TED2008
Tod Machover + Dan Ellsey: Inventing instruments that unlock new music
Tod Machover i Dan Ellsey grają nową muzykę
Filmed:
Readability: 4.1
578,384 views
Tod Machover z MIT Media Lab poświęcił się poszerzaniu możliwości ekspresji muzycznej dla wszystkich, od wirtuozów do amatorów, w najbardziej różnorodnych formach, od opery do gier wideo. Z pomocą kompozytora Dana Ellseya, rzuca nieco światła na przyszłość swoich projektów.
Tod Machover - Composer, inventor
At MIT's Media Lab, Tod Machover creates boundary-breaking new music, often using new instruments and music technologies he has invented. Full bioDan Ellsey - Musician
Dan Ellsey uses Hyperscore music software and a custom-tuned musical "hyperinstrument" to write, perform and conduct his music, and to help others learn how to compose. Full bio
At MIT's Media Lab, Tod Machover creates boundary-breaking new music, often using new instruments and music technologies he has invented. Full bioDan Ellsey - Musician
Dan Ellsey uses Hyperscore music software and a custom-tuned musical "hyperinstrument" to write, perform and conduct his music, and to help others learn how to compose. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
The first idea I'd like to suggest is that we all
0
0
2000
Pierwszą ideą, jaką chciałbym zasugerować jest to, że wszyscy
00:20
love music a great deal. It means a lot to us.
1
2000
3000
bardzo kochamy muzykę. Ona wiele dla nas znaczy.
00:23
But music is even more powerful if you don't just listen to it, but you make it yourself.
2
5000
6000
Ale muzyka ma jeszcze większą moc, jeśli się jej nie tylko słucha, ale też tworzy się ją samemu.
00:29
So, that's my first idea. And we all know about the Mozart effect --
3
11000
3000
Taka jest moja pierwsza myśl. Wszystkim nam znany jest efekt Mozarta,
00:32
the idea that's been around for the last five to 10 years --
4
14000
3000
pomysł, który krążył wśród ludzi przez ostatnie pięć do dziesięciu lat,
00:35
that just by listening to music or by playing music to your baby [in utero],
5
17000
4000
według którego przez samo słuchanie muzyki lub granie muzyki dziecku w łonie matki
00:39
that it'll raise our IQ points 10, 20, 30 percent.
6
21000
4000
można zwiększyć punkty ilorazu inteligencji o 10, 20, 30 procent.
00:43
Great idea, but it doesn't work at all.
7
25000
3000
Świetny pomysł, ale w ogóle się nie sprawdza.
00:46
So, you can't just listen to music, you have to make it somehow.
8
28000
3000
Nie można jedynie słuchać muzyki, trzeba ją też jakoś tworzyć.
00:49
And I'd add to that, that it's not just making it,
9
31000
4000
Dodam, że nie chodzi tylko o tworzenie,
00:53
but everybody, each of us, everybody in the world
10
35000
2000
ale też o to, że każdy z nas, wszyscy ludzie na świecie
00:55
has the power to create and be part of music in a very dynamic way,
11
37000
4000
są zdolni do tworzenia i uczestniczenia w muzyce w bardzo dynamiczny sposób
00:59
and that's one of the main parts of my work.
12
41000
2000
i to jest jedno z głównych założeń mojej pracy.
01:01
So, with the MIT Media Lab, for quite a while now,
13
43000
2000
Pracując z MIT Media Lab już jakiś czas,
01:03
we've been engaged in a field called active music.
14
45000
2000
zaangażowaliśmy się w dziedzinę określaną jako aktywna muzyka.
01:05
What are all the possible ways that we can think of
15
47000
2000
Jakie jesteśmy w stanie wymyślić możliwości
01:07
to get everybody in the middle of a musical experience,
16
49000
3000
wciągnięcia wszystkich w sam środek muzycznego doświadczenia,
01:10
not just listening, but making music?
17
52000
3000
nie tylko przez słuchanie, ale też przez tworzenie muzyki?
01:13
And we started by making instruments for some of the world's greatest performers --
18
55000
3000
Zaczęliśmy od tworzenia instrumentów dla wielkich artystów
01:16
we call these hyperinstruments -- for Yo-Yo Ma, Peter Gabriel, Prince,
19
58000
3000
(nazywamy je "Hiper Instrumentami"), dla Yo-Yo Ma, Petera Gabriela, Prince'a,
01:19
orchestras, rock bands. Instruments where they're all kinds of sensors
20
61000
4000
dla orkiestr, zespołów rockowych. To instrumenty z wszystkimi rodzajami czujników
01:23
built right into the instrument, so the instrument knows how it's being played.
21
65000
3000
wbudowanych w sam instrument, tak aby instrument wiedział jak się na nim gra.
01:26
And just by changing the interpretation and the feeling,
22
68000
3000
I wystarczy zmienić interpretację i wyczucie,
01:29
I can turn my cello into a voice, or into a whole orchestra,
23
71000
3000
żebym mógł zmienić swoją wiolonczelę w głos, albo w całą orkiestrę,
01:32
or into something that nobody has ever heard before.
24
74000
3000
albo w coś, czego nikt wcześniej nie słyszał.
01:35
When we started making these, I started thinking, why can't we make
25
77000
2000
Gdy zaczęliśmy to produkować, zacząłem się zastanawiać, dlaczego nie możemy
01:37
wonderful instruments like that for everybody,
26
79000
2000
tworzyć takich wspaniałych instrumentów dla wszystkich,
01:39
people who aren't fantastic Yo-Yo Mas or Princes?
27
81000
4000
dla ludzi, którzy nie są fantastycznymi Yo-Yo Ma'mi czy Prince'ami?
01:43
So, we've made a whole series of instruments.
28
85000
2000
Stworzyliśmy więc całą serię instrumentów.
