws and institutions.
175
449000
4000
zgodnie z naturą swoich praw i instytucji.
07:48
But this complement may be much inferior
176
453000
2000
Jednakże te bogactwa zdają się dużo mniejsze,
07:50
to what, with other laws and institutions,
177
455000
3000
niż te na które, przy innych prawach i instytucjach,
07:53
the nature of its soil, climate, and situation
178
458000
2000
natura ich gleby, klimatu i położenia
07:55
might admit of."
179
460000
2000
mogłyby pozwolić".
07:57
That is so right and so cool.
180
462000
2000
To takie prawdziwe i takie fajne.
07:59
And he said it such a long time ago.
181
464000
3000
I powiedział to tak bardzo dawno temu.
08:02
But you know, this is a TED audience,
182
467000
3000
Jednak to jest konferencja TED
08:05
and if I keep talking about institutions,
183
470000
2000
i jeśli będę cały czas mówił o instytucjach,
08:07
you're going to turn off.
184
472000
2000
przestaniecie mnie słuchać.
08:09
So I'm going to translate this into language that you can understand.
185
474000
3000
Przetłumaczę to na język, który zrozumiecie.
08:13
Let's call them the killer apps.
186
478000
4000
Nazwijmy je zabójczymi aplikacjami.
08:17
I want to explain to you that there were six killer apps
187
482000
3000
Chcę wyjaśnić, że było sześć zabójczych aplikacji,
08:20
that set the West apart from the rest.
188
485000
3000
które odróżniły Zachód od reszty.
08:23
And they're kind of like the apps on your phone,
189
488000
2000
Przypominają nieco aplikacje ze smartfonów
08:25
in the sense that they look quite simple.
190
490000
2000
w tym sensie, że wyglądają na proste.
08:27
They're just icons; you click on them.
191
492000
2000
To tylko ikonki, można na nie kliknąć.
08:29
But behind the icon, there's complex code.
192
494000
3000
Jednak za ikonkami kryje się złożony kod.
08:32
It's the same with institutions.
193
497000
2000
To samo dzieje się z instytucjami.
08:34
There are six
194
499000
2000
Jest sześć aplikacji,
08:36
which I think explain the Great Divergence.
195
501000
3000
które powinny wyjaśnić Teorię Europejskiego Cudu.
08:39
One, competition.
196
504000
2000
Pierwsza: współzawodnictwo.
08:41
Two, the scientific revolution.
197
506000
2000
Druga: rewolucja naukowa.
08:43
Three, property rights.
198
508000
2000
Trzecia: prawa własności.
08:45
Four, modern medicine.
199
510000
2000
Czwarta: nowoczesna medycyna.
08:47
Five, the consumer society.
200
512000
2000
Piąta: społeczność konsumencka.
08:49
And six, the work ethic.
201
514000
2000
I szósta: etyka pracy.
08:51
You can play a game and try and think of one I've missed at,
202
516000
2000
Możecie włączyć się do gry i wymyślać takie, które pominąłem,
08:53
or try and boil it down to just four,
203
518000
3000
albo próbować zmniejszyć ich liczbę do czterech,
08:56
but you'll lose.
204
521000
2000
ale i tak przegracie.
08:58
(Laughter)
205
523000
2000
(Śmiech)
09:00
Let me very briefly tell you what I mean by this,
206
525000
3000
Pozwólcie mi w skrócie powiedzieć, co mam na myśli,
09:03
synthesizing the work of many economic historians
207
528000
3000
syntetyzując wiedzę wielu historyków ekonomicznych.
09:06
in the process.
208
531000
2000
syntetyzując wiedzę wielu historyków ekonomicznych.
09:08
Competition means,
209
533000
2000
Współzawodnictwo oznacza,
09:10
not only were there a hundred different political units in Europe in 1500,
210
535000
2000
że nie tylko istniały setki podmiotów politycznych w XVI w Europie,
09:12
but within each of these units,
211
537000
2000
ale że w każdym z podmiotów
09:14
there was competition between corporations as well as sovereigns.
212
539000
4000
współzawodniczyły zarówno korporacje jak i suwereni.
