ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winner
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.

Why you should listen

There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.

In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.

As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective. 

 

More profile about the speaker
Sarah Parcak | Speaker | TED.com
TED2012

Sarah Parcak: Archaeology from space

Sarah Parcak: Archeologia z kosmosu

Filmed:
1,129,965 views

W tym krótkim wystąpieniu Sarah Parcak przedstawia zagadnienie "kosmicznej archeologii" - używania fotografii satelitarnej do szukania zaginionych miast dawnych cywilizacji.
- Satellite archaeologist + TED Prize winner
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
When I was a childdziecko growingrozwój up in MaineMaine,
0
486
2583
Kiedy byłam dzieckiem, moją ulubioną zabawą
00:18
one of my favoriteulubiony things to do
1
3069
1905
było szukanie skorupiaków
00:20
was to look for sandpiasek dollarsdolarów on the seashoresplaże of MaineMaine,
2
4974
3196
na plażach w rodzinnym stanie Maine.
00:24
because my parentsrodzice told me it would bringprzynieść me luckszczęście.
3
8170
2547
Rodzicie mówili, że to przynosi szczęście.
00:26
But you know, these shellsmuszle, they're hardciężko to find.
4
10717
2953
Trudno znaleźć te muszelki.
00:29
They're coveredpokryty in sandpiasek. They're difficulttrudny to see.
5
13670
2522
Są schowane w piasku. Trudno je zauważyć.
00:32
HoweverJednak, overtimez biegiem czasu, I got used to looking for them.
6
16192
3923
Z czasem nauczyłam się
00:36
I startedRozpoczęty seeingwidzenie shapeskształty
7
20115
1709
ich kształtów i wzorów,
00:37
and patternswzorce that helpedpomógł me to collectzebrać them.
8
21824
3506
dzięki czemu bardzo łatwo było je wypatrzeć.
00:41
This grewrósł into a passionpasja for findingodkrycie things,
9
25330
3611
Przemieniło się to w pasję szukania,
00:44
a love for the pastprzeszłość and archaeologyArcheologia.
10
28941
2645
w miłość do przeszłości i archeologii.
00:47
And eventuallyostatecznie when I startedRozpoczęty studyingstudiować EgyptologyEgiptologii,
11
31586
3172
Kiedy zaczęłam studiować egiptologię,
00:50
I realizedrealizowany that seeingwidzenie with my nakednagi eyesoczy alonesam wasn'tnie było enoughdość.
12
34758
4449
że gołe oko nie wystarczy.
00:55
Because all of the suddennagły in EgyptEgipt
13
39207
2886
W Egipcie plaża z Maine
00:57
my beachplaża had growndorosły from a tinymalutki beachplaża in MaineMaine
14
42093
3699
rozrosła się
01:01
to one eightosiem hundredsto milesmile long
15
45792
1982
do 1.2 tys. kilometrów
01:03
nextNastępny to the NileNil,
16
47774
2084
plaży u brzegu Nilu.
01:05
and my sandpiasek dollarsdolarów had growndorosły
17
49858
1783
A tamtejsze skorupiaki
01:07
to the sizerozmiar of citiesmiasta.
18
51641
2314
miały wielkość miast.
01:09
This is really what broughtprzyniósł me to usingza pomocą satellitesatelita imageryobrazowość.
19
53955
3179
Dlatego zaczęłam używać
fotografii satelitarnej.
01:13
For tryingpróbować to mapmapa the pastprzeszłość, I knewwiedziałem that I had to see differentlyróżnie.
20
57134
4293
Aby odnaleźć przeszłość,
trzeba spojrzeć na nią inaczej.
01:17
So I want to showpokazać you an exampleprzykład of how we see differentlyróżnie
21
61427
3668
Pokażę wam, jak inaczej widzimy,
01:20
usingza pomocą the infraredpodczerwony.
22
65095
1751
używając podczerwieni.
01:22
This is a siteteren locatedusytuowany in the easternwschodni EgyptianEgipski deltadelta
23
66846