01:45
One of the largest collections is called the Brain Opera.
29
87000
3000
Jedna z największych kolekcji nazywa się Brain Opera (Opera Mózgowa).
01:48
It's a whole orchestra of about 100 instruments,
30
90000
2000
To cała orkiestra, złożona z ok. 100 instrumentów,
01:50
all designed for anybody to play using natural skill.
31
92000
3000
zaprojektowanych tak, żeby każdy mógł na nich grać dzięki naturalnym umiejętnościom.
01:53
So, you can play a video game, drive through a piece of music,
32
95000
3000
Można więc grać w grę wideo, przechodzić przez utwór muzyczny,
01:56
use your body gesture to control huge masses of sound,
33
98000
3000
używać gestów do kontrolowania wielkich zasobów dźwięku,
01:59
touch a special surface to make melodies, use your voice to make a whole aura.
34
101000
5000
dotykać specjalnej powierzchni, aby tworzyć melodie, używać głosu, aby tworzyć całe aury.
02:04
And when we make the Brain Opera, we invite the public to come in,
35
106000
2000
I kiedy tworzymy Brain Opera, zapraszamy wszystkich
02:06
to try these instruments and then collaborate with us
36
108000
3000
do wypróbowania tych instrumentów, a potem do współpracy
02:09
to help make each performance of the Brain Opera.
37
111000
1000
i do pomocy w tworzeniu każdego występu Brain Opera.
02:10
We toured that for a long time. It is now permanently in Vienna,
38
112000
3000
Po długim okresie tras koncertowych projekt osiadł w Wiedniu,
02:13
where we built a museum around it.
39
115000
2000
gdzie wybudowaliśmy poświęcone mu muzeum.
02:15
And that led to something which you probably do know.
40
117000
3000
Doprowadziło to do czegoś, co pewnie znacie.
02:18
Guitar Hero came out of our lab,
41
120000
1000
Guitar Hero powstało w naszym laboratorium,
02:19
and my two teenage daughters and most of the students at the MIT Media Lab
42
121000
3000
a moje dwie nastoletnie córki i większość studentów MIT Media Lab
02:22
are proof that if you make the right kind of interface,
43
124000
3000
dowiedli, że jeśli stworzy się odpowiedni interfejs,
02:25
people are really interested in being in the middle of a piece of music,
44
127000
4000
ludzie naprawdę zechcą być wewnątrz utworu muzycznego
02:29
and playing it over and over and over again.
45
131000
3000
i grać go raz po raz.
02:32
So, the model works, but it's only the tip of the iceberg,
46
134000
3000
Tak więc ten model działa, ale to tylko wierzchołek góry lodowej,
02:35
because my second idea is that it's not enough just to want
47
137000
3000
ponieważ według mojej drugiej idei nie wystarczy jedynie chcieć
02:38
to make music in something like Guitar Hero.
48
140000
3000
tworzyć muzykę w czymś takim jak Guitar Hero.
02:41
And music is very fun, but it's also transformative.
49
143000
3000
Muzyka daje radość, ale ma też moc zmieniania świata.
02:44
It's very, very important.
50
146000
1000
To naprawdę ważne.
02:45
Music can change your life, more than almost anything.
51
147000
3000
Muzyka może zmienić wasze życie bardziej niż prawie wszystko inne.
02:48
It can change the way you communicate with others,
52
150000
2000
Może zmienić sposób, w jaki porozumiewacie się z innymi,
02:50
it can change your body, it can change your mind. So, we're trying
53
152000
3000
może zmienić wasze ciało i wasz umysł. Więc próbujemy
02:53
to go to the next step of how you build on top of something like Guitar Hero.
54
155000
4000
przejść do następnego etapu budowania na podstawie czegoś takiego jak Guitar Hero.
02:57
We are very involved in education. We have a long-term project
55
159000
3000
Jesteśmy bardzo zaangażowani w edukację. Mamy długoterminowy projekt
03:00
called Toy Symphony, where we make all kinds of instruments that are also addictive,
56
162000
4000
zatytułowany Toy Symphony (Symfonia Zabawek), gdzie tworzymy wiele wciągających instrumentów,
03:04
but for little kids, so the kids will fall in love with making music,
57
166000
4000
tyle że dla dzieci, aby mogły pokochać tworzenie muzyki,
03:08
want to spend their time doing it, and then will demand to know how it works,
58
170000
3000
chcieć spędzać w ten sposób czas, poczuć potrzebę poznania jej struktury,
03:11
how to make more, how to create. So, we make squeezy instruments,
59
173000
3000
by móc tworzyć jeszcze wiecej. Więc produkujemy instrumenty do ściskania,
03:14
like these Music Shapers that measure the electricity in your fingers,
60
176000
4000
jak te Music Shapers, które mierzą elektryczność w waszych palcach,
03:18
Beatbugs that let you tap in rhythms -- they gather your rhythm,
61
180000
3000
Beat Bugs, pozwalające na wystukiwanie rytmu - pobierają wasz rytm
03:21
and like hot potato, you send your rhythm to your friends,
62
183000
2000
i możecie posłać wasz rytm do przyjaciół, jak piłkę,
03:23
who then have to imitate or respond to what your doing --
63
185000
3000
a oni muszą wtedy powtórzyć lub odpowiedzieć na to, co robicie -
03:26
and a software package called Hyperscore, which lets anybody use lines and color
64
188000
4000
czy pakiet programów o nazwie Hyperscore, który pozwala każdemu na użycie linii i barw
03:30
to make quite sophisticated music. Extremely easy to use, but once you use it,
65
192000
4000
w tworzeniu dość złożonej muzyki. Bardzo łatwy w obsłudze, ale gdy się go użyje,
03:34
you can go quite deep -- music in any style. And then, by pressing a button,
66
196000
4000
można zajść daleko - muzyka w dowolnym stylu. A potem, po naciśnięciu guzika,
03:38
it turns into music notation so that live musicians can play your pieces.