09:18
The ancestor of the modern corporation, the City of London Corporation,
213
543000
3000
Przodek dzisiejszej korporacji, Korporacja Miasta Londynu,
09:21
existed in the 12th century.
214
546000
2000
istniała już w XII wieku.
09:23
Nothing like this existed in China,
215
548000
2000
Niczego podobnego nie było w Chinach,
09:25
where there was one monolithic state
216
550000
2000
pojedynczym jednolitym państwie,
09:27
covering a fifth of humanity,
217
552000
2000
obejmującym jedną piąta ludzkości,
09:29
and anyone with any ambition
218
554000
2000
gdzie każdy z odrobiną ambicji
09:31
had to pass one standardized examination,
219
556000
2000
musiał zdać standardowy egzamin,
09:33
which took three days and was very difficult
220
558000
2000
który trwał trzy dni, był bardzo trudny
09:35
and involved memorizing vast numbers of characters
221
560000
3000
i wymagał zapamiętania wielkiej ilości znaków,
09:38
and very complex Confucian essay writing.
222
563000
4000
oraz napisania bardzo złożonego konfucjańskiego eseju.
09:42
The scientific revolution was different
223
567000
3000
Rewolucja naukowa różniła się od nauki,
09:45
from the science that had been achieved in the Oriental world
224
570000
3000
do której doszedł Orient
09:48
in a number of crucial ways,
225
573000
2000
w wielu ważnych aspektach,
09:50
the most important being
226
575000
2000
a najważniejszy polegał na tym,
09:52
that, through the experimental method,
227
577000
2000
że dzięki metodzie eksperymentalnej
09:54
it gave men control over nature in a way that had not been possible before.
228
579000
3000
uzyskano nad naturą kontrolę dotąd niemożliwą.
09:57
Example: Benjamin Robins's extraordinary application
229
582000
4000
Np.: zastosowanie przez Benjamina Robinsa
10:01
of Newtonian physics to ballistics.
230
586000
3000
zasad Newtona w balistyce.
10:04
Once you do that,
231
589000
2000
Jego efektem
10:06
your artillery becomes accurate.
232
591000
3000
była celność artylerii.
10:09
Think of what that means.
233
594000
2000
Pomyślcie, co to oznaczało.
10:11
That really was a killer application.
234
596000
2000
To była naprawdę zabójcza aplikacja.
10:13
(Laughter)
235
598000
3000
(Śmiech)
10:16
Meanwhile, there's no scientific revolution anywhere else.
236
601000
3000
Rewolucja naukowa nie zaistniała nigdzie indziej.
10:19
The Ottoman Empire's not that far from Europe,
237
604000
2000
Imperium ottomańskie nie było aż tak daleko Europy,
10:21
but there's no scientific revolution there.
238
606000
2000
a nie było tam rewolucji naukowej.
10:23
In fact, they demolish Taqi al-Din's observatory,
239
608000
3000
Przeciwnie: zburzono obserwatorium Taqi al-Dina,
10:26
because it's considered blasphemous
240
611000
2000
bo uznano za bluźniercze,
10:28
to inquire into the mind of God.
241
613000
3000
że dociekał natury Boga.
10:31
Property rights: It's not the democracy, folks;
242
616000
3000
Prawa własności: to nie demokracja;
10:34
it's having the rule of law based on private property rights.
243
619000
3000
to reguła prawna mówiąca o prywatnym prawie własności.
10:37
That's what makes the difference
244
622000
2000
To właśnie odróżnia
10:39
between North America and South America.
245
624000
2000
Północną Amerykę od Południowej.
10:41
You could turn up in North America
246
626000
2000
W Północnej Ameryce
10:43
having signed a deed of indenture
247
628000
2000
można było podpisać legalny kontrakt
10:45
saying, "I'll work for nothing for five years.
248
630000
2000
mówiący: "Przepracuję za darmo pięć lat.
10:47
You just have to feed me."
249
632000
2000
Musisz mnie tylko wyżywić."
10:49
But at the end of it, you've got a hundred acres of land.
250
634000
3000
Ale na końcu dostawałeś 100 akrów ziemi.