3305
We wschodniej delcie Egiptu
01:26
callednazywa BendixBendix.
24
70151
1281
znajduje się Bendix.
01:27
And the siteteren visiblyWidocznie appearspojawia się brownbrązowy,
25
71432
2532
Ten obszar wydaje się brązowy,
01:29
but when we use the infraredpodczerwony
26
73964
2033
ale kiedy użyjemy podczerwieni
01:31
and we processproces it, all of the suddennagły, usingza pomocą falsefałszywy colorkolor,
27
75997
4317
i dodamy fałszywe kolory
01:36
the siteteren appearspojawia się as brightjasny pinkróżowy.
28
80314
2340
miejsce jest różowe.
01:38
What you are seeingwidzenie
29
82654
1557
Dzięki temu widzicie
01:40
are the actualrzeczywisty chemicalchemiczny changeszmiany to the landscapekrajobraz
30
84211
3149
chemiczne zmiany w krajobrazie,
01:43
causedpowodowany by the buildingbudynek materialsmateriały and activitieszajęcia
31
87360
3199
które wywołały materiały budowlane
01:46
of the ancientstarożytny EgyptiansEgipcjanie.
32
90559
2252
i działalność starożytnych Egipcjan.
01:48
What I want to sharedzielić with you todaydzisiaj
33
92811
2618
Podzielę się z wami tym,
01:51
is how we'vemamy used satellitesatelita datadane
34
95429
2830
jak użyliśmy danych satelitarnych,
01:54
to find an ancientstarożytny EgyptianEgipski cityMiasto,
35
98259
2515
aby znaleźć Icz-tawi,
01:56
callednazywa ItjtawyItjtawy,
36
100774
1692
starożytne miasto egipskie,
01:58
missingbrakujący for thousandstysiące of yearslat.
37
102466
2203
które zaginęło tysiące lat temu.
02:00
ItjtawyItjtawy was ancientstarożytny Egypt'sW Egipcie capitalkapitał
38
104669
2988
Było stolicą Egiptu
02:03
for over fourcztery hundredsto yearslat,
39
107657
1918
przez ponad 400 lat,
02:05
at a periodokres of time callednazywa the MiddleŚrodkowy KingdomBrytania
40
109575
2181
podczas Średniego Państwa
02:07
about fourcztery thousandtysiąc yearslat agotemu.
41
111756
1768
4 tys. lat temu.
02:09
The siteteren is locatedusytuowany in the FaiyumFaiyum of EgyptEgipt
42
113524
2935
Znajduje się w regionie Fajum.
02:12
and siteteren is really importantważny because in the MiddleŚrodkowy KingdomBrytania
43
116459
2248
Jest kluczowe, bo w Średnim Państwie
02:14
there was this great renaissancerenesans for ancientstarożytny EgyptianEgipski artsztuka,
44
118707
3287
panował renesans starożytnej sztuki,
02:17
architecturearchitektura and religionreligia.
45
121994
2313
architektury i religii egipskiej.
02:20
EgyptologistsEgiptolodzy have always knownznany the siteteren of ItjtawyItjtawy
46
124307
3091
Egiptolodzy zawsze wiedzieli, że Icz-tawi
02:23
was locatedusytuowany somewheregdzieś nearBlisko the pyramidspiramidy
47
127398
3100
mieściło się w pobliżu piramid dwóch królów,
02:26
of the two kingskrólowie who builtwybudowany it, indicatedwskazane withinw ciągu the redczerwony circleskółka here,
48
130498
3824
którzy je zbudowali, obok czerwonych kręgów
02:30
but somewheregdzieś withinw ciągu this massivemasywny floodpowódź planesamolot.
49
134322
2396
i w okolicy tego obszaru zalewowego.
02:32
This areapowierzchnia is hugeolbrzymi --
50
136718
1461
To ogromny rejon.
02:34
it's fourcztery milesmile by threetrzy milesmile in sizerozmiar.
51
138179
2594
Ma jakieś 5 na 7 kilometrów.
02:36
The NileNil used to flowpływ right nextNastępny to the cityMiasto of ItjtawyItjtawy,
52
140773
3235
Nil płynął obok miasta Icz-tawi
02:39
and as it shiftedprzesunięty and changedzmienione and movedprzeniósł over time to the eastWschód,
53
144008
3601
a kiedy zmienił swój bieg na wschód,
02:43
it coveredpokryty over the cityMiasto.
54
147609
2032