67
200000
6000
przekształca się to w partyturę, dzięki czemu prawdziwi muzycy mogą grać wasze utwory.
03:44
We've had good enough, really, very powerful effects with kids
68
206000
3000
Osiągnęliśmy dobre, znaczące efekty w pracy z dziećmi
03:47
around the world, and now people of all ages, using Hyperscore.
69
209000
3000
na całym świecie, a teraz także z ludźmi w każdym wieku używającymi Hyperscore.
03:50
So, we've gotten more and more interested in using these kinds of creative activities
70
212000
4000
Zaczęliśmy się więc interesować jeszcze bardziej użyciem tego typu twórczych zajęć
03:54
in a much broader context, for all kinds of people
71
216000
2000
w dużo szerszym kontekście, dla wszystkich ludzi,
03:56
who don't usually have the opportunity to make music.
72
218000
3000
którzy zwykle nie mają możliwości tworzenia muzyki.
03:59
So, one of the growing fields that we're working on
73
221000
1000
Jedną z rozwijających się dziedzin, nad którymi pracujemy
04:00
at the Media Lab right now is music, mind and health.
74
222000
3000
obecnie w Media Lab jest muzyka, umysł i zdrowie.
04:03
A lot of you have probably seen Oliver Sacks' wonderful new book called
75
225000
3000
Wielu z was zna pewnie doskonałą książkę Oliviera Sacksa pod tytułem
04:06
"Musicophilia". It's on sale in the bookstore. It's a great book.
76
228000
4000
"Musicophilia" ("Muzykofilia"), dostępną w księgarniach. To świetna książka.
04:10
If you haven't seen it, it's worth reading. He's a pianist himself,
77
232000
2000
Jeśli jeszcze jej nie czytaliście, to naprawdę warto. Autor sam jest pianistą
04:12
and he details his whole career of looking at and observing
78
234000
4000
i zdradza szczegóły całej swojej kariery, związane z patrzeniem i z obserwacją
04:16
incredibly powerful effects that music has had on peoples' lives in unusual situations.
79
238000
5000
niesamowicie silnego wpływu muzyki na życie ludzi w niezwyczajnych okolicznościach.
04:21
So we know, for instance, that music is almost always the last thing
80
243000
3000
Wiemy więc, przykładowo, że muzyka jest prawie zawsze ostatnią rzeczą,
04:24
that people with advanced Alzheimer's can still respond to.
81
246000
4000
na jaką ludzie z postępującą chorobą Alzheimera mogą wciąż reagować.
04:28
Maybe many of you have noticed this with loved ones,
82
250000
2000
Być może wielu z was zauważyło to u swoich bliskich,
04:30
you can find somebody who can't recognize their face in the mirror,
83
252000
2000
możecie znaleźć kogoś, kto nie potrafi rozpoznać własnego odbicia w lustrze,
04:32
or can't tell anyone in their family, but you can still find a shard of music
84
254000
3000
ani skojarzyć kogokolwiek ze swojej rodziny, ale i tak można znaleźć fragment muzyki,
04:35
that that person will jump out of the chair and start singing. And with that
85
257000
4000
przy którym taka osoba wstanie z krzesła i zacznie śpiewać. I w ten sposób
04:39
you can bring back parts of people's memories and personalities.
86
261000
2000
można przywrócić ludziom część wspomnień i osobowości.
04:41
Music is the best way to restore speech to people who have lost it through strokes,
87
263000
4000
Muzyka najlepiej przywraca mowę ludziom, którzy stracili ją przez wylew,
04:45
movement to people with Parkinson's disease.
88
267000
2000
a ludziom z chorobą Parkinsona - ruch.
04:47
It's very powerful for depression, schizophrenia, many, many things.
89
269000
4000
Działa bardzo silnie na depresję, schizofrenię i wiele innych schorzeń.
04:51
So, we're working on understanding those underlying principles
90
273000
2000
Pracujemy więc nad zrozumieniem tych ukrytych zasad,
04:53
and then building activities which will let music really improve people's health.
91
275000
4000
a następnie nad zajęciami, które pozwolą na faktyczne poprawienie zdrowia ludzi przez muzykę.
04:57
And we do this in many ways. We work with many different hospitals.
92
279000
3000
Robimy to na wiele sposobów. Współpracujemy z różnymi szpitalami.
05:00
One of them is right near Boston, called Tewksbury Hospital.
93
282000
3000
Jeden z nich jest tuż obok Bostonu, nazywa się Tewksbury Hospital.
05:03
It's a long-term state hospital, where several years ago
94
285000
2000
To państwowy szpital długoterminowy, w którym parę lat temu
05:05
we started working with Hyperscore and patients with physical and mental disabilities.
95
287000
4000
zaczęliśmy używać Hyperscore w pracy z pacjentami niepełnosprawnymi fizycznie i umysłowo.
05:09
This has become a central part of the treatment at Tewksbury hospital,
96
291000
4000
Stało się to centralnym elementem leczenia w szpitalu w Tewskbury,
05:13
so everybody there clamors to work on musical activities.
97
295000
4000
więc każdy tam domaga się zajęć muzycznych.
05:17
It's the activity that seems to accelerate people's treatment the most
98
299000
4000
To właśnie aktywne zajęcia wydają się najlepiej przyspieszać leczenie.
05:21
and it also brings the entire hospital together as a kind of musical community.
99
303000
4000
To również łączy wszystkich w szpitalu w coś w rodzaju muzycznej wspólnoty.
05:25
I wanted to show you a quick video of some of this work before I go on.
100
307000
4000
Chciałem pokazać wam krótki film o części tej pracy, zanim przejdę dalej.
06:10
Video: They're manipulating each other's rhythms.
101
352000
2000
Film: Oni manipulują nawzajem swoimi rytmami.
06:12
It's a real experience, not only to learn how to play and listen to rhythms,
102
354000
4000
To prawdziwe doświadczenie, nie tylko uczyć się grania i słuchania rytmów,
06:16
but to train your musical memory and playing music in a group.
103
358000
5000
ale też trenować pamięć muzyczną i grać muzykę w grupie.
06:21
To get their hands on music, to shape it themselves, change it,
104
363000
4000
Brać muzykę w swoje ręce, kształtować ją samodzielnie, zmieniać ją,
06:25
to experiment with it, to make their own music.
105
367000
2000
eksperymentować z nią, tworzyć własną muzykę.
06:27
So Hyperscore lets you start from scratch very quickly.
106
369000
4000
Tak więc Hyperscore pozwala wam zacząć od zera bardzo szybko.
06:38
Everybody can experience music in a profound way,
107
380000
2000
Każdy może dogłębnie doświadczyć muzyki,
06:40
we just have to make different tools.
108
382000
2000
musimy tylko opracować różne narzędzia.
06:59
The third idea I want to share with you is that music, paradoxically,
109
401000
6000
Trzecia idea, którą chcę się z wami podzielić głosi, że muzyka paradoksalnie
07:05
I think even more than words, is one of the very best ways we have
110
407000
3000
chyba jeszcze bardziej niż słowa, służy nam jako najlepszy sposób
07:08
of showing who we really are. I love giving talks, although
111
410000
4000
pokazywania, kim naprawdę jesteśmy. Uwielbiam dawać wykłady, chociaż,
07:12
strangely I feel more nervous giving talks than playing music.
112
414000
2000
co dziwne, jestem bardziej podenerwowany kiedy to robię niż kiedy gram muzykę.
07:14
If I were here playing cello, or playing on a synth, or sharing my music with you,
113
416000
3000
Gdybym grał tutaj na wiolonczeli lub na syntezatorze, albo gdybym dzielił się z wami moją muzyką,
07:17
I'd be able to show things about myself that I can't tell you in words,
114
419000
5000
byłbym w stanie pokazać wam to, co jest we mnie, a czego nie mogę wyrazić słowami,
07:22
more personal things, perhaps deeper things.
115
424000
3000
rzeczy bardziej osobiste, być może głębsze.
07:25
I think that's true for many of us, and I want to give you two examples
116
427000
3000
Myślę, że to odnosi się do wielu z nas i chcę wam podać dwa przykłady
07:28
of how music is one of the most powerful interfaces we have,
117
430000
3000
na to, że muzyka jest jednym z najpotężniejszych posiadanych przez nas łączników
07:31
from ourselves to the outside world.
118
433000
2000
między nami a światem zewnętrznym.
07:33
The first is a really crazy project that we're building right now, called
119
435000
4000
Pierwszy przykład to naprawdę szalony projekt, nad którym teraz pracujemy, zatytułowany
07:37
Death and the Powers. And it's a big opera,
120
439000
2000
"Death and the Powers" (Śmierć i Siły). To wielka opera,
07:39
one of the larger opera projects going on in the world right now.
121
441000
4000
jeden z większych projektów operowych obecnie na świecie.
07:43
And it's about a man, rich, successful, powerful, who wants to live forever.
122
445000
5000
Opowiada o człowieku bogatym, odnoszącym sukcesy, potężnym, który chce żyć wiecznie.
07:48
So, he figures out a way to download himself into his environment,
123
450000
2000
Odkrywa więc sposób na zapisanie siebie samego w swoim otoczeniu,
07:50
actually into a series of books.
124
452000
3000
dokładniej w serii książek.
07:53
So this guy wants to live forever, he downloads himself into his environment.
125
455000
3000
Czyli ten facet chce żyć wiecznie, zapisuje siebie samego w swoim otoczeniu.
07:56
The main singer disappears at the beginning of the opera
126
458000
4000
Śpiewak grający główną rolę znika na początku opery,
08:00
and the entire stage becomes the main character. It becomes his legacy.
127
462000
4000
a cała scena staje się głównym bohaterem. Staje się jego spuścizną.
08:04
And the opera is about what we can share, what we can pass on to others,
128
466000
3000
Opera opowiada o tym, czym możemy się dzielić, co możemy przekazać innym,
08:07
to the people we love, and what we can't.
129
469000
2000
ludziom, których kochamy, a czego nie możemy.
08:09
Every object in the opera comes alive and is a gigantic music instrument,
130
471000
4000
Każdy element opery ożywa i jest gigantycznym instrumentem muzycznym,
08:13
like this chandelier. It takes up the whole stage. It looks like a chandelier,
131
475000
3000
na przykład ten żyrandol. Zajmuje całą scenę. Wygląda jak żyrandol,
08:16
but it's actually a robotic music instrument.
132
478000
2000
ale tak naprawdę to zautomatyzowany instrument muzyczny.
08:18
So, as you can see in this prototype, gigantic piano strings,
133
480000
4000
Jak więc widzicie w tym prototypie, są też gigantyczne struny fortepianu,
08:22
each string is controlled with a little robotic element --
134
484000
3000
z których każdą kontroluje mały zautomatyzowany element -
08:25
either little bows that stroke the strings, propellers that tickle the strings,
135
487000
5000
albo małe smyczki przesuwające się po strunach, albo śmigła, które muskają struny,
08:30
acoustic signals that vibrate the strings. We also have an army of robots on stage.
136
492000
5000
czy sygnały akustyczne, które wprawiają struny w wibracje. Mamy też na scenie armię robotów.
08:35
These robots are the kind of the intermediary between the main character, Simon Powers,
137
497000
4000
Roboty te są kimś w rodzaju pośredników między głównym bohaterem, Simonem Powersem,
08:39
and his family. There are a whole series of them, kind of like a Greek chorus.
138
501000
4000
a jego rodziną. Występują całą serią, trochę jak grecki chór.
08:43
They observe the action. We've designed these square robots that we're testing right now
139
505000
5000
Obserwują akcję. Zaprojektowaliśmy te kwadratowe roboty, które teraz testujemy
08:48
at MIT called OperaBots. These OperaBots follow my music.
140
510000
3000
w MIT, nazwane OperaBots. Podążają za moją muzyką.
08:51
They follow the characters. They're smart enough, we hope,
141
513000
3000
Podążają za postaciami. Są, miejmy nadzieję, dość mądre,
08:54
not to bump into each other. They go off on their own.
142
516000
3000
żeby nie wpadać na siebie. Wyłączają się same.
08:57
And then they can also, when you snap, line up exactly the way you'd like to.
143
519000
6000
A potem mogą też, kiedy się pstryknie, ustawić się dokładnie tak jak chcecie.
09:03
Even though they're cubes, they actually have a lot of personality.
144
525000
2000
Chociaż to tylko sześciany, mają niezłą osobowość.
09:12
The largest set piece in the opera is called The System. It's a series of books.
145
534000
4000
Największy element scenografii w operze nazywa się "System". To seria książek.
09:16
Every single book is robotic, so they all move, they all make sound,
146
538000
4000
Każda książka jest zautomatyzowana, więc wszystkie się ruszają, wszystkie wydają dźwięki,
09:20
and when you put them all together, they turn into these walls,
147
542000
4000
a kiedy zbierze się je razem, zmieniają się w te ściany,
09:24
which have the gesture and the personality of Simon Powers. So he's disappeared,
148
546000
5000
które posiadają gesty i osobowość Simona Powersa. Więc on zniknął,
09:29
but the whole physical environment becomes this person.
149
551000
3000
ale całe jego fizyczne otoczenie staje się jego osobą.
09:32
This is how he's chosen to represent himself.
150
554000
3000
Taką postać postanowił przyjąć.
09:35
The books also have high-packed LEDs on the spines. So it's all display.
151
557000
7000
Książki posiadają też mocno naładowane diody na grzbietach. Chodzi o pokaz.
09:42
And here's the great baritone James Maddalena as he enters The System.
152
564000
4000
A to wielki baryton, James Maddalena, wstępujący do systemu.
09:46
This is a sneak preview.
153
568000
1000
To krótka zapowiedź.
10:11
This premieres in Monaco -- it's in September 2009. If by any chance you can't make it,
154
593000
5000
Premiera będzie w Monako, we wrześniu 2009 roku. Jeśli nie uda się wam tam być,
10:16
another idea with this project -- here's this guy building his legacy
155
598000
3000
oto kolejny pomysł związany z tym projektem. Mamy tego gościa budującego swoją spuściznę
10:19
through this very unusual form, through music and through the environment.
156
601000
4000
w tej bardzo nietypowej formie, w muzyce i w otoczeniu.
10:23
But we're also making this available both online and in public spaces,
157
605000
4000
Ale udostępniamy to także zarówno w sieci, jak i w przestrzeni publicznej,
10:27
as a way of each of us to use music and images from our lives
158
609000
4000
jako sposób, w jaki każdy z nas może używać muzyki i obrazów z naszego życia,
10:31
to make our own legacy or to make a legacy of someone we love.
159
613000
3000
aby tworzyć własną spuściznę, lub aby tworzyć spuściznę ukochanej osoby.
10:34
So instead of being grand opera, this opera will turn into what we're
160
616000
3000
Więc zamiast stać się Wielką Operą, ta opera stanie się czymś,
10:37
thinking of as personal opera.
161
619000
2000
co uważamy za taką właśnie osobistą operę.
10:39
And, if you're going to make a personal opera, what about a personal instrument?
162
621000
2000
A jeśli zamierzacie stworzyć osobistą operę, co powiecie na osobisty instrument?
10:41
Everything I've shown you so far -- whether it's a hyper-cello for Yo-Yo Ma
163
623000
3000
Wszystko, co wam do tej pory pokazałem - czy to hiper wiolonczela dla Yo-Yo Ma,
10:44
or squeezy toy for a child -- the instruments stayed the same and are valuable
164
626000
5000
czy ściskana zabawka dla dziecka - te instrumenty są niezmienne i wartościowe
10:49
for a certain class of person: a virtuoso, a child.
165
631000
3000
dla danej kategorii - człowieka, wirtuoza, dziecka.
10:52
But what if I could make an instrument that could be adapted
166
634000
3000
A jeśli mógłbym stworzyć instrument, który można dostosować
10:55
to the way I personally behave, to the way my hands work,
167
637000
4000
do mojego osobistego zachowania, do pracy moich rąk,
10:59
to what I do very skillfully, perhaps, to what I don't do so skillfully?
168
641000
3000
do tego, w czym jestem dobry i może do tego, w czym radzę sobie gorzej?
11:02
I think that this is the future of interface, it's the future of music, the future of instruments.
169
644000
5000
Taka jest chyba przyszłość interfejsu, przyszłość muzyki, przyszłość instrumentów.
11:07
And I'd like now to invite two very special people on the stage,
170
649000
3000
A teraz chciałbym zaprosić na scenę dwóch wyjątkowych ludzi,
11:10
so that I can give you an example of what personal instruments might be like.
171
652000
6000
aby podać wam przykład tego, jak mogą wyglądać instrumenty osobiste.
11:16
So, can you give a hand to Adam Boulanger, Ph.D. student from
172
658000
5000
Powitajcie więc Adama Boulangera, doktoranta
11:21
the MIT Media Lab, and Dan Ellsey. Dan,
173
663000
7000
z MIT Media Lab i Dana Ellseya. Dan,
11:28
thanks to TED and to Bombardier Flexjet, Dan is here with us today
174
670000
7000
dzięki TED i dzięki Bombardier Flexjet, przyjechał dziś do nas
11:35
all the way from Tewksbury. He's a resident at Tewksbury Hospital.
175
677000
4000
aż z Tewksbury. Jest pacjentem Tewksbury Hospital.
11:39
This is by far the farthest he's strayed from Tewksbury Hospital, I can tell you that,
176
681000
4000
To zdecydowanie jego najdalsza podróż od Tewksbury Hospital, tego możecie być pewni,
11:43
because he's motivated to meet with you today and show you his own music.
177
685000
5000
ponieważ jest on zmotywowany do spotkania dzisiaj z wami i do zaprezentowania wam własnej muzyki.
11:48
So, first of all, Dan, do you want to say hi to everyone and tell everyone who you are?
178
690000
4000
Dan, na początek, może przywitasz się ze wszystkimi i przedstawisz się wszystkim?
11:57
Dan Ellsey: Hello. My name is Dan Ellsey. I am 34 years old and I have cerebral palsy.
179
699000
8000
Dan Ellsey: Cześć. Nazywam się Dan Ellsey. Mam 34 lata i cierpię na porażenie mózgowe.
12:05
I have always loved music and I am excited to be able to conduct
180
707000
6000
Zawsze uwielbiałem muzykę i jestem podekscytowany tym, że mogę dyrygować
12:11
my own music with this new software.
181
713000
2000
własną muzyką dzięki temu nowemu programowi.
12:15
Tod Machover: And we're really excited to have you here, really Dan. (Applause)
182
717000
11000
Tod Machover: A my jesteśmy naprawdę podekscytowani tym, że tu jesteś, naprawdę, Dan. (Aplauz)
12:26
So we met Dan about three years ago, three and a half years ago,
183
728000
3000
Poznaliśmy Dana jakieś trzy, trzy i pół roku temu,
12:29
when we started working at Tewksbury. Everybody we met there was fantastic,
184
731000
5000
kiedy zaczęliśmy pracę w Tewksbury. Wszyscy, których tam spotkaliśmy byli wspaniali,
12:34
did fantastic music. Dan had never made music before, and it turned out
185
736000
5000
tworzyli wspaniałą muzykę. Dan nigdy wcześniej nie tworzył muzyki, ale okazało się,
12:39
he was really fantastic at it. He's a born composer.
186
741000
7000
że jest w tym naprawdę świetny. To urodzony kompozytor.
12:46
He's very shy, too.
187
748000
3000
Jest też bardzo nieśmiały.
12:49
So, turned out he's a fantastic composer, and over the last few years has been
188
751000
4000
Więc okazało się, że to świetny kompozytor i od kilku ostatnich lat
12:53
a constant collaborator of ours. He has made many, many pieces.
189
755000
3000
stale z nami współpracuje. Skomponował bardzo wiele utworów.
12:56
He makes his own CDs. Actually, he is quite well known in the Boston area --
190
758000
3000
Nagrywa swoją płytę. Tak się składa, że w okolicach Bostonu jest dość znany,
12:59
mentors people at the hospital and children, locally, in how to make their own music.
191
761000
4000
uczy pacjentów szpitala i miejscowe dzieci jak tworzyć własną muzykę.
13:03
And I'll let Adam tell you. So, Adam is a Ph.D. student at MIT, an expert in music
192
765000
5000
Adam powie wam więcej. Adam jest doktorantem w MIT, ekspertem od muzyki,
13:08
technology and medicine. And Adam and Dan have become close collaborators.
193
770000
5000
technologii i medycyny. Adam i Dan blisko ze sobą współpracują.
13:13
What Adam's been working on for this last period is not only how to have Dan
194
775000
4000
Przez ostatni okres czasu Adam pracował nie tylko nad tym, żeby Dan
13:17
be able easily to make his own pieces,
195
779000
3000
był w stanie łatwo komponować swoje utwory,
13:20
but how he can perform his piece using this kind of personal instrument.
196
782000
3000
ale też nad tym, żeby mógł wykonać swój utwór przy pomocy tego osobistego instrumentu.
13:23
So, you want to say a little bit about how you guys work?
197
785000
2000
W takim razie może opowiesz trochę o tym jak wygląda wasza praca?
13:25
Adam Boulanger: Yes. So, Tod and I entered into a discussion
198
787000
3000
Adam Boulanger: Tak. Więc Tod i ja zaczęliśmy dyskutować
13:28
following the Tewksbury work and it was really about how Dan is an expressive
199
790000
4000
w związku z pracą w Tewksbury i skupiliśmy się na tym, że Dan jest osobą
13:32
person, and he's an intelligent and creative person. And it's in his face,
200
794000
5000
ekspresywną, osobą inteligentną i kreatywną. Można to zauważyć na jego twarzy,
13:37
it's in his breathing, it's in his eyes. How come he can't perform
201
799000
3000
w jego oddechu, w jego oczach. Dlaczego nie może wykonać
13:40
one of his pieces of music? That's our responsibility, and it doesn't make sense.
202
802000
4000
któregoś ze swoich utworów muzycznych? Musimy robić to za niego, a to bez sensu.
13:44
So we started developing a technology that will allow him with nuance,
203
806000
3000
Zaczęliśmy więc opracowywać technologię, która pozwoliłaby mu ze szczegółami,
13:47
with precision, with control, and despite his physical disability, to be able to do that,
204
809000
5000
z precyzją, z kontrolą i pomimo niepełnosprawności, móc to robić,
13:52
to be able to perform his piece of music.
205
814000
3000
móc wykonać swój utwór muzyczny.
13:55
So, the process and the technology --
206
817000
2000
Jeśli chodzi o proces i o technologię,
13:57
basically, first we needed an engineering solution. So, you know,
207
819000
3000
przede wszystkim na początek potrzebujemy rozwiązania technicznego.
14:00
we have a FireWire camera, it looked at an infrared pointer.
208
822000
3000
Mamy więc kamerę FireWire, skierowaną na wskaźnik podczerwieni.
14:03
We went with the type of gesture metaphor that Dan was already used to
209
825000
4000
Pracowaliśmy z rodzajem metafory gestów, do której już się przyzwyczaił
14:07
with his speaking controller.
210
829000
4000
przez swój kontroler mowy.
14:11
And this was actually the least interesting part of the work, you know,
211
833000
3000
To była właściwie najmniej interesująca część pracy, wiecie,
14:14
the design process. We needed an input; we needed continuous tracking;
212
836000
3000
proces projektowania. Potrzebowaliśmy danych wejściowych, potrzebowaliśmy ciągłego śledzenia.
14:17
in the software, we look at the types of shapes he's making.
213
839000
3000
Program obserwowałby tworzone przez niego kształty.
14:20
But, then was the really interesting aspect of the work, following the engineering part,
214
842000
4000
Ale po części technicznej przyszedł czas na naprawdę interesujący aspekt pracy,
14:24
where, basically, we're coding over Dan's shoulder at the hospital
215
846000
3000
w którym, upraszczając, kodujemy ruchy Dana,
14:27
extensively to figure out, you know, how does Dan move?
216
849000
3000
żeby dokładnie określić, wiecie, jak się porusza.
14:30
What's useful to him as an expressive motion?
217
852000
2000
Co jest dla niego użyteczne jako ruch ekspresyjny?
14:32
You know, what's his metaphor for performance?
218
854000
3000
Jaka jest jego metafora wykonania utworu?
14:35
What types of things does he find
219
857000
2000
Jakie rzeczy uważa za
14:37
important to control and convey in a piece of music?
220
859000
2000
istotne do kontrolowania i przekazania w utworze?
14:39
So all the parameter fitting, and really the technology
221
861000
4000
Tak więc dopasowanie parametrów i cała technologia
14:43
was stretched at that point to fit just Dan.
222
865000
3000
były w tym momencie ukształtowane tak, żeby pasować do Dana
14:46
And, you know, I think this is a perspective shift. It's not that our technologies --
223
868000
6000
I, wiecie, sądzę, że to taka zmiana perspektywy. Nie chodzi tylko o technologie,
14:52
they provide access, they allow us to create pieces of creative work.
224
874000
4000
o to, że zapewniają dostęp, że pozwalają nam na tworzenie dzieł.
14:56
But what about expression? What about that moment when an artist delivers
225
878000
3000
A co z ekspresją? Co z tą chwilą, gdy artysta przekazuje
14:59
that piece of work? You know, do our technologies allow us to express?
226
881000
4000
to dzieło? Czy nasze technologie dają nam możliwość ekspresji?
15:03
Do they provide structure for us to do that? And, you know, that's a personal relationship
227
885000
4000
Czy mamy potrzebne do tego struktury? I to jest osobisty stosunek
15:07
to expression that is lacking in the technological sphere. So, you know,
228
889000
4000
do ekspresji, którego brakuje w sferach technologicznych.
15:11
with Dan, we needed a new design process, a new engineering process
229
893000
3000
W przypadku Dana potrzebowaliśmy nowego procesu projektowego i technicznego,
15:14
to sort of discover his movement and his path to expression that allow him to perform.
230
896000
5000
aby jakoś poznać jego ruch i jego drogę do ekspresji, która pozwala mu wykonywać utwory.
15:19
And so that's what we'll do today.
231
901000
2000
I to właśnie dziś zrobimy.
15:21
TM: So let's do it. So Dan do you want to tell everyone
232
903000
2000
TM: A więc zaczynajmy. Dan, może powiesz wszystkim
15:23
about what you're going to play now?
233
905000
2000
co teraz zagrasz?
15:31
DE: This is "My Eagle Song."
234
913000
2000
DE: To utwór "My Eagle Song" ("Moja Orla Piosenka")
15:35
TM: So Dan is going to play a piece of his, called "My Eagle Song".
235
917000
3000
TM: A więc Dan wykona własny utwór pod tytułem "My Eagle Song".
15:38
In fact, this is the score for Dan's piece,
236
920000
2000
A to jest zapis utworu Dana,
15:40
completely composed by Dan in Hyperscore.
237
922000
3000
skomponowanego w całości przez Dana w Hyperscore.
15:43
So he can use his infrared tracker to go directly into Hyperscore.
238
925000
5000
Dan może używać czujnika podczerwieni, żeby dotrzeć prosto do Hyperscore.
15:48
He's incredibly fast at it, too, faster than I am, in fact.
239
930000
3000
Jest w tym niesamowicie szybki, właściwie to szybszy ode mnie.
15:51
(Laughter)
240
933000
2000
(śmiech)
15:55
TM: He's really modest, too.
241
937000
2000
TM: I jest do tego naprawdę skromny.
15:58
So he can go in Hyperscore. You start out by making melodies and rhythms.
242
940000
6000
Czyli może włączyć Hyperscore. Zaczyna się od tworzenia melodii i rytmów.
16:04
He can place those exactly where he wants.
243
946000
2000
Może je porozmieszczać dokładnie tam gdzie chce.