10:52
That's the land grant
251
637000
2000
W dolnej części slajdu
10:54
on the bottom half of the slide.
252
639000
2000
jest dokument nadania ziemi.
10:56
That's not possible in Latin America
253
641000
3000
W Ameryce Łacińskiej to niemożliwe,
10:59
where land is held onto
254
644000
2000
bo ziemia była w posiadaniu
11:01
by a tiny elite descended from the conquistadors.
255
646000
2000
małej elity potomków konkwistadorów.
11:03
And you can see here the huge divergence
256
648000
2000
Widać olbrzymią różnicę
11:05
that happens in property ownership between North and South.
257
650000
3000
pomiędzy własnością ziemską Północy i Południa.
11:08
Most people in rural North America
258
653000
2000
Większość rolników w Północnej Ameryce
11:10
owned some land by 1900.
259
655000
3000
posiadała ziemię przed 1900 rokiem.
11:13
Hardly anyone in South America did.
260
658000
2000
Rzadko kto posiadał ziemię w Południowej Ameryce.
11:15
That's another killer app.
261
660000
3000
To kolejna zabójcza aplikacja.
11:18
Modern medicine in the late 19th century
262
663000
2000
Nowoczesna medycyna pod koniec XIX w.
11:20
began to make major breakthroughs
263
665000
2000
dokonała znaczącego przełomu
11:22
against the infectious diseases that killed a lot of people.
264
667000
2000
w walce z chorobami zakaźnymi, które zabijały mnóstwo ludzi.
11:24
And this was another killer app --
265
669000
2000
To była kolejna zabójcza aplikacja,
11:26
the very opposite of a killer,
266
671000
2000
w odwrotnym znaczeniu tego słowa,
11:28
because it doubled, and then more than doubled, human life expectancy.
267
673000
3000
ponieważ wydłużyła średnią długość życia ponad dwa razy.
11:31
It even did that
268
676000
2000
Stało się tak
11:33
in the European empires.
269
678000
2000
nawet w europejskich imperiach.
11:35
Even in places like Senegal,
270
680000
2000
Nawet w miejscach takich, jak Senegal,
11:37
beginning in the early 20th century,
271
682000
2000
począwszy od początku XX w.,
11:39
there were major breakthroughs in public health,
272
684000
2000
gdzie dokonano przełomów w opiece zdrowotnej
11:41
and life expectancy began to rise.
273
686000
2000
i średnia długość życia zaczęła wzrastać.
11:43
It doesn't rise any faster
274
688000
2000
Wcale nie wzrasta szybciej
11:45
after these countries become independent.
275
690000
2000
odkąd te kraje stały się niepodległe.
11:47
The empires weren't all bad.
276
692000
2000
Nie wszystko w imperiach było złe.
11:49
The consumer society is what you need
277
694000
2000
Społeczeństwo konsumenckie jest potrzebne,
11:51
for the Industrial Revolution to have a point.
278
696000
3000
żeby rewolucja przemysłowa miała jakikolwiek sens.
11:54
You need people to want to wear tons of clothes.
279
699000
2000
Potrzeba ludzi, którzy będą chcieli nosić tony ubrań.
11:56
You've all bought an article of clothing in the last month;
280
701000
2000
Wszyscy kupiliście jakiś ciuch w zeszłym miesiącu.
11:58
I guarantee it.
281
703000
2000
Gwarantuję to.
12:00
That's the consumer society,
282
705000
2000
To jest społeczeństwo konsumenckie
12:02
and it propels economic growth
283
707000
2000
i to właśnie napędza wzrost gospodarczy bardziej,
12:04
more than even technological change itself.
284
709000
3000
niż przemiana technologiczna.
12:07
Japan was the first non-Western society
285
712000
2000
Japonia była pierwszym nie-Zachodnim krajem
12:09
to embrace it.
286
714000
2000
który to podchwycił.
12:11
The alternative,
287
716000
2000
Alternatywą,
12:13
which was proposed by Mahatma Gandhi,
288
718000
2000
którą zaproponował Mahatma Gandhi,
12:15
was to institutionalize and make poverty permanent.
289
720000
3000
było zinstytucjonalizowanie biedy na stałe.
12:18
Very few Indians today
290
723000
2000
Dzisia niewielu Hindusów chciałoby,
12:20
wish that India had gone down
291
725000
2000
żeby Indie poszły drogą Mahatmy Gandhi'ego.
12:22
Mahatma Gandhi's road.
292
727000
3000
żeby Indie poszły drogą Mahatmy Gandhi'ego.
12:25
Finally, the work ethic.
293
730000
2000
I na koniec: etyka pracy.
12:27
Max Weber thought that was peculiarly Protestant.
294
732000
3000
Max Weber uważał, że to typowo protestanckie.
12:30
He was wrong.
295
735000
2000
Był w błędzie.
12:32
Any culture can get the work ethic
296
737000
2000
Każda kultura może wdrożyć etykę pracy,
12:34
if the institutions are there
297
739000
2000
jeśli istnieją mechanizmy,
12:36
to create the incentive to work.
298
741000
2000
które potrafią zachęcić do pracy.
12:38
We know this
299
743000
2000
Wiemy to,
12:40
because today the work ethic
300
745000
2000
ponieważ dzisiejsza etyka pracy
12:42
is no longer a Protestant, Western phenomenon.
301
747000
3000
nie jest już protestanckim, zachodnim fenomenem.
12:45
In fact, the West has lost its work ethic.
302
750000
3000
Właściwie Zachód zatracił etykę pracy.
12:48
Today, the average Korean
303
753000
3000
Dzisiaj przeciętny Koreańczyk
12:51
works a thousand hours more a year
304
756000
4000
pracuje tysiąc godzin rocznie więcej
12:55
than the average German --
305
760000
2000
niż przeciętny Niemiec.
12:57
a thousand.
306
762000
2000
Tysiąc.
12:59
And this is part
307
764000
2000
To jest część
13:01
of a really extraordinary phenomenon,
308
766000
3000
niezwykłego fenomenu
13:04
and that is the end of the Great Divergence.
309
769000
3000
i to już koniec Europejskiego Cudu.
13:07
Who's got the work ethic now?
310
772000
2000
Kto przestrzega teraz etyki pracy?
13:09
Take a look at mathematical attainment
311
774000
3000
Popatrzcie na matematyczne osiągnięcia 15 latków.
13:12
by 15 year-olds.
312
777000
2000
Popatrzcie na matematyczne osiągnięcia 15 latków.
13:14
At the top of the international league table
313
779000
2000
Na czele międzynarodowego zestawienia,
13:16
according to the latest PISA study,
314
781000
3000
wg. ostatnich badań PISA,
13:19
is the Shanghai district of China.
315
784000
2000
znajduje się chiński Szanghaj.
13:21
The gap between Shanghai
316
786000
2000
Różnica pomiędzy Szanghajem
13:23
and the United Kingdom and the United States
317
788000
3000
a Wielką Brytanią i USA jest taka sama,
13:26
is as big as the gap between the U.K. and the U.S.
318
791000
3000
jak różnica pomiędzy Wielką Brytanią i USA,
13:29
and Albania and Tunisia.
319
794000
3000
a Albanią i Tunezją.
13:32
You probably assume
320
797000
2000
Zakładacie pewnie,
13:34
that because the iPhone was designed in California
321
799000
2000
że skoro iPhone zaprojektowano w Kalifornii,
13:36
but assembled in China
322
801000
2000
a wyprodukowano w Chinach,
13:38
that the West still leads in terms of technological innovation.
323
803000
3000
to Zachód wciąż jest liderem technologicznych innowacji.
13:41
You're wrong.
324
806000
2000
Jesteście w błędzie.
13:43
In terms of patents,
325
808000
2000
Jeśli chodzi o ilość patentów,
13:45
there's no question that the East is ahead.
326
810000
2000
to niekwestionowanie wygrywa Wschód.
13:47
Not only has Japan been ahead for some time,
327
812000
3000
Nie tylko Japonia prowadzi już od jakiegoś czasu,
13:50
South Korea has gone into third place,
328
815000
3000
ale i Południowa Korea zajęła trzecie miejsce,
13:53
and China is just about to overtake Germany.
329
818000
3000
a Chiny zaraz przegonią Niemców.
13:56
Why?
330
821000
2000
Dlaczego?
13:58
Because the killer apps can be downloaded.
331
823000
2000
Ponieważ ściągnęli sobie niezwykłą aplikację.
14:00
It's open source.
332
825000
2000
To open source.
14:02
Any society can adopt these institutions,
333
827000
2000
Każde społeczeństwo może przyjąć te instytucje,
14:04
and when they do,
334
829000
2000
a kiedy to zrobią, osiągną to,
14:06
they achieve what the West achieved after 1500 --
335
831000
4000
co Zachód osiągnął po 1500 roku,
14:10
only faster.
336
835000
2000
tylko szybciej.
14:12
This is the Great Reconvergence,
337
837000
2000
To jest Wielki Odwrót
14:14
and it's the biggest story of your lifetime.
338
839000
4000
i to będzie największym wydarzeniem waszego życia.
14:18
Because it's on your watch that this is happening.
339
843000
3000
Dzieje się tak na waszych oczach.
14:21
It's our generation
340
846000
2000
Nasze pokolenie
14:23
that is witnessing the end of Western predominance.
341
848000
2000
jest świadkiem końca dominacji Zachodu.
14:25
The average American used to be more than 20 times richer
342
850000
2000
Przeciętny Amerykanin był 20 razy bogatszy
14:27
than the average Chinese.
343
852000
2000
od przeciętnego Chińczyka.
14:29
Now it's just five times,
344
854000
2000
Teraz jest już tylko 5 razy bogatszy,
14:31
and soon it will be 2.5 times.
345
856000
2000
a niedługo będzie 2,5 raza.
14:33
So I want to end with three questions
346
858000
3000
Chciałbym zakończyć trzema pytaniami
14:36
for the future billions,
347
861000
2000
dla przyszłych miliardów,
14:38
just ahead of 2016,
348
863000
3000
tuż przed rokiem 2016,
14:41
when the United States will lose its place
349
866000
2000
kiedy to USA straci pozycję ekonomicznego lidera
14:43
as number one economy to China.
350
868000
3000
na rzecz Chin.
14:46
The first is, can you delete these apps,
351
871000
4000
Pierwsze: czy można usunąć te aplikacje
14:50
and are we in the process of doing so
352
875000
2000
i czy Zachód czasem już tego nie robi?
14:52
in the Western world?
353
877000
2000
i czy Zachód czasem już tego nie robi?
14:54
The second question is,
354
879000
2000
Drugie: czy ma znaczenie kolejność pobierania aplikacji?
14:56
does the sequencing of the download matter?
355
881000
4000
Drugie: czy ma znaczenie kolejność pobierania aplikacji?
15:00
And could Africa get that sequencing wrong?
356
885000
5000
I czy Afryka zrobiła to w złej kolejności?
15:05
One obvious implication of modern economic history
357
890000
2000
Oczywistą implikacją dzisiejszej historii ekonomii jest to,
15:07
is that it's quite hard to transition to democracy
358
892000
3000
że trudno wprowadzić demokrację
15:10
before you've established
359
895000
2000
zanim ustanowi się
15:12
secure private property rights.
360
897000
3000
bezpieczne prawo własności prywatnej.
15:15
Warning: that may not work.
361
900000
3000
Uwaga: to może nie działać.
15:18
And third, can China do without
362
903000
2000
I trzecie, czy Chiny poradzą sobie
15:20
killer app number three?
363
905000
2000
bez trzeciej aplikacji?
15:22
That's the one that John Locke systematized
364
907000
4000
To ta, którą usystematyzował John Locke mówiąc,
15:26
when he said that freedom was rooted in private property rights
365
911000
4000
że wolność jest zakorzeniona w prawie do własności prywatnej
15:30
and the protection of law.
366
915000
2000
i w obronie prawa.
15:32
That's the basis
367
917000
2000
To podstawy
15:34
for the Western model
368
919000
2000
Zachodniego modelu delegatury władzy.
15:36
of representative government.
369
921000
3000
Zachodniego modelu delegatury władzy.
15:39
Now this picture shows the demolition
370
924000
2000
To zdjęcie pokazuje zburzenie
15:41
of the Chinese artist Ai Weiwei's studio
371
926000
3000
studia chińskiego artysty Ai Weiweia
15:44
in Shanghai earlier this year.
372
929000
2000
w Szanghaju w tym roku.
15:46
He's now free again,
373
931000
2000
Teraz odzyskał wolność,
15:48
having been detained, as you know, for some time.
374
933000
2000
po dłuższym uwięzieniu.
15:50
But I don't think his studio has been rebuilt.
375
935000
3000
Ale nie sądzę, żeby odbudowano mu studio.
15:55
Winston Churchill once defined civilization
376
940000
4000
Winston Churchill zdefiniował cywilizcję
15:59
in a lecture he gave in the fateful year of 1938.
377
944000
4000
w wykładzie wygłoszonym w pamiętnym 1938 r.
16:03
And I think these words really nail it:
378
948000
3000
Uważam, że te słowa prawdziwie oddają sedno sprawy:
16:06
"It means a society based upon the opinion of civilians.
379
951000
4000
"To oznacza społeczność opartą na opinii cywilów.
16:10
It means that violence, the rule of warriors and despotic chiefs,
380
955000
3000
To oznacza, że przemoc, rządy wojowników i despotyczni wodzowie,
16:13
the conditions of camps and warfare, of riot and tyranny,
381
958000
3000
warunki obozów i walki, zamieszek i tyranii
16:16
give place to parliaments where laws are made,
382
961000
3000
ustępują parlamentowi, gdzie tworzy się prawa,
16:19
and independent courts of justice
383
964000
2000
oraz niezawisłym sądom,
16:21
in which over long periods those laws are maintained.
384
966000
3000
gdzie prawa te utrzymują się przez wiele lat.
16:24
That is civilization --
385
969000
2000
To jest cywilizacja,
16:26
and in its soil grow continually
386
971000
2000
i na tej ziemi nieprzerwanie rośnie
16:28
freedom, comfort and culture,"
387
973000
3000
wolność, wygoda i kultura,"
16:31
what all TEDsters care about most.
388
976000
4000
na których TEDowiczom najbardziej zależy.
16:35
"When civilization reigns in any country,
389
980000
3000
"Kiedy w państwie panuje cywilizacja,
16:38
a wider and less harassed life
390
983000
3000
bogatsze i mniej uciążliwe życie
16:41
is afforded to the masses of the people."
391
986000
3000
jest dostępne dla mas."
16:44
That's so true.
392
989000
3000
To takie prawdziwe.
16:48
I don't think the decline of Western civilization
393
993000
3000
Nie uważam, że spadek znaczenia Zachodu
16:51
is inevitable,
394
996000
2000
jest nieunikniony,
16:53
because I don't think history operates
395
998000
3000
ponieważ nie sądzę, że historia musi się powtarzać,
16:56
in this kind of life-cycle model,
396
1001000
2000
ponieważ nie sądzę, że historia musi się powtarzać,
16:58
beautifully illustrated by Thomas Cole's
397
1003000
2000
tak jak na obrazach Thomasa Cole'a
17:00
"Course of Empire" paintings.
398
1005000
3000
z cyklu "Course of Empire".
17:03
That's not the way history works.
399
1008000
3000
Historia nie działa w ten sposób.
17:06
That's not the way the West rose,
400
1011000
2000
Zachód nie urósł w ten sposób
17:08
and I don't think it's the way the West will fall.
401
1013000
3000
i nie sądzę, że w ten sposób upadnie.
17:11
The West may collapse very suddenly.
402
1016000
3000
Zachód może się zawalić niespodziewanie.
17:14
Complex civilizations do that,
403
1019000
3000
Złożone cywilizacje upadają w ten sposób,
17:17
because they operate, most of the time,
404
1022000
2000
ponieważ przez większość czasu
17:19
on the edge of chaos.