pokrył całe miasto.
02:45
So, how do you find a buriedpochowany cityMiasto
55
149641
3432
Jak znaleźć zaginione miasto
02:48
in a vastogromny landscapekrajobraz?
56
153073
2302
na tak wielkim terenie?
02:51
FindingZnalezienie it randomlylosowo would be the equivalentrównowartość
57
155375
2174
Znalezienie go przypadkowo
02:53
of locatingLokalizowanie a needleigła in a haystackstóg siana,
58
157549
2027
to jak odkrycie igły w stogu siana
02:55
blindfoldedzawiązane oczy wearingma na sobie baseballbaseball mittsRękawice z jednym palcem.
59
159576
2857
z zawiązanymi oczami
i w grubych rękawicach.
02:58
So what we did is we used NASANASA topographyTopografia datadane
60
162433
3667
Użyliśmy danych topograficznych NASA,
03:02
to mapmapa out the landscapekrajobraz, very subtlesubtelny changeszmiany.
61
166100
2924
aby wyszukać subtelne zmiany w krajobrazie.
03:04
We startedRozpoczęty to be ablezdolny to see where the NileNil used to flowpływ.
62
169024
3417
Odkryliśmy, gdzie kiedyś płynął Nil.
03:08
But you can see in more detailSzczegół -- and even more interestingciekawy --
63
172441
3065
Tu widać dokładniej
03:11
this very slightniewielki raisedpodniesiony areapowierzchnia
64
175506
2687
podniesiony obszar w tym kręgu.
03:14
seenwidziany withinw ciągu the circleokrąg up here, whichktóry we thought could possiblymożliwie be
65
178193
2378
Myśleliśmy, że właśnie ten okręg
03:16
the locationLokalizacja of the cityMiasto of ItjtawyItjtawy.
66
180571
2437
to miasto Icz-tawi.
03:18
So we collaboratedwspółpracował with the EgyptianEgipski scientistsnaukowcy
67
183008
2523
Współpracowaliśmy z egipskimi naukowcami
03:21
to do coringrdzeń work, whichktóry you see here.
68
185531
2839
przy pracach wiertniczych.
03:24
When I say coringrdzeń, it's like icelód coringrdzeń, but insteadzamiast of
69
188370
2654
To jak wiercenie w lodzie,
03:26
layerswarstwy of climateklimat changezmiana you're looking for layerswarstwy of humanczłowiek occupationzawód.
70
191024
3616
ale zamiast warstw zmian klimatycznych,
03:30
And fivepięć metersmetrów down,
71
194640
1801
szukaliśmy śladów ludzkiej egzystencji.
03:32
underneathpod spodem a thickgruby layerwarstwa of mudbłoto,
72
196441
2166
Na głębokości 5 metrów,
pod warstwą błota,
03:34
we founduznany a densegęsty layerwarstwa of potteryceramiki.
73
198607
3326
była zbita warstwa ceramiki.
03:37
What this showsprzedstawia is that at this possiblemożliwy locationLokalizacja
74
201933
2698
W tym miejscu, na głębokości 5 metrów,
03:40
of ItjtawyItjtawy, fivepięć metersmetrów down,
75
204631
1803
mamy warstwy
03:42
we have of layerwarstwa of occupationzawód for severalkilka hundredsto yearslat
76
206434
3057
zawierające dowody, że obszar
zamieszkiwano przez setki lat,
03:45
datingrandki to the MiddleŚrodkowy KingdomBrytania, datingrandki to the exactdokładny periodokres of time
77
209491
2499
w okresie Średniego Państwa,
03:47
we think ItjtawyItjtawy is.
78
211990
1774
w którym prawdopodobnie
istniało Iczi-tawi.
03:49
We alsorównież founduznany work stonekamień --
79
213764
3234
Znaleźliśmy też przedmioty z kamienia,
03:52
carnelianKarneol, quartzkwarc and agateAgat that showsprzedstawia
80
216998
2333
z karneolu, kwarcu i agatu,
które wskazują,
03:55
that there was a jewelersjubilerzy workshopwarsztat here.
81
219331
2034
że był tu warsztat jubilerski.
03:57
These mightmoc not look like much,
82
221365
1349
Może to niewiele,
03:58
but when you think about the mostwiększość commonpospolity stoneskamienie
83
222714
2552
ale wiadomo, że najczęstsze surowce
04:01