16:06
Each one gets a color. He goes back into the composition window,
244
948000
3000
Każdy element dostaje kolor, wraca do okna kompozycji,
16:09
draws the lines, places everything the way he wants to. Looking at the Hyperscore,
245
951000
5000
rozrysowuje linie, rozmieszcza wszystko tak jak chce. Patrząc na Hyperscore,
16:14
you can see it also, you can see where the sections are,
246
956000
3000
wy też możecie to zobaczyć, możecie zobaczyć gdzie są sekcje,
16:17
something might continue for a while, change, get really crazy and then end
247
959000
5000
coś może trwać przez chwilę, zmieniać się, nabrać szaleńczego tempa i skończyć się
16:22
up with a big bang at the end.
248
964000
3000
wielkim wybuchem.
16:25
So that's the way he made his piece, and as Adam says,
249
967000
3000
W taki właśnie sposób stworzył ten utwór i, jak mówi Adam,
16:28
we then figured out the best way to have him perform his piece.
250
970000
7000
znaleźliśmy wtedy najlepszy sposób, żeby mógł wykonać swój utwór.
16:35
It's going to be looked at by this camera, analyze his movements,
251
977000
3000
Utwór będzie obserwowany przez tą kamerę, będzie analizował jego ruchy,
16:38
it's going to let Dan bring out all the different aspects of his music that he wants to.
252
980000
4000
pozwoli Danowi ukazać wszystkie różnorodne aspekty muzyki, którą chce pokazać.
16:42
And you're also going to notice a visual on the screen.
253
984000
3000
Zobaczycie także wizualizację na ekranie.
16:45
We asked one of our students to look at what the camera is measuring.
254
987000
6000
Poprosiliśmy naszego studenta, aby patrzył na to, co mierzy kamera.
16:51
But instead of making it very literal, showing you exactly
255
993000
3000
Ale zamiast dosłowności i pokazywania wam dokładnie
16:54
the camera tracing, we turned it into a graphic that shows you the basic
256
996000
5000
ścieżki kamery, zmieniliśmy to w grafikę, która pokaże wam podstawowy
16:59
movement, and shows the way it's being analyzed.
257
1001000
4000
ruch i sposób jego analizowania.
17:03
I think it gives an understanding of how we're picking out movement from what
258
1005000
4000
Myślę, że to daje pojęcie o tym jak wybieramy ruchy w tym,
17:07
Dan's doing, but I think it will also show you, if you look at that movement,
259
1009000
4000
co robi Dan, ale sądzę, że to także pokaże wam,
17:11
that when Dan makes music, his motions are very purposeful, very precise,
260
1013000
7000
że kiedy Dan tworzy muzykę, jego ruchy są bardzo celowe, bardzo precyzyjne,
17:18
very disciplined and they're also very beautiful.
261
1020000
3000
bardzo zdyscyplinowane, a także bardzo piękne.
17:21
So, in hearing this piece, as I mentioned before, the most important thing is
262
1023000
5000
W słuchaniu tego utworu, jak już wspomniałem, najważniejsze jest to,
17:26
the music's great, and it'll show you who Dan is.
263
1028000
3000
że muzyka jest wspaniała i że pokaże wam kim jest Dan.
17:29
So, are we ready Adam?
264
1031000
2000
A więc, możemy zaczynać, Adam?
17:31
AB: Yeah.
265
1033000
2000
AB: Tak.
17:33
TM: OK, now Dan will play his piece "My Eagle Song" for you.
266
1035000
4000
TM: OK, teraz Dan wykona dla was swój utwór "My Eagle Song"
20:01
(Applause)
267
1183000
24000
(Aplauz)
20:25
TM: Bravo.
268
1207000
2000
TM: Brawo
20:27
(Applause)
269
1209000
9000
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKERS
Tod Machover - Composer, inventorAt MIT's Media Lab, Tod Machover creates boundary-breaking new music, often using new instruments and music technologies he has invented.
Why you should listen
Tod Machover is head of the MIT Media Lab's Hyperinstruments/Opera of the Future group. He has composed five operas and helped to develop many groundbeaking musical technologies -- including Hyperinstruments, a technology that augments musical expression for both virtuosi (from Yo-Yo Ma to Prince) and amateurs, and Hyperscore, software that allows anyone to create sophisticated, original music by using lines and colors. Many of Machover's principles about "active participation" in music are exemplified in Guitar Hero, which grew out of his lab.
Among his current projects is a new opera, Death and the Powers, complete with a musical chandelier, animatronic walls, and an army of robots. Death and the Powers premieres in Monaco in September 2009.
A recent focus of Machover's group has been on Music, Mind and Health, which marshals the power of music to promote well-being. Working with long-term patients at facilities such as Tewksbury Hospital, north of Boston, the group's goal is to develop personal musical activities that adapt to the particular skills and needs of each individual. In this way, the path to health becomes as rewarding as learning an instrument, composing a symphony, or premiering at Carnegie Hall.
Tod Machover | Speaker | TED.com
Dan Ellsey - Musician
Dan Ellsey uses Hyperscore music software and a custom-tuned musical "hyperinstrument" to write, perform and conduct his music, and to help others learn how to compose.
Why you should listen
A resident of Tewksbury Hospital in Massachusetts, Dan Ellsey has cerebral palsy and does not walk or speak. He does, however, write and play his own music, and mentor others, through a groundbreaking music system developed by MIT's Tod Machover and his team, including grad student Adam Boulanger. Working closely with this team, Ellsey helped to develop and fine-tune a head-mounted interface, tweaked to respond to his movements, that allows him to compose music and to conduct nuanced performances of his work. Hyperscore software helps Ellsey notate his musical ideas.
Ellsey's work has been performed at MIT, on the radio and at workshops around the Boston area. The Lowell Symphony Orchestra performed his piece "Our Musically" at a 2004 concert for residents of Tewksbury -- many of whom count Ellsey as a mentor in their own musical education.
Dan Ellsey | Speaker | TED.com