405
1024000
2000
działają na granicy chaosu.
17:21
That's one of the most profound insights
406
1026000
3000
To jedno z największych olśnień,
17:24
to come out of the historical study of complex institutions
407
1029000
3000
wynikających z poznania historii złożonych instytucji,
17:27
like civilizations.
408
1032000
3000
takich jak cywilizacja.
17:30
No, we may hang on,
409
1035000
2000
Ale nie, my możemy się utrzymać,
17:32
despite the huge burdens of debt that we've accumulated,
410
1037000
4000
pomimo nagromadzenia ogromnych długów,
17:36
despite the evidence that we've lost our work ethic
411
1041000
3000
pomimo dowodów na to, że zatraciliśmy etykę pracy
17:39
and other parts of our historical mojo.
412
1044000
3000
i inne aspekty naszego historycznego uroku.
17:42
But one thing is for sure,
413
1047000
2000
Ale jedno jest pewne,
17:44
the Great Divergence
414
1049000
2000
Europejski Cud
17:46
is over, folks.
415
1051000
2000
już się skończył.
17:48
Thanks very much.
416
1053000
2000
Dziękuję bardzo.
17:50
(Applause)
417
1055000
25000
(Aplauz)
18:15
Bruno Giussani: Niall,
418
1080000
2000
Bruno Giussani: Niall,
18:17
I am just curious
419
1082000
2000
jestem ciekaw
18:19
about your take on the other region of the world that's booming,
420
1084000
3000
twojej opinii o innych regionach, które się rozwijają,
18:22
which is Latin America.
421
1087000
3000
takich jak Ameryka Łacińska.
18:25
What's your view on that?
422
1090000
3000
Co o tym sądzisz?
18:28
Niall Ferguson: Well I really am not just talking
423
1093000
2000
Niall Ferguson: Naprawdę nie mówię tylko
18:30
about the rise of the East;
424
1095000
2000
o rozwoju Wschodu;
18:32
I'm talking about the rise of the Rest,
425
1097000
2000
Mówię o rozwoju nie-Zachodu,
18:34
and that includes South America.
426
1099000
2000
włącznie z Południową Ameryką.
18:36
I once asked one of my colleagues at Harvard,
427
1101000
2000
Spytałem raz kolegę z Harvardu,
18:38
"Hey, is South America part of the West?"
428
1103000
2000
czy Południowa Ameryka jest częścią Zachodu.
18:40
He was an expert in Latin American history.
429
1105000
2000
Był ekspertem w historii Ameryki Łacińskiej.
18:42
He said, "I don't know; I'll have to think about that."
430
1107000
2000
Odpowiedział, "Nie wiem, muszę nad tym pomyśleć."
18:44
That tells you something really important.
431
1109000
2000
To wiele mówi.
18:46
I think if you look at what is happening in Brazil in particular,
432
1111000
2000
Jeśli przyjrzeć się temu, co dzieje się głównie w Brazylii,
18:48
but also Chile,
433
1113000
2000
ale też w Chile,
18:50
which was in many ways the one that led the way
434
1115000
3000
które w dużym stopniu przewodzi transformacji instytucji ekonomicznych,
18:53
in transforming the institutions of economic life,
435
1118000
3000
które w dużym stopniu przewodzi transformacji instytucji ekonomicznych,
18:56
there's a very bright future indeed.
436
1121000
3000
to widzę świetlaną przyszłość.
18:59
So my story really is
437
1124000
2000
Moja wypowiedź dotyczy w równym stopniu
19:01
as much about that convergence in the Americas
438
1126000
3000
wzrostu w obu Amerykach,
19:04
as it's a convergence story in Eurasia.
439
1129000
2000
jak i wzrostu w Eurazji.
19:06
BG: And there is this impression
440
1131000
2000
BG: Istnieje pogląd,
19:08
that North America and Europe
441
1133000
2000
że Ameryka Północna i Europa
19:10
are not really paying attention
442
1135000
2000
nie przywiązują wagi do tej sytuacji.
19:12
to these trends.
443
1137000
2000
nie przywiązują wagi do tej sytuacji.
19:14
Mostly they're worried about each other.
444
1139000
3000
Martwią się o swój los.
19:17
The Americans think that the European model is going to crumble tomorrow.
445
1142000
3000
Amerykanie myślą, że model europejski może się jutro rozsypać.
19:20
The Europeans think that the American budget is going to explode tomorrow.
446
1145000
3000
Europejczycy myślą, że amerykańskie partie jutro wylecą w powietrze.
19:23
And that's all we seem to be caring about recently.
447
1148000
3000
Ostatnio tylko o to się martwimy.
19:26
NF: I think the fiscal crisis
448
1151000
2000
NF: Uważam, że kryzys gospodarczy,
19:28
that we see in the developed World right now -- both sides of the Atlantic --
449
1153000
3000
który dotknął kraje rozwinięte po obu stronach Atlantyku,
19:31
is essentially the same thing
450
1156000
2000
jest tym samym, co obserwujemy
19:33
taking different forms
451
1158000
2000
w różnych formach w kulturze politycznej.
19:35
in terms of political culture.
452
1160000
2000
w różnych formach w kulturze politycznej.
19:37
And it's a crisis that has its structural facet --
453
1162000
4000
Jest to kryzys z własnym aspektem strukturalnym,
19:41
it's partly to do with demographics.
454
1166000
2000
częściowo ma związek z demografią.
19:43
But it's also, of course, to do with the massive crisis
455
1168000
3000
Ale mamy też do czynienia z potężnym kryzysem,
19:46
that followed excessive leverage,
456
1171000
2000
spowodowanym nadmiernymi naciskami,
19:48
excessive borrowing in the private sector.
457
1173000
2000
nadmiernym zadłużeniem sektora prywatnego.
19:50
That crisis,
458
1175000
2000
Ten kryzys,
19:52
which has been the focus of so much attention, including by me,
459
1177000
3000
który zwrócił na siebie uwagę, również moją,
19:55
I think is an epiphenomenon.
460
1180000
2000
uważam za epifenomen.
19:57
The financial crisis is really a relatively small historic phenomenon,
461
1182000
3000
Kryzys finansowy to stosunkowo małe historyczne zjawsko,
20:00
which has just accelerated
462
1185000
2000
które tylko przyspieszyło
20:02
this huge shift,
463
1187000
2000
tę ogromną zmianę,
20:04
which ends half a millennium of Western ascendancy.
464
1189000
2000
która zakończy 500-letni okres przewagi Zachodu.
20:06
I think that's its real importance.
465
1191000
2000
Takie jest jego prawdziwe znaczenie.
20:08
BG: Niall, thank you. (NF: Thank you very much, Bruno.)
466
1193000
2000
BG: Niall, dziękuję. (NF: Dziękuję bardzo, Bruno.)
20:10
(Applause)
467
1195000
3000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Niall Ferguson - HistorianHistory is a curious thing, and Niall Ferguson investigates not only what happened but why. (Hint: Politics and money explain a lot.)
Why you should listen
Niall Ferguson teaches history and business administration at Harvard and is a senior research fellow at several other universities, including Oxford. His books chronicle a wide range of political and socio-economic events; he has written about everything from German politics during the era of inflation to a financial history of the world. He’s now working on a biography of former US Secretary of State Henry Kissinger.
Ferguson is a prolific and often controversial commentator on contemporary politics and economics. He frequently writes, reviews, and hosts for the British and American press. His latest book and TV series, Civilization: The West and the Rest, aims to help 21st-century audiences understand the past and the present. In it, he asks how, since the 1500s, Western nations have surpassed their Eastern counterparts and came to dominate the world (his answer: thanks to six “killer apps”: science, medicine, protestant work ethic, competition, property rights, consumer society). And he wonders whether that domination is now threatened by the rise of Asia. His theories have drawn criticism and prompted discussions, which he says was his intent. “It’s designed to be slightly annoying, so that you talk about it,” he told The Observer.
He says: "If a majority of people subscribe to a particular view, it pays to question it. It pays to think: maybe this is wrong."
Niall Ferguson | Speaker | TED.com