used in jewelrybiżuteria from the MiddleŚrodkowy KingdomBrytania,
84
225266
2768
w biżuterii Średniego Państwa
04:03
these are the stoneskamienie that were used.
85
228034
2326
były właśnie takie.
04:06
So, we have a densegęsty layerwarstwa of occupationzawód
86
230360
2472
Warstwa wskazująca na zamieszkanie
04:08
datingrandki to the MiddleŚrodkowy KingdomBrytania at this siteteren.
87
232832
1736
jest datowana na okres Średniego Państwa.
04:10
We alsorównież have evidencedowód of an eliteelita jewelersjubilerzy workshopwarsztat,
88
234568
3121
Istnienie luksusowej biżuterii
04:13
showingseans that whatevercokolwiek was there was a very importantważny cityMiasto.
89
237689
3608
potwierdza, że to niezwykle ważne miasto.
04:17
No ItjtawyItjtawy was here yetjeszcze,
90
241297
1764
Iczi-tawi jeszcze tam nie ma,
04:18
but we're going to be returningpowracający to the siteteren
91
243061
2000
ale zamierzamy tam wrócić,
04:20
in the nearBlisko futureprzyszłość to mapmapa it out.
92
245061
2130
żeby zrobić pomiary obszaru.
04:23
And even more importantlyco ważne,
93
247191
2223
Co więcej, mamy fundusze
04:25
we have fundingfinansowanie to trainpociąg youngmłody EgyptiansEgipcjanie
94
249414
2300
na szkolenie młodych Egipcjan
04:27
in the use of satellitesatelita technologytechnologia
95
251714
2084
w technologii satelitarnej,
04:29
so they can be the oneste makingzrobienie great discoveriesodkrycia as well.
96
253798
3726
żeby on też mogli dokonywać
wielkich odkryć.
04:33
So I wanted to endkoniec with my favoriteulubiony quotezacytować
97
257524
3120
Zakończę moim ulubionym cytatem
04:36
from the MiddleŚrodkowy KingdomBrytania --
98
260644
1686
ze Średniego Państwa,
04:38
it was probablyprawdopodobnie writtenpisemny at the cityMiasto of ItjtawyItjtawy fourcztery thousandtysiąc yearslat agotemu.
99
262330
4293
być może napisanym w Iczi-tawi
4 tysiące lat temu.
04:42
"SharingUdostępnianie knowledgewiedza, umiejętności is the greatestnajwiększy of all callingspowołań.
100
266623
3268
"Dzielenie się wiedzą
to najważniejsze powołanie.
04:45
There's nothing like it in the landwylądować."
101
269891
1851
Nie ma nic ważniejszego na świecie".
04:47
So as it turnsskręca out, TEDTED was not foundedzałożony in 1984 ADAD.
102
271742
6003
Wychodzi na to, że TED nie powstał
w 1984 roku naszej ery.
04:53
(LaughterŚmiech)
103
277745
2115
(Śmiech)
04:55
MakingDokonywanie ideaspomysły actuallytak właściwie startedRozpoczęty in 1984 BCBC
104
279860
5699
Tworzenie idei zaczęło się
w 1984 przed naszą erą,
05:01
at a not-lost-for-longnie lost dla długi cityMiasto, founduznany from abovepowyżej.
105
285559
3262
w mieście zaginionym,
ale już nie na długo.
05:04
It certainlyna pewno putsstawia findingodkrycie seashellsmuszle by the seashorepobrzeże in perspectiveperspektywiczny.
106
288821
4190
Szukanie muszelek na plaży
widać teraz w innym świetle.
05:08
Thank you very much.
107
293011
1786
Bardzo dziękuję.
05:10
(ApplauseAplauz)
108
294797
1856
(Brawa)
05:12
Thank you.
109
296653
1340
Dziękuję.
05:13
(ApplauseAplauz)
110
297993
1500
(Brawa)
Translated by Monika Sulima
Reviewed by Kinga Skorupska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winner
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.

Why you should listen

There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.

In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.

As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective. 

 

More profile about the speaker
Sarah Parcak | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee